MIGRENA
Migrena jest czymś więcej niż tylko zwykłym bólem głowy. Zdefiniowano ją jako:
„ nawracający , napadowy ból głowy często połączony z nudnościami i zaburzeniami wzroku” . Wiele lekarzy twierdzi ,że migrenie muszą towarzyszyć zaburzenia wzroku lub żołądkowo-jelitowe. Nie każdy ból głowy musi oznaczać migrenę. Żeby jednak postawić dobrą diagnozę , należy zapoznać się z przyczynami, objawami i skutkami migreny.
RÓŻNE RODZAJE MIGRENY I BÓLU GŁOWY.
Migrena bez aury
Cierpi na nią tak wiele osób, że jest nazywana migreną zwykłą.
Migrena z aurą
Aura trwa ok. 30 minut i najczęściej występują po niej inne objawy, ale nie zawsze . Ten typ migreny określa się jako migrenę klasyczną.
Migrena bez bólu głowy
Występuje wtedy gdy pojawia się aura.
Stan migrenowy
Przedłużony atak migreny, podczas którego ból głowy może zmieniać swoją intensywność, ale rzadko zanika całkowicie.
Klasterowy ból głowy
Ataki pojawiają się grupowo i trwają od 6-12 tygodni, zwykle w tych samych porach roku. Sam ból jest przeważnie krótki, trwa od 30 minut do 2 godzin, ale może pojawiać się kilkakrotnie w ciągu dnia. Takie bóle głowy nazywa się często neuralgią migrenową. Nie są uważane za migrenę i występują dość rzadko. Czasem są nazywane „budzącym bólem głowy”, ponieważ budzą człowieka rano, silnym bólem spoza gałki ocznej. Oko jest zaczerwienione, może łzawić, a dziurka od nosa jest zablokowana lub wypływa z niej przejrzysty płyn.
Napięciowy ból głowy
Może być ciągły lub powracać o tej samej porze dnia. Może trwać od 30 minut do tygodnia i przypomina swym charakterem ucisk opaski zawiązanej dookoła głowy. Zaczyna się zwykle w okolicy karku i rozprzestrzenia w górę, może powodować nudności, czasem nadwrażliwość na światło, dźwięk, ruch.
Ból głowy związany z zażywaniem leków
Bardzo wiele popularnych środków przeciwbólowych, preparatów opartych na ergotaminie oraz innych może wywoływać codzienny ból głowy.
JAK SIĘ DOWIEDZIEĆ, CZY TO MIGRENA ?
Występuje przeważnie ten sam schemat, potwierdzający wystąpienie migreny. Objawy zapowiadające tj. niepokój, ospałość po których następuje :
gwałtowny ból głowy
i (lub) wymioty
i (lub) nudności
nadwrażliwość na światło, dźwięk i ruch
Trwa to od 2-72 godzin, a w okresie między atakami stan zdrowia jest zupełnie normalny.
Jedną z bardzo charakterystycznych cech migreny są objawy zapowiadające, może to być: ospałość, nagły przypływ energii, dobre samopoczucie, niechęć do picia lub pragnienie, nadmierna aktywność lub ziewanie, niepokój, euforia, odrętwienie lub nadwrażliwość, głód lub utrata apetytu, rozwolnienie lub zaparcie, trudności w mówieniu, znużenie lub witalność, zamroczenie, poplątanie lub nadzwyczaj precyzyjne myślenie.
AURA MIGRENOWA
Dodatkowe zjawiska (zmiany) dotyczą zmysłów, powonienia, słuchu, smaku,
dotyku lub przejawiać się jako zaburzenia świadomości. Wyróżnia się kilka aur :
pozytywna - składa się z jasnych świateł, zygzaków, wzorów, może wpływać na inne
zmysły np.: pacjent słyszy muzykę, której nie ma
negatywna - występuje wtedy, gdy czegoś brakuje np.: pacjent nie słyszy
rozmawiających osób, traci węch, smak
wzrokowa - (mroczki) składa się z gwiazdek, jasnego światła, wirujących wzorów,
wizji ptaków, zwierząt, osób, wszystko może stać się małe lub duże
węchowa - pacjent czuje zapachy kwiatów lub zapachy nieprzyjemne, drażniące
dźwiękowa - przybierają formę muzyki lub hałasu
czuciowa - występuje nadmierna wrażliwość na dotyk, przemijające osłabienie
w jednej połowie ciała zmiany napięcia mięśni
stanu świadomości - występują zmiany w pamięci, w mowie lub sposobie odbierania
bodźców
Stan aury może trwać od kilku minut do kilku godzin. Po nim pojawiają się nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło (dźwięk )
OBJAWY MIGRENOWEGO BÓLU GŁOWY
Choroba może zaczynać się od zwykłego bólu, który przekształca się w ból pulsujący, nasilający się pod wpływem ruchu, światła ( hałasu ). Jest to ból jednostronny lub obejmujący całą głowę, któremu mogą towarzyszyć nudności, wymioty, zawroty.
