1. Pojęcie, przyczyny powstania i cechy zarządzania strategicznego
Zarządzanie strategiczne - kompleksowy i ciągły proces nastawiony na formułowanie i wdrożenie skutecznych strategii sprzyjających wyższemu stopniowi zgodności przedsiębiorstwa i jego otoczenia oraz osiągnięcia celów strategicznych
cechy zarządzania strategicznego to:
- koncentrowanie się na wzroście i rozwoju już istniejących przedsiębiorstw.
- role zarządzających pełnią profesjonalni menagerowie z partycypacją zatrudnionych
- główny obszar zainteresowań kierownictwa stanowią finanse i innowacje
- w zarządzaniu szeroko stosowane są środki techniczne w postaci łączności satelitarnej, mikrokomputerów
- zarządzaniem obejmuje się wszystkie podmioty
- ma miejsce kombinacja kooperacji i współpracy oraz konkurencji
- rozwojem gospodarki steruje rynek i samorząd w postaci izb, zrzeszeń
Przyczyny powstania zarządzania strategicznego
Zarządzanie strategiczne jako odrębna dyscyplina powstało w połowie XX wieku w skutek postępu technicznego, rozwoju gospodarczego i rozwoju społecznego, które łączne przyczyniły się do złożoności, zmienności i niepewności otoczenia, a także wzrostu możliwości produkcyjnych przedsiębiorstwa pod względem ilościowym, jakościowym, asortymentowym
2. Reguły strategicznego myślenia i działania
Myślenie strategiczne to proces wyobraźni podbudowany właściwymi informacjami o przyszłości umożliwiających tworzenie różnych wizji i scenariuszy, które mogą zaistnieć wskutek zmian w otoczeniu
Aby myśleć strategicznie należy:
- charakteryzować się stanem umysłu i wolą ustawicznej zmiany obszarów i sposobów działania przedsiębiorstwa i stanu jego otoczenia
- dążyć do poznania sytuacji wyboru celów i zasad wykorzystania zasobów wybiegających myślą na wiele lat naprzód
- stosować techniki i metody analizy oraz syntezy umożliwiające realizację dążeń i gromadzić niezbędne do tego informacje
Myślenie strategiczne powinno być zorientowane na:
- cele przedsiębiorstwa jako całości
- tworzenie korzystnego wizerunku przedsiębiorstwa oraz warunków produkcyjnych i rynkowych
- układanie harmonijnych stosunków ze społeczeństwem i przyrodą, gdyż są one nośnikami wartości decydujących o sukcesie
- wykorzystywanie cybernetyki gdyż formułowanie przez nią zasady zapewniają lepszą współpracę z otoczeniem, szybsze reakcje na zmiany warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa, efektywniejsze planowanie
3. Przejmowane przez zarządzanie strategiczne wartości i zasady będące ich wyznacznikami
Otwartość
- globalizacja zachowań przedsiębiorstwa
- przedsiębiorstwa bez drzwi
- przedkładanie zaufania ponad sprawność systemów
Kompleksowość
- istotą zarządzania jest rozwiązywanie problemów
- uświadomienie sobie że przedsiębiorstwo jest częścią otoczenia którego stan wpływa na jego sukces
- dla rozwoju organizacji równie ważne jest osiąganie efektów ekonomicznych jak i rozwój ludzi
Orientacja na przyszłość
- potrzeba posiadania wizji
- przedkładanie rozwoju nad trwanie
- bieżące rozwiązywanie problemów z myślą niewystąpienia ich w przyszłości
Kreatywność
- poszukiwanie i wspieranie liderów
- ukształtowanie wśród załogi potrzeby poznawania nowych rzeczy
- zagospodarowanie w pierwszej kolejności zasobu ludzkiego
- dodawanie zatrudnionym przeświadczenia o potrzebie osiągnięć i sprawdzania się w pracy
Orientacja na wyniki
- podejmowanie działań na rzecz osiągania wyższych efektów przez załogę
- dochodzenie do wyników własną pracą
- podstawowym kryterium oceny osiąganych wyników
Współdziałanie
- poszukiwanie partnerów zamiast pracy w pojedynkę
- przedkładanie współpracy ponad dominację
- dochodzenie do porozumień, wspólnych ustaleń
4. Czynniki sukcesu strategicznego firmy
Sukces strategiczny uzyska przedsiębiorstwo, które:
• liczy się z klientami
• jest z góry przygotowane na różne sytuacje
• ma jasny obraz tego, co chce osiągnąć
• posiada pomysłowe kierownictwo
• jest ogólnie aktywne i zdroworozsądkowe
• nie jest przeorganizowane ani niedoorganizowane
• wspiera przedsiębiorczość
• opiera się na trwałych i elastycznych więzach
• posiada klimat wzajemnego zaufania
• dąży do współpracy i wzajemnej pomocy
• posiada dobrze zorganizowany system informacji
• umie określić wewnętrzne i zewnętrzne warunki funkcji przedsiębiorstwa
• potrafi określić swoją przyszłą pozycję
• jest w stanie opracować strategię w ujęciu wariantowym i dokonać wyboru wariantu optymalnego
• posiada opracowany plan strategiczny
• uzyska poparcie załogi
• zapewniony będzie nadzór nad realizacją strategii
5. Pojęcie i elementy procesu zarządzania strategicznego
Proces zarządzania strategicznego to układ logicznie ze sobą powiązanych elementów wyrażających działania o najważniejszym znaczeniu dla przetrwania i rozwoju przedsiębiorstwa. Elementy stanowiące proces ułożone są w etapy zgodnie z kolejnością ich realizowania.
