1.POSTAWA CIAŁA- indywidualne ukształtowanie ciała i położenie poszczególnych odcinków tułowia oraz nóg w pozycji stojącej.
-Postawa ciała jest nawykiem ruchowym. Swobodną postawę ciała człowiek może poprawić przez napięcie odpowiednich grup mięśniowych.
-Postawa jest jednym ze wskazników prawidłowego rozwoju oraz statycznej i dynamicznej sprawności ciała.
2.POSTAWA BACZNA- czynnie poprawiona postawa w odróżnieniu od swobodnej- nawykowej jest układem wymuszonym.
3.POSTAWA NAWYKOWA- jest rzeczywistą postawą człowieka i dlatego ona powinna stanowić przedmiot badania lekarskiego w odróżnieniu od poprawnej postawy bacznej.
4.POSTAWA PRAWIDŁOWA-WOLAŃSKI- taka jaka występuje w dostatecznie dużym odsetku, aby można ją było uznać znamienną dla danej klasy wieku czy okresu ontogenezy, a jednocześnie jest charakterystyczna dla dzieci zdrowych, o poprawnym rozwoju fizycznym i psychicznym oraz wydolności ruchowej. Postawa prawidłowa jest więc zgodna z dynamika rozwoju zdrowej osoby określonej płci w danym okresie ontogenezy. Zapewnia ona harmonijne działanie organizmu z optimum wydolności.
5.POSTAWA PRAWIDŁOWA- AMBROS- to zharmonizowany układ poszczególnych odcinków ciała względem siebie oraz w odniesieniu do osi mechanicznej ciała, utrzymywanej w minimalnym napięciu układów mięśniowego i nerwowego.
6.POSTAWA PRAWIDŁOWA- PRZYBYLSKI- harmonijne i bezwysiłkowe ułożenie poszczególnych elementów postawy w stosunku do osi długiej ciała.
7.POSTAWA PRAWIDŁOWA- ZEYLAND-MALAWKA- to taki kształt ciała wynikający z budowy i nawykowego usytuowania poszczególnych jego części, który sprzyja podstawowym funkcjom organizmu.
8.POSTAWA PRAWIDŁOWA- KASPERCZYK- to taka, która występuje dostatecznie często, aby można ją było uznać za charakterystyczną dla danej populacji. Jest ona atrybutem osobników zdrowych o prawidłowym rozwoju fizycznym i psychicznym.
9.POSTAWA PRAWIDŁOWA- BĄK- jest takim układem poszczególnych odcinków /segmentów/ ciała nie tkniętych zmianami patologicznymi, który
zapewnia optymalną jego stabilność
wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego do jego utrzymania
stwarza warunki do optymalnego ułożenia narządów wewnętrznych
10. POSTAWA PRAWIDŁOWA- MALINOWSKI- jest to taki rodzaj normalnego sposobu trzymania się, który pozostaje w zgodności z dynamiką rozwojową człowieka w danym okresie jego rozwoju osobniczego.
11. POSTAWA PRAWIDŁOWA- NOWOTNY- będziemy nią określać każdą taką postawę, która odpowiada typowej postawie wyodrębnionej z grupy rówieśniczej o tej samej płci i zbliżonych cechach psychofizycznych. W odniesieniu do tak rozumianej definicji rodzi się potrzeba uwzględnienia normy rozwojowej i skonstruowania takiej metody oceny postawy ciała, która by te kryteria uwzględniała.
12. POSTAWA PRAWIDŁOWA- KRAWAŃSKI- to taka sylwetka, która jest wynikiem wpływu odziedziczalności kształtu ciała i utrzymującej się równowagi dynamicznej w obrębie zbioru cech psychomotorycznych i funkcjonalnych o działaniu postawotwórczym w warunkach fluktuacyjnych wpływów środowiska.
13.Postawa prawidłowa charakteryzuje się następującymi cechami:
-prostym ustawieniem głowy,
-fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej oraz prostym
kręgosłupem w płaszczyźnie czołowej,
-dobrze wysklepioną klatką piersiową; przednia ściana klatki piersiowej jest częścią
ciała najdalej wysuniętą ku przodowi,
-miednicą dobrze podpartą na głowach kości udowych,
-prostymi kończynami dolnymi i prawidłowo wysklepionymi stopami.
14.Postawa prawidłowa nie jest to pojęcie jednoznaczne. Zależy ona od takich czynników jak: wiek (np. postawa starcza, postawa małego dziecka), pora dnia, posiłki, zmęczenie
15.Oceny prawidłowej postawy ciała - w zależności o wieku -dokonujemy wg następujących zasad-
-POSTAWA MAŁEGO DZIECKA
barki nie wystają do przodu
tył głowy z plecami są w jednej linii (można to sprawdzić prosząc dziecko o podejście do ściany)
wypukły brzuszek
lekkie wgłębienie (lordoza) w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
cały tułów pochylony do przodu
lekkie zgięcie bioder i kolan
do 4-5 roku życia występuje płaskostopie
W okresie przedszkolnym (4-6 lat) postawa dziecka wykazuje tendencję do zwiększania przodopochylenia miednicy, a więc zwiększania lordozy lędźwiowej i spłaszczenia brzucha. Dlatego nadmierne uwypuklenie brzucha, ze współistniejącą silnie zaakcentowaną lordozą lędźwiową i kifozą piersiową, uznaje się w tym wieku za wadę.
-POSTAWA DZIECKA W WIEKU SZKOLNYM
klatka piersiowa spłaszcza się nieco, przez co zaokrąglenie barków staje się wyraźniejsze
brzuch jest nieco mniej wypukły
ordoza (wgłębienie w odcinku lędźwiowym) jest wyraźniejsze
cały tułów pozostaje lekko pochylony do przodu
proste nóżki
nieco mniejsze zgięcie bioder i kolan
całkowity zanik płaskostopia
W wieku szkolnym należy zwrócić uwagę na dwa okresy krytyczne, występujące u 7-lat-ków oraz w czasie dojrzewania płciowego. U 7-latków niekorzystne zmiany w postawie ciała związane są ze zmianą trybu życia dziecka. Istota tej zmiany tkwi w przejściu ze swobodnego w dużej mierze indywidualnie przez dziecko regulowanego wysiłku i odpoczynku, w narzucony kilkugodzinny system przebywania w pozycji siedzącej, często w niewłaściwych warunkach. Dlatego w tym okresie szczególnie ważna jest dbałość o zapewnienie dziecku właściwych warunków życia, pracy i wypoczynku.
