KOSZTY

Oznaczenia:

Q, q - wielkość produkcji, TC - koszt całkowity, FC - koszt stały, VC - koszt zmienny, AFC - przeciętny koszt stały, AVC - przeciętny koszt zmienny, ATC - przeciętny koszt całkowity, MC - koszt krańcowy, p - cena produktu, TR - utarg całkowity.

1. Pani Zosia prowadzi samodzielnie zakład krawiecki. W ubiegłym roku jej utarg wyniósł 55.000 £, a koszty bezpośrednie 27.000 £. Kapitał finansowy włożony w działalność zakładu wynosił przez cały rok 25.000 £. Stopa procentowa wynosiła 10%. Gdyby Pani Zosia zdecydowała się podjąć pracę zarobkową w dużej firmie, mieszczącej się nieopodal, mogłaby tam zarobić 21.000 £. Oblicz:

1. koszt księgowy,

2. zysk księgowy,

3. koszt alternatywny pracy własnej,

4. koszt alternatywny wyłożonego kapitału,

5. łączny koszt ekonomiczny,

6. zysk ekonomiczny (nadzwyczajny).

(Źródło: D.Begg, P. Smith, „Ekonomia. Zbiór zadań”, PWE, Warszawa 1994)

2. Z Warszawy do Gdańska można polecieć samolotem lub pojechać pociągiem. Bilet lotniczy kosztuje 190 zł, lot trwa 1 godz. Bilet na pociąg kosztuje 60 zł, jazda trwa 4 godziny. Wyjaśnij, jaki będzie najbardziej ekonomiczny sposób podróży z punktu widzenia przedsiębiorcy, którego czas kosztuje 80 zł za godzinę i studenta, którego godzina jest warta 10 zł.

3. Właśnie dostałaś/eś nową pracę. Zarabiasz 50 zł za godzinę. Już w drugim tygodniu pracy masz towarzyszyć swojemu szefowi w podróży służbowej. Do wyboru masz pociąg i samolot. Twój szef na pewno pojedzie pociągiem, ponieważ nie znosi latania. Czy będziesz mu towarzyszyć, czy raczej wybierzesz samolot, biorąc pod uwagę, że bilet na pociąg kosztuje 80 zł i podróż trwa 6 godzin, zaś bilet na samolot jest droższy o 350%, podróż samolotem trwa godzinę. Przy jakiej stawce godzinowej zmienił(a)byś zdanie?

4. Pani Nowak i pan Kowalski założyli do spółki sklep. Przed założeniem sklepu pani Nowak pracowała w Żuczku i zarabiała 600 zł miesięcznie. Pan Kowalski był tramwajarzem i zarabiał 1000 zł miesięcznie. Oboje są właścicielami pomieszczenia, w którym urządzili sklep. W przeszłości wynajmowali je osobom trzecim za 1500 zł miesięcznie. Jakie są koszty alternatywne prowadzenia sklepu przez panią Kowalską i pana Nowaka? Wiedząc, że koszt księgowy prowadzenia własnego biznesu wynosi 6000 zł, a miesięczne utargi 9000 zł oblicz zyski księgowe oraz zyski ekonomiczne z prowadzenia sklepu. Co bardziej się opłaca prowadzenie sklepu czy praca w poprzednich miejscach zatrudnienia.

5. Joanna jest świeżo upieczoną panią doktor i stoi na progu życiowej decyzji dotyczącej kupna samochodu jako własnego narzędzia pracy aby móc jeździć do chorych. Za używany samochód musi zapłacić 8.000 zł. Przychody Joanny z prywatnej praktyki wynoszą 1500 zł miesięcznie. Koszty benzyny wynoszą 200 zł miesięcznie. Joanna mogłaby zatrudnić się w przychodni po sąsiedzku za 750 zł miesięcznie. Nie musiałaby wówczas kupować samochodu, a pieniądze mogłaby trzymać na lokacie oprocentowanej 5% w skali roku. Oblicz koszt księgowy, koszt ekonomiczny, zysk księgowy i zysk ekonomiczny z działalności Joanny.

