ZAGADNIENIA DO EGZAMINU Z

POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO I JEGO SĄDOWEJ KONTROLI.

1. Zasady postępowania administracyjnego (6-16kpa; np.: ogólne post. admin.).

(a) pierwotne

a) Zasada praworządności działania organu administracji publicznej i dbałości o praworządne działanie stron i uczestników postępowania

Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli

b) Zasada prawdy obiektywnej

W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

c) Zasada uwzględniania w postępowaniu i załatwianiu spraw interesu społecznego i słusznego interesu jednostki (art. 7 in fine)

d) Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10)

Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

§ 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.

§ 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady określonej w § 1.

(b) pochodne

e) Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa (art. 8 ab initio)

Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.

f) Zasada dwuinstancyjności postępowania (art. 15)

g) Zasada trwałości decyzji administracyjnej (art. 16 § 1)

Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych

h) Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych (art. 16 § 2)

Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach

2. Pojęcie postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego.

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE:

Regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej

w formie decyzji administracyjnej, jak i ciąg czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnej

POSTĘPOWANIE SĄDOWOADMINISTRACYJNE:

Regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych sądu administracyjnego i innych podmiotów tego postępowania podjętych w celu rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem działania bądź zaniechania działania przez organ wykonujący władzę publiczną

3. Rodzaje postępowania administracyjnego oraz sądowoadministracyjnego ( np.: odrębne postępowanie sądowoadministracyjne).

Postępowanie administracyjne:

a) postępowanie OGÓLNE

- regulowane jest przepisami kpa

- w jego trybie następuje rozpoznanie i rozstrzygnięcie większości spraw administracyjnych

(np. sprawy zmiany nazwiska, sprawy pozwoleń budowlanych, samowoli budowlanych, sprawy koncesji, zezwoleń, sprawy wywłaszczenia nieruchomości).

b) postępowanie SZCZEGÓLNE

- w jego trybie następuje rozpoznanie i rozstrzygnięcie spraw określonego rodzaju

- postępowaniem szczególnym jest postępowanie podatkowe, którego przedmiotem jest rozpoznanie i rozstrzygnięcie spraw podatkowych.

Postępowanie sądowo administracyjne:

1. OGÓLNE postępowanie sądowoadministracyjne

- w jego trybie następuje rozpoznanie i rozstrzygnięcie różnego rodzaju skarg na działanie lub bezczynność organów wykonujących administrację publiczną (np. skargi na decyzje, postanowienia, skargi na innego rodzaju akty lub czynności z zakresu administracji publicznej, skargi na akty prawa miejscowego).

b) ODRĘBNE postępowanie sądowoadministracyjne

- w jego trybie następuje rozpoznanie i rozstrzygnięcie sporów o właściwość

między jednostkami samorządu terytorialnego i między samorządowymi odwoławczymi oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej.

3. Postępowanie POMOCNICZE

- pełni funkcję pomocniczą wobec ogólnego postępowania sądowo administracyjnego.

● postępowanie w sprawie nałożenia grzywny - ma na celu doprowadzenie do wszczęcia ogólnego postęp. sądowoadmin. przez przymuszenie organu, do którego została wniesiona skarga, do przekazania jej wraz z aktami sprawy i odpowiedzią do sądu.

● postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt - ma na celu umożliwienie rozpoznania i rozstrzygnięcia skargi lub obalenia prawomocnego orzeczenia sądu.

● postępowanie w sprawie podejmowania uchwał:

1) wyjaśniających przepisy prawne (których stosowanie wywołuje rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych).

2) zawierających rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej.

- ma na celu zapewnienie prawidłowego i jednolitego stosowania prawa przy rozpoznawaniu i rozstrzyganiu skarg na działanie lub bezczynność organów administracji publicznej.

