Wrocław, 2013-06-28

SZCZEGÓŁOWY PLAN ĆWICZEŃ Z MIKROBIOLOGII I MIKROBIOLOGII JAMY USTNEJ dla III ROKU WYDZIAŁU LEKARSKO-STOMATOLOGICZNEGO

ROK AKADEMICKI 2013/2014 semestr zimowy

WYKŁAD: Wtorek 11.30 - 13.00

ĆWICZENIA: Wtorek 8.00 - 9.30; 9.45 - 11.15

Piątek 9.45 - 11.15; 11.30 - 13.00

01.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15 Ćwiczenie 1. ĆWICZENIE 1: MORFOLOGIA BAKTERII. TECHNIKA MIKROSKOPOWANIA

Część teoretyczna:

• Zapoznanie studentów z organizacją pracy oraz zasadami BHP w czasie ćwiczeń.

• Omówienie morfologii bakterii.

• Podział preparatów: preparaty natywne (przyżyciowe) i utrwalone (barwione).

• Podział technik barwienia (proste, złożone; pozytywne, negatywne, pozytywno-negatywne).

Część praktyczna:

1. Oglądanie preparatów przyżyciowych z hodowli Leptospira.

2. Oglądanie preparatu barwionego metodą fluorescencyjną z Toxoplasma gondii

3. Morfologia bakterii - oglądanie gotowych preparatów barwionych w mikroskopie świetlnym.

4. Sporządzanie i oglądanie preparatów z hodowli stałej Micrococcus barwionych metodą negatywną.

04.10.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00 ĆWICZENIE 2: METODY BARWIENIA PREPARATÓW UTRWALONYCH

Część teoretyczna:

Omówienie technik barwienia preparatów utrwalonych:

• barwienie pozytywne proste - metoda Loefflera

• barwienie pozytywne złożone - metoda Grama

• barwienie pozytywno-negatywne - metoda Buri-Ginsa

Część praktyczna:

1. Sporządzanie i oglądanie preparatów z kieszonek dziąsłowych natywnych i barwionych metodą Loefflera.

2. Sporządzanie i oglądanie preparatów z zawiesiny bakterii G(+) i G(-) (Staphylococcus aureus + Escherichia coli) barwionych metodą Grama.

3. Sporządzenie i oglądanie preparatów laseczek rodzaju Bacillus z hodowli agarowej barwionych metodą wybraną przez asystenta.

4. Barwienie metodą Buri-Ginsa (Klebsiella)

08.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15 ĆWICZENIE 3: PODSTAWY DIAGNOSTYKI CHORÓB ZAKAŹNYCH. WARUNKI HODOWLI I IDENTYFIKACJA BAKTERII.

Część teoretyczna:

1. Warunki hodowli bakterii tlenowych i beztlenowych in vitro - wpływ temperatury, pH, potencjału oksydacyjno-redukcyjnego, egzogennych związków pokarmowych (czynniki wzrostowe).

3. Podział podłoży mikrobiologicznych (proste, wzbogacone, wybiórczo-różnicujące, różnicujące - demonstracja wzrostu w podłożu płynnym i na podłożu stałym.

Część praktyczna:

• Posiew redukcyjny zawiesiny ziarniaków Gram (+) na podłożu Columbia agar z krwią.

Uwaga: Materiały do następnego ćwiczenia: Sterylizacja i dezynfekcja na stronie internetowej (www.mbio.am.wroc.pl)

15.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15 ĆWICZENIE 4: STERYLIZACJA I DEZYNFEKCJA

Odczyt posiewu redukcyjnego z poprzedniego ćwiczenia.

Część teoretyczna:

Omówienie fizycznych i chemicznych metod sterylizacji i dezynfekcji (ze szczególnym uwzględnieniem sterylizacji sprzętu dentystycznego).

Demonstracja: - Attesty - biologiczne metody kontroli sterylizacji,

- pakowanie sprzętu do sterylizacji: pakiety, rękawy,

- opakowania jednorazowe.

