Wykłady - lek roślinny(2), studia -farmacja gumed, rok V, lek roślinny


Pozycja leku roślinnego na tle suplementu diety

Wiedza o leku roślinnym → farmakognozja - naukowe podstawy stosowania surowców roślinnych w farmacji (farmakologia, toksykologia, tpl) → fitoterapia - kliniczne zastosowania surowców roślinnych,leczenie racjonalne, część medycyny konwencjonalnej.

Lek roślinny → prawidłowa nazwa: roślinny produkt leczniczy - produkt o wysokiej powtarzalnej jakości, skuteczności i bezpieczeństwie stosowania.

Lek roślinny ↔ lek syntetyczny

Monoekstrakty - ekstrakty z pojedynczych surowców roślinnych, na nich opiera się fitoterapia:

Standaryzacja:

Liście miłorzębu japońskiego - obecność alkilofenoli < 5ppm - gdy więcej działania niepożądane, dlatego

Kontrola jakości

- otrzymywanie surowca, kolejne etapy produkcji, wyrób gotowy, badania stabilności w okresie ważności,

Nowoczesny lek roślinny:

GAP - Dobra Praktyka Rolnicza (Good Agriculture Practice) - zbiór norm pozwalających otrzymać bezpieczny surowiec roślinny z zachowaniem wymogów ochrony środowiska.

GMP - Dobra Praktyka Wytwarzania (Good Manufacturing Practice) - zespół podstawowych norm organizacji produkcji, który zapewnia odpowiednią jakość i bezpieczeństwo i skuteczność leków,

- zaopatrzenie w surowiec, magazynowanie, wytwarzanie, pakowanie, kontrola jakości, dystrybucja.

Schemat mono- i multitargetowych efektów monoekstraktu zawierającego różne związki ukierunkowane na jeden lub różne cele w komórce

ekstrakt roślinny →

Jeden cel (target) różne cele (multitargeting)

Lek roślinny - pojedynczy ekstrakt lub mieszanina ekstraktów roślinnych

synergizm

Klasyczna farmakologia, badania molekularno - biologiczne, badania kliniczne

synergizm - mechanizmy

Lek roślinny:

Wieloskładnikowe mieszaniny związków chemicznych

synergizm - potęgowanie efektu leczniczego(efekt addytywny),

korzeń wierzby, korzeń kozłka (za działanie odpowiadają kwasy walerenowe i olejek eteryczny).

Efekt kumulujący (terapia długoterminowa) - antydepresanty

Terapia kombinowana (wielolekowa) - model leczenia nowotworów, HIV, nadciśnienie,

badania farmakologiczne metaanaliza badania kliniczne

lek roślinny ← surowiec roślinny ← preparatyka organiczna, chromatografia, badania strukt.

mechanizm działania, biochemiczny, molekularny

działania uboczne, interakcje - lek syntetyczny ↔ lek roślinny

Ostropest plamisty - sylibina, sylimaryna, działanie przeciwnowotworowe na cykl komórkowy

Lek roślinny - wieloskładnikowe mieszaniny związków chemicznych:

Harpagophyti Radix - korzeż hakorośla - interakcje z lekami nasercowymi (harpagozyd - działa tylko w ekstrakcie - przeciwbólowo i przeciwzapalnie, wyizolowana substancja sama nie działa)

Hyperici herba - na początku stosowany jako żółciopędny i żółciotwórczy a później jako przeciwdepresyjny (hyperycyna) - efekt ten może nie wystąpić gdy w wyciągu zabraknie flawonoidów (flawonole) i procyjanidyn - decydują o biodostępności

Interakcje: obniżenie stężenia środków antykoncepcyjnych, leków zapobiegających odrzuceniu przeszczepu (immunosupresantów) - wpływa na to hyperforyna z dziurawca.

Wymagania jakościowe produktów leczniczych roślin:

Urząd rejestracji Produktów Leczniczych Medycznych i Materiałów Biobójczych.

Produkt leczniczy roślinny - produkt leczniczy zawierający jako składniki czynne jedną lub więcej substancji roślinnych albo jeden lub więcej przetworów roślinnych albo jedna lub więcej substancji roślinnych w połączeniu z jednym lub więcej przetworem roślinnym.

Substancja roślinna (produkt roślinny) - wszystkie głównie całe albo podzielone na części lub pocięte rośliny, części roślin, glony, grzyby, porosty nieprzetworzone, zazwyczaj wysuszone lub świeże, niektóre wydzieliny które nie zostały poddane określonemu procesowi, mogą być uznane za substancje roślinne, są szczegółowo definiowane przez użytą część rośliny i nazwę botaniczną.

Przetwór roślinny - przetwór otrzymany przez poddanie substancji roślinnych procesom tj. ekstrakcja, destylacja, wyciskanie, frakcjonowanie, oczyszczanie, zagęszczanie i fermentacja; przetworami są w szczególności rozdrobnione lub sproszkowane substancje roślinne np. olejki eteryczne, wyciśnięte soki, nalewki, wyciągi.

Rodzaje substancji czynnej roślinnej:

Kategorie produktów leczniczych roślinnych:

Tradycyjny roślinny produkt leczniczy- stosowany tradycyjnie przez co najmniej 30lat, przed złożeniem wniosku, w tym co najmniej 15 lat w państwie członkowskim UE lub państwie członkowskim EFTA.

Ugruntowane zastosowanie medyczne- w Wspólnocie od co najmniej 10lat z potwierdzoną skutecznością i przy akceptowanym poziomie bezpieczeństwa, spójność ocen naukowych

Procedury rejestracyjne

Wymagania dla leków roślinnych = leczniczych produktów roślinnych

Rodzaj produktu/wymagania

Nowy produkt

Produkt o ugruntowanym zastosowaniu medycznym

Produkt tradycyjny

skuteczność

Nowe badania

Dane bibliograficzne

Tradycyjne stosowanie

bezpieczeństwo

Nowe badania

Dane bibliograficzne

Raport eksperta, dane bibliograficzne lub nowe badania

Monoekstrakty - lek roślinny z pojedynczego surowca:

lek roślinny = lek syntetyczny

Preparaty z wyciągiem z Ginkgo biloba, Hypericum perforatum w grupie 5 najlepiej sprzedawanych fitofarmaceutyków.

Panax Ginseng, Anthodium Chamomillae, Cynarae herba (p/miażdżycowe), Echinacea purpurea, Harpagophytki radix, Salicis cortex, Valerianae radix, Sylibi Mariani fructus (regeneruje komórki wątroby), Alii sativi bulbus (np. p/miażdżycowo), Sennae folium, Aesculi hippocastani semen, Serenoe repentis fructus - owoc boczni piłkowanej (w przeroście gruczołu krokowego)

Fitofarmaceutyki - leki roślinne

Wymagania (Niemcy, Austria, Francja, Szwajcaria, Polska)

Urząd Rejestracji produktów leczniczych, Medycznych i Materiałów Biobójczych

Główny inspektor farmaceutyczny.

Suplement diety - środek dietetyczny (USA, Skandynawia, Dania):

Ustawa o Bezpieczeństwie Żywności i Żywienia

Suplement diety, nutraceutyk, żywność funkcjonalna:

Dietary Suplement Health and Education Act (1994 USA)

Definicja suplementu diety: witaminy, związki mineralne, aminokwasy, surowce roślinne ( z wyjątkiem tytoniu) oraz składniki pochodzenia roślinnego jako pojedyncze lub preparaty złożone.

Suplement diety USA:

Suplement diety:

Regulacje prawne:

Suplement diety USA:

Ephedra sinica, Ginkgo biloba (alkilofenole, biflawonoidy), huperzyna A - w mchu, hamuje aktywność ACHE stosowana w celu poprawy pamięci (ale brak badań), Salix alba - salikortyna uczulenia, Scutellaria laterifolia - anksjolitycznie, źle zbierany może zawierać ożankę - szkodliwa.

Suplement diety - środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin, składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy albo inny fizjologiczny.

Informacje:

W Polsce suplementy diety z wyciągami: Ginkgo folium, Echinacea herba, Valerianae Radix, Millefoli herba, Cimifugae radix, Sennae folium, kora kruszyny, kłacze rzewienia i wiele innych

Procedury rejestracyjne

Główny Inspektor Sanitarny

Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Medycznych i Materiałów Biobójczych

Obowiązek wydawania opinii o właściwości środka spożywczego objętego powiadomieniem (nie ustala zalecanej dawki dziennej do spożycia substancji roślinnej w suplementach diety)

Przetwory stosowane jako suplementy diety: Aloe aborescens, Ginseng radix, Cinchonae radix, Paulinia cupana, Colae embryo, Cynarae folium i herba, Eucalypti folium.

Krajowa Rada Suplementów i Odżywek - brak dawek, warunków stosowania.

Pojedyncze produkty jako suplementy: Absinthi herba, Fenugraeci semen, Fucus - ważna zawartość jodu (może powodować zaburzenia tarczycy)

Producenci: Aboca (zwraca uwagę na jakość surowców), GAL, Herbapol, Aflofarm, Tymofarm.

Aboca:

Polski Rynek leków roślinnych:

Leki roślinne najczęściej stosowane w Polsce:

Aktywność farmakologiczna izoflawonoidów

fitoestrogeny: polifenole, terpeny, izoflawony

Izoflawonoidy - jedna z najczęściej badanych grup związków naturalnych.

Liczne badania epidemiologiczne w obrębie populacji wschodnioazjatyckiej wykazują na szereg korzyści wynikających z diety sojowej (bogatej w izoflawony) - korzystnie na układ rozrodczy oraz sercowo-naczyniowy.

Kilka tysięcy publikacji dotyczących działania farmakologicznego izoflawonoidów w ciągu ostatnich dwudziestu lat.

Typy aktywności związków izoflawonoidowych:

  1. aktywność hormonalna

  2. wpływ na procesy związane z różnicowaniem, proliferację i wzrost komórek

Izoflawony wykazują strukturalne podobieństwo do endogennych estrogenów zwierzęcych

17β-estradiol, genisteina - wzory

Składowe estrogennego działania izoflawonów:

Efekty hormonalnej aktywności izoflawonów:

Izoflawony a naturalny estradiol:

Źródła fito estrogenów:

Nie każdy izoflawonoid jest fitoestrogenem - gdy zablokowane gr. OH lub inny ich układ nie ma takiego efektu.

W suplementach diety brak fitoestrogenów.

Najlepsze są preparaty jednoskładnikowe te które mają najwyższą zawartość genisteiny (Sojfem dobry).

Koniczyna czerwona - ma dużo tych związków ale powoduje wiele działań niepożądanych (przerost endometrium, krwawienia)- w Polsce niezarejestrowana.

b) wpływ izoflawonów na przekaźnictwo komórkowe:

Wielokierunkowe aktywności izoflawonów warunkują ich złożone działanie farmakologiczne:

a) przeciwnowotworowe:

Izoflawony mogą zapobiegać procesom nowotworzenia poprzez:

Hamują wzrost komórek nowotworowych poprzez:

Izoflawony jako potencjalne leki przeciwnowotworowe:

Inne badania:

Wnioski:

b) łagodzenie skutków menopauzy,

  1. zapobieganie osteoporozie:

Aktywny metabolit - EKWOL (alkoholowa pochodna izoflawonoidów) - ludzie w różny sposób go metabolizują,

W wyniku syntezy chemicznej - otrzymano szereg pochodnych:

- 7-izopropoksy-izoflawon (ipriflawon) - niedostępny w Polsce, 4000zł terapia miesięczna

W leczeniu osteoporozy stosuje się bisfosfoniany i preparaty wapnia - najlepiej wchłania się węglan wapnia - Calcium Sandoza; pochodne kalcytoniny.

d) wpływ na układ sercowo-naczyniowy:

Na poziomie komórkowym:

!wpływ na syntezę cholesterolu - fitosterole, kwasy omega-3

e) wpływ na OUN:

f) działanie antydipsotropowe- hamuje objawy upojenia alkoholowego:

g) immunostymulująco - przeciwzapalnie:

h) przeciwdrobnoustrojowo.

Preparaty i mieszanki ziołowe stosowane w leczeniu ostrych i przewlekłych infekcji górnych dróg oddechowych

Choroby z przeziębienia „grypopodobne” - infekcje górnych dróg oddechowych o podłożu wirusowym (łagodne, nieżytowe) zapalenie gardła, śluzówki nosa, zapalenie krtani, zapalenie zatok, tchawicy i oskrzeli.

Fitoterapia chorób z przeziębienia

Leki pochodzenia roślinnego - pojedyncze surowce roślinne, mieszanki ziołowe (mieszanina pojedynczych surowców wysuszonych), preparaty roślinne złożone.

Mechanizm działania: postacie leku roślinnego:

Charakterystyka odpowiedzi immunologicznej na infekcję wirusową GDO

Leczenie infekcji o podłożu wirusowym - surowce i preparaty roślinne napotne oraz osłaniające i przeciwgorączkowe:

a) surowce flawonoidowe:

1. Sambuci flos - kwiat bzu czarnego

Sambucus nigra L. Caprifoliaceae

- flawonoidy (kwercetyna),

- kwasy hydroksyfenylokarboksylowe,

- saponiny,

- triterpeny

Działanie: napotne, wspomagające wydzielanie oskrzelowe, nieswoiste przeciwbólowe, przeciwzapalnie, moczopędnie.

Zastosowanie: choroby przeziębieniowe w formie naparów.

Pyrosal - preparat (syrop)

Skład:

Nie stosować w ciąży i podczas karmienia piersią.

Wskazania: stany podgorączkowe w przebiegu zapalenia GDO.

2. Sambuci fructus - owoc bzu czarnego

Sambucus nigra L. Caprifoliaceae

- antocyjany - pochodne 3-O-glikozydy cyjanidyny

- proantocyjanidyny - przeciwzapalnie,

- witamina C (aktywizuje system immunologiczny, zwiększa ilość interferonu, skraca czas infekcji, pobudza wzrost i sprawność komórek odpornościowych T i B i innych białych krwinek),

- flawonoidy.

Działanie: hamuje hemaglutyniny wirusa (białko umożliwiające przyczepienie się wirusa do komórki gospodarza), hamują hialuronidazę przez co uszczelniają naczynia krwionośne (antocyjany, flawonoidy), zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych, przeciwzapalnie, napotnie, przeciw gorączkowo, nieswoiście przeciwbólowo, przeciwwirusowo.

Preparaty: Sambucol Kids - wit. C + wyciąg z bzu - dla dzieci > 3 r.ż.

Sambucol Immunoforte - wit C + cynk - dorośli i dzieci > 12 r. ż.

3. Tiliae inflorescentia - kwiatostan lipy

Tilia cordata Mill.

Tilia platyphyllos Scopoli Tiliaceae

- flawonoidy (pochodne kemferolu)

- garbniki,

- śluzy,

- olejek eteryczny (farnezen) - uspokajająco,

- kwasy fenolowe (kawowy),

- związki terpenowe.

Działanie: napotne, wzmagają perspirację i transpirację skóry, pobudza czynność gruczołów potowych, przeciwzapalnie, przeciw wolnorodnikowo, uspokajająco, przeciwkaszlowo, napotny.

Zastosowanie: w chorobach z przeziębienia oraz w związanym z tym kaszlu

Preparaty: przetwory galenowe do użytku wewnętrznego; wycisnąć saszetkę i długo trzymać by śluzy się wydzieliły,

Agryflos,

Bronchial-fix

Infekton

Gryposan

Tiliros - tabletki do ssania ze sproszkowanym kwiatostanem lipy i róży - na stan zapalny gardła - skuteczny.

Termasil - wyciąg złożony

Lipomal - syrop - wyciąg suchy kwiatostanu lipy - napotny, przeciwgorączkowy, skuteczny - dla dzieci od 3 r. ż.

Termasil - preparat syrop

Skład:

Zawiera flawonoidy w przeliczeniu na hiperozyd nie mniej niż 0,015%.

Napotny w stanach gorączkowych.

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na salicylany i inne NLPZ, astma, choroba wrzodowa, ciężkie zaburzenia funkcji nerek i wątroby, zaburzenia krzepnięcia, niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, nie stosować u dzieci (kora wierzby).

Pyroaktin - preparat syrop

Skład:

Suplement diety o działaniu napotnym, rozgrzewającym, przeciwzapalnym.

Przeciwwskazania: uczulenie ma salicylany.

b) Surowce salicylowe:

  1. Filipendulae herba (syn. Spiraeae Flos)

Filipendula ulmaria

Rosaceae

- flawonoidy: spireozyt, rutyna, hyperozyd (1-3% herba, 6% flos),

- tanniny - 20% estry glukozy z kwasem galusowym i heksakydroksydifenowego, nigozyna D,

- glukozydy kwasów fenolowych - ksyloglukozydy salicylanu metylu

- monotropitozyd oraz aldehyd salicylowego

- olejek eteryczny - salicylan metylu, aldehyd salicylowy,

Działanie: napotny, moczopędny (poprawa eliminacji wody przez nerki), przeciwgorączkowy, przzeciwbólowy, depresyjnie na OUN (?),

Zastosowanie: przeziębienie, grypa, bóle głowy, zębów, stawów (doustnie i miejscowo).

Idiosynkrazja - salicylowe.

  1. Salicis cortex:

- salikortyna,

- kwas salicylowy

Działanie: przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, przeciwzapalnie,

Metabolizm: powolna degradacja salikortyny - przedłużone w czasie,

Zastosowanie: przeziębienie, grypa, bóle głowy, zębów, stawów (doustnie, miejscowo),

Komisja E: gorączka, choroby reumatyczne, bóle głowy.

c) surowce olejkowe o działaniu przeciwzapalnym:

1. Millefoli herba

Achillea millefolium Compositae

- olejek eteryczny - laktony seskwiterpenowe, proazuleny (achillicyna), prekurory chamazulenu, kariofylen, α-pinen, β-pinen,

Działanie: przeciwzapalnie, spazmolitycznie, wykrztuśnie (?),

Efekty uboczne: reakcje alergiczne - laktony.

2. Marticariae flos - kwiat rumianku,

Marticaria Chamomillaa L. Compositae

- olejek eteryczny 0,3 - 1,5% - bisabolol i jego tlenki A i B, matrycyna = chamazulen,

- flawony,

- kumaryny.

Działanie i zastosowanie: przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo na błony śluzowe, spazmolitycznie, przeciwbakteryjnie, do inhalacji w stanach zapalnych błony śluzowej gardła i nosa oraz GDO, wzrost temperatury w inhalacjach powoduje zabicie bakterii, hamowanie rozwoju wirusa, zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa.

d) surowce antocyjanowe i witaminowe

1. Rubi idaei fructus - owoc maliny

Rubus idaeus L. Rosaceae

- kwasy organiczne - kwas askorobowy,

- pektyny,

- śluz,

- antocyjany,

- sole mineralne,

Działanie i zastosowanie: napotne w stanach gorączkowych, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe

Preparaty: Rutimal - wyciąg z malin i czosnku,

Immunaron

Nursea odporność

Profilactin

Pyroactin

napar z suszonych

syrop ze świeżych owoców.

2. Ribis nigri fructus - owoc porzeczki czarnej

Ribes nigrum L. Saxifragaceae

- witamina C

- antocyjany

- pektyny,

- sole mineralne,

- kwasy organiczne,

- cukry.