4. Tryby postępowania administracyjnego.

1. postępowanie GŁÓWNE

- jego przedmiotem jest rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej w trybie i formie przewidzianych przez przepisy prawa procesowego zgodnie z przepisami prawa materialnego

- w jego ramach wyróżniamy postępowanie:

• toczące się przed organem I instancji,

• toczące się przed organem II instancji w razie wniesienia odwołania przez legitymowane podmioty postępowania administracyjnego.

2. Postępowanie NADZWYCZAJNE

- ich przedmiotem, w przeciwieństwie do postępowania głównego, nie jest rozstrzygnięcie merytoryczne sprawy administracyjnej (podatkowej), lecz przeprowadzenie weryfikacji decyzji wydanej w postępowaniu głównym

- uzależnione są więc od uprzedniego przeprowadzenia postępowania głównego, zakończonego wydaniem ostatecznej decyzji

- prowadzą do wydania prawidłowej decyzji w sprawie rozpatrywanej uprzednio w postępowaniu głównym

- na system nadzwyczajnych trybów postęp. uregulowanych w kpa i w op (ordynacji podatkowej) składają się:

• postępowanie w sprawie wznowienia postępowania

(ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy admin. zakończonej decyzją ostateczną)

• postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji

(ustalenie, czy decyzja nie jest dotknięta kwalifikowaną wadą powodującą jej nieważność). Stwierdzenie nieważności decyzji polega na wyeliminowaniu jej z obrotu prawnego, bez merytorycznego rozstrzygania sprawy administracyjnej, do której odnosiła się.

• postępowanie mające na celu uchylenie, zmianę decyzji prawidłowej bądź dotkniętej wadami niekwalifikowanymi.

5. Stadia postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego.

a) stadia postępowania administracyjnego

• Stadium wstępne - obejmujące czynności wszczęcia postępowania oraz czynności procesowe mające na celu zbadanie dopuszczalności wszczęcia postępowania w określonej sprawie

• Stadium postępowania wyjaśniającego - obejmujące ciąg czynności procesowych, których celem jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, dającego podstawę do zastosowania normy prawa materialnego

• Stadium podjęcia decyzji - rozstrzygnięcie sprawy indywidualnej konkretnej osoby, będącej przedmiotem postępowania

b) stadia postępowania sądowo administracyjnego

• Stadium wstępne - zbadanie przez sąd dopuszczalności skargi, prawidłowości wniesienia skargi (zachowanie terminu i innych wymagań formalnych skargi), a także ustalenie, czy usunięto braki formalne skargi, co pozwala na nadanie jej dalszego biegu

• Stadium rozpoznawcze - rozpoznanie skargi

• Stadium podjęcia orzeczenia - rozstrzygnięcie skargi przez podjęcie w sprawie wyroku uwzględniającego skargę lub nieuwzględniającego jej, albo postanowienia kończącego postępowanie (postanowienia o odrzuceniu skargi, postanowienia o umorzeniu postępowania)

6. Organ administracji.

KOMPETENCJA OGÓLNA organu administracji publicznej:

- zdolność prawna organów administrujących do załatwienia spraw administracyjnych w danym układzie postępowania

- ustanawia ją art. 1 pkt 1 i 2 kpa

- kompetencja ta przysługuje:

1) Organom administracji rządowej

a. ministrom (art. 5 § 2 pkt 4 kpa)

b. terenowym organom administracji rządowej

● wojewodom

● działającym pod zwierzchnictwem wojewody kierownikom zespolonych służb, inspekcji i straży, prowadzącym postępowanie administracyjne w imieniu wojewody lub we własnym imieniu

● organom administracji niezespolonej

2) Organom jednostek samorządu terytorialnego (art. 5 § 2 pkt 6 kpa)

3) Innym organom państwowym (gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w art. 1 pkt 1 kpa)

4) Innym podmiotom (które na podstawie ustaw lub porozumień zostały powołane do załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji)

KOMPETENCJA SZCZEGÓLNA organu administracji publicznej:

- zdolność prawna organów administrujących do załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej w określonym układzie postępowania

- jest wyznaczana przez dwie instytucje: właściwość oraz wyłączenie ze sprawy

Właściwość - zdolność prawna organu do rozpoznania i rozstrzygania spraw określonego rodzaju w postępowaniu administracyjnym.

