• ISTOTA I CEL BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH W KRAJACH O ROZWINIĘTEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ

• występuje coraz większe zapotrzebowanie na informacje o sytuacji finansowo-majątkowej jednostek oraz osiągniętych przez nie wynikach finansowych

• dane zawarte w sprawozdaniu finansowym mogą zawierać błędy, a nawet być celowo zniekształcone

• badanie sprawozdań finansowych jest sposobem, w jaki jedna osoba (lub podmiot gospodarczy) jest zapewniana przez inną (lub inny podmiot) o jakości, warunkach lub statusie tego podmiotu, który został poddany badaniu

• Definicja rewizji finansowo - księgowej, zgodnie z Małą Encyklopedią Rachunkowości jest to:

„badanie następne (ex post) działalności określonej jednostki organizacyjnej (...) pod względem legalności, rzetelności i gospodarności”

„rewizja finansowo - księgowa jest formą instytucjonalnej kontroli zewnętrznej, która zmierza do wykrywania ujemnych zjawisk w tej działalności, przyczyn ich powstania i spowodowanych skutków oraz wskazania dróg prowadzących do usunięcia ujemnych zjawisk w przyszłości”

• Inaczej rewizja finansowo-księgowa definiowana jest jako systematyczne badanie, polegające na:

• obiektywnym ustaleniu prawdziwości i ocenie danych o wynikach działalności gospodarczej oraz stanie finansowym i majątkowym badanej jednostki, zawartych w jej sprawozdaniu finansowym oraz stanowiących podstawę jego sporządzenia księgach rachunkowych

• określeniu stopnia zgodności zachodzącej między tymi stwierdzeniami, a przyjętymi kryteriami oceny

• zakomunikowaniu wyników tych badań zainteresowanym czytelnikom sprawozdania finansowego w postaci opinii i uzupełniającego ją raportu

• Zgodnie z tak ujętym celem można określić charakter rewizji finansowej jako:

• okresowy, gdy przeprowadzona jest z zachowaniem ciągłości, np. raz w roku,

• doraźny, jeśli przeprowadzone jest w sytuacjach nadzwyczajnych, np. na specjalne zarządzenie,

• pełny, jeśli badaniem objęty jest całokształt działalności gospodarczej i finansowej,

• częściowy, jeśli badaniem są objęte tylko pewne odcinki działalności gospodarczej i finansowej podmiotu,

• wewnętrzny, jeśli dokonywana jest w ramach jednostki badanej przez specjalnie do tego celu przygotowanych pracowników,

• zewnętrzny, jeśli dokonywana jest przez organ zewnętrzny, jednostkę uprawniona do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego,

• obowiązkowy, jeśli konieczność jej przeprowadzenia jest prawnie unormowana lub wynika ze stosunku prawnego,

• nieobowiązkowy, jeśli jej przeprowadzenie zależy od uznania podmiotu.

• Rewizja może przyjmować również charakter rewizji wewnętrznej. Jej funkcje obejmują między innymi: badanie, ocenę i monitorowanie właściwego wykorzystania i skuteczności systemów rachunkowości i kontroli wewnętrznej. Działalność rewizji wewnętrznej obejmuje zazwyczaj jedno lub kilka z podanych niżej zadań:

• przegląd systemów rachunkowości i kontroli wewnętrznej,

• badanie informacji operacyjnej i finansowej,

• przegląd ekonomicznej poprawności, efektywności i skuteczności działalności operacyjnej, łącznie z niefinansową kontrolą przedsiębiorstwa,

• ocenę przestrzegania przepisów prawa, regulacji porządkowych i innych wymogów zewnętrznych oraz polityki zarządu, dyrektyw i innych wymogów w danej jednostce.

• W ujęciu międzynarodowym rewizja finansowo-księgowa utożsamiana jest z pojęciem audytingu, oprócz tego można spotkać się z terminem audytu jako badaniem sprawozdań finansowych, oraz audytorem jako osoby przeprowadzającej

• W literaturze anglojęzycznej można spotkać wiele różnych definicji audytingu:

• audyt jest niezależnym badaniem i wyrażeniem opinii o sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstw przez wyznaczonego w tym celu audytora i zgodnie z odpowiednimi wymaganiami statutowymi

• audyt jest metodycznym przeglądem i obiektywnym badaniem danego przedmiotu, włączając w to weryfikację specyficznych informacji określonych bądź to przez samego audytora, bądź też przez ogólnie przyjętą praktykę. Ogólnie celem audytu jest wyrażenie opinii, albo sformułowanie wniosków, co do przedmiotu audytu

