Lubczyk ogrodowy

82a] Lubczyk ogrodowy - Levisticum officinale

Roślina wieloletnia. Surowcem leczniczym jest korzeń lubczyka.

Działa on moczopędnie i używa się go pomocniczo w chorobach nerek, dróg moczowych i złej przemianie materii.

Napar: 5g korzenia na 1 szkl wrzątku - polecany jest przy wyczerpaniu nerwowym.

Lubczyk najbardziej znany jest jako przyprawa.

82b] Lubczyk ogrodowy

Działanie: moczopędne, rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i przeciwdziała wzdęciom, poprawia trawienie.

Do celów leczniczych wykorzystuje się jesienią korzenie dwuletniej rośliny.

Stosuje się stanach zapalnych nerek, pęcherza, obrzękach spowodowanych upośledzeniem czynności nerek, dolegliwości trawiennych, a także przy bolesnym miesiączkowaniu.

Napar: 1 łyżkę korzeni zalać 1 szkl wrzątku i parzyć pod przykryciem przez 15min, przecedzić i pić po 0,5 szkl 3 razy dziennie przy dolegliwościach żołądkowych i wyczerpaniu nerwowym.

82c] Lubczyk ogrodowy

Działanie: moczopędne, skutecznie zapobiega tworzeniu się kamieni w nerkach. Wspomaga leczenie skazy moczanowej, dezynfekuje przewody moczowe, likwiduje zapalenie pęcherza moczowego i oczyszcza organizm z toksyn i niepotrzebnych produktów przemiany materii.

Zalecany na poprawę trawienia - pomaga przy niestrawności, wzdęciach, bólach brzucha, nieżytach żołądka i jelit, a także w schorzeniach wątroby [działa wiatro i żółciopędnie], poprawia apetyt.

Stosuje się go również jako środek przy zaflegmieniu górnych dróg oddechowych, a także podagrze i reumatyzmie.

Napar: 15-20g suszonych rozdrobnionych korzeni zalać 1 szkl wrzątku i trzymać pod przykryciem dopóki nie opadną na dno. Pić 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl [napój miłosny dla panów].

82d] Lubczyk ogrodowy

Inne nazwy: Lubczyk lekarski, lakotne ziele, magi, mleczeń nagi, lubiśnik lekarski, lubystek.

Surowcem są głównie kłącza i korzenie.

Za najwartościowsze uważa się korzenie kopane w 3-cim roku uprawy.

Korzeń lubczyka zawiera olejek eteryczny, żywice, kumaryny, kwasy organiczne [jabłkowy, chlorogenowy, kawowy], garbniki, sole mineralne [wapń, potas, fosfor, magnez, sód, bor, molibden, glin, mangan, żelazo i większych ilościach cynk, miedź i kobalt], skrobię i cukry.

Liście natomiast zawierają sporo wit C, która jednak ginie przygotowaniu i suszeniu.

W owocach jest dużo olejków eterycznych, flawonoidów [rutyna], fitosteroli, oleju tłustego i wit E.

Lubczyk był ponoć uprawiany już w ogrodach starożytnej Grecji i Rzymu, gdzie służył jedynie jako aromatyczna przyprawa.

Lubczyk miał być ochroną przed czarami i złą pogodą.

Twierdzono, że działanie jago rozpoczyna się z momentem spożycia lub, że najcenniejsze działanie lubczyk posiada w okresie pełni księżyca.

W polskiej medycynie ludowej zalecano lubczyk głównie na poprawę trawienia oraz jako środek wykrztuśny, a także pobudzający miesiączkowanie i ułatwiający trudne porody.

Używano go tez przy schorzeniach wątroby i ogólnym wyczerpaniu nerwowym.

Zazwyczaj lekiem była nalewka na świeżych nasionach tzw kordiał. albo napar z ziela, czy też sproszkowane korzenie. Ten ostatni stosowano także na przeziębienie i przeciw glistom.

Zmiażdżony i przykładany zewnętrznie miał uśmierzać bóle głowy.

Korzeń lubczyka posiada właściwości moczopędne, żółciopędne, wiatropędne i uspokajające.

Pobudza tworzenie się i wydzielanie soków trawiennych, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, żołądka i dróg moczowych.

Działa też wykrztuśnie przy zaflegmieniu dróg oddechowych.