Ru i Holland
analiza stanu obecnego
ocena perspektyw
ustalenie kierunku strategicznego
wprowadzenie strategii w życie
ocena i kontrola strategii
Pears i Robinson
ustaleni misji
identyfikacja stanu przedsiębiorstwa i jego otoczenia
analiza opcji
ustalenie strategii ogólnej
ustalenie strategii operacyjnej
instytucjonalizacja strategii
kontrola i ocena
Jerzak
formułowanie strategii
- czynniki środowiska
- słabe i mocne strony przedsiębiorstwa
- wartości
wdrażania i realizacja strategii
- zadania, polityka. programy
- systemy oceny i kontroli
6. Modele procesu zarządzania strategicznego i ich istota
I. Niesekwencyjny
• Zawiera dowolnie rozmieszczone etapy, co dopuszcza możliwość równoczesnego ich realizowania i powrotów do poprzednich.
II. Kompleksowy
• Punktem wyjścia jest analiza w wyniku której określony zostaje ogólny kierunek działania przedsiębiorstwa. Następnie formułowane są strategie szczegółowe a na końcu po wdrożeniu następuje monitoring procesu.
III. Planistyczny
• Zakłada opracowanie strategii, doprowadzenie jej do skutecznej realizacji oraz powtórzenie ulepszonej w kolejnym cyklu działania
IV. Interorganizacyjny
• Eksponuje włączenie w perspektywę strategiczną wszystkich obszarów funkcjonalnych przedsiębiorstw i funkcji zarządzania
7. Istota planistycznego, ewolucyjnego i zasobowego nurtu
Planistyczny - przyjmuje, że sposobem budowy strategii jest planowanie, budowa strategii jest racjonalnym procesem decyzyjnym, który polega na analizie otoczenia, analizie sił i słabości przedsiębiorstwa, budowaniu planów strategicznych.
Ewolucyjny - proces budowy strategii uwarunkowany jest szeregiem różnych stanów i nie może być racjonalny. Strategia jest wypadkową zamierzonych i powstających samorzutnie działań
Zasobowy - Sugeruje, że źródłem przewagi konkurencyjnej może być posiadanie przez przedsiębiorstwo unikalnych zasobów, firmę traktuje się jako zbiór aktywów i umiejętności, przewagę buduje się przez skonfigurowanie tych zbiorów w kluczowe kompetencje
8. Definicje strategii, jej cechy i pytania, na które należy odpowiedzieć przy jej formułowaniu
Strategia - długofalowa polityka działania przedsiębiorstwa wytyczająca zasadnicze cele, optymalizująca alokację zasobów potrzebnych do ich osiągnięcia, umożliwiająca zachowanie równowagi względem otoczenia
Cechy strategii:
• jest procesem a nie jednorazowym przedsięwzięciem
• zawiera treść, na którą składają się różne ustalenia: cele firmy, polityka, programy działania
• uwzględnia zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania funkcjonowania przedsiębiorstwa (zewnętrzne: szanse i zagrożenia, wewnętrzne: silne i słabe strony)
• ustala pola działalności przedsiębiorstwa
• wyznacza programy działania przedsiębiorstwa
• jest zorientowana na zasoby przedsiębiorstwa
• odzwierciedla postawy, życzenia i systemy wartości określonych decydentów
• jest zorientowana przyszłościowo
pytania wg. Penca
1) Jaką pozycję zajmuje obecnie przedsiębiorstwo?
2) Jaką pozycję chciałoby zająć w przyszłości?
3) Co mu utrudnia obecnie i co może utrudniać w przyszłości osiągnięcie pożądanej pozycji?
4) Co powinno i co musi uczynić, aby przesunąć się z pozycji zajmowanej na żądaną i osiągnąć sukces?