Działanie: wirusobójczo działa sok ze świeżych owoców.

3. Rubi fruticosi fructus - owoc jeżyny

Rosae fructus - owoc róży

Rosa sp. Rosaceae

- witamina C, A, B, K, E,

- flawonoidy,

- karotenoidy,

- garbniki,

- kwasy organiczne,

Działanie i zastosowanie: choroby nerek i dróg moczowych, wątroby, słabe działanie żółciopędne, moczopędnie w reumatyzmie, dnie rwie kulszowej, w chorobach przeziębieniowych w chorobach goraczkowych jako witaminowy.

Preparaty: Immunaron:aloes, malina, aronia, żurawina, dzika róża - profilaktyka i wspomagająco

Pyroaktin, Profilaktin - wierzba, aronia, malina, lipa, wit. C - przeziębienia

Pyrosal - syrop - podbiał (alkaloidy pirolizydynowe), bez czarny, wierzba, porzeczka czarna,

Pyrotex fix - kora wierzby, bez czarny, krwawnik, rumianek, tymianek, róża, bobrek trójlistny.

Infektofen - bez czarny, wiązówka, wierzba

Agrofylos - mieszanka ziołowa - bez czarny, rumianek, tymianek, lipa, wierzba,

Aronox - aronia, antocyjany z aronii - na układ krążenia.

e) Immunostymulatory:

- wzrost aktywności systemy immunologicznego,

- wpływ niespecyficzny i stymulacja komórek pośredniczących czynników układu immunologicznego, makrofagów, granulocytów, leukocytów oraz

- stymulacja mediatorów uwalnianych przez komórki systemu immunologicznego.

Działania niepożądane:

- niebezpieczeństwo supresji układu immunologicznego,

- choroby przewlekłe,

- autoimmunologiczne

1. Echinaceae pallida

Echinacea purpurea

Echinacea augustifolia

Radix et herba Asteraceae

- echinakozyd,

- cynaryna,

- estry kwasów fenolowych - kwas cykoriowy,

- alkiloamidy,

- poliiny,

- glikozydy flawonowe,

- polisacharydy,

- alkaloidy pirolizydynowe nasycone (uważane za nietoksyczne)

Działanie:

- immunostymulujące - polisacharydy, alkaminy,

- stymulacja aktywności fagocytarnej makrofagów, bakteriobójczej i metabolicznej,

- stymulacja odporności nieswoistej - makrofagi,

- stymulacja odporności swoistej - przeciwciała, limfocyty.

Wskazania:

- choroby z przeziębienia, grypy

Przeciwwskazania: gruźlica, kolagenozy, stwardnienie rozsiane, okres ciąży i karmienia piersią, choroby wątroby, choroby autoimmunologiczne.

Dawkowanie: 8-10 dni lub 20 dni co drugi dzień, 3x 1 tabl, dzieci 2x1 tabl.

Gdy zbyt długo stosowane odnotowywano białaczki u dzieci.

2. Thujae herba (folia)

Thuja occidentalis - żywotnik zachodni

Cupressaceae

- olejek eteryczny,

- flawonoidy - dimery pochodne amentoflawonu,

- lignany,

- polisacharydy,

Zastosowanie: homeopatia, allopatia,

Nalewka - stany zapalne tchawicy, zatok, układu moczowego

E. coli, Listeria monocytogenes, Proteus miliabilism S. aureus, wirus opryszczki HSV,

Leczenie chorób skórnych - grzybice, pleśniawki. Choroby reumatyczne

Esberitox N - preparat (krople, tabletki)

Skład:

Zastosowanie: pomocniczo w kuracji antybiotykami, w zakażeniach GDO, w zakażeniach wywołanych wirusem Herpex simplex, u osób z obniżoną odpornością.

działanie uboczne: stany astmatyczne (kwasy pilkatowe - stymulacja uwalniania histaminy z komórek tucznych).

Preparaty: nalewka - w leczeniu wirusowych i bakteryjnych infekcji,

  1. Babtisiae radix

Babtisia tinctoria - bratwa barwierska (dzikie indygo)

Leguminoseae

- polisacharydy,

- glikoproteiny - arabinogalaktanoproteiny,

- alkaloidy chinolizydynowe,

- kumaryny,

- olejki eteryczne.

Działanie: immunostymulujące, pobudzają produkcję interferonu i fagocytozę, podnosi miejscową i ogólną odporność na infekcję.

f) preparaty do inhalacji:

Droga aerogenna - najcenniejsza droga podania leku w schorzeniach układu oddechowego ze względu na miejscowe działanie w narządzie oddechowym

Wskazania do aerozoloterapii:

- choroby o charakterze przewlekłym i nawracającym

- działanie inhalacji,

- działanie substancji czynnych oraz działanie nawilżające

1. Terebenthinae rectificatum Oleum - olejek terpentynowy

destylacja z parą wodną żywicy z gatunku Pinus sp.

- olejek eteryczny: α-pinen, β-pinen (80-90%), Δ3 - karen, limonen, kamfen, terpineol,

Działanie: antyseptycznie, zmniejsza wydzielanie śluzu, silnie rozgrzewająco, rumieniąco.

Efekty uboczne: Δ3 karen wywołuje alergie,

Nie wolno stosować na dużej powierzchni - objawy zatrucia, uszkodzenia nerek i OUN

Przeciwwskazania: przewlekłe schorzenia oskrzeli z silnym wydzielaniem śluzu.

2. Menthae Oleum - olejek miętowy

Mentha piperita

Labiatae

- olejek eteryczny: mentol i jego estry, menton, izomentom, piperyton.

Działanie: przeciwdrobnoustrojowe, miejscowo znieczulające, chłodzące.

Mentholum - mentol, alkohol terpenowy

- nie wolno stosować w nieżytach dróg oddechowych u bardzo małych dzieci - ryzyko skurczu oskrzeli.

3. Cajeputi oleum - olejek kajeputowy

Melaleucae folium

Melalecua leucadendron L. Myrtaceae

- olejek eteryczny - cyneol,

działanie: przeciwdrobnoustrojowo, bakteriostatycznie, powoduje przekrwienie,

zastosowanie: zewnętrznie, bóle stawów, mięśni przy schorzeniach reumatycznych, nerwobólach, choroby przeziębieniowe - katar, ból gardła, kaszel

wewnętrznie: przeziębienie, kaszel.

  1. Caryophylli flos - kwiat gożdzikowca

Syrygium aromaticum L. Merr. Myrtaceae

- olejek eteryczny 15-20%: eugenol 85-95%, octan eugenolu, kariofylen i jego tlenek, humulen,

- flawonoidy,

- garbniki,

- kwasy fenolowe (galusowy, protokatechowy),

- sterole, olej tłusty.

Zastosowanie: jako wykrztuśny rzadko stosowany, środek w zaburzeniach układu pokarmowego, żołądkowy, wiatropędny, tonizujący, do otrzymywania olejku eterycznego i preparatów galenowych (nie naparów).

Działanie: antyseptyczny, przeciwgrzybiczy, przeciwwirusowy, miejscowo znieczulający, rozkurczowy.

g) maści rozgrzewające

Z maści i żeli nanoszonych na ciepłą skórę uwalniają się olejki, które są wdychane przez chorego usprawniając oddychanie poprzez działanie:

- wykrztuśne, antyseptyczne,

- stymulację wydzielania gruczołów błon śluzowych,

- przywrócenie prawidłowych ruchów nabłonka rzęskowego,

- upłynnienie gromadzącego się w drogach oddechowych śluzu i przyspieszenie jego wydalania.

Działają też rozgrzewająco, pobudzają krążenie obwodowe - drażniąco na skórę m.in. poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych.

Przeciwwskazania:

- nie wolno u małych dzieci < 2 r. ż.

- jeżeli stosujemy unikać kontaktu ze skórą twarzy i szyi, chronić błonę śluzową nosa przed kontaktem z preparatem,

- smarować cienką warstwą,

- nie wolno stosować w przypadku uczuleń na związki terpenowe (surowce z rodziny Pinaceae, Compositae) oraz salicylany (Salicaceae),

- mentol, kamfora, olejek koprowy, olejek eukaliptusowy - wzmożone skurcze oskrzeli, obrzęk i skurcz krtani,

- kamfora i olejek terpentynowy - możliwość ostrych zatruć przy przedawkowaniu.

Herbolen D dla dzieci >2 r. ż.

1. Balsamum peruvianum - balsam peruwiański

Myroxylon balsamum L.

Balsam wyciekający z opalanych pni

Działanie: przeciwbakteryjne, przyspieszające gojenie się ran.

Działania uboczne: skórne odczyny alergiczne (estry kwasu cynamonowego)

Okres stosowania: nie dłużej niż 1 tydzień w przetworach galenowych zawierających 5-20% balsamu.

Preparaty galenowe do użytku zewnętrznego.

2. Camphora - kamfora

Cinnamonum camphora L. Sieb. - cynamonowiec kamforowy (kora i korzeń)

Lauraceae

- keton terpenowy 50%,

- olejek kamforowy - borneol, felandren, safrol

Zastosowanie: zewnętrznie rozrzedzają wydzielinę, powodują przekrwienie, działanie miejscowo znieczulające (poraża zakończenia nerwów czuciowych i rozgrzewające (zaczerwienienie skóry i rozszerzenie naczyń krwionośnych)

Nie wolno stosować w przypadku nieżytów dróg oddechowych na skórę nosa i twarzy u bardzo małych dzieci i niemowląt, obrzęk i skurcz krtani, drgawki epileptyczne, zatrucia ostre u małych dzieci per os.

Działanie toksyczne i kumulacja w organizmie - preparaty z kamforą nie mogą być stosowane u dzieci poniżej 3 roku życia.

Maści rozgrzewające - preparaty:

Herbolen - balsam - olejek eukaliptusowy, majerankowy, sosnowy, terpentynowy, kamfora,

Herbolen D - maść - olejek eukaliptusowy, majerankowy, sosnowy, terpentynowy, anyżowy, ewentualnie kamfora. Wykrzutśnie, mukolitycznie, rozgrzewająco, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, pomocniczo w nieżytach GDO.

h) Leki roślinne stosowane w leczeniu bólu gardła i stanów zapalnych błony śluzowej

- surowce garbnikowe: Quercus cortex - kora dębu, Rubi fruticosi folium - owoc jeżyny,

- surowce olejkowe: eukaliptusowy, goździkowy, anyżowy, miętowy, szałwiowy, jałowcowy, tatarakowy, brzozowy, rumiankowy,

- roślinne surowce olejkowe o działaniu przeciwzapalnym: ziele krwawnika, kwiatostan rumianku,

- roślinne surowce o działaniu przeciwuczuleniowym i znoszącym obrzęk błon ,śluzowych: kwiat rumianku.

1. Salviae folium - liść szałwi

Salvia officinalis L. Labiatae

- olejek eteryczny 1-2,5% (tujon 50%, cyneol 15%, kamfora, borneol, estry borneolu, pinen)

- garbniki Labiatae,

- flawonoidy,

- fenolokwasy,

- diterpeny.

Działanie: antyspetycznie, fungistatycznie (olejek), przeciwzapalne, ściągające (garbniki)

Leki stosowane w stanach zapalnych błony śluzowej:

Gargaroten - mieszanka fix - rumianek, babka lancetowata, liść jeżyny,

Septosan - sypkie - mięta, szałwia, tymianek,

Neoangin - tabletki do ssania - alk. Dihlorobenzylowy, mentol, amylokrezol, olejek anyżowy, miętowy, kamfora.

Olbas Pastilles - tabl. do ssania - olejek eukaliptusowy, miętowy, brzozowy, jałowcowy, goździkowy, mentol

Olbas Oil - krople

Septolete - tabletki do ssania - chlorek benzalkoniowy, mentol, tymol, olejek miętowy i eukaliptusowy.

Strepsils Mentol-Eukaliptus - tabletki do ssania - alk. 2,4-dichlorobenzylowy, aminometakrezol,

Tymianek-Podbiał - tabletki do ssania - wyciągi z tymianku i podbiału (śluzy, garbniki),

Salviasept - płyn - olejek szałwi, tymianku, majeranku, goździkowy, wyciągi z rumianku, szałwi, krwawnika, mięty, kopru, cyneol, mentol.

Dentosept - płyn:

Skład, wyciąg płynny złożony z:

Wyciąg etanolowy do płukania jamy ustnej w zapaleniu jamy ustnej, dziąseł, gardła, powierzchniowe zapalenie przyzębia i paradontoza. Działa przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwbakteryjnie, odkażająco.

Leki roślinne stosowane w schorzeniach układu moczowego

Nerka - najważniejszy narząd wydalniczy ustroju:

W kanaliku krętym odbywają się dwie czynności - resorpcja i wydzielanie - przesącz kłębuszkowy, który przeszedł przez kanalik jest więc uboższy od krwi o potrzebne ustrojowi substancje, natomiast jest bogatszy w związki ustrojowi niepotrzebne,

Jakie czynniki zmniejszają wydzielanie moczu:

Jakie czynniki powodują zwiększona wydzielanie moczu:

Zalety leków roślinnych:

Podział leków roślinnych stosowanych w schorzeniach dróg moczowych:

Kiedy stosujemy leki moczopędne:

Podział leków diuretycznych:

I. Leki o poza nerkowym punkcie uchwytu (powodują hydremię - rozwodnienie krwi):

II. Leki o nerkowym punkcie uchwytu (działające na śródbłonki nerkowe):

Z punktu widzenia klinicznego leki moczopędne dzielimy na:

Jakie związki naturalne wykazują działanie diuretyczne:

Świat roślinny reprezentuje bardzo szeroki asortyment surowców o działaniu moczopędnym (ok. 70). Spośród ważniejszych należy wymienić:

Betula verrucosa - brzoza brodawkowata

Betula pubescenc - brzoza omszona

Betulaceae - brzozowate

Skład:

- flawonoidy - hyperozyd - rozkurczowo,

- olejek eteryczny - triterpeny - drażniąco, regulują gospodarkę koloidalną

- garbniki poch. Pirokatechiny,

- saponiny,

- wit. C,

- żywice.

Zastosowanie: lek diuretyczny, napotny, przeciwreumatyczny, u osoby zdrowej nie działa diuretycznie,

Zbiór - nie działa w momencie gdy listki się już nie kleją.

Fragaria vesca - poziomka pospolita

Rosaceae - różowate

Skład:

- flawonoidy - hiperozyd,

- olejek eteryczny,

- saponiny,

- garbniki - pochodne pirokatechiny,

- wit. C,

- żywice

Zastosowanie: diuretyczny, przeciwreumatyczny, napotny.

Urtica dioica - pokrzywa zwyczajna

Urtica urens - pokrzywa żegawka

Urticaceae - pokrzywowate

Skład:

- flawonoidy,

- związki o charakterze hormonów roślinnych obniżające poziom cukru we krwi,

- kw. Krzemowy i mrówkowy - wzmacniają nabłonek dróg moczowych

- chlorofil, karoten, ksantofil,

- witaminy B, C, K,

- związki garbnikowe,

- związki aminowe,

- sole Fe, K, Ca i inne.

Zastosowanie: przeciwkrwotoczne, krwiotwórcze (chlorofil), moczopędne, przyspieszają przemianę materii, obniżają poziom cukru we krwi.

Bardzo groźne dla osób starszych z miażdżycą - nie wolno pić pokrzywy i jeść pokarmów z Fe i chlorofilem - szpinak brokóły - zwiększają blaszkę miażdżycową, urwanie blaszki.

Vaccinum vitis idea - borówka brusznica

Ericaceae - wrzosowate

Skład:

- arbutyna,

- hydrochinon - ten składnik działa po hydrolizie arbutyny i metyloarbutyny

- metyloarbutyna,

- garbniki,

- wit. C,

- flawonoidy: hyperozyd, izokwercytyna, mirycetyna,

Zastosowanie: w kamicy żółciowej, w reumatyzmie, jako środek dezynfekujący drogi moczowe i moczopędny, w cukrzycy i biegunkach.

Preparat: Urosept - alkalizuje mocz, dobry w nawrotowych schorzeniach dróg moczowych ze śluzówką atroficzną. Preparaty tego typu stosuje się po posiłku u osób z chorą śluzówką żołądka.

Arcostaphylos uva ursi - mącznica lekarska

Ericaceae - wrzosowate

Skład:

- arbutyna, metyloarbutyna, hydrochinon,

- garbniki poch. Kwasu elagowego i galusowego,

- flawonoidy - hyperozyd, izokwercytyna,

- kwasy triterpenowe i fenolowe.

Zastosowanie: w chorobach nerek, pęcherza i moczowodów jako środek dezynfekujący drogi moczowe (tylko przy alkalicznym odczynie moczu) i moczopędny, hydrochinon uwalnia się dopiero w nerkach wywierając działanie dezynfekujące, działanie moczopędne przypisuje się flawonoidom, jako lek ściągający (adstringens).

Juniperus communis - jałowiec pospolity

Cupressaceae - cyprysowate

Skład:

- olejek eteryczny: α i β-pinen, sabinen, mirycen, limonen, terpineol - 4, kadinen i inne,

- cukry, żywice, woski, kwasy organiczne, garbniki,

- związki flawonoidowe

Zastosowanie: moczopędny - terpineol-4, żołądkowy i żółciopędny - olejek eteryczny, przy długotrwałym stosowaniu może powodować podrażnienia nerek a w dużych dawkach poronienia u ciężarnych, w cukrzycy i biegunkach, frakcja pinenowa z sabinenem i mirycenem ma działanie hipotensyjne, oleje jest stosowany zewnętrznie jako drażniący skórę.

petroselinum sativum - pietruszka zwyczajna

Apiaceae - selerowate

Skład:

- olejek eteryczny - apiol,

- kumaryna,

- sole K,

- flawonoidy.

Zastosowanie: dzięki apiolowi działa diuretycznie, apiol działa poprzez drażnienie kanalików nerkowych, apiol może nieodwracalnie uszkadzać komórki mózgowe.

Natka pietruszki jest zdrowa a korzeń nie, może mieć działanie narkotyzujące.

Rosa canina - róża dzika

Rosaceae - różowate

Skład:

- witaminy C, B, E, K

- cukry,

- garbniki,

- kwasy organiczne,

- związki flawonoidowe,

- karotenoidy,

Zastosowanie: środek witaminizujący, stosowany w chorobach wątroby i nerek.

Sambucus nigra - bez czarny

Caprifoliaceae - przewiertnikowate

Skład:

- związki antocyjanowe typu cyjanidyny,

- witamina C i zespół wit. B

- cukry, pektyny - polisacharydy,

- garbniki,

- kwasy organiczne: cytrynowy, walerianowy,

- aminokwas - taurozyna.

Zastosowanie: przeczyszczająco, moczopędnie, odtruwająco, nieswoiście przeciwbólowo.

Equisetum arvense - skrzyp polny,

Equisetaceae - skrzypowate

Skład:

- flawonoidy, pochodne kemferolu - ekwizetryna, kwercetyny - izokwercetyna, luteoliny - galuteolina,

- dole mineralne - rozpuszczalne w wodzie związki Si,

- ślady alkaloidów - nikotyna,

- kwasy organiczne.