W warunkach domowych przydatny bywa w zaburzeniach żołądkowych, szczególnie przy wzdęciach oraz jako środek moczopędny i mlekopędny, a także przy bolesnym miesiączkowaniu.

Napar sporządza się z suchego rozdrobnionego korzenia zalewając 1 łyżkę korzenia 1 szkl wrzątku i pije się po 0,5 szkl 3 razy dziennie [parzyć pod przykryciem 15min].

Preparat taki może być stosowany również przy wyczerpaniu nerwowym, a także przy zaflegmieniu górnych dróg oddechowych, przy podagrze i reumatyzmie, lecz nieco w mniejszych ilościach [od 1 łyżki do 1/3 szkl 3 razy dziennie].

Uwaga: Lubczyku jako przyprawy należy używać z umiarem.

Uwaga: Przy stanach zapalnych nerek nie należy stosować lubczyka bez porozumienia się z

lekarzem, ponieważ większa ilość może wywołać podrażnienie.

Lubczyk wchodzi w skład mieszanek: Cholegran, Gastrogran, Urogran, Urosan.

82e] Lubczyk ogrodowy

Surowiec zielarski: korzeń (Radix Levistici) zawiera przede wszystkim olejek lotny (terpineol, estry, kwas octowy, kwas walerianowy), skrobię w dużych ilościach, cukry, żywice, kumarynę, kwasy organiczne, związki ftalidowe (pochodne kwasu ftalowego - butyloftalidy), kumaryny i furanokumaryny (m.in. bergapten i psolaren), kwasy polifenolowe (m.in. kwas kawowy i chlorogenowy), fitosterole.

Odwar korzenia lubczyka wykorzystywany jest w przypadku nieżytów dróg moczowych i niewydolności nerek.

Przetwory z lubczyka łagodzą też bóle menstruacyjne i działają moczopędnie.

Działanie : moczopędne, wiatropędne i wykrztuśne.

Polecany w chorobach dróg moczowych oraz schorzeniach przebiegających ze zmniejszeniem wydalania moczu.

W medycynie ludowej stosowany w nieżytach górnych dróg oddechowych jako środek wykrztuśny, jako lek pobudzający krwawienie miesiączkowe, a także zwiększający pobudliwość seksualną.

Aktualnie wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, oraz przyprawy maggi.

82f] Lubczyk ogrodowy

Lubczyk ogrodowy, lubczyk lekarski (Levisticum officinale), wieloletnia roślina z rodziny

baldaszkowatych, pochodzący z Azji Środkowej.

Roślina posiada charakterystyczny, podobny do selera zapach. Surowcem leczniczym jest korzeń lubczyka, zbierany od drugiego roku wegetacji.

Korzeń lubczyka zawiera olejek eteryczny, garbniki, żywice, kwas jabłkowy, kawowy i chlorogenowy, pochodne terpenowe, cukry, fitosterole, sole mineralne: wapnia, potasu, magnezu, fosforu, sodu, żelaza, manganu, cynku, miedzi, kobaltu, molibdenu i boru.

Charakterystyczny zapach nadaje lubczykowi lakton kwasu sedanowego.

Owoce lubczyka zawierają olejki eteryczne, olej tłusty, flawonoidy, terpeny, fitosterole, sole mineralne, kwasy organiczne i witaminę C.

Lubczyk był uprawiany w starożytnej Grecji i w Rzymie jako roślina przyprawowa.

W początkach drugiego tysiąclecia p.n.e. został rozpowszechniony w Europie Środkowej.

Wtedy też zaczęto stosować go w celach leczniczych wiążąc z nim wierzenia, że może przynieść

pomyślność w miłości i małżeństwie.

Dziewczęta wplatały go do weselnych wianków, włosów lub przypinały do sukni ślubnej.

Korzeń lubczyka ma słabe działanie moczopędne, przeciwdziała wzdęciom, zmniejsza napięcie mięśni gładkich, poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów.

Lubczyk stosuje się przy zaburzeniach czynności lub zapaleniu nerek, niestrawności, wzdęciach oraz jako antidotum w kuracjach odwykowych palaczy tytoniu.

Wyciągi z ziela i korzeni lubczyka służą do wyrobu kostek przyprawowych Maggi.

82g] Lubczyk ogrodowy

Pochodzący z Azji południowo-zachodniej lubczyk ogrodowy należy w wielu krajach do hodowanych roślin przyprawowych.