• audyt jest procesem systematycznego, obiektywnego uzyskiwania i oceniania dowodów odnoszących się do wyników wydarzeń i działań gospodarczych, w celu ustalenia stopnia zależności pomiędzy tymi wynikami a ustanowionymi kryteriami, a także procesem przekazywania rezultatów tych działań zainteresowanym podmiotom

• różnice pomiędzy dwoma pojęciami: rewizji finansowej i badania sprawozdań finansowych

• rewizja finansowa obejmuje nie tylko badanie sprawozdania finansowego, ale również propozycje niezbędnych korekt informacji w nim zawartych oraz wydanie opinii o jego wiarygodności wraz z uzupełniającym ją raportem

• badanie sprawozdania finansowego jest pojęciem węższym i może być zdefiniowane jako obiektywne ustalenie prawdziwości i ocena informacji przedstawionych w sprawozdaniu finansowym oraz stanowiących podstawę jego sporządzenia księgach rachunkowych oraz określenie stopnia zgodności zachodzącej między tymi informacjami a przyjętymi kryteriami ich oceny

• Celem badania sprawozdania finansowego w świetle ustawy o rachunkowości jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z jego raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki.

Opinia, o której mowa, powinna w szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdanie finansowe:

• zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych

• zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami rachunkowości

• jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową

• przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotne dla oceny jednostki informacje, a w odniesieniu do sprawozdania z działalności jednostki, czy informacje zawarte w tym sprawozdaniu uwzględniają postanowienia art. 49 ust.2 i zgodne są z informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym

• W ujęciu Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej, a dokładniej MSRF 120 celem badania sprawozdań finansowych jest umożliwienie biegłemu rewidentowi wyrażenia opinii o tym, czy sprawozdanie finansowe zostało we wszystkich istotnych aspektach sporządzone zgodnie z określonymi założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej.

Zgodnie z postanowieniami MSRF - rewizja finansowa powinna dostarczyć uzasadnionej pewności, iż sprawozdania finansowe wolne są od uchybień. Pojęcie „uzasadnionej pewności” odnosi się do zebrania dowodów rewizyjnych. Biegły rewident powinien dokonywać rewizji zgodnie z MSRF oraz przestrzegać postanowień Kodeksu Etyki Dyplomowanych Księgowych, według którego podstawowymi zasadami określającymi odpowiedzialność zawodową biegłych rewidentów są: niezależność, uczciwość, rzetelność, obiektywizm, kompetencja i zaangażowanie zawodowe, ufność, profesjonalizm i przestrzeganie norm technicznych.

• Zakres badania sprawozdań finansowych zależy od jego celu, a ponadto od przyjętych kryteriów oceny informacji. Kryteria służące ocenie informacji różnią się w zależności od przedmiotu badania.

• Odpowiedzialność za przeprowadzenie badania sprawozdania finansowego spoczywa na biegłym rewidencie.

• FORMY I RODZAJE UREGULOWAŃ PRAWNYCH BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

• organem określającym krajowe normy wykonywania zawodu biegłego rewidenta w Polsce jest Krajowa Izba Biegłych Rewidentów powołana do życia w czerwcu 1992 roku. Zadaniem Izby jest:

• reprezentowanie członków oraz ochrona ich interesów zawodowych,

• ustanawianie norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw finansów publicznych i Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, przy czym w odniesieniu do banków - dodatkowo, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego,

• ustalanie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów,

• określanie teoretycznych i praktycznych kwalifikacji kandydatów na biegłych rewidentów i nadawanie im tytułu biegłego rewidenta,

• sprawowanie nadzoru nad należytym wykonywaniem zawodu i przestrzeganiem zasad etyki zawodowej przez członków Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz przestrzeganiem przez podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych przepisów niniejszej ustawy oraz innych przepisów dotyczących samorządu biegłych rewidentów i przepisów dotyczących przedmiotu działalności podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych,

• doskonalenie zawodowe członków Krajowej Izby Biegłych Rewidentów,

• nakładanie na członków Krajowej Izby Biegłych Rewidentów kar dyscyplinarnych za naruszanie prawa i norm wykonywania zawodu oraz etyki zawodowej.