6. Pan Zbyszek jest właścicielem magla. Miesięczne przychody z magla wynoszą 1500 zł. Koszty związane z opłatami za prąd wynoszą 800 zł. Gdyby Pan Zbyszek zamknął swój zakład mógłby starać się o wcześniejszą emeryturę, która wynosi 700 zł, ponadto mógłby wynająć pomieszczenie po maglu na skład cebulek tulipanów co przyniosłoby mu dochód w wysokości 250 zł miesięcznie. Oblicz koszt księgowy prowadzenia magla, zysk księgowy z tej działalności, koszt alternatywny pracy Pana Zbyszka, koszt alternatywny kapitału pana Zbyszka, łączny koszt ekonomiczny, oraz zysk ekonomiczny z prowadzenia magla.

7. Firma „Kowalski Art. International” produkuje dwa typy landszaftów - „Jeleń na rykowisku” i „Zachód słońca nad jeziorem”. Kowalski produkuje 8 „Jeleni na rykowisku” miesięcznie i sprzedaje je po 250 zł sztuka oraz 10 zachodów słońca, których cena rynkowa za sztukę wynosi 200 zł. Koszty miesięczne związane z produkcją obrazów kształtują się następująco: wynajem atelier 800 zł; farby, pędzle, płótna i ramy 500 zł, reklama 200 zł, wynagrodzenie dla pomocnika 1000 zł. Kowalski gdyby zrezygnował z produkcji landszaftów mógłby się zatrudnić w szkole podstawowej jako nauczyciel plastyki zarabiałby wówczas 800 zł, podobną pracę mógłby znaleźć jego pomocnik. Oblicz koszt księgowy oraz zysk księgowy z produkcji landszaftów, a także koszt ekonomiczny, oraz zysk ekonomiczny z prowadzenia tej działalności.

8. Stanisław Nowak posiadane przez siebie pieniądze w kwocie 300 tys. zł może zainwestować w piekarnię, albo może ulokować je na koncie terminowym w banku (stopa procentowa 10%) zatrudniając się jednocześnie w firmie, w której otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 2500 zł. Prowadząc piekarnię pan Nowak jest w stanie osiągnąć w ciągu roku przychód w wysokości 200 tys. zł. Koszty prowadzenia piekarni w ciągu roku przedstawiają się następująco (w zł):

- wynagrodzenie pracowników - 60 000,

- czynsz - 15 000,

- energia - 10 000,

- reklama - 40 000,

- inne wydatki - 5 000.

Jaką decyzję powinien podjąć pan Nowak: uruchomić piekarnię, czy wpłacić pieniądze do banku?

(Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999)

9. Dane zawarte w poniższej tabeli charakteryzują sytuację firmy Jasia Kwiatkowskiego oraz warunki jej działania.

Wyszczególnienie	Wartość
Wielkość sprzedaży wyrobu A	10.000
Wielkość sprzedaży wyrobu B	5.000
Wielkość sprzedaży wyrobu C	3.000
Cena dobra A	2
Cena dobra B	4
Cena dobra C	7
Amortyzacja	3.000
Wynagrodzenie zatrudnionych pracowników (do produkcji, przyp. Autora)	15.000
Składka ZUS	40%
Odsetki od zaciągniętych kredytów	4.000
Surowce do produkcji	5.000
Koszt czasu pracy Jasia Kwiatkowskiego	6.000
Rynkowa wartość majątku firmy	100.000
Stopa procentowa	20%
Podatek od zysku	40%

1. koszty stałe,

2. koszty zmienne,

3. koszty całkowite,

4. koszty alternatywne,

5. przychód całkowity,

6. zysk księgowy brutto,

7. zysk księgowy netto,

8. zysk ekonomiczny.

Firma Jasia Kwiatkowskiego funkcjonuje w krótkim czy długim okresie? Uzasadnij odpowiedź.

(Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999)

10. Poniższe dane zawarte w tabeli charakteryzują pewną firmę produkującą szlafroki damskie i męskie oraz warunki jej działania.

