Andragogika:

• połowa 20 wieku

Dorosłość (Urbański)

Ujęcie prakseologiczne (nauka o sprawnym działaniu) dorosłość DO czegoś gotowośc podejmowania i sprawnosc pelnienia coraz większej ilości i bardziej złożonych rol społecznych = dorosłość dorosłość jako stan Aspekt behawioralny konkretne zachowania dorosłość- podejmowanie względnie trwałych zachowań przypisanych ludziom doroslym, np. dziecko w patologicznej rodzinie Aspekt motywacyjny posiadanie stosunkowo niezmiennych cech osbowościowych warunkujących gotowość i umiejetnosc pelnienia rol O mierze doroslosci decyduje konwencja spoleczna : dorosly to ten, kto pelni okreslone role, funkcje i zadania (behaw.) oraz posiada cechy osobowosciowe umozliwiajace sprawne realizowanie zadan spol (motyw)

Ujęcie antropologiczne (nauka o człowieka) dorosłość jako kategoria subiektyw dorosłośc= proces calozyciowy proces, dynamiczny, wartosc wychowawcza czlowiek jest potencjalnie dorosly, zawiera potencjal, który może rozwijac skala do pomiaru doroslosci ma charakter kontinuum, usrednienie nie może mowic o doroslosci doroslos= cecha nieskonczona o doroslosci czlowiek decyduje sam

Badania M. Sińczuka:

1) Atrybuty zew.doroslosci:

- zalozenie rodziny

- osiagniecie odpowiedniej pozycji materialnej

2) Kompetencja zyciowa:

- cechy- odpowiedzialnosc, samodzielność

- umiejętnośći społeczne: przewidywanie konsekwencji wlasnych działań, radzenie sobie w zyciu, realistyczne spostrzeganie, konformizm i lastycznosc

 

Kryteria dorosłości , badania A. Jansen

Wybierane:

- odpowiedzialnosc za dzialania

- podejmowanie decyzji w oparciu o przekonanie

- uniezależnienie od rodzicow i innych osob

- partnerskie stosunki z rodzicami

Odrzucane:

- zakończenie edukacji

- rozpoczecie pracy

- malzenstwoo

- rodzicielstwo

Dorosłośc to ok. 2/3 życia

Dorosłośc jako kategoria społęczna- społeczeństwo formułuje wymagania i etykiety, emblematy, które otrzymuje (dochód, forma per pan/i - miana dorosłości)

Dorosłość- kompetencja społęczna związana z posiadaniem zasobów umożliwiających wypełnianie zadań społęcznych

Zadania rozwojego wg Roberta Havighursta (lata 50'):

• start w rolach rodzinnych (małżonek, rodzic)

• start w życiu zawodowym (praca zawodowa)

• start w dzialalnosci spolecznej (znalezienie grupy społęcznej)

Zadania współczen (badania Rubachy, 2000):

• uniezależnienie się od rodziców

• zrozumienie świata

• ustalenie hierarchii wartości

4 modele wchodzenia w dorosłość (Silczuk)

• syzbsze wchodzenie w dorosłość

1. wczesne wejście w dorosłośc przy braku wsparcia rodzicó i korzystnej sytuacji gospodarczej

2. wczesne wejście w d. przy wykorzystaniu wspracia rodziców

• opóźnione wchodzenie w dorosłość

3. opóźnione wejście w dorosłośc, brak wspracia rodziców, kryzys na rynku pracy

4. opóźni.; akceptowane przez rodzicó i szerszą grupę społeczną

Boomerangi:

• czynniki kulturowe, gospodarcze, więzy rodzinne

Im człowiek dorosły pełni wiecej rol tym latwiej jest go okreslic jako człowieka dorosłego.

Dorosłośc a autonomia:

1. d bez a ma np.18 lat, ale nie da się pracowac

2. a bez d nastolatka jest matką

Koncepcja kompetencji biograficznej:

Rozwoj po okresie dorastania to efekt uboczny codziennej praktyki życiowej.

Teraz dobre cechy(inne niż w szkole)- refleksyjność, prognozowanie, myslenie relatywistyczne.

Przejaw rozwoju- człowiek staje znającym na rzeczy wspoltworca wlasnej drogi życiowej (zyskuje KB- umiejętność współtworzenie przez jednostkę własnego życia i rozwoju oraz wspomagania rozwoju innych w sposób bardziej systemowy, wiedza + myslenie)

Kierowanie rozwojem doroslych jest podporządkowane kierowaniem zycia. Umiejętność ta to rodzaj mądrości i nie wszystkich można jej nauczyc (nie wszyscy tez jej potrzebuja,np. ci co korzystaja z nadarzonej się okazji). Wymaga tez praktyki.

Mądrość:

- posiadanie dużej wiedzy (gł.praktycznej, nabytej z dosw)

-umiejetnosc trafnej oceny, rozwiązywania problemow życiowych i zawodowych, przewidujące myslenie

Inni dziela na mądrość praktyczna i filozoficzna.

