1. Litwa - informacje ogólne
Litwa jest państwem położonym w Europie Wschodniej, na południowo-wschodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Graniczy na północy z Łotwą, na wschodzie z Białorusią, na południowym zachodzie z Polską oraz z Rosją przez obwód kaliningradzki.
Powierzchnia: 65,2 tys. km2.
Stolica: Wilno (540 300 mieszkańców, 2005).
Większe miasta (2001): Kowno (361 tys.),
Kłajpeda (187 tys.), Szawle (129 tys.), Poniewież (115 tys.).
Na terytorium Litwy znajduje się 106 miast
Język urzędowy: litewski.
Jednostka monetarna: 1 litas = 100 centów.
Skład etniczny: Litwini (83,45%), Polacy (6,74%), Rosjanie (6,31%),
Białorusini (1,23%),
Pozostałe mniejszości (2,27%): Ukraińcy, Żydzi, Łotysze, Niemcy, Tatarzy, Cyganie.
Litwa jest krajem zamieszkałym w większości przez chrześcijan wyznania rzymskokatolickiego. Znajdują się tu również kościoły innych wyznań - cerkwie, synagogi, meczety
Religia: katolicy (79%), prawosławni (4,07%), ateiści (14,86%)
Średnia długość życia: mężczyźni 66,9 lat, kobiety 76,3 lat.
Struktura administracyjna:
Litwa podzielona jest na 10 okręgów (powiatów) - wileński, olicki, kowieński, kłajpedzki, mariampolski, poniewieski, szawelski, tauroski, uciański, telszeński, złożonych z 60 samorządów terytorialnych - miejskich i rejonowych
Rysunek 1. Mapa geograficzna Litwy
Warunki naturalne
Ponad połowa całego terytorium Litwy to obszar rolniczy. Urodzajność gleb nie jest jednak wysoka. Charakteryzują się one niską zawartością fosforu i potasu.
Wpływ na klimat na Litwie ma położenie geograficzne kraju. Litwa leży w strefie umiarkowanej, blisko morza. Pod względem klimatu Litwa jest określana jako kraj leżący w północnej części umiarkowanej strefy klimatycznej. Według klasyfikacji klimatu kraj należy do południowo zachodniej strefy umiarkowanej (kontynentalnej) lasów atlantyckich. Jedynie klimat wybrzeża bałtyckiego jest zbliżony do klimatu Europy Zachodniej i może być zaliczony do osobnej strefy klimatu południowo bałtyckiego. w przeważającej części roku na pogodę na Litwie wpływają fronty atmosferyczne, których liczba w ciągu roku dochodzi do 160-170.
Klimat:
średnia temperatura powietrza w zimie -4,9°C
średnia temperatura powietrza w lecie +17,0 °C
średnia roczna ilość opadów 748 mm.
.Terytorium Litwy pokrywa gęsta sieć rzek, z tym, że do żeglugi nadaje się wyłącznie Niemen. Na terytorium Litwy znajduje się ponad 3 tysiące jezior o powierzchni powyżej 0,5 ha.
Lasy pokrywają około 30 % powierzchni kraju, z czego ponad połowa to lasy iglaste. Tereny łowieckie bogate są w łosie, sarny, dziki, lisy, zające, jenoty, rzadziej występują bobry, kuny, wydry, borsuki, wilki, rysie, łasice, gronostaje, żubry.
Głównym portem morskim Litwy jest Kłajpeda (w 2004 r. przeładowano 20,2 mln T.). Litwa posiada terminal naftowy w Butinge (Butingė).
Litwa posiada bardzo mało własnych surowców naturalnych. Istnieją tu niewielkie złoża ropy naftowej i gazu, odkryte w wyniku eksploatacji torfu i materiałów budowlanych (wapna, piasku, żwiru, gliny). Występują niewielkie złoża rud metali, co powoduje, że przemysł Litwy jest w wysokim stopniu zależny od importu podstawowych surowców.
Jeden z najbardziej rozpowszechnionych wizerunków: Litwa - to kraj bursztynu. Bursztyn na Litwie nie jest wydobywany, a jedynie zbierany na wybrzeżu Bałtyku. Dla dawnych Litwinów bursztyn był bodajże najważniejszym przedmiotem handlu i wymiany, decydującym o rozwoju kultury materialnej. Obecnie w pobliżu Litwy - w Obwodzie Kaliningradzkim - wydobywa się 90% światowych zasobów bursztynu. Na Litwie bursztyn wydobywano do końca XIX wieku. Współczesne badania geologiczne wykazały, że warstwy bursztynu są na całej powierzchni północnej części Zalewu Kurońskiego (Kursiu marios), gdzie jego zasoby mogą sięgać nawet 50 000 ton.
2. Gospodarka
Litwa ma jedną z najlepiej rozwiniętych i najbardziej urozmaiconą gospodarkę spośród krajów nadbałtyckich. Przez ostatnie kilkadziesiąt lat powstały liczne przedsiębiorstwa specjalizujące się w elektronice, chemii, produkcji narzędzi przemysłowych. Przeprowadzona na dużą skalę prywatyzacja wielu przedsiębiorstw spowodowała dalsze inwestycje i modernizację przemysłu.
Osiągnięte w ostatnich latach wskaźniki tempa wzrostu gospodarczego na Litwie potwierdzają utrzymującą się dobrą kondycję gospodarki litewskiej. Litwa potrafiła utrzymać wysoki wzrost PKB, niski poziom inflacji, dobrą dynamikę eksportu (chociaż saldo obrotów jest nadal ujemne), przyciągnąć więcej inwestycji zagranicznych, zmniejszyć bezrobocie, a poprzez poprawę sytuacji na rynku wewnętrznym - osiągnąć znaczny wzrost konsumpcji. Wzrosły także rezerwy dewizowe.
Tabela 1. Podstawowe wskaźniki rozwoju gospodarczego
|
J.m. |
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
PKB (ceny bieżące) (ceny stałe`2000) |
mln USD % |
11.381 3,9 |
12.095 6,4 |
14.148 6,8 |
18.276 10,5 |
22460 7,0 |
PKB per capita |
USD |
3.252 |
3.474 |
4.078 |
5.291 |
6.544 |
Inflacja roczna |
% |
1,4 |
2,0 |
-1,0 |
-1,3 |
2,9 |
Stopa bezrobocia * (średnioroczna) |
% |
16,4 |
17,4 |
13,8 |
12,5 |
11,4 |
Średnia płaca (brutto) |
USD |
269,2 |
274,4 |
308,6 |
389,0 |
416,5 |
Obroty handlu zagranicznego w tym: Eksport Import Saldo |
mln USD
|
9.265,9
3.809,4 5.456,5 -1.647,1 |
10.936,4
4.583,0 6.353,4 -1.770,4 |
13.185,0
5.475,6 7.709,4 -2.233,8 |
16.966,2
7.162,4 9.803,8 -2.641,4 |
21.655
9.287 12.368 -3.081 |
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne |
mln USD |
2.334,3 |
2.665,5 |
3.995,8 |
4.811,8
|
4.928 |
Zadłużenie zagraniczne |
mln USD |
2.474.3 |
2.464,0 |
2.771,6 |
3.211,4
|
3.135,8 |
Saldo obrotów bieżących bilansu płatniczego |
mln LTL |
-2.699,6 |
-2.295,0 |
-2.670,6 |
-3.854,0
|
-4.811,7 |
|
% PKB |
-6,0 |
-4,8 |
-5,2 |
-6,6 |
-7,7 |
Rezerwy dewizowe |
mln USD |
1.358,6 |
1.669,2 |
2.412,8 |
3.449,7 |
3.594,0 |
* wg badań aktywności gospodarczej ludności
Strategicznym celem polityki gospodarczej Litwy było członkostwo w Unii Europejskiej. W 1995 r. Litwa zawarła Układ Stowarzyszeniowy, a 1 maja 2004r. została pełnoprawnym członkiem Wspólnoty.
2.1. Produkt krajowy brutto (PKB)
Pierwsze pozytywne oznaki reformowania gospodarki po odzyskaniu niepodległości odnotowano w 1995 r., kiedy to PKB wzrósł o 3,3% w porównaniu z rokiem poprzednim. W latach następnych następował coraz szybszy wzrost, nie był on jednak równomierny.
W 1999 r. gospodarka litewska przeżyła dość głęboki, lecz krótkotrwały kryzys. Po 7,3% wzroście PKB w roku 1998 nastąpił spadek PKB do poziomu 1,7%. Było to spowodowane „kryzysem rosyjskim”, czyli dewaluacją rosyjskiego rubla, w wyniku czego zamknął się rynek wschodni, odbierający wówczas ponad 30% litewskiego eksportu. Przedsiębiorstwa litewskie znalazły się w bardzo trudnej sytuacji, musiały gwałtownie poszukiwać nowych rynków zbytu. Spadkowa tendencja została odwrócona w 2000 r.
Pod względem szybkości rozwoju gospodarki rekordowym był rok 2003. Według danych Departamentu Statystyki RL w tym roku PKB (w cenach bieżących) wynosił 56,77 mld LTL, co po przeliczeniu w cenach stałych z 2000 r. oznaczało 10,5% wzrost w stosunku do 2002 r. PKB per capita zwiększył się o 11% i w cenach bieżących wynosił 16.666 tys. LTL.
Pomyślnie rozwijały się różne dziedziny przedsiębiorczości. Największy wzrost wartości dodanej odnotowano w energetyce (24,8%), budownictwie (17,1%), przemyśle przetwórczym (14,1%) i wydobywczym (13,0%), handlu (11,1%), transporcie i łączności (6,8%), hotelarstwie i restauracjach (6,5%).
