Pamięć i uwaga - prezentacja Edukacja Wczesnoszkolna i Przedszkolna gr. 2
Paulina Kucisz,
Marta Raubo,
Monika Sadowska,
Paula Szulerecka,
Ola Waryszewska
Patrycja Zalewska
SLAJD 2
Pamięć
Pamięć może być traktowana zarówno jako pewna zdolność, która w rożnym stopniu odznaczają się różni ludzie , jak i proces, który ma pewne uniwersalne właściwości, analogiczne u różnych ludzi. Wszyscy zapamiętujemy wiele rzeczy w ciągu dnia. Na nasze zachowanie bezustannie wpływa zapamiętane przez nas przeszłe doświadczenie. Pamięć można więc zdefiniować jako aktualną wiedzę na temat przeszłego doświadczenia. Jest to proces albo władza umysłowa, która umożliwia rejestrowanie, przechowanie i wykorzystywanie pewnych doświadczeń.
SLAJD 3
Uczenie się
Proces uczenia się polega na różnych sposobach modyfikacji naszych reakcji na oddziałujące na nas bodźce. Kiedy się zastanowimy, możemy stwierdzić że nawet najbardziej - pozornie - oderwana od życia czynność uczenia się służy bardzo praktycznym, choć często nie od razu widocznym celom np. uczenie się z artykułu w gazecie liczenia do dziesięciu w języku mongolskim. Ta pozornie bezużyteczna czynność może dodać nam pewności siebie, wiary we własną zdolność zrozumienia i zapamiętywania.
Uczenie się to proces, dzięki któremu zaczynamy reagować w sposób, który umożliwia przezwyciężenie zagrażających nas bodźców lub przeciwstawienie się im.
SLAJD 4
Znaczenie procesu uczenia się
Każdy w każdym okresie swego życia musi się uczyć. Niemowlęta muszą w przyszłości nauczyć się mówić, jeść i ubierać samodzielnie. Dzieci muszą nauczyć się norm społecznych, obowiązujących w ich kulturze. Dorośli muszą nauczyć się wykonywania swego zawodu i wypełniania obowiązków rodzinnych. Codzienne życie stanowi pasmo mniejszych i większych problemów, które muszą być rozwiązywane poprzez uczenie się.
„Uczenie się” ma trzy różne znaczenia, może oznaczać :
Odkrywanie lub wymyślanie czegoś ( czy nauczyłeś się uruchamiać to urządzenie ? )
Zapamiętywanie (czy nauczyłeś się słów tej piosenki ? )
Nabywanie skuteczności w działaniu ( czy nauczyłeś się już prowadzić samochód ? )
SLAJD 5
Warunki dobrej koncentracji
1.Stałe miejsce
2.Właściwa pozycja ciała (kat prosty)
3.Unikanie zakłóceń takich jak np.rozmowy, bałagan
4.Nie słuchać muzyki jedynie instrumentalną (po cichu)
5.uczyc się w najlepszych godzinach pracy naszego mózgu
Kiedy najlepiej się uczyć?
Najlepsze godziny na naukę:
Od 6.00 do 11.00
Od 16.00 do 20.00
Najgorsze godziny na naukę:
Od 12.00 do 14.00
Od 21.00 do 3.00
Kiedy uczyć się czegoś nowego?
Rano od 6.00 do 11.00
Kiedy robić powtórki?
Po południu od 16.00 do 20.00
Techniki na skoncentrowanie się
Ucząc się pamiętaj o zastosowaniu 4 technik zwiększających twoja koncentracje!!
1.Krótko a słodko - rób sobie krótkie przerwy i myśl w ciągu nich o bardzo przyjemnych rzeczach
2.Jedz warzywa przed deserem - najpierw ucz się rzeczy nudnych potem ciekawych
3.Nie siedź, zrób coś- walcz z nuda podczas uczenia się. Gestykuluj, mów głośno, bądź nauczycielem.