-WIEK DORASTANIA
wyprostowana postawa ciała
zmniejszenie się wystawania brzucha
zanik zgięcia w biodrach i kolanach
Drugi okres krytyczny w kształtowaniu postawy ciała dziecka związany jest z tzw. skokiem pokwitaniowym (dziewczęta: 11-13 lat, chłopcy 13-14 lat). W okresie tym występuje intensywny przyrost długości kończyn dolnych, nieco mniejszy tułowia, zmiany proporcji ciała oraz dotychczasowego układu środków ciężkości poszczególnych części ciała. Jednocześnie wydłużone mięśnie są osłabione i nie są w stanie w pełni ustabilizować wyrośniętego-chwiejnego kręgosłupa. Stan osłabienia siły mięśniowej trwa około 2 lat. U dziewcząt ponadto występuje często chęć ukrycia rozwijających się piersi przez wysuwanie barków do przodu i zaokrąglenia pleców.
-POSTAWA U OSOBY DOROSŁEJ
głowa nieznacznie wysunięta do przodu
brzuch jest płaski, cofnięty w stosunku do klatki piersiowej
wygięcia kręgosłupa w kształcie litery S
WADA POSTAWY- To zmiana utrwalona w układzie kostnym, błędy "trzymania się", to także zaburzenia przestrzennego ukształtowania ciała Wolański 1958,1979
Wadami postawy nazywać będziemy zmiany utrwalone w układzie kostnym, możemy nazwać je błędami "trzymania się". Są to odchylenia od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej, właściwej danej kategorii wieku, płci i typu budowy. W osobniczym rozwoju postawy ciała wyróżnia się dwa okresy, w których nasila się występowanie wad postawy. Są to okresy krytyczne dla procesu kształtowania się postawy
Jednym z podstawowych warunków prawidłowego rozwoju i zdrowia każdego człowieka jest jego prawidłowa postawa. W związku z tym niezmiernie ważne jest, aby dbać o poprawną postawę już najmłodszych dzieci rozpoczynających naukę w szkole podstawowej, a nawet jeszcze wcześniej czyli w zerówce i przedszkolu. Wyniesione z tego okresu przyzwyczajenia prawidłowego utrzymywania postawy staną się nawykiem i zaowocują lepszym zdrowiem młodego człowieka. W codziennym życiu rzadko na ogół zwracamy uwagę na prawidłową postawę, a najczęściej robimy to wtedy, gdy wady są już mocno uwidocznione. Prawidłowa postawa ciała zabezpiecza człowieka przed różnorodnymi ujemnymi wpływami środowiska, co pozostaje w ścisłym związku z utrzymaniem zdrowia człowieka. Sprawność organizmu, jego zdolność do pracy czy nauki jest w poważnej mierze uzależniona od utrzymania prawidłowej postawy ciała, gdyż mięśnie i narządy wewnętrzne mają wtedy optymalne warunki do pracy. Prawidłową postawę cechuje także estetyczna sylwetka, która powinna zapewnić człowiekowi zrównoważenie i stabilność oraz stanowić dogodną pozycje wyjściową do różnorodnych ruchów. Ważną uwagą dla nauczycieli i wychowawców wydaje się być fakt, że postawa ciała człowieka w dużej mierze odzwierciedla jego stan psychiczny. Zadowolenie i optymistyczne nastawienie do życia podświadomie wpływa na prostowanie tułowia, unoszenie głowy, lżejsze bardziej sprężyste ruchy ciała. Natomiast przygnębienie, złe samopoczucie fizyczne lub psychiczne uzewnętrznia się pochyleniem głowy i tułowia do przodu, wysuwaniem barków i brzucha, opadaniem ramion Człowiek więc może przybrać postawę czynną lub bierną. Czynna postawa, w odróżnieniu od nawykowej jest układem wymuszonym i nosi nazwę postawy bacznej. Precyzyjne wykonanie ćwiczeń w procesie korekcji wad postawy, wymaga świadomego odczucia własnego ciała, które polega na czuciu przestrzeni, czasu, stanów napięć mięśniowych w spoczynku oraz w ruchu. Jest to trudne, ponieważ osoby z wadami postawy nie posiadają tych umiejętności. Nieprawidłowa postawa nawykowa jest czymś zwykłym, naturalnym, nie wymagającym wysiłku, przyjmowana jest podświadomie. Natomiast postawa skorygowana staje się czymś obcym, sztucznym, związanym często ze znacznym wysiłkiem nie tylko mięśniowym, ale i psychicznym. Podstawowym kryterium prawidłowości postawy w płaszczyźnie czołowej jest symetria względem długiej osi ciała. Pion spuszczony ze środka guzowatości potylicznej zewnętrznej powinien rzutować na wyrostki kolczyste kręgosłupa tak, aby oś kręgosłupa pokrywała się rzutem pionu, przebiegała przez szparę międzypośladkową i padała na środek tzw. czworoboku podparcia. Taka symetria ustawienia dotyczy przede wszystkim: barków, łopatek, trójkątów talii, pośladków, kolców biodrowych przednich górnych, kolan i samych stóp. O prawidłowej postawie ciała w płaszczyźnie strzałkowej mówimy wtedy, gdy głowa nie jest wysunięta do przodu, klatka piersiowa dobrze wysklepiona, a brzuch nie wystaje zbytnio przed klatkę. W tej sytuacji pion opuszczony z otworu słuchowego zewnętrznego powinien rzutować nieco do przodu od stawu ramiennego, biodrowego, kolanowego i skokowego górnego. W prawidłowej postawie ciała istotne jest także właściwe ustawienie stóp oraz wykształcenie jej łuków. Postawa ciała zależy od typu somatycznego, wieku i płci. Duże znaczenie odgrywa także czynnik genetyczny, bowiem od niego w znacznym stopniu zależy prawidłowość budowy ciała, typ budowy oraz typ temperamentu, wywierający bezpośredni wpływ na jakość postawy.
Z uwagi na przyczyny powstawania wady postawy możemy podzielić na dwie grupy:
1.WADY WRODZONE są to nieprawidłowości w układzie kostnym czy mięśniowym powstałe w okresie płodowym
Najczęstsze z nich to:
wady wrodzone klatki piersiowej i kręgosłupa np: klatka piersiowa lejkowata czyli szewska dodatkowe kręgi, dodatkowe żebra, zrosty kręgów, kręgozmyk, wrodzony kręcz szyi,
wady wrodzone w obrębie kończyn dolnych i stóp np: wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, asymetria długości kończyn, wady stóp (stopa wydrążona, stopa końsko - szpotawa, stopa piętowa, stopa szpotawa, stopa końska, stopa płaska, stopa płasko - koślawa,
wady wrodzone mięśni np: wrodzona atonia mięśniowa, postępujący zanik mięśni.