KB-pewna odmiana mardosci, jest dla każdego inna, wyraza specyficzne potrzeby,warunki zycia i doświadczenia

Funkcja KB- zwiekszaniu szans na osiagniecie lub utrzymanie określonej jakości życiowej. Wyraza się w samodzielnych sadach,.lecz także w poszukiwaniu rady i pomocy u innych osob.

Mocny model rozwoju- oznacza rozrost i roznicowanie się ciala oraz doskonalenie jego funkcji prowadzilo to do dojrzalosci organizmu do posiadania potomstwa i opieki nad nim.

Zmiana rozwojowa w modelu mocnym:

• powszechna

• konieczna

• nieodwracalna

• prowadząca do wyniku ko9ncowego

Slaby model rozwoju- rozwoj spelnia szybko tylko niektóre cechy mocnego modelu rozwoju.

Koncepcja rozwoju Pietrasinskiego

• rozwój psychiczny (behawioralny) człowieka to względnie trwałe zmiany jego zachowania, które sprzyjają rozwiązywaniu wyłaniających się przed daną osobą zadań w sposób korzystny nie tylko doraźnie, lecz także z punktu widzenia pomyslnego przebiegu jego zycia, jako zlozonej wielowymiarowej calosci.

Pietrusiński

Najwiekszy rozwoj dorosłych którzy:

- rywalizuja ze soba

- robia kariery w dziedzinach szybko idących naprzod

- maja prace wymagające samosterowności

Kompetencja biograficzna (KB)

Kompetencja Autokreacyjna (WA)

Myślenie Biograficzne (MB)

Rozwój człowieka dorosłego

Spontaniczny Intencjonalny

(bezwiedny KB

poprzez praktyke)

WA MB

KB- umiejetnosc wspoltworzenia wlasnego zycia i rozwoju oraz wspomagania rozwoju innych osob

WA- informacje ulatwiajace jednostce stawianie się ekspertem w kierowaniu własnym zyciem i rozwojem; wiedzy autokreacyjnej można nadać formę wiedzy teoretycznej, o walorach ogólnokształcących, mogącej stanowić przedmiot efektywnego nauczaina.

Są to informacje ułatwiające jednostce stawanie się eksprtm w kierowaniu wlasnym zyciem i rozwoje (np. rówieśnicy, pośrednio ideologie ich ale także wiedza z książek)

MB- podejmowanie co jakis czas reflekcji nad wlasnym zyciem i rozwojem; podporządkowane problematyce kierowania zyciem i rozwoje.

Składniki KB:

- wiedza autokreacyjna, wsopmagajaca rozwoj, kierowanie zyciem(wiedza naukowa,potoczna)

-myslenei biograficzne, podporządkowane problematyce kierowania zyciem i rozwojem(uogolninia,spostrzeżenia)

I-indywidualna- w postaci spostrzezen i uogólnień czynionych przez każdego na podstawie doświadczeń

S-spoleczna- w fomie wiedzy zarówno naukowej jak i potocznej -z rodzicow na dzieci

BC- najpierw cele, potem czynnosci (biograficzno-czynnosciowa)

CB- najpierw czynnosci potem cele (czynnosciowo-biograficzna)

KB

WA MB

I S CB BC

Czyn.podmiotowe (rezultat

Trafia do jednostki)

Czyn.przedmioto.(rezultat

Zlokalizowany przez jednost.)

Autokreacja intencjonalna

Nie sprowadza się do tradycyjnego rozumianego samowychowania

Czynności podmiotowe:

• hedonistyczne (eudajmonistyczne)

• osobotwórcze (tworzą osobowość)

• wspomagające (sen,jedzenie)

Efekty osobotworcze to względnie trwale zmiany pozytywne lub negatywne zarówno ciala jak i zachowania,psychiki(pelnej osoby).Czyli np.dieta, pracsa, czas wolny.

E.o. wielokrotnych powtórzeń- „przeuczanie” (czynność nie ulega zapomnieniu i w każdej chwili jest latwo wykonywana

Rodzaje czynności wg prakseologii

- preparacyjne

- wykonawcze

- kontrolne

Zmiany

MAKRO (np. śmierć kogoś z rodziny) całe życie ulega zmianie

MIKRO (np. zmiana i czynności, rozwój małymi krokami)

Zmiany makrostruktury

Repertuar czynności (powtarzalnych, intencjonalnych) danej sooby, w danym odcinku czasu makrostruktury: jakościowe, ilościowe)

- wymuszone przez okoliczność

- wynik naszych wlasnych decyzji

- rozwoj ma charakter uboczny

Zaminy mikrostruktury:

• jedna lub wiecej spośród dotychczasowych czynności zaczyna przebiegac inaczej;

• przywrócenie zredukowanej struktury jakiejs rutynowej czynności jej fazy preparacyjnej i kontrolnej

• -bodziec= nowa sytuacja

• - nie wymagaja wprowadzenia lub regulowania określonych czynności, mogą zachodzic w ramach danej makrostruktury

W obu przypadkach: zostaje uruchomiony proces uczenie sięnowych zachowan lub wyzbycia starych

Strategie mikro mogą znajdowac kontynuacje w makro i odwrotnie

4 pozycje zycioweg wg T.Harrisa

- ja nie jestem Ok., wy nie jesteście Ok.