Najlepszy smak mają świeże, w miarę młode części rośliny. Jest to dochodząca do 2 metrów bylina o mocnym korzeniu.

Na wiosnę z korzenia wyrastają jasnozielone pędy, które stopniowo przeistaczają się w ciemnozielone, rozgałęzione, długie łodygi z nielicznymi ząbkowanymi liśćmi. Na końcach łodyg tworzą się bladożółte, baldaszkowate kwiatostany.

Wszystkie części rośliny wydają przy dotknięciu charakterystyczny zapach.

Do przyprawiania potraw nadają się młode, jasnozielone, świeże liście.

Zarówno części naziemne, jak i korzeń uważa się od starożytności za afrodyzjak. Ze świeżego korzenia sporządza się napoje miłosne, którym nie może się podobno oprzeć najbardziej oporna dziewczyna. Roślina uchodzi za symbol miłości.

Polecany w chorobach dróg moczowych oraz schorzeniach przebiegających ze zmniejszeniem wydalania moczu.

Przetwory z lubczyka stosuje się przede wszystkim w lekkich zaburzeniach czynności nerek oraz zmniejszonym wydalaniu składników mineralnych i szkodliwych produktów przemiany materii, a także w stanach zapalnych nerek, cewek nerkowych i pęcherza.

Ponadto mają zastosowanie w obrzękach spowodowanych upośledzeniem czynności nerek, a pomocniczo w zapaleniu miedniczek nerkowych i pęcherza oraz w skazie moczanowej.

Korzeń lubczyka jest składnikiem granulatu ziołowego Urogran, stosowanego w stanach zapalnych dróg moczowych oraz w kamicy moczowej.

Dobre wyniki zapewnia podawanie przetworów z lubczyka w dolegliwościach trawiennych, zwłaszcza wzdęciach, bólach brzucha, niestrawności, braku łaknienia, osłabieniu czynności wątroby i niedostatecznym wydzielaniu żółci.

Korzeń lubczyka wchodzi w skład mieszanki ziołowej Cardiosan , polecanej w chorobach serca, zwłaszcza u osób starszych, w której wykorzystuje się działanie wiatropędne lubczyka celem obniżenia nacisku jelit na przeponę i ułatwienia pracy mięśnia sercowego.

Napar moczopędny

Mieszamy po 50 g następujących ziół: kłącze lubczyku i wilżyny ciernistej, owoc jałowca, ziele skrzypu. Dwie łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 ml wody. Gotujemy 1-2 minuty. Po 5-10 minutach odcedzamy . Pijemy po filiżance kilka razy w ciągu dnia.

82e] Lubczyk lekarski - Levisticum officinale

Surowcem jest korzeń, liść, młode ziele i owoc.

W całej roślinie znajdują się: olejek eteryczny (ok. 0,5-1%), witamina C (w liściach 150-200 mg/100g), karoten (w liściach - 10-16%), lecytyna, żywice, garbniki, skrobia, kwasy (octowy, kawowy, chlorogenowy), tłuszczowce, sole mineralne (żelaza, potasu, kobaltu, cynku, miedzi, manganu, glinu i molibdenu), liczne fermenty, flawonoidy, witaminy (tokoferole), (psoralen, bergapten, czysta kumaryna).

Korzeń zawiera około 0,9% lecytyny, kwas angelicowy, związki ftalidowe (ligustylid, n-butyldenoftalid - 70%), beta-sitosterol, laktony, estry kwasów (walerianowego).

W skład olejku eterycznego - lubczykowego (Oleum Levistici) wchodzą: ftalidy, terpineol, eugenol, karwakrol, cyneol, seskwiterpeny i ester kwasu benzoesowego oraz izowalerianowego. Butyloftalidy nadają olejkowi zapach selerowy.

W trakcie suszenia surowców ilość wit. C maleje. Z 200 mg pozostanie tylko 110-130 mg/100 g.

Lubczyk działa moczopędnie, wykrztuśnie, wiatropędnie, rozkurczowo, rozgrzewająco, napotnie, uspokajająco, przeciwzapalnie, odkażająco, żółciopędnie, fotouczulająco, przeciwobrzękowo, odtruwająco; pobudza krwawienia miesiączkowe, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, zwiększa apetyt, usprawnia trawienie; reguluje wypróżnienia.

