Samorząd terytorialny, opracowania ustaw


Samorząd terytorialny

Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe.

Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez j.s.t. jako zadania własne. Wykonywanie innych zadań publicznych może być zlecone w drodze ustawy. Zadania publiczne jednostka wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność

Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.

Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne (np. podatki i opłaty lokalne) oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.

Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Wybory do organów stanowiących są 4-przymiotnikowe: powszechne, równe, bezpośrednie i tajne.

Ustrój wewnętrzny jednostek samorządu terytorialnego określają, w granicach ustaw, ich organy wykonawcze. Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu organu pochodzącego z wyborów bezpośrednich.

Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych - regionalne izby obrachunkowe.

Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli rażąco narusza on Konstytucję lub ustawy.

Gmina

Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. Wykonuje ona wszystkie zadania samorządu niezastrzeżone dla innych jednostek.

Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Przez gminę należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

O ustroju gminy stanowi jej statut. Określa on również organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy. Projekt statutu gminy powyżej 300 000 mieszkańców podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego ds. administracji. Statut gminy jest ogłaszany w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Tworzenia, łączenia, dzielenia i znoszenia gmin dokonuje Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Rada Ministrów ponadto nadaje gminie status miasta i ustala jego granice a także ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich władz. Wydanie tych rozporządzeń musi być poprzedzone zasięgnięciem opinii rad zainteresowanych gmin. W sprawie utworzenia, połączenia, podziału lub zniesienia gminy może być przeprowadzone referendum lokalne (na wniosek co najmniej 15 obywateli). W przypadku tworzenia nowej gminy Prezes Rady Ministrów (na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra) wyznacza pełnomocnika ds. utworzenia gminy spośród pracowników podległych wojewodzie albo pracowników urzędu gminy.

Na dzień 01.01.2012r. w Polsce było 2499 gmin (1571 gmin wiejskich, 602 gminy wiejsko-miejskie i 306 gmin miejskich).

Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice, osiedla i inne. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.

Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Statut ten może przewidywać powołanie jednostki niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej. Statut jednostki pomocniczej określa w szczególności:

Organy jednostek pomocniczych:

ORGAN UCHWAŁODAWCZY

ORGAN WYKONAWCZY

SOŁECTWO

Zebranie wiejskie

Sołtys (z pomocą rady sołeckiej)

DZIELNICA

Rada dzielnicy

Zarząd dzielnicy (na czele z przewodniczącym)

OSIEDLE

Rada osiedla lub ogólne zebranie mieszkańców

Zarząd osiedla (na czele z przewodniczącym)

ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY

Zgromadzenie Związku - wójtowie gmin uczestniczących

Zarząd związku

Zadania własne gminy obejmują w szczególności sprawy:

  1. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i gospodarki wodnej

  2. infrastruktury - gminnych dróg ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego

  3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, wysypisk, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

  4. telekomunikacji

  5. lokalnego transportu zbiorowego

  6. ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz wspierania rodziny

  7. gminnego budownictwa mieszkaniowego

  8. edukacji publicznej i kultury

  9. kultury fizycznej i turystyki

  10. targowisk i hal targowych

  11. zieleni gminnej

  12. cmentarzy gminnych

  13. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli (w tym ochrona p.poż i p.powodź.)

  14. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

  15. polityki parorodzinnej, w tym opieki nad kobietami w ciąży

  16. pobudzania aktywności obywatelskiej

  17. promocji gminy i współpracy z innymi wspólnotami

Mieszkańcy gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (wybory i referendum) lub za pośrednictwem organów gminy. Organami gminy są rada gminy i wójt (burmistrz lub prezydent miasta). Działalność organów gminy jest jawna, a jej ograniczenia mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Jawność działania obejmuje w szczególności prawo obywateli do informacji, prawo wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia komisji, prawo dostępu do dokumentów w tym protokołów posiedzeń

Rada gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy - rada gminy nosi nazwę rady miejskiej.

Uchwały rady zapadają co do zasady zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej ½ ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyborów. W skład rady gminy wchodzą radni w liczbie:

* 15 radnych w gminach do 20 tys. mieszkańców

* 21 radnych w gminach do 50 tys. mieszkańców

* 23 radnych w gminach do 100 tys. mieszkańców

* 25 radnych w gminach do 200 tys. mieszkańców

oraz po trzech radnych na każde dalsze rozpoczęte 100 tys. mieszkańców, nie więcej jednak niż 45 radnych (z wyjątkiem Warszawy - 60 radnych)

Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy:

Rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego w 1-3 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej ½ ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad.

Odwołanie przewodniczącego (lub wiceprzewodniczącego) następuje na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu rady bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej ½ członków rady, w głosowaniu tajnym.

Rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeb, nie rzadziej niż raz na kwartał. Jest on zobowiązany zwołać sesję na wniosek wójta lub co najmniej ¼ składu rady. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje komisarz wyborczy w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów. Do czasu wyboru przewodniczącego pierwszą sesję prowadzi radny najstarszy wiekiem.

Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy. Komisje te podlegają radzie gminy, przedkładają jej plan pracy oraz sprawozdania z działalności.

Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych i jednostek pomocniczych. W tym celu powołuje komisję rewizyjną. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni - przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem przewodniczącego i wiceprzewodniczących.

Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej gminy. Radni mogą tworzyć kluby działające na zasadach określonych w statucie gminy. Radny nie może być zatrudniony w urzędzie gminy, w której uzyskał mandat, ani też nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej.

Przed przystąpieniem do pracy radny zatrudniony w jednostkach gminy obowiązany jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów. Pracodawca nie może odmówić udzielenia takiego urlopu. Niezłożenie wniosku o urlop bezpłatny, jeżeli nakazują to przepisy, jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu. Po wygaśnięciu mandatu, radny zgłasza gotowość do pracy w ciągu 7 dni a pracodawca przywraca go do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku.

Wójt nie może powierzyć radnemu gminy wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców. Nie mogą też prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy.

Mandatu radnego nie można łączyć z:

Wójt jest organem wykonawczym gminy. W gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy organem wykonawczym jest burmistrz, natomiast w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców (oraz byłych miastach wojewódzkich) organem wykonawczym jest prezydent miasta. Jego kadencja rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Wójtem nie może zostać osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego.

Wybory wójta gminy są 4 przymiotnikowe: powszechne, równe, bezpośrednie i tajne. Jeżeli w terminie określonym w Kodeksie wyborczym (30 dni przed dniem wyborów) nie zgłoszono co najmniej dwóch kandydatów na wójta, gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa poprzez obwieszczenia do dokonania dodatkowych zgłoszeń. Jeżeli mimo to nie zostanie zarejestrowany żaden kandydat, wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym. Jeżeli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, wybory przeprowadza się, z tym że tego kandydata uważa się za wybranego, jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. W przeciwnym wypadku wyboru wójta również dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

Prawo zgłoszenia kandydata na wójta przysługuje:

  1. w przypadku wyborów bezpośrednich - komitetowi wyborczemu partii politycznej, organizacji lub wyborców, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów

  2. w przypadku wyborów dokonywanych przez radę gminy - co najmniej 1/3 ustawowego składu rady gminy

Wójt w drodze zarządzenia powołuje i odwołuje swoich zastępców w liczbie nie większej niż:

Funkcji wójta nie można łączyć z:

Wójt podobnie jak radny nie może podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców. Nie mogą też prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy.

Objęcie obowiązków przez wójta następuje z chwilą złożenia przez niego ślubowania wobec rady gminy.

Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa, w tym w szczególności:

Ponadto kieruje on bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz.

W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy.

Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy, którego jest kierownikiem. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy określa regulamin organizacyjny nadany przez wójta w drodze zarządzenia.

Rada gminy bezwzględną większością głosów podejmuje uchwałę w sprawie udzielenia wójtowi absolutorium z wykonania budżetu. W przypadku nieudzielania absolutorium rada może podjąć inicjatywę przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Nieudzielanie wójtowi absolutorium uchwalone po upływie 9 miesięcy od jego wyboru jest równoznaczne z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum. Na wniosek co najmniej ¼ składu rada może większością 3/5 głosów podjąć uchwałę o referendum w sprawie odwołania wójta również z innej przyczyny. Może to nastąpić nie wcześniej niż 9 miesięcy po wybraniu wójta i nie później niż 9 miesięcy przed końcem jego kadencji.

W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji przeprowadza się wybory przedterminowe. Wyborów tych nie przeprowadza się, jeżeli ich data miałaby przypaść w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji wójta oraz wtedy, gdy do końca kadencji wójta pozostało mniej niż 12 miesięcy a rada gminy podejmie uchwałę o nieprzeprowadzaniu wyborów przedterminowych. Wygaśnięcie mandatu wójta przed upływem kadencji jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępców.

Do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta jego funkcję pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów (na wniosek wojewody przekazany za pośrednictwem ministra ds. administracji). Dzieje się tak również wtedy, gdy zajdzie przemijająca przeszkoda w wykonywaniu zadań przez wójta (np. tymczasowe aresztowanie lub choroba trwająca ponad 30 dni) a w gminie nie powołano jego zastępcy.

Po upływie kadencji wójta pełni on swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta albo osobę wyznaczoną przez Prezesa Rady Ministrów.

Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Może on upoważnić do tego swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy (wydają oni decyzje w imieniu wójta). Rada gminy może też do tego upoważnić organ wykonawczy jednostki pomocniczej

Radny, wójt i jego zastępca, sekretarz i skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym.