4.Trawa jest bardziej zielona -często zmieniaj przedmioty
Uczymy się:
10% z tego, co czytamy
20% z tego, co słyszymy
30% z tego, co widzimy
50 % z tego, co widzimy i słyszymy
70% z tego, co mówimy
90% z tego, co mówimy i robimy
SLAJD 6
Pamięć
sensoryczna krótkotrwała długotrwała
ultrakrótka pamięć operacyjna świeża
zmysłów (robocza)
SLAJD 7
Pamięć sensoryczna(ultrakrótka)
Związana jest z procesem spostrzegania. Wszystkie informacje jakie napływają do nas z otoczenia zostają zarejestrowane za pomocą zmysłów i zapamiętane bez zniekształceń przez bardzo krótki okres czasu.
Jeden z trzech podstawowych systemów pamięci człowieka obok pamięci krótkotrwałej i pamięci długotrwałej. Charakteryzuje się tym, że:
ma krótki czas trwania (do ok. 0,5 s),
dużą pojemność (niektórzy badacze podają, że magazynuje ona ok. 99% nadchodzących informacji),
służy do tego, aby procesy percepcji mogły wydobyć maksimum potrzebnej informacji z nadchodzących bodźców,
zlokalizowany jest w każdym zmyśle (każdym oku, uchu itd.),
przechowuje nadchodzące informacje bez zniekształceń i przetworzenia.
Niektórzy dzielą pamięć sensoryczną na pamięć ikoniczną i echoniczną. Pamięć ikoniczna obejmuje ogromny obszar informacji jakie człowiek może zapamiętać poprzez krótkie okresy rejestracji obrazów. Informacje jakie zobaczy czytelnik na stronie książki mogą być zatrzymane przez jego magazyn pamięci. Pamięć echoniczna (przechowująca informacje słuchowe) jeszcze nie jest w pełni zbadana ani potwierdzona. Objawami pamięci sensorycznej jest to, że gdy ktoś macha kijem rozżarzonym na końcu, to nie widzimy przesuwającego się punktu, ale kreskę (pamięć ikoniczna). Podobnie po dotknięciu czujemy przez pewien czas dotyk, mimo że nie jesteśmy już w kontakcie z przedmiotem, który nas dotknął. Także dźwięki brzmią nam w uszach przez pewien czas, choć funkcjonowanie pamięci echoicznej różni się od pamięci ikonicznej. Informacje z pamięci ultrakrótkiej przedostają się następnie do pamięci krótkotrwałej.
SLAJD 8
Pamięć zmysłów
Pamięć zmysłowa zwana jest także rejestrem sensorycznym- przechowuje wrażenia utworzone z bodźców, które odbieramy wszystkimi naszymi zmysłami. Pojemność czasowa pamięci zmysłowej (czas przechowywania informacji tej pamięci wynosi około 1 sek.). Pojemność przestrzenna jest prawdopodobnie nieograniczona. Dla każdego zmysłu istnieje odrębna pamięć (dla zmysłu wzroku istnieje pamięć ikoniczna- rejestruje ona w przeciągu 1 sek).
SLAJD 9
Pamięć krótkotrwała
Służy do przechowania niewielkiej ilości informacji przez krótki okres (zaledwie kilka lub kilkanaście sekund). Pamięć krótkotrwała wykorzystywana jest do czasowego zapamiętywania danych zmysłowych lub informacji pobranej z pamięci długotrwałej, czy rezultatów procesów przetwarzania danych w mózgu (np. wyników obliczeń czy wniosków rozumowań).
To umiejętność szybkiego i krótkotrwałego zapamiętywania danych zmysłowych lub informacji pobranych z pamięci długotrwałej czy też wyników procesów przetwarzania danych (liczenia, rozumowania). Pamięć ta jest niezbędna w codziennym życiu. Współcześnie rozumiana jest jako efekt utworzenia lub wzbudzenia w pamięci trwałej reprezentacji bodźca (np. litera, obraz, słowo itp.). Pamięć krótkotrwała jest potrzebna każdego dnia. Co ciekawe, bywa również skuteczna w procesie uczenia. Jeśli informacja jest nam potrzebna szybko, wystarczy, że przeczytamy ją np. przed samą odpowiedzią czy egzaminem i bez problemu wszystko wyrecytujemy. Tej techniki pamięci należy jednak używać tylko w szczególnych wypadkach, ponieważ informacje takie są bardzo szybko zapominane. Pamięć krótkotrwała jest niezbędna przy czytaniu, aby pamiętać początek zdania zanim przeczytamy je do końca. Również przy wykonywaniu różnych obliczeń, kiedy mamy np. pomnożyć dwie dwucyfrowe liczby, musimy wykonać i zapamiętać kilka operacji. Przechowuje wiadomości do 18 sekund chyba ze dane powtarzane są w głowie.