CO WYWOLUJĘ MIGRENĘ ?
Wszystkie czynniki, które składają się na przyczynę bólu głowy, mogą także wywoływać migrenę . Najbardziej popularne to :
zbyt długi lub zbyt krótki okres snu
przebywanie na znacznych wysokościach
niski poziom cukru we krwi
palenie papierosów
alkohol
nadmiar kofeiny i leków
Ataki zdarzają się zazwyczaj, gdy chory jest przemęczony lub zestresowany.
PRZYCZYNY MIGRENY
Naukowcy stwierdzili, że migrena spowodowana jest zwężeniem i rozszerzaniem naczyń krwionośnych doprowadzających krew do mózgu. Obecnie ten pogląd trochę się zmienił, twierdzą bowiem, że czynnikiem wywołującym migrenę jest serotonina.
Ze względu na to, że leki będące skuteczne w leczeniu migreny zawsze w jakiś sposób wpływają na stężenie serotoniny we krwi.
Czym jest serotonina?
Jest neurotransmiterem chemicznym „posłańcem” . Jej uwolnienie w obrębie połączeń nerwowych umożliwia lub i nie przejście impulsu elektrycznego z jednej komórki do drugiej. Jest ona środkiem komunikacji międzykomórkowej, ale rodzaj przekazywanych informacji zależy od samych komórek nerwowych oraz ich wzajemnych połączeń. Wpływa ona na sen, nastrój, odczuwanie bólu, reguluje temperaturę ciała, pracę serca i układu krążenia, a także wpływa na apetyt. Gdy jej poziom spada naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu . W okresie poprzedzającym migrenę jej poziom we krwi jest wysoki, a po zakończeniu obniża się .
Stężenie serotoniny może ulec zmniejszeniu w wyniku :
stresu
niskiego poziomu cukru we krwi
Z kolei ulega podwyższeniu pod wpływem :
tlenu
wymiotów
niektórych pokarmów tj. ser, czekolada, pomarańcze.
Wpływ na jej poziom we krwi mają także substancje hormonalne np.: estrogeny. Dlatego tabletki antykoncepcyjne mogą wywoływać bóle głowy.
NAJCZĘSTSZE SPOSOBY LECZENIA MIGRENY.
Znane są 3 podstawowe metody postępowania w przypadku migrenowych bólów głowy:
Leczenie mające na celu zahamowanie lub zmniejszenie objawów w przypadku, gdy napad choroby już nastąpił stosuje się wtedy środki farmakologiczne powodujące skurcz naczyń krwionośnych np.: zawierające kofeinę lub ergotaminę. Wykorzystuje się także preparaty, które wywołują niestety wzrost stężenia serotoniny.
Leczenie mające na celu utrzymanie chorego w jak najlepszej kondycji w czasie migreny. Poleca się leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwwymiotnym.
Leczenie długoterminowe, którego podstawowym celem jest zapobieganie pojawieniu się objawów choroby (przez utrzymanie naczyń krwionośnych w ciągłym rozkurczu )
LEKI STOSOWANE W ZWALCZANIU MIGRENY.
ERGOTAMINA - sprawia, że naczynia krwionośne pozostają skurczone. Zapobiega ich
Rozszerzeniu się, więc chroni przed stanem, który powoduje ból głowy
I inne objawy występujące podczas aury. Jest ona pożyteczna, gdy ataki
Nie są zbyt częste (3-4 razy w roku) oraz w klasterowych bólach głowy.