Wzrastały dochody mieszkańców: realny wzrost płac o 7,8%, emerytur o 5,4%, wynagrodzeń w administracji o 8,1%.
Wzrastający popyt wewnętrzny, wzrost dochodów podmiotów gospodarczych, zmniejszenie odsetek od pożyczek bankowych pobudzało wzrost inwestycji. W 2003r. wzrost ten osiągnął poziom 11,4%.
Rozpoczął się boom pożyczek mieszkaniowych, co zaowocowało dużym wzrostem budownictwa w latach następnych.
W roku 2004 gospodarka litewska zachowała wysokie tempo wzrostu, zaś w prognozach do 2008 roku zarówno Ministerstwo Finansów RL, jak i niezależni eksperci szacują wzrost PKB w granicach 6-7% rocznie.
Tabela 2. Struktura PKB w latach 2000-2004
(ceny bieżące)
Wyszczególnienie |
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
|
|
|
|
|
|
PKB |
100,0 |
100,0 |
100,0 |
100,0 |
100,0 |
w tym wartość dodana brutto |
89,9 |
90,1 |
90,0 |
90,6 |
89,7 |
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo |
7,9 |
7,0 |
6,9 |
6,1 |
5,8 |
Przemysł |
24,3 |
24,9 |
23,6 |
25,1 |
25,4 |
- górnictwo i kopalnictwo |
0,7 |
0,7 |
0,6 |
0,6 |
0,5 |
- działalność produkcyjna |
19,8 |
20,1 |
18,9 |
19,8 |
20,5 |
- zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, wodę |
3,8 |
4,1 |
4,1 |
4,7 |
4,4 |
Budownictwo |
6,0 |
6,0 |
6,3 |
6,8 |
7,2 |
Handel i usługi |
16,6 |
17,1 |
17,5 |
17,8 |
18,0 |
Transport i łączność |
12,5 |
12,3 |
13,4 |
13,3 |
12,8 |
Ochrona zdrowia |
3,6 |
3,4 |
3,1 |
3,0 |
3,0 |
Źródło: Departament Statystyki RL
2.2.Główne sektory gospodarki
W gospodarce Litwy najważniejsze miejsce zajmuje przemysł, następnie handel i usługi, transport i łączność, rolnictwo, budownictwo. Sektory te mają największy udział w tworzeniu PKB.
Najbardziej rozwiniętymi gałęziami litewskiego przemysłu pozostają tradycyjnie: przemysł petrochemiczny (przetwórstwo ropy naftowej), przemysł lekki (tekstylia i dziewiarstwo), przemysł maszynowy, przemysł chemiczny (nawozy sztuczne, wyroby farmaceutyczne, kosmetyki, detergenty, włókna sztuczne, wyroby gumowe), spożywczy (przetwórstwo mięsa, nabiału i zbóż) i przetwórstwo drewna.
W 2004 r. nastąpił wzrost produkcji sprzedanej ogółem o 10,8 % w porównaniu z 2003 r., w tym:
w przemyśle wydobywczym (górnictwo i kopalnictwo) - spadek o 7,6%,
w przemyśle przetwórczym - wzrost o 11,9 %,
energia elektryczna, gaz i zaopatrzenie w wodę - wzrost o 7,3 %.
Odnotowano wzrost sprzedaży: materiałów budowlanych (kamieni, piasku, gliny) o 26,1 %; drewna i wyrobów z drewna (bez mebli) o 7,0 %, artykułów spożywczych o 3,9 %, wyrobów tytoniowych o 9,6 %, tekstylia o 7,5 %, wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych o 12,5 %; wyrobów metalowych (z wyjątkiem maszyn i urządzeń) o 29,8 %; aparatury i sprzętu elektrycznego o 20,4 %; aparatury i sprzętu audio-tele o 14,4 %, silnikowych środków transportu o 90,2 %, mebli o 33,5 %.
Spadła sprzedaż skóry i wyrobów skórzanych o 41,4%, odlewów z metali podstawowych o 22,3%.
Rolnictwo angażuje blisko 18% czynnych zawodowo osób i wytwarza ponad 6 % PKB. Litwa korzystała ze środków UE w ramach programu SAPARD. Projekty realizowane w ramach tego programu obejmowały producentów mleka i przedsiębiorstwa przetwarzające mleko oraz niektóre zakłady przetwórstwa mięsnego. Reforma gospodarki rolnej spowodowała, że rolnictwo litewskie zdominowały nowe formy własności (spółki rolne i gospodarstwa indywidualne).
Według danych Departamentu Statystyki Litwy, produkcja rolnicza z gospodarstw farmerskich i przyzagrodowych oraz spółek i przedsiębiorstw rolnych w porównaniu z 2003 r. spadła w 2004 r. o 0,4 %, przy czym produkcja roślinna zmniejszyła się o 6%, z tego buraków cukrowych (dla przemysłu) o 7,5 %, a ziemniaków o 29%. Produkcja zwierzęca wzrosła o 8%, w tym: mięsa o 13% (wg żywej wagi o 14%), jaj o 6 % i mleka o 2,9%.
W 2004 roku wyższy był skup owoców i warzyw, zbóż, włókien lnianych, zwierząt i drobiu, natomiast mniej skupiono ziarna rzepaku oraz buraków cukrowych.
Ceny skupu produkcji rolniczej w 2004 r. w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosły o 1 %, w grupie artykułów pochodzenia roślinnego spadły o 6,9 %, w grupie artykułów pochodzenia zwierzęcego wzrosły o 12,7 %. Najbardziej zdrożał len (42,4 %), rogacizna (29,7 %), mleko (17,8 %). Staniały natomiast: warzywa (26,9 %), jaja (17,2 %), owoce (13,9 %), drób (8,8 %).
2.3. Ceny i inflacja
Od 1997 r. Litwa może poszczycić się niską (jednocyfrową) inflacją. Szczególnie niski poziom inflacji miał miejsce w 1999 r. - zaledwie 0,3%. Spowodowane to zostało znaczną nadwyżką towarów na rynku wewnętrznym po załamaniu się eksportu na rynek rosyjski.
W ostatnich latach inflacja oscyluje około zera, zanotowano nawet deflację, która nie wpłynęła na tempo rozwoju gospodarczego państwa.
Utrzymaniu niskiej stopy inflacji sprzyjał stały kurs waluty krajowej wprowadzony 1.04.1999r. w powiązaniu z silną walutą wymienialną - początkowo dolarem amerykańskim, a od 2 lutego 2002 r. z euro w ramach Zarządu Walutowego (Currency Board). Litwa została zobowiązana do pełnego pokrycia waluty narodowej rezerwami waluty bazowej oraz rezygnacji z emisji dodatkowego pieniądza. W okresie kwiecień 1994 r. - styczeń 2002 r. kurs ustalono na poziomie 1 USD = 4 LTL; od lutego 2002r. - 1 EUR = 3,4528 LTL.
2.4. Płace i bezrobocie
Podstawowe wskaźniki w tym zakresie w latach 2000-2004 przedstawiają się następująco:
Tabela 3. Wskaźniki dotyczące płac i bezrobocia na Litwie
|
j.m. |
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
Średnia płaca (brutto) |
USD |
269,2 |
274,4 |
308,6 |
389,0 |
416,0 |
Średnia emerytura |
USD |
77,8 |
79,4 |
87,9 |
111,2 |
133,7 |
Minimum socjalne |
USD |
31,3 |
31,3 |
34,0 |
40,8 |
45,0 |
Liczba bezrobotnych */ |
tys. osób |
204,9 |
223,5 |
198,4 |
167,0 |
142,5 |
Stopa bezrobocia */ |
% |
11,5 |
12,5 |
11,3 |
10,3 |
6,8 |
*/ średniorocznie - wg Giełdy Pracy
Program rządowy przewiduje podjęcie działań zmierzających w kierunku zmniejszenia stopy bezrobocia poprzez odpowiednią politykę fiskalną, oświatową, stworzenie warunków do podejmowania działalności gospodarczej, rozwój rynku pracy i wyrównywanie różnic regionalnych, a także reformę systemu emerytalnego.
W 2005 r. pracodawcy coraz częściej sygnalizowali narastanie problemu deficytu siły roboczej. Za przyczyną tego zjawiska uważa się wyjazdy obywateli litewskich do pracy w krajach Unii Europejskiej.
3. Finanse
Litwa przestrzega zasad i międzynarodowych standardów w polityce finansowej i bankowości, co potwierdzają sprawozdania Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego. System bankowy rozwija się dynamicznie, jest dobrze skapitalizowany.
Do pozytywnych zjawisk w gospodarce litewskiej w ostatnich latach należy zaliczyć zmniejszenie zadłużenia zagranicznego (w stosunku do PKB) oraz zwiększenie rezerw dewizowych. Deficyt budżetowy utrzymywany jest poniżej progu 3 % PKB.
Dane dotyczące tych wskaźników w latach 2000 - 2004 przedstawiają się następująco:
Tabela 4. Wyniki finansowe
|
j.m. |
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
Zadłużenie zagraniczne |
mln USD |
2.474,3 |
2.464,0 |
2.771,6 |
3.211,4 |
3.080,5 |
Saldo obrotów bieżących bilansu płatniczego |
mln USD |
- 674,9 |
- 573,7 |
-727,0 |
-1.199,9. |
-1.730,8 |
|
% PKB |
- 6,0 |
- 4,8 |
-5,2 |
-6,6 |
-7,7 |
Deficyt budżetowy |
mln LTL |
-60,0 |
-630,1 |
-1.111,4 |
-1.190,9 |
-858,5 |
|
% PKB |
0,13 |
1,3 |
2,1 |
2,1 |
1,4 |
Rezerwy dewizowe |
mln USD |
1.358,6 |
1.669,2 |
2.412,8 |
3.449,7 |
3594,0 |
Źródło: Departament Statystyki RL
W ocenie MFW Litwa zyskuje coraz szerszy dostęp do międzynarodowych rynków kapitałowych i staje się coraz bardziej atrakcyjna dla inwestorów zagranicznych. Inwestorzy wskazują na takie zalety gospodarki litewskiej, jak jej stosunkowo niewielkie rozmiary, otwartość i przewidywalność.