2.WADY NABYTE
Należą do nich wady powstałe na skutek przebytych chorób - wady rozwojowe oraz wady, które powstały na skutek zaburzenia nawyku prawidłowej postawy ciała - wady nawykowe. Z nimi właśnie najczęściej mamy do czynienia na gruncie szkolnym.
Wady nabyte rozwojowe powstają najczęściej w wyniku: krzywicy lub gruźlicy.
Wady nabyte nawykowe powstają w wyniku działania na nasz organizm różnorodnych czynników:
a) środowiskowych - siedzący tryb życia, zbyt mała ilość ruchu zwłaszcza na świeżym powietrzu, - niewłaściwe obuwie i ubiór, - nieodpowiednie noszenie teczki z książkami, - niedostosowanie ławki szkolnej lub stanowiska pracy do warunków fizycznych dziecka i pracownika, - złe oświetlenie, - zła odległość od tablicy w szkole, - złe warunki bytowe i higieniczne jak niedożywienie, zmęczenie, brak snu,
b) morfologicznych - zaburzenie napięcia mięśni powstałe na skutek choroby lub przemęczenia (np. siedząca praca w pochylonej pozycji lub długotrwałe stanie z pochyleniem tułowia),
c) fizjologicznych - zaburzenia czucia głębokiego, wady wzroku lub słuchu mogą utrwalać nawyk nieprawidłowego ustawienie ciała np. krótkowzroczność bądź ubytki w polu widzenia lub jednostronna wada słuchu bywają przyczyną asymetrycznego trzymania głowy,
Profilaktyka wad postawy jest nieodłącznym elementem promocji zdrowia. Realizowana jest poprzez świadome stymulowanie procesem uczenia i modyfikowania zachowań dziecka i rodzica. Ma na celu upowszechnienie wiedzy o właściwych zachowaniach zdrowotnych, promowania i kształtowania zdrowego stylu życia już od najmłodszych lat życia człowieka, który wyznaczać będzie konkretne zachowania, przyzwyczajenia i nawyki prozdrowotne jednostki w okresie dzieciństwa, by następnie dominować w jej dorosłym życiu. Wady postawy u dzieci to problem zdrowotny i społeczny. Wyniki badań specjalistów potwierdzają wyraźne nieprawidłowości w rozwoju narządu ruchu i statyki ciała dzieci. Prawidłowa postawa ciała ma decydujące znaczenie dla rozwijającego się organizmu i zdrowia dziecka. Pierwsze lata życia dziecka oraz dalszy jego rozwój prowadzący przez naukę w szkole podstawowej są najbardziej znaczące dla jego rozwoju. Prawidłowe kierowanie dzieckiem w tym czasie pozwala na stymulację rozwoju, zapobieganie jego nieprawidłowościom i dysharmonii.
Dlatego już w początkowym okresie nauki w szkole podstawowej należy położyć szczególny nacisk na przeciwdziałanie i zapobieganie powstawaniu wad postawy u dzieci. Jednym z celów profilaktyki wad postawy jest wyrabianie u dzieci trwałego nawyku prawidłowej postawy ciała we wszystkich sytuacjach i czynnościach dnia codziennego. Przyjmowanie przez dzieci niedbałych pozycji w siadzie, w leżeniu, w staniu, przyczynia się da powstawania wad postawy. Dostrzeżenie przez nauczyciela tych najczęściej nieświadomie popełnianych przez dzieci błędów, stwarza możliwość systematycznego i konsekwentnego ich eliminowania.
Najlepszą i najbardziej efektywną formą przeciwdziałania wadom postawy u dzieci w wieku szkolnym jest aktywność fizyczna, czyli ogólnie pojęty ruch. Negatywny wpływ na kształtowanie się kręgosłupa młodego człowieka mają czynniki, takie jak: statyczny, a często wręcz bierny styl życia, niedostatek zajęć ruchowych, spędzanie większości dnia w pozycji leżącej przed telewizorem lub siedzącej przed komputerem, nadmierne korzystanie ze środków lokomocji powodujących dłuższe unieruchomienie ciała. Sposobem na skuteczne przeciwdziałanie tym zagrożeniom jest aktywność ruchowa. Dzięki szeroko pojętemu ruchowi dziecko poznaje otoczenie i opanowuje nowe umiejętności. Wpływa on stymulująco na rozwój dziecka. Jest jednym ze wskaźników zdrowia, jest przejawem życia. Aktywność fizyczna jest czynnikiem kształtującym organizm człowieka i jego funkcje, rozwija i wzmacnia wszystkie układy organizmu, wywierając wpływ na ich budowę i sprawność. Każdy człowiek, a dziecko w szczególności potrzebuje aktywności fizycznej tak samo, jak pożywienia i powietrza. Jest to szczególnie ważne u dzieci w fazie intensywnego wzrostu, wzmacniania i doskonalenia. Aby aktywność ruchowa spełniała swoje zadania, aby była skuteczna, musi być aplikowana w optymalnych dawkach. Wysiłek fizyczny nie może być zbyt mały- nie wywoła, bowiem pożądanych reakcji, nie pobudzi w sposób dostateczny czynności ustrojowych i nie spowoduje usprawnienia organizmu. Zbyt duża dawka ruchu, wysiłek ponad możliwości organizmu, może być przyczyną wadliwego rozwoju i degenerujących zmian przeciążeniowych. Przed tym, na szczęście, organizm dziecka umie się dość dobrze bronić, reagując po prostu zmęczeniem.
W działalności profilaktycznej na pierwsze miejsce wysuwają się zadania szkoły. To właśnie w niej dziecko spędza większą część dnia i to głównie w pozycji siedzącej. Meble szkolne stanowią niezwykle istotny składowy element środowiska szkolnego. Od kilku lat szkoły obowiązują bardzo rygorystycznie przestrzegane przez pracowników Sanepidu odpowiednio dostosowane do wzrostu dziecka wielkości mebli. Każdy uczeń na początku roku szkolnego zostaje zmierzony i do jego wzrostu zostają dostosowane wielkość ławki oraz krzesła. W czasie roku szkolnego jeśli uczeń urośnie i zostanie zakwalifikowany do następnej kategorii meble dziecka należy odpowiednio dostosować poprzez ich wymianę. Zapewnienie uczniom prawidłowo dobranych mebli nie oznacza, iż w postawie uczniów i stanie ich kręgosłupa nastąpi automatyczna poprawa. Korzyści wynikające z prawidłowego dostosowania mebli szkolnych mogą łatwo ulec zniwelowaniu poprzez nadmierne obciążenie uczniów statyczną pracą umysłową przez dłuższy okres czasu.