Ważne jest, aby stosować ją w odpowiednich dawkach, nie przekraczać
6 mg na tydzień. Nie wolno stosować więcej niż 4 tabletek podczas
jednego ataku i nie więcej niż 6 w ciągu tygodnia. Należy uważać
zażywając ergotaminę, gdyż można bardzo szybko się uzależnić.
Preparaty zawierające ergotaminę :
Cafergot - zawiera także kofeinę, działa szybko, wpływa na skurcz naczyń krwionośnych,
Migril - zawiera także kofeinę i środki o działaniu antyhistaminowym, działa szybko i wywołuje senność,
Działania uboczne :
Powracający ból głowy
Stosowane przez długi czas prowadzą do uzależnień i zgorzeli konczyn
Zaburzenia wzroku
Ospałość
Suchość w ustach
Palpitacje
Skąpomocz
Mrowienie
Biegunka
Wzrost ciśnienia krwi
Kurcze nóg
Bóle brzucha
Zawroty głowy
Przeciwwskazania :
Niedoczynność tarczycy
Nadciśnienie
Jaskra
Astma
Choroby serca
Choroby nerek, wątroby, naczyń krwionośnych
Osoby starsze, ciężarne
Karmienie piersią
Zażywanie środków przeciwbólowych, beta-blokerów lub antybiotyku erytromycyny
Pizotifen - powinien, być stosowany codziennie, wpływa na obniżenie serotoniny oraz
Zapobiega wzrostowi jej stężenia w okresie poprzedzającym jej atak,
Działanie uboczne :
Senność
Wzrost apetytu
Zawroty głowy
Suchość w ustach
Nudności
Zaparcia
Sumatriptan -wpływa także na poziom serotoniny, zwiększa jej stężenie we krwi, co
Sprawia, że naczynia krwionośne zwężają się. Działa tylko na niektóre
Naczynia krwionośne mózgu.
Działania uboczne :
Zawroty głowy
Złe samopoczucie
Osłabienie
Uderzenia krwi do mózgu
Uczucie ciężkości, skrępowania
Senność
Wzrost ciśnienia krwi
Niewielki ucisk w klatce piersiowej i zmniejszenie doplywu krwi do serca
Przeciwwskazania:
Zażywanie z lekami zawierającymi ergotaminę lub środki antydepresyjne
Osoby starsze
Dzieci, młodzież
Ciąża
Nadciśnienie
Choroby serca
Methysergide( Deseril ) - niweluje działanie serotoniny, wskazana przerwa w leczeniu
Co 5 miesięcy na okres co najmniej 30 dni,
Działanie uboczne :
Zwłóknienie osierdzia, opłucnej, otrzewnej
Skurcz naczyń tętniczych
Nudności
Dyskomfort w jamie brzusznej
Zmęczenie
Obrzęki, kurcze nóg
Zawroty głowy
Senność
Wypadanie włosów
Zaburzenia centralnego układu nerwowego
Clonidyne(Dixarit) -niweluje działanie substancji pobudzających receptory alfa
Współczulnego układu nerwowego. Skuteczna w migrenie
Spowodowanej spożywaniem niektórych potraw,
Leki p/ depresyjne - stosowane ze względu na ich wpływ na produkcję serotoniny,
Niesterydowe leki p/zapalne - stosowane ze względu na to, że migrena jest traktowana
Jako rodzaj zapalenia.
Analgetyki - działają przeciw bólowo, zaliczamy do nich:
Aspirynę - łagodzi ból, zmniejsza gorączkę, ogranicza stany zapalne. Może uszkodzić śluzówkę przewodu pokarmowego,
Ibuprofen - podobne właściwości co aspiryna, lecz nie podrażnia tak często żołądka
Paracetamol - zmniejsza ból i gorączkę, przeciwwskazany w chorobach nerek i wątroby
Codeina - swym działaniem przypomina morfinę, stosowana jako składnik leków przeciw bólowych, może powodować zaparcia.
NATURALNE METODY ZAPOBIEGANIA MIGRENIE
Najważniejszą właściwością leków stosowanych w migrenie jest to, że potrafią zatrzymać jej atak i osłabić objawy choroby. Każdy kto doświadczył migreny wie, że jest to choroba „naturalna”. Wielu ludzi instynktownie czuje, że przyjmowanie leków w celu zatrzymania ataku migreny nie jest leczeniem przyczynowym. Branie leków może spowodować, że życie z migreną stanie się bardziej znośne, ale w żaden sposób nie wpływa na przyczyny, które leżą u podłoża choroby.