Projekt budżetu na rok 2006 zakłada wzrost dochodów o 19,6%, wydatków o 17,2%, deficyt budżetowy ma wynieść 1.747 mln Lt.
3.1.Cło i podatki
Na Litwie istnieje około 20 różnego rodzaju podatków i opłat lokalnych
Przedsiębiorstwa działające na Litwie zobowiązane są odprowadzać do SoDra (odpowiednik polskiego ZUS) - 34% wynagrodzeń, z czego 31% płacone jest przez pracodawcę a 3% - przez pracownika.
Podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi 33%. Podatek od osób prawnych - 15%. Podatek od wartości dodanej (VAT) - stawka stała dla wszystkich 18%. Podatek drogowy (od obrotów) - 0,3% firmy handlowe, 0,5% firmy usługowe.
Z VAT zwolnione są wszystkie towary i usługi przeznaczone na eksport.
4.Handel zagraniczny na Litwie
Od proklamowania niepodległości w 1990 r. Litwa wprowadza reformy mające na celu likwidację pozostałości po systemie socjalistycznym. Z pomocą MFM oraz innych organizacji międzynarodowych rząd wprowadził zdyscyplinowany program hamowania inflacji, usuwania kontroli cen, zmniejszenia deficytu budżetowego i prywatyzacji. Więcej niż dwie trzecie obiektów przemysłowych Litwy jest już w rękach prywatnych, włącznie z firmami budownictwa mieszkaniowego i rolniczymi. Mimo że nie poddano jeszcze prywatyzacji kilku ważnych przedsiębiorstw "strategicznych", to nowy rząd już przedstawił plany prywatyzacji wielkich firm transportowych, komunikacyjnych, energetycznych i rurociągów. Choć Litwa ograniczyła swą zależność w handlu zagranicznym od Rosji i innych republik Federacji z 85% w 1991 r. Do 40% w roku 1995, to Rosja wciąż pozostaje głównym partnerem handlowym Litwy.
Jeszcze na początku lat 90-tych obroty handlowe Litwy z krajami byłego ZSRR stanowiły około 94 % w eksporcie i około 87 % w imporcie ogólnych obrotów handlu zagranicznego. Po ogłoszeniu przez Litwę niepodległości w 1991 r. w strukturze litewskiego handlu zagranicznego nastąpiła zdecydowana zmiana kierunku na rzecz państw Europy Zachodniej.
Pozataryfowe regulacje obrotu towarowego
Pozataryfowe regulacje obrotu towarowego są zgodne z dyrektywą UE 1334/2000. Eksport towarów strategicznych i podwójnego przeznaczenia poza obszar Jednolitego Rynku wymaga uzyskania licencji wywozowej. Eksport towarów spożywczych (subsydiowanych) jest regulowany za pomocą kwot i licencji.
4.1.Wymiana handlowa państw nadbałtyckich z Unią Europejską
Od początku procesu transformacji w 1991 r. państwa nadbałtyckie - Litwa, Łotwa
i Estonia - dokonały zasadniczej reorientacji swoich gospodarek, co znalazło odbicie zarówno
w strukturze towarowej handlu zagranicznego, jak i jego głównych kierunkach.
Obecnie ponad połowa całego handlu zagranicznego tych państw przypada na kraje Unii
Europejskiej, w tym przede wszystkim na kraje regionu Morza Bałtyckiego.
4.1.1.Liberalizacja handlu w ramach umów bilateralnych, multilateralnych oraz członkostwa w Światowej Organizacji Handlu
Jedną z ważnych cech procesów integracyjnych jest stopniowa liberalizacja w przepływie towarów, usług i osób oraz powstawanie struktur szeroko rozumianej współpracy regionalnej. Dotychczasowy rozwój integracji gospodarczej państw nadbałtyckich dokonywał się w trzech podstawowych wymiarach regionalnych:
· między samymi państwami nadbałtyckimi,
· z innymi państwami regionu Morza Bałtyckiego (państwami nordyckimi),
· z Unią Europejską.
Integracja gospodarcza na trzech przedstawionych poziomach jest wspierana przez
dobrze rozbudowaną sferę instytucjonalną, w której ramach powstały takie instytucje, jak:
Zgromadzenie Bałtyckie, Rada Bałtycka, współpraca między państwami bałtyckimi
i nordyckimi, Rada Państw Morza Bałtyckiego, inicjatywa Wymiaru Północnego UE itd.
Wszystkie trzy państwa są obecnie członkami WTO: Łotwa i Estonia od 10 lutego 2001r. oraz Litwa od 31 maja 2001 r.5 Państwa nadbałtyckie podpisały również umowy o wolnymhandlu z Unią Europejską, które weszły w życie w styczniu 1995 r. Umowy te są zgodne z zasadami WTO oraz GATT i regulują wolny przepływ towarów, usług, kapitału i osób.
Umowy o wzajemnym handlu między państwami nadbałtyckimi weszły w życie l stycznia 1995 r. dla towarów przemysłowych oraz l stycznia 1997 r. dla produktów rolnych
Tabela 5. Umowy o wolnym handlu z państwami nadbałtyckimi oraz wybranymi
państwami trzecimi
Źródło: Ministerstwa gospodarki Estonii, Łotwy i Litwy.
4.1.2.Wymiana handlowa państw nadbałtyckich w procesie transformacji
Od 1993 r. obserwuje się pozytywną tendencję wzrostową w wartościach absolutnych zarówno w eksporcie, jak i w imporcie państw nadbałtyckich do Unii Europejskiej. Najwyższy wzrost w przepływach handlu zagranicznego odnotowała Estonia (w latach 1993-2000 eksport wzrósł 4,76 razy, import zaś 5,64 razy). Najmniejszy wzrost odnotowała Łotwa (w eksporcie 1,79 razy oraz w imporcie 3,02 razy). Jest to niewątpliwie związane z szeroko rozumianą liberalizacją handlu oraz otwarciem się gospodarek tych państw.
Zgodnie z danymi dotyczącymi wskaźnika wolności gospodarczej, obliczonymi przez
Heritage Foundation na 2000 r., pozycja Estonii jest najwyższa, co daje jej 22. miejsce, Łotwa zajmuje 44, a Litwa 61 miejsce. Wysoka pozycja tych krajów (szczególnie Estonii) w tym rankingu potwierdza tezę o zależności małych gospodarek od handlu międzynarodowego i potrzebie otwarcia się. O otwartości tych państw świadczy również relacja ich handlu zagranicznego do PKB
Tabela 6. Udział handlu zagranicznego w gospodarce niektórych krajów Europy
Środkowej i Wschodniej
Źródło: Ministerstwa gospodarki Estonii, Łotwy i Litwy
W krajach o bardzo dużych wewnętrznych rynkach zbytu relacja ta jest dużo niższa.
Stosunek wartości handlu zagranicznego do PKB Estonii w 2000 r. wyniósł aż 186, jednocześnie w Polsce jego poziom był 4-krotnie niższy.
4.1.3.Kierunki handlu zagranicznego państw nadbałtyckich
Udział Unii Europejskiej w handlu zagranicznym państw nadbałtyckich ma tendencję wzrostową (zob. tabela 7). W 2000 r. Estonia miała największy udział krajów UE w eksporcie (68,52%), poniżej były Łotwa (64,66%) oraz Litwa (47,90%). Tak pozytywna tendencja może oznaczać, że gospodarki tych państw rozwinęły się, a ich eksport stał się bardziej konkurencyjny na rynkach europejskich w porównaniu z okresem z początku transformacji.
Tabela 7. Udział UE w handlu zagranicznym państw nadbałtyckich w latach
1994-2000, w %
Źródło: Directions o/Trade Statistics Yearbook 2001, Tallin 2001.
Udział UE w ogólnym imporcie państw nadbałtyckich jest analogiczny. W 2000 r. Litwa miała najmniejszy udział spośród tych 3 państw (43,58%).
Tabela 8. Główne kierunki litewskiego eksportu i importu w 2001 r. Według
krajów w %
Źródło: Na podstawie Statistical Yearbook of Lithuania, Vilnius 2002.
Początkowy wzrost udziału litewskiego eksportu do krajów UE w 2000 r. do 50,1%
w wyniku załamania się popytu rosyjskiego zmalał po polepszeniu się sytuacji gospodarczej w Rosji do 47,8%. W 2001 r. głównymi partnerami w eksporcie Litwy do państw UE były: Niemcy 14,34% oraz Wielka Brytania 7,77%
Tabela 9. Eksport Litwy do Rosji (mln USD)
|
1992 |
1993 |
1995 |
1997 |
1998 |
Litwa |
163,4 |
53,4 |
386,9 |
463,3 |
328,4 |
Litewski eksport do Łotwy - co należy podkreślić - stanowił 85% całej wymiany w 2001 r. Niemcy są głównym partnerem spośród krajów Unii w litewskim imporcie (15,15%). W 2000 r. wzrosło znaczenie Rosji w imporcie litewskim (27,56%) w porównaniu z 1999 r. (20,04%; import ropy naftowej). Ogólnie mówiąc, struktura kierunkowa i dynamika importu są bardziej stabilne niż eksportu.
.