Lubczyk przyczynia się do wydalenia z organizmu wraz z moczem i potem kwasu moczowego, mocznika i chlorku sodu (odpowiedzialnego za nadciśnienie i obrzęki).

Zwiększa ukrwienie narządów płciowych.

Wskazania: kamica moczowa, skąpomocz, obrzęki, hiperchloremia, deformacja stawów wywołana nadmierną ilością kwasu moczowego (dna), białaczka, nowotwory (na ogół u osób cierpiących na te choroby stwierdza się wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi, a tak nawiasem mówiąc prawidłowe stężenie tego związku we krwi wynosi 120-140 umol/ tj. 3-7 mg%, a w moczu -4,16-4,75 mmol/d tj. 700-800 mg/24 h), puchlina wodna, zaparcia, wzdęcia, skurcze jelit i żołądka, przeziębienie, choroby zakaźne i skórne, nadmierna fermentacja jelitowa, zdenerwowanie i bezsenność (200 ml jednorazowo), skąpe i bolesne krwawienia miesiączkowe (+ ziele glistnika + liść melisy - napar), nieżyty układu oddechowego, kaszel, gorączka (+ ibuprofen, benzydamina, salicylany lub zioła przeciwgorączkowe, np. kora, pączki topoli, kora wierzby, kora jesionu, kwiat wiązówki - odwar), zaburzenia w wydzielaniu żółci, laktacja, niedokrwistość, osłabienie.

Przeciwwskazania: ciąża, laktacja.

Zewnętrznie (kąpiele, płukanki): choroby włosów, nieprzyjemny zapach z ust (jednocześnie pić napar z owoców jałowca lub z goździków), nieprzyjemny pot i nadmiernie wydzielany (kąpiele).

Napar: 2 łyżki suszu zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić.

Pić 3-4 razy dz. po 100-200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg -5 ml, 5-6 kg - 7-8 ml, 7-8 kg - 10-11 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg - 13,5-16 ml, 11-15 kg - 16-32 ml, 20-25 kg - 28,5-57 ml, 30-35 kg - 50-100 ml, 40-45 kg - 100-200 ml, 3-4 razy dz.

Macerat lubczykowy - Maceratio Levistici: 2 łyżki suszu zalać 1 szkl. wody o temp. pokojowej; wytrawiać 6-8 godz.; przecedzić. Pić jak napar.

Proszek lubczykowy Pulvis Levistici: korzeń, liść lub owoc zmielić w młynku na proszek.

Stosować jako przyprawę. Na każdą 1 łyżeczkę proszku dać 1 łyżkę miodu i 10 kr. alkoholu, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce.

Olej lubczykowy - Oleum Levistici: pół szkl. świeżego surowca zalać 150 ml oleju o temp. 50o C; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Stosować jako przyprawę, do wcierań leczniczych (przy chorobach układu oddechowego, przeziębieniu, grypie wetrzeć olej w szyję, plecy, brzuch, klatkę piersiową i w stopy), do maseczek olejowych (suchość skóry, w celach odmładzających, przy trądzikach oraz w celu odżywienia skóry i jej zregenerowania), doustnie (2 łyżki 2 razy dz.) przy ostrych zaburzeniach trawiennych oraz przy zaparciach połączonych z bólami i wzdęciami, do lewatyw doodbytniczych przy stanach zapalnych odbytu, esicy, przy owrzodzeniach oraz zaparciach.

Sok świeży lubczykowy - Succus recens Levistici: świeże ziele przepuścić przez sokowirówkę. Zażywać 3-4 razy dz. po 1-2 łyżki. Sok można zakonserwować poprzez dodanie alkoholu 40% (100 ml na 100 ml). Uzyskaną masę roślinną nie wyrzucać, lecz zalać wodą przegotowaną (niewielką ilością) i ponownie przepuścić przez sokowirówkę.

Rp. korzeń (liść, owoc) lubczyka - 1 łyżkę, owoc kminku - 1 łyżka, owoc anyżku - 1 łyżka, owoc

kopru - 1 łyżka wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; parzyć 20-30 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100 ml; dzieci ok. 30-50 ml; niemowlęta - 1-2 łyżeczki.

Wskazania: zaburzenia trawienia, kaszel, stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego i trawiennego, skąpomocz, bóle brzucha, skurcze jelit i żołądka, zaparcia.

---