Skład chemiczny kwaśnego deszczu
Jednym ze składników kwaśnego deszczu jest siarka występująca w związkach chemicznych. Szacuje się, że w wyniku działalności człowieka emitowanych jest na całym świecie 50-70 mln ton siarki rocznie, a największe emitowano w ciągu ostatnich 50 lat. W tym samym czasie w wyniku działalności wulkanów i innych czynników naturalnych, uwalnia się do atmosfery drugie tyle.
Park Narodowy Lake Clark leży u nasady Półwyspu Alaska. Na terenie Parku są cztery aktywne wulkany, a kilka - jak Mount Spurr i Saint Augustine - leży w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Wulkan Redoubt wybuchał w latach 1989 i 1990,
Jednak na obszarach wysoko uprzemysłowionych lub intensywnie zurbanizowanych człowiek jest odpowiedzialny za prawie całą emisję siarki. Dwutlenek siarki powstaje przede wszystkim przy spalaniu ropy i węgla. Te tzw. paliwa kopalne powstały kilkaset milionów lat temu. Materiał roślinny z olbrzymich, wilgotnych, tropikalnych lasów paprociowych, które wtedy pokrywały znaczne obszary Europy, został przetworzony na węgiel, ropę i gaz ziemny. Wszystkie żyjące organizmy przyswajają siarkę i dlatego też paliwa kopalne zawierają pewne jej ilości. Ropa naftowa w stanie surowym zawiera zazwyczaj od dziesiątych części % do około 2-3% siarki. Zawartość siarki w węglu jest jeszcze bardziej zróżnicowana i dochodzi nawet do 5 %, podczas gdy gaz ziemny jest jej praktycznie pozbawiony.
Innym pierwiastkiem, którego związki chemiczne wywołują kwaśne deszcze jest azot. W odróżnieniu od siarki, azot tworzący tlenki pochodzi nie z kopalin, lecz z powietrza. Podczas spalania w wysokich temperaturach tlen łączy się z azotem. Emisję tlenków azotu jest trudniej ocenić, niż dwutlenku siarki. Szacuje się, że wynosi ona 20 mln ton rocznie. Najwięcej związków tych powstaje w spalinach silników pracujących na paliwach ropopochodnych, więc ich koncentracja jest tam, gdzie jest duża liczba samochodów.
W porównaniu ze zmniejszającym się zanieczyszczeniem dwutlenkiem siarki zwiększa się znacznie udział tlenków azotu w zanieczyszczeniu powietrza. Chociaż powstają one w konkretnych miejscach, to wędrują z masami powietrza na znaczną odległość.
Dwutlenek siarki i tlenki azotu tworzą z wodą silne kwasy. Oddziaływanie zanieczyszczeń może być zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie.
To pierwsze, w przypadku drzew, uwidacznia się w postaci uszkodzeń igieł i liści. Wewnątrz nich uszkadzane są różne błony, co może spowodować zakłócenie w systemie odżywiania i w bilansie wodnym.
Pośrednie uszkodzenia są następstwem zakwaszenia gleby. Zmniejsza się wówczas dostępność substancji odżywczych przy jednoczesnym zwiększeniu zawartości szkodliwych dla drzew metali rozpuszczonych w roztworze glebowym, jak np. aluminium (uwalnianych np. z blokujących je nierozpuszczalnych związków wapnia). Powoduje to uszkodzenie korzeni i zabicie flory grzybów mikoryzowych, co prowadzi do tego, że rośliny nie mogą pobrać wystarczających ilości pożywienia i zmienia się odczyn gleby. Ponadto zmniejsza się odporność roślin na choroby i owady. Tak osłabione drzewo atakują owady lub pasożytnicze grzyby niszcząc doszczętnie drzewo. Normalna woda deszczowa ma pH około 5,6. Deszcze o niższym pH uznaje się już za deszcze kwaśne. Eksperci określili dopuszczalną granicę opadu rocznego siarki na poziomie 5 kg/ha. Przekroczenia tej wartości prowadzi do zakwaszenia wrażliwych, tj. ubogich w substancje alkaliczne, wód powierzchniowych.
Deszcz o rekordowo niskim pH (2,4) spadł w 1974 r. w Szkocji, był on kwaśniejszy od soku cytrynowego.
SKANOWANIE
I Protokół Siarkowy wszedł w życie 2.9.87 i obowiązywał do końca 1993r.