4.1.4.Struktura towarowa wzajemnego handlu państw nadbałtyckich
Państwa nadbałtyckie mają zbliżoną do siebie strukturę surowcowo-produkcyjną oraz kosztową gospodarek. Wprowadza to niekiedy atmosferę współzawodnictwa. Produkty tej samej grupy tworzą ponad 80% ich handlu z UE. W litewskim i łotewskim eksporcie do UE (oraz we wzajemnej wymianie państw nadbałtyckich) dominują towary niskiej technologii lub pracochłonne - low tech, Latour intensive (tekstylia, wyroby skórzane, wyroby z drewna itd.), częściowo również surowcochłonne - resource-intensive (produkty mineralne, chemikalia) oraz w niewielkim stopniu wysokiej i średniej technologii - medium- and high-tech (maszyny, urządzenia elektryczne, urządzenia budowlane, samochody oraz środki transportu). Brak również dywersyfikacji eksportu, który jest skoncentrowany w kilku gałęziach. Państwa te wykazują znaczny deficyt pod względem udziału gałęzi technologicznie zaawansowanych (technology intensive)w eksporcie do UE.
Tabela 10. Udział w eksporcie poszczególnych grup towarowych państw
nadbałtyckich oraz UE w latach 1995 i 2000, w %
Źródło: WIIW, No. 286, Wiedeń 2002.
Strukturę importu omawianych państw z UE określają głównie towary inwestycyjne, tj.maszyny i urządzenia, środki transportu oraz materiały potrzebne również do produkcji eksportowej, tj. tekstyliów, chemikaliów itd.
4.1.5.Bilans handlowy państw nadbałtyckich
Bilans handlowy państw nadbałtyckich jest ujemny. Jest on związany z narastającym importem dóbr kapitałowych oraz nowych technologii, potrzebnych do modernizacji gospodarek tych państw. Aprecjacja walut narodowych wobec walut rozliczeniowych jest także czynnikiem kształtującym bilans handlowy.
Ujemny bilans handlowy Litwy został częściowo zrekompensowany dodatnim bilansem usług uzyskanym na początku 2001 r. (23% dochodów z eksportu usług pochodzi z tranzytu).
Tabela 11. Wartość eksportu i importu oraz saldo obrotów handlowych
państw nadbałtyckich w latach 1993-2000, w min USD
Źródło: Directions of Trade Statistics Yearbook 2001, Tallin 2001.
Pod koniec 2001 r. Litwa - podobnie jak Łotwa i Estonia - odnotowała wzrost gospodarczy - nastąpił wzrost PKB o 4,4% w porównaniu z 2000 r. Zawdzięcza się go wzrostowi produkcji przemysłowej zorientowanej na eksport, co wyjaśnia tendencję spadkową deficytu handlu zagranicznego w latach 2000-2001 w porównaniu z 1999 r.
Na Litwie reorientacja handlu zagranicznego na rynki Europy Zachodniej była opóźniona i mniej radykalna niż w pozostałych krajach bałtyckich.
Udział UE w eksporcie Litwy wzrósł z 26% w 1994 r. do 48% w 2002 r., natomiast udział WNP w eksporcie zmalał w tych latach z 47% do 19,2%. W przypadku importu okres 1994 -2002 przyniósł wzrost udziału UE z 26% do 44% i spadek udziału WNP z 50% do wciąż wysokiego poziomu 26%. Najważniejszymi rynkami zbytu były: Wielka Brytania (13,4% eksportu), Rosja (12,2%), Łotwa (9,6%) i Niemcy (10,4%), natomiast importowano głównie z Rosji (21,3% importu) i Niemiec (17,0%). Najważniejszym produktem, posiadającym w 2002 r. aż 19% udział w eksporcie i 17,6% w imporcie, była ropa naftowa, importowana z Rosji, przetwarzana w rafinerii w Mazeikiai i eksportowana do Europy Zachodniej. Drugą grupą produktów eksportowych były wyroby tekstylne (15,1% udziału), a importowych - maszyny i wyposażenie ( 17,3%). Niezwykle trudny dla handlu zagranicznego był rok 1999, kiedy kryzys w Rosji i dewaluacja rubla przyniosły załamanie się eksportu do krajów WNP, przede wszystkim żywności. Powiązana z USD i silna w stosunku do euro, waluta litewska utrudniała eksport na rynki UE i konkurowanie z jej tanią żywnością. Do tego doszedł kryzys rafinerii Mazeikiai, której w okresie jej prywatyzacji, rosyjski Łukoil, w próbie szantażu, przestał dostarczać ropę. Wszystkie te czynniki doprowadziły do spadku obrotów handlowych średnio o 18%. Sytuacja poprawiła się w 2000 r., wraz z wznowieniem dostaw ropy naftowej i przeprowadzeniu znaczących cięć kosztów w litewskich przedsiębiorstwach.
Wykres 1. Struktura handlu zagranicznego (import) Litwy w 2002 r.
Źródło: Lithuanian Development Agency, www.lda.lt
Wykres 2. Struktura handlu zagranicznego (export) Litwy w 2002 r.
Źródło: Lithuanian Development Agency, www.lda.lt
Litwa posiadała mniej liberalne regulacje w handlu zagranicznym, niż Łotwa i Estonia. Mimo zniesienia większości pozataryfowych barier handlowych i redukcji stawek celnych od pierwszych lat niepodległości, lobbing na rzecz ochrony niektórych sektorów, szczególnie rolnictwa był skuteczny. Litwa podpisała w latach 1994 - 95 podobne, jak pozostałe kraje bałtyckie, porozumienia o wolnym handlu z UE i EFTA oraz została członkiem Światowej Organizacji Handlu pod koniec 2000 r.
Deficyt handlowy Litwy w całym okresie był wysoki, szczególnie w latach 1998-99, kiedy sięgał 1,5 mld. USD. Deficyt obrotów bieżących osiągnął rekordowy poziom 1,3 mld. USD, czyli 12,1% PKB w 1998 r.
4.2. Handel zagraniczny Litwy w latach 2004- 2005
W handlu zagranicznym Litwy (według wstępnych danych Departamentu Statystyki RL obejmujących okres trzech kwartałów 2004 r.) utrzymywała się tendencja wzrostowa: eksport zwiększył się o 18,2 %, a import o 17,1 % w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. Według danych statystyki litewskiej, wartość obrotów handlu zagranicznego Litwy w 2004 roku wyniosła 58.824,0 mln LTL, to jest 17.326,2 mln EUR, z czego eksport 25.728,0 mln LTL, tj. 7.451,3 mln EUR, import 34.096,0 mln LTL tj. 9.874,9 mln EUR; nadwyżka importu nad eksportem przyniosła deficyt obrotów w wysokości 8.368,0 mln LTL tj. 2.423,5 mln EUR.
Tempo wzrostu eksportu przewyższało tempo wzrostu importu w okresie dwóch kolejnych kwartałów (II i III) roku 2004. Przyczyną relatywnie szybkiego wzrostu eksportu była utrzymująca się konkurencyjność litewskich podmiotów gospodarczych, wzrost wydajności oraz stabilny poziom cen eksportowych na głównych rynkach.
Głównymi odbiorcami towarów litewskich były kraje Unii Europejskiej. Ich udział w eksporcie Litwy ogółem wyniósł 65,1 %. Udział eksportu do krajów WNP wyniósł 16,0 %, zaś importu z krajów WNP 26,2 % litewskiego importu ogółem.
Eksport do krajów UE charakteryzował się najwyższą dynamiką: 122,4 % do UE-25 ( 123 % do UE-15 i 121,2 % do UE-10 nowych krajów członkowskich). Przyrost wartości eksportu do UE stanowił nieco ponad ⅔ przyrostu wartości całego litewskiego eksportu w tym czasie. Eksport towarów do krajów WNP zwiększył się o 24,4 %, głównie z powodu znacznego wzrostu eksportu na Ukrainę (50,9 %) i Białoruś (37,9 %). Eksport do Rosji wzrósł o 10,5%. Udział przyrostu eksportu do krajów WNP stanowi 1/5 przyrostu eksportu ogółem.
W strukturze towarowej - największy wzrost odnotowano w eksporcie produktów mineralnych (44,4 %), co odpowiada połowie przyrostu eksportu. Wyłączając produkty mineralne, wzrost eksportu pozostałych wyniósł 11,5 %. Drugą pod względem dynamiki wzrostu grupą towarową były maszyny i sprzęt mechaniczny (42,1 %), z udziałem niemal ¼ w przyroście wartości eksportu.. W pozostałych grupach dynamika eksportu utrzymuje się na poziomie ubiegłorocznym lub, jak w przypadku tekstyliów oraz pojazdów i ich wyposażenia, dynamika uległa spadkowi.
W imporcie udział produktów mineralnych stanowi około 20 %.
Największy udział w handlu zagranicznym Litwy zajmują kraje Unii Europejskiej, na które przypada 63,7 % eksportu i 65,0 % importu.
Wzrost importu był stymulowany zwiększonym popytem wewnętrznym oraz niższymi cenami dóbr kupowanych zagranicą dzięki deprecjacji waluty amerykańskiej.
W okresie trzech kwartałów 2004 r. największą dynamikę wzrostu odnotowano w przypadku artykułów konsumpcyjnych (123,8 %), z czego import towarów trwałego użytku wzrósł o 42,0 %. Wyłączając produkty mineralne, dynamika importu pozostałych towarów wyniosła w omawianym okresie 16,2 %.
Wartość eksportu w okresie styczeń - wrzesień 2004 r. wyniosła 5.288,2 mln EUR, importu 7.082,4 mln EUR. Saldo wymiany handlowej nadal pozostaje ujemne - 1.794,2 mln EUR; deficyt zwiększył się o 12,4 % w stosunku do poziomu sprzed roku.