Oświadczenie majątkowe wraz z kopią zeznania podatkowego składają w 2 egzemplarzach:

Pierwsze oświadczenie majątkowe składa się w ciągu 30 dni od złożenia ślubowania (lub powołania na stanowisko). Kolejne oświadczenia należy składać do dnia 30 kwietnia każdego roku (wg. stanu na 31 grudnia) oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji (lub w dniu odwołania ze stanowiska). Oświadczenia majątkowe przechowuje się 6 lat.

Analizy danych zawartych w oświadczeniu majątkowym dokonują osoby, którym je złożono. Przekazują one jeden egzemplarz oświadczenia do urzędu skarbowego.

W przypadku podejrzenia, że osoba składająca oświadczenie podała w nim nieprawdę lub zataiła prawdę, podmiot dokonujący analizy występuje do dyrektora urzędu kontroli skarbowej z wnioskiem o dokonanie kontroli oświadczenia.

Niezłożenie oświadczenia w terminie powoduje wygaśnięcie mandatu radnego (wójta) lub utratę prawa do wynagrodzenia (w przypadku pozostałych osób) za okres od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie do dnia jego złożenia.

Gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego na swoim obszarze w zakresie:

- wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych

- organizacji urzędów i instytucji gminnych

- zasad zarządu mieniem gminy

- zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

Rada gminy może również wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli a także spokoju, bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały. W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać też wójt, w formie zarządzenia. Podlega ono zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy i w przypadku niezatwierdzenia traci moc.

Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Nabycie mienia komunalnego następuje:

Gmina prowadzi gospodarkę finansową samodzielnie, na podstawie uchwały budżetowej. Uprawnienia jednostki pomocniczej w tym zakresie określa statut gminy.

Za prawidłową gospodarkę finansową gminy odpowiada wójt. Przysługuje mu wyłączne prawo do:

W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne. Dokonują tego rady gmin w drodze uchwał. O zamiarze przystąpienia do związku gmina informuje również wojewodę. Związek międzygminny przejmuje określone prawa i obowiązki gmin związane z wykonywaniem swoich zadań. Obowiązek utworzenia związku międzygminnego może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.

Związek międzygminny posiada osobowość prawną, a zadania wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Utworzenie związku międzygminnego wymaga przyjęcia jego statutu, przez rady zainteresowanych gmin bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.

Statut związku powinien określać:

Rejestr związków międzygminnych prowadzi minister właściwy ds. administracji publicznej. Po zarejestrowaniu związku, z dniem ogłoszenia jego statutu związek nabywa osobowość prawną.

Organem stanowiącym i kontrolnym związku międzygminnego jest zgromadzenie związku, w skład którego wchodzą wójtowie gmin uczestniczących. Statut może przyznawać określonym gminom więcej niż 1 głos w zgromadzeniu. Dodatkowych przedstawicieli wyznacza wówczas rada gminy. Uchwały zgromadzenia są podejmowane bezwzględną większością głosów statutowej liczby członków.

Organem wykonawczym związku międzygminnego jest zarząd. Jest on powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spośród jego członków. Statut może dopuścić wybór członków zarządu spoza członków zgromadzenia, jednak w liczbie nie większej niż 1/3 składu zarządu.

W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć (również z powiatami i województwami) stowarzyszenia, do których stosuje się przepisy Prawa o stowarzyszeniach (z tym, że dla ich założenia wymaganych jest co najmniej 3 założycieli). Organizację, zadania i tryb pracy stowarzyszenia określa statut.

Nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem. Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa.

Wójt obowiązany jest przedłożyć wojewodzie uchwały rady gminy w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia, a przepisy porządkowe - w ciągu 2 dni od ich ustanowienia. Uchwałę budżetową i uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium oraz inne stosowne uchwały wójt przedstawia regionalnej izbie obrachunkowej w ciągu 7 dni.

Organ nadzoru może zdecydować, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od doręczenia uchwały lub zarządzenia, że akt ten jest niezgodny z prawem. Uchwała lub zarządzenie sprzeczne z prawem jest nieważne. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności aktu ograniczając się do wskazania, iż wydano go z naruszeniem prawa. Stwierdzenie nieważności aktu z mocy prawa wstrzymuje jego wykonanie w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. Po upływie terminu 30 dni organ nadzoru nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały lub zarządzenia. Może on wówczas jedynie zaskarżyć taki akt do sądu, który może zdecydować o wstrzymaniu wykonania uchwały lub zarządzenia.

W razie powtarzającego się naruszania przez radę gminy Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. Wówczas Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra ds. administracji, wyznacza osobę, która do czasu wyboru nowej rady gminy pełni jej funkcję.