Wśród zadań szkoły związanych z zapewnieniem odpowiedniej ilości ruchu na pierwszy plan wysuwa się realizacja zadań wychowania fizycznego oraz odpowiednie rozmieszczenie ich w tygodniowym planie lekcji. Zajęcia wychowania fizycznego bardzo często umieszczane są na ostatnich godzinach lekcyjnych, by zmęczeni uczniowie nie musieli już uczestniczyć w innych lekcjach. Jest to poważny błąd, z którym należy w praktyce układania planu lekcji walczyć. Zajęcia te powinny obywać się po kilku godzinach siedzenia w ławce szkolnej, po to by uczniowie mogli co pewien czas zażyć niezbędnej dla nich dawki ruchu. Ważnym elementem profilaktyki wad postawy jest też organizowanie przez szkoły zajęć gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej. Objęci nią powinni zostać wszyscy ci uczniowie, u których po badaniu lekarskim stwierdzono wady postawy lub inne deficyty rozwojowe. Niestety w obecnych bardzo trudnych dla oświaty czasach większość szkół nie mając środków finansowych na realizację zajęć korekcyjnych po prostu je zawiesza lub całkowicie od nich odstępuje, jest to sytuacja niedopuszczalna, gdyż zaniedbania z tego okresu będą skutkowały przez całe życie młodego człowieka. Prędzej czy później państwo poniesie ogromne koszty związane z leczeniem dorosłego, chorego na kręgosłup człowieka.
Ważnym elementem zapobiegania wadom postawy są ćwiczenia śródlekcyjne. Większą część dnia dziecko spędza w szkole. Często zdarza się tak, że dzieci realizują nauczanie przechodząc z jednej klasopracowni do drugiej. Nie ma wtedy możliwości dostosowania mebli do wielkości dziecka, a poprzez to zapewnienia mu prawidłowych warunków do nauki. Siedzenie przez kilka godzin niemal w bezruchu w ławkach szkolnych wpływa między innymi na powolniejsze krążenie krwi. Jeżeli taki stan będzie się powtarzał systematycznie i przez dłuższy czas, może się to niekorzystnie odbić na ogólnym rozwoju dzieci. Profilaktycznie zadłużeniu tlenowemu przeciwdziałać możemy poprzez częste wietrzenie klas, wychodzenie dzieci podczas przerw śródlekcyjnych na wolne powietrze zawsze wtedy, gdy pozwalają na to warunki pogodowe oraz organizowanie podczas dużej przerwy zabaw i gier ruchowych. Na przerwie dzieci muszą odprężyć się.
Istotną formą przeciwdziałania tym negatywnym zjawiskom jest stosowanie podczas zajęć lekcyjnych kilkuminutowych przerw przeznaczonych na przeprowadzenie ćwiczeń śródlekcyjnych. Nawet chwilowe skierowanie uwagi dziecka na inne tory jest czynnym wypoczynkiem dla jego umysłu, co znacznie ułatwia proces dalszego przyswajania wiedzy. Podstawowym warunkiem powodzenia w nauce jest pełna sprawność fizjologiczna ucznia. Te trzy lub cztery minuty przeznaczone na ćwiczenia śródlekcyjne, co najmniej zrównoważą pozorną stratę czasu lekcyjnego, a na pewno przyniosą też wiele pozytywnych elementów dalej toczącej się lekcji. W swojej praktyce nauczycielskiej podjąłem próbę przeciwdziałania skutkom takiego zachowania na zdrowie uczniów poprzez opracowanie odpowiednich zestawów ćwiczeń śródlekcyjnych dla poszczególnych klas.
W procesie profilaktyki przeciwdziałania wadom postawy u dzieci dużą rolę odgrywają też rodzice, gdyż część czynników negatywnych mających wpływ na postawę ma miejsce w środowisku rodzinnym. Duża rolę odgrywają tutaj rozwiązania przy wykonywaniu prac domowych w pozycji siedzącej i stojącej. Wielu uczniów podejmuje w domu rodzinnym prace majšce wspomóc rodziców. Jeżeli jest to ciężka praca (szczególnie w środowisku wiejskim w gospodarstwie np. pomoc przy żniwach, wykopkach, kopanie ogródka itp.) może ona wywierać ujemny wpływ na kręgosłup ucznia, zwłaszcza jeśli wykonuje ją bez odpowiednich wskazań ergonomicznych.
Wnioski
Stan wiedzy o zagrożeniach dla sprawności kręgosłupa dzieci i młodzieży jest cišgle niezadowalający i wymaga podjęcia odpowiednich badań naukowych. Bardzo ważnym elementem jest podjęcie w tej dziedzinie zakrojonej na szeroką skalę działalności profilaktycznej. Wymaga ona jednak zaangażowania wielu stron mających wpływ na sprawność dzieci i młodzieży: organizatorów życia szkolnego, nauczycieli, rodziców, a także samych najbardziej zainteresowanych uczniów.
Do najważniejszych zadań szkoły i nauczycieli w tej dziedzinie należy optymalizacja procesu nauczania pod kątem dostosowania go do możliwości percepcyjnych dzieci, prawidłowa realizacja zajęć wychowania fizycznego i gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej, a także przeprowadzanie ćwiczeń śródlekcyjnych. Bardzo ważne jest również nauczania uczniów zasad ergonomii i umożliwienie częstych zmian pozycji w toku pracy i różnych szkolnych zajęć. Do zadań szkoły należy również promowanie wśród uczniów tzw. "sportów całego życia" i zachęcanie do ich uprawiania.
Poza szkołą w środowisku domowym należy kłaść duży nacisk na prawidłową postawę ucznia przy wykonywaniu zajęć domowych, ograniczać do minimum bierny styl życia i eliminować niedostatki ruchu, a także ograniczać wykonywanie przez uczniów ciężkich prac.
Wady postawy mogą mieć różne przyczyny:
wrodzone (np. dysplazja stawu biodrowego)
powstałe jako skutek urazów lub chorób
nabyte najbardziej powszechne, spowodowane złymi nawykami (brak ruchu, nieprawidłowe siedzenie itp.),
nawykowe wywołane wadami słuchu lub wzroku (nawyk garbienia się nad książką).