Główni partnerzy w eksporcie:
Niemcy 10,5 %,
Łotwa 10,0 %,
Rosja 8,9 %,
Szwajcaria 6,3%,
Francja 5,7 %,
Wlk.Brytania 5,5 %.
Polska zajmuje 11 miejsce z udziałem 4,3 %.
Główni partnerzy w imporcie:
Rosja 21,5 %,
Niemcy 17,0 %,
Polska 7,4 %,
Holandia 4,9 %,
Łotwa 3,8 %,
Dania 3,7 %.
Według nieoficjalnych danych statystyki litewskiej z ostatnich dni lutego 2005 r., wartość obrotów handlu zagranicznego Litwy w 2004 roku wyniosła 59.824,0 mln LTL, to jest 17.326,2 mln EUR, z czego eksport 25.728,0mln LTL tj. 7.451,3 mln EUR, import 34.096,0 mln LTL tj. 9.874,9 mln EUR; nadwyżka importu nad eksportem przyniosła deficyt obrotów w wysokości 8.368,0 mln LTL tj. 2.423,5 mln EUR. Dynamika eksportu w 2004 r. (w stosunku do 2003 r.) wyniosła 21,0%, importu 15,8%.
W okresie styczeń - wrzesień 2004 r. eksport usług zwiększył się o 16,0%, a import o 18,8%. Były to głównie usługi transportowe i przewozy pasażerskie. Dodatnie saldo bilansu usług w końcu III kwartału 2004 r. wyniosło 1,76 mld LTL (około 510 mln EUR). Dla porównania - dodatnie saldo usług w analogicznym okresie 2003 r. wyniosło 1,58 mld LTL (458 mln EUR).
W I półroczu 2005 r. w porównaniu z tym samym okresem poprzedniego roku, zwiększyła się wartość obrotów handlowych z zagranicą: eksport towarów litewskich zwiększył się o 24,2% zaś import na Litwę o 18,4%. Bilans obrotów handlowych pozostawał ujemny.
W eksporcie - I miejsce z udziałem 26,6% zajmują produkty mineralne; wartość eksportu w tej grupie towarowej wzrosła w ciągu sześciu miesięcy 2005 r. roku o 42,3%.
II miejsce pod względem udziału (12,3%) zajmuje grupa maszyn i urządzeń mechanicznych, sprzętu elektrycznego oraz audio i video ze wzrostem o 17,3%
III pozycja (udział 10,0%) - tekstylia, odnotowała spadek wartości wywozu o 2,5%.
IV pozycja - pojazdy, sprzęt, części (udział 8,8%), wzrost o3,9%.
V pozycja - produkty przemysłu chemicznego (udział 7,6%) odnotowała najwyższy wzrost sprzedaży zagranicznej o 45,3%.
W imporcie - pozycję wiodącą zajmuje nadal grupa produktów mineralnych z udziałem 25,5% litewskiego importu ogółem (wzrost udziału w stosunku do I kwartału 2005r.). W porównaniu z analogicznym okresem 2004 r. import w tej grupie towarowej wzrósł o 70,1%.
Kolejne, pod względem udziału, grupy to:
maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny oraz audio i video - udział 16,6% wzrost 5,7%;
środki transportu i akcesoria - udział 11,9%, spadek o 1,1%;
produkty chemiczne - udział 8,3% wzrost 5,4%;
metale nieżelazne - udział 6,8%, wzrost 18,9%;
tekstylia - udział 6,1%, spadek o 7,5%.
W I półroczu 2005 r. eksport do krajów UE stanowił 68,4% całego litewskiego wywozu zagranicę, zaś import z UE 58,1% przywozu z zagranicy ogółem.
Obroty handlowe z krajami WNP stanowiły odpowiednio 17,5% i 31,8%.
4.3.Handel zagraniczny na Litwie 2006r.
4.3.1.Litewski handel zagraniczny w I-IX.2006r.
Departament Statystyki RL informuje, że wg wstępnych danych deklaracji celnych i sprawozdań Intrastatu w okresie styczeń-wrzesień 2006 r. z Litwy wyeksportowano towary o wartości 29079,8 mln Lt (8422,1 mln euro), importowano towary, wartość których stanowiła 38881 mln Lt (11260,7 mln euro).
Porównując okres styczeń-wrzesień 2006 r. z okresem styczeń-wrzesień 2005 r. eksport i import zwiększył się odpowiednio o 25,5% i 28%.
Deficyt w handlu zagranicznym Litwy wynosi 9801,2 mln Lt (2838,6 mln euro) i był o 35,9% większy niż w analogicznym okresie 2005 roku.
W okresie styczeń-wrzesień 2006 r. największą część litewskiego eksportu stanowiły produkty mineralne (27,4%), maszyny, urządzenia mechaniczne i sprzęt elektryczny (11,5%), środki transportu i pomocnicze urządzenia transportowe (9,6%). Największą cześć importu stanowiły produktu mineralne (26,4%), maszyny, urządzenia mechaniczne i sprzęt elektryczny (16,7%), środki transportu i urządzenia pomocnicze (13,3%).
W okresie styczeń-wrzesień 2006 r. najważniejszymi partnerami Litwy w eksporcie byli Rosja (11,9%), Łotwa (10,7%), Niemcy (8,3%), Estonia (6,8%), Polska (5,9%). Najważniejsi partnerzy w imporcie: Rosja (27,4%), Niemcy (14,4%), Polska (9,4%), Łotwa (4,5%).
Tabela 12. Obroty handlowe Republiki Litewskiej z głównymi partnerami
w I-IX 2006r. (dane wstępne) w mln euro
|
Kraj |
Obroty |
Udział w % |
Eksport |
Udział w % |
Import |
Udział w % |
Saldo |
|
Ogółem w tym: |
19682,8 |
100 |
8422,1 |
100 |
11260,7 |
100 |
- 2838,6 |
|
UE-25* |
11989,3 |
60,9 |
5255,6 |
62,4 |
6733,7 |
59,8 |
- 1478,1 |
|
WNP |
5170,6 |
26,3 |
1700,9 |
20,2 |
3469,7 |
30,8 |
- 1768,8 |
|
EFTA |
393,4 |
2,0 |
284,8 |
3,4 |
108,6 |
1,0 |
176,2 |
1. |
Rosja |
4089,3 |
20,8 |
1005,2 |
11,9 |
3084,1 |
27,4 |
- 2078,9 |
2. |
Łotwa |
1409,6 |
7,2 |
905,2 |
10,7 |
504,4 |
4,5 |
400,8 |
3. |
Niemcy |
2313,4 |
11,7 |
694,8 |
8,3 |
1618,6 |
14,4 |
- 923,8 |
4. |
Estonia |
903,9 |
4,6 |
572,0 |
6,8 |
331,9 |
2,9 |
240,1 |
5. |
Polska |
1561,5 |
7,9 |
499,0 |
5,9 |
1062,5 |
9,4 |
- 563,5 |
6. |
USA |
588,6 |
3,5 |
414,3 |
4,9 |
174,3 |
2,5 |
240,0 |
7. |
Holandia |
795,1 |
4,0 |
408,0 |
4,8 |
387,1 |
3,4 |
20,9 |
8. |
Szwecja |
751,8 |
3,8 |
388,6 |
4,6 |
363,2 |
3,2 |
25,4 |
9. |
Francja |
692,3 |
3,5 |
359,5 |
4,3 |
332,8 |
3,0 |
26,7 |
10. |
Dania |
669,0 |
3,4 |
357,9 |
4,2 |
311,1 |
2,8 |
46,8 |
11. |
W.Bryt. |
635,4 |
3,2 |
353,3 |
4,2 |
282,1 |
2,5 |
71,2 |
12. |
Białoruś |
510,4 |
2,6 |
313,5 |
3,7 |
196,9 |
1,7 |
116,6 |
13. |
Singapur |
236,8 |
1,2 |
232,0 |
2,8 |
4,8 |
0,04 |
227,2 |
14. |
Kanada |
228,5 |
1,2 |
218,9 |
2,6 |
9,6 |
0,1 |
209,3 |
15. |
Ukraina |
359,3 |
1,8 |
215,3 |
2,6 |
144,0 |
1,3 |
71,3 |
|
Pozostałe |
3937,8 |
19,6 |
1484,5 |
17,7 |
2453,3 |
20,9 |
- 968,8 |
*) kraje UE po 1 maja 2004r
Tabela 13. Główne pozycje towarowe w eksporcie
Sekcja/dział |
Nazwa |
|
mln |
udział % |
|
Ogółem: |
LTL EUR |
29079,8 8422,1 |
100 |
Sekcja V |
Produkty mineralne |
LTL EUR |
7973,5 2309,3 |
27,4 |
27 |
Paliwa mineralne, oleje mineralne i produkty ich destylacji; substancje bitumiczne; woski mineralne |
LTL EUR |
7900,8 2288,2 |
|
Sekcja XVI |
Maszyny i urządzenia mechaniczne; sprzęt elektryczny; urządzenia do rejestracji i odtwarzania dźwięku |
LTL EUR |
3340,7 967,5 |
11,5 |
85 |
Maszyny i urządzenia elektryczne |
LTL EUR |
1687,6 488,8 |
|
Sekcja XVII |
Pojazdy, statki powietrzne, jednostki pływające oraz współdziałające urządzenia transportowe |
LTL EUR |
2802,6 811,7 |
9,6 |
87 |
Pojazdy nieszynowe oraz ich części i akcesoria |
LTL EUR |
2236,7 647,8 |
|
Sekcja XI |
Materiały i wyroby włókiennicze |
LTL EUR |
2390,6 692,4 |
8,2 |
62 |
Odzież i dodatki odzieżowe, bez dzianych i szydełkowych |
LTL EUR |
946,7 274,2 |
|
Sekcja VI |
Produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych |
LTL EUR |
1823,3 528,1 |
6,3 |
31 |
Nawozy |
LTL EUR |
1041,8 301,7 |
|
Sekcja IV |
Gotowe artykuły spożywcze; napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet; tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu |
LTL EUR |
1596,0 462,2 |
5,5 |
23 |
Pozostałości i odpady przemysłu spożywczego; gotowa pasza dla zwierząt |
LTL EUR |
344,8 99,9 |
|
Sekcja XV |
Metale nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych |
LTL EUR |
1298,7 376,1 |
4,5 |
72 |