Jeżeli powtarzającego naruszania przepisów dopuszcza się wójt, wojewoda wzywa go do zaprzestania naruszeń, a jeśli to nie odnosi skutku - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o odwołanie wójta. W takim przypadku Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra ds. administracji, wyznacza osobę, która do czasu wyboru nowego wójta pełni jego funkcję.

W razie długotrwałego braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy, Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra ds. administracji, może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do czasu wyboru nowej rady lub wójta. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji w gminie. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego ds. administracji publicznej.

Powiat

Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową. Powiat stanowi lokalna wspólnota samorządowa wraz z odpowiednim terytorium.

Rada Ministrów w drodze rozporządzenia tworzy, łączy, dzieli i znosi powiaty, ustala ich granice a także ustala i zmienia nazwy powiatów oraz siedziby ich władz. Ustalenie granic powiatu następuje poprzez wskazanie gmin wchodzących w skład powiatu, a zmiana jego granic dokonywana jest w sposób zapewniający możliwie jednorodne terytorium. Na dzień 01.01.2012r. w Polsce było 314 powiatów.

Powiat wykonuje określone zadania o charakterze ponadgminnym w zakresie:

      1. edukacji publicznej

      2. promocji i ochrony zdrowia

      3. pomocy społecznej i wspierania rodziny

      4. wspierania osób niepełnosprawnych

      5. transportu zbiorowego i dróg publicznych

      6. kultury i ochrony zabytków

      7. kultury fizycznej i turystyki

      8. geodezji, kartografii i katastru

      9. gospodarki nieruchomościami

      10. administracji architektoniczno-budowlanej

      11. gospodarki wodnej

      12. ochrony środowiska

      13. rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego

      14. ochrony przeciwpowodziowej i przeciwpożarowej

      15. przeciwdziałania bezrobociu

      16. ochrony praw konsumenta

Ustawy mogą nakładać na powiat obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji, przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Mieszkańcy powiatu podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (wybory i referendum powiatowe) lub za pośrednictwem organów powiatu. Organami powiatu są rada powiatu i zarząd powiatu. Działalność tych organów jest jawna, a ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Uchwały rady i zarządu zapadają, co do zasady, zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu, w głosowaniu jawnym.

Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu. Kadencja rady trwa 4 lata licząc od dnia wyborów. W skład rady wchodzą radni, wybierani w wyborach bezpośrednich, w liczbie:

* 15 radnych w powiatach liczących do 40 000 mieszkańców

oraz po 2 radnych na każde kolejne rozpoczęte 20 000 mieszkańców, nie więcej jednak niż 29 radnych.

Odwołanie rady powiatu przed upływem kadencji następuje w drodze referendum powiatowego. Rada zostaje rozwiązana również w wypadku zmiany granic lub połączenia powiatów.

Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:

Rada podejmuje uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. Nieudzielania zarządowi absolutorium jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, chyba, że po zakończeniu roku budżetowego zarząd został odwołany z innej przyczyny

Rada powiatu wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz 1 lub 2 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym. Funkcji przewodniczącego nie może pełnić radny wchodzący w skład zarządu powiatu. Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady. Odwołanie przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego następuje na wniosek co najmniej ¼ składu rady bezwzględną większością głosów ( w przypadku rezygnacji przewodniczącego - rada podejmuje uchwałę zwykłą większością głosów).

Rada powiatu obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Przewodniczący ma obowiązek zwołać sesję rady na wniosek zarządu powiatu lub co najmniej ¼ ustawowego składu rady. Pierwszą sesję nowo wybranej rady zwołuje komisarz wyborczy w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów. Do czasu wyboru przewodniczącego obrady prowadzi radny najstarszy wiekiem.

Rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. W tym celu powołuje komisję rewizyjną. W skład tej komisji wchodzą radni - przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem przewodniczących rady i członków zarządu powiatu. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu i występuje z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielenia absolutorium zarządowi.

Rada powiatu może powołać ze swojego grona również inne komisje stałe i doraźne. Komisje te podlegają radzie powiatu w całym zakresie działalności, przedkładają jej plany pracy oraz sprawozdania z działalności.

Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy rady i jej komisji a także zasady tworzenia klubów radnych określa statut powiatu.

Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej powiatu, a także utrzymywać stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami. Radny przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców postulaty i przedstawia je organom powiatu do rozpatrzenia. Nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.

Mandatu radnego powiatu (podobnie jak gminy) nie można łączyć z:

Z radnym nie może być nawiązany stosunek pracy w starostwie powiatowym powiatu, w którym uzyskał on mandat. Radny nie może też pełnić funkcji kierownika powiatowej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy (zobowiązany jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów, przed złożeniem ślubowania).

Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu. Składa się z 3-5 osób wybieranych przez radę powiatu, w tym starosta (jako jego przewodniczący), wicestarosta i pozostali członkowie.