Zastosowanie: moczopędnie (synergizm działania flawonoidów i saponin), remineralizująco, pomocniczo w schorzeniach płuc oraz jako przeciwkrwotoczny.

Herniaria glabara - połonicznik nagi, żabie gronko,

Equisetaceae - skrzypowate

Skład:

- flawonoidy: pochodne kwercetyny - rutozyd, izoramnetyna,

- kumaryny: umbeliferon, eter metylowy, herniaryny,

- saponiny triterpenowe,

- ślady olejku eterycznego i małe ilości alkaloidów.

Zastosowanie: moczopędny - w stanach zapalnych nerek i pęcherza moczowego, kamicy i kolce nerkowej, gdyż wykazuje działanie przeciwskurczowe, rzadko stosowany jako środek wykrztuśny w nieżytach oskrzeli, korzystny u osób ciepiących na schorzenia dróg moczowych typu bakteryjnego.

Viola tricolor - fiołek trójbarwny

Violaceae - fiołkowate

Skład:

- flawonoidy - rutozyd,

- antocyjany: pochodne delfinidyny i peonidyny,

- ślady olejku eterycznego,

- saponiny,

- karotenoidy,

Zastosowanie: moczopędny, zwiększa wydzielanie moczu i potu, pobudza metabolizm - w wypryskach skórnych trądziku, przy złej przemianie materii.

Agropyron repens - perz właściwy

Poaceae - wiechlinowate

Skład:

- polisacharydy: trytycyna (fruktozan),

- olejek eteryczny: kapilen,

- związki mineralne,

- dużo wit. K,

Zastosowanie: słabo moczopędny (głównie ze względu na zawartość potasu), kapilen ma słabe działanie antybiotyczne.

Ononis spinosa - wilżyna ciernista

Fabaceae - bobowate

Skład:

- związki flawonoidowe, przy czym dominują tu izoflawonoidy: ononina i onospina,

- olejek eteryczny: onokol - słabo zbadany,

- ononid - związek o budowie zblizonej do kwasu glicyryzynowego,

- sole mineralne.

Zastosowanie: surowiec działa moczopędnie i wykrztuśnie, ale nie jest w pełni wyjaśnione czy działanie to warunkują olejki czy flawonoidy, surowiec ten nie drażni nerek, a więc nie ma działania typowego dla olejków eterycznych.

Solidago virgaurea - nawłoć pospolita

Solidago serotina - nawłoć późna

Asteraceae - astrowate

skład:

- olejek eteryczny,

- flawonoidy: astragalina, rutyna,

- saponiny,

- garbniki,

- gorycze i zw. Mineralne.

Zastosowanie: obniżające ciśnienie krwi i sedatywnem, działa w kwaśnym pH moczu rozpuszcza szczawiany, fosforany i węglany, wszechstronny lek przeciwko zaburzeniom dróg moczowych, uważa się, że nawet silne kolki nerkowe można leczyć zielem nawłoci (często w połączeniu z Ononidis radix i Bardanae radix).

Surowiec nie działa pół roku po zbiorze - ilość astragaliny spada z 11% do ok. 0,5%, w preparatach nie działa.

Trigonella foenum graecum - kozieradka grecka

Fabaceae - bobowate

Skład:

- śluz,

- saponiny poch. Diosgeniny, jamogeniny, trigoneliny i gitogeniny (do produkcji hormonów płciowych),

- substancje azotowe - trigonelina, cholina, lecytyna, zw. białkowe

- C-glikozydy flawonoidowe,

- wit. PP,

- olej,

- gorycze.

Zastosowanie: działa jako metabolicum, wzmaga resorpcję w jelitach oraz pobudza procesy odtruwania organizmu.

Inne surowce moczopędne:

Zea mays - kukurydza zwyczajna

Poaceae - wiechlinowate

Zastosowanie: moczopędny, przeciwzapalny i rozkurczowy stosowany w trudnościach w oddawaniu moczu,

Mechanizm działania: obniżają napięcie mięśni gładkich dróg moczowych i nieznacznie pobudzają wydalanie moczu.

Cucurbita pepo - dynia zwyczajna

Cucurbitaceae - dyniowate

Skład:

- miąższ dyni: karoteny, prowitamina A, pektyny, sole K, Ca, Mg, Fe, witaminy A, B, C, PP i inne,

- nasiona (głównie odmiany oleiste): 60% tłuszczu podobnego do oliwy, witamina E, 30% białek, fitosterole, kwasy organiczne, żywice, kukurbitacyny, sole mineralne, pierwiastki śladowe.

Zastosowanie: miąższ jako lek moczopędny, w leczeniu obrzęków pochodzenia sercowego i nerkowego.

Preparaty:

1. Fitolizyna

- lek ten jest odpowiednikiem importowanego preparatu Rowatinex, który działa przeciwzapalnie i wpływa na rozpuszczanie kamieni nerkowych, stosuje się u chorych, którzy nie chcą operować kamieni, gdy są w postaci piasku, po zabiegach operacyjnych by dezynfekować drogi moczowe.

- skład: lek jest stosowany w formie pasty: jest to wyciąg wodno-alkoholowy z:

Dawkowanie: 1 łyżeczka do herbaty, rozmieszać z małą ilością wody i rozpuścić w 0,5 szklanki ciepłej ocukrzonej wody; przyjmować 3-4 razy dziennie po jedzeniu; dzieciom podajemy 0,5 łyżeczki.

- obecne w fitolizynie olejki eteryczne są po przyjęciu wydalane z moczem jako estry kwasu glukuronowego, dzięki czemu wywierają działanie moczopędne i bakteriobójcze,

- zespół składników w fitolizynie warunkuje działanie diuretyczne, a przy kamicy następuje wypłukiwanie drobnych złogów z miedniczek i moczowodów,

- korzystne jest stosowanie tego preparatu w kamicy nerkowej nie nadającej się do leczenia operacyjnego ponieważ działa również przeciwzapalnie,

- u chorych operowanych daje również dobre wyniki ponieważ ustępuje ropomocz i krwiomocz oraz zanikają z moczu składniki krystaliczne,

- profilaktycznie stosuje się w celu zapobiegania nawrotom kamicy,

- nie należy stosować tego preparatu w kamicy fosforanowej, ostrych stanach zapalnych nerek i nerczycach,

- może być stosowany przez dłuższy czas, rzadko występują objawy uboczne tj. swędzenie.

2. Urosan

Skład: granulat ziołowy o składzie:

Zastosowanie: ze względu na obecność wszystkich składników mieszanka stosowana jest jako diureticum, antiphlogisticum i urodesinficiens.

Wskazania:

- zapalenie nerek i pęcherza moczowego,

- skąpomocz,

- obrzęki,

- kamica nerkowa,

- nieżyt miedniczek nerkowych i przewodu moczowego,

- zaleca się stosowanie w schorzeniach przewlekłych, szczególnie wtedy, gdy utrwaliła się oporność drobnoustrojów w moczu na stosowane antybiotyki.

3. Urogran:

Skład:

- granulat lepszy, w każdej łyżeczce ta sama ilość związków czynnych,

- mieszanka wykazuje działanie odkażające drogi moczowe i moczopędne,

- może być stosowana zarówno w alkalicznym jak i kwaśnym odczynie moczu,

- sucha forma zapewnia pełny i niezmienny kompleks wszystkich związków aktywnych,

- urogran łagodzi stany zapalne drug moczowych, podnosi poziom koloidów ochronnych w moczu,

- reguluje zakłóconą przemianę materii, zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych,

- na uwagę zasługuje wybiórcze działanie ziela nawłoci w leczeniu zapale nerek (maleje ono w czasie przechowywania leku - po roku może całkowicie zaniknąć).

4. Succus Betulae:

5. Nefrosept:

Skład:

Zastosowanie:

6. Nefrol

Skład:

Działanie: moczopędne, rozkurczowe, przeciwzapalne, stosowane głównie w kamicy układu moczowego, przeciwcukrzycowo.

7. Ginjal

Skład:

Zastosowanie:

Podsumowanie:

Kamica nerkowa:

Z najważniejszych preparatów stosowanych w kamicy nerkowej należy wymienić:

Dwa pierwsze preparaty przygotowane są na bazie Radix Rubiae tinctorium

Rubiae tinctorium - korzeń marzanny barwierskiej

Rubia tinctorum - marzanna barwierska

Rubiaceae - marzanowate

Skład:

Działanie:

Preparaty:

1. Rubinex (tabletki)

Skład tabletki:

Działanie:

Wskazania:

Dawkowanie:

2. Rubiolizyna

Skład:

Działanie: moczopędne, salidiuretyczne, spazmolityczne, hamuje wzrost kamieni, nie zmienia odczynu moczu; dodatek kwasu cytrynowego zwiększa izolację antraglikozydów, a także doprowadza pH moczu do optymalnego dla rozpuszczania kamieni szczawianowych i fosforanowych.

Wskazania: kamica układu moczowego, zwłaszcza fosforanowo-szczawianowa.

Przeciwwskazania: ostrożnie stosować w przypadku dolegliwości wątrobowych i z przewodu pokarmowego.

Dawkowanie 0,5 łyżeczki do herbaty 3 razy dziennie 30 minut po posiłku popijając ciepłym płynem.

3. Debelizyna (pasta) - rozpuszcza się w wodzie i pije

Skład:

Działanie:

Dawkowanie: doustnie 3 razy dziennie po łyżeczce pasty w 0,5 szklanki wody.

Taraxacum officinale - korzeń i część nadziemna mniszka

Zastosowanie:

4. Rovatinex

Skład:

Zastosowanie:

Leki stosowane w łagodnym rozroście gruczołu krokowego:

3 stadia choroby:

I - częstsze oddawanie moczu w nocy niż w dzień, trudności w oddawaniu moczu rano,

II - zaleganie moczu w pęcherzu, utrudnienie oddawania moczu (retencja 50-200 cm3)

III - retencja w pęcherzu od 2-3 l rozdęcie pęcherza, przewlekła niewydolność nerek z kwasicą metaboliczną

Inne dolegliwości: bóle zakażenie układu moczowego, zaburzenia ogólnoustrojowe.

Środki stosowne do obniżenia poziomu cholesterolu (działanie podobne do β-sitosterolu) zapobiegają przerostowi gruczołu krokowego.

My możemy pomagać tylko w pierwszym stadium - β-sitosterole.

Stosowane są rośliny o dużej zawartości sterydów - leki przeciw przerostowi gruczołu krokowego:

β-sitosterol:

Fructus sabalis serrulate - owoc palmy amerykańskiej

Skład:

Działanie: przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, antyandrogennie (β-sitosterol, lipidy), immunostymulująco (polisacharydy).

Preparaty: Permixon, Prostamol, Kapisen,

Preparaty na bazie nasion dyni:

Działanie: znosi zaburzenia w oddawaniu moczu, zwiększa napięcie mięśni pęcherza i zmniejsza przekrwienie gruczołu krokowego.

Preparat: Prostogal - olej z pestek dyni

Podobne działanie wyciąg ze znamion kukurydzy (też zawiera β-sitosterol)

1. Prostosan

Skład:

2. Prostapol

Skład:

Działanie wielokierunkowe - substancje czynne zawarte w mieszankach zmniejszają lub całkowicie usuwają dolegliwości związane ze strony gruczołu krokowego,

Zmniejszają nadmierne napięcie mięśnia prostaty i umożliwiają prawidłowy przepływ krwi,

Właściwości bakteriobójcze (przeciw bakteriom powodującym zakażenia i stan zapalny (przedłużające się stany zapalne mogą prowadzić do nowotworu),

Wzrost produkcji interferonu (czynnik obronny organizmu przed zmianami nowotworowymi).

3. Prostaherb oraz Prostalizyna

Skład:

We wszystkich stadiach przerostu gruczołu krokowego,

Blokuje rec. Testosteronowe SHGB (globuliną wiążącą hormony płciowe we krwi)

Poprzez zablokowanie rec. Wewnątrzkomórkowych w tkankach gruczołu krokowego dochodzi do zahamowania metabolizmu testosteronu i inaktywacji tkanki.

Leki roślinne i preparaty stosowane w dermatologii i kosmetyce

1. Skóra:

2. Budowa skóry - schemat

3. Podstawowe funkcje skóry:

4. Racjonalne odżywianie:

5. Choroby skóry:

6. Czynniki wpływające na wchłanianie leków przez skórę:

7. Leki roślinne w chorobach skóry:

a) stosowanie wewnętrzne:

b) stosowane zewnętrznie:

8. Odtruwanie organizmu:

przeciążenie organizmu związkami trującymi i metabolitami - „syndrom skażenia środowiskowego”

Zioła czyszczące krew - zawiera związki czynne, które wiążą substancje toksyczne we krwi, działają moczopędnie, przeciwzapalnie i rozkurczowo:

9. Preparaty:

10. Surowce o działaniu przeciwzapalnym

I. Chamomillae anthofium - koszyczek rumianku

Chamomilla recutita - rumianek pospolity

Asteraceae - złożone

Preparaty:

II. Millefolii herba - ziele krwawnika

Achillea millefolium - krwawnik pospolity

Asteraceae - złożone

Preparaty:

III. NNKT - niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe

NNKT - kwasy: linolowy, arachidonowy (AA), γ-linolenowy (GLA)

Rola w skórze:

Arachidis oleum - olej arachidowy,

Lini oleum - olej lniany

Linum usitatissimum - len zwyczajny

Linaceae - lnowate

Olivae oleum - olej oliwkowy

Ricini oleum - olej rycynowy

Helianthi oleum - olej słonecznikowy

Sojae oleum - olej sojowy

Oenotherae oleum - olej wiesiołkowy

Hippophae oleum - olej rokitnikowy

Kwas γ-linolenowy (GLA)

Niedobór GLA:

Zastosowanie:

Dawka: 1000 mg oleju wiesiołkowego - 80 mg GLA

Interakcje: leki wydłużające czas krwawienia NLPZ,

Przeciwwskazania: hemofilia, leczenie pochodnymi fenotiazyny,

Objawy niepożądane: nudności, spadek ciśnienia krwi, efekt przeczyszczający.

Źródła kwasu γ-linolenowego:

IV. Oleum Jecoris Aselli tran

Gadus morrhua dorsze

11. Surowce o działaniu ściągającym (remedia adstringentia):

Garbniki:

I. Theae folium - liść herbaty

Thea sinensis L. - krzew herbaciany

Theaceae - cistronkowate

II. Hamamelidis folium, cortex - liść kora oczaru

Hamamelis virginiana L. Oczar wirginijski

Hamamelidaceae - oczarowate

Preparaty:

III. Quercus cortex - kora dębu

Quercus robur - dąb szypułkowy

Q. sessilis - dąb bezszypułkowy

Fagaceae - bukowate

Preparaty:

IV. Galla - dębianka (galasy)

Quercus lusitanica - dąb galasowy

Fagaceae - bukowate

Preparaty:

V. Anserinae herba Tormentillae rhizoma - kłącze pięciornika

Potentilla anserina - pięciornik gęsi Potentilla tormentilla - pięciornik kurze ziele

Rosaceae Rosaceae

Preparaty:

VI. Salviae folium - liść szałwii,

Salvia officinalis - szałwia lekarska

Labiatae - wargowe

Preparaty:

12. Surowce o działaniu antyseptycznym (remedia antiseptica):

I. Balsamum peruvianum - balsam peruwiański

Myroxylon balsamum - wioniawiec balsamowy

Fabaceae

Preparat:

Przeciwwskazania i działania niepożądane:

II. Pix liquida, Betulae oleum - dziegcie sosnowy i brzozowy

Pinus silvestris Pinaceae

Betula verrucosa Betulaceae

Preparaty:

Preparaty z dziegciem mają być powoli wycofywane, jednak są bardzo skuteczne w łuszczycy u niektórych osób.

III. Allii sativi bulbus

Alium sativum - czosnek pospolity

Liliaceae - liliowate

Działanie:

Preparaty:

Przeciwwskazania, działania niepożądane:

IV. Propolis - kit pszczeli

Apis mellifica

Preparaty:

Przeciwwskazania, działania niepożądane: odczyny alergiczne, (ester dimetylowy kwasu kawowego).

V. Thymi herba - ziele tymianku,

Thymus vulgaris, Lamiaceae

Preparaty:

VI. Eucalypti aetheroleum - olejek eukaliptusowy

Eucalyptus globulus Myrtaceae

VII. Caryophylli aetheroleum - olejek goździkowy

Eugenia caryophyllata Myrtaceae

13. Surowce o działaniu przeciwwirusowym i hamującym mitozę (remedia antiviralis et antimitotica):

I. Melissae folium - liść melisy

Melissa officinalis - melisa lekarska

Labiatae - wargowe

Działanie:

Preparat: Meliherb (maść) wyciąg suchy z liści melisy 14mg/g

II. Echinaceae herba - ziele jeżówki

Echinacea purpurea - jeżówka purpurowa

Asteraceae - złożone

Działanie:

Preparaty:

III. Podophylli resina (Podophyllinum)

Podophyllum peltatum, P. emodi - stopkowiec biedrzyga i tarczowaty,

Berberidaceae - berberysowate,

działanie:

Preparaty:

Obszar leczonej skóry nie może przekraczać 25cm2 - zatrucia.

IV. Chelidoni herba

Chelidonium majus - glistnik jaskółcze ziele

Papaveraceae - makowate

Przeciwwskazania: ciąża, okres karmienia ze względu na działanie cytotoksyczne.

14. Surowce o działaniu przeciwgrzybiczym (remedia antifungica):

I. Tea tree oil - olejek drzewa herbacianego

Melaleuca alternifolia

Myrtaceae

II. Citri oleum - olejek cytrynowy

Citrus limonum

Auranti oleum - olejek pomarańczowy,

Citrus sinesis

Rutaceae

III. Avenae herba - ziele owsa,

Avena sativa

Poaceae

15. Surowce o działaniu osłaniającym i powlekającym (remedia protectiva et mucilaginosa):

Skrobia (Amylum)

I. Solaniu amylum - skrobia ziemniaczana

Solanum tuberosum

Solanaceae

II. Oryzae amylum - skrobia ryżowa,

Oryza sativa

Poaceae

III. Tritici amylum - skrobia pszeniczna

Triticum vulgare

Poaceae

Surowce śluzowe:

Śluzy są mieszaniami różnych związków o charakterze polisacharydów pod względem chemicznym dzieli się je na:

Do śluzów zalicza się także gumy.

Posiadają właściwości pęcznienia i tworzenia żeli.

Stanowią substancje zapasowe roślin mające zdolność magazynowania wody, a gumy ponadto posiadają właściwości zabliźniania ran.

Działają powlekająco, ochronnie i zmiękczająco, wchłaniają wodę (pęcznieją).

I. Althaeae radix et folium

Althaea officinalis

Malvaceae

II. Lini semen

Linum usitassimum - len zwyczajny

Linaceae - lnowate

III. Foenugraeci semen

Trigonella foenum graecum - kozieradka pospolita

Fabaceae - bobowate

Krótkotrwałe kuracje (kilka tygodni).

IV. Plantaginis lanceolatae folium

Plantago lanceolata - babka lancetowata

Plantaginis majoris folium

Plantago major - babka zwyczajna

Plantaginaceae - babkowate

V. Verbasci flos

Verbascum thapsiformae - dziewanna wielkokwiatowa,

V. phlomoides - dziewanna kutnerowata

Scrophulariaceae - trędownikowate.