Żelazo, żeliwo i stal |
LTL EUR |
501,5 145.2 |
|
Sekcja I |
Zwierzęta żywe; produkty pochodzenia zwierzęcego |
LTL EUR |
1257,8 364,3 |
4,3 |
04 |
Produkty mleczrskie; jaja ptasie; miód naturalny |
LTL EUR |
740,8 214,5 |
|
Sekcja IX |
Drewno i wyroby z drewna |
LTL EUR |
1178,0 341,2 |
4,1 |
44 |
Drewno i wyroby z drewna; węgiel drzewny |
LTL EUR |
1168,6 338,4 |
|
|
Inne |
LTL EUR |
5418,6 1569,3 |
18,6 |
Źródło: Departament Statystyki Republiki Litewskiej
Tabela 14. Główne pozycje w imporcie:
Sekcja/dział |
Nazwa |
|
mln |
udział % |
|
Ogółem: |
LTL EUR |
38881,0 11260,7 |
100 |
Sekcja V |
Produkty mineralne |
LTL EUR |
10279,4 2977,1 |
26,4 |
27 |
Paliwa mineralne, oleje mineralne i produkty ich destylacji |
LTL EUR |
9906,8 2869,2 |
|
Sekcja XVI |
Maszyny i urządzenia mechaniczne; sprzęt elektryczny; urządzenia do rejestracji i odtwarzania dźwięku |
LTL EUR |
6483,1 1877,6 |
16,7 |
84 |
Maszyny i urządzenia mechaniczne |
LTL EUR |
3805,4 1102,1 |
|
Sekcja XVII |
Pojazdy, statki powietrzne, jednostki pływające oraz współdziałające urządzenia transportowe |
LTL EUR |
5186,1 1502,0 |
13,3 |
87 |
Pojazdy nieszynowe oraz ich części i akcesoria |
LTL EUR |
4670,6 1352,7 |
|
Sekcja VI |
Produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych |
LTL EUR |
3124,2 904,8 |
8,0 |
30 |
Produkty farmaceutyczne |
LTL EUR |
909,7 263,5 |
|
Sekcja XV |
Metale nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych |
LTL EUR |
2614,6 757,2 |
6,7 |
72 |
Żelazo, żeliwo i stal |
LTL EUR |
991,7 287,2 |
|
Sekcja XI |
Materiały i wyroby włókiennicze |
LTL EUR |
1962,8 568,5 |
5,0 |
55 |
Włókna chemiczne odcinkowe |
LTL EUR |
307,8 89,1 |
|
Sekcja IV |
Gotowe artykuły spożywcze; napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet; tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu |
LTL EUR |
1505,4 436,0 |
3,9 |
22 |
Napoje bezalkoholowe, alkohol i ocet |
LTL EUR |
295,9 85,7 |
|
Sekcja I |
Zwierzęta żywe; produkty pochodzenia zwierzęcego |
LTL EUR |
774,9 224,4 |
2,0 |
03 |
Ryby i skorupiaki, mięczaki i inne bezkręgowce wodne |
LTL EUR |
289,6 83,9 |
|
Sekcja IX |
Drewno i wyroby z drewna; węgiel drzewny; korek i wyroby z korka |
LTL EUR |
719,8 208,5 |
1,9 |
44 |
Drewno i wyroby z drewna; węgiel drzewny |
LTL EUR |
712,7 206,4 |
|
|
Inne |
LTL EUR |
6230,7 1804,5 |
16,1 |
Źródło: Departament Statystyki Republiki Litewskiej
4.3.2.Handel zagraniczny za I kwartał 2006 roku
Department Statystyki informuje, że według wstępnych danych deklaracji celnych i sprawozdań Intrastatu w I kwartale 2006 r. wyeksportowano towary o wartości 9003,9 mln Lt (2607,7 mln euro), importowano towary o wartości 11676,1 mln Lt (3381,6 mln euro). Deficyt w handlu zagranicznym Litwy wyniósł 2672,2 mln Lt (773,9 mln euro) i był o 66,1 % większy niż w analogicznym okresie roku 2005.
Porównując I kwartał 2006 r. z kwartałem 2005 r. eksport i import zwiększył się odpowiednio o 32 % i 38,5 %. W I kwartale 2006 r. największą część litewskiego eksportu stanowiły produkty mineralne (29,2%), maszyny i urządzenia elektromechaniczne (11,6 %), materiały i wyroby tekstylne (8,9%). Największą część importu stanowiły produkty mineralne (28,3%), maszyny i urządzenia elektromechaniczne (16,5%), środki transportu i urządzenia pomocnicze (11,6%). W I kwartale 2006 r. najważniejszymi partnerami Litwy w ekporcie byli: Rosja (10,2%), Łotwa (9,6 %), Niemcy (8%), zaś w imporcie: Rosja (29,8%), Niemcy (13,9%), Polska (9,1%).
4.4. Handel wybranymi produktami - Litwa na tle UE-25
Tabela 15. Import i export żywności i zwierząt żywych według grup krajów
- według sekcji SITC (ceny bieżące) w tys. złotych
Tabela 16. Import i export napojów i tytoniu według grup krajów
- według sekcji SITC (ceny bieżące) w tys. złotych
5. Handel i współpraca gospodarcza między Polską a Litwą
Warunki handlu Litwy i Polski określa Umowa o wolnym handlu między Republiką Litewską a Rzeczypospolitą Polską z 1 stycznia 1997 roku, według której handel towarami przemysłowymi od 1 stycznia 2000 roku jest zliberalizowany. Obowiązuje też Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji sporządzona w Warszawie dnia 28 września 1992 r., oraz Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Warszawie dnia 20 stycznia 1994 r.
Podpisane umowy stwarzają przychylne warunki dla współpracy handlowo gospodarczej sąsiedzkich państw. Równocześnie utworzone instytucje międzyrządowe i komisje międzyresortowe rozpatrują sprawy ważne dla stanu gospodarki państw, między innymi - handel, współwarunki handlu Litwy i Polski.
Według danych Departamentu Statystyki Litwy w pierwszym półroczu 2000 roku obroty handlowe między Polską a Litwą stanowiły 261,2 mln USD, w tym eksport do Polski - 99 mln USD, a import z Polski do Litwy - 162,2 mln USD.
Obroty handlowe w pierwszym półroczu 2000 roku wzrosły o 20,4 % w porównaniu z odpowiednim okresem roku ubiegłego. Polska według obrotów handlowych zajmuje czwarte miejsce wsród głównych partnerów handlowych Litwy.
W okresie stycznia-lipca 2000 roku najwięcej eksportowano do Polski następujących towarów:
produktów mineralnych za sumę 55 mln USD czyli 47 % całego eksportu do Polski;
tekstyliów oraz wyrobów tekstylnych za 13 mln USD - 11 %;
drewna i wyrobów z drewna za 12 mln USD - 10 %;
wyrobów przemysłu chemicznego za 8 mln USD - 7 %.
W tym samym okresie 2000 roku najwięcej importowano z Polski do Litwy następujących towarów:
wyrobów przemysłu chemicznego za 34 mln USD czyli 18 % całego importu z Polski;
maszyn i urządzeń mechanicznych za 26 mln USD - 14 %;
wyrobów z tworzyw sztucznych za 22 mln USD - 11 %;
papieru i wyrobów z kartonu za 20 mln USD - 10%.
Współpraca gospodarcza między Polską a Litwą, od 1 maja 2004 r. członkami Unii Europejskiej, opiera się na umowie z dnia 16 kwietnia 2003 r. dotyczącej przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej do Unii Europejskiej oraz na innych aktach prawnych regulujących handel wewnątrz wspólnotowych.
Obroty handlowe między Polską i Litwą od lat wykazują stałą tendencję wzrostową, przy czym szczególnie rośnie polski eksport, a co za tym idzie dodatnie saldo (w 2003r. największe wśród wszystkich krajów, z którymi Polska prowadziła wymianę handlową).
Efekty tego handlu są imponujące, zważywszy, że jest to rynek ponad 10-krotnie mniejszy od naszego.
Według informacji Departamentu Analiz i Prognoz Ekonomicznych Ministerstwa Gospodarki wartość eksportu z Polski na Litwę 2004 r. wyniosła 1.258,3 mln USD i była niższa o 5,1% w stosunku do eksportu w 2003 roku.
Wartość importu w rozpatrywanym okresie wyniosła 472,0 mln USD i była wyższa o 55.3% w stosunku do 2003 r.
Saldo dodatnie wymiany towarowej osiągnęło w końcu 2004 r. wartość 786,2 mln USD.
Wśród krajów członkowskich UE Litwa zajmowała pozycję 14-ego odbiorcy polskich produktów. Udział polskiego eksportu na rynek litewski stanowił 2,19 % eksportu polski ogółem na rynki 25 krajów UE.
Struktura towarowa eksportu, rozpatrywana agregatami sekcji, nie uległa zasadniczym zmianom w stosunku do poprzedniego roku, chociaż w niektórych grupach towarowych nastąpiło niewielkie przesunięcie wielkości udziału procentowego, będące wynikiem zmian głównie po stronie popytu.