Wyszczególnienie	Wartość
Wielkość sprzedaży szlafroków damskich	20.000
Wielkość sprzedaży szlafroków męskich	12.000
Cena szlafroka damskiego	90
Cena szlafroku męskiego	80
Płace pracowników produkcyjnych	1.932.000
Koszt reklamy	138.000
Czynsz za wynajem lokalu	140.000
Płace pracowników biurowych	250.000
Inne wydatki biurowe	50.000
Podatek od zysku	30%

W oparciu o powyższe dane sporządź dla firmy rachunek wyników.

(Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999)

11. Na podstawie danych zawartych w tabeli oblicz koszt stały.

Wielkość produkcji (Q)	Koszt całkowity (TC)
0	100
1	105
2	135
3	168
4	190
5	210

12. Funkcja kosztów całkowitych pewnej firmy ma postać: TC = -60Q² + 6000Q + 1000, gdzie Q - wielkość produkcji.

1. Podaj analityczną postać funkcji: FC, VC, AFC, AVC, ATC, MC.

2. Oblicz koszty dla Q = 20.

3. Co stanie się z kosztami wyznaczonymi w punkcie b), jeśli przedsiębiorstwo zatrudni dodatkowych pracowników administracyjnych, których łączne wynagrodzenie wyniesie 80 jednostek?

13. Uzupełnij brakujące dane oraz przedstaw je graficznie.

Q	FC	VC	TC	AFC	AVC	ATC	MC
0			20
1			26
2			30
3			32
4			33
5			34
6			38
7			50

14. Uzupełnij brakujące dane oraz przedstaw je graficznie.

Q	FC	VC	TC	AFC	AVC	ATC	MC
0			20
1		6			6
2	20		30	10			4
3		15			5
4		18		5
5			40			8	2

(Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999)

15. Całkowity koszt produkcji 10 lizaków wynosi 20 zł, a 40 lizaków - 50 zł. Oblicz, ile będzie kosztowała produkcja 30 lizaków zakładając, że funkcja kosztów jest liniowa?

(Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999)

16. Jeżeli krzywa kosztów całkowitych beretów zapisana jest wzorem: TC = Q³ - 4Q² + 10Q, oblicz przy jakiej wielkości produkcji koszt przeciętny jest najmniejszy?

(Źródło: T. Zalega, „Mikroekonomia. Ćwiczenia”, WSPiZ, Warszawa 1999)

17. Jakim rodzajom kosztów odpowiadają następujące miary: AC, BG, BD/OG, CF/OF, AF/OF?

18. Pan Ślimak jest właścicielem przedsiębiorstwa sprzedającego samochody. Ślimak kupuje samochody po C złotych każdy, nie mając przy tym żadnych innych kosztów.

1. Napisz równanie na koszt całkowity (TC) przedsiębiorstwa Ślimaka przy założeniu, że sprzedaje on y samochodów. TC(y) = ______________________

1. Jaki jest koszt przeciętny ATC(y) =______________________

2. Napisz funkcję kosztu krańcowego: MC(y) =______________________

3. Załóżmy, że Ślimak musi zapłacić każdego roku B złotych jako opłatę za reklamy telewizyjne. Krzywa kosztów całkowitych wygląda teraz następująco: TC(y) = _____________, kosztów przeciętnych ATC(y) = _____________ , kosztów krańcowych zaś MC(y) = _____________

19. Mając daną funkcję kosztu całkowitego przedsiębiorstwa (wariant nieproporcjonalnie zmieniających się kosztów) wyznacz graficznie funkcje kosztów: MC, AVC, ATC (konieczne jest uzasadnienie przebiegu poszczególnych funkcji i ich punktów charakterystycznych).

20. W okresie krótkim, gdy rośnie produkcja, to:

1. koszty krańcowe najpierw rosną a później maleją

2. koszty całkowite początkowo rosną a później maleją

3. gdy koszty krańcowe maleją, koszty przeciętne rosną

4. koszty krańcowe najpierw maleją a później rosną.

21. Zmniejszenie kosztów stałych nastąpi przez:

1. wzrost wielkości produkcji

2. spadek wielkości produkcji

3. wstrzymanie produkcji

4. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.

FUNKCJA PRODUKCJI

1. Firma produkująca telefony bezprzewodowe otrzymała zamówienie na dostarczenie 500 telefonów. Do wyprodukowania telefonu potrzebne są dwa czynniki wytwórcze praca i kapitał. Pokaż graficznie sposób wyboru optymalnej techniki wytworzenia 500 sztuk telefonów. Pokaż za pomocą izokwant korzyści skali w produkcji telefonów.