Schemat: Struktura Krajowej Izby Biegłych Rewidentów

ORGAN STANOWIĄCY (KRAJOWY ZJAZD)

ORGAN WYKONAWCZY (KRAJOWA RADA)

ORGAN KONTROLNY (KOMISJA REWIZYJNA)

ORGAN SĄDOWNICZY

SĄD DYSCYPLINARNY

RZECZNIK DYSCYPLINARNY

KRAJOWA KOMISJA NADZORU - utworzona przez ostatnią nowelizację ustawy

Źródło: Opracowanie własne na podstawie art. 21 ust 1 Ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie.

• Krajowa Rada Biegłych Rewidentów wydała siedem norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta, które zostały w roku 2002 zmienione. W chwili obecnej obowiązuje 5 norm:

• Norma 1 - ogólne zasady badania sprawozdań finansowych

W normie tej określony został cel i zakres badania, sposób przeprowadzenia badania, sporządzenia opinii i raportu z badania. Zawarte są również informacje dotyczące dokumentacji rewizyjnej oraz szczególnych problemów badania,

• Norma 2 - specyfika badania sprawozdań finansowych jednostek sektora finansowego

Norma ta stanowi uzupełnienie Normy 1, wynikające ze szczególnych zasad działania, które określają odrębne przepisy takich jednostek jak: banki, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne i emerytalne, przedsiębiorstwa maklerskie i inne,

• Norma 3 - badanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych

Norma ta stanowi również uzupełnienie Normy 1, a w przypadku jednostek sektora finansowego, również Normy 2. Przedstawiony jest w niej cel, kryteria i sposoby badania oraz opinia jako uzupełnienie do Normy 1 i 2,

• Norma 4 - ogólne zasady dokonywania przeglądy sprawozdań finansowych

W normie tej określone są ogólne zasady dokonywania przeglądu sprawozdań finansowych, sporządzonych przez jednostki będące emitentami papierów wartościowych, dopuszczonych do publicznego obrotu i inne. Przy czym norma ta nie dotyczy tych sprawozdań finansowych co do których istnieje obowiązek ich badania w trybie określonym ustawą o rachunkowości, gdyż wówczas stosuje się Normy 1,2 i 3. Przedstawiony jest tu cel, zakres sposób przeprowadzenia przeglądu sprawozdań finansowych oraz sporządzenia raportu z przeglądu,

• Norma 5 - zasady postępowania podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych w zakresie badania sprawozdań finansowych i innych usług poświadczających, wykonywanych przez biegłych rewidentów

Norma ta dotyczy między innymi umowy o badanie i wykonywanie innych usług poświadczających oraz zmian tych umów, kontroli jakości badania sprawozdania finansowego i innych usług poświadczających, dokumentacji rewizyjnej i jej archiwowania.

• w zakresie uregulowań międzynarodowych dotyczących badania sprawozdań finansowych wyróżnić można:

• Międzynarodowe Standardy Rewizji Finansowej (MSRF), które zobligowany jest stosować biegły rewident w świetle zapisu punktu 7 Normy 1 wykonywania zawodu w:

• sprawach nieuregulowanych w normach,

• przy ustalaniu szczegółowej metodyki planowania i przeprowadzania badania sprawozdania finansowego,

• w razie wątpliwości

• Generalnie Akceptowane Standardy Audytingowe (GAAS) jako wytyczne do badania sprawozdań finansowych w Stanach Zjednoczonych.

Wykres: Zakres działań AICPA

Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.aicpa.org.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Międzynarodowe Standardy Rewizji Finansowej i Międzynarodowe wskazówki Praktyki Rewizji Finansowej, SKwP, Warszawa 2000.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie D.M. Guy, D.R. Carmichael, L.A. Lach, Practitioner's Guide to GAAS 2003, Wiley, USA 2003.

STANDARDY OGÓLNE

Audyt powinien być przeprowadzony przez osoby posiadające odpowiednie przygotowanie praktyczne i biegłe w swoim zawodzie We wszystkich sprawach związanych z wyrażeniem opinii, które wymagają ustaleń, audytor powinien zachować niezależność Obowiązek troski staranności zawodowej powinien być przestrzegany w planowaniu i wykonywaniu audytu, a także w trakcie sporządzania raportu