Część praktyczna:

1. Bakteriobójcze działanie promieniowania UV.

2. Kontrola jałowości powietrza.

3. Działanie preparatów dezynfekcyjnych do higienicznego mycia rąk.

Przygotowanie do następnego ćwiczenia: posiew redukcyjny na podłożu agarowym z krwią i 1/3 płytki MC:

• wymaz z ropnia okołozębowego

• wymaz z migdałków

• wymaz ze zmiany próchniczej

18.10.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00 ĆWICZENIE 5: GRAM(+) ZIARENKOWCE - (Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus)

Odczyt wyników z poprzedniego ćwiczenia (sterylizacja, dezynfekcja).

Odczyt posiewów wykonanych na poprzednim ćwiczeniu (wymazy z ropnia, migdałków, zmiany próchniczej); wykonanie preparatów barwionych metodą Grama.

Omówienie diagnostyki zakażeń wywoływanych G(+) ziarniakami.

Część teoretyczna:

1. Rola Staphylococcus spp. w zakażeniach implantów zębowych.

2. Rola Streptococcus spp. w patogenezie próchnicy.

Część praktyczna:

1. Metody różnicowania G(+) ziarenkowców:

• Staphylococcus aureus, Staph. epidermidis, Staph. saprophyticus (test koagulazowy, test katalazowy, nowobiocyna).

• Streptococcus oralis, Strep. pyogenes, Strep. pneumoniae, Enterococcus spp.

test wrażliwości na bacytracynę i optochinę, szereg biochemiczny dla enterokoków.

• Api20Strep. - do odczytu.

22.10.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15 ĆWICZENIE 6: PATOGENY GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH: Corynebacterium diphtheriae, Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae. NOSICIELSTWO Neisseria meningitidis i Streptococcus pneumoniae

SPRAWDZIAN I (materiał z ćwiczeń 1-5)

Część teoretyczna:

• Charakterystyka patogenów górnych dróg oddechowych.

• Diagnostyka błonicy.

• Różnicowanie pałeczek Haemophilus spp.

• nosicielstwo Haemophilus influenzae i Streptococcus pneumoniae.

• Diagnostyka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Część praktyczna:

• Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów.

25.10.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00 ĆWICZENIE 7: LASECZKI GRAM-DODATNIE (Bacillus anthracis, Clostridium spp.)

Część teoretyczna:

• Chorobotwórczość: Bacillus anthracis, Clostridium botulinum, Cl. tetani, Cl. perfringens, Cl. difficile

Część praktyczna:

• Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów.

29.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15

ĆWICZENIE 8: GRUŹLICA (OBRAZ KLINICZNY, DIAGNOSTYKA, PROFILAKTYKA). NOKARDIOZA

Część teoretyczna:

• Podział taksonomiczny i charakterystyka mykobakterii

• Postacie kliniczne gruźlicy, diagnostyka, szczepienia (BCG), próby tuberkulinowe

• Odporność śródzakaźna - fenomen Kocha

• Charakterystyka i chorobotwórczość Nocardia spp.

Część praktyczna:

• Oglądanie preparatów plwociny od chorego prątkującego barwionych metodą:

Ziehl-Neelsena,

• Czynnik wiązkowy (cord factor) - preparat

• oznaczanie wrażliwości prątków na tuberkulostatyki.

05.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15

ĆWICZENIE 9: G(+) i G(-) BAKTERIE BEZWZGLĘDNIE BEZTLENOWE: Actinomyces, Prevotella, Porphyromonas, Bacteroides, Fusobacterium

Część teoretyczna:

• Chorobotwórczość G(-) bakterii bezwzględnie beztlenowych (Prevotella, Porphyromonas, Bacteroides, Fusobacterium).

• Charakterystyka Actinomyces israeli, symptomatologia, diagnostyka i leczenie promienicy.

• Rola innych promieniowców w patogenezie jamy ustnej (paradontoza, płytka nazębna).

Część praktyczna:

• Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów.

Przygotowanie do następnego ćwiczenia - posiew redukcyjny:

• ropa z rany pooperacyjnej (K, MC, bc).

• wymaz z odbytu (biegunka) (MC, SS, SF).

08.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00

ĆWICZENIE 10: GRAM-UJEMNE PAŁECZKI FERMENTUJĄCE i NIEFERMENTUJĄCE

Część teoretyczna:

• Omówienie chorobotwórczości pałeczek rodziny Enterobacteriaceae.

• Chorobotwórczość Pseudomonas aeruginosa.