Strukturę towarową eksportu można określić generalnie jako bardzo zdywersyfikowaną. Nie można wyodrębnić dominujących pozycji towarowych o udziale przekraczającym 5%. Tylko jedna grupa towarowa osiągnęła udział przekraczający 4% - grupa „środków organicznych powierzchniowo czynnych (głównie kosmetyki) - 4,09% oraz jedna grupa - „papier, tektura, wata” udział przekraczający 2% (2,19%). Udział pozostałych 28 grup towarowych, spośród objętych analizą 30 pozycji reprezentujących 42,1% wartości eksportu, kształtował się w granicach od 1,97 do 0,91%.
Liderem pozostawała sekcja VI - „produkty przemysłu chemicznego”, której udział w okresie wynosił 14,71%, jednak przy spadku dynamiki do 89,8%, tj. poniżej wartości eksportu zrealizowanego w tym samym okresie ubiegłego roku.
Ponad 3% wzrost udziału odnotowano w sekcji XVII - „pojazdy, części i akcesoria”. W grupie rolno-spożywczej (sekcje I-IV) najwyższą dynamikę wzrostu eksportu odnotowano w przypadku mięsa wieprzowego (952,2%), przy niższej od średniej dynamice eksportu produktów pochodzenia roślinnego i nieco powyżej średniej gotowych artykułów spożywczych. Saldo wymiany w tej grupie pozostało dodatnie w wysokości 137,3 mln USD. Wyższą od średniej dynamikę eksportu notowano w grupie leków, mebli i płyt wiórowych, sprzętu gospodarstwa domowego, kątowników i profili ze stali niestopowej, drutów oraz kabli i przewodów elektrycznych.
W imporcie z Litwy w 2004 r. utrwala się tendencja rosnącego przywozu produktów mineralnych ujętych w sekcji V („produkty mineralne”). Udział tej grupy w imporcie ogółem wyższy o prawie 11% w stosunku do analogicznego okresu 2003 roku, przy dynamice wzrostu 183,0%. Była to I pozycja w imporcie z Litwy, z udziałem 62,27% wartości importu ogółem. Wiodącym towarem w tej grupie były oleje ropy naftowej, z dynamiką wzrostu 220,2% - pierwsza pod względem wartości pozycja na liście towarów importowanych (42,79% udziału).
Na II miejscu plasowały się towary sekcji VI - „produkty przemysłu chemicznego”, których udział w imporcie zmniejszył się do 8,49%. Udział poszczególnych pozostałych sekcji nie przekroczył poziomu 4%. Wśród towarów dominujących w imporcie - oleje ropy naftowej i gaz ziemny stanowił 60,68%, nawozy mineralne 6,55%, artykuły do transportu i pakowania przekroczyły poziom 2% udziału (2,49%), zaś udziały pozostałych pozycji tzw. towarów dominujących pozostały w granicach 1,49 - 0,35 % polskiego importu z Litwy ogółem.
W I półroczu 2005 r. wartość przepływów towarowych między Polską i Litwą zmniejszyła się: eksport polskich towarów był mniejszy o 19,5%, import większy o 12,4%. Zważywszy na fakt, że relacja eksportu do importu wynosiła 2,5:1 (443,7 mln euro : 178,6 mln euro), wartość obrotów towarów ogółem zmniejszyła się o 12,4% w stosunku do analogicznego okresu 2004 r.
W strukturze towarowej eksportu dały się zaobserwować przesunięcia: wyodrębniły się 4 grupy towarowe (sekcja VI „produkty przemysłu chemicznego”, VII „tworzywa sztuczne i wyroby”, XV „metale nieszlachetne i wyroby”, XVI „maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny, części”) o udziale przekraczającym 10% eksportu ogółem (10,9% - 13,04%).
W strukturze importu na I pozycje nadal pozostawała sekcja V „produkty mineralne”, ale jej udział w imporcie ogółem zmniejszył się do 44%.
Tabela 17. Obroty handlowe między Litwą a Polską (udział na rynku litewskim, %) w latach 2002-2005
|
2002 r. |
2003 r. |
2004 r. |
2005 r. |
||||
|
mln Euro |
% |
mln Euro |
% |
mln Euro |
*% |
mln Euro |
*% |
Obrót |
704,87 |
5,2 |
767,02 |
5,2 |
1122,01 |
6,4 |
1553,46 |
7,1 |
Eksport |
201,25 |
3,6 |
211,33 |
3,4 |
360,17 |
4,8 |
521,40 |
5,5 |
Import |
503,62 |
6,3 |
555,69 |
6,5 |
761,84 |
7,7 |
1032,06 |
8,3 |
Bilans |
-302,36 |
|
-344,35 |
|
-401,67 |
|
-510,65 |
|
Źródło: Departament Statystyki RL.
* Obliczono po części uwzględniając zmiany metodologiczne.
Polska w 2005 r. na tle innych państw utrzymujących stosunki handlowe z Litwą pod względem obrotu uplasowała się na 3 miejscu. Jako dostawca towarów zajęła 3 miejsce, jako odbiorca produktów litewskich - 6 miejsce.
Litwa w 2005 r. na tle innych państw utrzymujących stosunki handlowe z Polską pod względem obrotu zajęła 22 miejsce. Jako dostawca produktów na polski rynek uplasowała się na 26 miejscu, jako odbiorca polskich towarów na 18 miejscu. (Źródło: Departamentu Analiz i Prognoz Ekonomicznych RP).
Mając na uwadze współpracę handlową w ubiegłych latach, zauważalny jest wzrost wartości towarów importowanych względem wartości towarów przeznaczonych na eksport. Rok 2005 w porównaniu do poprzedniego, przyniósł hossę obrotu handlowego o 38,5 proc., eksport do Polski zwiększył się o 44,8 proc., natomiast import z Polski wzrósł o 35,5 proc. Uwzględniając powyższe zmiany, porównując z 2004 r., deficyt handlowy w roku 2005 zwiększył się o 27,1 proc.
Główny wolumen struktury towarowej eksportu z Litwy do Polski w roku 2005:
produkty mineralne (oleje i gaz ropy naftowej), o wartości 234,91 mln Euro, stanowiące 45,1 proc. całego eksportu do Polski;
produkty przemysłu chemicznego (nawozy sztuczne, tworzywa sztuczne, kazeina), - wartość 55,83 mln Euro, albo 10,7 proc;
maszyny, urządzenia mechaniczne i elektryczne (kineskopy, odbiorniki telewizyjne, urządzenia do automatycznej obróbki danych, części turbinowe) - wartość 40,05 mln Euro, albo 7,7 proc.;
tworzywa sztuczne i wyroby z tworzywa sztucznego (butelki, płyty, arkusze z tworzyw sztucznych, opony, tworzywa polimerowe) - wartość 29,57 mln Euro, albo 5,7 proc.;
drewno i wyroby z drewna (drewno iglaste i inne, palety ładunkowe, okleina, płyty wiórowe, wyroby stolarki budowlanej) - wartość 29,22 mln Euro, albo 5,6 proc.
W porównaniu z ubiegłym rokiem, zanotowano wzrost eksportu produktów mineralnych - 50,91 mln Euro, urządzeń mechanicznych i elektrycznych - 22,09 mln Euro, produktów przemysłu chemicznego - 17,69 mln Euro, drewna i wyrobów z drewna - 14,56 mln Euro.
Główny wolumen struktury towarowej importu z Polski do Litwy w roku 2005
maszyny i urządzenia mechaniczne (kable i przewody, kineskopy, odbiorniki telewizyjne, lodówki, zamrażalniki, piece i dmuchowe, pralki) - wartość 146,72 mln Euro, albo 14,2 proc. całego importu z Polski.
produkty przemysłu chemicznego (medykamenty, środki do prania, środki higieniczne, środki ochrony roślin) - 126,59 mln Euro, albo 12,3 proc.;
metale nieszlachetne i ich wyroby (konstrukcje stalowe, elementy aluminiowe, kształtowniki, produkty walcowane) - wartość 118,94 mln Euro, albo 11,5 proc.;
tworzywa sztuczne i ich wyroby (elementy plastikowe, arkusze i płyty polimerowe, plastikowe materiały budowlane) - wartość 117,81 mln Euro, albo 11,4 proc.
Liberalizacja handlu zagranicznego (HZ) w szczególności w relacjach z UE stały się integralnym składnikiem i zarazem akceleratorem procesów rozwojowych gospodarek Polski oraz państw nadbałtyckich. Skala jednakże wpływu HZ na ich międzynarodową konkurencyjność jest różna w poszczególnych krajach. Różnice te można wytłumaczyć wielkością tych krajów mierzoną powierzchnią ich terytorium, liczbą mieszkańców, PKB per capita, a także ich zdolnością do wywierania wpływu na ceny światowe czy politykę innych krajów.
5.1. Połączenie elektroenergetyczne Polska-Litwa
Wiceminister gospodarki Tomasz Wilczak i minister gospodarki Litwy Vytas Navickas w obecności prezydentów Rzeczpospolitej Polski i Republiki Litewskiej podpisali 29 września tego roku list intencyjny dotyczący połączenia między systemami energetycznymi Polski i Litwy oraz współpracy polsko-litewskiej w rozwijaniu przemysłu energetycznego.
Projekt budowy połączenia elektroenergetycznego Polska - Litwa o napięciu 400 kV oprócz linii transgranicznej Ełk - Alytus, obejmie również linię wewnątrz systemu polskiego i umożliwi włączenie jej do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.
W przypadku podjęcia ostatecznej decyzji o realizacji projektu, połączenie mogłoby zostać uruchomione ok. 2015 roku. Projekt ten ma duże znaczenie w kontekście poprawy wystarczalności i bezpieczeństwa pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Połączenie to umożliwi przede wszystkim wzajemny handel energią pomiędzy Polską i Państwami Bałtyckimi, będzie miało również kluczowe znaczenie dla pełnego uczestniczenia Państw Bałtyckich w Wewnętrznym Rynku Energii (lEM).