Rada wybiera zarząd (w tym starostę i wicestarostę) w ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia wyników wyborów. Jeżeli nie uda jej się tego dokonać - ulega ona rozwiązaniu z mocy prawa. Liczbę członków zarządu określa statut powiatu. Wybór starosty następuje bezwzględną, zaś pozostałych członków - zwykłą większością głosów, w głosowaniu tajnym.

Członkiem zarządu powiatu nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z:

Zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone przepisami prawa, w tym w szczególności:

Zarząd swoje zadania wykonuje przy pomocy starostwa powiatowego i jednostek organizacyjnych powiatu ( w tym powiatowych urzędów pracy) a w realizacji tych zadań podlega wyłącznie radzie powiatu.

Rada może odwołać zarząd w przypadku nieudzielania mu absolutorium (większością 3/5 głosów, po zasięgnięciu opinii regionalnej izby obrachunkowej). Starostę (a wraz z nim automatycznie cały zarząd) można też odwołać z innej przyczyny na wniosek co najmniej ¼ składu rady większością 3/5 głosów w głosowaniu tajnym (po zasięgnięciu opinii komisji rewizyjnej). Rada może również odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów. W tym samym trybie następuje przyjęcie rezygnacji starosty (a wraz z nim całego zarządu). W przypadku odwołania lub rezygnacji całego zarządu rada w ciągu 3 miesięcy dokonuje wyboru nowego zarządu.

Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz. Starosta również opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

Powiatową administrację zespoloną stanowią:

  1. starostwo powiatowe

  2. powiatowy urząd pracy, jako jednostka organizacyjna powiatu

  3. jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.

Starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym jego pracowników i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, a także powiatowych służb, inspekcji i straży.

Organizację i zasady funkcjonowania starostwa powiatowego określa regulamin organizacyjny uchwalony przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu.

W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości powiatu decyzję wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Starosta może upoważnić do wydawania decyzji w jego imieniu wicestarostę, członków zarządu powiatu, pracowników starostwa, powiatowych służb, inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych.

W celu realizacji zadań z zakresu porządku publicznego oraz zwierzchnictwa starosty nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami tworzy się komisję bezpieczeństwa i porządku składającą się ze starosty (jako przewodniczącego), 2 radnych, 3 osób powołanych przez starostę, 2 przedstawicieli delegowanych przez komendanta powiatowego (miejskiego) policji. Kadencja Komisji trwa 3 lata. Do jej zadań należy:

Radny, członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej oraz osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną, a także osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Oświadczenie to dotyczy ich majątku odrębnego oraz majątku objętego wspólnością małżeńską. Pierwsze oświadczenie składane jest w terminie 30 dni od złożenia ślubowania powołania na stanowisko lub przyjęcia do pracy. Kolejne oświadczenia składane są co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na 31 grudnia poprzedniego roku oraz w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę.

Oświadczenie to wraz z kopią zeznania podatkowego (PIT) składają w 2 egzemplarzach:

Analizy danych zawartych w oświadczeniu dokonują osoby, którym je złożono. Przekazują one jeden egzemplarz właściwemu urzędowi skarbowemu.

Niezłożenie oświadczenia w terminie powoduje wygaśnięcie mandatu radnego lub utratę prawa do wynagrodzenia (w przypadku pozostałych osób) za okres od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie do dnia jego złożenia.

Rada powiatu, w formie uchwały, stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu. Akty te stanowione są w szczególności w sprawach:

Niezwłocznie po ich uchwaleniu, akty prawa miejscowego podpisuje przewodniczący rady powiatu i kieruje je do publikacji.

Mieniem powiatu jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne. Nabycie mienia przez powiat następuje:

Oświadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają 2 członkowie zarządu lub 1 członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd.

Powiat prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie uchwały budżetowej. Za prawidłowe wykonanie budżetu odpowiada zarząd powiatu. Zarządowi powiatu przysługuje wyłączne prawo do:

w ustalonych w budżecie kwotach wydatków, w ramach upoważnień

W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, w tym wydawania decyzji w sprawach indywidualnych, powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami.

Uchwały o utworzeniu związku, przystąpieniu do związku lub wystąpieniu z niego podejmują rady powiatów. Utworzenie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych powiatów bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.

Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Posiada on osobowość prawną, którą nabywa, po zarejestrowaniu w rejestrze związków ministra ds. administracji, z dniem ogłoszenia statutu.

Organem stanowiącym i kontrolnym związku powiatów jest zgromadzenie związku, w skład którego wchodzi po 2 reprezentantów każdego z powiatów. Uchwały zgromadzenia podejmowane są bezwzględną większością głosów statutowej liczby członków.