9. Elementy stanowiące strategię
- domena- określa co, gdzie i komu przedsiębiorstwo będzie oferowało
- strategiczna przewaga- wyraża się w tym, by w ramach wybranej domeny prowadzić działania pozwalające być bardziej atrakcyjnym partnerem niż inni
- cele strategiczne- określają, co konkretnie przedsiębiorstwo chce osiągnąć w kolejnych okresach
- funkcjonalne programy działania- konkretne zadania na każdym stanowisku wraz z niezbędnym budżetem i kryteriami oceny
10. Klasyfikacja strategii według różnych kryteriów
1) Sposób opracowywania:
- Synoptyczne - opracowywane przez specjalistyczne zespoły w sformalizowanych procedurach
- Inkrementalne - opracowywane przez osoby wywodzące się z poszczególnych obszarów funkcjonalnych przedsiębiorstwa na własne potrzeby
2) Sposób utrzymywania równowagi przedsiębiorstwa z otoczeniem:
- Izolacji - ujmuje kwestie umożliwiające ograniczanie liczby związków przedsiębiorstwa z otoczeniem
- Redundacji - przewiduje rozwiązania umożliwiające utrzymywanie nadwyżki różnorodnych zasobów, które pozwolą przetrwać przedsiębiorstwu w sytuacjach nieciągłości
- Adaptacji - realizuje działania ułatwiające przedsiębiorstwu dostosowywanie się do zmian w otoczeniu
3) Sposób reakcji na sygnały z otoczenia:
- Konserwatywna
- Konkurencyjna
- Defensywna
- Agresywna
4) Zakres:
- Ogólna - różne działania przedsiębiorstwa jako całości
- Funkcjonalna - ujmuje działania obrębie określonych obszarów
5) Dynamika zmian:
- Wzrostu - ujmuje działania prowadzące do powiększenia rynku, pozycji, udziału
- Przetrwania
- Stabilizacji - przewiduje działania umożliwiające odpowiednie zaistnienie w nowych warunkach
6) Stosunek do konkurentów:
- Wiodącej pozycji kosztowej
- Dyferencjacji - przewiduje działania umożliwiające zróżnicowanie wolumenu produkcyjnego stosownie do możliwości nabywczych, preferencji określonego rynku
- Koncentracji - skupianie się na rynku, asortymencie
- Luk (nisz) rynkowych - działania pozwalające precyzyjnie przyjrzeć się tym obszarom
- Imitacji (naśladownictwa)
- Kooperacji - współpracy, współdziałania na zasadzie aliansu, integracji
- Walki - działania ułatwiające wykorzystanie słabości konkurenta i własnych atutów przeciw niemu
- Rezygnacji (wycofywania się z rynku)
7) Relacje zachodzące pomiędzy przedsiębiorstwem a jego partnerami:
- Championa
- Niezależności
- Awanturnicza
- Usynowienia
- Podopiecznego
- Filantropa
- Inżynierska
- Samobójcy
11. Kolejność czynności w procesie budowy strategii
Formułowanie celów
Przeprowadzenie analizy i wnętrza przedsiębiorstwa
Dokonanie oceny możliwości własnych i otoczenia (silnych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń)
Opracowanie scenariuszy rozwoju
Analiza scenariuszy rozwoju.
Sformułowanie zadań dla przyszłości w postaci alternatyw
Ocena możliwych strategii i wybór optymalnej
Opracowanie koncepcji rozwoju potencjału przedsiębiorstwa
Ocena kwantytatywna strategii
12. Pojęcie wizji, istota procesu jej formułowania i stawiane jej wymagania
Wizja - przyszły obraz miejsca i roli przedsiębiorstwa w otaczającym świecie
Wizja powinna być:
o Realna
o Ukierunkowana,
o Elastyczna
o Komunikatywna
Polega na
- wskazaniu kierunków które są wyczuwalne bez określania ich granic
- wskazaniu na to co powołuje ona do życia ale czego nie wyczerpuje do końca
- wskazaniu na nowe horyzonty i możliwości bez ich pełnej konkretyzacji
- stawianiu pytań bez ich pełnej odpowiedzi
13. Pojęcie misji i jej elementy w węższym i szerszym ujęciu
Misja - procedura postępowania prowadząca do realizacji wizji, jest wyrażona precyzyjnie w języku zrozumiałym dla pracowników i otoczenia
Elementy w węższym ujęciu
- wspólne wartości wyznawane przez zatrudnionych w przedsiębiorstwie
- intelektualne uzasadnienie funkcjonowania przedsiębiorstwa
W najszerszym ujęciu misji powinny zostać zawarte:
- główne produkty i usługi
- docelowi klienci i rynki
- obszar geograficzny
- filozofia firmy
- własna koncepcja
- główne technologie
- troska o przetrwanie
- pożądany wizerunek publiczny
14. Sposoby zapisywania misji i pełnione przez nią funkcje
Misja może być zapisywana w postaci:
- credo - krótkie zdaniem wyrażające sedno sprawy
- krótki manifest - w formie kilku zdań (ok. 100 słów) wyraża istotę i filozofię funkcjonowania przedsiębiorstwa