Wady mogą powstawać w obrębie naturalnych wygięć kręgosłupa poprzez nieprawidłowe ich ukształtowanie lub skoliozy
SKOLIOZA-nieprawidłowe wygięcia boczne kręgosłupa. Skolioza występują 3 razy częściej u dziewcząt jak u chłopców, pojawia się między 7. a 18. rokiem życia.
Skolioza - boczne skrzywienie kręgosłupa. Skrzywiony kręgosłup tworzy wygięcie, zwrócone wypulością w prawą lub lewą stronę. Skrzywienia boczne powstają również wskutek nierównomiernego rozwoju somatycznego układów mięśni grzbietu. Czynnikami powodującymi zaburzenia rozwoju somatycznego układu mięsni grzbietu są:
niedbała postawa przy siedzeniu (czytaniu, pisaniu),
noszenie ciężarów po jednej stronie (teczki, książki),
jednostronne długotrwałe zajecia, itp.
Najczęściej spotykaną wadą w płaszczyźnie bocznej jest boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza idiopatyczna). Najczęściej nie można jednoznacznie określić jej przyczyny. Boczne skrzywienie kręgosłupa może mieć też związek ze skróceniem jednej nogi, które wywołuje przechylenie miednicy (skolioza wyrównawcza). Przyczyną skoliozy mogą też być niektóre choroby układu nerwowego i mięśniowego oraz wrodzone wady kręgosłupa. Na boczne skrzywienie kręgosłupa najczęściej chorują dziewczęta w okresie dojrzewania. Obecnie skolioza rozpatrywana jest jako trójpłaszczyznowa deformacja kręgosłupa. Zniekształcenie obejmuje: - skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie kręgosłupa) - skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej (lordo- lub kyfo- skolioza), - skrzywienie w płaszczyźnie poziomej /rotacja i torsja kręgów/
JAK POWSTAJĄ WADY POSTAWY
Informacje ogólne
W przebiegu rozwoju wad postawy wyróżniamy trzy okresy:
I okres - zmian czynnościowych
Jedne grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i ich skrócenie. Czas trwania tego okresu może być różny w zależności od czynników, które powodują powstawanie wad. Może on wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy.
II okres - powstawania przykurczy (więzadeł , mięśni i ścięgien)
W tym okresie wprowadzenie ćwiczeń korekcyjnych może być jeszcze całkowicie skuteczne. Okres ten może trwać przez kilka tygodni, miesięcy a nawet lat.
III okres - zmian strukturalnych , czyli utrwalonych przykurczy
Wady postawy w tym okresie określamy jako patologiczne. Ćwiczenia korekcyjne pozwalają zapobiec dalszemu postępowaniu wady, jednak całkowita jej likwidacja jest już niemożliwa i często wymaga złożonego postępowania rehabilitacyjnego.
Istotą wad kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej jest pogłębienie lub zmniejszenie fizjologicznych wygięć kręgosłupa. Na podstawie stopnia pochylenia miednicy oraz ruchomości kręgosłupa Wiles rozróżnia cztery zasadnicze typy wadliwej postawy:
3.Plecy wklęsło-wypukłe - pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej.
4.Plecy kołyskowe - pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej (hiperlordoza).
5.Plecy płaskie - brak fizjologicznych wygięć kręgosłupa.
6.Plecy okrągłe - pogłębienie kifozy piersiowej.
PLECY WKLĘSŁO - WYPUKŁE W większości przypadków przyczyną powstawania tej wady jest zwiększony kąt przodopochylenia miednicy. Doprowadza to do nadmiernej lordozy lędźwiowej, a przez odcinkową kompensację do pogłębienia kifozy piersiowej. Zmienione ukształtowanie kręgosłupa oraz zwiększone przodopochylenie miednicy wpływa na stan mięśni i więzadeł: · mięśnie prostowniki grzbietu odcinka piersiowego ulegają rozciągnięciu a w odcinku lędźwiowym skróceniu, · mięsień piersiowy większy i mięśnie obręczy barkowej ulegają przykurczowi, · mięśnie pośladkowe ulegają rozciągnięciu i zwiotczeniu,
· mięsień czworogłowy uda (głowa prosta) ulega skróceniu. · pochylenie głowy ku przodowi, · ustawienie barków do przodu, · odstawanie łopatek, · spłaszczenie klatki piersiowej, która bierze mniejszy udział w oddychaniu,
· przesunięcie narządów jamy brzusznej ku przodowi i rozciągnięcie mięśni brzucha, |
Rys.1. Plecy wklęsło - wypukłe (wg Colsona) |
PLECY KOŁYSKOWE
W tym typie wady również występuje zwiększone przodopochylenie miednicy. Doprowadza to do powstania hiperlordozy w odcinku lędźwiowo - krzyżowym (kręgosłup odgina się w odcinku lędźwiowo - krzyżowym ostro do tyłu, tworząc krótką, ostrą lordozę), a w odcinku wyższym kręgosłupa tworzy się nadmierna kifoza piersiowo - lędźwiowa. Spojenie łonowe jest tu najbardziej wystającą ku przodowi częścią ciała. |
Rys.2. Plecy kołyskowe |
PLECY PŁASKIE
Wada ta występuje przy zmniejszonym kącie przodopochylenia miednicy. Charakteryzuje się ona spłaszczeniem lub brakiem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. W badaniu nie stwierdza się natomiast ograniczenia ruchomości w poszczególnych odcinkach kręgosłupa. U osób z wadą o typie pleców płaskich klatka piersiowa jest płaska, jej ruchomość i pojemność są ograniczone, barki opadnięte. Zmniejszenie fizjologicznych wygięć kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa, sprzyja powstawaniu zmian przeciążeniowych i zwyrodnieniowych kręgosłupa, dlatego ludzie z tą wadą często uskarżają się na bóle głowy.
|
Rys.3. Plecy płaskie |
PLECY OKRĄGŁE W tym typie wady również występuje zmniejszone przodopochylenie miednicy. Doprowadza to do spłycenia lordozy lędźwiowej, czego następstwem jest pogłębienie kifozy piersiowej. Cały tułów nachylony jest do przodu, a równowagę można utrzymać dzięki cofnięciu miednicy do tyłu. Nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym skompensowane jest w odcinku szyjnym zwiększoną lordozą szyjną i pochyleniem głowy do przodu. Wada ta charakteryzuje się : · wysunięciem do przodu głowy i barków, · odstawaniem łopatek, · osłabieniem lub nawet zwiotczeniem mięśni grzbietu, · przykurczem mięśni klatki piersiowej · tym, że kolana i łokcie są często w pozycji lekkiego zgięcia. Bardzo często funkcja oddechowa klatki piersiowej jest upośledzona. Wada postawy o typie pleców okrągłych może być wrodzona lub nabyta. Nabyta powstaje najczęściej w następstwie chorób takich jak: krzywica, gruźlica, choroba Scheuermanna, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Przyczyną powstawania pleców okrągłych może być dystonia mięśniowa, czyli zaburzenie napięć mięśniowych mięśni grzbietu, które mogą być wynikiem przeciążenia mięśni prostowników grzbietu pracą statyczną np. w czasie nieprawidłowego siedzenia czy stania przy pracy lub nauce. |
Rys.4. Plecy okrągłe |
ŚRODEK CIĘŻKOŚCI CIAŁA
Środek ciężkości (barycentr) ciała lub układu ciał jest punktem, w którym przyłożona jest wypadkowa siła ciężkości danego ciała.