- ja nie OK., wy Ok.

- ja Ok., wy nie OK.

-ja OK., wy OK.

Funkcja KB- zwiększenie szans na osiągnięcie lub utrzymanie określonej jakości życia

Cechy rozwoju w koncepcji Pietrasińskiego:

• jest efektem ubocznym codziennych dzialan

• może być intencjonalny lub posntatniczny

• powszechny lub nieunikniony

• kierowanie wlasnym rozwojem jest podporzadkowane kieraowaniu wlasnym zyciem

KB- odmiana mądrości; KB nie jest umiejetnosacia wyboru JEDYNEJ NAJLEPSZEJ drogi, zwieksza jedynie prawdopodobiensto realizacji przez jednostke istotnych wartości.

Refleksja bez presji, tylko taka dla siebie może doprowazic do rozwoju człowieka, zwieksza zdolność do dalszego rozwoju.

Roznice w uczeniu się ludzi dorosłych i dzieci

Funckej psychiczne uwiklane w proces uczenia się.

Zmiany funkcji psychicznej

• funkcje niższe (dzieci) wyższe (dorosli)

wokół funkcji organizuje się aktywność człowieka

• dz: f.spostrzegania f.pamięci

• dz: f. Z myśleniem pojęciowym

• stres: człowieka powraca do wcześneijszych funkcji

Obszary różnic w uczeniu się dzieci i dorosłych

Dziecko Struktura wiedzy: słabo zróżnicowana źródło wiedzy-> doświadczenie wiedza naturalna Dominujące funkcje psychiczne zaangażowane w proces funkcje niższe spostrzeganie i pamięć Motywacja do uczenia się wewnętrzna Nastawienei do treści kształcenia na proces Podstanośc na zmiany pierwotna postawa twórcza, gotowośc do bawienia się, otwartośc, plastycznosc Rola kontroli i oceny brak zróżnicowania, ocena osoby/ zachowania, potrzeba oceny afirmującej

Dorosły S.W dobrze zróżnicowana źródło- przekaz społeczny wiedza naukowa funkcje wyższe myślenie pojęciowe zewnętrzna na efekt postawa bycia efektywnym, postawa bycia użytecznym, boi się ryzyka, stereotypowość silne zroznicowanie: osoba/zachowanie potrzeba oceny formatywnej

Cykl ucznia się Lewina

Centralne ogniwo uczenia się to dosw *jako przezywanie danej syt.)

 

Konkretne przezycie

 

Aktywne Eksperymentowanie                                     Refleksja i obserwacja

 

Uogólnianie (teoria, pojecie jako podstawa kolenych działań)

 

Ludzie dysponuja roznymi stylami uczeni si. Przyrównywane sa one do podstawy nawykowej

Style poznawcze- model zachowania, z ktoregu człowieka korzysta,kiedy rozwiazuje zadanie poznawcze

Styl funkcjonowania psychicznego- względnie staly sposób zorganizowania działań, cyznnosci poznawczy, reakcji emocjonalnych)

Źródła

- procesy psychiczne

- doswiadczeine indywidualne

Roznice indywidua. Dotyczące stylow

- spostrzeganie

- uczenie się

-myslenie

Modele pracy edukacyjne z ludzmi dorosłymi

3 modele:

• technologiczny ed.formalna

• humanistyczny ed.pozaformalna (kursy)

• krytyczny ed.nieformalna (całoroczne uczenie się)

Elementy kryterium

• funkcja ucznia

• funckja nauczyciela

• jak jest spostrzegana wiedza

Ad.1 (tech.)

• istotą jest to, by posiąśc pewną wiedze

• wiedza>dosw

• nauczyciel- rola dominująca

• wazna jest metoda nauczania

• proces nauczania

• wiedza ma ustrukturyzowana postac, eksperci slekcjonuja wiedze, wiedza o charakterze obiektywnym

• proces kublowy- przelewanie wiedzy

• 3 światy rzeczywistośc

1. przemioty zewnętrzne

2. przeżycia

3. idee,wiedza (

• miedzy światem c i b jest transfer bezpośredni, a między c i a jest pośredni

• widza jest czynnikiem rozstrzygajacym

Rola ucznia

• przyswajanie

• istota poznajaca

• kubel, jest pusty lub prawie pusty, nauczyciel będzie lejkiem wlewal wiedze

• doswiadczenie jest przeszkoda w przyswajaniu prawdziwej wiedzy

Rola nauczyciela

• f.decydencka

• ulewanie przez lejek gotowej wiedzy

• centrum uwagi

• odpowiada za wyniki ksztalcenia i caly proces edukacji

• podstawowy element edukacji dobrze dobrana metoda

Istota edukacji: dodawanie wiedzy do cłżźowieka, zwiększanie jego sprawności w działaniu na rzecz systemu

Ad.2 (hum)

• doświ.>wiedza

• uczen w centrum

• zaspokajanie ludzkich potrzeb, potrzeby wynikajacej z samego postrzegania ucznia