- broszura -omawia działanie przedsiębiorstwa wobec pracowników, klientów i całego otoczenia
Funkcje:
- prognostyczna - zawiera się w określonym wymiarze w przyszłości
- normotwórcza - wynikają z niej określone zasady tworzące podstawy systemu zarządzania biznesem
- kulturotwórcza - jest częścią klimatu w przedsiębiorstwie
- uwiarygodniania - tworzy pozytywny obraz przedsiębiorstwa wobec odbiorców, dostawców, otoczenia
- ukierunkowująca - nadaje sens działaniom i wyznacza punkt odniesienia
- inspirująca - skłania do poszukiwania właściwych motywów działania
- integrująca - angażuje zespoły kierownicze wokół zadań do wykonania
- stabilizująca - przyczynia się do zapewnienia załodze bezpieczeństwa
15. Sprzeczności jakie należy pogodzić formułując misję
- powinna być jednocześnie ogólna, krótka i wiele wyrażać
- mieć element marzenia a jednocześnie wskazywać drogę operacyjną (sięganie do gwiazd twardo stąpając po ziemi)
- być jednocześnie ogólna i konkretna a jednocześnie zrozumiała dla pracownika i wskazująca mu drogę postępowania w sytuacji której nie opisują procedury
16. Pojęcie i rodzaje strategii kooperacji
Strategie kooperacji dotyczą współpracy między firmami w celu uzupełnienia zasobów i wzmocnienia pozycji
Rodzaje:
-joint-venture - sieci aliansów
- przejęcie - networking
- alians - holding
- fuzja - klaster przemysłowy
17. Formy działań kooperacyjnych i ich istota
pozioma - gdy w skład organizacji integracyjnej wchodzą przedsiębiorstwa wytwarzające takie same lub podobne produkty
pionowa - gdy w skład organizacji integracyjnej wchodzą przedsiębiorstwa różnych gałęzi i branż uczestniczące w poszczególnych fazach procesu produkcji dobra finalnego
quasi - może przyjmować następujące formy:
nabywanie akcji dostawców i/lub odbiorców
udzielanie jednostkom powiązanym pożyczek i gwarancji kredytowych dostawcom i / lub odbiorcom
zawierania umów na wyłączność dostaw i / lub odbiorów.
18. Istota i cele zawierania aliansów oraz ogólne ich cechy
Alians -związek kilku firm będących konkurentami i działających na tym samym rynku, celem realizacja wspólnego przedsięwzięcia. Jego integralną częścią jest dzielenie się wiedzą i posiadanymi środkami tak aby przyniosły one korzyści wszystkim zaangażowanym firmom
Cele:
wzrostu rynku
znalezienie nisz rynkowych
zwiększenie udziału
dostęp do nowych kanałów dystrybucji
poprawa wizerunku
zwiększenie potencjału przedsiębiorstwa
podniesienie zdolności innowacyjnych
zdobycie przewagi konkurencyjnej
finansowe
obniżenie kosztów
poprawa rentowności
Alians posiada następujące cechy:
podział odpowiedzialności
stały transfer zasobów, ale tylko tych, które są niezbędne do realizacji celu aliansu,
nieodpowiedzialność projektu realizowanego w ramach aliansu,
utrzymywanie tożsamości organizacyjnej i prawnej każdego z partnerów.
19. Podstawowe i specyficzne cechy aliansów
Podstawowe:
- fragmentaryczność - dotyczą tylko części działalności uczestników
- transfer aktywów w ramach koalicji - partnerzy zobowiązują się do dostarczania zarówno nakładów materialnych jak i niematerialnych
- integralność - zmiana pewnych elementów umowy pociąga za sobą zmianę innych
Specyficzne
- konieczność zgody między firmami na współdziałanie
- partner aliansu uzyskuje korzyści nie tracąc autonomii
- łączą przedsiębiorstwa w określonej dziedzinie, ale nie tracą one niezależności - powstają wspólne centra decyzyjne
- przedsiębiorstwo angażuje się w alians aby osiągnąć określone cele
- alianse są łatwo odwracalne, partner może wycofać się z danego projektu, a następnie powrócić do aliansu
- współdziałanie partnerów wiąże się z konfliktowym charakterem interesów - w rzeczywistości partnerzy planują własne cele i tylko określają część wspólnych celów dla których powstał alians
20. Rodzaje aliansów i ich specyfika
rodzaje alianse:
komplementarne- łączą przedsiębiorstwa o zróżnicowanych kompetencjach i udziałach
ścisłej integracji - sprowadzają się z reguły do wspólnego prowadzenia prac badawczo - rozwojowych w wyniku których powstają dobra, które następnie włączane są do produkcji każdego z partnerów
addytywne - polega na zintegrowaniu wszystkich ogniw łańcucha wartości wszystkich partnerów, co skutkuje tym, że wytwarzają jeden rodzaj wyrobu.