Wyłączenie w postępowaniu administracyjnym - utrata zdolności do prowadzenia postępowania w określonej sprawie.

7. Właściwość (rzeczowa, miejscowa, delegacyjna).

Właściwość rzeczowa - zdolność prawna organów administracji publicznej do rozpoznawania i załatwiania spraw danej kategorii (art. 20 kpa)

Właściwość miejscowa - zdolność prawna organu administracji publicznej do rozpoznawania i załatwiania spraw danej kategorii na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju (art. 21 kpa)

● na podst. przepisów prawa procesowego regulujących weryfikację decyzji w drodze administracyjnej:

Właściwość delegacyjna- kpa dopuszcza możliwość przekazania rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy albo czynności procesowej w określonej sprawie, będącej przedmiotem postępowania, jednemu organowi administracji publicznej przez drugi organ

a) możliwość przekazania rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy będącej przedmiotem postępowania jest przewidziana w przypadku wyłączenia organu administracji publicznej- w razie wyłączenia organu właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia, który może jednak wyznaczyć podległy jemu organ jako właściwy do rozpoznania i załatwienia sprawy

b) przekazanie innemu organowi niektórych czynności procesowych w sprawie (nazywane „pomocą prawną”)

8. Instytucja wyłączenia.

Instytucja wyłączenia - znaczenie instytucji wyłączenia organu z punktu widzenia wyznaczenia zdolności prawnej organu administracji publicznej

Wyłączenie pracownika organu

- nie prowadzi w zasadzie do utraty zdolności prawnej organu

Wyłączenie organu

- z mocy prawa traci on zdolność co do prowadzenia postępowania w określonej sprawie

Wyłączenie członka organu kolegialnego - wskutek wyłączenia pewnej liczby członków nie można zapewnić kworum niezbędnego do podejmowania ze skutkiem prawnym uchwał (tym samym organ kolegialny traci zdolność prawną do prowadzenia postępowania w określonej sprawie)

Naruszenie instytucji wyłączenia przy wydaniu decyzji w postępowaniu admin. pociąga za sobą sankcję wzruszalności tej decyzji w trybie wznowienia postęp.

9. Pozytywny / negatywny spór o właściwość.

Pozytywne spory - w których co najmniej dwa organy uważają się za właściwe do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy (przy rozstrzygnięciu sporu chodzi o zapobieżenie sytuacji, w której w danej sprawie (tożsamej) toczyłyby się dwa postępowania i zapadłyby dwa orzeczenia).

Negatywne spory - w których organy nie uważają się za właściwe do rozpoznania oraz do rozstrzygnięcia danej sprawy (przy rozstrzygnięciu sporu chodzi o więc zapewnienie stronom ochrony prawnej).

10. Strony postępowania (pojęcie strony) - art.28! .

Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek

11. Pełnomocnictwo procesowe.

• udzielenie pełnomocnictwa następuje przez jednostronną czynność prawną, jaką jest oświadczenie woli mocodawcy złożone w dobrowolnej formie (pisemnie bądź ustnie)

• w porównaniu z pełnomocnictwem regulowanym przez postępowanie cywilne, w postępowaniu administracyjnym pełnomocnictwo jest wyraźnie odformalizowane

• jedynym ograniczeniem są czynności, które wymagają osobistego dopełnienia przez stronę

• w sprawach drobnych domniemywa się udzielenie pełnomocnictwa przez stronę członkom jej najbliższej rodziny lub domownikom