• zdobywanie kompetencji

• sa 3 potrzeby

• rola edukacji- zaspokajnie potrzeb

• nauczyciel map omoc zdiagnozowac potrzeby

• wiedz mniej wiecej to co dosiwadczenie

1. nie jest najważniejsza

2. ważniejsza jest jej użytecznośc

Uczeń

• człowiek istota dziąłająca- pragmatyk

• stosunek ucznia do treści użytkowy, wynikajacy z jego potrzeb

• doświadczenie N i U- źróło uczenia się

Nauczyciel

• zaspokajanie potrzeb

• nie posiada atrybutu władzy, jest doradcą, opiekunem

• funkcje: diagnostyczna, planistyczna, motywujaca, metodyczna, udostepniania, ewaluatywna

Istota edukacji: tworzenie szans na osobowosciowy rozwoj ludzi, na uczenie sztuki uczenia się i samorealizacji

1)Warunki uczenia się- 2)Zasady nauczania

• sluchacze maja potrzebe uczenia się/ 2) nauczyciel ujawnia sposoby samorealizacji, pomaga sprecyzowac aspiracje, ustala rozbieznosc miedzy aspiracjami a mozliwosciami; pomaga zidentyfikowac problemy zyciowe

• środowisko edukacyjne charakteryzowane przez komfort, szacunek,samopomoc, zaufanie, akceptacje roznic/ 2) nauczyciel tworzy warunki komfortu(meble) i stymuluje interakcje; n.akceptuje wszystkich; dazy do budowania stosunkow zaufania i przecidziala rywalizacji; ujawani swoje emocje

• słuchacze postrzegaja cele ucznia jako wlasne/ 2)n. wlacza uczinow w proces wspolnego formułowania celow kształcenia

• słuchacze akceptuja poziom odpowiedzilanosci za przebieg uczenia- 2) nauczyciel dzieli się swoimi przemyśleniami o koncepcji uczenia, doboru materilaow,angazuje uczniow do wspolnego doobru

• słuchacze aktywnie uczestnicza w ksztlaceniu- 2) nauczyciel pomaga wykorzystac u.doswiadczenia, sa projekty,

• proces uczenia się oparty na dosw. Uczesnitkow- 2) n, pomaga wykorzystac dosw jako źródło poznania (przez dyskusje, drame, analize przypadkow); n,prezentuje wlasne doswidcznenia,pomaga włączyć nowa wiedze w zakres doświadczę

• uczacy oceniaja postep- 2) nauczyciel angazuje akceptowane kryteria i metody pomiaru rezultatow; pomaga rozwijac procedury samooceny

Ad.3 (krytyczny)

• wyzwolic czlowieka z opresji rynku i konsumpcji, z dykatu rynku

• czynniki zniewalajacy- postawa cłżowieka

• wiedza

1. szerokie jej rozumienie

2. zdominowana przez rynek i masowa konsumpjce

3. nie jest obiektywna, reprezentuje interesy jej tworcow

Uczen

• przediot oddzialywania- struktuja JA ucznia w swiecie

• na przykladzie swoich doswiadczen dokonuje analizy

• odkrywa trescie, które maja wplyw na jego swiadomosc

Nauczyciel

• ulatwia poszukiwanie wiedzy

• wyrywa ucznia z kregu zniewolenia poprzez transformacje tresci swiadomosci

• sluzba spoleczna

• metoda dialogu

• zna się na ludzkich osboowosciach, potrafi być krytyvczny, empatyczny, doradca, opiekun

• osobowść N> wykształcenie N

Istota edukacji gra o świadome i podmiotowe bycie w świecie

 

Kryteria różnicujące	Model techn	m.human	m.krytyczny
Bnajwazniejszy problem społeczny	Rozwoj spol	Indywidualna świadomość	Opresyjne warunki zycia
Kluczowa wartość	Demokracja,dobrobyt	Samorealizacja	Wolność
Ontologia człowieka	Istota poznajaca	i.dzialajaca	i.wolna
Kontekst edukacji	Struktura sopl	Indywidualna osobowość	„ja" w spol
Ideal eduk	Zaangazowaine psoleczne	Zintegrowana osobowość	Orientacja emancypacyjn
Rola nauczyciela	Przewodzi	Podtrzymuje uczenie	Budzi świadomość
Zadania n.	Transmisja wiedzy	Konstruowanie kompetencji	Kwestionowanie tożsamości
Charakter edukacji	Nauczanie	Uczenie się	Krytyczna refleksja
Metody nauczania	Dydaktyczne(podające)	Uprzystępniające	Dialogowe
Rola dosw	Żadna	Źródło uczenia się	Źródło samowiedzy
Pozycja n.	Dominacja	Partner	Sluzba
Odpowiedizalnosc	Nauczyciel	Nauczyciel+sluch	Uczacy się
Kryteria efektywności	Reprodukcja wiedzy	Umiejętność rozw.problemow	Zdolność do mziany zycia (emancypacja)

 

PODSTAWOWE ELEMENTY KONCEPCJI UCZENIA SIĘ TRANSFORMATYWNEGO 

„ZNACZENIE” TO:

FRAGMENT WIEDZY O ŚWIECIE WYRAŻONEJ POJĘCIAMI I SĄDAMI. POZNAWCZA REPREZENTACJA DESYGNATU OKREŚLAJĄCA JEGO CECHY, FUNKCJĘ, PRZYNALEŻNOŚĆ KATEGORIALNĄ 

SPOSOBY NADAWANIA ZNACZEŃ /INTERPRETOWANIA ŚWIATA/

/WG BRUNERA

1/ INTERSUBIEKTYWNY

2/ DZIAŁANIOWY /TEORIA DZIAŁAŃ/

3/ NORMATYWNY

4/ PROPOZYCJONALNY

5/ TRANSFORMATYWNY /wg Mezirowa/ 

UCZENIE SIĘ

1/ PROCES POSŁUGIWANIA SIĘ POSIADANYMI PRZEZ JEDNOSTKĘ ZNACZENIAMI /INTERPRETACJAMI/ DO KIEROWANIA WŁASNYM MYŚLENIEM, DZIAŁANIEM I ODCZUWANEM TEGO, CZEGO DOŚWIADCZA. 

2/ WYKORZYSTANIE DO INTERPRETACJI ODBIERANYCH DROGĄ ZMYSŁOWĄ SPOSTRZEŻEŃ, FORMUŁOWANIA SĄDÓW I USTALANIA PLANÓW DZIAŁANIA: POSIADANEJ PRZEZ JEDNOSTKĘ WIEDZY, USTALONYCH PRZEKONAŃ, PRZEWIDYWAŃ - ZAŁOŻEŃ WYZNACZAJĄCYCH TREŚĆ RAMY ODNIESIENIA /PRZEDROZUMIENIA MATERIAŁU, KTÓRY MA BYĆ INTERPRETOWANY/ 

3/ UCZENIE SIĘ  TO ZŁOŻONY PROCES, KTÓRY OBEJMUJE FORMOWANIE I TRANSFORMOWANIE SIĘ CZŁOWIEKA UKIERUNKOWANE ZARÓWNO NA PRZEKSZTAŁCANIE Z POŻYTKIEM DLA SIEBIE JAK I DLA INNYCH - ŚRODOWISKA, W KTÓRYM CZŁOWIEK ŻYJE (UCZENIE SIĘ INSTRUMENTALNE) ORAZ NA WYPRACOWANIE TAKIEJ FORMUŁY SPOŁECZNEGO KOMUNIKOWANIA SIĘ, KTÓRA POZWOLI MU NA ROZUMIENIE SIEBIE I INNYCH ORAZ BYCIE ROZUMIANYM (UCZENIE SIĘ KOMUNIKACYJNE). 

RAMA ODNIESIENIA

1/ KONSTRUKCJA ZBUDOWANA Z ZAŁOŻEŃ I OCZEKIWAŃ /PRZYPUSZCZEŃ/, PRZEZ KTÓRE FILTRUJEMY WRAŻENIA ZMYSŁOWE. 

2/ CAŁOŚĆ ZŁOŻONA Z WYTWORZONYCH UPRZEDNIO: SKOJARZEŃ, POJĘĆ, WARTOŚCI, EMOCJI, UTRWALONYCH SPOSOBÓW REAGOWANIA 

3/ INDYWIDUALNY UKŁAD INTERPRETACYJNY, W SKŁAD KTÓREGO WCHODZĄ WSTĘPNE ZAŁOŻENIA MYŚLOWE I PRZEWIDYWANIA /MNIEJ LUB BARDZIEJ UŚWIADAMIANE/, DOTYCZĄCE KONKRETNEGO STANU RZECZY, KTÓRY MA BYĆ PRZEDMIOTEM INTERPRETACJI.  

WYMIARY RAMY ODNIESIENIA:

1/ NAWYKI MENTALNE - WYNIKAJĄCE Z PRZYZWYCZAJEŃ  OGÓLNE SPOSOBY MYŚLENIA, ODCZUWANIA I DZIAŁANIA UWARUNKOWANE PRZEZ KODY KULTUROWE, SPOŁECZNE, EDUKACYJNE, ITP.  

2/ PUNKT WIDZENIA: ZBIÓR SCHEMATÓW ZNACZENIOWYCH /SZCZEGÓŁOWYCH OCZEKIWAŃ, PRZEKONAŃ, POSTAW, SĄDÓW/ UKIERUNKOWUJĄCYCH W SPOSÓB UKRYTY SZCZEGÓŁOWE INTERPRETACJE, ATRYBUCJE, ITP.  