16. Surowce przyspieszające ziarninowanie (remedia dermatoplastica):

Alantoina - pochodna mocznika (5-ureidohydantoina),

I. Symphyti radix - korzeń żywokostu,

Symphytum officinale

Boraginaceae

II. Meliloti herba - ziele nostrzyka

Melilotus officinalis

Fabaceae

Preparaty:

III. Alii cepae bulbus

Alium cepa - cebula

Liliaceae

Preparaty:

IV. Silybi mariani fructus - owoc ostropestu plamistego

Silybum marianum

Asteraceae

V. Hydrocotylis asiaticae herba (Gotu Cola) - ziele wąkroty azjatyckiej

Hydrocotyle asiatica syn. Centella asiatica

Apiaceae

VI. Arnicae anthodium - koszyczek arniki

Arnica montana

Asteraceae

VII. Calendulae flos - kwiat nagietka

Calendula officinalis

Asteraceae

VIII. Hippocastani semen cortex et flos

Aesculus hippocastanum - kasztanoweic

Hippocastanaceae

Nasienie:

Kora:

Kwiat:

IX. Aloe folium - liść aloesu (mleczko żel)

Aloe vera (syn. A. barbadensis), A. arborescens - aloes zwyczajny i drzewiasty

Liliaceae (Asphodelaceae)

Działanie żelu:

X. Papainum

Carica papaya - melonowiec właściwy

Caricaceae

XI. Borowina i inne preparaty torfowe

17. Surowce stosowane w chorobach owłosionej skóry głowy (remedia dermatica cutis hirsutae capitis):

I. Bardanae radix

Arctium lappa, A. tormentosum, A. minus - łopian większy, pajęczynowaty, mniejszy

Asteraceae

II. Raphani sativi var niger radix

Raphanus sativus var niger - rzodkiew czarna

Brassicaceae - kapustowate

III. Saponaria radix

Saponaria officinalis - mydlnica lekarska

Caryophyllaceae - goździkowate

18. Leki wzmagające pigmentację (remedia hyperpigmentativa):

Ammi majus - aminek większy,

Apium graveolens - seler

Pastinaca sativa - pasternak zwyczajny

Levisticum officinale - lubczyk ogrodowy

Apiaceae

Ruta graveolens - ruta zwyczajna,

Rotaceae

Kelina

Ammi visnaga, Apiaceae

Preparaty:

Zastosowanie:

Leczenie przebarwień

I. Uvae ursi folium Bergeniae folium

Arctostaphylos uva irsi Bergenia crassifolia, Saxifragaceae

Vitis ideae folium Pyri folium

Vaccinum vitis idaea Pyrus communis

Ericaceae Rosaceae

Surowce roślinne o działaniu uspokajającym

1. Valerianae radix

Valeriana officinalis

Velrianaceae

Działanie surowca:

Co działa?

Dawkowanie:

+chmiel lub dziurawiec

+męczennica lub dziurawiec

Działania uboczne:

Ale przy krótki stosowaniu 2-6 tygodni:

Interakcje:

W preparatach na dolegliwości krążeniowe uspokaja pracę serca: Cardiol C, Cardiosan, guttae Cardiacae.

Preparaty w zaburzeniu trawienia: Gastrosan, guttae stomachicae.

W preparatach o działaniu uspokajającym.

  1. Passiflorae herba

Passiflora incarnata

Passifloraceae

- flawonoidy,

- kumaryny (umbeliferon),

- alkaloidy indolowe (harman, harmina),

- maltol 0,05% pochodna γ-pironu,

Działanie:

- uspokajające - wpływ na poziom GABA i oddziaływanie z rec. Benzodiazepinowym,

- także rozkurczowo, obniżająco ciśnienie krwi, przeciwastmatycznie.

Zastosowanie: uspokajająco, łagodząco stres, ułatwia zasypianie w bezsenności o podłożu nerwicowym.

Działania uboczne:

- nie stosować u osób <12 r.ż. I kobiet w ciąży,

- przyspieszenie akcji serca,

- mdłości,

- wymioty,

- senność i wyciszenie,

- ograniczenie refleksu,

- wzrost ryzyka krwawień,

- uszkodzenie wątroby + kava kava - wycofany z obrotu w Polsce.

Interakcje:

- alkaloidy harmanowe - nasilenie działania inhibitorów MAO,

- nasilenie działania leków uspokajających i przeciwdepresyjnych,

- + aspiryna, heparyna, clopidogrel (PLAVIX), naproxen, ibuprofen = wzrost ryzyka krwawień,

  1. Strobuli lupuli

Humulus lupulus

Cannabaceae

Lupulinum

Surowiec olejkowo-gorzki:

- olejek 1-3%: myrcen,

- żywica do 80%,

- flawonoidy - fitoestrogeny, 8-prenylnaryngenina,

Działanie:

- uspokajająco

metylbutenol - antyoksydacja składników żywicy (po 2 latach 0,04% tego związku),

- hipotensyjnie,

- ujędrniająco na piersi (powiększająco),

- obniżenie poziomu cukru.

Bezpieczeństwo stosowania surowca - działania uboczne:

- suchy kaszel,

- trudności w oddychaniu,

- zapalenie oskrzeli,

- depresyjnie na OUN,

- ograniczenie refleksu,

- dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, hypertermia,

- spadek poziomu cukru we krwi.

Interakcje:

- benzodiazepiny, barbiturany, narkotyki, antydepresanty, alkohol,

- leki przeciwcukrzycowe w tym insulina.

  1. Melissae folium

Melissa officinalis

Labiatae

- stosowane w nerwicach wegetatywnych - rozkurczowo działa,

Surowiec olejkowy:

- olejek (0,02-2%): citronelal 40%, citral A i B, linalol, β-kariofylen,

- fenolokwasy: kawowy, ferulowy, chlorogenowy,

- flawonoidy,

- związki triterpenowe.

Działanie:

- uspokajające i wiatropędne,

- zewnętrznie w nerwobólach min. Mellisana,

- także bakterio i wirustatycznie.

  1. Flos Lavandulae

Lavandula officinalis

Labiatae

- olejek eteryczny 3%: estry linalolu, borneol, cyneol, α-terpineol, geraniol,

Działanie olejku lawendowego:

- uspokajająco, usposabiające do snu - aromaterapia,

- żółciopędnie,

- antyseptycznie,

- przeciwzapalnie,

- przeciwświądowo,

- repelent.

Surowiec składnikiem mieszanek ziołowych, działa uspokajająco - aromaterapia.

  1. Herba Leonum

Leonorus cardiaca

Labiatae

Skład chemiczny:

- związki protoalkaloidowe, leonuskardyna,

- glikozydy bufadienlidowe,

- triterpeny kwas ursolowy,

- glikozydy gorzkie

Stosowany doustnie w mieszankach.

Działanie i zastosowanie:

- uspokajająco i hipotensyjnie - protoalkaloidy,

- nieznaczne działanie nasercowe: zmniejszenie częstości skurczów mięśnia sercowego.

Nie stosować u dzieci <18 r.ż. I nie dłuzej niż 4 tygodnie u osób dorosłych.

  1. Chamomillae anthodium

Chamomilla recutita - rumianek pospolity

Asteraceae

Skład chemiczny:

- olejek eteryczny: chamazulen,

- flawonoidy (glikozydy apigeniny, luteoliny, kwercetyny, patuletyny),

- kumaryny,

- poliacetyleny (m.in. cis i trans en- in- dicykloeter).

Działanie i zastosowanie:

- antiphlogisticum: bisabolol, chamazulen, farnezen, flawonoidy, śluz,

- spasmolyticum: bisabolol, en-in-dicykloeter, hydroksykumaryny i flawonoidy,

Zastosowanie:

- stany zapalne przewodu pokarmowego, pęcherza moczowego, jamy ustnej,

- medycyna ludowa.

- delikatnie uspokajający.

Może wywoływać ALERGIE.

  1. Archangelicae radix

Angelica officinalis - arcydzięgiel lekarski

Apiaceae

Skład chemiczny:

- olejek eteryczny do 1,5%: felandren, α-pinen,

- kumaryny: angelicyna, ostol, ostenol, imperatoryna, ksantotoksyna, bergapten,

Działanie i zastosowanie:

- aromaticum-amarum - choroby przewodu pokarmowego, pobudzenie wydzielania soku żołądkowego,

- diureticum - olejek eteryczny powoduje wzrost stężenia cukru w moczu,

- sedativum - kumaryny (angelicyna),

- rozkurczowo i hipotensyjne - kumaryny (angelicyna),

- blokująco kanały Ca.

Preparaty jednoskładnikowe:

Lupulina kaps. - skład: kwasy goryczowe zawarte w żywicach,

Valdispert drażetki - 45mg suchego wyciągu z kozłka,

Preparaty wieloskładnikowe:

Herbosan 5: korzeń kozłka, koszyczek rumianku, ziele krwawnika, ziele mięty pieprzowej, ziele melisy.

HOVA: Valerianae extractum siccum, Lupuli,

Kalus tabl.: Lupuli, Valerianae, gentianowe - extrakty,

Klimaktogram: koszyczek rumianku, kwiat malwy, liść melisy, liść ruty, ziele pokrzywy, ziele jemioły, kwiatostan głogu - waleriana serca.

Melisana klosterfrau: olejek eteryczny z liści melisy, korzenia arcydzięgla itp...

Krople uspokajające: Lupuli, Valerianae, Angelicae radix,

Melisal syrop: Extractum fluidum Hyperici herba, Melissae herba, Crataegi inflorescentia, Tiliae inflorescentia, Archangelicae rdix, Chamomillae anthodium, Concentratum Ribis fr, aroma Ribis fr.

herbata przeciwnerwicowa - NERMOVIT,

Surowce wykorzystywane w terapii depresji:

  1. Hyperici herba

Hypricum perforatum

Hypericaceae

- składniki antranoidowe - hiperycyna,

- flawonoidy: hyperozyd, rutozyd, kwercetyna, biflawonoidy,

- olejek eteryczny (kwiaty), garbniki katechinowe, kwasy fenolowe,

- ksantony.

Wyciągi i napary - wodne:

- zawierają związki o charakterze hydrofilnym,

- flawonoidy, fenolokwasy, garbniki - na schorzenia przewodu pokarmowego, wątroby i dróg żółciowych,

- efekt ściągający, przeciwzapalny, spazmolityczny.

Sok z dziurawca Succus Hyperici - hyperforyna ma i lipofilne i hydrofilne składniki.

Roztwory olejowe i alkoholowe:

- działanie przeciwdepresyjne: hiperycyna, ksantony, olejek eteryczny,

- do leczenia oparzeń - roztwór olejowy,

- działanie wirustatyczne i przeciwbakteryjne.

Wyciągi wodne nie działają przeciwdepresyjnie!!!

Leki z którymi wchodzi w interkacje:

- doustne leki antykoncepcyjne = krwawienia między miesiączkowe, nieplanowane ciąże,

- leki przeciwdepresyjne - nasilenie efektu serotoninowego z inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny np. fluoksetyna,

- leki przeciwbólowe np. tramadol,

- leki przeciwmigrenowe,

- anestetyki,

- leki stymulujące OUN - metylfenidat - depresja, agresja, spadek koncentracji,

- leki przeciwzakrzepowe,

- leki immunosupresyjne,

- hormony tarczycy,

- inhibitory reduktazy HMG-CoA - atorwastatyna,

- teofilina,

- digoksyna,

- imanivir,

- omeprazol.

  1. Kava kava

Choroby reumatyczne

II miejsce w grupie chorób najbardziej zagrażających człowiekowi:

I. Choroby nowotworowe

II. Choroby reumatyczne

III. Choroby układu krążenia

Dane statystyczne: Osteoartroza (gościec postępujący) - 80% ludności powyżej 65 roku życia

Dekada 2000-2010 wg ONZ i WHO: Dekada Kości i Stawów

Metody leczenia:

NLPZ - hamowanie aktywności cyklooksygenazy - COX-1 i COX-2, działanie p/zapalne i p/bólowe, dz. niepożądane: uszkodzenie błon śluzowych układu pokarmowego

COX-1 - synteza prostaglandyn, chroniących przed uszkodzeniem błonę śluzową żołądka

COX-2 - synteza prostaglandyn wywołujących stan zapalny stawów i ból, działanie nefroprotekcyjne, procesy gojenia owrzodzeń, synteza prostacyklin

Fitofarmaceutyki: monoekstrakty, mieszaniny monoekstraktów, pojedyncze surowce roślinne, złożone mieszaniny surowców roślinnych - mieszanki ziołowe

Działanie: p/zapalne, p/bólowe, metaboliczne (usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii z moczem i potem np. kwas moczowy w dnie moczanowej), wpływ regenerujący na chrząstkę stawową.

Leki roślinne:

  1. Leki o działaniu p/zapalnym i p/bólowym - Remedia anthreumatica - Salicis cortex, Harpagophyti radix, Ziingiberis rhizoma

  2. Leki o działaniu moczopędnym i usuwającym kwas moczowy - Remedia diuretica - Urticae folium, Equiseti herba, Polygoni avicularis herba, Fraxini cortex, Solidaginis herba

  3. Remedia rubefacientia et emollientia - Capsici fructus, kamfora, olejki eteryczne, alkaloidy tropanowe (o działaniu p/zapalnym)

Slicis cortex - Kora wierzby

Salix daphnoides, Salix purpurea

Salicaceae

Skład:

Działanie: p/bólowe, p/zapalne, p/reumatyczne, p/gorączkowe

Mieszanki ziołowe i preparaty:

- Assalix - Niemcy - wyciąg z kory wierzby z odpowiednią ilością salicyny 120mg

- Salicortex - mniejsza ilość salicyny bo tu sproszkowany suroweic 10mg

- Reumosol (płyn do kąpieli) - wyciąg z kory wierzby

- Capsiplex (maść), Reumoflos, Rheumosan, Reumogran, Fito-mix XI,

Kora wierzby wchodzi w skład mieszanek p/reumatycznych:

Salicyna (prolek) - hydroliza w przewodzie pokarmowym → alkohol salicylowy → kwas salicylowy → COX, fosfolipaza A2 - nie ma uszkodzeń błony śluzowej żołądka i dwunastnicy

ASA (aspiryna) → kwas salicylowy → COX

Salicortex + NLPZ → można zmniejszyć dawkę NLPZ

Dawka aktywna salicyny 120mg EMEA, 240mg - dawka dzienna salicyny (2 tabletki Assalix rano w godzinnym odstępie)

Badania kliniczne:

Podwójna ślepa próba, kontrolowana placebo, randomizowane grupy osteoartroza kolana i biodra, efekt analgetyczny - 14% kory wierzby wobec placebo 2% (2 tyg.), diklofenak -23% (2 tyg. 3×50mg)

Zaostrzenie bólu lędźwiowo-krzyżowego, placebo, 4tyg., dawki 120mg salicyny, 240mg salicyny

Oznaczenie pacjentów bez bólu (podawanie tramadolu) w finalnym tygodniu badań

27 pacjentów wśród 67 - dawka 240mg

15 pacjentów wśród 67 - dawka 120mg

4 pacjentów - placebo

Zastosowanie: dolegliwości bólowe w przebiegu osteoartrozy, ból lędźwiowo-krzyżowy przewlekły - w efekt leczniczy włączają się też flawonoidy - czysta salicyna nie daje takich efektów jak kora wierzby

Reumosol - plyn do kąpieli:

Skład wyciągi alkoholowe z:

Działanie rozgrzewające, w schorzeniach reumatycznych.

Nie stosować w ciąży i w okresie karmienia piersią.

Populi tremulae cortex - kora osiki

Populi tremulae gemmae et folium - pączki i liście topoli osiki

Populus tremuloides

Salicaceae

Kora:

Działanie: p/reumatyczne, p/zapalne

Kora osiki lub wyciąg z liści: Phytodolor N, Skład: Populi folii et corticis extractum Fraxini cortini extractum Solidaginis virgaureae herbae extractum , Postać farmaceutyczna: krople doustne, badania potwierdzające skuteczność w chorobach reumatycznych (dz. p/bólowe, p/zapalne, p/obrzękowe, p/utleniające)

Pączki topoli:

Działanie: wykrztuśne, zastosowanie: infekcje dolnych dróg oddechowych, ch. reumatyczna

Ulmariae flos - kwiat wiązówki

Filipendula almaria

Rosaceae

Skład:

Działanie: napotne, moczopędne, w bólach mięśniowych i stawów w chorobach reumatycznych

Preparaty i mieszanki: Reumoflos, Reumosan, Reumogran

Violae tricoloris herba

Viola tricolor

Violaceae

Skład:

Działanie: p/zapalne, moczopędne, napotny, metaboliczny

Mieszanki ziołowe: Fito-mix XI

Harpagohyti radix - korzeń hakorośli rozesłanej, korzeń „czarciego pazura”

Harpagophytum procumbens

Petaliaceae

Występowanie: pustynia Kalahari w Południowej Afryce

W medycynie ludowej Afryki - lek p/reumatyczny oraz w schorzeniach nerek i pęcherzyka żółciowego i wątroby

W latach 70-tych składnik leków homeopatycznych

Surowiec: wtórne korzenie spichrzowe, po oczyszczeniu i sfermentowaniu trafiają do obróbki w postaci kawałków korzeni przypominających korek (brązowa barwa i gorzki smak)

Skład:

Synergistyczne działanie składników - sam harpagozyd nie działa silnie

Działanie: p/zapalny, p/bólowy

Choroby zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa, gościec przewlekły postępujący, zapalenia ścięgien, schorzenia tkanki łącznej okołostawowej, schorzenia o charakterze przewlekłym a nie stany ostre (kuracja 2-3 miesiące)

Mechanizm działania: nieznany, brak wpływu na syntezę eikozanoidów (PGE2 i leukotrienu LTB4)

P/wskazania: wrzody żołądka i dwunastnicy, kamica żółciowa - tylko po konsultacji z lekarzem, arytmia serca i nadciśnienie (działanie inotropowe dodatnie na mięsień sercowy)

Preparaty:

- Reumaphyt: suchy wyciąg z korzenia diabelskiego pazura (standaryzowany na harpagozyd)

- Rheumaherb (tabl.) - wyciąg gęsty z korzenia diabelskiego pazura, ziela jeżówki, kwiatu wiązówki (standaryzowany na harpagozyd, flawonoidy, polifenole, )

p/wskazania: uczulenia na surowce z rodziny Compositae - Jeżówka

Badania kliniczne:

- duża ilość badań klinicznych ekstraktu (podwójnie ślepe)

- kontrolowanych placebo, kontrolowanych substancją referencyjną, badanie niekontrolowane

- stany artretyczne, bóle lędźwiowo-krzyżowe/lumbalgia, różne dolegliwości reumatyczne

- wyniki: zmniejszenie odczuwania bólu, poprawa ruchomości

Dawkowanie: 1-3g surowca/24h lub 50mg dziennie ekstraktów wodno-etanolowych przez 2-3 miesiące

Zingiberis rhizoma

Zingiber officinalis

Zingiberaceae

Skład:

Mechanizm działania:

- hamowanie COX-2: ↓ LTB4

- inhibicja prozapalnych cytokin TNF-α oraz IL-1β

- hamowanie aktywacji genu NF-κβ

- hamowanie degradacji IκB-α

- hamowanie reakcji prowadzących do niszczenia chrząstki i zmian w nasadach kostnych, likwidacja uszkodzenia stawu, sztywności oraz bólu

Właściwości lecznicze:

- działanie p/zapalne,

- żółciopędne,

- profilaktyczne w chorobie lokomocyjnej,

- p/bakteryjne - może uszkadzać naturalną florę bakteryjną

- p/grzybicze, p/wirusowe,

- p/bólowe, p/migrenowe,

- zapobieganie agregacji płytek krwi,

- zmniejszenie poziomu cholesterolu, zmniejszenie oksydacji frakcji LDL

- p/wrzodowo - gingerole i szogaole

! może nasilać uszkodzenia żołądka w przypadku długotrwałego stosowania ( duża ilość olejku)

- p/rakowe - indukcja apoptozy, dz. chemoprewencyjne,

- immunosupresyjne (hamowanie syntezy IL-2)

- w kosmetykach - p/zmarszczkowe

- napotnie, wykrztuśnie

Preparaty: Zinaxin - standaryzowany wyciąg z kłącza imbiru

Maść z ekstraktami z Zingiber officinalis i Alpinia galanga - wspomagająco w chorobach reumatycznych

Dz. uboczne: dyspepsja, zgaga, nieprzyjemny smak w ustach,

P/wskazania: uczulenie, ciąża, choroba pęcherzyka żółciowego

Interakcje: z lekami p/zakrzepowymi - ↑ czasu krwawienia; przed zabiegiem operacyjnym - odstawić na 2 tygodnie

Dz. niepożądane: mutagenne 6-gingerolu niwelowane komponentą antymutagenną ….)