12. Podmioty na prawach strony.

Pojęcie podmiotu na prawach strony

- prawo dopuszcza te podmioty do uczestnictwa w postępowaniu, ale nie są one stronami w toczącym się postępowaniu, gdyż nie toczy się ono w ich własnej sprawie

- nie występują one zamiast strony, lecz obok i niezależnie od strony

I. Organizacja społeczna (art. 31 kpa)

- przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej jest uzależnione od spełnienia łącznie dwóch przesłanek:

a) jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji, co ma miejsce wtedy, gdy sprawa będąca przedmiotem danego postępowania mieści się w zadaniach organizacji określonych w statucie

b) zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego, z czym będziemy mieli do czynienia wtedy, gdy skutki decyzji wpływać będą na sytuację prawną nie tylko strony, ale również innych podmiotów, na otoczenie

● organizacja społeczna, występując o przyznanie jej procesowych praw strony w postępowaniu, jest obowiązana wykazać, że spełnia obie przesłanki, przytaczając postanowienia statutu oraz uzasadniając konieczność ochrony określonych wymagać interesu społecznego

● ocena wspomnianych przesłanek w odniesieniu do konkretnej organizacji należy do organu orzekającego w sprawie oraz - w razie odmowy uwzględnienia żądania - do sądu administracyjnego

● organizacja społeczna ma następujące prawa procesowe:

1) żądanie wszczęcia postępowania w indywidualnej sprawie

2) dopuszczenia jej do już toczącego się postępowania

II. Prokurator

- przepisy kpa przyznają prokuratorowi następujące prawa procesowe:

• prawo żądania wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem (art. 182 kpa)

• jeżeli postępowanie w danej sprawie się toczy, prokurator ma prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy były zgodne z prawem

• jeżeli postępowanie zostało zakończone, prokuratorowi od decyzji ostatecznej służą dwa środki zaskarżenia:

1. sprzeciw - na drodze administracyjnej - prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu, jeżeli przepisy kpa lub przepisy szczegółowe dopuszczają wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji, uchylenie lub zmianę decyzji

- organem powołanym do rozpatrzenia sprzeciwu jest organ właściwy do wszczęcia postępowania w danym trybie nadzwyczajnym

b) skarga - na drodze sądowej

III. Rzecznik Praw Obywatelskich

- zakres jego procesowych uprawnień został określony przez odesłanie do praw procesowych prokuratora

• prawo żądania wszczęcia postępowania administracyjnego

• prawo uczestnictwa w postępowaniu administracyjnym na prawach przysługujących prokuratorowi

• prawo wnoszenia skarg do sądu administracyjnego

13. Uczestnicy postępowania (uczestnik a strona).

Pojęcie uczestników postępowania:

- w postępowaniu administracyjnym poza podmiotami postępowania uczestniczą także podmioty, które korzystają z praw procesowych w celu zagwarantowania obrony ich konkretnych interesów w dokonywanym przez organ administracji publicznej procesie.

Rodzaje uczestników postępowania administracyjnego:

- do uczestników postępowania zaliczamy osoby fizyczne, osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne, które w danej sprawie nie mają interesów chronionych przez prawo, lecz są zainteresowane w tej sprawie: 1) albo ze względu na ich faktyczne interesy (i wobec tego rozstrzygnięcie sprawy nie będzie dla nich obojętne), 2) albo ze względu na ich udział w niektórych czynnościach postępowania (wynik tego postępowania będzie pozostawał wtedy poza sferą ich zainteresowania)

- pierwsza grupa uczestników postępowania określana jest mianem osób zainteresowanych

- do drugiej grupy uczestników postępowania zaliczamy: świadków, biegłych i osoby trzecie wezwane do przedstawienia przedmiotu oględzin (prawo procesowe nie daje tej grupie uczestników post. adm. pełni praw procesowych, a jedynie daje im pojedyncze uprawnienia.

Uprawnienia uczestników postępowania administracyjnego

- świadek może odmówić zeznań lub odmówić odpowiedzi na niektóre, a więc może on uchylić się od pewnych działań w postępowaniu admin.