STANDARDY DOTYCZĄCE PRAC AUDYTINGOWYCH

Praca powinna być odpowiednio zaplanowana, a asystenci właściwie nadzorowani Dostateczne zrozumienie systemu kontroli wewnętrznej jest konieczne dla zaplanowania audytu i określenia rodzaju, zakresu i okresu badania Wystarczające kompetentne dowody powinny być osiągnięte poprzez inspekcje, obserwacje, badania, potwierdzenia i powinny dać wiarygodne podstawy dla wyrażenia opinii o sprawozdaniu finansowy, podlegającym audytowi

STANDARDY DOTYCZĄCE SPORZĄDZENIA RAPORTU

Raport powinien stwierdzać, czy sprawozdanie finansowe jest sporządzone zgodnie z powszechnymi zasadami rachunkowości Raport powinien zidentyfikować te sytuacje, w których zasady te nie są w sposób ciągły stosowane w bieżącym okresie i okresach poprzedzających Pouczające ujawnienia w sprawozdaniu finansowym powinny być uznane za zasadne Raport powinien zawierać opinię o sprawozdaniu finansowym, albo stwierdzać, że opinia nie może być wyrażona. Kiedy nie można sformułować ogólnej opinii należy podać przyczyny. W każdym przypadku kiedy nazwisko audytora jest łączone ze sprawozdaniem finansowym raport powinien zawierać krótką, treściwą informację o charakterze pracy audytora i jego stopniu odpowiedzialności.

• PODMIOT I PRZEDMIOT BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

• Podmiotem badania są wszystkie jednostki gospodarcze prowadzące księgi rachunkowe w rozumieniu ustawy o rachunkowości. Przy czym obowiązek badania sprawozdania finansowego ustawa o rachunkowości nakłada na grupy kapitałowe oraz na jednostki kontynuujące działalność, takie jak:

• banki oraz zakłady ubezpieczeń,

• jednostki działające na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych

• jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

• spółki akcyjne,

• jednostki, które w poprzedzającym roku obrotowym (za który sporządzono sprawozdanie finansowe) osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech następujących wielkości:

1. średnioroczne zatrudnienie - 50 osób,

2. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - równowartość w walucie polskiej 2.500.000 EURO,

3. przychód netto ze sprzedaży towarów oraz operacji finansowych za rok obrotowy - równowartość w walucie polskiej 5 mln EURO.

• Przedmiot badania stanowi sprawozdanie finansowe, które zgodnie z ustawą o rachunkowości obejmuje:

• bilans,

• rachunek zysków i strat,

• wprowadzenie do sprawozdania finansowego zawierające przede wszystkim zaprezentowanie zasad (polityki) rachunkowości oraz ustosunkowanie się kierownictwa jednostki do zasady kontynuacji działalności,

• dodatkowe informacje i objaśnienia.

A ponadto dla jednostek podlegających corocznemu badaniu sprawozdanie finansowe zawiera:

• zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,

• rachunek przepływów pieniężnych.

• Za księgi rachunkowe, które są podstawą danych wykazywanych w sprawozdaniu finansowym uważa się:

• dowody księgowe stanowiące podstawę zapisów na kontach syntetycznych i analitycznych,

• księgi główną i księgi pomocnicze zawierające wszystkie konta syntetyczne i analityczne oraz pozabilansowe służące do ewidencji działalności gospodarczej jednostki, niezależnie od metody i techniki ich prowadzenia,

• zestawienia sald kont syntetycznych oraz sald kont analitycznych,

• księgę udziałowców (akcjonariuszy), do której prowadzenia zobowiązane są spółki kapitałowe i spółdzielcze.

• Przedmiotem badania powinny być w szczególności omówione niżej obszary:

• system rachunkowości i związany z nim system kontroli wewnętrznej, jako te „urządzenia”, które gromadzą, kontrolują i przetwarzają docierający do księgowości, a więc stanowiący podstawę sporządzenia sprawozdania finansowego, materiał liczbowy,

• zgodność bilansu otwarcia wprowadzonego do ksiąg z zatwierdzonym bilansem zamknięcia za rok poprzedni (zachowanie ciągłości), a podziały wyniku z odpowiednią uchwałą,

• zapisy dokonane w ciągu badanego roku i na przełomie lat w księgach roku badanego i następnego oraz stanowiące ich podstawę dowody księgowe,

• poprawność inwentaryzacji, a między innymi realność spisu z natury zapasów oraz uzgodnienia kont rozrachunków,

• zdarzenia gospodarcze dotyczące badanego okresu, o których informacje, w postaci odpowiednich dokumentów, są dostępne jednostce dopiero po dacie sporządzenia sprawozdania finansowego. Informacje takie powinny być dostarczone przez badaną jednostkę - zarówno przez jej personel księgowy, jak i handlowy (np. dotyczące upadłości), czy radcę prawnego (zapadłe w międzyczasie wyroki).