2. Firma produkująca pluszowe misie otrzymała zamówienie na dostarczenie 1000 misiów. Do wyprodukowania misia potrzebne są dwa czynniki wytwórcze praca i kapitał. Pokaż graficznie sposób wyboru optymalnej techniki wytworzenia 1000 sztuk misiów.

3. Mając daną krzywą produktu całkowitego przedsiębiorstwa jako funkcję jednej zmiennej L (praca), opisz charakter jej przebiegu dla różnych poziomów L oraz wyznacz graficznie funkcje produkcyjności przeciętnej i krańcowej (konieczne jest uzasadnienie przebiegu tych funkcji i ich punktów charakterystycznych).

4. Jeżeli produkcyjność przeciętna maleje, to:

1. produkcyjność krańcowa jest większa od produkcyjności przeciętnej

2. produkcyjność krańcowa jest mniejsza od produkcyjności przeciętnej

3. funkcja produkcji osiąga maksimum a produkcyjność krańcowa jest równa zero

4. produkcyjność przeciętna jest równa produkcyjności krańcowej.

PRÓG RENTOWNOŚCI

1. Zdefiniuj pojęcie progu rentowności firmy. Przy założeniu, że funkcja kosztów całkowitych przedsiębiorstwa konkurencyjnego dana jest jako: TC = 2Q + 32 (Q - ilość sztuk produkcji), zaś cena wynosi 10 jednostek, wyznacz próg rentowności firmy. Czy próg rentowności zmieni się gdy funkcja kosztów przyjmie postać TC = 2Q?

2. W gałęzi X są do dyspozycji dwie technologie wytwarzania. Technologia małej skali pozwala wytwarzać w jednym przedsiębiorstwie do 200 szt. rocznie, przy koszcie stałym FC = 1000 zł i jednostkowym koszcie zmiennym AVC = 1 zł/szt. Technologia dużej skali pozwala wytwarzać w jednym przedsiębiorstwie do 2000 szt. rocznie, przy koszcie stałym FC = 4000 zł i jednostkowym koszcie zmiennym AVC = 2 zł/szt. W obu technologiach koszty AVC = const.

1. Oblicz dla każdej technologii próg rentowności wiedząc, że cena wynosi p = 9 zł/szt.

2. Jaką technologię zaakceptuje rynek, jeśli łączny popyt rynkowy wynosi 600 szt./rok?

3. Czy coś zmieni się, jeśli łączny popyt wyniósłby 1200 szt./rok?

1. Przedsiębiorstwo zabawek „Konik Garbusek” działa na rynku konkurencyjnym na którym cena zbytu wynosi 30 zł za sztukę. Wiemy, że koszty zmienne firmy są proporcjonalne do wielkości produkcji, jednostkowy koszt zmienny wynosi 6 zł, zaś całkowity koszt stały 120 zł.

1. Zdefiniuj pojęcia kosztu zmiennego i stałego (przykłady).

2. Przedstaw analitycznie funkcję kosztu całkowitego

3. Wylicz próg rentowności firmy

4. Ile wyniósłby próg rentowności gdyby całkowity koszt stały = 0?

1. Pewne przedsiębiorstwo doskonale konkurencyjne produkuje skarpetki. Funkcja przeciętnych kosztów stałych tego przedsiębiorstwa ma postać AFC = 600/Q, natomiast funkcja przeciętnych kosztów zmiennych jest dana wzorem AVC = 2. Rynkowa cena pary skarpetek wynosi p = 5zł. Oblicz próg rentowności tego przedsiębiorstwa.

2. Zdefiniuj pojęcie progu rentowności firmy. Przy założeniu, że funkcja kosztów jednostkowych przedsiębiorstwa konkurencyjnego dana jest jako: ATC = 2 + 30/Q (Q - ilość sztuk produkcji), zaś funkcja utargu TR = 4Q, wyznacz próg rentowności firmy. Czy próg rentowności zmieni się, gdy funkcja utargu przyjmie postać TR = 3Q?

1

---