- podobnie jest w przypadku biegłego, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o świadkach oraz o wyłączeniu pracownika

- świadek, biegły lub osoba trzecia zobowiązana do okazania przedmiotu oględzin mają obowiązek do stawienia się na wezwanie organu administracji publicznej, a jeżeli tego obowiązku nie dopełnią, mogą być ukarani grzywną (w postępowaniu podatkowym karą porządkową).

- osoby zainteresowane mogą podejmować ochronę swoich interesów, wnosząc skargę powszechną; skarga taka, jeżeli spełnia określone wymagania, powoduje podjęcie przez organ administracji publicznej czynności z urzędu

- osoba zainteresowana może też bronić swoich interesów za pośrednictwem organizacji społecznej, jeżeli jest jej członkiem albo też zdoła nakłonić jej organy z racji celów statutowych, wymagań interesu społecznego do wzięcia udziału w postępowaniu na prawach strony lub tylko do wyrażenia stanowiska w sprawie- bezpośrednio może wystąpić w postępowaniu administracyjnym osoba zainteresowana tylko wtedy, gdy przeprowadza się rozprawę

14. Prokurator a RPO.

Prokurator ma prawo do:

- żądania wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem

- jeżeli postępowanie w danej sprawie się toczy, prokurator ma prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy były zgodne z prawem

- jeżeli postępowanie zostało zakończone, prokuratorowi od decyzji ostatecznej służą dwa środki zaskarżenia:

(a) sprzeciw - na drodze administracyjnej

(b) skarga - na drodze sądowej

- prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu, jeżeli przepisy kpa lub przepisy szczegółowe dopuszczają wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji, uchylenie lub zmianę decyzji

- organem powołanym do rozpatrzenia sprzeciwu jest organ właściwy do wszczęcia postępowania w danym trybie nadzwyczajnym

Rzecznik Praw Obywatelskich

- prawo żądania wszczęcia postępowania administracyjnego

-prawo uczestnictwa w postępowaniu administracyjnym na prawach przysługujących prokuratorowi

-prawo wnoszenia skarg do sądu administracyjnego

● trzeba pamiętać, że uprawnienia RPO są wykorzystywane z innych motywów, niż w przypadku prokuratora - chodzi mianowicie o konieczność ochrony praw i wolności człowieka i obywatela

15. Wszczęcie postępowania administracyjnego (z urzędu lub ze strony).

● wszczęcie postępowania z urzędu następuje w formie postanowienia

● wszczęcie postępowania na żądanie strony następuje w dniu doręczenia żądania organowi administracji publicznej

Od momentu wszczęcia postępowania zaczyna się postępowanie w sprawie, czyli zaczynają biec terminy do jej załatwienia, powstają obowiązki procesowe organu administracyjnego i stron oraz innych uczestników postępowania

● żądanie wszczęcia postępowania mogą wnieść wszystkie strony równocześnie albo też może być wniesione przez jedną z nich lub przez niektóre tylko strony - w każdym przypadku skutek będzie ten sam

● w przypadku gdy stroną jest podmiot kolegialny, podstawę żądania powinna stanowić uchwała podjęta w trybie i formie określonej statutem

Podanie ● tylko wtedy, gdy podanie zawiera żądanie wszczęcia postępowania, może ono zapoczątkować w ogóle postępowanie administracyjne

Uchybienie i braki podania ● większość braków i uchybień formalnych można usunąć, gdy istnieje możliwość skomunikowania się z wnoszącym podanie może być on wezwany do: sprecyzowania żądania, dołączenia dokumentów, złożenia wyjaśnień, do uiszczenia wymaganych opłat i opłacenia z góry kosztów postępowania

16. Wezwanie, doręczenie, protokół.

● Wezwanie może być skierowane do każdej osoby mającej informacje konieczne w postępowaniu