Metody doraźne - minimalizujące dolegliwości.
Podstawowym zadaniem terapii jest uzależnienie jej od indywidualnych potrzeb chorego. Każde leczenie odbywa się metodą prób i błędów, nie ma gotowych schematów w postępowaniu z migreną. Każdy rodzaj terapii wymaga czasu i cierpliwości. Pierwszym krokiem jest umiejętność rozpoznawania objawów ostrzegawczych.
Jeśli atak występuje rano trzeba zapamiętać co robiło się dnia poprzedniego, co mogło wpłynąć na atak. Każdy pacjent może sam zapobiec rozwinięci się objawów choroby, gdy zadziała szybko, wymaga to jednak pewnego doświadczenia. Oto kilka sposobów zapobiegających rozwinięciu się objawów chorobowych:
wypić kilka szklanek wody
wypić filiżankę słodkiej kawy lub herbaty (kofeina wywołuje skurcz naczyń krwionośnych, a cukier dostarcza organizmowi energii )
wyobrazić sobie, że ma się ciepłe dłonie
położyć się w cichym ,ciemnym pomieszczeniu
zmusić się do wysiłku fizycznego (bieganie, skakanie, stosunek seksualny )
wyjść z dusznego pomieszczenia
zażyć gorącej kąpieli lub zanurzyć ręce w gorącej wodzie
wymasować sobie kark, ramiona, zastosować odpowiedni ucisk na punkty ciała zalecane w akupresurze
zastosować leki ziołowe zawierające złocień maruna, wit. B3
oddać się aromoterapii
Metody automasażu:
1. Masować stopy i dłonie : ten typ masażu działa na kilka sposobów, rozluźnia mięśnie, rozgrzewa kończyny, rozprasza ilość energii i kieruje ją do oddalonych od głowy części ciała,
2. Masować kark i ramiona w celu rozluźnienia mięśni: są one zazwyczaj napięte w okresie poprzedzającym napad migreny
3. Kciukiem lub zgiętym palcem dłoni uciskać punkty akupresury znajdujące się w
okolicy skroniowej, z tył głowy, na karku, na grzbietowej części dłoni między
kciukiem, a palcem wskazującym
Każdy pacjent chorujący na migrenę może odnieść wrażenie, że przyczyną dolegliwości jest przemęczenie. Organizm zmusza wtedy do odpoczynku, mówi „nie” dotychczasowemu stylowi życia. Wszyscy mamy pewne skłonności i przejawiamy ściśle określone reakcje na sytuacje stresowe oraz napięcie pojawiające się w życiu. Dlatego jedną z takich sytuacji obronnych jest atak migreny. Żeby pacjent mógł sam sobie pomóc, na początek musi uświadomić sobie na jakim etapie jest rozwój choroby. Zacząć musi od przeanalizowania swojego życia pod względem psychicznym, fizycznym i emocjonalnym. Pierwszym krokiem takich obserwacji może być założenie dzienniczka, które pomoże wybrać właściwą metodę postępowania antymigrenowego. W dzienniczku należy zaznaczyć czerwonym krzyżykiem, każdy dzień w którym wystąpi migrena (kobiety dodatkowo zaznaczają dni miesiączki ) . Jednak nie można odnotować zbyt wielu zdarzeń, gdyż trudno będzie później znaleźć istotną informację.
Co warto zanotować ?
1. Artykuły spożywcze, które sprzyjają migrenie (menu )
2. Wszystko co według pacjenta może wywołać migrenę np.: zakupy, podróże,
oglądanie telewizji, praca przy komputerze
3. W dniu w którym doszło do ataku zapisać:
- kiedy atak się rozpoczął ?
- kiedy atak się zakończył ?
- główne objawy np.: aura, nudności, wymioty, bóle głowy
4. Efekty zażywania leków oraz innych form terapii
5. Własne uwagi co do rzeczy odpowiadających za powstanie migreny.
W dniach wolnych od migreny także zaznaczyć menu
PODRĘCZNA LISTA NAJCZĘSTSZYCH CZYNNIKÓW WYWOŁUJĄCYCH MIGRENĘ.