Dla ciała znajdującego się w jednorodnym polu grawitacyjnym środek ciężkości pokrywa się ze środkiem masy.
Jeżeli podzielić dane ciało na dowolnie małe elementy mk, każdy odległy od środka układu współrzędnych o wektor
, to środek masy ciała można określić przez wektor:
przy czym:
to wektor środka masy;
M = |
∫ |
ρdV |
|
V |
|
Środek ciężkości ciała /Def. Żuka/ ukształtowanie ciała i ustawienie poszczególnych odcinków tułowia i kończyn w pozycji stojącej. Środek ciężkości ciała jest cechą charakterystyczną każdego człowieka, będąca odbiciem budowy i stanu czynnościowego narządu ruchu.
Środek ciężkości ciała /Def. Dega/ swobodny układ ciała człowieka ludzkiego w pozycji stojacej.
CZYNNIKI DECYDUJĄCE
POŚREDNIE
Endogenne- wewnątrzustrojowe
Egzogenne- zewnątrzustrojowe- czynniki-biologiczne-higiena
-klimat
-sposób odżywiania
-środowisko społeczne
-ekomomiczne
Tryb życia-temperament
-wychowanie
-predyspozycje psychiczne
Paragenetyczne
Genetyczne
Obydwie- wpływ w jakim podlega zarodek i płuca
BEZPOŚREDNIE
UKSZTAŁTOWANIE KRĘGOSŁUPA I JEGO STOSUNEK DO MIEDNICY
KĄT POCHYLENIA MIEDNICY
Ustawienie całego kręgosłupa zależy od pochylenia miednicy, z którą połączony jest dwoma bardzo ścisłymi i prawie nieruchomymi stawami.
Prawidłowy kąt pochylenia miednicy wynosi:
Kąty zawarte między płaszczyzną horyzontalną
4 stopnie norma /+,-/
dla mężczyzn - 31 stopni,
dla kobiet - 28 stopni,
dzieci w wieku 4 lat - 22 stopni a następnie z wiekiem zwiększa się
Kształt i ustawienie kręgosłupa zależy od dwóch czynników : oparcia na miednicy i jego ruchomości .Od pochylenia miednicy zależy ustawienie całego kręgosłupa.
Jedną z metod pomiaru stopnia pochylenia miednicy jest pomiar wykonany cyrklem wg Wilesa .Mierzy się kąt zawarty między płaszczyzną przechodzącą przez kolec biodrowy tylny górny i brzeg spojenia łonowego a płaszczyzną poziomą.
LORDOZY
Lędzwiowa
Piersiowa
Szyjna
Jeżeli miednica jest ustawiona pod większym kątem, zwiększa się nachylenie kości krzyżowej i dolnej części lędźwiowego odcinka kręgosłupa, a górny odcinek kręgosłupa lędźwiowego odgina się do tyłu, co daje pogłębienie lordozy lędźwiowej (hiperlordoza lędźwiowa ).
Jeżeli natomiast pochylenie miednicy do przodu zmniejszy się wówczas kość krzyżowa ustawi się bardziej pionowo , co spowoduje w następstwie zmniejszenie lordozy lędźwiowej.
Widzimy więc, że kluczem dla całej postawy ciała jest przede wszystkim ustawienie miednicy.
Pochylenie miednicy zależy od następujących mięśni:
Ichwzmocnienie powoduje zwiększenie przodopochylenia miednicy.
Są to: m. biodrowo-lędźwiowy, m. prosty uda oraz m. czworoboczny lędźwi i prostownik grzbietu,
ich wzmocnienie powoduje zmniejszenie przodopochylenia miednicy.
Są to : mięśnie brzucha, mięśnie pośladkowe, m. półścięgnisty, m. półbłoniasty, m. dwugłowy uda i m. przywodziciel wielki
Każda zmiana kąta będzie wpływała na kształt fizjologiczny kształtu kręgosłupa. Zmiana położenia ciała lub segmentu ciała powoduje zmianę położenia środka ciężkości ciała i na zasadzie zjawiska kompensacji zmianę w innych segmentach.
PRZODOPOCHYLENIE MIEDNICY- mięśnie decydujące o jej pochyleniu
MIĘŚNIE
Zwiększenie kąta nachylenia miednicy
-m. biodrowo-lędzwiowy,
-m. czworogłowy uda /głowa długa/,
-m. naprężaczpowierzchni szerokiej,
-m. kawiecki,
-m. Prostownik grzbietu,
-m. Czworoboczny lędzwi,
Zmniejszenie kąta nachylenia miednicy
Uniesienie spojenia łonowego
- m. Prosty brzucha,
ZRÓWNOWAŻENIE I STABILNOŚĆ CIAŁA
Linia zrównoważenia i stabilności ciała
w płaszczyznie strzałkowej wyprowadzona z wyrostka sutkowatego kości skroniowej
środek głowy kości ramiennej
nadkłykieć boczny kości udowej
Wyprowadzona od guzowatosci potylicznej zewnętrznej powinna pokrywać się ze wszystkimi wyrostkami kolczystymi kręgosłupa przez bruzde pośladkową
Symetrycznie miedzy przysrodkowymi kłykciami kości piszczelowej, powinna padac na środek linii łączacej obie piety.
Przy właściwym zrównoważeniu grawitacyjnym najmniejszego wydatku energetycznego.
Zrównoważone działanie przeciwstawnych grup mięśniowych
Prawidłowa kontrola nerwowo-mięsniowa - odruchy podstawne /odpowiedez na bodzce zewnątrz i wewnatrz ustrojowe/
Niezaburzony przebieg odcinków ciała względem siebie i orientację przestrzenną.