Połączenie Polska - Litwa zostało wpisane do listy projektów mających znaczenie dla Europy (projects of European interest) w Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1364/2006 z dnia 6 września 2006r. Fakt ten nadaje projektowi priorytetowe znaczenie w kontekście europejskim.
6. E-handel na Litwie
Na Litwie, jak i w naszym kraju wprowadzono przepisy unijne dotyczące prowadzenia działalności handlowej za pośrednictwem Internetu. Litwa znalazła się w gronie pięciu państw przystępujących do UE, które spełniły warunek dostosowania się do dyrektywy w zakresie e-handlu.
Unia Europejska kładzie nacisk na udostępnianie klientom informacji dotyczących prowadzenia przez firmę działalności handlowej. Wszystkie państwa, w tym Litwa, po przyjęciu dyrektywy unijnej zgodziła się na respektowanie takich zaleceń. Obecnie każdy podmiot działający w Internecie z siedzibą w swoim kraju powinien udostępnić użytkownikom swój adres pocztowy oraz bezpośredni kontakt do firmy. Co więcej, przedsiębiorca musi zagwarantować stworzenie przejrzystej procedury zawierania kontraktów elektronicznych oraz opracować zakres odpowiedzialności pośredników.
Prawo unijne reguluje również odpowiedzialność prawną za prowadzenie e-handlu. Osoba, która świadczy usługi handlowe za pośrednictwem Internetu, podlega prawu państwa, w którym znajduje się siedziba firmy. Jednocześnie żadne z państw członkowskich nie może ograniczać prowadzenia takiej działalności na obszarze swojego kraju (przepis wyłącza członków UE z tego obowiązku jedynie w ściśle określonych przypadkach).
Dyrektywa unijna o e-handlu dotyczy działalności internetowej w szerokim zakresie. Obejmuje zarówno sklepy internetowe, portale, gazety, a także usługi finansowe, strony firm prawniczych, lekarzy, pośredników w handlu nieruchomościami, agencje reklamowe oraz firmy zajmujące się świadczeniem usług rozrywkowych.
Oprócz Litwy prawo unijne o e-handlu przyjęły także: Polska, Malta, Słowenia i Węgry.
7. Wnioski
Rozwój handlu zagranicznego i jest szczególnie ważny dla tak małych państw jak państwa nadbałtyckie, dla których są one głównym źródłem PKB. W świetle teorii międzynarodowych przewag konkurencyjnych (Porter, Ozawa, Vernon, Balassa) wzrost handlu zagranicznego aktywnie współkształtują przewagi konkurencyjne danego kraju, o czym świadczą ilościowe zmiany w gospodarkach tych krajów tj. w udziałach w obrotach międzynarodowych, w saldach obrotów bieżących, w kształtowania się terms of trade, w wskaźnikach ujawnionych przewag komparatywnych (RCA), wspartych badaniem korelacji z napływem BIZ i w wskaźnikach zatrudnienia w przemyśle wysokiej oraz średnio-wysokiej techniki, w wskaźnikach handlu wewnątrzgałęziowego oraz w udziałach BIZ w bilansie płatniczym.
W kategoriach oceny jakościowej za kluczowe uważa się zmiany technologiczne w procesach produkcyjnych oraz w sektorze B+R dokonywane pod wpływem BIZ oraz HZ. Dużą rolę w kształtowaniu przewag konkurencyjnych i innowacyjnych odgrywa również polityka narodowa oraz w ramach UE. Z jednej strony zobowiązują one te kraje do pokładania większych wysiłków na rzecz osiągnięcia standardów jakościowych, norm ekologicznych, z drugiej zaś wspierają je finansowo oraz technicznie w rozwoju instytucjonalnym, niezbędnym do poprawy ich zdolności konkurencyjnej.
Litwa musi wykorzystać swoje atuty, aby się rozwijać. Należy tu wymienić jej strategiczne położenie, zawsze czynny port w Kłajpedzie, węzeł drogowy i kolejowy w Wilnie, łączący ten region ze wschodnią Europą, Białorusią, Rosją i Ukrainą. Ponieważ brak tu najważniejszych zasobów mineralnych, Litwa będzie ciągle zależna od importu paliw i surowców.
Bibliografia
„ Rocznik statystyczny handlu zagranicznego 2006” Warszawa, GUS 2006
Budzyński W. „ Leksykon handlu zagranicznego: rozliczenia finansowe” Warszawa 2004
Fabisiak A. „Wpływ integracji z UE na zmiany w handlu zagranicznym w krajach Europy Środkowej i Wschodniej”, Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu - Roczniki naukowe, Tom VIII, Zeszyt 1, Warszawa - Poznań 2006
Jordanek Z. „ Handel zagraniczny” PWE Warszawa-Poznań 2006
Jordanek Z. „Handel zagraniczny produktami rolno - spożywczymi w 2005 roku”, Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu - Roczniki naukowe, Tom VIII, Zeszyt 2, Warszawa - Poznań 2006
Nowak I., Żebrowska K. ,Kubisiak M. „Kronika Sejmowa 1997 Parlamenty Europy Środkowej i Wschodniej” Biuro Informacyjne Kancelarii Sejmu 1997
Nowak M. „Dynamika rozwoju stosunków gospodarczych pomiędzy Polską i Litwą” Akademia Ekonomiczna, Poznań 2004
Rul K. „Polityka handlu zagranicznego Litwy” Warszawa 2002
Runiewicz T. „Handel zagraniczny oraz bezpośrednie inwestycje zagraniczne jako czynniki międzynarodowej konkurencyjności małych i dużych krajów w okresie transformacji: na przykładzie Polski oraz państw nadbałtyckich (Estonii, Litwy, Łotwy).” Seminarium, Warszawa 2002
Źródło internetowe: www.eksporter.gov.pl
Źródło internetowe: www.mgip.gov.pl
Źródło internetowe: www.lietuva.pl
Spis tabel, wykresów i rysunków
Tabela 1. Podstawowe wskaźniki rozwoju gospodarczego4
Tabela 2. Struktura PKB w latach 2000-20047
Tabela 3. Wskaźniki dotyczące płac i bezrobocia na Litwie10
Tabela 4. Wyniki finansowe11
Tabela 5. Umowy o wolnym handlu z państwami nadbałtyckimi oraz wybranymi
państwami trzecimi14
Tabela 6. Udział handlu zagranicznego w gospodarce niektórych krajów Europy
Środkowej i Wschodniej15
Tabela 7. Udział UE w handlu zagranicznym państw nadbałtyckich w latach
1994-2000, w %16
Tabela 8. Główne kierunki litewskiego eksportu i importu w 2001 r. Według
krajów w %17
Tabela 9. Eksport Litwy do Rosji (mln USD)17
Tabela 10. Udział w eksporcie poszczególnych grup towarowych państw
nadbałtyckich oraz UE w latach 1995 i 2000, w %18
Tabela 11. Wartość eksportu i importu oraz saldo obrotów handlowych państw
nadbałtyckich w latach 1993-2000, w min USD19
Tabela 12. Obroty handlowe Republiki Litewskiej z głównymi partnerami
w I-IX 2006r. (dane wstępne) w mln euro27
Tabela 13. Główne pozycje towarowe w eksporcie28
Tabela 14. Główne pozycje w imporcie30
Tabela 15. Import i export żywności i zwierząt żywych według grup krajów
- według sekcji SITC (ceny bieżące) w tys. Złotych32
Tabela 16. Import i export napojów i tytoniu według grup krajów
- według sekcji SITC (ceny bieżące) w tys. Złotych33
Tabela 17. Obroty handlowe między Litwą a Polską (udział na rynku litewskim)
w latach 2002-200537
Wykres 1. Struktura handlu zagranicznego (import) Litwy w 2002 r.20
Wykres 2. Struktura handlu zagranicznego (export) Litwy w 2002 r.21
Rysunek 1. Mapa geograficzna Litwy2
Spis treści
2. Gospodarka4
2.1. Produkt krajowy brutto (PKB)5
2.2.Główne sektory gospodarki7
2.3. Ceny i inflacja9
2.4. Płace i bezrobocie9
3. Finanse10
3.1.Cło i podatki11
4.Handel zagraniczny na Litwie12
4.1.Wymiana handlowa państw nadbałtyckich z Unią Europejską13
4.1.1.Liberalizacja handlu w ramach umów bilateralnych, multilateralnych oraz członkostwa w Światowej Organizacji Handlu13
4.1.2.Wymiana handlowa państw nadbałtyckich w procesie transformacji14
4.1.3.Kierunki handlu zagranicznego państw nadbałtyckich16
4.1.4.Struktura towarowa wzajemnego handlu państw nadbałtyckich18
4.1.5.Bilans handlowy państw nadbałtyckich19
4.2. Handel zagraniczny Litwy w latach 2004- 200522
4.3.Handel zagraniczny na Litwie 2006r.26
4.3.1.Litewski handel zagraniczny w I-IX.2006r.26
4.3.2.Handel zagraniczny za I kwartał 2006 roku31
4.4. Handel wybranymi produktami - Litwa na tle UE-2531
5. Handel i współpraca gospodarcza między Polską a Litwą33
5.1. Połączenie elektroenergetyczne Polska-Litwa39
6. E-handel na Litwie40
7. Wnioski41
Bibliografia43
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
WYDZIAŁ EKONOMICZNO - ROLNICZY
Problem handlu zagranicznego na Litwie
Anna Karpińska
Warszawa 2006
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
1
Wyszukiwarka