warzywa 1 kolo cebula marchew kapusta gł. biała, Warzywnictwo


Wymagania klimatyczne, metody uprawy :

Cebula zwyczajna

Wymagania klimatyczno - glebowe

Metody uprawy:

z siewu nasion wprost na pole:

z rozsady

z dymki

* uprawa na zbiór pęczkowy 100-300szt/1m2, rzędy co 20-25cm,

* na późniejszy zbiór z wykształconą główką, dymkę sadzi się w rzędy co 30cm, między

roślinami 5-6cm

* na 1ar 4-6kg dymki drobnej, 7-12kg średniej, 15-20 dużej

uprawa ozima

Kapusta głowiasta biała

Wymagania klimatyczne i glebowe:

Metody uprawy:

Z rozsady:

Uprawa z siewu nasion wprost na pole:

Przyspieszenie uprawy kapusty:

Marchew

Wymagania klimatyczne

się przechowują

Wymagania glebowe

Stanowisko w zmianowaniu:

np. kapustne, cebulowe, ziemniaki

Metody uprawy:

lub 45cm uprawa ciągnikami

za pomocą redlin (20-25cm redlina)

odległościach (korzenie długie, kształtne)

Terminy siewu:

włókninę polipropylenową (zakładanie wczesną wiosną, zdejmowanie co 5-6 tyg, 2-4 liście właściwe, zbiór wcześniejszy o 7-8dni, plon większy nawet o 100%)

Systematyka warzyw:

warzywa cebulowe

Rodzaj Allium

rodzina liliowate Liliaceae

cebula zwyczajna Allium cepa L.

cebula kartoflanka Allium cepa L. var. aggregatum

cebula wielopiętrowa Allium cepa L. var. proliferum

cebula siedmiolatka Allium fistulosum

cebula szalotka Allium ascalonicum

cebula perłowa Allium ampeloprosum

szczypiorek Allium schoenoprasum L.

por Allium ampeloprasum ssp. porrum

czosnek Allium sativum L.

warzywa kapustne

Rodzina: kapustowate Brassicaceae

Gatunek: kapusta warzywna Brassica oleracea L.

Odmiany botaniczne:

kapusta głowiasta biała Brassica olerasea L. var. capitata L. f. alba

kapusta głowiasta czerwona Brassica oleracea L. capitata f. rubra

k. włoska Brassica olerasea L. var. sabauda

k. brukselska Brassica oleracea L. ver. gammifera

kalarepa Brassica oleracea L. var. gongylodes

jarmuż Brassica oleracea convar. acephala var. sabellica

kalafior Brassica oleracea L. var. botrytis

brok Brassica oleracea L. var. botrytis italica

k. pekińska Brassica pekinensis Rupr.

k. chińska Brassica chinensis

Warzywa rzepowate

Rodz.: kapustowate Brassicaceae

rzodkiewka Raphanus sativus L. subvar. radicula Pers.

rzodkiew Raphanus sativus L. var. major A. Vars, var. niger (Miller) Pers.

rzepa jadalna Brassica rapa L. var. rapifera Metzger

brukiew Brassica napus L. var. napobrassica L.

warzywa korzeniowe

Rodzina: selerowate Apiaceae

marchew Daucus carota L.

pietruszka korzeniowa Petroselinum hortense Hoffm.

seler korzeniowy Apium graveolens L. var. rapaceum

pasternak zwyczajny Pastinaca sativa L.

Rodzina: komosowate Chenopodiaceae

burak ćwikłowy Beta vulgais L.

Rodzina astrowate Asteraceae

skorzonera Scorzonera hispanica L.

salselfia Tragopogon porrifolium

Biologia i cechy odmianowe:

cebula

MORFOLOGIA

System korzeniowy słabo rozwinięty sięgający 15-20 cm, korzenie przybyszowe wyrastają z pętki promienisto we wszystkich kierunkach w ciągu całego okr. weget.