• Demonstracja wzrostu pałeczek G(-) na podłożach wybiórczo-różnicujących

Część praktyczna:

• Odczyt posiewów z poprzedniego ćwiczenia

• Demonstracja szeregów biochemicznych i testów ID32GN dla: E. coli, Klebsiella pneumoniae, Salmonella spp., Shigella spp., Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa.

Przygotowanie do następnego ćwiczenia.

Pobieranie materiałów własnych z jamy ustnej (gardło, migdałki, płytka nazębna, kieszonki dziąsłowe) - posiew tlenowy na podłoża: agar z krwią, Mac Conkey'a, Sabouraud.

12.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9.45-11.15

ĆWICZENIE 11: MIKROFLORA JAMY USTNEJ

SPRAWDZIAN II (materiał z ćwiczeń 6-10)

Część teoretyczna:

• Omówienie pozytywnej i negatywnej roli flory fizjologicznej (zakażenia endogenne).

Część praktyczna:

• Odczyt własnych posiewów - oglądanie morfologii i zabarwienia kolonii, hemolizy, oglądanie preparatów barwionych metodą Grama, sporządzonych z różnych morfologicznie kolonii.

• Wykonanie preparatów natywnych z kieszonek dziąsłowych (mikroskop cpw).

15.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00

ĆWICZENIE 12: CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ

Część teoretyczna:

1. Podział zakażeń przenoszonych drogą płciową ze względu na etiologię:

• zakażenia bakteryjne: Treponema pallidum, Neisseria gonorrhoeae, Haemophilus ducreyi, Mycoplasma, Ureaplasma, Chlamydia trachomatis.

• zakażenia wirusowe: HIV, HSV, HBV, HPV, Molluscum contagiosum.

• zakażenia grzybicze: Candida albicans.

• zakażenia pierwotniakowe: Trichomonas vaginalis.

2. Etiologia NGU.

3. Omówienie diagnostyki kiły i rzeżączki ze szczególnym uwzględnieniem zmian w jamie ustnej.

Część praktyczna:

Oglądanie preparatów:

• preparat srebrzony z T. pallidum - mikroskop świetlny.

• preparat z ropy rzeżączkowej - mikroskop świetlny.

• preparat Trichomonas vaginalis - mikroskop świetlny.

• preparat z Candida albicans - mikroskop świetlny.

19.11.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15

ĆWICZENIE 13: METODY BADANIA WRAŻLIWOŚCI BAKTERII NA ANTYBIOTYKI
I CHEMIOTERAPEUTYKI

Część teoretyczna:

1. Charakterystyka najważniejszych grup antybiotyków (mechanizm i sposób działania, spektrum przeciwbakteryjne, mechanizm(y) oporności, farmakokinetyka): β-laktamy, aminoglikozydy, makrolidy i ketolidy, linkozamidy, glikopeptydy, tetracykliny, tigecyklina, polimyksyny, oksazolidynony, fluorochinolony, sulfonamidy.

2. Oznaczanie wrażliwości bakterii na antybiotyki:

• metodą dyfuzyjno-krążkową,

• metodą seryjnych rozcieńczeń leku w bulionie Mueller-Hintona - demonstracja, omówienie pojęcia MIC i MBC,

• metodą E-testów,

• metodą ATB - antybiogram dla bakterii beztlenowych - demonstracja,

• oznaczanie wrażliwości Mycobacterium tuberculosis na tuberkulostatyki - demonstracja.

Część praktyczna:

Wykonanie testu wrażliwości (antybiogramu) dla wybranych patogenów:

• Staphylococcus aureus MRSA,

• Enterococcus faecalis HLAR,

• Klebsiella pneumoniae ESBL(+)

22.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00

ĆWCZENIE 14: BADANIE MECHANIZMÓW OPORNOŚCI BAKTERII NA LEKI PRZECIWBAKTERYJNE

Odczyt antybiogramów z poprzedniego ćwiczenia.

Część teoretyczna:

1. Omówienie wybranych mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki: MRS, VRE, GRE, HLAR, ESBL na podstawie wyników z poprzedniego ćwiczenia.

Część praktyczna:

• Oznaczanie szczepów β-laktamazododatnich - metoda cefinazowa.

• Demonstracja oznaczania ESBL - metoda E-testu.