Zadanie: pojemność pamięci krótkotrwałej klasycznie badano sprawdzając jak długie rzędy cyfr można zapamiętać.
Dla sprawdzenia podam kilkanaście rzędów cyfr. Proszę powoli przeczytać jeden rząd a następnie zamknąć oczy i spróbować go powtórzyć. Następnie sprawdzić i jeżeli odpowiedź jest poprawna, to można przejść do kolejnego rzędu.
498
527
9754
3825
94318
68259
913845
596382
5316842
7918546
86951372
51739826
719834261
385917624
9273165481
5396142875
SLAJD 10
Pamięć operacyjna(robocza)
Pozwala na wykonywanie różnych, prostych operacji umysłowych. Uczestniczy w kodowaniu nowych informacji, a także koordynuje pamięć z innymi procesami poznawczymi.Pełni cztery podstawowe funkcje: przechowywania informacji, przetwarzania informacji, nadzorowania, dzięki której można sprawdzać co się dzieje z informacjami pamięciowymi oraz funkcję informacyjną. Stanowi podsystem pamięci krótkotrwałej.
SLAJD 11
Pamięć świeża
Trwająca do kilkunastu minut po podaniu informacji. W tym czasie łątwo można odtworzyć informacje. Pamięć świeża używana jest w literaturze neurologicznej, a w psychologicznej używana jest jako synonim pamięci krótkotrwałej.
SLAJD 12
Pamięć długotrwała
Zawiera całą naszą wiedzę o świecie i o nas samych .Jej pojemność jest prawie nieograniczona . Podstawą kodowania w pamięci długotrwałej jest organizowanie materiału według znaczenia : im bardziej znany materiał i im lepiej zorganizowany , tym lepsze przechowywanie. Pamięć długotrwałą dzieli się na różne podsystemy, ze względu na sposób kodowania, funkcje, materiał, który zapamiętuje itd. Jeden z popularnych sposobów podziału pamięci długotrwałej przedstawia się następująco:
SLAJD 13
Pamięć
deklaratywna niedeklaratywna
to wiedza, że... to wiedza jak…(wlać płyn do spryskiwaczy)
semantyczna epizodyczna
(fakty) (zdarzenia) uczenie się
nieasocjacyjne
Zdolności priming warunkowanie
Proceduralne
pamięć deklaratywna
pamięć semantyczna
pamięć epizodyczna (zawierająca pamięć autobiograficzną)
pamięć niedeklaratywna
pamięć proceduralna
habituacja
warunkowanie
torowanie.
Stanowi trwały magazyn śladów pamięciowych, o teoretycznie nieograniczonej pojemności i czasie przechowywania. Całość pamięci długotrwałej możemy podzielić według kryterium opisowości, a więc deklaratywności. Pamięć deklaratywna jest to więc taki rodzaj wiedzy, czy wspomnień, który spokojnie jesteśmy w stanie wyrazić słowami. Pamięć niedeklaratywna natomiast, to taka, do której wyrażenia słowa nie wystarczają. Dzięki pamięci długotrwałej możemy normalnie funkcjonować w codziennym życiu - skutecznie się komunikujemy, a także wykonujemy tak podstawowe czynności jak na przykład mycie rąk. Priming - polega na tym, ze bodźce wcześniejsze wpływają na odbiór bodźców późniejszych, Jest nie tylko forma pamięci, ale pozwala także w ilościowy sposób określić podobieństwo różnych bodźców.
Pamięć deklaratywna: Wyróżniamy dwa rodzaje pamięci deklaratywnej. Tym razem kryterium podziału jest obiekt, do którego odnosi się nagromadzona wiedza.