Łodyga właściwa - nosi nazwę piętki - w pierwszym roku zdrewniała, o bardzo krót­kich międzywęźlach, z dolnej strony piętki wyrastają korzenie, a z górnej liście, częścią jadalną rośliny jest cebula, zwana główką, która stanowi silnie skrócony pęd.

Liście - skła­dają się z pochwy liściowej i blaszki liściowej. Pochwa liściowa każdego starszego liścia obejmuje wszystkie młodsze liście, taki układ pochew powoduje tworzenie się tzw. łodygi rzekomej, której nasadę określa się mia­nem szyjki.

Kwiatostan - główkowaty baldach

Owoc - torebka

Cechy odmianowe

Morfologiczne I-rzędowe na podstawie części jadalnych

kształt - wyrówna­nie odmiany pod względem tej cechy ma duże znaczenie gospodarcze, ponieważ zmniejsza na­kład pracy na sortowanie i umożliwia jego me­chanizację,  może być kulisty, płaski lub wydłużony, względnie pośredni pomiędzy wymienionymi: kulisto-spłaszczony, kulisto-wydłużony, może być w pewnym stopniu zmieniony pod wpływem środowiska np. głębokością siewu, sadzenia rozsady lub typu gleby.

wielkośc - wyróżnia się odmiany o cebulach: małych (ciężar ok.50g), średnich (60-120g), dużych>120g.

zabarwienie łusek suchych - pożądana cecha to duża liczba grubych i ściśle przyle­gających łusek suchych bez skłonności do pę­kania i odpadania, o wyrównanym zabarwie­niu; barwa łusek suchych może być srebrzystobiała, żółta, brązowa, czerwona lub fio­letowa w różnych odcieniach, najpopularniej­sze odmiany o łuskach słomkowo-żółtych, dla celów konserwowych odmiany o łusce srebrzystobiałej.

przyleganie suchych łusek do mięsistych - im więcej łusek suchych i dobrze przylegających tym większą wartość gospodarczą ma odmiana. cebule o łuskach przylegających lepiej się przechowują od cebul z łuskami pę­kającymi i odpadającymi.

barwa łusek mięsistych - może być biała , biała z odcieniem zielonym lub żółtym, czerwonym lub fioletowym, najbardziej pożądana jest cebula o białych łuskach.

twardość cebuli - ma związek ze ścisłością przylegania łusek mięsistych, odmiany o cebulach twardych lepiej nadają się do przechowywania.

liczba stożków wzrostu oraz zdolność do rozszczepiania się na pojedyncze cebule

Cechy odmianowe dotycz. liści (IIrzędowe):

-barwa liścia

-nalot woskowy

-równomierność załamywania

Cechy użytkowe (II-rzędowe):

smak- w zależności od sposobu użytkowania cebul: przeznaczonych do bezpośrednie­go spożycia powinien być łagodny, przeznaczonych do suszenia i na przy­prawy — ostry. 

przechowalność - zależy od twardości ce­bul oraz od przylegania łusek suchych do mię­sistych, znaczny wpływ wywiera sposób uprawy (przy uprawie z dymki cebule są bardziej miękkie niż przy uprawie z siewu). 

odpornośc na choroby związana z barwą łusek ce­buli na niektóre patogeny, zwłaszcza zakażające cebule przez łuski, łuski ciemniejsze zawiera­ją związki uodparniające cebule

plenność i plono­wanie - silnie związane z długością okresu wegetacji, odmiany wcze­śniej dojrzewające tworzą cebule mniejsze - są mniej plenne, wysokość plonu zależy w znacznym stopniu od: sposobu upra­wy (przy uprawie z rozsady lub dymki uzysku­je się wyższy plon niż przy uprawie z siewu), warunków glebowych, nawożenia, odchwaszczania, zaopatrzenia roślin w wodę oraz terminu zbioru.

Odmiany:

wczesne: Cliper, Spirit, Summit,

średniowczesne: Rawska, Żytawska, Albion

średniopóźne: Kutnowska, Red Baron, Grabowska,

późne: Sochaczewska, Wolska, Błońska

zimujące: Swift, Amigo, Wolf

Kapusta g. b.