26.11. 2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15

Ćwiczenie15: KANDYDOZA I INNE ZAKAŻENIA GRZYBICZE JAMY USTNEJ

Część teoretyczna:

1. Charakterystyka grzybów rodzaju Candida.

2. Postacie kliniczne kandydozy w obrębie jamy ustnej:

• ostra kandydoza rzekomobłonowa,

• ostra kandydoza atroficzna (zanikowa),

• przewlekła kandydoza (atroficzna)zanikowa,

• przewlekła kandydoza rozrostowa (hiperplastyczna),

• przewlekła kandydoza błony śluzowej,

• zapalenie kątów ust.

3. Omówienie diagnostyki zakażeń grzybami Candida sp.

4. Aspergilloza zatok szczękowych.

Część praktyczna:

1.Sporządzenie i oglądanie preparatu Candida albicans barwionego metodą Grama.

2.Test filamentacyjny - wykonanie i oglądanie preparatu natywnego.

3.Oglądanie chlamydospor i blastospor Candida albicans w mikrohodowli.

4. Chromagar Candida.

29.11.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00

ĆWICZENIE 16: POBIERANIE I TRANSPORT MATERIAŁÓW DO BADAŃ BAKTERIOLOGICZNYCH, WIRUSOLOGICZNYCH i SEROLOGICZNYCH.

DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ STOMATOLOGICZNYCH - część I

SPRAWDZIAN III (materiał z ćwiczeń 11-15)

Część teoretyczna:

• omówienie zasad i warunków prawidłowego pobierania i przesyłania materiałów do badań mikrobiologicznych

• demonstracja urządzeń do pobierania różnorodnych materiałów diagnostycznych

• demonstracja podłoży transportowych

• omówienie warunków transportu materiałów do laboratorium mikrobiologicznego (czas, temperatura, zabezpieczenia)

Część praktyczna:

Diagnostyka zakażeń stomatologicznych - część I.

Posiew materiałów diagnostycznych:

1. wymaz z ropnia po wprowadzeniu implantu (wszczepu) zębowego

2. wymaz z gardła - rozpoznanie: atroficzne zapalenie błony śluzowej

3. krew - rozpoznanie: zapalenie wsierdzia (endocarditis) po ekstrakcji zęba

4. ropa z przetoki twarzowo-szyjnej w bulionie tioglikolanowym

03.12.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15

ĆWICZENIE 17: DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ STOMATOLOGICZNYCH - część II

Część praktyczna:

1 Odczyt posiewów z poprzedniego ćwiczenia.

2. Identyfikacja czynników etiologicznych zakażeń stomatologicznych: wykonanie i odczyt testów różnicujących adekwatnie do wyizolowanego drobnoustroju (patogenu).

3. Demonstracja gotowych testów stosowanych w diagnostyce stomatologicznej:

• Dentocult SM Strip mutans - test paskowy do wykrywania Streptococcus mutans

• Dentocult LB - test paskowy do wykrywania Lactobacillus.

06.12.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00

ĆWICZENIE 18: ZAKAŻENIA WIRUSOWE JAMY USTNEJ - SEMINARIUM

Część teoretyczna:

Wirusowe zakażenia w obrębie jamy ustnej:

• Herpesviridae

• Mumpsvirus

• Morbilivirus (plamki Koplika)

• wirusy Coxsackie A- herpangina

• Różyczka

Część praktyczna - demonstracja i omówienie:

1. Efekt cytopatyczny linii komórkowej zakażonej wirusem.

2. Bakteriofagi.

3. odczyn Hirsta.

4. odczyn Hirsta-Salka (OZHA).

10.12.2013 (wtorek) 8.00-9.30; 9,45-11.15

ĆWICZENIE 19: Chlamydia, Mycoplasma, Rickettsia - udział w zakażeniach jamy ustnej

SPRAWDZIAN IV (materiał z ćwiczeń 16, 17, 18 oraz 19 materiał bieżący)

13.12.2013 (piątek) 9.45-11.15; 11.30-13.00

ĆWICZENIE 20: Odrabianie nieobecności. Zaliczenie ćwiczeń.

Wrocław, 2013-06-28

Odpowiedzialny za dydaktykę:

dr hab. Grażyna Gościniak prof. nadzw.

1

1

---