Pamięć epizodyczna - zwana też autobiograficzną lub historyczną, obejmuje wszelkie zdarzenia, w których bierzemy udział. Są to wszystkie te wspomnienia, w których widzimy siebie jako aktora. Mają zazwyczaj ściśle określone miejsce i czas. Przykładem mogą tu być wspomnienia dotyczące wczorajszego obiadu lub naszej pierwszej randki. To ten rodzaj pamięci najczęściej pada ofiarą amnezji.
Pamięć semantyczna - inaczej kulturalna, jest systemem, w którym przechowywana jest cała nasza wiedza o świecie. Informacje w niej magazynowane są abstrakcyjne i oderwane od kontekstu, w jakim zostały zdobyte. Przykładem pamięci semantycznej jest wiedza o znaczeniu słów lub wzorów matematycznych. Zazwyczaj nie zostaje ona nadwyrężona w wyniku amnezji, ale mogą na nią wpływać pewne rodzaje demencji (np.: Alzheimer).
Pamięć niedeklaratywna: nie wymaga od nas świadomego myślenia, bardzo trudno wyrazić ją w słowach. Pamięć niedeklaratywna to działanie i automatyczne reakcje. Cztery typy tej pamięci różni sposób w jaki zawarte w nich informacje zostały nabyte.
Pamięć proceduralna - jest to pamięć ruchowa, nawykowa. Obejmuje automatyczne zachowania i umiejętności i opiera się głównie na praktyce. Są to wszelkie nabyte przez nas zdolności manualne, jak pisanie na maszynie, zmiana biegów w samochodzie, czy gra na pianinie.
Odruchy- reakcje na bodźce zewnętrzne, dzięki którym przystosowujemy się do otoczenia. Kształtują się one w specyficznym procesie uczenia zwanym warunkowaniem. Ilustracją warunkowania może być zachowanie kurczaka. Zaraz po przyjściu na świat posiada on bezwarunkowy odruch dziobania wszelkich małych obiektów. Po jakimś czasie zaczyna rozpoznawać, które z nich nadają się do jedzenia i później podświadomie wybiera już tylko te, które zaspokoją jego głód.
Priming -to efekt rozpoznany przez psychologów poznawczych, często będący narzędziem manipulacji. Przykładem jest tu popularny test psychologiczny, w którym badanym przedstawiana jest lista przedmiotów, wśród których występuje słowo stół. Uczestnicy testu są później proszeni o podanie słowa zaczynającego się na litery "st". W efekcie, najczęściej przywoływanym słowem jest "stół". Polak poproszony o podanie nazwy kraju na literę "p" od razu wymieni Polskę, ponieważ to właśnie nazwę tego kraju słyszy najczęściej, a co za tym idzie, najszybciej i najłatwiej jest mu ją sobie przypomnieć.
SLAJD 14
mechanizm zapamiętywania schemat
SLAJD 15
Pamięć logiczna
Pamięć logiczna polega na zrozumieniu i przyswojeniu związków sensownych, daje zazwyczaj w efekcie mniej dokładne zapamiętanie formy, ale pozwala na swobodne operowanie treścią, dochodzenie do wniosków, uogólnień przeprowadzania porównań i wykorzystania wyuczonego materiału do różnych celów.
SLAJD 16
Pamięć jest jednym z zasadniczych procesów psychicznych. Leży u podstaw wszystkich innych procesów psychicznych i bez niej nie możliwe byłoby w ogóle życie psychiczne. Pamięć to proces psychiczny polegający na zapamiętaniu, przechowywaniu (pamiętaniu) i odtwarzaniu materiału (zmysłowego, wyobrażeniowego lub myślowego).
3 podstawowe procesy pamięciowe:
zapamiętywanie-(nabywanie) to proces w którym jednostka zapamiętuje czynniki, które na nią oddziaływają (zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne), a także proces zapamiętania form swego zachowania. Faza zapamiętania może składać się z jednego aktu spostrzeżeniowego (np. róża ma kolce), albo jest wynikiem opanowania jakiegoś trudnego zadania, wymagającego zdolności umysłowych (np. jazda samochodem).