UCZENIE SIĘ FORMATYWNE - UCZENIE SIĘ PROCESU NADAWANIA ZNACZEŃ I PEŁNIENIA RÓL PRZEZ AKULTURACJĘ, SOCJALIZACJĘ, FORMALNĄ EDUKACJĘ  
 
 UCZENIE SIĘ TRANSFORMATYWNE

1/ SPECYFICZNY DLA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO PROCES UCZENIA SIĘ, PROWADZĄCY DO ZMIANY SPOSOBU SPOSTRZEGANIA ŚWIATA, INTERPRETOWANIA SIEBIE I ŚWIATA, I ZMIAN OTACZAJĄCEJ CZŁOWIEKA RZECZYWISTOŚCI 

2/ UCZENIE SIĘ TRANSFORMOWANIA DYSFUNKCJONALNYCH RAM ODNIESIENIA, TAK ABY GENEROWAŁY ONE PRZEKONANIA I OPINIE LEPIEJ SŁUŻĄCE KIEROWNIU NASZYMI DZIAŁANIAMI 

CEL UCZENIA SIĘ TRANSFORMATYWNEGO - TRANSFORMACJA W INDYWIDUALNEJ RAMIE ODNIESIENIA, PROWADZĄCA DO ZMIANY SPOSOBU INTERPRETOWANIA INDYWIDUALNYCH DOŚWIADCZEŃ /OGRANICZENIE BEZREFLEKSYJNEGO POSŁUGIWANIA SIĘ DYSFUNKCJONALNYMI SCHEMATAMI NADAWANIA ZNACZEŃ NA RZECZ KRYTYCZNEJ REFLEKSJI/ 

ETAPY ZMIANY RAMY ODNIESIENIA

1/ KRYTYCZNA REFLEKSJA NAD WŁASNYMI ZAŁOŻENIAMI

2 / DYSKURS

3/ DZIAŁANIE /PODJĘCIE GO LUB ZANIECHANIE/  

FAZY UCZENIA SIĘ TRANSFORMATYWNEGO

1/ POJAWIENIE SIĘ DYLEMATU DEZORIENTACYJNEGO

2/ AUTOBADANIE

3/ KRYTYCZNA ANALIZA WŁASNYCH ZAŁOŻEŃ

4/ STWIERDZENIE PODOBNEGO STANU U INNYCH OSÓB

5/ EKSPLORACJA NOWYCH MOŻLIWOŚCI

6/ PLANOWANIE NOWYCH DZIAŁAŃ

7/ ZDOBYWANIE NIEZBĘDNEJ WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI

8/ PODEJMOWANIE NA PRÓBĘ NOWYCH RÓL

9/ BUDOWANIE KOMPETENCJI I PEWNOŚCI SIEBIE W NOWYCH ROLACH

10/ REINTEGRACJA WŁASNEGO ŻYCIA „KIEROWANEGO” PRZEZ NOWĄ

    RAMĘ ODNIESIENIA 

RODZAJE PRZERAMOWANIA

a/  OBIEKTYWNE - KRYTYCZNA REFLEKSJA NAD ZAŁOŻENIAMI INNYCH OSÓB

b/ SUBIEKTYWNE - KRYTYCZNA SAMOREFLEKSJA 

ISTOTA UCZENIA SIĘ TRANSFORMATYWNEGO - ZMIANA SPOSOBU, W JAKI NADAJE SIĘ ZNACZENIE DOŚWIADCZENIU: ODDZIELENIE TEGO, CO PRZYJMUJE SIĘ NAWYKOWO I OPARCIE INTERPRETACJI NA ŚWIADOMEJ, KRYTYCZNEJ REFLEKSJI 

FORMY UCZENIA SIĘ

a/ FORMATYWNE

- PRZEZ ROZWIJANIE POSIADANYCH PUNKTÓW WIDZENIA

- PRZEZ USTANAWIANIE NOWYCH PUNKTÓW WIDZENIA

b/ TRANSFORMATYWNE

- ZMIANĘ PUNKTÓW WIDZENIA

- ZMIANĘ NAWYKÓW MENTALNYCH 

EFEKTY UCZENIA SIĘ:

- UMOCNIENIE AKTUALNEJ RAMY ODNIESIENIA

- NAUCZENIE SIĘ NOWEJ RAMY ODNIESIENIA

- TRANSFORMACJA RAMY ODNIESIENIA 

OBSZARY UCZENIA SIĘ

- UCZENIE SIĘ INSTRUMENTALNE

- UCZENIE SIĘ KOMUNIKACYJNE 

ISTOTA UCZENIA SIĘ DOROSŁYCH - ZDOLNOŚĆ DO KRYTYCZNEJ REFLEKSJI W PROCESIE NADAWANIA ZNACZEŃ WŁASNEMU DOŚWIADCZENIU

CEL EDUKACJI DOROSŁYCH - TRANSFORMACJA SPOSOBU NADAWANIA ZNACZEŃ

Levinson

Koncepcja rozwoju Levinsonma:

- rozwoj oznacza zmiany struktury życia człowieka, rozumianej jako podstawowy w danym czasie wzorzec jego aktywności i powiązań z otoczeniem

- polega na wielokrotnym przemianach struktury zycia

- odrzuca hierarchiczna gradacje okresow zycia

1) bieg zycia- indywidualna droga zyciowa człowieka oznacza procesy zmian i stabilizacje w roznych aspektach zycia

2) cykl zycia- cykliczne następstwa okresow(faz) zycia (następujących po sobie okresow zmian i względnej stabilności)

3) era- wielki okres czasowy ; makrostruktury cyklu zycia

4) stadia zycia (lub fazy)- mniejszy okres czasowy, na który podzielone sa ery, okresy przejscia miedzy erami (4-5 lat), rozpoczynaja się w scisle określonym wieku człowieka (możliwe odchylenia, wczensie/pozniej 2 lata)

Dorosłość- 3 ery

Cale życie- 4 ery

5) struktura zycia- oznacza podstawowy wzorzec aktywności człowieka, i jego powiązań z otoczeniem

- budowanie struktury

- wykorzystanie str.