Rosae fructus

Rosa canina - Róża polna, cierniowa, psia

Rosaceae

Działanie: p/zapalne, p/bólowe w dolegliwościach stawowych

Galaktolipid - GOPO - hamuje chemotaksję peryferyjnych, wielojądrzastych monocytów i leukocytów, wytwarzających enzymy proteolityczne niszczące tkankę stawową i indukujące powstawanie wolnych rodników tlenowych

Preparaty: Cynorhodor, Litozin

Mieszanki ziołowe o działaniu przeciwreumatycznym:

Reumogran

kora i liść brzozy, pokrzywa, kwiat wiązówki rdest ptasi, skrzyp polny

Reumosan

liść brzozy, kora kruszyny, ziele rdestu, liść pokrzywy, kwiat wiązówki, skrzyp polny

Reumoflos

ziele rdestu, skrzypu, liść brzozy, pokrzywy, kora wierzby, kwiat wiązówki, bzu

Fito-Mix XI

skrzyp, fiołek trójbarwny, perz, porzeczka czarna, pokrzywa, wierzba

Skład:

Betulae folium - liść brzozy

Betula pubescens, B. verrucosa

Betulaceae

Skład:

Działanie: moczopędne, p/gorączkowe, p/reumatyczne, metaboliczne, żółciotwórcze w schorzeniach wątroby

Wspomagający w dolegliwościach reumatycznych, chorobie gośćcowej oraz skazie moczanowej

Poprawiający przemianę materii z liściem pokrzywy i korzeniem łopianu

Succus Betulae - sok z świeżego liścia brzozy stabilizowany etanolem (nie mniej niż 1% flawonoidów w przeliczeniu na hyperozyd)

- dz. moczopędne (badania kliniczne wykazały wzrost wydalanego moczu o ok. 54-90%)

- nie wolno podawać preparatu w obrzękach spowodowanych ograniczoną czynnością serca i nerek

- wykazuje działanie p/gorączkowe i napotne

Mieszanki ziołowe i preparaty: Reumogran, Reumosan, Rheumoflos

Equiseti herba - ziele skrzypu

Equisetum arvense

Equisetaceae

Skład:

Mieszanki ziołowe: Reumogran, Reumosan, Fito-mix XI, Rheumoflos, Rheumosol

Pulmosan - ziele skrzypu, ziele rdestu ptasiego, korzeń mniszka, kwiat krwawnika, kwiat słonecznika

Odwary z ziela skrzypu - słaby środek moczopędny w mało nasilonych schorzeniach dróg moczowych i obniżonym przesączaniu w kłębkach nerkowych

Pomocniczo w zatrzymaniu wody i elektrolitów w organizmie w wyniku schorzeń nerek i serca (obrzęki)

W początkach kamicy moczowej, w gośćcu i skazie moczowej

Osoby starsze z niedoborem krzemu, utrudnioną resorpcją soli wapnia z pokarmów oraz zespołem złego wchłaniania wskutek zmian zanikowych w błonie śluzowej przewodu pokarmowego.

Urticae folium - liść pokrzywy

Urtica urens, Urtica dioica

Urticaceae

Skład:

W stanach zapalnych dróg moczowych oraz profilaktyce i leczeniu kamicy nerkowej,

Mieszanki ziołowe: Succus Urticae - sok z świeżego ziela pokrzywy, stabilizowany etanolem (zawiera nie mniej niż 0,01% magnezu)

Wspomagająco w leczeniu dolegliwości reumatycznych oraz leczenia dny moczanowej.

Działanie: moczopędne i ogólnie odtruwające - wzrost ilości wydalanych chlorków, mocznika oraz szkodliwych produktów przemiany materii,

W stanach zapalnych dróg moczowych oraz w profilaktyce i leczeniu kamicy nerkowej.

Sok z pokrzywy: działanie p/zapalne, hipoglikemizujące, moczopędne (głównie), rozkurczowe oraz uzupełniające niedobory mikroelementów (magnez), witamin (z gr. B, K)

Solidago virgaurea herba - ziele nawłoci

Solidago virga aurea

Compositae

Skład:

Urosolid - wyciąg płynny z ziela nawłoci

Działanie moczopędne, odkażające, p/zapalne i ułatwiające rozpuszczanie złogów piasku i kamieni moczowych; moczopędne i saluretyczne - nasilenie filtracji w kanalikach nerkowych przy zmniejszeniu resorpcji zwrotnej w kanalikach zbiorczych - normalizuje wydalanie jonów sodu, potasu, fosforu i magnezu; odtruwające i zwiększające wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii.

Nie wolno stosować do wymuszenia diurezy u osób z niewydolnością krążenia i nerek,

Stany zapalne dróg moczowych, kamica nerkowa szczawianowa i moczanowa, skaza moczanowa, gościec stawowy, dna moczanowa, reumatyzm, dermatozy

Polygoni avicularis herba - ziele rdestu ptasiego

Polygonum aviculare

Polygonaceae

Skład:

Zastosowanie: przewlekłe choroby dróg moczowych z małą dobową ilością wydalanego moczu i zbyt dużą ilością soli mineralnych (szczawianów)

Środek pomocniczy w chorobie reumatycznej, skazie moczanowej

Zioła Reumosan, granulat Rheumogran

Pulmosan - choroby płuc

Agropyri rhizoma - kłącze perzu

Agropyron repens

Graminae

Skład:

Działanie: moczopędne, zwiększenie wydalania moczu i szkodliwych produktów przemiany materii, łagodnie przeczyszczające, żółciopędne, p/gorączkowe, p/drobnoustrojowe

Stany zapalne dróg moczowych, profilaktyka kamicy, marskość wątroby, otyłość, gościec, dna moczanowa

Mieszanki ziołowe: Fito-mix XI

Ribis nigri folium - liść czarnej porzeczki

Ribes nigrum

Saxifragaceae

Skład:

Działanie: ułatwiające wydalanie nadmiaru kwasu moczowego; diureticum i antiphlogisticum w przewlekłych i zwyrodniających schorzeniach reumatycznych

Mieszanki ziołowe: Fito-mix XI

Fraxini cortex - kora, liście i nasiona jesionu

Fraxinus Excelsior - jesion wyniosły

Oleaceae

Skład:

Działanie: moczopędne, ułatwiające wydalanie nadmiaru kwasu moczowego - w dnie moczanowej

Preparaty: Phytodolor N

Fragariae fructus - owoc poziomki

Fragaria vesca

Rosaceae

Skład:

Działanie: p/reumatyczne

Rubi fruticosi folium - owoc jeżyny

Skład:

Działanie: moczopędne i odtruwające

Remedia emollientia et rubedacientia

Fitoterapia zewnętrzna - ekstrakty roślinne składniki plastrów opatrunkowych, maści i mazideł

Środki rumieniące i wywołujące przekrwienie tkanki, miejscowe rozszerzenie naczyń krwionośnych, poprawę metabolizmu miejscowego, efekt p/zapalny, uczucie ciepła i łagodzące ból

Surowce: rośliny zawierające alkaloidy oraz rośliny olejkowe

Capsici fructus - owoc pieprzowca rocznego

Capsicum annunum

Solanaceae

Skład:

Stosuje się wyciąg roślinny lub czysty związek

Kapsaicyna - mechanizm działąnia:

Zewnętrznie:

Maksymalny czas stosowania: 2-3 dni

Wyciąg z pieprzowca w postaci płynu lub maści do wcierań m.in. Capsigel, Capsiderm, Histadermin (kamfora i histamina oraz nalewka pieprzowcowa)

Wyciąg z pieprzowca i nalewki - Tinctura Arnicae (arnika daje reakcje alergiczne) lub olejki np. olejek terpentynowy (Ol. Terebinthinae), jałowcowy (Ol. Juniperi), rozmarynowy (Ol. Rosmarini), kamforowy (Ol. Camphorae), gorczycowy (Ol. Sinapis), lawendowy (Ol. Lavandulae) - efekt synergistyczny, olejki powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, zarumienienie skóry, stosowane jako leki p/bólowe

Kapsaicyna zwiększa wchłanianie olejków eterycznych i kamfory - efekt p/bólowy i p/bakteryjny, może być niebezpieczne dla alergików

Capsigel N (emulsja)

Skład:

Nie stosować na uszkodzoną skórę w przypadku nadwrażliwości, nie u dzieci.

Nie stosować w ciąży i w okresie karmienia piersią.

Działa drażniąco, rozgrzewająco pomocniczo w nerwobólach, zapaleniach korzonków i rwie kulszowej, w bólach towarzyszących naciągnięciu mięśni, bolesnych skurczach mięśni.

Neocapsiderm (maść)

Capsiplex (maść):

zewnętrznie w różnego rodzaju nerwobólach - zapalenie nerwu kulszowego, korzonków nerwowych oraz w bólach mięśniowych i stawowych (o charakterze gośćcowym)

Stosowanie: wcierać lekko w miejsca bolące 1-2 razy dziennie, nie dłużej niż przez 2 dni, przerwa minimum 14 dni, nie dotykać oczu ani błon śluzowych, przy dłuższym stosowaniu w tym samym miejscu może nastąpić uszkodzenie nerwów czuciowych

Neocapisderm dla dzieci rozprowadzić maść wazelina w stosunku 1cz. preparatu i 3-5cz. wazeliny; nie stosować u dzieci do 7 roku życia.

Dz. niepożądane: odczyny uczuleniowe

Arnicae inflorescentia - kwiatostan arniki

Arnica montana

Compositae

Skład:

Kiedyś składnikiem plastrów ABC

Działanie: p/reumatyczne: olejek etryczny, helenalina i estry dihydrohelenaliny; flawonoidy, olejek eteryczny: p/zapalne, p/reumatyczne, p/drobnoustrojowe;

Wewnętrznie: jako analeptyk oddechowy, tonizujący wpływ na serce i układ krążenia (w sercu starczym), antyhyperlipidemiczne

Miejscowe stosowanie: p/zapalnie i w następstwie p/bólowo (fenole, poliacetyleny), zapalenie ścięgna, stawu i nerwu, dolegliwości reumatyczne mięśni i stawów

Działanie uboczne: reakcje alergiczne - helenalina i jej pochodne (alergeny)

Rheumosol - kąpiele rozgrzewające w chorobach reumatycznych

Skład: wyciągi z kory wierzby, ziela rdestu ptasiego i skrzypu, koszyczka nagietka i rumianku, korzenia mydlnicy lekarskiej, olejek sosnowy, kwas salicylowy, kamfora, mentol, wyciąg borowinowy płynny, siano

Saponiny- w nagietku i mydlnicy - by zwiększyć rozpuszczalność w wodzie innych składników

Borowina - kompleksowe działanie czynników cieplnych, mechanicznych, chemicznych - rodzaj torfu, małe przewodnictwo cieplne, zawiera związki o aktywności hormonalnej

Graminis flos - kwiatostany traw, siano

Siano - naziemne części kwiatostanów, owoców rodziny Poaceae

Działanie: miejscowe przekrwienie, wpływ na narządy wewnętrzne przez odruchy skórno-trzewne - działanie p/zapalne

Zastosowanie: miejscowa termoterapia zwyrodnieniowych schorzeń reumatoidalnych

Wilgotne, gorące kompresy stosowane zewnętrzne

P/wskazania: odczyny alergiczne

Avena sp. - owies

Poaceae (Gramineae)

Avenae herba - ziele owsa, słoma

Avena sativa

Skład:

Działanie: diuretyczne, p/bólowe

Odwary, dodatek do kąpieli ziołowych

Choroby reumatyczne, rwa kulszowa, choroby nerek, kamica moczanowa.

UKŁAD ODDECHOWY

Sztyfty do nosa:

Mentholum, mentol

alkohol terpenowy

Mechanizm działania:

Preparaty: APS I, APS II, cetix, mantoklar, rhin-bac.

Herba Majoranae - ziele majeranku

Majorana hortensis L.

Labiatae

Działanie: wiatropędnie, przeciwwirusowo, olejek eteryczny - przeciwbakteryjnie,

Wyciąg alkoholowy: obecność arbutyny i hydrochinonu - wykazane działanie kancerogenne.

Maść majerankowa - nie wprowadzać do nosa, smarować cienką warstwą wokół otworów nosowych.

Choroby układu oddechowego:

a) schorzenia infekcyjne,

b) choroby zapalno-alergiczne,

Wiek rozwojowy, wiek dojrzały - inwalidztwo oddechowe,
Terapia wielokierunkowa, leczenie klasyczne + terapia lekami roślinnymi zwłaszcza w okresie przewlekających zmian i nawrotowych np. syropy o działaniu wykrztuśnym.

Budowa układu oddechowego:

Funkcje:

Budowa błony śluzowej:

1.Leki roślinne w pulmonologii

a) leki znoszące bądź zmniejszające skurcz oskrzeli (broncholytica)

b) leki zmniejszające obrzęk zmienionej zapalnie błony śluzowej (anthiphlogistica)

c) leki zapewniające właściwe usuwanie wydzieliny oskrzelowej (secretomotoric, expectorantia)

d)leki przeciwkaszlowe (antibechica)

e) leki pobudzające ośrodek oddechowy (analeptica)

f) leki p/grzybicze i p/bakteryjne (antimycotica, antibacterica)

2. Klasyfikacja chemiczna surowców roślinnych w chorobach ukł. oddechowego:

a) śluzy

b) saponiny

c) olejki eteryczne

d) niektóre związki alkaloidyowe.

3. Klasyfikacja chemiczna surowców roślinnych w chorobach ukł. oddechowego:

A) alkaloidy - grupa związków o zróżnicowanej budowie (rzadko wykorzystywane)

a) protoalkaloidy - efedryna (Herba Ephedrae), zmniejsza napięcie mięśni gładkich oskrzeli, zwęża drobne naczynia krwionośne, działając jednocześnie anemizująco na błony śluzowe, przy przeziębieniu zmniejsza wyciek wodnisty.

b) alkaloidy tropanowe - antropina (Atropa Belladonna, Datura Stramonium z rodz. Solanaceae), rozkurczające, znoszące skurcz drzewa oskrzelowego i hamujące nadmierny wyciek z nosa w katarze siennym (ipratropina - składnik Atroventu, syntetyczna pochodna atropiny)

c) izochinolinowe - kodeina (Chelidonium majus, Papaver somniferum) , rozkurczające i wykrztuśne, p/kaszlowo; alkaloid lobelina (Lobelia inflata), pobudza ośrodek oddechowy, analeptyk, alkaloidy siwca żółtego wycofane z lecznictwa.

SUROWCE ŚLUZOWE
4. Śluzy - produkty kondensacji cukrów z kwasami uronowymi (secretolityca),

Prawoślaz lekarski-Althaeae folium et radix

Althaea officinalis

Malvaceae-ślazowe

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.: osłaniające i łagodzące podrażnienia. Wyciąg z korzenia - hamuje ruch rzęskowy błon śluzowych, bo zawierają pewna frakcje polisacharydów w śluzach, której nie zawierają liście, dlatego nie należy go stosować, gdy zalega wydzielina w drogach oddechowych. Podrażnienia gardła oraz jamy ustnej i towarzyszący im suchy kaszel odruchowy. Wyciągi wodne oraz preparaty galenowe do użytku zewnętrznego.

Rubipect - kwiatostan lipy, syrop prawoślazowy, koncentra z malin,

Rubital forte - sok malinowy i syrop prawoślazowy

Herbapect junior- prawoślaz, lipa, tymianek, czarna porzeczka (antocyjany-przeciwzapalnie), - na suchy i mokry kaszel.

Ślaz dziki-Malvae sylvestris flos/fol.

Malva sylvestris

Malvaceae

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

Preparaty: - mieszanki ziołowe i syropy.

Podbiał pospolity-Farfarae fol.

Tussilago farfara

Compositae

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

Przeciwwskazania: nie wolno stosować u dzieci poniżej 6 roku życia (alkaloidy pirolizydynowe - działanie hapatotoksyczne), u dorosłych nie dłużej niż 4-6 tygodni w roku.

MIESZ & PREP: Succus farfaeae, Mel farfarae, mieszanki ziołowe: pulmosan i neopectosan, Tymianek I podbiał tabletki do ssania, Pektosy (tabletki do ssania)

Wskazania: kaszel, chrypka, przewlekłe i ostre zapalenie oskrzeli, choroby przeziębieniowe, grypa oraz zapalenie i podrażnienie błony śluzowej gardła.

Babka lancetowata - Plantaginis lanceolatae fol

Plantago lanceolata

Plantaginaceae

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ & PREP:

Dziewanna wielkokwiatowa - Verbasci flos

Verbascum densiflorum

Scrophulariaceae-trędownikowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

Noverban - wyciąg z dziewanny

Gwaja tussin - wyciąg z kwiatu dziewanny i liści babki lancetowatej i gwajakosulfonian amonu (odkażająco, mukolitycznie).

Porost islandzki - Lichen islandicus

Cetraria islandica - najlepsze z Kanady

Parmeliace - tarczownicowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ & PREP: Pestosol, Isla Moos, Isla Mint, Pulmosan.