Inne rodzaje:
lokalny - zawierany przez przedsiębiorstwa najbliższego terenu nie większego niż powiat,
regionalne (przedsiębiorstwa z obszaru województwa)
narodowy ( przedsiębiorstwa z obszaru kraju)
międzynarodowe (przedsiębiorstwa różnych krajów)
formalne - taki, który został zawarty na podstawie podpisanych aktów,
nieformalny - taki, który faktycznie funkcjonuje, ale bez podpisania jakichkolwiek aktów.
21. Skutki aliansów dla przedsiębiorstwa
Pozytywne:
- znalezienie partnera wspierającego działalność
- podział kosztów i ryzyka pomiędzy aliantów
- dostęp do wiedzy
- zachowanie pewnego stopnia odwracalności decyzji
Negatywne:
- możliwość „podkradania pomysłów”, przejmowania klientów, szpiegowania
- wzrost konfliktów w przedsiębiorstwie a czasami bałagan kompetencyjny
- problemy z ustaleniem długoterminowej strategii
- dylemat lojalności wobec firmy
- trudności z podziałem zysku
22. Czynniki wpływające na kształtowanie się aliansu
- wzrost znaczenia kosztów
- wzrost kosztów rozwoju
- skrócenie cyklu życia produktów
- globalizacja
24. Istota analizy strategicznej, jej zakres i stosowane metody
Analiza strategiczna to etap działań diagnostycznych których celem jest określenie aktualnych i przyszłych szans oraz zagrożeń a także ocena potencjału przedsiębiorstwa
powinna obejmować swoim zasięgiem
- otoczenie makroekonomiczne (sfera ekonomiczna, technologiczna, społeczna, regulacyjno-prawna, międzynarodowa)
- otoczenie konkurencyjne (nabywcy, dostawcy, konkurencja, sojusznicy)
- potencjał własny przedsiębiorstwa
Metody: C - celowe, reszta - ogólne
- metody analizy otoczenia
metoda delficka
analiza luki
metody scenariuszowe
analiza 5 sił Portera C
punktowa ocena atrakcyjności sektora C
mapa grup strategicznych C
- metody zintegrowane
analiza SWOT
pozycjonowanie strategiczne
krzywa doświadczenia C
metody portfelowe (macierze BCG, Mc Kinseya, ADL)
- metody analizy przedsiębiorstwa
cykl życia produktu
analiza kluczowych czynników sukcesu
bilans strategiczny
analiza łańcucha wartości
25. Istota metody SWOT wraz z przykładami silnych i słabych stron, szans i zagrożeń
Służy do jednoczesnej oceny otoczenia przedsiębiorstwa i jego wnętrza, a w szczególności do ustalenia silnych i słabych stron, szans i zagrożeń
Silne strony to cechy, które sprzyjają osiąganiu celów
Słabe strony - cechy utrudniające osiąganiu celów
Szanse - okoliczności sprzyjające osiąganiu celów
Zagrożenia - okoliczności utrudniające osiąganie celów
Mocne strony:
warunki naturalne środowiska
przygraniczne położenie geograficzne
korzystna struktura obszarowa indywidualnych gospodarstw
surowiec w miejscu przetwarzania
wykształcona kadra specjalistów rolnictwa i przetwórstwa
zaplecze naukowe
Słabe strony:
niedostateczna infrastruktura w miastach
niska gęstość zaludnienia i rozdrobnienie sieci osadniczej
niższy od średniego w kraju poziom uprzemysłowienia
dekapitalizacja dużej części majątku produkcyjnego
Szanse:
naturalny potencjał w rolnictwie, leśnictwie i rybactwie
upowszechnienie się mody na „zdrowe życie”
zainteresowanie zachodnich inwestorów
niewykorzystany potencjał gospodarczy
możliwości rozwoju nowych gałęzi przemysłu
rozwój osadnictwa (kolonizacja wewnętrzna i zewnętrzna)
możliwości tranzytu towarowego z Europą Zachodnią
możliwości zalesienia i innych form wykorzystania gleby
przyrost ludności w wieku przedprodukcyjnym
Zagrożenia:
patologiczne skutki bardzo wysokiej stopy bezrobocia
ograniczone zakresy funkcjonowania przejść granicznych
ograniczony dostęp do . . .
