SIŁA PRZYCZEPNOŚCI KOŁA

Np. zdef. w stosunku do kół napędowych

W obliczeniach ze wzglądu na to, że f_t <<μ_o pomijamy opór toczenia i warunek nie występowania poślizgu jest następujący:

dla koła hamowanego

Definicja siły przyczepności

Jest to wypadkowa wszystkich reakcji stycznych nawierzchni działających na koło.

wypadkowa wzdłużna reakcja styczna

______________________________________________________________________________________________

wypadkowa reakcja normalna

Jeśli F_x > F_μ występuje poślizg

a więc F_x ≤ F_μ

Jeśli na koło działa dodatkowa siła boczna to należy zdefiniować tzw. wypadkowy współczynnik przyczepności

Współczynnik μ zależy od:

• rodzaju i stanu nawierzchni (μ_o),

• ciśnienia w oponie,

• wielkości i kierunku poślizgu itp.

Średnie wartości współ. - μ_o

Nawierzchnia	Jezdnia sucha	Jezdnia mokra
beton specjalny asfalt klinkier tłuczeń dr. gruntowa oblodzona ośnieżona	0,9÷1,15 0,7÷0,8 0,7÷0,8 0,6÷0,7 0,5÷0,6	0,6÷0,8 0,3÷0,4 0,4÷0,5 0,3÷0,4 0,3÷0,4
		0,2÷0,3 0,2÷0,4

Zmiana współ. „μ” w funkcji poślizgu

μ₁ - współ. przyczepności przylgowej

μ₂ - współ. przyczepności poślizgowej

Napęd i hamowanie bezpieczne to siły F_x<μ₁⋅F_z

Współczynniki μ_x, μ_y nazywa się także współczynnikami sił hamowania i sił bocznych (co jest związane z siłami bezpiecznymi hamowania (ABS, ASR))

Szacunkowo można przyjąć, że:

μ₁=1,2μ₂ dla nawierzchni suchej

μ₁=1,3μ₂ dla nawierzchni mokrej

Zmiany wart. współczynnika przyczepności μ_x­

Średnie wartości współczynnika przyczepności - μ_śr dla nowych i zużytych opon oraz stanu nawierzchni i prędkości

Prędkość jazdy	Stan ogumienia	Stan nawierzchni
				sucha	mokra g ≅ 0,2 mm	mokra g ≅ 1 mm	kałuże g ≅ 2 mm	oblodzona
	50 km/h	nowe	0,85	0,65	0,55	0,5	< 0,1
		zużyte *	1	0,5	0,4	0,25
	90 km/h	nowe	0,8	0,6	0,3	0,05
		zużyte *	0,95	0,2	0,1	0,05
	130 km/h	nowe	0,75	0,55	0,2	0
		zużyte *	0,9	0,2	0,1	0

* - zużycie określone następująco: do 1mm profilu bieżnika obniżenie współ. μ na mokrych nawierzchniach powstaje w wyniku zjawiska „aquaplaningu” tzn. płynięcia po filmie wodnym, opony. Film wodny tworzy się w wyniku działania klina wodnego unoszącego oponę.

Wielkość filmu wodnego zależy od:

• grubości warstwy wody,

• prędkości jazdy,

• rzeźby bieżnika,

• obciążenia.

W stanie pełnego „aquaplaningu” następuje utrata kierowalności i hamowności.

Usuwanie wody i niedopuszczanie do powstawania filmu wodnego zależy od rzeźby i głębokości bieżnika. Również na nawierzchniach miękkich, odkształcalnych, uzyskuje się niski współczynnik przyczepności „μ”.

Jego wartość można zwiększyć na drodze połączenia siłowo-kształtowego (głęboka rzeźba bieżnika, łańcuchy, kolce) zagłębienie się bieżnika terenowego, bieżnika z łańcuchem lub kolcami umożliwia przenoszenie sił stycznych na miękkim podłożu co zwiększa współczynnik przyczepności μ.

Nie w każdych jednak warunkach korzystne jest stosowanie np. łańcuchów lub opon terenowych o głębokim i wyraźnym bieżniku (np. na płaskich, suchych i twardych nawierzchniach)

	Współ. przyczepności - μx
Rodzaj podłoża	opona zwykła	opona z łańcuchami
naw. trawiasta mokra	0,55÷0,25	0,65÷0,9
piaszczysta	0,45÷0,5	0,55÷0,7
glina (sucha, mokra)	0,55÷0,3	0,55÷0,9
naw. żwirowa	0,35÷0,3	0,3÷0,25
piaszczysta wilgotna	0,3÷0,2	0,3÷0,35

odkształcenia.

Rzeczywiste sztywności są oczywiście różne, ze względu na prędkość ≠ 0 oraz możliwość odkształcenia się także podłoża.

---