- okres przemian str

6) czynniki zmian struktury życia:

1. zmiany organizmu i wyd.zew.

2. decyzje i dzialania zalezne od człowieka

1. Era przeddorosłościa (0-22lata)

2. Okres przejściowy (17-22)

3. Era wczesnej dojrzałości (17-45)

4. Okres przejściowy (40-45)

5. Era średniej dorosłości (40-65)

6. Okres przejściowy (60-65)

7. Era późnej dorosłości (65-...)

Kazda era mniej wiecej 25 lat:

1) Przystosowanie (nowicjat)

2) przekształcają się struktury życiowe (W fazie przejściowej)

3) ponowne ustalenie struktury zycia, harmonizacja (faza kulminacyjna)

a)Okres przjescia do wczesnej dorosłości (zadania):

- kres strukturze zycia z okresu doastania oraz opuszczenie swiata rodziny; malejaca niezależność; oddzielenie wewnetrzen(roznicowanie miedzy soba a rodzina)

- przygotowanie bazy zycia w dorosłym swiecie, poznawanie dalej siebie i siwata, jasno zdefiniowana koncepcja zycia(a nie marzenia wcześniejsze), definicja swojej osoby

b)Wejście struktury zycia(1 faza ery wczensje dojrzałości): nadanie kształtu strukturom zycia by stanowily pomost miedzy wartościami wlasnymi a uznawanymi przez spoleczensto; badanie roznych możliwości swiata

c)Przekraczania 30.roku zycia(2 faza)- praca nad słabszymi punktami struktury zycia, Zycie jest bardziej powazne i realistyczne; pilne załatwianie spraw

d)Kulminacyjna struktura zyciowa wczensje dorosłości(3 faza)

- znalezienie miejsca w społeczeństwie, zbudowac fundament, gniazdo i działać w ramach ustalonego wzorca; wymaga rozwagi i stabilizacji

- praca nad postepem i dazeniem do przodu i wzwyż; progresja w obrebie sturktuy, budowa lepszego zycia, doskonalenie umiejętności; odpowiada na oczekiwania sopleczenstwa,szuka afirmacji

Pietrusiński

- powszechność

- koniecznosc

- aktywnosc

- brak fazowości

Levinson

- powszechnosci

- koniecznosc

- aktywnosc

- fazowowc

Roger Gould (nie wiem, czy to będzie, bo niby miałą być tylko koncepcja Levinsona, ale zawsze więcej wiedzy się nie zmarnuje)

Zalozenie: mlodzi musza zmierzac do eliminacji nieprzydatnych idei dzieciństwa, które ograniczaja aktualne Zycie. To pozwoli na wyższy poziom siadomosci na temat wlasnej osoby

Wczesna dorosłość to krytyczny okres, wiedza ze kontroluja Zycie

Jednostki do czasu osiągnięcia średniej dorosłości wiedza ze te zalozenia SA bledne ale emocjonalnie się z nimi godza Az do pewnych wydarz. Stopniowe odrzucanie tych założeń prowadzi ku dorosłemu rozumowaniu.

3 hasla wczensje dorosłości(bledne; myslenei nielogiczne):

1) opuszczam swiat rodzicow-16-22l.-( prawda jest taka ze rodzice przez lata dominuja;to pojmowanie zależności od rodziców które musi się zmienic, by stali się dorośli i niezależni)

2)nie jestem niczyim dzieckiem-22-28; (prawda: mlodzi mysla ze musza postępować jak ich rodzice, uzależnienie od absolutnego bezbieczenstwa od rodzicow; musza kształtować wiare w siebie i za ufanie do siebie, buduja swoje kompetencji; ine wyobrażenie tylko realia)

3)otwarcien a to co jest we mnie-28-34;(prawda: Zycie nie jest proste i ciezko je kontrolowac; musza zwrocic się ku wlasnemu wnętrzu; w sobie maja często przeciwstawne tendencje; musza je uzewnętrznić; ostatecznym stadium nowy sposób widzenia siwata)

Poglad o nielogiczności pewnych stadiow

3 modele motywacji oświatowej; wyjaśniające aktywność edukacyjna ludzi doroslych:

Teoria K.Rubensona(paradygmat wartości oczekiwanej)-

Oparta na psychologicznej teorii oczekiwan- sila tendencji do dzialania w określony sposób zalezy od sily oczekiwania, ze dzialaniu towarzyszyc będą pewne konsekwencje (wynik) i od wartości tych konsekwencji dla działającego.