CECHY MORFOLOGICZNE

system korzeniowy- jest początkowo palowy który w czasie wzrostu roślin zostaje uszkodzony np. przez pikowanie lub wysadzaniu na pole, W dalszym etapie rozwoju roslina wytwarza liczne korzenie wiązkowe z których jeden przejmuje funkcje korzenia głownego. System korzeniowy jest bardzo rozwiniety i siega do ok. 1,5 m, dobrze regenerujący się, największa masa korzenia występuje na gł. 30cm.

łodyga- początkowo skrócona i zgrubiała, kształt wrzecionowaty lub cylindryczny, zakończona pąkiem wierzchołkowym - w początkowym okresie wzrostu jest otwarty, po paru tyg. zamyka się, w kątach liści znajdują się pąki śpiące, po zahamowaniu wzrostu łodygi na długość liści zwijają się i zachodząc na siebie ku wewnętrznej stronie tworzą głowę.

liscie- duże, okragławe sercowate, szerokie, sztywne, o brzegach prostych lub lekko karbowanych,

pędy kwiatostanowe - w 2 roku, kwiaty barwy żółtej.

owoc - łuszczyna

nasiona - drobne, czarnobrunatne

CECHY odmianowe

wysokość głąba- głab niski od 12-15 cm, głab średniowysoki 15-20 cm, głab wysoki >20 cm

kształt blaszki liściowej- szerokolancetowaty, owalne, szerokie, wąskie, nerkowate, odwrotnie jajowate. Brzegi blaszki liściowej- falisty, marszczony, wrebny, podwiniety, odwiniety.

unerwienie blaszki- rzadkie, cienkie, rzadkie grube, półwachlarzowate, wachlarzowate geste.

układ lisci zewnętrznych- wyprostowany, kielichowaty, odstający, wiszacy.

barwa blaszek liściowych- od jasnozielonej, białej do stalowozielonej, na powierzchni blaszki liściowej nalot woskowy.

wielkość głowy w średniej masie jednostkowej- odm. wcześniejsze - mniejsze głowy, pozniejsze - głowy wieksze.

kształt głowy- kulisty, kulisto silnie spłaszczony, stożkowaty, owalny; głowy o kształcie stożkowatym są mało zbite ale o krótszym okresie wegetacji, odm. o głowach kulistych wykazują dobrą twardość ale mają na ogół dłuższy okres wegetacji; odm. owalne są doskonale twarde ale maja dłuższy okres wegetacji.

WSPÓŁCZYNNIK KSZTAŁTU- stosunek średnicy pionowej do średnicy poziomej mierzonej w najszerszym miejscu

zwięzłość głów (twardość)- związana z dł. okresu weget. im odmiana późniejsza tym głowa bardziej zbita: bardzo luźna, luźna, średniozwięzła, zwięzła, bardzo zwięzła

CECHY UŻYTKOWE:

plenność- jedna z cech jest wielkość głowy, odm, wczesne są mniej plenne niż odm. późniejsze.

odporność na choroby (kiła kapuściana, czarna zgnilizna, mączniak rzekomy)

długosc okresu wegetacji: wczesne 65-100, średniowczesne 100-120, średniopóźne i późne 120-160

ODMIANY :

b. wczesne- Ditmarska najwczesniejsza, Fantazja,Admirał, Patron

wczesne- pierwszy zbiór, Agat, Beryl, Topaz, Atleta

śrdeniowczesne- Gloria, Irina,Cecile, Rinda

średnipóźne- Brunszwicka, Mentor, Selma, Attraction, Discover.

późne- Kamienna Głowa, Galaxy, Jaguar, Bartolo, Brutus

b. późne - Donar albo Ponar?