Organem wykonawczym związku powiatów jest zarząd związku. Jest on powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spośród członków zgromadzenia. O ile statut nie stanowi inaczej dopuszczalny jest wybór członków zarządu spoza członków zgromadzenia, jednak w liczbie max. 1/3 składu zarządu.

Powiaty mogą też zawierać porozumienia w sprawie powierzenia jednemu z nich prowadzenia zadań publicznych. Do porozumień stosuje się przepisy dotyczące związków powiatów. Powiaty mogą też tworzyć stowarzyszenia z gminami i województwami. Stosuje się do nich ustawę Prawo o stowarzyszeniach, z tym że wymaga się co najmniej 3 założycieli.

Miasto na prawach powiatu może tworzyć związki i zawierać porozumienia komunalne z gminami.

Nadzór nad działalnością powiatu sprawuje Prezes Rady Ministrów oraz wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa. Nadzór ten sprawowany jest wyłącznie na podstawie kryterium zgodności z prawem.

Starosta zobowiązany jest do przedłożenia wojewodzie uchwał rady powiatu, w ciągu 7 dni od ich podjęcia (przepisy porządkowe - w ciągu 2 dni). Starosta przedkłada również w ciągu 7 dni regionalnej izbie obrachunkowej uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu oraz inne uchwały objęte zakresem nadzoru izby.

W razie powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę powiatu (równocześnie też wszystkie organy powiatu). Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra ds. administracji, wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyboru nowych organów pełni funkcję tych organów.

Jeżeli powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd powiatu, wojewoda wzywa radę powiatu do zastosowania niezbędnych środków. Jeżeli nie przynosi to skutków - za pośrednictwem ministra ds. administracji - może zawiesić organy powiatu i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru zarządu przez radę kolejnej kadencji.

Miasta na prawach powiatu to miasta, które

Funkcje organów powiatu w tych miastach sprawuje rada miasta i prezydent miasta. Miasto na prawach powiatu administracji)na wniosek ministra ds.iem lub zmianą granic powiatu (w drodze porozumienia powiatów lub decyzją Prezesa Rady Minjest gminą wykonującą zadania powiatu. Jego kompetencje reguluje głównie ustawa o samorządzie gminnym.

Od 1 stycznia 2003r. w Polsce są 63 miasta na prawach powiatu (Wałbrzych stracił to prawo).

Województwo

Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową. Na samorząd województwa składa się regionalna wspólnota samorządowa i odpowiednie terytorium.

Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach określonych przez ustawy - wykonują zadania publiczne o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżone ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem.

Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy. Organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.

Samorząd województwa wykonuje określona zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Dysponuje on też mieniem wojewódzkim i prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.

Województwo ma osobowość prawną. Ustrój województwa jako jednostki samorządu terytorialnego określa statut województwa uchwalony po uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów. Statut i jego zmiany podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

W celu wykonywania zadań województwo (samorząd wojewódzki) tworzy wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne oraz może zawierać umowy z innymi podmiotami. Może też zawierać porozumienia z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, a także tworzyć stowarzyszenia, również z gminami i powiatami Województwa mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Samorząd województwa określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą m.in.:

Strategia rozwoju województwa zawiera m.in.: diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej, określenie strategicznych celów polityki rozwoju województwa i kierunków działań podejmowanych dla osiągnięcia tych celów.

Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim w zakresie:

  1. edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego

  2. promocji i ochrony zdrowia

  3. kultury i ochrony zabytków

  4. pomocy społecznej i wspierania rodziny

  5. modernizacji terenów wiejskich

  6. zagospodarowania przestrzennego

  7. ochrony środowiska

  8. gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpożarowej

  9. transportu zbiorowego i dróg publicznych

  10. kultury fizycznej i turystyki

  11. ochrony praw konsumentów

  12. obronności

  13. bezpieczeństwa publicznego

  14. przeciwdziałania bezrobociu

  15. działalności w zakresie telekomunikacji

  16. ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy

Od 1999r. w Polsce jest 16 województw. Największym województwem jest mazowieckie, natomiast najmniejszym opolskie. Mazowieckie jest również najbardziej zaludnionym województwem, najmniejsza liczba ludności zamieszkuje województwo lubuskie.

Organami samorządu województwa są sejmik województwa i zarząd województwa. Działalność organów województwa jest jawna. Ograniczenia tej jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Jawność działania organów obejmuje m.in. prawo do informacji, prawo wstępu na sesje sejmiku, prawo dostępu do dokumentów.

Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym. Jego kadencja trwa 4 lata licząc od dnia wyborów. W skład sejmiku wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie:

* 30 w województwach liczących do 2 mln mieszkańców

oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 000 mieszkańców.

W sprawie odwołania sejmiku województwa przed upływem kadencji rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego.

Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy w szczególności:

  1. stanowienie aktów prawa miejscowego (w szczególności statutu województwa, zasad gospodarowania mieniem i korzystania w obiektów użyteczności publicznej)

  2. uchwalanie strategii rozwoju województwa i planu zagospodarowania przestrzennego

  3. uchwalanie budżetu województwa i układu wykonawczego budżetu

  4. określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa

  5. rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu oraz sprawozdań finansowych województwa

  6. podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu (bezwzględną większością głosów)

Uchwała w sprawie nieudzielania absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu.

  1. uchwalanie podatków i opłat lokalnych

  2. podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego

  3. podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych a także uchwalanie „Priorytetów współpracy zagranicznej województwa

  4. wybór i odwołanie zarządu województwa

  5. powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa

  6. podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa

Uchwały sejmiku województwa zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu, w głosowaniu jawnym lub imiennym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium.

Sejmik województwa wybiera ze swego grona przewodniczącego oraz nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Przewodniczący i wiceprzewodniczący sejmiku nie mogą wchodzić w skład zarządu województwa.

Zadaniem przewodniczącego sejmiku województwa jest wyłącznie organizowanie pracy sejmiku oraz prowadzenie jego obrad.

Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących sejmiku następuje na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu sejmiku bezwzględną większością głosów w głosowaniu tajnym. W przypadku rezygnacji przewodniczącego - sejmik podejmuje uchwałę o przyjęciu tej rezygnacji w ciągu 1 miesiąca od jej złożenia.

Sejmik województwa może powoływać ze swojego grona komisje stałe lub doraźne. Statut województwa określa ich przedmiot działania, zakres zadań, organizację wewnętrzną i tryb pracy. W celu kontroli działalności zarządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych sejmik powołuje komisję rewizyjną. W skład tej komisji wchodzą radni - przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem marszałka województwa, przewodniczącego i wiceprzewodniczących sejmiku oraz radnych - członków zarządu województwa.

Sejmik województwa obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeb, jednak nie rzadziej niż raz na kwartał.

Pierwszą sesję nowo wybranego sejmiku zwołuje przewodniczący sejmiku poprzedniej kadencji w ciągu 7 ni od ogłoszenia wyników wyborów. Po upływie tego terminu sesję zwołuje komisarz wyborczy w ciągu 21 dni od ogłoszenia wyników wyborów. W przypadku wyborów przedterminowych, pierwszą sesję zwołuje osoba, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów jednostki. Pierwszą sesję, do czasu wyboru przewodniczącego sejmiku, prowadzi radny najstarszy wiekiem.

Przewodniczący sejmiku jest obowiązany zwołać sesję na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu sejmiku, w ciągu 7 dni od złożenia takiego wniosku.

Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej województwa. W związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (dotyczy to również członków zarządu niebędących radnymi).

Mandatu radnego sejmiku województwa nie wolno łączyć z:

Radny nie może wchodzić w stosunki cywilnoprawne w sprawach majątkowych z województwem lub wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi.

Radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych. Dieta dla radnego nie może przekroczyć w ciągu miesiąca półtora krotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Dieta nie przysługuje radnemu pełniącemu odpłatnie funkcję członka zarządu w województwie, w którym uzyskał mandat.

Z radnym nie może być nawiązany stosunek pracy w urzędzie marszałkowskim (z wyjątkiem radnych wybranych do zarządu województwa), nie można też zatrudnić go na podstawie umowy cywilnoprawnej. Radny nie może też pełnić funkcji kierownika wojewódzkiej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy. Nawiązanie zabronionego stosunku pracy jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.

Radny, który przed uzyskaniem mandatu pracował w urzędzie marszałkowskim lub był kierownikiem wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów składa wniosek o urlop bezpłatny, który musi mu być udzielony na czas sprawowania mandatu oraz 3 miesiące po jego wygaśnięciu. Po wygaśnięciu mandatu radnego przywraca się do pracy na równorzędnym stanowisku, jeżeli zgłosi swoją gotowość w terminie 7 dni.

Pracodawca ma obowiązek zwalniać radnego od pracy zawodowej na czas prac sejmiku i jego komisji oraz zarządu. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga zgody sejmiku województwa, który odmówi tej zgody, jeżeli podstawą rozwiązania stosunku pracy są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu radnego.

Radny nie może też prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia województwa, w którym uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością czy być pełnomocnikiem w jej prowadzeniu.

Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. Liczy 5 osób, w tym: marszałek województwa (przewodniczący), wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie. Członkiem zarządu województwa nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim.

Sejmik wybiera zarząd województwa w ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia wyników wyborów, w tym:

Jeżeli sejmik nie dokona wyboru zarządu województwa w terminie 3 miesięcy - ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

Zasady i tryb działania zarządu województwa określa statut województwa. Zarząd wykonuje zadania należące do samorządu województwa, a niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich jednostek organizacyjnych.