Spożywanie posiłków w niedostatecznej ilości
Pokarmy o których się sądzi, że wpływają na ujawnienie choroby:
czekolada
ser
czerwone wino (każdy rodzaj alkoholu )
kawa
kofeina w każdej postaci
hormony kobiece co szczególnie ujawnia się w okresie:
krwawienia miesiączkowego
ciąży
hormonalnej terapii zastępczej
zażywania pigułek antykoncepcyjnych
menopauzy
zaburzenia snu
zaburzenia natury mechanicznej dotyczącej:
szczeki
karku
pleców
zatok
oczu
zębów
czynniki środowiskowe:
jaskrawe, migoczące światła
nadmierny wysiłek fizyczny
robienie zakupów
warunki pogodowe
intensywne zapachy
sprzęt radiowo-telewizyjny
emocje :
sytuacje stresowe w domu i pracy
depresja
Podejrzana żywność
Każdy rodzaj pokarmów, który podwyższa poziom serotoniny jest nie wskazany np.: artykuły spożywcze zawierające aminy ( ser, czekolada, owoce cytrusowe ). Mleko i mięso z indyka ponieważ zawierają duże ilości aminokwasu zwanego tryptofanem. Artykuły spożywcze mające w swym składzie: glutamin sodu, intraty ( hot-dogi, bekon, szynka, salami, paprykarze ), kofeinę ( kawa, herbata, musujące napoje chłodzące ).
Różne inne pokarmy.
Owoce i warzywa np.: banany, figi w puszkach, daktyle, rodzynki, truskawki, ananasy, śliwki, maliny, cebula, kiszona kapusta, soczewica, marynaty, produkty sojowe, czosnek
Produkty mięsne oraz przetwory rybne np.: wątroba, nerkówka, nerki, mózg, dziczyzna, ryby solone lub wędzone, mięso konserwowane, kawior, wątróbki drobiowe, pasztet
Nabiał np.: kremy, jogurt, sery, kwaśna śmietana, maślanka, jaja
Płatki pszenne, kukurydziane
Napoje alkoholowe
Przyprawy (ocet )
Grzyby, drożdże
Słodycze, słodziki
Produkty spożywcze nie wywołujące bólów głowy:
Cielęcina, drób, gruszki, brukselka, kiełki zbóż ,cukinia, kalafior, marchew, brokuły
MIGRENA , A DIETA
W podejmowaniu decyzji o diecie trzeba wybrać najlepszą dla danego organizmu. Możliwości jest bardzo wiele np.: dieta oparta na surowych produktach żywnościowych, dieta makrobiotyczna, diety złożone ( Haya, Wrighta, Pritkina ). Najpopularniejszą jest dieta Haya, została opracowana specjalnie dla osób z problemami przewodu pokarmowego, ale jest także skuteczna w leczeniu migreny. Białko zawarte w pożywieniu pobudza wydzielanie soku żołądkowego co zaburza proces trawienia węglowodanów. Dlatego nie zaleca się spożywania białek i węglowodanów podczas tego samego posiłku. Ten sposób odżywiania może pomóc osobom, które mają skłonności do migreny, gdyż w wyniku stosowania diety ich układ trawienny nie jest obciążony. Podstawowe zasady tej diety to: ograniczenie spożywania białka, skrobi, tłuszczów i przetworzonej żywności (białej mąki, cukru ).