Położenie środka ciężkości ciała
Wzrok
Słuch
Postawa ciał w procesie ontogenezy człowieka
Badanie postawy ciała w płaszczyznach strzałkowej i czołowej
Lordozy- wygięcia do przodu
Kifozy- wygięcia do tyłu
Klatka piersiowa czy nie jest zapadnięta
Czy brzuch jest płaski
Czy łopatki nie odstają
Przerost w kolanie
Wysklepienie stopy
Wyrostek sutkowaty kości skroniowej
Środek barku
Krętarz większy
Do przodu od stawu kolanowego
Przodostopie
Metody oceny postawy ciała
Testy
Thomasa- przykurcz zginaczy stawu kolanowego, przykurcz mięśni kulszowo-goleniowych
+ przykurcz, - nie ma przykurczu
Uniesienie kończyny na 10 cm- sprawdzamy czy nie ma przykurczu
Langego- przykurcz zginaczy stawu kolanowego, przykurcz mięśni kulszowo-goleniowych
Lansequa- przykurcz zginaczy stawu kolanowego, przykurcz mięśni kulszowo-goleniowych
Wykrywanie przykurczy w stawach rzutujących na postawę ciała
Badanie siły i wytrzymałości mięśni postularnych
ocena mm. grzbietu
ocena mm. Brzucha
ocena prostowników stawu biodrowego
Brzuch
proste kończyny NIE
odcinek lędzwiowy- obciążenie kręgosłupa
ręce wzdłóż tułowia
pod drabinkami
Grzbiet
zwis na drabinkach /przodem do drabinek/
leżąc wytrzymać jak najdłużej- wysunąć się i utrzymać pozycję wyprostowaną
TEST MENELLA /m.zginacze stawu biodrowego/
TEST LASEQUA
Wykrywanie problemów z nerwem kulszowym
Przykurcze są spowodowane pozycją siedzącą
KĄT POCHYLENIA MIEDNICY
MIEDNICA SKOŚNA- skrzywienie boczne kregosłupa
MIEDNICA TYLNA
Przodopochylenie miednicy M- 31 st., K-28 st.
Im większe przodopochylenie miednicy tym większa lordoza lędzwiowa
Im mniejsze przodopochylenie miednicy lub wyrównane /kifotyczne wygięcie/...
POMIARY
Długość kończyny dolnej
Podudzie- brzuch pod katem 90 st.
Udo- nogi pod kątem 90 st.
Przy pomiarze kończyny dolnej miednica musi być odpowiednio ustawiona
Mierzenie długości kończyny dolnej
Względna /długość+staw/
Od kolca biodrowego przedniego górnego do kostki jednoimiennej /tej samej np. bocznej/
2 kostki
Bezwzględna cała kończyna dolna
Od krętarza większego kości biodrowej do kostki
Anatomiczna długość kścca
Długość uda
W- głowa strzałki
B-
Kolce biodrowe a pępek /długość po trójkącie/
Długości Uda
B- kretarz większy /najlepszy/- kostka boczna
W- kolec biodrowy przedni górny- kostka boczna
Kolec biodrowy- kretarz większy- szczelina stawu kolanowego
Podudzie
W+B taka sama
Szczelina przyśrodkowa- kostka przyśrodkowa
Długości i obwody kończyny górnej
B
W
Suma długości całej kończyny
Długości barków
W/ wyrostek barkowy łopatki- opuszka 3 palca
B/ guzek większy kości ramiennej- opuszka 3 palca
Długość ramienia- nadkłykieć boczny kości ramiennej
Długość przedramienia- wyrostek łokciowy kości łokciowej
Linia łącząca wyrostki rylcowate
Ruchomość kregosłupa szyjnego
Skłony boczne
Rotacja
Th 1 do Th 12 Kregosłup piersiowy
Kregosłup lędzwiowy
POMIARY DŁUGOŚCI KOŃCZYN:
KOŃCZYNA GÓRNA: |
Długość Punkt początkowy: Punkt końcowy:
względna : wyrostek barkowy łopatki koniec paliczka dalszego palca III
bezwzględna : guzek większy kości ramiennej koniec paliczka dalszego palca III
ramienia : guzek większy kości ramiennej nadkłykieć boczny kości ramiennej
przedramienia : wyrostek łokciowy kości łokciowej wyrostka rylcowatego kości łokciowej
ręki : od linii łączącej wyrostki rylcowate kości przedramienia opuszka III palca po stronie grzbietowej
szerokość ręki : odległość między główka II i V k.śródręcza
|
|
KOŃCZYNA DOLNA: |
Długość Punkt początkowy: Punkt początkowy:
względna : kolec biodrowy przedni górny kostka przyśrodkowa goleni
bezwzględna : krętarz większy kości udowej kostka przyśrodkowa goleni
uda : krętarz większy kości udowej szpara stawu kolanowego po stronie bocznej
goleni : szpara stawu kolanowego po stronie przyśrodkowej kostka przyśrodkowa goleni
stopy : guz piętowy po stronie podeszwowej koniec palucha
szerokość stopy : od główka I kości śródstopia główka V kości śródstopia
|
POMIARY OBWODÓW KOŃCZYN:
KOŃCZYNA GÓRNA
Pomiar |
|
R1: |
od przedniej krawędzi dołu pachowego do przykręgosłupowej krawędzi łopatki |
R1: |
od wcięcia jarzmowego rękojeści mostka do przykręgosłupowej krawędzi łopatki |
R2: |
w najgrubszym miejscu ramienia |
Ł: |
nieco powyżej nad nadkłykciami kości ramiennej |
P1: |
w najgrubszym miejscu przedramienia |
P2: |
przez wyrostki rylcowate obu kości przedramienia |
KOŃCZYNA DOLNA
Pomiar |
|
P1: |
od krętarza większego kości udowej do szpary pośladkowej |
P2: |
od spojenia łonowego do szpary pośladkowej |
U1: |
w najgrubszym miejscu uda |
U2: |
10 powyżej przyśrodkowego brzegu szczeliny stawy kolanowego |
K: |
na wysokości kłykci kości udowej |
G1: |
w najgrubszym miejscu goleni |
G2: |
4 cm nad kostkami |
PŁASKOSTOPIE, stopa płaska, platfus, zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej fizjol. sklepień (podłużnego i poprzecznego), wskutek czego stopa staje się płaska i czynnościowo niewydolna; płaskostopie może być wrodzone — w następstwie zaburzeń rozwojowych w budowie i ustawieniu kości stopy, statyczne — spowodowane nadmiernym lub długotrwałym obciążeniem stóp przy jednoczesnym osłabieniu mięśni i więzadeł stóp, lub porażenne — w następstwie porażenia mięśni (np. w chorobie Heinego-Medina); płaskostopie prowadzi do powstawania przewlekłych stanów zapalnych torebek i więzadeł stawowych stopy, jej obrzęku i bolesności utrudniających, niekiedy nawet uniemożliwiających, stanie i chodzenie; wynikiem płaskostopia często jest → paluch koślawy; leczenie zachowawcze — gimnastyką, wkładki i obuwie ortopedyczne, w przypadkach ciężkich — operacyjne.