Do zadań zarządu województwa należy w szczególności:

Po upływie kadencji sejmiku, zarząd województwa działa do dnia wyboru nowego zarządu.

Marszałek województwa organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz. W sprawach niecierpiących zwłoki podejmuje niezbędne czynności należące do zarządu województwa. Muszą one być jednak zatwierdzone przez zarząd na najbliższym posiedzeniu.

Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych. Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Zarząd województwa może być odwołany w przypadku nieudzielania mu absolutorium przez sejmik lub z innej przyczyny. Odwołanie marszałka (a wraz z nim całego zarządu) może nastąpić na wniosek co najmniej ¼ składu sejmiku, większością 3/5 głosów, w głosowaniu tajnym. Głosowanie to jest poprzedzone zapoznaniem się z opinią komisji rewizyjnej. Jeżeli wniosek nie uzyskał odpowiedniego poparcia, kolejne głosowanie może być przeprowadzone nie wcześniej niż po 6 miesiącach.

W przypadku złożenia rezygnacji przez marszałka województwa, jej przyjęcie następuje zwykłą większością głosów. Oznacza to również rezygnację całego zarządu. Wówczas sejmik województwa w ciągu 3 miesięcy wybiera kolejny zarząd.

Sejmik województwa może też, na uzasadniony wniosek marszałka, odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

Organy województwa ulegają również rozwiązaniu w przypadku połączenia województw.

Radny, członek zarządu województwa, skarbnik, sekretarz, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym, które dotyczy zarówno ich majątku odrębnego jak i majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. Oświadczenie zawiera m.in. informacje o: zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach spółek, zajmowanych stanowiskach w spółkach handlowych, osiąganych dochodach, mieniu ruchomym o wartości pow. 10 000 zł a także o zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10 00 zł.

Pierwsze oświadczenie składane jest w terminie 30 dni od złożenia ślubowania powołania na stanowisko lub przyjęcia do pracy. Kolejne oświadczenia składane są co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na 31 grudnia poprzedniego roku oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji (w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę).

Oświadczenie majątkowe wraz z kopią zeznania podatkowego (PIT) za ubiegły rok składa w 2 egzemplarzach:

Analizy danych zawartych w oświadczeniu dokonują osoby, którym je złożono. Przekazują one jeden egzemplarz właściwemu urzędowi skarbowemu.

Niezłożenie oświadczenia w terminie powoduje wygaśnięcie mandatu radnego lub utratę prawa do wynagrodzenia (w przypadku pozostałych osób) za okres od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie do dnia jego złożenia.

Mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne (samorządowe jednostki organizacyjne i osoby prawne, które mogą być tworzone wyłącznie przez województwo).

Nabycie mienia województwa następuje na zasadach określonych w kodeksie cywilnym i innych ustawach, a także w drodze przekazania mienia Skarbu Państwa (także tego będącego we władaniu państwowych osób prawnych). Przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa następuje na podstawie decyzji administracyjnej wojewody.

Prawa majątkowe województwa, nienależące do innych osób prawnych wykonuje zarząd województwa. Oświadczenie woli w imieniu województwa składa marszałek województwa wraz z członkiem zarządu, chyba że statut stanowi inaczej. Sejmik może udzielić marszałkowi pełnomocnictwa do składania oświadczeń woli jednoosobowo.

Za finanse samorządu województwa odpowiada zawsze organ wykonawczy. Podstawą samodzielnej gospodarki finansowej województwa jest uchwałą budżetowa. Za prawidłowe wykonanie budżetu województwa odpowiada zarząd. W związku z tym zarządowi przysługuje wyłączne prawo do:

w ustalonych w budżecie kwotach wydatków, w ramach upoważnień

Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalne izby obrachunkowe. Nadzór nad wykonywaniem zadań województwa sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem.

Marszałek województwa przedstawia wojewodzie podlegające nadzorowi uchwały sejmiku i zarządu województwa w ciągu 7 dni od ich podjęcia. W tym samym terminie marszałek przedstawia stosowne uchwały regionalnej izbie obrachunkowej.

Uchwałą organu samorządu sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności decyduje organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od doręczenia mu aktu.

W razie powtarzającego się naruszenia przez sejmik przepisów Konstytucji lub ustaw, Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać sejmik województwa, co jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkim organów samorządu województwa. Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra ds. administracji wyznacza wówczas osobę, która pełni funkcję odwołanych organów do czasu wyboru nowych.

W razie nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra ds. administracji, może zawiesić organy samorządu województwa i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat (nie dłużej niż do najbliższych wyborów).

Sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części. Przewodniczący sejmiku, niezwłocznie po uchwaleniu, podpisuje akty przyjęte przez sejmik i kieruje je do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

15

20


Wyszukiwarka