W 1980 r. nasz kraj wyemitował do atmosfery 4,1 mln ton SO2, natomiast w 1985r. - 4,3 mln ton, co oznaczało, że podpisanie protokołu wymagałoby ograniczenia emisji SO2 o 1,4 mln ton w ciągu 8 lat. W ówczesnych warunkach, ze względów finansowych, a także techniczno-organizacyjnych, wydawało się to nierealne. Nie podpisanie tego dokumentu ściągnęło falę krytyki na ówczesne władze ze strony opozycji wewnętrznej oraz opinii międzynarodowej.
Jednak głęboka recesja, która dotknęła Polskę, oraz inwestycje ekologiczne (odsiarczanie spalin, instalowanie kotłów fluidalnych i wzbogacanie węgla) prowadzone głównie z myślą o spełnieniu zaostrzonych wymagań odnośnie emisji SO2, NOx i pyłów (Dz.U. Nr 15 z 14.3.90) sprawiły, że już w 1992r. Polska wypełniła wymagania I Protokołu Siarkowego, a w tym samym znalazła się w Klubie 30%.
II Protokół Siarkowy
Prace nad tekstem II Protokołu Siarkowego trwały przez wiele miesięcy. Zdecydowano, że nie wszystkie kraje muszą ograniczyć emisję SO2 w równym stopniu. Za podstawę do określenia wymagań przyjęto metodę obciążeń krytycznych w odniesieniu do opadu siarki. Zakłada ona, że w każdym miejscu Europy opad związków siarki na powierzchnię ziemi powinien być taki, aby nie naruszał równowagi ekologicznej, czyli zależny od chłonności środowiska. Dla Europy sporządzono specjalne mapy obciążeń krytycznych, które pokazują różnice między opadem obecnym, zwykle wymagającym redukcji, a opadem bezpiecznym, tj. obciążenie krytycznym.
W dniach 13-14.6.2003r. odbyła się w Oslo sesja Organu Wykonawczego Konwencji Genewskiej na szczeblu ministerialnym. W czasie jej trwania, podobnie jak i inni zgromadzeni ministrowie, szef polskiego resortu ochrony środowiska - Stanisław Żelichowski - w imieniu rządu RP podpisał II Protokół Siarkowy. Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami nakłada on na sygnatariuszy indywidualne i uzależnione od chłonności środowiska przyrodniczego wielkości ładunku SO2, który w ciągu 17 lat, tj. do 2010r. powinien zostać zredukowany.
Główne zobowiązania Polski wynikające z realizacji II Protokołu Siarkowego są następujące:
obniżenie całkowitego ładunku SO2 emitowanego z obszaru naszego kraju do poziomu 1,4 mln t rocznie, czyli prawie o połowę, bowiem w 1993r. wartość ta wyniosła 2.74 mln t;
spełnienie przez nowo uruchamiane obiekty indywidualnej dla nich normy emisji na poziomie wymagającym 90% skuteczności odsiarczania;
stosowanie w środkach transportu nie później niż od roku 2004 paliw o zawartości siarki poniżej 0,05%, gdy obecna Polska Norma wynosi 0,3%;
osiągnięcie w perspektywie 2004r. przez obiekty już istniejące takich samych norm w zakresie emisji jak dla obiektów nowych, oczywiście jeżeli będzie to technicznie możliwe i uzasadnione ekonomicznie.
Polska w celu ratyfikacji zawartych w II Protokole Siarkowym zobowiązań powinna:
istotnie ograniczyć energochłonność gospodarki;
zwiększyć ilości linii technologicznych do wzbogacania węgla, aż do osiągnięcia ich całkowitej wydajności w zakresie 24-30 mln t rocznie;
zwiększyć ilość instalacji odsiarczania spalin, tak aby emisja SO2 z energetyki obniżyła się do poziomu 550 tys. t rocznie;
zainstalować kotły fluidalne w obiektach o mocy łącznej ok. 3000 MW;
stosować zaostrzone wymagania odnośnie emisji SO2 dla nowo budowanych oraz modernizowanych obiektów energetycznych;
zwiększyć udział niskosiarkowych paliw stałych i płynnych w gospodarce komunalnej.
Grzyby mikoryzowe Ich mycelium (grzybnia) wrasta częściowo lub całkowicie w korzeń rośliny żywicielskiej. Grzyby takie pozostają w ścisłej symbiozie z rośliną żywicielską i korzystając z jej asymilatów (cukry) pomagają w zdobywaniu składników pokarmowych, wody i tworzą barierę ochronną przed wieloma patogenami korzeniowymi.
Wyszukiwarka