Ćwiczenia antygrawitacyjne - polegają na ćwiczeniu mięśni przykręgosłupowych posturalnych poprzez obciążenie osiowe. Ćwiczenia te należy wykonywać z małym obciążeniem w dłuższym odcinku czasu z zachowaniem prawidłowej postawy ciała. NP.:w staniu, kładziemy na głowie woreczek staramy się wyciągnąć ku górze i utrzymać prawidłową postawe ciała przy lekkim naporze na kręgosłup woreczka.
Ćwiczenia elongacyjne - wszystkie ćwiczenia, w których „wyciągamy” oś długą kręgosłupa, np.: stajemy przy ścianie i wyciągamy kręgosłup starając się dotknąć deseczki, która jest nieznacznie wyżej nad głową
Typy ćwiczeń gimnastycznych - 1)ogólnorozwojowe 2)specjalne 3)oddechowe 4)rozluźniające (ogólne i miejscowe) a)ćw rozluźniające mm wzmocnione(przykurczone), b)wzmacniające mm rozluźnione, c)antygrawitacyjne d)elongacyjne e)kształtujące wyrabiające odruch poprawnej postawy ciała e)w wodzie(g korek w wodzie) f)równoważne
Wady kończyn dolnych-wady wrodzone lub powstają w wyniku asymetrii w budowie wyżej położonych odcinków ciała, przeciążenia pracą statyczną albo innych przyczyn. Wyróżniamy następujące deformacje kończyn dol: 1.Kolano koślawe, 2.Kolano szpotawe, 3.stopa płaska, 4.stopa płasko-koślawa, 5.stopa wydrążona
Koślawość kolan-oś podudzia tworzy z osią kąt otwarty na zew, odcinek obwodowy w jakim jest podudzie znajduje się w odwiedzeniu, mierzymy w stopniach lub ocenia się między kostkami przyśrodkowymi, mierzoną taśmą centymetrową przy zwartych i wyprostowanych kolanach. Za koślawość fizjologiczną uważa się odchylenie od osi nie większy niż 10-15 lub rozstęp wynoszący 4-5cm. Wyróżniamy koślawość: wrodzoną, pokrzywiczną, pourazową, porażenną oraz statyczną - wynikającą z przeciążenia kończyn. Zmiany kostne: przyrost kłykcia wew k.udowej, skrzywienie k.udowej lub piszczelowej, skręcenie na zew podudzia i przeprost w st.kolanowym. Rozciągnięcie więzadła pobocznego piszcelowego i skróceniu pobocznego strzałkowego. Rozciąganiu m.półścięgnistego, półbłoniastego, krawieckiuego, gł przyśrodkowa m czworogłowego. Przykurczu pasma biodrowo-piszczelowego oraz mięśnia dwugłowego uda.
Szpotawosć kolan-oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty do wew, tzn podudzie do st kolanowego jest w przywiedzeniu. Wielkość odchylenia mierzy się w stopniach lub centymetrach rozstępem między kłykciami przyśrodkowymi, przy stopniach zwartych. Powstają najczęściej z: krzywica oraz nadmierne przeciążenie statyczne ukł kostnego k.dolnej. Przy kolanie szpotawym trzon k.udowej, piszczelowej i strzałkowej wygięty jest na zew. Więzadło poboczne zew jest rozciągnięte, a poboczne wew nadmiernie napięte. Mięśnie dwugłowe uda i strzałkowe są rozciągnięte, pozostałe zginacze półścięgnisty, półbłoniasty, dwugłowy mają tendencje do przykurczu.
Wady stóp: 1.stopa płaska, 2.płasko-koślawa,3.poprzecznie płaska, 4.szpotawa, 5.wydrążona (rzadziej spotykane: 6.stopa końska, 7.piętowa)
Stopa prawidłowo zbudowana opiera się o podłoże trzema punktami: guzem kości piętowej, głową pierwszej i piątej kości śródstopia.
Stopa płaska statyczna-nabytą poprzedza stan określany jako płaskostopie czynnościowe. Pł czynn rozumiemy proces stopniowego obniżania się podłużnego sklepienia stopy na skutek jej niewydolności statyczno-dynamicznej; inaczej st pł niewydolna.
Stopa płasko-koślawa-pięta ulega skręceniu na zew i opiera się o podłoże brzegiem przyśrodkowym. St pł-koślawe łączą się często z koślawością kolan, co jest przyczyną pogłębiania się dolegliwości. Zdzieranie obcasa po str wew.
Stopa szpotawa-odwrotność stopy płasko-koślawej. Charakteryzuje się skręceniem pięty do wew i oparciem jej na krawędzi zew. Zdzieranie obcasa po str zew
Stopa wydrążona-zniekształcenie polega na pogłębieniu wydrążenia stopy w odcinku między guzem piętowym a głowami k.śródstopia i równoczesnym skróceniu tego odcinka. Wada charakteryzuje się tzw wysokim podbiciem. Obecnie przyczynę upatruje się w zaburzeniu równowagi mięśniowej na tle rozwojowych anomalii w dolnym odcinku rdzenia kręgowego. Stęp jest ustawiony piętowo i nieco w supinacji, a kości śródstopia zwłaszcza pierwsza w nadmiernym zgięciu podeszwowym. Na skutek niedowładu krótkich zginaczy palców, mięśni międzykostnych i glistowatych palce ustawiają się szponiasto, rozcięgno podeszwowe wtórne ulega przykurczowi. Stopa wydrążona na planktokonturogramie w części środkowej nie pozostawia śladów.
Stopa płaska poprzecznie-deformacja polega na obniżeniu k.śródstopia i spłaszczeniu łuku poprzecznego przedniego. Towarzyszy najczęściej niedomodze mięśniowej lub więzadłowej stopy. Często występuje paluch koślawy(odchylenie na zew palucha, który podkłada się lub nakłada na palec drugi)
23
Wyszukiwarka