Stosowanie surowców śluzowych jako łagodzące kaszel i podrażnienie gardła:

Surowiec

Stosowanie

Althaeae radix

2-5% infusum lub maceracja (woda temp. Pokojowa 1-2 łyżeczki

Malvae folium

1-2% infusum 3-4 łyżeczki 150 ml

Malvae flos

2% infusum 2 łyżeczki 150 ml

Plantaginis herba

2%infusum 3-4 łyżeczki 150 ml

Verbasci flos

1-2% infusum 3-4 łyżeczki 150 ml

Lichen islandicus

1-2% infusum 1-2 łyżeczki 150 ml

Do łagodzenia kaszlu suchego i nawilżania śluzówek dróg oddechowych, szczególnie w pierwszej fazie infekcji (podrażniona i często wysuszona śluzówka), wykorzystuje się mieszkanki osłaniające na bazie surowców śluzowych, np. Fitmix V, Pectosan, Neopectosan, Bronchial, Pulmosan, syrop prawoślazowy, Verbasci, Plantaginis, Babicum, natomiast w późniejszej fazie infekcji śluzowo -wykrztusne: Fitomix II, Pectovit, Tussiflos, Expecflos, Tussiten i zioła wykrztuśne. Mieszanki te, obok surowców o charakterze śluzowym zawierają składniki pobudzające wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, o działaniu rozkurczającym i inne.

SURWCE SAPONINOWE

Saponiny - związki wielkocząsteczkowe o charakterze glikozydowym, głównie saponiny triterpenowe;

Lukrecja gładka-Glycyrrhizae rad.

Glycyrrhiza glabra

Leguminosae-strączkowe

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP:

Mydlnica lekarska-Saponariae rad.

Saponaria officinalis

Caryophyllaceae-goździkowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP:

Krzyżownica-Senegae rad.

Polygala senega

Polygalaceae-krzyżownicowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

Bluszcz - Hederae fol.

Hedera helix

Araliaceae-araliowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP:

Pierwiosnek lekarski-Primulae rad.

Primula officinalis

Primulaceae-pierwiosnkowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

Preparaty na bazie pierwiosnka (saponiny) i tymianku (olejkowy, garbniki) (Bronchosol, Bronchicum, hebrapect):

Surowce i leki, zmniejszające skurcz mięśni gładkich oskrzeli - Remedia broncholityca

Doględa wielka - Grindeliae Herba

Grindelia Robusta

Compositae - złożone

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP: Kelastmin, Bronchicum paracelsus, Bronchicum elixir, Grindelin N.

Biedrzeniec mniejszy/wielki - Pimpinellae radix

Pimpinella saxifraga/major

Apiaceae

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP: Bronchicum paracelsus (syrop tabletki do ssania), Kelastmin, Pulmosan (mieszanka ziołowa).

Aminek egipski - Ammi visnagae fruc.

Ammi visnaga

Umbelliferae

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP:

Wierzbowiec - Aspidosperma

Quebracho cortex - kora kwebracho

Quebracho Blanco

Apocynaceae - toinowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP: Bronchicum elixir, Bronchicum krople, syrop.

Rosiczka-Drosera sp.

Drosera rotundifolia, longifolia rosiczka okrągłolistna

Droseraceae-rosiczkowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP: Bronchicum K, Drosetux (prep.homeopatyczny).

Herba Chimaphillae - ziele pomocnika baldaszkowatego

Chimaphilla umbellata

Pyrolaceae

Skład:

Działanie:

Preparaty:

Przęśli różne gat.-Ephedrae herba

Ephedra sp. (E. sinica, tibetica, equisetina)

Ephedraceae-przęślowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

DZIAŁ.UBOCZ.:

MIESZ&PREP: Rubital compositum (efedryna, syrop prawoślazowy, syrop z malin), Tussipect.

SUROWIEC KRZEMIONKOWY:

Miodunka plamista - Pilmoriae Herba

Pulmonaria Officinalis

Boraginace - szorstkolistne

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

SUROWCE OLEKOWE:

Olejki eteryczne podawane per os, są wydalane przez m.in. płuca wraz z wydychanym powietrzem. Wysoka prężność par olejków, ich łatwość destylacji z parą wodną powodują, że doskonale nadają się one do podawania droga wziewną, na drodze inhalacji i podczas kąpieli leczniczych. Działanie przeciwbakteryjne, pobudzają czynność wydzielnicza błony śluzowej dróg oddechowych.

Surowce olejkowe o działaniu wykrztuśnym:

Thymi herba, Serpylli herba, Hyssopus herba, Inulae radix, Pini folium, Pini turiones, Anisi Fructus, Foeniculi fructus.

Surowce olejkowe o działaniu spazmolitycznym:

Thymi herba, Eucalypti folium et oleum, Anisi fructus, Pinaceae (Ol. Abietis, Ol. Pini pumilionis)

Surowce olejkowe o działaniu przeciwdrobnoustrojowym:

Thymi herba, Anisi fructus, Eucalypti folium et oleum, Pini turiones, Pini folium, Carvi fructus, Inulae radix.

Surowce olejkowe znoszące obrzęk błon śluzowych:

Marticariae herba, Mentholum.

Thymi herba - ziele tymianku

Thymus vulgaris L.

Labiatae

Skład:

Działanie i zastosowanie:

Przeciwwskazania:

Mieszanki i preparaty:

Serpyli herba - ziele macierzanki

Thymus serpyllum L.

Labiatae

Skład:

Działanie: spazmolitycznie, przeciwdrobnoustrojowo,

Zastosowanie:

Preparaty: mieszanki, i preparaty, Pectosol.

Hyssopi herba - ziele hyzopu

Hyssopus officinalis L.

Labiatae

Skład:

Działanie: wykrztuśnie i antyseptycznie

Działania uboczne: neurotoksyczność pinokamfonu i izopinokamfonu

Opisano przypadki zatruć u dzieci w przypadku stosowania samego olejku (2-3 krople u 6 latki i 10 kropli 2 razy dziennie u 26 latki); nie ma zastrzeżeń do stosowania ziela w mieszankach dla polepszenia smaku w ilości nie większej niż 5% (przyprawa).

Preparaty: pectosol.

Biedrzeniec anyż - Anisi fructus

Pimpinella anisum

Apiaceae - selerowate;

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

Kminek zwyczajny-Carvi fructus

Carum carvi

Apiaceae - selerowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP: Sirupus, Tussipini, Pectosy.

Koper włoski-Foeniculi fructus

Foeniculum vulgare

Apiaceae - selerowate

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

PRZECIWSKAZANIA:

MIESZ&PREP: Pectosan, Neopectosan, Pectosy.

Eukaliptus gałkowy - Euclaypti folium

Eucalyptus globulus

Myrtaceae - mirtowate;

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

PRZECIWSKAZANIA:

MIESZ&PREP: Bronchicum, napary, mieszanki ziołowe.
Oman wielki-Inulae radix

Inula helenium

Asteraceae - astrowate;

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.: wykrztuśne, p/bakteryjne, p/grzybicze obok moczopędnego.

EFEKTY UBOCZ.: reakcje alergiczne wywołane przez laktony seskwiterpenowe.

MIESZ&PREP: Pectosol, Pectosan

Sosna zwyczajna-Pini turiones

Pini sylvestris

Pinaceae - sosnowate;

SKŁAD:

DZIAŁ. I ZAST.:

MIESZ&PREP: Sirupus, Tussipini D, Sirupus Pini Comp.

Pini aetheroleum - olejek sosnowy

Pinus silvestris P.mugo, P. nigra,

Pinaceae

Skład: α-pinen, Δ3-karen, β-pinen, kamfen, limonen.

Działanie: sekretolityczne, słabo antyseptycznie, wywołuje przekrwienie.

Zastosowanie:

Leki roślinne stosowane w chorobach układu pokarmowego.

Hepatoprotectiva, Cholagoga, Choleretica

Działanie wielokierunkowe, wpływ regulujący na procesy trawienia.

1.WĄTROBA - narząd miąższowy o zwartej masie identycznych komórek parenchymatycznych, podstawowa jednostka morfologiczno-czynnościowa - tzw. płacik czyli zespół komórek zgrupowanych wokół trójzespołu naczyń. Spełnia 3 zadania:

2. Żółć - kwasy żółciowe

- zwiększanie napięcia mięśni gładkich i ruchu jelit

- neutralizacja i alkalizacja kwaśnej zawartości z żołądka

- utrzymywanie w roztworze cholesterolu

- wzmaganie wydzielania soku trzustkowego

- umożliwiają wchłanianie kw. tłuszczowych i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach - A, D, E, K

3. Leki zwiększające wydalanie żółci

4. Preparaty roślinne stosowane w fitoterapii:

5. Choroby wątroby: 1. Alkoholizm, 2. żółtaczka tupu B i C, 3. zatrucie środowiska.

Żółtaczka typu Bi C: 170mln ludzi zakażonych wirusem żółtaczki na świecie, 500tyś w Polsce; leczenie - leki p/wirusowe, interferon, leki roślinne (31%) i inne

Ostropest plamisty-Silybi mariani fructus

Silybum marianum

Compositae - złożone

regenerujący komórki wątroby, stosowany w chorobach wątroby, składnik suplementów diety.

1960-1970 r. - izolacja aktywnych flawonolignanów, badanie aktywności hepatoprotekcyjnej,

1590 r. Jan Wigand „Cnicus marianicus”

pisma św. Hildegardy

78 r. n. e. Dioskurides „De Materia Medica”

Pliniusz Starszy Historia Naturalna

SKŁAD:

- Flawonolignany: Sylibina (układ benzodioksanu - najsilniejszy efekt hepatoprotekcyjny), Sylikrystyna, Sylidiamina, Izosylimaryna, Sylibinomery

- Flawonoidy: taksyfolina, dihydrokemferol, kemferol, kwercetyna, eriodyktiol, chryzoeriol,

- olej tłusty (20% - 30%)

- sterole

- olejek eteryczny (0,08%)

- aminy biogenne

- gorycze

Preparaty:

SYLIMAROL drażetki (35 mg oraz 70 mg):

sylimaryna - ekstrakt lipofilowy z owoców zawierający nie mniej niż 70%-80% flawonolignanów oraz nie mniej niż 50% sylibininy.

Dawkowanie: dorośli i dzieci >12 lat 3 razy dziennie po jednej tabletce po jedzeniu, po konsultacji z lekarzem można zwiększyć do 5 tabletek dziennie. Dzienna dawka minimalna 200 mg, a maksymalna 400 mg. Inne dawki maksymalne 420 mg a nawet 1g.

SYLIVIT kapsułki twarde 80 mg, 150 mg,

Sylimaryna - 80 mg oraz 150 mg oraz witamina B1 2mg, B2 2 mg, B6 2 mg, PP 10 mg, pantotenian wapnia 4 mg,

Dawkowanie: 3 razy dziennie po jednej kapsułce po jedzeniu, okres podawania od 4 tygodni do pół roku w stanach chronicznych.

LEGALON iniekcje: sylibina 70 mg oraz 140 mg.

SYLICYNAR: sylimaryna 40 mg oraz wyciąg z ziela karczochów Cynara scolymus,

SYLICYMAR - silny żółciopędny (w kamicy dróg żółciowych):

sylimaryna oraz wyciągi z Inula racemosa, kłącza kurkumy (Curcuma longa), korzenia imbiru (Zingiber officinalis), Picrorhiza kurroa oraz liści Andrographis paniculata,

ARTECHOLIN:

wyciągi płynne z owoców ostropestu plamistego, ziela bożego drzewka (Artemisia abrotani), ziela drapacza (Cnicus benedictus), ziela krwawnika (Achillea millefolium), ziela mięty pieprzowej (Mentha piperita), korzenia mniszka (Taraxacum officinalis), ziele glistnika (Chelidonium majus)

SYLIGRAN granulat:

wyciągi suche z owoców ostropestu plamistego, koszyczka rumianku, kwiata nagietka, liścia brzozy, korzenia łopianu, ziela glistnika - rozkurczająco. (odtruwająco i przeciwzapalnie - łopian, brzoza),

Dawkowanie 3 razy dziennie po 1 łyżeczce po jedzeniu.

Mechanizm działania hepatoprotekcyjnego (sylimaryny):

Flawonolignany występują jeszcze w róży jerychońskiej.

Sylimaryna - Sylibinina:

Mechanizmy działania przeciwzapalnego Sylimaryny i Sylibininy:

Metaanaliza - ocena skuteczności ekstraktów roślinnych, w jej skład wchodzą: parametry brane pod uwagę, procent śmiertelności, zmiany w obrazie histologicznym materiału z biopsji, poziomy aminotransferaz i albumin w surowicy, czas protrombinowy,. Wyniki:

Wyniki metaanalizy - nie potwierdzono skuteczności działania flawonolignanów ostropestu plamistego - generalnie słaba jakość tych badań (źle dobrane dawki, złe rozpoznanie choroby itp.)

Nowe zastosowania flawonolignanów:

Niedokrwienie, reperfuzja wątroby:

0x08 graphic
Nowotwór prostaty DU 145, LNCaP,

Hamowanie aktywności CDK4, CDK2 oraz cykliny D1, wpływ na fazę G1 cyklu kom.

Hamowanie TNFα indukowanej aktywności NF-κB

Nowotwór żołądka → start (faza S).

Rozpoczęcie mitozy: hamowanie aktywności protein cdc25C, cdc/p34, cykliny B1 i kinazy cdc2/p34, nowotwór prostaty - doksorubicyna/sylimaryna (połączenie obu leków).

Apoptoza komórek nowotworowych w badaniach in vitro.

Sylimaryna

Sylibinina

- z doksorubicyną w nowotworze prostaty

- z cisplatyną w nowotworze jajnika (cisplatyna + flawonolignany ostropestu → zmniejszenie działania toksycznego leku, zwiększenie skuteczności działania cisplatyny poprzez hamowanie procesów angiogenezy

Tarczyca bajkalska - Scutellariae radix

Scutellaria baicalensis

Labiateae - wargowe

SKŁAD:

- wykazują efekt ochronny na komórki wątroby, blokują procesy związane z włóknieniem

Działanie:

Zastosowanie:

Picrorhiza kurroa Royle ex Benth

Scrophulariaceae - trędownikowate

SKŁAD:

MIESZ&PREP: Sylicymar skład jak wyżej

Działanie: hepatocurativum porównywalny z sylimaryną, działanie p/utleniające (zmiatacz wolnych rodników).

Zastosowanie: tego surowca w leczeniu ostrej fazy żółtaczki (normalizacja poziomów bilirubiny w surowicy krwi), ekstrakty z korzeni są standaryzowane na obecność glikozydów irydoidowych,

Cytryniec chiński - Schizandrae fructus

Schizandra chinensis Bail.

Schizandraceae - cytryńcowete;

SKŁAD:

Działanie:

Phyllantus - Phyllantus amarus, Ph. tenelus, P. virgatus, P. multiflorus

Euphorbiaceae - wilczomleczowate

SKŁAD:

Działanie:

MIESZ&PREP: SYLICYMAR

Lipa srebrzysta - Tiliae Inflorescentia - Tilia argentea

Tiliaceae - lipowate

Skład: tilirozyd.- 3-O glukozyd kemferolu - hepatoprotekcyjnie

Działanie:

Lipa drobnolistna i szrokolistna-Tiliae inflores.-Tilia cordata et platyphyllos-Tiliaceae- lipowate - SKŁAD:

Działanie:

Tiliae Lignum

Tiliae Carbo:

- schorzenia jelit.

Karczoch zwyczajny - Cynarae Herba

Cynara scolymus

Compositae - złożone

SKŁAD:

MIESZ&PREP:

Dawkowanie: 1 saszetka zalać szklanką wody, naparzać 15 minut, pić 3 razy dziennie po szklance naparu lub 1 łyżkę mieszanki na szklankę wody, pić 2-3 razy dziennie przed posiłkami.

Działanie:

Kocanki piaskowe-Helichrysi inflorescentia

Helichrysum arenarium

Compositae - złożone

SKŁAD:

Zastosowanie:

Działanie: cholagogum, cholereticum, spasmolyticum (w obrębie dróg żółciowych).

MIESZ&PREP:

Helichrysi inflorescentia, Taraxaci extractum siccum, Menthae extractum siccum, Chelidoni extractum siccum, Cardui benedicti extractum siccum, carvi extractum siccum, millefoli extractum siccum, Frangulae estractum siccum, Calami extractum siccum.

Dawkowanie: 1-4 razy dziennie łyżeczki proszku w pół szklanki wody.

Dawkowanie: 3 razy dziennie łyżeczka w pół szklanki wody na 30 minut przed posiłkiem.

dawkowanie: odwar z łyżeczki mieszanki na szklankę wody, pić 2-3 razy dziennie przed posiłkiem.

Curcumae rhizoma - kłącze kurkumy

Curcuma longa L, Curcuma xanthorhiza Roxb - ostryż długi (barwierski), ostryż jawajski

Zingiberaceae

Skład:

Działanie:

Preparaty:

Wycofywane bo mają wyciągi z ziela glistnika który może powodować nowotwory wątroby.

Dawkowanie: 1 łyżeczka do herbaty 2 razy dziennie przed lub w czasie posiłku z niewielką ilością płynu,

Dawkowanie: 3 x dziennie 25 kropli w 1 łyżce wody 5 min. po posiłku. Młodzież 14-18 lat 3x dziennie po 15 kropli.

Dawkowanie: 15-30 kropli z cukrem lub wodą przed lub w czasie jedzenia 3x dziennie dawkę można zwiększyć do 30 kropli 3-5 x dziennie.

Mniszek pospolity-Taraxaci rad.

Taraxacum officinale

Compositae

Skład:

a.)gwajanu - laktukopikryna

b.)eudesmanu - tetrahydroridentyna D, glukozyd tarakolidu

a.)germakranu - glukozyd kwasu taraksynowego i dihydrotaraksynowego

Działanie:

- cholagogum

- cholereticum

- stomachicum - regulacja procesów trawienia

- metabolicum - odtruwające i oczyszczające

- pobudza wydzielanie soku trzustkowego

- rozkurczające mięśnie gładkie

- moczopędne

- pobudza wydzielanie interferonu

- przeciwwirusowe

- zmniejsza poziom cukru we krwi

MIESZ&PREP:

działanie:

- chlagogum, cholereticum - mniszek, kocanka,

- nasilenie perystaltyki jelit,

- łagodnie przeczyszczająco - bez,

- diureticum - kocanka, rumianek,

- przeciwzapalnie - rumianek,

- spazmoliticum, carminativum - olejkowe surowce,

- uszczelniająco na naczynia krwionośne - antocyjany poprawiają stan błony śluzowej przewodu pokarmowego

zastosowanie: zaburzenia wątrobowo-żółciowe, zaburzenia czynności wydzielniczej, trawienia, pomocniczo w stanach zapalnych dróg żółciowych i przewlekłych zaparciach.

Dymnica pospolita - Fumariae herba

Fumaria officinalis

Papaveraceae-makowate

Skład:

MIESZ&PREP:

Działanie:

Zastosowanie:

Boldo - Boldo fol.