Wiaze się to z systemem potrzeb jednostki (jeśli masz potrzebę to jakie przedmioty ją zaspokoją)

Uczestnictwo w kształceniu ma konsekwencje również negatywne. (np.aktywnosc oswiatowa może dac awans ale również wymaga ograniczenia czasu na np. rodzinie)

Schemat pokazuje ze to nie tylko wymiar indywidualny ale również wazne społecznie(dokonując wyboru miedzy oswiata a rodzina człowiek bierze pod uwage innych)

Czynniki sterujące motywacją oświatową uczniów






Uprzedn gotowość oczekiwania (.oczek

doświa Do działania ze uczestnictwo ma


Konsekwencje pomnozone prze

Ocz. Ze można sprostac


Wymaganiom

Czynniki Postrzeganie, Siła tendencji



srodowiska interpretacja

(hierarch.zróżnicow. środowiska


środowiska)



odczucie potrzeb dośw.związane z wartość oświaty

zaspokoajaniem potrzeb

Środowisko wykztalca tez zespol opinii.

Decyzje edukacyjne dorosłych sa regulowane przez poznawcze mechanizmy osoboowsci. Jednakze regulacje te maja charakter społeczny, gdyz spoleczna jest nieustannie stajaca się osobowość człowieka.

Model łańcucha interakcji- Patrycja Cross

Okres przejściowe miedzy Informacja


Fazami zyciwego cyklu




Samoocena








Ważność celow i oczekiwanie bariery partycypacja


ze uczestnictwo oświatowe


pozwoli osiągnąć te cele

Postawy wobec

ksztalcenia

Zjawisko swiadomej celowej aktywności człowieka autorka ujmuje poprzez psychiczny mechanizm oczekwian.

Ci którzy nie mieli porazek w oswiacieà pozytywny stosunek; może on być wzmacniany przez przejmowanie ostaw środowiska, osob znaczących; jeśli pozytywnym postawa i wysokiej samoocenie towrzyczy przeświadczenie ze oswiata pomoze siagnac cenne rzeczy to motywacja jest wyoka.

Ten psychiczny mechanizm nie dziala niezależnie od sytuacji życiowej (bariery: brak kasy); zalezy tez od informacji o istniejącym w danym zakresie możliwościach (duza rola dobrego poradnictwa).

Okresy przejsiowe miedzy….-->fazy zycia wprowadzili psychologowie którzy mowia ze przez cale Zycie tworzymy osoboowsc, kazda kolejna faza inna. Kazda faza jest miedzy okresami pzejsciowymi- to sa okrsy dramatyczne dla clzowieka, kiedy staje w zupełnie nowej sytuacji z jakiegos powodu(utrata raxcy). Rodza sien owe pytani i musi wszystko budowac na nowo. Sa one korzystne w sensie edukacji bo wypelnia pustke odczuwana przez clzowieka oraz proponuje rozne alternatywy aksjologiczne. Akceptacja jakiego nowego zbioru wartości pozwala na ponowne sformułowanie celow.

Koncepcja ta ujmuje motywacje nie jako pojedynczy akt psychiczny ale jako wysoce złożony i długotrwały proces. Sklada się z czynnikow nie tylko teraznijszych ale i minionych. Tworzy to lancuch interakcji który okresla jakim człowiek jest realnie i to jaki poprzez oświatę może być potencjalnie.

Koncepcja sil pola. (Miller)

Łaczy 2 kwestie- dlaczego dorośli podejmuja lub nie dzialania edukacyjne oraz dlaczego rozne warstwy społeczne tak się pod tym względem roznia.

Integracja potrzeb Maslowa i teorii społecznej oraz teorii pola Lewina.

Poziom zaspokajania potrzeb i rozna syt.spoleczna dla każdej grup(zlaezna od pracy, wolnego czasu,preferowanych wartości) .

Osoby z niższych klas soplecznych oraz o niezaspokojonych potrzebach podstawowych wola proste , krotkie formy oswiaty utylitarnej. (np.zawodowka)

Przeciwna grupa woli edukacje sluzaca samorealizacji.

Porównanie niższej kasy niżeszj(1) oaz niższej klasy średniej(2):

1)

->glownie od wpływem sil negatywnych

->niezaspokojenie potrzeb podst

-> orientacja dzilaniowa (edukacji sprzyja orientacja kontemplacyjna)

->, zmiana technologii wytwarzaniam ,

-> brak pewności czy edukacja pozwoli na lepsza prace

-> orientacja na grupy koleznskiek otre nie akceptuja glownie edukacji

Dlatego motywacja edukacyjna jest na niskim poziomie.

2)

- maja zaspokojone potrzeby podst;

- pozytywny stos.do edukacji(przez dotychczasowe sukcesy);

- podzielaja system wartości klasy średniej-to kladzien acisk na ruchliwość i osiganie wysokiej pozycji społecznej i koncentracja na zaspokajaniu potrzeb w środowisku rodziny a nie grupy koleżeńskiej)

To ze aktywność edukacyjna jest zalezna od struktury klasowej wskazuje ze nie warto stosowac ideologii andragogicznych. Edukacja nie stanowi instrumentu demokratyzacji sotsunkow społecznych.

---