26. Istota macierzy wzrostu/udziału i zasady jej sporządzania oraz kategorie produktów i ich cechy
Macierz wzrostu/udziału (BCG)
umożliwia określenie pozycji produktu na tle całego wolumenu przedsiębiorstw i konkurenta
Ocenie tą metodą mogą być poddawane takie produkty, które
1) mają wzrastające tempo sprzedaży
2) posiadają rynkowego konkurenta
Kategorie produktów:
- dylematy: mają duże zapotrzebowanie finansowe, posiadają niską rentowność, mały udział w rynku i wysokie tempo wzrostu sprzedaży, zazwyczaj nowo wprowadzone produkty
- gwiazdy: wysoki względny udział w rynku i niskie tempo wzrostu sprzedaży, posiadają duże zapotrzebowanie kapitałowe, są konkurencyjne i rozwojowe.
- dojne krowy: względny udział w rynku i niskie tempo wzrostu sprzedaży, są wysoce rentowne o małym zapotrzebowaniu kapitałowym
- balasty: niski udział w rynku i tempo wzrostu sprzedaży oraz słabe zapotrzebowanie kapitałowe. Są mało rozwojowe.
27. Istota i kolejność czynności przy sporządzaniu scenariuszy stanów otoczenia
Scenariusz stanowi pewien prawdopodobny przebieg wydarzeń, jest on globalną wizją przyszłości przedsiębiorstwa i jego otoczenia, a jego opracowanie umożliwia podjęcie odpowiednich kroków mających na celu realizację tej wizji, gdy jest ona pozytywna lub minimalizowania strat, gdy jest negatywna.
Etapy:
Identyfikację składników otoczenia, które mają decydujący wpływ na przedsiębiorstwo
Dokonanie oceny każdego czynnika
Uporządkowanie trendów według poszczególnych scenariuszy
Ustalenie siły wpływu poszczególnych czynników w wyróżnionych kategoriach
Naniesienie wyników na wykres w układzie współrzędnych
Dokonanie oceny otoczenia przedsiębiorstwa
Zaproponowanie działań podstawowych
28. Rodzaje scenariuszy stanów otoczenia i zasady ich tworzenia
- scenariusz optymistyczny - tworzy się w taki sposób, że dla każdego procesu wybiera się trend, który ma największy pozytywny wpływ na firmę
- scenariusz pesymistyczny - tworzy się w taki sposób, że dla każdego procesu wybiera się trend, który ma największy negatywny wpływ na firmę
- scenariusz niespodziankowy - wybiera się te trendy, które mają najmniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia
- scenariusz najbardziej prawdopodobny - wybiera się te trendy, które mają największe prawdopodobieństwo wystąpienia
29. Elementy obejmowane analizą Portera i czynniki wpływające na nie
siła oddziaływania dostawców
- koncentracja sektora dostawców,
- dostępność produktów substytucyjnych
- znaczenie sektora jako klienta dla dostawców
- zróżnicowanie produktów dostawców
- koszty zmiany dostawców
- groźba integracji w przód dostawców
siła oddziaływania nabywców
- koncentracja nabywców
- wolumen zakupów
- udział firm w sektorze w tworzeniu kosztów nabywców
- zróżnicowanie produktów firm sektora
- groźba integracji wstecz, czyli wytwarzania wyrobów zakupywanych w sektorze
- znajomość struktury kosztów firm w sektorze
- zyski nabywców
groźba nowych wejść
- ekonomia skali
- zróżnicowanie produktów
- potrzeby kapitałowe
- koszty zmiany dostawcy dla klienta
- kontrola kanałów dystrybucji sprawowana przez firmy w sektorze
- sytuacja kosztowa firm, które chcą wejść do sektora
- korzystanie przez firmy sektora z subsydiów państwowych
natężenie konkurencji
- liczba konkurentów
- stopa wzrostu sektora
- poziom kosztów stałych
- koszty składowania towarów
- zróżnicowanie produktów firm sektora
- koszty zmiany dostawcy
- przyrost zdolności produkcyjnych
- różnorodność konkurentów
- wysokość barier wyjścia
groźba substytutów
- zyskowność sektorów produkujących substytuty
- skuteczność zastępowania wyrobów sektora
30. Istota metody ETOP i PEST
ETOP - sprowadza się do zbudowania profili szans i zagrożeń występujących w otoczeniu bliższym i dalszym przedsiębiorstwa.