● wezwanie jest czynnością dokonywaną z zachowaniem jawności i musi ono dokładnie określać podmioty (kto kogo pozywa), musi ono określać sprawę, pozycję procesową wezwanego oraz cel, w którym go wzywa się, z zaznaczeniem, czy ma on obowiązek osobistego stawienia się, czy może wyręczyć się pełnomocnikiem lub przekazać żądane wiadomości na piśmie

● wezwanie powinno określać termin stawiennictwa oraz pouczenie o skutkach niezastosowania się do wezwania

● Doręczenie stanowi czynność procesową o dużej doniosłości z uwagi na obowiązywanie zasady pisemności w postępowaniu oraz z uwagi na skutki prawne, jakie z doręczeniem wiążą przepisy prawa procesowego, a także prawa materialnego (od daty doręczenia biegną terminy procesowe lub materialne; od tej daty organ i strona będą związani decyzją lub postanowieniem; od niej możliwe staje się stosowanie środków dyscyplinujących lub środków egzekucyjnych)

● przepisy normują tylko kwestię samego doręczenia pisma, a nie odnoszą się wcale do dotarcia treści pisma do adresata

● doręczeniu podlegają „pisma”, a więc wszelkie wezwania, zawiadomienia, protokoły, sporządzone na piśmie decyzje, postanowienia lub inne dokumenty, z którymi powinna być zaznajomiona strona, czy uczestnik postępowania i które mają znaczenie procesowe

● uchylenie się adresata od złożenia podpisu potwierdzającego odbiór pisma lub odmowa przyjęcia pisma nie pozbawiają doręczenia skutku prawnego

Protokół powinien odpowiadać wymaganiom formalnym oraz materialnym i pod obydwoma względami podlega kontroli procesowej

● wiarygodność protokołu zapewniają podpisy osób obecnych (odmowa podpisania musi być w nim opisana) oraz prawidłowość jego formy pisarskiej

17. Udostępnianie akt sprawy / przywrócenie terminu.

● dostęp do akt sprawy stanowi jedną z konsekwencji zasady jawności postępowania admin. - mając dostęp do akt sprawy, strona ma możliwość skutecznej obrony swoich interesów

● granice jawności akt dla stron, wyznaczają wymagania o ochronie informacji niejawnych (wiadomości stanowiących tajemnicę państwową oraz służbową)

● ograniczenie jawności akt sprawy także w ten sposób, że dopuszcza wyłączenie od przeglądania akt „ze względu na ważny interes państwowy”

● wszelkie ograniczenia w dostępie do akt sprawy, a więc wyłączenie od ich przeglądania, sporządzania notatek lub odpisów, mogą być wprowadzone postanowieniem, które podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia

● Przywrócenie terminu: - może być stosowane w przypadku uchybienia terminu przez stronę lub innego uczestnika postępowania albo przez stronę zainteresowaną

- służy usunięciu ujemnych skutków spowodowanych uchybieniem terminu

● przesłanki przywrócenia terminu - muszą wystąpić łącznie

(a) brak winy zainteresowanego w uchybieniu terminu;

(b) wniesienie przez zainteresowanego wniosku o przywrócenie terminu;

(c) dochowanie terminu (nieprzywracalnego) do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu;

(d) dopełnienie wraz z wnioskiem tej czynności, dla której był ustanowiony przywracany termin

● przywrócenie terminu nie może nastąpić z urzędu

● termin do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu zaczyna biec dopiero od dnia ustania przeszkody i - licząc od tego dnia - wynosi siedem dni

● przywrócenie terminu następuje w drodze postanowienia wydanego przez organ właściwy w sprawie, w której miała być dokonana czynność

18. Zawieszenie postępowania administracyjnego.

● stan postępowania, w którym trwa nadal stan zawisłości sprawy, w którym nadal istnieją powstałe w nim skutki prawno-procesowe, ale tok postępowania ulega wstrzymaniu, sprawa „spoczywa” bez biegu i w zasadzie żadne czynności procesowe nie są podejmowane