Peumus boldus

Monimiaceae-poleńcowate

Skład:

Działanie boldyny:

MIESZ&PREP:

BOLDALOIN tabletka

Skład: Boldinum, Aloe extr. Siccum (przeczyszczająco)

Glistnik, jaskółcze ziele - Chelidonii herba

Chelidonium majus

Papaveraceae-makowate

Skład:

  1. pochodne benzofenantrydyny: chelidonina, sangwinaryna, chelerytryna

  2. pochodne protopiny: protopina, allokryptopina

c.) pochorne protoberberyny: berberyna, koptyzyna

w żółtym soku mlecznym

Działanie:

a.)spasmolyticum

b.)analgeticum

c.)sedativum

a.)cholereticum

b.)spasmolyticum

c.)cholagogum,

a.)miejscowo drażniąco

b.)przedawkowanie

10mg/kg m.c zaburzają enzymy wątrobowe, nie stosować przez dłuższy czas,

a.)krótkotrwale narkotycznie

b.)skurcze tężcowe mięśni

Działania uboczne - jaskra, ziele glistnika może działać hepatotoksycznie zwłaszcza w przypadku utrudnionego odpływu żółci,

MIESZ&PREP:

dawkowanie: 10-30 kropli 3-4 razy dziennie przed jedzeniem,

stosowanie: przeciwskurczowy w stanach skurczowych przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, stanach zapalnych i zaburzeniach czynności wątroby oraz pomocniczo w kamicy żółciowej (cholagogum, cholereticum)

wskazania: przewlekłe stany zapalne w obrębie dróg żółciowych, dyskineza kolka żółciowa, pooperacyjny zastój żółci, zaburzenia trawienia wywołane niedoborem żółci, pomocniczo w kamicy żółciowej,

przeciwwskazania: jaskra, przerost gruczołu krokowego, dzieci do 7 lat (alkohol 60%),

dawkowanie: 3xdziennie 25 kropli w 1 łyżce wody 5 min po posiłku,

młodzież 14-18 lat 3xdziennie po 15 kropli,

cholagogum cholereticum spasmolyticum antiphlogisticum,

curcuma rhizoma - żółciopędnie, żółciotwórczo, przeciwbakteryjnie, rozkurczająco,

menthae pip. Oleum - pobudzenie czynności wydzielniczej wątroby i żółądka, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie,

Zastosowanie: przewlekłe schorzenia dróg żółciowych, pęcherzyka żółciowego, wątroby oraz niewydolność trawienna trzustki.

Bylica boże drzewko - Abrotani her.

Artemisia abrotanum

Compositae

L- typ cytrynowy (obecność cyneolu)

P - typ kamforowy (absyntol)

Skład:

a.)1,8-cyneol

b.)absyntol: mieszanka izomerycznych pochodnych tujonu

c.)heterocykliczne seskwiterpeny: dawanol, dawanon, karlinen

Działanie:

MIESZ&PREP:

- Abrotani arthemisiae herba,

- sliybi mariani fructus,

- cnici benedicti herba (zw. Gorzkie: knicyna, flawonoidy, garbniki zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, zmniejszają nadmierną fermentację w jelitach, wskazany dla osób z upośledzonym przyswajaniem pokarmów, amarum, stomachicum, tonicum - poprawia porcesy metaboliczne, antibioticum, metabolicum,)

- millefolii herba (olejek eteryczny, laktony seskwiterpenowe, flawonoidy, garbniki działają przeciwzapalnie i bakteriostatycznie co jest istotne w stanach zapalnych żołądka i jelit; flawonoidy działają rozkurczająco na m. gładkie jelit i dróg żółciowych)

- menthae piperitae folium (olejek eteryczny, flawonoidy garbniki - wzmagają czynność wydzielniczą żółądka, wątroby zmniejszają napięcie jelit i dróg żółciowych)

- taraxaci radix (zw. Gorzkie pobudzają czynność wydz. Wątroby, zwiększają ilość wytwarzanej żółci oraz ułatwiają jej przepływ do dwunastnicy,

- chelidonii herba (alkaloidy przeciwskurczowo, berberyna - żółciopędnie stany skurczowe dróg żółciowych, kolka żółciowa, zastój żółci, zapalenie pęcherzyka żółciowego, pomocniczo w kamicy żółciowej i zespole objawów po zabiegach chirurgicznych na drogach żółciowych - wycofany ze względu na dz. Niepożadane.

dawkowanie: 3 x dziennie po jedzeniu 50 kropli lub pół łyżeczki w 1.4 szklanki wody lub w czasie jedzenia,

Zastosowanie: w niestrawnościach (zgaga, odbijanie, nudności) zaburzenia żołądkowo-jelitowe, spowodowane niedostatecznym wydzielaniem soku żołądkowego i żółci.

dawkowanie: 3x dziennie po 1-2 tabletki przed lub w trakcie posiłku

Zastosowanie: wspomagająco w niestrawności (wzdęcia, odbijanie), po spożyciu ciężko strawnych pokarmów, w słabym wydzielaniu soku żołądkowego.

Rzodkiew czarna - Raphanti sativi radix

Raphanus dativus var. Niger

Brassicaceae - kapustowate

Skład:

Działanie:

MIESZ&PREP:

Skład: extractum raphani siccum, carbo medicinalis, extractum cynarae siccum, acidum dehydrocholicum (przeczyszczająco, zwiększa wydzielanie żółci), oleum menthae piperitae,

Dawkowanie: 1-2 drażetki 3 razy dziennie po jedzeniu, przy zaparciach 2 drażetki rano i wieczorem na 0,5 godziny przed jedzeniem,

działanie:

- stymulacja perystaltyki jelit,

- zmniejszenie napięcia mięśni gładkich przewodu pokarmowego,

- przyspieszenie trawienia tłuszczy,

- ochrona przed zaleganiem treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym,

- ograniczenie kwaśnego refluksu do przełyku, alkalizacja zawartości żołądka,

- usunięcie uczucia pełności i wzdęcia po posiłku,

- usunięcie zaparć i normalizacja wypróżnień, zespół jelita drażliwego,

Zastosowanie: słabe wydzielanie żółci (osoby starsze), po zabiegach chirurgicznych na drogach żółciowych, zaburzenia trawienia - uczucie pełności wzdęcia szczególnie po spożyciu tłustych pokarmów, na tym tle zaparcia lub biegunki, w geriatrii w profilaktyce przeciwmiażdżycowej (Cynarae herba).

Abrotani herba

- kumaryny: cholagogum, spasmolyticum,

- gorzkie: wzmożenie wydzielania soku żołądkowego i trzustkowego,

- fenolokwasy, flawonoidy antyutleniające, usuwające szkodliwe produkty przemiany materii,

Zastosowanie: słabe wydzielanie żółci, niska kwasowość soku żołądkowego, infekcje błony śłuzowej żołądka, jelit, antybiotykoterapia, uszkodzenie toksyczne wątroby (alkohol i inne), przedłużający się stres.

Cholagogum, cholereticum, spasmolyticum,

dawkowanie: 1-2 drażetki 3 razy dziennie po jedzeniu.

zwiększa wydzielanie żółci, przeczyszczająco

Dziurawiec zwyczajny - Hyperici herba

Hypericum perforatum

Guttiferae-soczne

Skład:

wyciąg alkoholowy - przeciwdepresyjnie

wyciąg wodny - żółciopędnie, żółciotwórczo, spazmolitycznie

Działanie i zastosowanie

zaburzenia czynności wątroby, stany skurczowe dróg żółciowych, stany zapalne błon śluzowych żołądka i jelit, niedostateczne wydzielanie soku żołądkowego

osłabione wydalanie moczu, kamica moczowa, skaza moczanowa, przewlekły gościec, nadmierna przepuszczalność i łamliwość naczyń włosowatych, zastoje krążenia obwodowego krwi

Działania uboczne:

Interakcje:

MIESZ&PREP:

Gastrogran - granulat

skład: Glycyrrhizae radix, Agrimoniae herba, Foenugraeci semen, Salviae folium, Menyanthydis folium, Levistici radix, Hyperici herba, Menthae piperitae oleum

działanie:

- antiphlogisticum(lukrecja, szałwia, dziurawiec),

- spasmolyticum,

- mucilaginosum (nasienie kozieradki)

- regulacja czynności wydzielniczych żołądka i dwunastnicy (amarum - bobrek, szałwia, olejek eteryczny mięty, lubczyk)

Zastosowanie: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: 1 łyżeczka granulatu 3 x dziennie popijając 1 szklanką płynu.

cholagogum, cholereticum, przeciwskurczowo w obrębie dróg żółciowych, przewodu pokarmowego i dróg moczowych, gorzki smak pobudza czynność wydzielniczą żołądka i wydzielanie soków trawiennych, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, uszczelniająco na naczynia krwionośne ze względu na obecność rutyny,

dawkowanie: 30-60 kropli na pół łyżeczki w łyżce wody, godzinę przed posiłkiem jako stomachicum, po jedzeniu jako cholagogum,

Zastosowanie: osłabienie czynności wątroby, stany zapalne pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, nieżyty żołądka i jelit,

Hyperici herba, aethanolum

zwiększa przepływ żółci, znosi stany skurczowe jelit, przywraca naturalny ruch robaczkowy, wpływ na naczynia krwionośne i moczowody, działa spazmolitycznie uszczelniająco na ściany naczyń poprawiając krążenie krwi oraz ukrwienie narządów wewnętrznych w tym przewodu pokarmowego, wzmaga diurezę - osłabienie czynności nerek.

Dawkowanie: 3x dziennie po 50 kropli lub pół łyżeczki na 1 i 1/4 szklanki wody. Nalewka działa przeciwdepresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Mięta pieprzowa-Mentha piperitae fol.

Mentha piperita

Lamiaceae-wargowe

Skład:

Działanie i zastosowanie:

Przeciwwskazania: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

MIESZ&PREP:

Skład: Juniperi fructus, Hyperici herba, Polygoni avicularis herba (rozkurczająco), Frangulae cortex, carvi fructus, Menthae piperitae folium,

Helichrysi inflorescentia, taraxaci radix cum herba, Millefoli herba, Menthae piperitae folium, Chelidoni herba (działania niepożądane związane z długością stosowania), Frangulae cortex,

Cholagogum, spasmolyticum

Dawkowanie: 1 saszetka zalać szklanką wrzącej wody naparzać 15 minut, pić 3 razy dziennie po szklance naparu, 1 łyżka mieszanki na szklankę wody pić 2-3 razy dziennie przed posiłkami,

liśc mięty pieprzowej, etanol, woda, olejek miętowy

Dawkowanie: 20-50 kropli 3-5 razy dziennie przed jedzeniem jako stomachicum po jedzeniu jako cholagogum,

nalewka kozłkowa, nalewka z mięty pieprzowej, nalewka z dziurawca, nalewka gorzka z ziela piołunu, liść bobrka, owocnia pomarańczy gorzkiej, kłącze perzu, propyfenazon (alergie)

Dawkowanie: 1 łyżeczka (2,5 ml) kropli z małą ilością płynu (powstanie emulsja) pić pół godziny przed posiłkiem 3 razy dziennie, preparat nie powinien być stosowany dłużej niż przez okres 6-7 dni

Nie polecać pacjentom, powinien być wydawany z przepisu lekarza

Mechanizm działania:

- związki goryczowe oraz olejki eteryczne pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i żółci, poprawiają trawienie i wzmagają łaknienie,

- związki czynne nalewki z kozłka - uspokajająco i rozkurczowo, łagodzą dolegliwości układu pokarmowego powodowane przez stany napięcia nerwowego,

- propyfenazon działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie,

Działania niepożądane:

- nadwrażliwość na światło słoneczne, szczególnie u osób o jasnej karnacji (Pericarpium auranti, Herba hyperici),

- ze względu na propyfenazon dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego w tym uszkodzenia błony śluzowej żołądka, niekiedy krwawienia, także bóle i zawroty głowy, wysypki uczuleniowe,

- długotrwałe stosowanie dużych dawek zwłaszcza w skojarzeniu z innymi lekami przeciwbólowymi może prowadzić do uszkodzenia nerek.

Skład obecnie:

- Menthae extr. Siccum,

- Carvi extr. Siccum,

- Anthodium Chamomillae

Kiedyś miał też glistnika, kocankę, mniszka, krwawnika, rzewień, tatarak i drapacz.

Działanie: spazmolyticum, digestivum, antiphlogisticum, carminativum, przeciwdrobnoustrojowo,

Zastosowanie (stary preparat): zaburzenia wydzielania żółci i jej przepływu, stany skurczowe dróg żółciowych i wynikający z tego zmniejszony przepływ żółci, osłabienie motoryki jelit, nieżyt żołądka i jelit, stany skurczowe i atonia jelit,

Mechanizm działania:

- stymulacja czynności wydzielniczej wątroby, żołądka, trzustki,

- spasmolyticum - flawonoidy z Helichrysi herba, Millefoli herba, Calami radix, alkaloidy z Chelidoni herba,

- cholereticum: Helichrysi inflorescentia, Taraxaci radix, Menthae piperitae folium,

- diureticum: flawonoidy z Helichrysi inflorescentia, Cnici benedicti herba, triterpeny z Taraxaci radix, oraz składniki olejków z Menthae pip. Folium, Carvi fructus, Calami rhizoma, działają również jako carminativa,

Pobudzają trawienie: gorycze z Cnici bendicti herba, Calami rhizoma,

Laxans: antarachinony: Frangulae cortex,

Skład:

Marrubi herba (ziele szanty, zw gorzkie, cholagogum, cholereticum, zwiększa wydzielanie błony śluzowej żołądka)

Chamomillae anthodium

Frangulae cortex

Menthae pip. Folium

Rhei radix

Zastosowanie: skąpe wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego, nadmierna fermentacja w jelitach, utrudnione trawienie oraz stany nieżytowe jelit, osłabienie motoryki jelit oraz dróg żółciowych, przewlekłe stany zapalne pęcherzyka żółciowego, pomocniczo w kamicy, uszkodzeniach miąższu wątroby, osłabionym mechanizmie odtruwającym wątrobę.

Mechanizm działania:

- stymulacja czynności wydzielniczych wątroby żołądka i trzustki,

- stomachicum: olejki Menthae pip. Folium, kiedyś gorycze Agrimoniae herba, olejki levistici radix, menthae pip. Oleum.

- cholagogum: olejki Marrubi herba, antrazwiązki Frangulae cortex, kiedyś Rhei radix, i olejek Agrimoniae herba,

- cholereticum i spasmolyticum: diterpeny Marrubi herba, flawony Chamomillae anthodium, kiedyś: flawonoidy kocanki, olejek miętowy, olejek lubczyku, triterpeny serdecznika,

- carminativum: olejek miętowy,

- laxans: antrazwiązki Frangulae cortex, kiedyś rzewień i siarczan sodu,

- antiphlogisticum: chamomillae anthodium,

- bakteriostaatycznie: kiedyś garbniki Agrimoniae herba.

Skład: mentol, α- β- pinen, borneol, cyneol, kamfen, antrapurol, Oleum Olivarum

Dawkowanie: 3-6 kropli na łyżeczce cukru przed posiłkiem lub po 1 kapsułce 2-4 razy dziennie,

Przeciwwskazania: nie stosować na błony śluzowe,

Mentol: drażni receptory cieplne, obniża wrażliwość włókien przewodzących ból.

Przewlekłe zapalenie trzustki:

Przyczyny:

Preparat Pancrosan:

Skład:

Zawiera garbinków min. 2,5% i flawonoidów 0,2%

Pankreoflos fix - nie trzeba znać składu:

Herbogastrin, cholagogum.

Leki stosowane w chorobie wrzodowej

  1. Anthodium Chamomillae

Marticaria chamomilla L.

Asteraceae

Skład:

- olejek eteryczny 3-15 ml/kg: chamazulen z laktonu seskwiterpenowego matrycyny 1-15% (proazulen), seskwiterpeny: α-bisabololu A, B tlenki, 50% w zależności od chemotypu i inne,

- flawonoidy 7-O-glukozyd apigeniny i jego 6-acetylowy ester ;uteoliny, kwercetyny, izoramnetyny glukozyd,

- kumaryny: umbeliferon, herniaryna,

- śluzy,

- żywice,

- garbniki.

Działanie:

- przeciwzapalnie wewnętrznie: chamazulen (inhibitor syntezy leukotrienu), α-bisabolol,

- spazmolitycznie pochodne apigeniny, α-bisabolol, porównywalnie do papaweryny,

- przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, żółciopędnie, - olejek eteryczny,

- przeciwwrzodowo - α-bisabolol,

- przeciwzapalnie i gojąco w stanach zapalnych skóry (chamazulen, bisabolol),

- uspokajająco.

Surowiec jako wyciąg wodny; do użytku wewnętrznego jako rozkurczający, wiatropędny i przeciwzapalny i zewnętrznego: 1 łyżkę surowca zalać szklanką wrzącej wody, naparzać 10 minut pod przykryciem, przecedzić, pić 3 razy dziennie po 1/2 szklanki. Do przemywania powiek i zatok nosa używa się naparu z 0,5 łyżki surowca na 1 szklankę wody. Zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła, lewatyw, w stanach zapalnych nosa do przemywania nosa,

Preparaty złożone: Uldenol, Ulventrol (Oleum Chamomillae) - w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka, dwunastnicy i jelit, w średnio zaawansowanej chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy,

Granulat: Gastrogran - w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka,

Mieszanki ziołowe:

- Gastrosan fix: koszyczek rumianku, korzeń prawoślazu, liść mięty pieprzowej,

Działanie: osłaniające i przeciwzapalne na błony śluzowe, rozkurczowe w obrębie żołądka i jelit, zapobiegające wzdęciom, normalizujące wydzielanie soku żołądkowego i żółci.

- Unventroten fix: nasiona lnu, koszyczek rumianku, liść melisy

działanie: osłaniające, przeciwzapalne oraz rozkurczowe,

Zastosowanie: stany zapalne oraz choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, leczenie pomocnicze w zespole jelita drażliwego oraz nawykowych zaparciach.

Sposób użycia: 2 torebki mieszanki zalać 200 ml wody, ogrzewać do wrzenia i powoli gotować pod przykryciem przez 15 minut (do uwolnienia się śluzu z torebek). Odstawić na 15 minut. Pić tak przygotowany odwar 4 razy dziennie między posiłkami.

- Acidoflos fix: kwiatostan rumianku, korzeń lukrecji (przeciwwrzodowo), liść szałwii(przeciwdrobnoustrojowo), liść prawoślazu, nasienie lnu (osłaniająco),

Działanie: mieszanka ziołowa o działaniu osłaniającym błony śluzowe żołądka.

Zastosowanie: pomocniczo w nadkwaśności żołądka i nadmiernym wydzielaniu soku żołądkowego.

Suplement diety: Laxocaps - kapsułki, skład: sproszkowane korzeń rzewienia i koszyczek rumianku.

  1. Chamomillae romanae flos - kwiat rumianku rzymskiego

Chamaemelum nobile L

Asteraceae

Skład:

- olejek eteryczny (4-15ml/kg) mono i diestry kwasów alifatycznych i alkoholi, śladu azulenów,

- flawonoidy: glukozydy apigeniny i luteoliny, przeciwzapalne i spazmolityczne działanie surowców,

- kumaryny,

- kwasy fenolowe,

- laktony seskwiterpenowe (0,6%): poch. Germakranu: nobilina i inne o gorzkim smaku.

Zastosowanie: wewnętrznie w stanach skurczowych żołądka i jelit, zaburzeniach trawienia, braku łaknienia i bólach migrenowych (Mariomigran-płyn); brak zaznaczonego działania przeciwwrzodowego; zewnętrznie: stany zapalne skóry.