Ludzie do najdawniejszych wieków próbują znaleźć metody efektywniejszego przyswajania informacji, dlatego powstało wiele mnemotechnik, wiele ćwiczeń poprawiających pracę mózgu, a także diet poprawiających jego wydajność. Naukowcy pracują nawet nad „pigułką pamięci”, uważając że możemy kontrolować zdolność zapamiętywania. Niestety jeszcze nie ma tego nowoczesnego wynalazku i nie pozostaje nam nic innego jak intensywny trening umysłu.
SLAJD 17
pamiętanie- czyli przechowywanie zapamiętanych informacji może trwać kilka sekund, dni lub wiele lat. O tym czy informacja została przechowana czy nie, możemy dowiedzieć się tylko za pomocą procesu odtworzenia. Jeżeli jesteśmy w stanie odtworzyć informację, to znaczy że została przechowana.
Przechowujemy mnóstwo informacji, które wydobywane są przez szereg czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Jeżeli mamy radosny nastrój to mamy łatwiejszy dostęp do informacji pozytywnych. Natomiast, jeżeli towarzyszy nam ponure przygnębienie, to zwiększamy dostęp do przykrych i negatywnych informacji. Aby stać się człowiekiem sukcesu, warto myśleć o naszych dotychczasowych osiągnięciach, poprawiamy sobie w ten sposób naszą samoocenę i mamy większą chęć do życia. Tendencja do utrzymywania w sobie takiego stanu jest jak najbardziej naturalna.
W czasie pamiętania występują dwa istotne procesy:
zapominanie (jest procesem naturalnym, polega na zmiejszeniu się pod wpływem czasu materiału pamięciowego)
zniekształcanie (jest procesem wyłącznie negatywnym i polega na powstawaniu różnorodnych zmian w przechowywanym materiale)
SLAJD 18
odtwarzanie - polega na wydobyciu przechowywanych informacji. Zmagazynowana wiedza pamięci długotrwałej przywołana jest do pamięci krótkotrwałej, która ma ograniczona pojemność, dlatego nieprzywołane informacje pozostają dalej w swoim magazynie. Za pomocą odtworzenia możemy sprawdzić stopień zapamiętania i przechowania informacji. Odtworzenie pełni rolę miary procesów pamięciowych.
SLAJD 19
Biologiczne aspekty pamięci
Miejscem magazynowania pamięci krótkotrwałej są synapsy.
Niektóre z ośrodków:
* tylna część płatu ciemieniowego - ośrodek pamięci wykonywania ruchów wyuczonych,
* przednia część płatu ciemieniowego - ośrodek pamięci dotyku,
* płat potyliczny - ośrodek pamięci i zrozumienia widzianego obrazu,
* zakręt skroniowy górny - ośrodek zrozumienia i pamięci dźwięków,
* tylna część zakrętu skroniowego górnego - czuciowy ośrodek mowy (pamięci słyszanego i mówionego słowa),
* zakręt kątowy - ośrodek pamięci czytania i pisania,
* pogranicze środkowej i tylnej części zakrętu czołowego górnego - ośrodek pamięci pisania
Struktury anatomiczne służące pamięci:
* Kora mózgu (zwłaszcza płaty czołowe i ciemieniowe) - pamięć długotrwała.
* Płat ciemieniowy zawiera również szkicownik wzrokowo-przestrzenny, ważny dla pamięci krótkotrwałej jak i długotrwałej pamięci skojarzeniowej.
* Hipokamp - pamięć przestrzenna, pamięć epizodyczna o pośrednim czasie życia.
* Ciało migdałowate - pamięć emocjonalna (utajona).
* Pamięć proceduralna - prążkowie, jądra podstawy mózgu (skorupa, jądro ogoniaste), móżdżek i kora ruchowa odpowiedzialne są za pamięć umiejętności;
Jądro ogoniaste - pamięć genetyczna, instynktowne formy zachowania, silnie aktywne u zakochanych, zaburzenia prowadzą do zachowań obsesyjno-kompulsywnych.
Jak działa nasz mózg?
Informacje bombardują ludzki mózg z szybkością nawet 1000 Mb/s. Zdecydowaną większość tego nasz mózg ignoruje.
Obrabiając dane, które do niego dotarły, mózg pracuje z częstotliwością 100 - 300 Hz. To bardzo wolno, wolniej niż najsłabszy kalkulator. Później, rozsyłanie informacji do różnych części ciała, odbywa się z prędkością 10 Mb/s.