Biegły rewident określa zazwyczaj zakres badania sprawozdania finansowego zgodnie z wymaganiami prawodawstwa, przepisów lub wymaganiami odpowiednich stowarzyszeń zawodowych

• ROLA I POZYCJA PODMIOTÓW UPRAWNIONYCH DO BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

• Według „Ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie” podmiotami uprawnionymi do badania są:

• biegli rewidenci prowadzący działalność gospodarczą określoną w ust.3 we własnym imieniu i na własny rachunek,

• spółki cywilne, jawne, partnerskie lub komandytowe z wyłącznym udziałem biegłych rewidentów,

• osoby prawne, które spełniają łącznie następujące wymagania:

1. zatrudniają do badania sprawozdań finansowych biegłych rewidentów,

2. większość członków zarządu stanowią biegli rewidenci, a jeżeli zarząd składa się z nie więcej niż 2 osób, to jedna z nich jest biegłym rewidentem,

3. większość głosów w organach nadzorczych (radach nadzorczych, komisjach rewizyjnych) posiadają biegli rewidenci, a w przypadku braków organów nadzorczych większość głosów posiadają wspólnicy lub udziałowcy będący biegłymi rewidentami.

• badanie następuje na podstawie umowy między podmiotem sprawozdawczym (jednostką badaną), a podmiotem uprawnionym do badania (np. biegłym rewidentem). Umowy te nie muszą być nigdzie rejestrowane, a o ich zawarciu biegły rewident winien zawiadomić Krajową Izbę Biegłych Rewidentów.

• Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą zawód biegłego rewidenta może wykonywać osoba, która:

• korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,

• jest nieskazitelnego charakteru i swoim dotychczasowym postępowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu biegłego rewidenta,

• ukończyła studia wyższe w Polsce lub zagraniczne wyższe uznawane w Polsce za równorzędne i włada językiem polskim w mowie i piśmie,

• odbyła trzyletnią praktykę w Polsce, w tym co najmniej dwuletnią pod kierunkiem biegłego rewidenta, przy czym spełnienie tego warunku zostało uznane przez Komisję Egzaminacyjną,

• złożyła pozytywnie egzamin na biegłego rewidenta przed Komisją Egzaminacyjną,

• uzyskała dyplom biegłego rewidenta,

• Obowiązkiem biegłego rewidenta jest natomiast:

• postępować zgodnie ze złożonym ślubowaniem,

• stale podnosić kwalifikacje zawodowe według zasad określonych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów,

• przestrzegać uchwał organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów,

• regularnie opłacać składkę członkowską.

• ROLA ETYKI ZAWODOWEJ W BADANIU SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

• biegły rewident powinien :

• być uczciwy, rzetelny i szczery w swoim podejściu do pracy zawodowej;

• zachować postawę bezstronną, wolną od uprzedzeń, czyli taką, która pozwalałaby biegłemu uchodzić za wolnego od korzyści.

• wiarygodność to jeden z najważniejszych wymogów stawianych każdemu biegłemu.

• Kodeks Etyki Zawodowej biegłego rewidenta

Tabela: Zawartość polskiego kodeksu etyki zawodowej biegłych rewidentów

ROZDZIAŁ	ZAWARTOŚĆ
Rozdział 1	Definicje i zasady ogólne
Rozdział 2	Podstawowe zasady etyki zawodowej
Rozdział 3	Zasady postępowania przy wykonywaniu usług zawodowych nie podlegających na badaniu sprawozdań finansowych
Rozdział 4	Wynagrodzenia
Rozdział 5	Stosunki między członkami Izby
Rozdział 6	Działalność informacyjna
Rozdział 7	Wykonywanie zawodu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej
Rozdział 8	Postanowienia przejściowe

Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika do uchwały nr 2 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Biegłych Rewidentów z dnia 30 czerwca 2002 .