Sposób użycia: 1 łyżkę stołową kwiatów zalać 1,5 szklanki gorącej wody, naparzać 15 min. pić1/3 - 1/2 szklanki naparu 2-4 razy dziennie.

Zewnętrznie w postaci okładów, kompresów, przemywań.

  1. Liquiritiae radix

Glycyrrhiza glabara L.

Fabaceae

Skład:

- triterpeny: glicyryzyna, kwas glicyretynowy oraz kwas D-glukuronowy (dwie cząsteczki),

- flawonoidy: flawanony (likwirytyna likwirytygenina), chalkony (izolikwirytygenina), izoflawony (formononetyna),

- kumaryny,

- glukoza i sacharoza 3-10 %,

- skrobia 25-30%,

- sterole.

Glicyryzyna i likwirytygenina działają przeciwwrzodowo.

Glicyryzyna: przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, antyhepatotoksycznie, immunostymulująco, brak działania mutagennego i karcynogennego.

Kwas glicyretynowy wielokierunkowe działanie na błonę śluzową żołądka, wzrost sekrecji śluzu, korzystny wpływ na komórki okładzinowe żołądka, hamuje dyfuzję zwrotną jonów wodoru powodowaną przez żółć, przeciwzapalnie i przeciwreumatycznie przypuszczalnie poprzez wpływ na PGE2, w różnych modelach na zwierzętach doświadczalnych obniża gorączkę po podaniu do...

przeciwwrzodowo - odczepienie reszt cukrowych, hamuje aktywność enzymu dehydrogenazy która hamuje przejście PGE2 i PGF2 hamuje ich rozpad, zwiększa ich aktywność i to prowadzi do wzrostu ilości śluzu, zwiększonej jego sekrecji i wzrostu proliferacji komórek.

Korzeń lukrecji - potwierdzone w badaniach klinicznych działanie przeciwwrzodowe, sekretolityczne i wykrztuśne.

Działania uboczne: obrzęki, hipokaliemia, hipertensja - ze względu na wpływ na system angiotensyna - renina-aldosteron. Ostrożnie podawać lub nie podawać w ogóle z tiazydami - wzrost utraty potasu potęguje działanie glikozydów nasercowych naparstnic. Okres leczenia 4-6 tygodni, dieta bogata w potas (banany, suszone morele).

Preparaty:

Herbogastrin - płyn

Skład:

- Anthodium Chamomillae,

- Menthae folium,

- Glycyrrhizae radix,

- Hyperici herba

Mechanizm działania:

- kłącze tataraku oraz ziele dziurawca i liść mięty pobudza wydzielanie soku żołądkowego i poprawia procesy trawienia,

- rumianek, szałwia oraz mięta działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie,

- preparat poprawia motorykę jelit, usprawnia wydalanie żółci z woreczka żółciowego do dwunastnicy oraz działa przeciwwzdęciowo.

Zastosowanie: zaburzenia trawienia na tle niedoboru kwasu żołądkowego, przewlekłe stany zapalne błony śluzowej żołądka,

Ostrzeżenie: nie wolno podawać w uczuleniu na którekolwiek składniki preparatu, we wrzodzie żołądka lub nadmiernym stężeniu kwasu żołądkowego. Zioła należy podawać ostrożnie osobom starszym oraz dzieciom ze względu na możliwość wywołania zaburzeń w gospodarce wodą oraz obniżenia poziomu potasu we krwi.

Działania niepożądane: korzeń lukrecji może powodować gromadzenie wody w ustroju oraz ucieczkę potasu.

Dawkowanie: dorośli 3 razy dziennie przed jedzeniem po łyżeczce do herbaty w kieliszku.

Uldenol, Ulventrol - drażetki

Skład:

- ammonium glycyrrhizinicum,

- alantoinum,

- oleum Chamomillae

Mechanizm działania:

- sół amonowa i glicyryzyna przeciwzapalnie i przeciwwrzodowo,

- olejek rumiankowy łagodnie spazmolitycznie i przeciwzapalnie,

- alantoina która pobudza podział komórek i wzrost tkanek i powoduje szybsze gojenie się niszy wrzodowej.

Zastosowanie:

- Uldenol: choroba wrzodowa dwunastnicy w okresie początkowym u osób poniżej 40 roku życia, stanach zapalnych i owrzodzeniach jelita cienkiego. Drażetki uldenol są odporne na działanie soku żołądkowego i ulegają rozpadowi w alkalicznym środowisku dwunastnicy.

- Ulventrol: wrzody trawienne żołądka.

Dawkowanie: dorosłym 1-3 drażetek 3x dziennie, uwzględniając stopień zaawansowania choroby, wiek chorego oraz odpowiednią dietę. Dzieciom powyżej 10 roku życia 1 drażetkę 3 razy dziennie. Jednorazowo nie stosować dłużej niż 10 dni.

Przeciwwskazania: niewydolność nerek, żylaki odbytu, marskość wątroby, zastoje żółci, nadciśnienie tętnicze, hipokaliemia, ostrożnie stosować w trakcie miesiączki i ciąży.

Działania niepożądane: preparat może wywołaćobjawy charakterystyczne dla przedawkowania kortykoidów - zatrzymanie sodu i wody oraz utratępotasu z hipokaliemią, nadciśnienie i obrzęki.

  1. Absinthii herba

Artemisia absinthium

Asteraceae

Skład:

- laktony seskwiterpenowe 0,3%: gorzkie gwajanolidy o charakterze proazulenów: artabsyna, absyntyna, anabsyntyna WG>500

- olejek eteryczny 0,5%: tujol 25-75%, tujon 3-10%, chamazulen i inne,

- amarum-aromaticum,

- stomachicum,

- cholagogum,

Działania uboczne: tujon toksycznie na CUN, zawroty głowy, kurcze epileptyczne, hepatotoksycznie.

Dawkowanie: 1 torebka zalana 200 ml wody (wrzenie 5 minut). Pić odwar z jednej torebki.

  1. Millefolii herba,

Achillea millefolium L,

Asteracaea

Skład:

- laktony seskwiterpenowe: achilicyna, achiliina, achillifolina i inne,

- olejek eteryczny: tetraploidy (azuleny 2-10 ml/kg),

- przeciwzapalnie - azulen,

- spazmolitycznie (olejek eteryczny i flawonoidy pochodne flawonowe),

Działanie: żółciopędny, rozkurczowe, ściągające, przeciwbakteryjne,

Dawkowanie: 1 łyżka kwiatów zalana szklanką wrzącej wody, naparzać 15 minut. Pić 2-3 razy dziennie po 1/3-1/2 szklanki lub stosować zewnętrznie.

Mieszanki ziołowe/ preparaty złożone pobudzające łaknienie i trawienie:

Surowiec

Species somachicae

Species digestivae

digesflos

Amorosol

Cichori radix

+

Archangelicae radix

+

Carvi fructus

+

+

Coriandri fructus

+

Foeniculi fructus

+

Absinthi herba

+

Gentianae radix

+

Menyanthidis folium

Chelidoni herba

+

Menthae folium

+

+

Melissae folium

+

Marrubii herba - ziele szanty

+

+

Calami rhizoma

+

Millefolii herba

+

+

+

Rhei radix

+

Mechanizm działania:

Amarosol (pobudza apetyt) - dawkowanie: dzieci oc 3-6 lat 2 x dziennie przed jedzeniem (15-30 min.) po 1/2 łyżeczki od herbaty z niewielką ilością słodkiego napoju, dzieci powyżej 6 lat 2-3 razy dziennie przed jedzeniem po 1 łyżeczce od herbaty z niewielką ilością słodkiego napoju, dorośli 3-4 razy dziennie przez jedzenie po 1 łyżce stołowej.

Antranoidy

Budowa związku - wielkość cząsteczki, stopień jej utlenienia, obecność dodatkowych grup funkcyjnych , liczba cukrów i sposób ich połączenia z aglikonem decyduje o sile i szybkości działania przeczyszczającego.

Antranoidy występują:

Oddawanie stolca 3x na dobę do 3 razy w tygodniu jest prawidłowe. Terapia zaparć: pić więcej wody, zwiększyć aktywność fizyczną, więcej błonnika,

Mechanizm działania:

Wzrost motoryki i perystaltyki jelita grubego, hamują skurcze stacjonarne a stymulują propulsywne, hamują ATP-azową pompę Na/K, zwiększają ilość wody w świetle jelita, wzrost stężenia cAMP w enterocytach, wzrost wydzielania jonów chlorkowych co powoduje wzrost gromadzenia wody (hamują resorpcję, stymulują sekrecję).

Mieszanki i preparaty antranoidowe dzielą się na dwie grupy I i II:

I - składnik antranoidowy jest dominujący i odpowiada za działanie przeczyszczające - Species laxantes,

II - surowiec antranoidowy jest składnikiem mającym zapobiec występowaniu zaparć, poprzez wpływ na gospodarkę wodno-elektrolitową w obrębie jelita grubego. Duża zawartość wody w treści pokarmowej powoduje uplastycznienie mas kałowych i ułatwia wydalanie stolca - species stomachicae, reducentes, metabolicae, cholagogae.

Dawkowanie: przeczyszczająca dawka antranoidów zawarta w surowcu lub w mieszance nie może być większa niż 20-30 mg, ponieważ wrażliwość pacjentów na antranoidy jest różna zaleca się leczenie od połowy dawki.

Antrachinony - genotoksyczne, stosować krótko, jednorazowo, po dłuższym stosowaniu atonia jelita grubego, nie stosować podczas miesiączki i ciąży.

  1. Frangula cortex

Frangula alnus

Rhamnaceae

Skład:

- 1,8-dihydroksy antrachinonu pochodne 3-8% wolne aglikony < 0,1% - emodyna, suszone surowce,

- mono- (frangulina A) i biozydy (frangulina B) antrachinonowych glikozydów ich S-glikozydy glukofrangulina A i B,

Sposób użycia: 1/2 łyżki kory zalać szklanką letniej wody, ogrzewać do wrzenia utrzymywać 15 min. odstawić na 10 minut, jednorazowo napar przed snem jako środek przeczyszczający, natomiast w przewlekłej atonii jelit i otyłości pić po 1/4 - 1/2 szklanki odwaru 2-3 razy dziennie (cholagogum, cholereticum).

Mieszanki w formie surowców pokrojonych lub tzw. fix:

Gastrina fix, Hipokrates fix, Neocholagoga III fix, Metaflos fix, Adiposina fix, Normosan fix, Species laxantes, Purgaten fix, Laxaflos fix,

Preparaty złożone:

Rhelax - syrop skład:

- wyciąg płynny z korzenia rzewienia,

- kory kruszyny,

- owocu kopru,

- owoc kminku,

- sacharoza,

- woda.

Dawkowanie: dorośli 2 łyżki stołowe przed snem, dzieci powyżej 12 roku życia od 2-3 łyżeczek od herbaty przed snem.

Altra - tabletki:

Skład: Frangulae extractum siccum,

Dawkowanie: dorośli 1-3 drażetek, dzieci 1-2 drażetek na noc.

  1. Cassia angustifolia Vahl - senes wąskolistny,

Cassia senna L. Folium et fructus

Caesalpiniaceae

Surowiec wysuszony:

- sennozydy A,B,C,D 2-5%, 8,8''-diglukozyd direiny antronu, 8,8''-diglukozydy reiny aloemodyny diantronu,

- wolne antrachinony 0,1%,

- glikozydy antrachinonów,

- glikozydy antronów,

surowiec świeży: 8-glukozyd reinoantronu, aloeemodyna.

Preparaty:

Senalax K- kapsułki elastyczne:

- Sennae folium extr. Siccum (zawierający nie mniej niż20% sennozydów B),

- Frangulae cortex extr. Siccum (zawierający nie mniej niż15% glukofranguliny A),

1 kapsułka zawiera 10 mg sumy glikozydó hydroksyantracenowych w przeliczeniu na glukofrangulinę A.

Senalax syrop: sennae folium extractum siccum (zawierający nie mniej niż 20% sennozydów B),

Regulax - pastylka do ssania: liście senesu, owoce senesu, powidła śliwkowo-figowe.

Dawkowanie: dorośli 1/2 - 1 pastylki wieczorem, dzieci od 12 r.ż. 1/2 pastylki wieczorem.

Normolax - tabletki ziołowe do zaparzania,

Xenna - tabletki sennae folium extr. Siccum.

  1. Rheum palmatum L

Rheum officinale Baillon radix

Polugonaceae

Suszony surowiec:

- glikozydy antrachinonowe: pochodne emodyny, fiscjonu, aloeemodyny, chryzofanolu, di-O,C - glukozydy form monomerycznych, zredukowanych - reinozydy A,B (antranole) oraz C,D (antrony), dimeryczne zredukowane sennozycy A-D,

- garbniki.

W wyższych stężeniach przeważa działanie antrachinonów - przeczyszczające, a w niższych garbników - zapierające.

Preparaty:

Rzewex skład: Rhei radix pulv. Tabletka,

Radirex skład: Rhei radix pulv. Tabletka.

Dawkowanie: jako środek przeczyszczający - dorosłym od 3-4 tabletek jednorazowo, dzieciom powyżej 12 roku życia 1 tabletkę jednorazowo przed snem.

Alax skład: Aloe, rhei extractum siccum, Belladonnae extractum siccum, Glycyrhizae radicis pulvis. Postać tabletka.

Cynarein skład: Extr. Cynarae sicc., extr. Rhei sicc, chelidonium herba - drażetki.

Mieszanki ziołowe: species laxantes, hipokrates fix.

Mieszani i preparaty o działaniu laxans:

surowce

Purgoten fix

Laxaflos fix

Species laxantes

Normolan

Normosan fix

Menthae piperitae folium

+

+

+

+

Frangulae cortex

+

+

+

+

+

Sambuci fructus

+

+

+

Foeniculi fructus

+

Agropyri rhizoma

+

+

+

Althaeae radix

+

Jerzębiny owoc

+

Rhei radix

+

Carvi fructus

+

+

+

Lini semen

+

+

Sennae folium

+

+

Taraxaci radix

+

Do species laxantes:

Zastosowanie:

- zaparcia nawykowe, atoniczne oraz wynikające z błędów dietetycznych, dodatkowo pomocniczo w zaburzeniach trawienia i odchudzaniu,

Przeciwwskazania:

- niedrożność jelit, ostre schorzenia jelit, owrzodzenie jelit, zapalenie wyrostka robaczkowego, bóle brzucha o nieznanej przyczynie,

Ostrzeżenie:

- mieszanki nie powinno się stosować bez porozumienia z lekarzem ….

- nie podawać dzieciom poniżej 12 lat, nie stosować u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią,

Interakcje:

- przy stosowaniu dłuższym niż zalecane, równoczesnym stosowaniu z korzeniem lukrecji lub środkami moczopędnymi (np. tiazydowymi, steroidami kory nadnerczy,) może wystąpić niedobór potasu, który powoduje wzmożone działanie glikozydów nasercowych oraz wpływa na działanie środków przeciwarytmicznych,

- mieszanki nie należy stosować z innymi środkami przeczyszczającymi i lekami zapierającymi,

- działanie przeczyszczające powoduje przejściowy spadek masy ciała szczególnie w przypadku normosanu.

Działania niepożądane:

- w odosobnionych przypadkach nadwrażliwość na antranoidy kory kruszyny lub rzewienia lub senesu mogą wystąpić kurczowe dolegliwości żołądka, jelit, konieczne jest wtedy zmniejszenie dawki,

- przy przewlekłym nadużywaniu mogą także wystąpić straty elektrolitów szczególnie potasu które mogą powodować zaburzenia rytmu serca i bóle mięśni,

- przy przedawkowaniu należy doprowadzić do zbilansowania elektrolitów i płynów.

Sposób użycia: 1 torebka mieszanki zalana szklanką wrzącej wody (ok. 200 ml), naparzać 10-15 minut. Pić raz dziennie przed snem. Działanie przeczyszczające występuje po 6-8 godzinach (rano).

Normolax dorośli 2-4 tabletki zalać 0,5 szklanki wrzątku, wypić na noc. Dzieci powyżej 12 roku życia 1-2 tabletki.

Mechanizm działania mieszanki farmakopealnej species laxantes:

- kora kruszyny i kłącze rzewienia podstawowe znaczenie dla działania przeczyszczającego , kłącze perzu, nasienie lnu, owoc kminku działanie wspomagające,

- o efekcie przeczyszczającym kory kruszyny i kłącza rzewienia decydują antranoidy o budowie dimerycznej i połączenia posiadające w swojej cząsteczce dwa fragmenty cukrowe, te elementu utrudniają wchłanianie antranoidów i umożliwiają szybsze dotarcie do jelita grubego właściwego miejsca działania,

- w jelicie grubym następuje rozpad związków do najaktywniejszych form pod wpływem flory bakteryjnej,

- kłącze perzu dzięki zawartości polifruktozanów i ich właściwościom osmotycznym stymuluje na innej drodze niż antranoidy proces przechodzenia wody do światła jelita i w efekcie rozrzedzenie i zwiększenie objętości mas kałowych,

- śluz zawarty w nasionach lnu praktycznie nie ulega zmianom pod wpływem enzymów trawiennych i podczas przechodzenia przez przewód pokarmowy zachowuje właściwości osłaniające, jego obecność łagodzi drażniące działanie antranoidów, na śluzówkę jelita grubego i odbytnicy,

- napary z liści mięty oraz obecni w nich olejek kminkowy obok olejku miętowego działają żółciopędnie, rozkurczająco na mięśniówkę gładką jelita grubego i ułatwiają usuwanie gazów.

  1. Aloe ferox Miller „Cape” alona - sok z liści aloesu

Aloe vera L. Burm., Aloe barbadensis Miller „Curacae” alona

Liliaceae

Skład:

- pochodne hydroksyantrachinonu 15-40% 10-C-glukozydy aloeemodyny antronowy,

- Aloina = barbaloina,

- hydroksyaloina - 5-hydroksyaloina A.ferox,

- 7-hydroksyaloina A i B i ich 8-C-metylowe homologi A, barbadensis, aloinozyd,

Preparaty: Boldaloin, Alax

działanie: wzrost wydzielania soku żołądkowego, żółci, hamuje rozwój bakterii i wirusów.

Badanie kliniczne - od niedawna dla leków roślinnych:

a) przegląd systematyczny - wszystkie przeprowadzone i opublikowane badania kliniczne leku

b) metaanaliza - wiarygodne badania kliniczne o wysokiej jakości, muszą być spełnione 3 kryteria z 5:

Największą liczbę przeprowadzonych metaanaliz z badań klinicznych:

Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania wyciągu z liści miłorzębu japońskiego udowodniono w zaburzeniach układu krążenia:

Ekstrakty z ziela dziurawca zwyczajnego standaryzowany na zawartość hiperycyny, wchodzący w skład m.in. Deprim, Remotive:

Metaanalizy badań cebuli czosnku potwierdzają skuteczność i bezpieczeństwo stosowania w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia w stosunku do placebo:

Surowce roślinne dla których skuteczność i bezpieczeństwo stosowania potwierdzono metaanalizą:

Do surowców i wyprodukowanych z nich preparatów roślinnych stosowane w lecznictwie bez potwierdzenia skuteczności należą m.in.:



Wyszukiwarka