SLAJD 20
Kodowanie (rejestrowanie) to napływanie i zatrzymywanie nowych wiadomości. Intensywność pierwszego „zapisu” wpływa na możliwość zmagazynowania tych informacji w pamięci na dłużej. Podczas nauki zarówno nauczyciel, jak i uczeń mają na to wpływ. Odwoływanie się do różnych zmysłów, włączanie emocji w proces nauki, kojarzenie i inne „zabiegi” pomogą skuteczniej „zakodować” tę wiedzę.
SLAJD 21
Nadczynność pamięci
Nie jest to zaburzenie - możliwość przywołania do strumienia świadomości zasobów, których w normalnych warunkach nie bylibyśmy w stanie przywołać, np. W zagrożeniach życia - całe życie przed oczami, łącznie ze zdarzeniami, o których nie myśleliśmy, że zostały zapamiętane; też u ludzi z otępieniem starczym - świetnie pamiętają o zdarzeniach z dzieciństwa.
SLAJD 22
Zaburzenia pamięci
Choroba Alzheimera
Schorzenie, w którym funkcjonowanie pamięci stopniowo załamuję się. Początek choroby jest bardzo
łagodny - na wczesnych etapach jedynymi symptomami są problemy z pamięcią. Jednak jej przebieg
polega na ciągłej deterioracji (pogorszeniu). Osoby dotknięte tą chorobą mogą ujawniać stopniowe
zmiany osobowości, jak apatia, brak spontaniczności, i wycofywanie się z kontaktów społecznych.
W zaawansowanych stadiach chorzy mogą ujawniać całkowite milczenie, tzw mutyzm, i brak uwagi,
zapominając nawet imiona współmałżonka i dzieci. Zanik logicznego myślenia, wiedzy i umiejętności. Symptomy opisał w 1906 r. niemiecki psychiatra Alois Alzheimer.
Blaszki w mózgu składają się z substancji zwanej beta - amyloidem, i w normalnych przypadkach
jest on skutkiem ubocznym; rozpuszcza się w płynie otaczającym neurony, bez negatywnych
konsekwencji. Jednak w tej chorobie staję się on dla neuronów śmiertelny. Sprawia, że komórki
mózgowe ulegają samozniszczeniu.
Lekarze potrzebują sposobu na określenie, czy pogorszenie pamięci u starszej osoby jest czymś więcej
niż tylko naturalną zmianą. Do tego są skanery które wykrywają obecność beta - amloidu w mózgu.
Wczesna diagnoza pozwala na wcześniejsze leczenie, którego celem jest zminimalizowanie
negatywnych skutków choroby.
SLAJD 23
Amnezja
Niewydolność pamięci przez dłuższy czas. Z powodu amnezji zapomina się liczne wydarzenia
natychmiast po tym jak następowały. Człowiek nie jest w stanie np. zapamiętać fabuły programów TV
chyba że, w trakcie przerw reklamowych intensywnie o nich myśli i powtarza to co zobaczy. Przyczyny
to zwykle choroby z zaburzeniami świadomości, np. wstrząs lub zapalenie mózgu, po ciężkich
zatruciach, a także przez choroby psychiczne, traumatyczne przeżycia.
Amnezja następcza - człowiek nie może tworzyć jawnych wspomnień zdarzeń, które następują po
momencie urazu fizycznego.
Amnezja wsteczna - uraz mózgu nie pozwala na uzyskiwanie dostępu do wspomnień
poprzedzających moment urazu
Amnezja, czyli utrata pamięci, to skutek uszkodzenia obszarów mózgu odpowiedzialnych za
funkcjonowanie pamięci.
Choroba Alzheimera należy do kręgu schorzeń otępiennych charakteryzujących się organicznymi
zaburzeniami w sferze czynności poznawczych, zwłaszcza zaś postępującym zanikiem pamięci,
wytracaniem zdolności do myślenia abstrakcyjnego, do wykonywania w sposób logicznie
uporządkowany złożonych, a potem, w miarę postępu choroby, nawet prostych zadań.