MARCHEW

BUDOWA MORFOLOGICZNA

system korzeniowy- palowy, gł. do 1,5m, korzenie boczne rozrastają się w promieniu ok.60 cm, główna masa syst.korzeniowego znajduje się na gleb 60-70 cm,

liście- w 1 roku uprawy powstaje rozeta nieparzystopierzastych 3-5 złożonych liści (zwykle potrójnie pierzastozłożone), blaszka lisciowa trojkatna w zarysie,ogonki liściowe przewaznie gładkie, u niektórych odmian owłosione,

korzen spichrzowy (cz.j.)- powstający z górnej części korz.palowego części nadliscieniowej (epikotyl)- tzw. głowa, ramiona z części podliścieniowej (hipokotyl),

kwiatostan baldach.

owoc rozlupka.

CECHY ODMIANowe- odmiany marchwii rozróżnia się głównie na podstawie cech korzenia spichrzowego, w mniejszym stopniu na podstawie cech rozety liściowej. Wśród tych cech rozróżniamy:

kształt korzenia spichrzowego- najważniejsz cecha odmiany może być: kulisty, owalny, walcowaty, stożkowaty, odmiany bardzo wczesne mają korzenie kuliste lub stożkowate, najbardziej pożądany jest kształt walcowaty (podczas mycia, krojenia daja najmniej odpadow), są bardzo plenne, maja jednak duże wymagania co do gleb- lżejsze, zasobne w próchnice.

współczynnik kształtu (wymierna cecha charakteryzująca kształt)

a) współczyn.smukłości - stosunek długości korzenia do jego średnicy mierzonej w ramionach

b) współczyn. zbieżności - stos. średnicy korz. w ramionach do średnicy mierzonej 1cm powyżej zakończenia

kształt głowy korzenia: silnie wypukły, lekko wypukły, równy, lekko wklęsły, silnie wklęsły

kształt ramion korzenia- spadziste, zaokrąglone, proste

kształt nasady korzenia- tempo zakończone, w różnym stopniu zaokrąglony, klinowaty

wielkośc korzenia- średnia masa jednostkowa jest cechą odmianową , ulega dużym zmianom zależnie od warunków uprawy, może być również mierzona długością.

dłudość korzenia

korzeń b. krótki i krótki 3-12cm (odmiany b.wczesne i wczesne na zbior peczkowy, kształt kulisty lub stożkowy)

k.półdługi 12-16 cm uprawa na zbiór późnoletni lub wczesnojesienny

k.dlugi16-25 cm - długi okres weget. uprawiane na zbiór jesienny oraz do przechowywania zimą

powierzchnia korzenia- gladka, lekko karbowana. Na skorce korzeni występują blizny po bocznych, opadłych korzeniach, które mogą być wyrazne albo slabo zaznaczone.

cechy walca osiowego:

a) procentowy udzial walca osiowego w korzeniu - oceniamy określając stosunek jego średnicy do największej poprzecznej średnicy korzenia albo grubości kory, udział walca osiowego w stosunku do całego korzenia: 20-30% -cenne odmiany, powyżej 30% - mniej cenne

b)kształt walca osiowego- okrągły, nieco kanciasty, czworokątny, lekko gwiaździsty, silnie gwiaździsty

barwa skórki korzenia- od jasnopomaranczowa, pomaranczowa do ciemnopomarańczowa, zależna od ilości karotenu, jasniejsze zabarwienie walca osiowego jest niepożądaną cechą, ciemne zabarwienie zarówno części korowej jak i walca osiowego oraz jednolitości ich zabarwienia jest jedną z najważniejszych cech jakościowych odmian marchwii

pokroj i typ rozety liściowej - w zależności od typu rozety liściowej pokrój rośliny może być: rozpierzchły, wzniesiony lub półwzniesiony.

długość okresu weget. b. wczesne <85 dni, wczesne 85-110 dni, śr.wczesne 115-140, śr.późn.i późn.>150dni

CECHY UŻYTKOWE

plenność,

długość okresu weget. b. wczesne <85 dni, wczesne 85-110 dni, śr.wczesne 115-140, śr.późn.i późn.>150dni



Wyszukiwarka