PEST - polega na zidentyfikowaniu i przeanalizowaniu zmian czynników po to, by określić ich wpływ na przedsiębiorstwo oraz zidentyfikować te obszary bądź tendencje, którym należy poświęcić największą uwagę przy projektowaniu strategii, działaniu przedsiębiorstwa
Czynniki w PEST: polityczne, ekonomiczne, społeczno-kulturowe, technologiczne
31. Rodzaje interesariuszy, kryteria ich wyodrębniania i zasady sporządzania ich mapy
Mapa interesariuszy - pozwala ustalić typ i silę presji wywieranej na przedsiębiorstwo przez interesariuszy
Zasady tworzenia:
- w środku umieszcza się przedsiębiorstwo, a za pomocą linii o różnych grubościach interesariuszy zogniskowanych wokół niego
- wpływ bezpośredni zaznacza się linią ciągłą, a pośredni przerywaną kończąc je strzałkami skierowanymi ku przedsiębiorstwu
- długość linii sygnalizuje stopień oddalenia interesariusza od bieżącego działania przedsiębiorstwa
- grubość linii oznacza siłę oddziaływania interesariusza
Rodzaje:
- drzemiący - mają siłę wymuszenia działań na przedsiębiorstwie, ale z różnych powodów nie są tym zainteresowani
- dyskretni - mają atrybut legitymizacji, działalność firmy mająca na celu zaspokojenie ich potrzeb może być wyłącznie dobrowolna
- żądający - bez siły lub legitymizacji są nieszkodliwi
- dominujący - ich istotność wynika z możliwości wystąpienia żądań na ich rzecz
- niebezpieczni - ze względu na brak legitymizacji mogą zastosować przemoc i działania nielegalne
- zależni - są uzależnieni od wstawiennictwa innej grupy dysponującej siłą lub dobrowolnego zaspokojenia ich potrzeb
- definitywni - mają siłę, atrybut legitymizacji, są natarczywi
32. Pojęcie, zadania i rodzaje controlingu.
Controling - metoda kierowania przedsiębiorstwem, zbiór reguł które mają pomóc w osiągnięciu założonych celów
Zadania ogólne:
- wyszukiwanie i rozpoznawanie celów
- określanie właściwej drogi ich realizacji
- wyodrębnianie tzw. wąskich gardeł, tj. miejsc, które w konkretnej krytycznej sytuacji jako pierwsze stworzą trudności
- ustalenie właściwego kierunku działań w przyszłości
Rodzaje
Strategiczny - monitoring, analiza i ocena procesów o horyzoncie długookresowym przeprowadzania w celu skierowania ich przebiegu w optymalnym kierunku
Zadania szczegółowe:
- wspieranie kadry zarządzającej w wykorzystaniu pojawiających się możliwości
- stworzenie bazy informacyjnej
- nadzorowanie procesów kontroli
- budowanie planów działalności przedsiębiorstwa
- dostrzeganie zagrożeń w otoczeniu oraz pojawiających się wąskich gardeł
- opracowanie systemu sprawozdawczości
- zabezpieczenie i nadzorowanie implementacji strategii
Operacyjny - zmierza do stworzenia przedsięwzięć wspierających realizowanie strategii podnoszących sprawność funkcjonowania firmy do 1 roku
Zadania szczegółowe:
- transformacja planów działania na budżety;
- określanie mierników oceny stopnia realizacji planów i budżetów;
-ciągła obserwacja zmian zachodzących w wydziałach przedsiębiorstwa;
- stała kontrola kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa w różnych przekrojach;
- sporządzenie sprawozdań dotyczących efektywności działania, rentowności, płynności;
- wspieranie informacyjne bieżących decyzji zarządczych.
33. Obszary obejmowane controlingiem
W obszarze marketingu controlling interesuje czy dokonywane są:
Kontrole sprzedaży produktu,
Analizy klientów pod kontem gustów i preferencji,
Kontrole efektów działania komórki sprzedaży i akwizycji,
Analizy obszarów handlu
Kontrole kosztów mające na celu ujawnienia nieopłacalności wytworzenia niektórych wyrobów i zainteresowania niektórych odbiorców.
34. Narzędzia controlingu
strategicznego
system wczesnego ostrzegania
benchmarking
zrównoważona karta wyników
operacyjnego
analiza ekonomiczno-finansowa
rachunek kosztów (pełnych, zmiennych, stałych)
analiza progu rentowności firmy i wrażliwości
przedmiotowe centra zysków
monitoring przedsiębiorstwa
budżetowanie
System wczesnego ostrzegania- wspomaga zarządzających w ocenie postrzegania szans i zagrożeń rozwojowych; oparty jest na obserwacji wskaźników występujących w otoczeniu i w firmie
Benchmarking - naśladowanie najlepszych i porównywanie ich strategii do naszej to praktyczna realizacja przysłowia: „Trzeba się uczyć na błędach, ale lepiej na cudzych niż swoich”.