SLAJD 24
Deja vu
Złudzenie to polega na uczuciu, że sytuacja, którą akurat przeżywamy miała kiedyś miejsce w identycznej formie. Psychologia traktuje deja vu jako zaburzenia spostrzegania lub pamięci. W uproszczeniu polega ono na tym, że spostrzeżenie danej sytuacji przesyłane jest jednocześnie i do świadomości i do pamięci ( a nie tak jak to się dzieje normalnie- najpierw do świadomośći, a dopiero potem do pamięci). W efekcie, gdy uświadamiamy sobie daną sytuację, to jest ona już zakodowana przez pamięć, stąd nieodparte uczucie, że musiała się kiedyś wydarzyć.
SLAJD 25
Uwaga
Jest mechanizmem redukcji informacji. Dzięki niej spostrzegamy tylko część bodźców docierających do organów zmysłów, uruchamiamy tylko jeden z wielu możliwych procesów myślenia.
SLAJD 26
Rodzaje uwagi
- uwaga mimowolna - zależna od zachowania wyznaczanego przez siłę i wielkość
działających bodźców. Jest ona formą odruchu orientacyjnego który polega na otwarciu
systemu poznawczego na zmianę lub nowy bodziec. Ten rodzaj uwagi polega również na
skierowaniu receptorów na źródło stymulacji, czemu towarzyszy aktywność motoryczna,
ułatwiająca jej odebranie.
- uwaga dowolna -jest uruchamiana przez organizm, wiąże się z podjęciem aktywności
celowej, wolicjonalnej (przynajmniej w zakresie uwagi) .
SLAJD 27
Cechy uwagi
- Zakres uwagi czyli inaczej jej pojemność. Zależy od ilości spostrzeganych przedmiotów i od
właściwości indywidualnych. Przeciętny dorosły człowiek obejmuje zwykle cztery do sześciu
elementów elementów polu widzenia. Ćwiczenie tej cechy powoduje jej wzrost.
-Natężenie lub inaczej siła, intensywność. Polega na skoncentrowaniu się na określonym
obiekcie lub zadaniu spośród wielu innych i utrzymaniu go w polu uwagi.
-Trwałość uwagi wzmaga efektywność działania ludzkiego. U małych dzieci jest ona zwykle
nietrwała, dopiero pod wpływam nauki wzrasta możliwość dłuższego skupienia się na
zadaniu.
-Podzielność - zdolność do jednoczesnego skupiania się na kilku obiektach.
-Przerzutność uwagi - to zdolność do szybkiej zmiany działania
-Roztargnienie jest przeciwieństwem sprawnej uwagi dowolnej. Oznacza ono zachowania, w
których człowiek nie potrafi skoncentrować uwagi na pożądanym obiekcie lub działaniu przez
dłuższy okres czasu. Jego uwaga jest rozproszona i łatwo odwracalna.
SLAJD 28
Funkcje uwagi
- selektywny aspekt uwagi polega na możliwości dokonywania wyboru czynności, jaką chcemy
wykonać lub zjawiska na którym chcemy się skupić. Selekcja wiąże się z ukierunkowaniem czynności
na określony cel lub zadanie. Przykładem tego może być odbiór informacji podczas głośnego
przyjęcia. Słyszymy i koncentrujemy się tylko na tym co mówią do nas najbliżsi sąsiedzi.
- czujność- jest to zdolność do długotrwałego oczekiwania na pojawienie się ściśle określonego
bodźca zwanego sygnałem a ignorowanie pozostałych bodźców zwanych szumem.
- przeszukiwanie- jest procesem aktywnym który polega na systematycznym badaniu pola
percepcyjnego w celu wykrycia obiektów spełniających założone kryterium.Podstawowym czynnikiem
utrudniającym przeszukiwanie jest obecność bodźców zakłócających.
- kontrola czynności jednoczesnych -to zdolność wykonywania kilku czynności w jednakowym czasie.
W większości przypadków jednoczesne wykonywanie kilku czynności nie pociąga z a sobą
negatywnych skutków, ponieważ czynności są zazwyczaj proste albo dobrze zautomatyzowane.
Problem pojawia się wtedy, gdy przynajmniej jedna z jednoczesnych czynności staje się bardziej
wymagająca.