● w okresie zawieszenia postępowania żadne terminy nie biegną

● po ustaniu przyczyny zawieszenia postępowanie zostaje podjęte na nowo

19. Postępowanie dowodowe. - cel.

Organy administracji publicznej mają obowiązek „podejmowania wszelkich kroków do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego, umożliwienia stronom wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów przed wydaniem decyzji oraz do wskazania w uzasadnieniu faktycznym decyzji okoliczności, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których oparł się, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Dopiero prawidłowo przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala na ocenę, czy w sprawie zostały właściwie zastosowane odpowiednie przepisy prawa materialnego.

20. Środki dowodowe.

● bezpośrednie (przy których organ orzekający ma możność bezpośredniego spostrzegania i stwierdzania prawdziwości określonego faktu (np. oględziny)

● pośrednie (przy których organ orzekający stwierdza istnienie określonego faktu nie na podstawie bezpośredniego spostrzegania, lecz pośrednio, na podstawie spostrzegania innego faktu (np. zeznania świadków, opinie biegłych, dokumenty co do ich treści, przesłuchania stron)

Kryterium rodzaju źródła informacji

● rzeczowe (w których źródłem informacji są cechy danej rzeczy, lub zachowane na niej ślady pewnych zdarzeń, a organ orzekający zaznajamia się z nimi przez oględziny - np. oględziny dokumentów, gdy chodzi nie o ich treść, lecz o właściwości zewnętrzne, oględziny ciała ludzkiego)

● osobowe (w których źródłami informacji są osoby - np. zeznania świadków, opinie biegłych przesłuchania stron, pisemne oświadczenia zawarte w dokumentach); uwzględniając formę przekazania informacji organowi orzekającemu, środki dowodowe osobowe dzieli się na ustne i pisemne

Kryterium dopuszczalności przeprowadzenia danego środka dowodowego

● podstawowe (których przeprowadzenie nie jest obwarowane określonymi przesłankami - np. dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny)

● posiłkowe (których dopuszczalność jest uzależniona od spełnienia określonych przesłanek - np. przesłuchanie stron)

. Kryterium regulacji prawnej środków dowodowych

● uregulowane w przepisach kpa (dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oględziny, przesłuchanie stron)

● nieuregulowane w przepisach kpa (środki dowodowe nienazwane (np. plany, mapy, filmy) - katalog wymieniony w art. 75 § 1 kpa nie jest zamknięty

21. Umorzenie.

Decyzja albo rozstrzyga sprawę co do jej istoty, albo „w inny sposób kończy sprawę w danej instancji”. Takim właśnie orzeczeniem kończącym sprawę pod względem procesowym (przed organem I lub II instancji w trybie zwykłym lub też w trybie nadzwyczajnym) jest decyzja umarzająca postępowanie

● decyzja umarzająca postępowanie nie rozstrzyga o materialno-prawnych uprawnieniach lub obowiązkach stron, jednakże wywiera inny skutek prawny, bo stwierdza, że nie ma przesłanek do orzekania co do istoty sprawy i kończy zawisłość sprawy w danej instancji

● zakończenie sprawy w danej instancji nie oznacza zakończenia postępowania w sprawie, bo decyzja umarzająca postępowanie może być zaskarżona w drodze odwołania (do organu II instancji lub do sądu administracyjnego

22. Rozstrzygnięcia (postanowienie, decyzja, ugoda - skutki, zaświadczenie).

Postanowienia

● jest to jednostronny akt stosowania prawa

● postanowienia są: (a) wydawane w sprawie, czyli w odniesieniu do pewnej sytuacji procesowej lub instytucji albo (b) w odniesieniu do konkretnej czynności procesowej

● forma postanowienia

● przykładowe postanowienia odnoszące się co do istoty sprawy:

- postanowienia wydawane przy współdziałaniu organów admin. publ.