UAKTYWNIENIE MECHANIZMOW OBRONNYCH ORGANIZMU
RELAKS - fizjologicznymi efektami odprężenia są następujące zmiany w funkcjonowaniu
organizmu:
Zwolnienie czynności serca, obniżenie ciśnienia krwi
Zmniejszenie częstości oddechu
Obniżenie poziomu kwasu mlekowego w surowicy krwi
Przyspieszenie przepływu krwi
Zwiększenie ciepłoty ciała
Wzrost odporności elektrycznej skóry
Opanowanie sztuki relaksu jest czasochłonne i wymaga nieustannych ćwiczeń, szczególnie gdy większość życia pacjenta upłynęła w ciągłym napięciu. Jeżeli chce się zapobiegać napadom migreny , powinno się trenować metody odprężania tak długo, aż korzystanie z nich będzie łatwe i niemal automatyczne. Trzeba ćwiczyć codziennie, a nawet dwa razy na dobę. PO pewnym czasie relaks wywrze dobry wpływ na organizm. Migrena stanie się mniej dotkliwa i rzadsza . Istnieje kilka metod relaksu:
Napinanie i rozluźnianie poszczególnych grup mięśniowych, zaczynając od palców nóg, a kończąc na mięśniach głowy
Wmawianie sobie, że niektóre mięśnie są cieple i ciężkie lub ciepłe i miękkie, podobnie zaczynamy od stóp w kierunku głowy
Wyobrazić sobie, że znajdujemy się w przyjaznym otoczeniu (piękny ogród, ciepła plaża )
Muzyka odprężająca
Ciepła kąpiel
Masaż
Ćwiczenia fizyczne
NATURALNE LECZENIE MIGRENY
Lecząc migrenę należy zadbać o wszystkie funkcje organizmu i całego człowieka. Należy wziąć pod uwagę ciało, duszę (emocje, zmysły ) i ducha jako całą istotę ludzką.
Terapie naturalne skuteczne w leczeniu migreny.
Metody oparte na efekcie biologicznych sprzężeń zwrotnych
Ziołolecznictwo
Akupresura (masaż )
Aromatoterapia
Fizykoterapia
Psychoterapia
Jak wybrać odpowiednia metodę leczenia.
Na początku bardzo ważne jest, aby cierpliwie kontynuować leczenie jedna metodą przez odpowiedni czas. W przeciwnym razie, gdy zaczyna się leczenie kilkoma metodami naraz trudno ustalić, która z nich jest skuteczna. Szukając pomocy trzeba pamiętać, ze : naturalne sposoby leczenia wymagają czasu, dany sposób leczenia będzie skuteczniejszy, gdy pacjent zaangażuje w to swój optymizm, energie i siłę, napady migreny nie znikną całkowicie, mogą być rzadsze i o mniejszym nasileniu, bolę głowy mogą powrócić jeżeli przyczyna je wywołująca nie została usunięta.
WYWIAD
Dzięki załączonej ankiecie można w bardzo szybki sposób ustalić, czy pacjent cierpi na migrenę, czy zwykły ból głowy. Zawarte w niej pytania potwierdzają lub zaprzeczają istnieniu objawów migreny, na podstawie, których możemy ustalić diagnozę pielęgniarską.
WYWIAD - MIGRENA
1. Gdzie ból jest umiejscowiony ?
..........................................................................................................................................
Jaki charakter ma ból ?
a) pulsujący
b) opasujący głowę jak „ Chełm”
promieniujący od kręgów szyjnych
inny:..................................................................................................................
Jak długo trwają ataki bólowe ?
...........................................................................................................................................
Czy występują takie objawy jak :
nudności
wymioty
ospałość
niepokój
zaburzenia wzrokowe
odrętwienie ciała
żadne z wymienionych
Czy ból nasila się pod wpływem:
a) ruchu
światła
dźwięku
żadnym z wymienionych
6 .Czy ból występuje przed posiłkiem ? a) tak
nie
7. Czy Pan / pani zażywa leki ? Jakie ?
...........................................................................................................................................
8. Czy ból występuje po:
a) stresie
b) alkoholu
c) kofeinie
d) żadnym z wymienionych
Dla kobiet.
9. Czy ból występuje w okresie menstruacji ?
a) tak
b) nie
10. Czy zażywasz leki hormonalne ?
a) tak-jakie?..................................................................................................
b) nie
MIGRENA
Różne rodzaje migreny.
Jak się dowiedzieć, czy to migrena ?
Aura migrenowa.
Objawy migrenowych bólów głowy.
Co wywołuje migrenę ?
Przyczyny migreny.
Najczęstsze sposoby leczenia migreny.
Leki stosowane w zwalczaniu migreny.
Naturalne metody zapobiegania migrenie.
Podręczna lista najczęstszych czynników wywołujących migrenę.
Migrena, a dieta.
Uaktywnienie mechanizmów obronnych organizmu.
Naturalne leczenie migreny.
Wywiad.
Opracowała: Agnieszka Kozłowska