Zadanie związane z selektywnością uwagi .
Efekt Stroopa - jest demonstracją czasu reakcji na zadanie. Drugi zestaw zostanie przeczytany nieco
wolniej i na tym polega ten efekt.
Zadanie związane z przeszukiwaniem. Widzimy że trudniej wykryć literę niż kreskę Trudniej również
wykryć dużą literę wykrytą wśród innych dużych liter a łatwiej, ukrytą wśród małych liter.
SLAJD 29
Teorie uwagi
a) Teorie wczesnej selekcji zakładają że przyjęcie informacji ważnej a odrzucenie zbędnej dokonuje
się na wczesnych etapach przetwarzania informacji.
- Model Broadbenta - prowadził swoje badania przy pomocy techniki cienia. Technika ta polega na
jednoczesnym prezentowaniu dwóch różnych komunikatów do obojga uszu osoby badanej, której
uwaga podąża jak cień za jednym z nich. Sens tej techniki polega na tym , że jeśli uwaga podąża jak
cień za jednym komunikatem drugi powinien być ignorowany. Późniejsze badania wykazały jednak, żę
uwaga przepuszcza pewne informacje z kanału ignorowanego.
b) teorie późnej selekcji zakładają że wybór i odrzucenie informacji przez mechanizm uwagi
dokonuje się na póżnych etapach przetwarzania.
- MODEL OSŁABIACZA - informacje oczekują na głębsze przetworzenie; te, które mają zostać
przetworzone na głębszym poziomie zostają wzmocnione, pozostałe zaś nie są całkowicie odrzucane
lecz tylko osłabiane i dalej oczekują na głębsze przetworzenie;
- TEORIA DEUTSCHÓW - informacje przechodzą niezmienione przez wszystkie stopnie analizy aż
do wejścia do bufora magazynu pamięciowego - dopiero tam następuje selekcja informacji na te, które
mają zostać zapamiętane i te, które nie są ważne
c) teorie integrujące - ich istotą jest założenie że selekcja informacji dokonuje się zarówno na
wczesnych jak i poźniejszych etapach przetwarzania.
- MODEL JOHNSONA - elastyczny filtr uwagi umożliwia przetwarzanie danej informacji na wybranym
poziomie; analiza szybka na płytkim poziomie sensorycznym i wolna na głębokim poziomie
semantycznym .
- MODEL INTEGRACJI CECH analiza informacji przebiega na dwóch etapach: a) przeduwagowym
- wszystkie istotne cechy są rejestrowane automatycznie w sposób równoległy b) uwagowym - w
sposób kontrolowany następuje synteza cech w obiekt (proces szeregowy)
d) teorie uwagi podzielnej - odpowiadają na pytanie jak jest możliwe nadzorowanie więcej niż jednej
czynności w tym samym czasie .
- TEORIA MODUŁÓW - czynności wykonywane jednocześnie mogą angażować ten sam moduł
przetwarzania informacji w związku z czym dochodzi do interferencji czynności, co spowalnia ich
wykonywanie i zmniejsza jego poprawność; czynności zautomatyzowane nie wymagają głębokiego
poziomu przetwarzania i dlatego mogą być wykonywane jednocześnie poprawnie i szybko.
-TEORIA ZASOBÓW - czynności wykonywane jednocześnie walczą o tę samą pulę zasobów energii;
im bardziej czynności są zautomatyzowane, tym mniej zasobów energii jest potrzebnych do jej
wykonywania i tym szybciej i poprawniej są wykonywane czynności jednoczesne; poziom wykonania
czynności limitowanych zasobami jest zależny od wielkości puli zasobów energii przeznaczonych do
zużycia w danym momencie, pula ta wzrasta wraz ze wzrostem pobudzenia
SLAJD 30
Efekt Stroopa
Demonstracja efektu
Zadanie: Tak szybko, jak potrafisz, powiedz
nazwy kolorów, w jakich wyświetlone są
wyrazy, które widzisz (nie czytaj wyrazów -
mów tylko nazwy kolorów):
zielony czerwony niebieski
żółty niebieski żółty
zielony czerwony niebieski
żółty niebieski żółty
SLAJD 31
Wyszukiwarka