- postanowienia o zatwierdzeniu ugody

● postanowienie procesowe może mieć wpływ na poszczególne czynności procesowe albo na stosowanie określonych instytucji procesowych, a to już wpływa na bieg postępowania

● niektóre postanowienia wpływają na bieg postępowania tamująco (np. odmowa przywrócenia terminu do wniesienia odwołania) albo odwrotnie - umożliwiają bieg postępowania (np. gdy termin zostanie przywrócony)

● postanowienia od decyzji odróżnia krąg adresatów - mogą być kierowane do stron, podmiotów na prawach stron, do uczestniczących w postępowaniu świadków, biegłych, do osób trzecich, które w postępowaniu nie uczestniczą, ale mają przedmiot oględzin, do osób zasiadających wśród publiczności na rozprawie

Decyzje -

● jest to jednostronny akt stosowania prawa

● decyzja: (a) kończy sprawę przez rozstrzygnięcie jej co do istoty, ustalając wynik postępowania (którym będzie określenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego, stwierdzenie lub ukształtowanie prawnej pozycji strony/stron), albo (b) kończy sprawę w danej instancji przez umorzenie bezprzedmiotowego postępowania

● forma decyzji

● dla decyzji główną podstawą prawną są przepisy prawa materialnego, a przepisy prawa procesowego są tylko elementem dopełniającym podstawę prawną

● decyzja może być kierowana tylko do stron postępowania, a naruszenie tego wymagania powoduje jej nieważność

Ugoda

● może mieć dwojaką postać: (1) ugody pomiędzy organem a stroną, (2) ugody pomiędzy stronami postępowania, zawieranej przed organem

● w kpa występuje ta druga forma ugody, nie tylko zawieranej przed organem, ale też jest przez organ zatwierdzana

● przesłanki zawarcia przez strony ugody:

(a) sprawa indywidualna musi być zawisła przed organem admin. (ugoda może być zawarta wyłącznie w czasie trwania post. admin.),

(b) w sprawie biorą udział co najmniej dwie strony, których interes prawny lub obowiązek jest tego rodzaju, że dopuszcza między nimi pertraktacje i ustępstwa co do wyniku sprawy, (c) ugoda służy realizacji zasady szybkości i prostoty postępowania,

(d) zawarcie ugody nie będzie obejściem szczególnych wymagań stawianych rozstrzygnięciu sprawy z racji obowiązku współdziałania organów administracji publicznej,

(e) ugoda nie jest wyłączona z przepisów odrębnych,

(f) treść ugody nie narusza wymagań interesu społecznego lub słusznego interesu stron

● ugoda odpowiadająca wymienionym przesłankom, po jej zatwierdzeniu przez organ administracyjny, zastępuje decyzję w sprawie

● forma ugody

23. Uprawnieni do składania skargi.

24. Tytuł egzekucyjny.

● podstawę prawną do prowadzenia egzekucji administracyjnej nazywa się tytułem egzekucyjnym

● akty, z których wynikają obowiązki podlegające egzekucji administracyjnej:

(a) akty indywidualne właściwych organów (decyzje, postanowienia oraz orzeczenia sądów)

(b) akty generalne (ustawy, rozporządzenia)

Podstawy egzekucji

● samo ustanowienie obowiązku w akcie indywidualnym lub generalnym nie daje podstawy do wdrożenia postępowania egzekucyjnego - podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest dopiero wystawiony przez wierzyciela dokument urzędowy, stwierdzający istnienie i wymagalność obowiązku, czyli tytuł wykonawczy

● jeżeli wierzyciel jest równocześnie organem egzekucyjnym, to tytuł wykonawczy wystawia on, działając jako organ egzekucyjny

● wierzyciel sporządza tytuł wykonawczy

25. Podmioty postępowania egzekucyjnego.

---