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Uchwały Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Biegłych Rewidentów w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów - załącznik do obwieszczenia Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z 6 lipca 1999 roku

• kryteria, kiedy „bezstronność i niezależność” nie jest zachowana przez biegłego rewidenta, czyli metodą selekcji negatywnej. A ma to miejsce, jeżeli biegły rewident:

• posiada udziały, akcje lub inne tytuły własności w jednostce z nią stowarzyszonej, dominującej, zależnej lub współzależnej, z wyłączeniem udziału spółdzielni mieszkaniowej,

• jest lub był w ostatnich 3 latach przedstawicielem prawnym (pełnomocnikiem), członkiem organów nadzorczych lub pracownikiem jednostki albo jednostki z nią stowarzyszonej, dominującej, zależnej lub współzależnej,

• w ostatnich 3 latach uczestniczył w prowadzeniu ksiąg rachunkowych, sporządzaniu sprawozdania finansowego, stanowiącego przedmiot badania,

• osiągnął chociażby w jednym roku w ciągu ostatnich 5 lat co najmniej 50% przychodu rocznego z tytułu świadczenia usług na rzecz danej jednostki, jednostki wobec niej dominującej lub jednostek z nią stowarzyszonych, jednostek od niej zależnych lub współzależnych. Nie dotyczy to pierwszego roku działalności biegłego rewidenta,

• jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej do drugiego stopnia lub jest związany z tytułu opieki, przysposobienia lub kurateli z osobą zarządzającą lub będącą w organach nadzorczych jednostki albo zatrudnia przy prowadzeniu badania takie osoby,

• z innych powodów nie może sporządzić bezstronnej i niezależnej opinii.

• Uzasadnieniem znaczenia pojawienia się niezależności była część oficjalnego opisu niezależności rewizji, od prawie 1963 roku, kiedy to oświadczenie o procedurach rewizji zostało skodyfikowane w standardy rewizji. Wcześniejsze próby stworzenia struktury pojęciowej dla rewizji można odnaleźć w opracowaniu R.K Mautz'a i H.A Sharafa. R.K. Mautz i H.A. Sharaf rozwinęli koncepcję niezależności używając dwóch komponentów:

• niezależności - praktyka,

• niezależności - zawodowej.

Niezależność-praktyka jest stanem umysłowym i porównuje się go do wyobrażenia o uczciwości i obiektywności indywidualnego rewidenta.

Niezależność-zawodowa jest oczywistą niezależnością rewidentów jako grupy profesjonalistów w stosunku do opinii publicznej.

1

PODSTAWOWE UWARUNKOWANIA BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH W POLSCE I NA ŚWIECIE

Struktura Międzynarodowych

Standardów Rewizji Finansowej

⇒ zagadnienia wstępne

⇒ odpowiedzialność

⇒ planowanie

⇒ kontrola wewnętrzna

⇒ dowody rewizyjne

⇒ wykorzystywanie (wyników) pracy innych audytorów

⇒ wnioski i sprawozdania rewizyjne

⇒ problemy szczegółowe

⇒ usługi pokrewne

4. Ustanawianie wewnętrznych przepisów i reprezentacja zawodu rewidenta

3. Promocja kształcenia w zakresie rewizji finansowej

2. Publikowanie prac z zakresu rewizji

1. Uzgadnianie standardów i zasad dotyczących działalności rewidentów CPA

AICPA

Powszechnie akceptowane standardy audytingowe - GAAS

Cechy ogólne

Dotyczące prac audytingowych

Dotyczące sporządzania raportu

• czy sprawozdania zostały sporządzone zgodnie z GAAP, tj. zasadami rachunkowości

• sytuacje kiedy GAAP nie są stosowane w sposób ciągły

• stosowność pouczających ujawnień

• wyrażenie opinii o sprawozdaniu finansowym

• odpowiednia praktyka i biegłość

• niezależność

• obowiązek zawodowej staranności

• odpowiednie planowanie i nadzór

• dostateczne zrozumienie systemu kontroli wewnętrznej

• wystarczające kompetentne dowody

PODSTAWOWE ZASADY ETYKI ZAWODOWEJ

TAJEMNICA ZAWODOWA

KOMPETENCJE ZAWODOWE

RZETELNOŚĆ I BEZSTRONNOŚĆ

dotyczy zachowania w tajemnicy informacji dotyczących podmiotu zamawiającego lub pracodawcy

• podmiot uprawniony do badania posiadać musi kompetencje niezbędne do wykonywania usług, a w razie ich braku zapewnić ma sobie doradztwo i pomoc specjalistów

• ma on obowiązek do stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych

postępowanie podmiotu uprawnionego do badania ma być:

• obiektywne,

• rzeczowe,

• wolne od uprzedzeń i wpływu rozbieżności zdań

---