Zrównoważona karta wyników- zestawienie wskaźników umożliwiających ukierunkowanie firmy na przyszłe sukcesy, mierzy więc dokonania obserwując je z różnych perspektyw.
35. Istota planowania strategicznego i respektowane w nim zasady
Planowanie strategiczne - proces w którym określa się miejsce, jakie chce się zająć w przyszłości oraz sposoby jakie się wykorzysta by w nim się znaleźć
U jego podstaw leży dążenie do :
stworzenie ułatwień kierownictwu przy opracowaniu strategii rozwoju,
koncentrowanie środków organizacji i zasobów na realizacji ustaleń
poprawy sprawności i efektywności kierowania
przygotowanie przedsiębiorstwa do działania w sytuacji niepewności i ryzyka,
stworzenie takich warunków ułatwiających przełamywanie barier rozwojowych.
Zasady:
dogłębnego wejrzenia we wnętrze,
szerokiego spojrzenia na zewnątrz przedsiębiorstwa
dalekiego spojrzenia w przyszłość
36. Modele organizacyjne działań związanych z planowaniem strategicznym
wg. Dwojeckiego:
model przedsiębiorczy- charakteryzuje się niewielkim bądź żadnym angażowaniem pracowników w proces planowania, inicjatorem prac jest kierownictwo które korzysta z pomocy specjalistów z zewnątrz
model planujący - proces przygotowania planu prowadzony jest przez komórki przedsiębiorstwa bądź specjalistów, natomiast inicjowanie i wybór planu dokonuje kierownictwo
model partycypacyjny - planowanie inicjowane przez kierownictwo które zasięga opinii pracowników
model negocjacyjny - każdy z zatrudnionych może opracować plan, a wybór dokonywany jest w drodze negocjacji
wg. Tompsona i Striclanda
Z góry do dołu - ustalanie planu należy do kompetencji naczelnego kierownictwa przedsiębiorstwa.
Z dołu do góry - plan strategiczny przedsiębiorstwa jest zbiorem planów jego komórek organizacyjnych.
Interaktywny- plan powstaje jako wynik konsultacji i kompromisów naczelnego kierownictwa i kierowników niższych szczebli.
Dwupoziomowy - plany powstają na poziomie przedsiębiorstwa jako całości oraz jednostek organizacyjnych.
wg. Kozińskiego i Krupskiego
Całkowicie zdekoncentrowany - działalność planistyczna prowadzona przez komórki organizacyjne, zaś wybór należy do kierownictwa
Zdekoncentrowany z dominacją jednej z komórek- planowanie odbywa się w komórkach funkcjonalnych, przy czym 1 z nich odgrywa rolę inspirującą i integrującą.
Skoncentrowany o przejściowym składzie funkcjonalnym- planowanie zajmuje się specjalnie powołany do tego zespół, który w zależności od obszaru objętego planowaniem posiada różny skład osobowy z wyjątkiem kierownika.
Skoncentrowany o stałym składzie osobowym- niezależnie od obejmowanego planem obszaru, planują zawsze te same osoby.
37. Istota, cele, zakres i rodzaje dywersyfikacji
Dywersyfikacja to poszerzenie, wzbogacanie profilu działań przedsiębiorstwa
Cele: przedsiębiorstwo zdywersyfikuje się po to by:
efektywniej wykorzystać zasoby,
uczynić się bardziej odpornym na wahania popytu,
poprawić wyniki ekonomiczne,
zwiększyć bezpieczeństwo finansowe.
Może dotyczyć:
produktów
rynków
odbiorców
dostawców
bazy badawczo - rozwojowej
środków (źródeł) finansowania
technologii
Rodzaje:
pokrewne - oznacza wprowadzenie wyrobów, które posiadają związek z dotychczasowymi
W tej grupie występują:
horyzontalne (pozioma) - oznacza rozszerzenie działalności o wyroby nie wykraczające poza przemysł w którym przedsiębiorstwo funkcjonuje
wertykalna (pionowa) - rozszerzenie działalności stanowiącą fazę poprzednią lub nastepną w stosunku do dotychczasowej
koncentryczna - polega na rozszerzeniu działalności na produkty spoza sektora, ale przy zachowaniu więzi technologicznych, rynkowych
niepokrewne (konglomeratowe) - oznacza podjęcie działalności całkowicie odmiennej od dotychczasowej
38. Czynniki wpływające na decyzję o dywersyfikacji
Etap rozwoju przedsiębiorstwa
Jego wielkość
Poziom technologii
Sytuacja zasobowa
Cechy rynków i branż
13