Co to jest globalizacja jako transformacja społeczno-ekonomiczna XX. wieku?
Globalizacja to proces rozpoczęty pod koniec lat 70. Przyczyniły się do niej takie wydarzenia jak: ustalenie globalnych reguł kościoła w XVI w. czy wybór Karola Wojtyły na papieża (szok kulturowy). Kościół katolicki 1. ORGANIZACJĄ GLOBALNĄ
mieszanie się kultur poprzez dyfuzję - wymieszanie się; i akulturację - dominacja jednej kultury nad drugą.
Lata 70. - globalne relacje międzykulturowe, mieszanie się ich w różnych miejscach.
Amerykanizacja gospodarcza i kulturowa, która przenika cały świat (komunikacja, bankowość, język, nauka).
Efektem kontaktu międzykulturowego (nie komunikacji) są zapożyczenia.
Koniec lat 70.:
prywatyzacja banków w USA
Thatcher i Reagan
Lata 80.:
pojawia się termin globalizacji
prywatyzacja rynku (koniec monopolu państwa)
globalizacja w USA to prywatyzacja firm (koniec monopolu na komunikację poprzez prywatyzację AT&T w 1984 r.)
Lata 80./90.
wprowadzenie internetu
pojawienie się świata usług (koniec z przemysłem, od węgla do krzemu)
zwrócenie uwagi na rolę kobiet w usługach (ok. 48% siły roboczej) - emancypacja kobiet, podmiotowość (M. Mauss)
usługi edukacyjne, telekomunikacyjne, bankowe, medyczne
3 fazy globalizacji:
produkcja masowa - sprzedaż ma charakter globalny
sprzedaż jak i produkcja mają charakter masowy
kontrola staje się globalna (np. produkcja w Warszawie, kontrola w Nowym Jorku
Globalizacja to amerykanizacja, do której zostały dołączone inne elementy (handel, usługi)
uwspólnienie czegoś, co dotychczas opierało się na różnicach (kulturowych, geograficznych)
zmiany gospodarcze przenoszą się w inne sfery życia
wojny społeczne i etniczne
wrażenie kurczenia się świata
Wioska globalna wg M. McLuhana
*pisze o rozwoju społeczeństwa z perspektywy wynalazków technologicznych
Global village - pojęcie wprowadzone pod koniec lat 50.
- metafora dotycząca koncepcji świata powracającego ze stanu indywidualizacji (proces dotyczący druku i racjonalizacja u protestantów) do stanu nowej plemienności, która oparta jest na ELEKTRONICZNEJ WSPÓŁZALEŻNOŚCI, przestrzeń przestaje być ważna, bo wszyscy `istnieją' w Internecie.
wioska, bo oznacza nową plemienność (nowe państwa)
modernizacja 3. świata i zainteresowanie się tymi krajami
kontekst powojenny
świat jest jak stara wieś - wszystko jest blisko, każdy zna każdego, otwartość (mimo zamkniętych drzwi), porozumiewanie się wszystkimi zmysłami
nowe wynalazki pozwalają poradzić sobie ze światem (np. koło dało zmiany praktyczne i mentalne, dla McLuhana symbolizuje cykliczność; pismo - przenosi myśli z miejsca na miejsce, dla McLuhana jest przekraczaniem dystansu przestrzennego i czasowego.
Derrida - pierwotne jest pismo, mowa jest wtórna - nawiązanie do tradycji hebrajskiej, w której Bóg objawia się poprzez pismo - Torę. Pismo obrazkowe to symbole.)
Co to jest galaktyka Gutenberga?
Jednym z najgłośniejszych dzieł McLuhana jest Galaktyka Gutenberga. McLuhan zapowiada w nim nie tyle zmierzch ery druku spowodowany pojawieniem się mediów elektronicznych, preferujących przekaz obrazkowy co marginalizację przekazu tekstowego. Zdaniem McLuhana cywilizacja wraca do etapu poprzedzającego epokę rozpowszechnionego druku, którą swoim wynalazkiem zapoczątkował Gutenberg i sięga znów po formy komunikowania charakterystyczne nawet dla cywilizacji starożytnej.
Czym Panopticon różni się od Synopticonu?
Panopticon - nazwa więzienia, wymyślonego i zaprojektowanego przez angielskiego filozofa Jeremy'ego Benthama. Niezwykłość Panoptikonu miała polegać na tym, że jego konstrukcja umożliwiałaby więziennym strażnikom obserwowanie więźniów tak, by nie wiedzieli, czy i kiedy są obserwowani.
Synopticon - jest drugim obok panopticonu mechanizmem władzy. Jest on związany z
rozwojem środków masowego przekazu a jego istotą jest to, że wielu ogląda nielicznych.
Technika panopticonu nawet kiedy stosowano ją powszechnie miała zawsze charakter
lokalny. Synopticon natomiast ma naturę globalną, ponieważ czynność oglądania odrywa
patrzących od lokalnej rzeczywistości. Synopticon nie wymaga przymusu, który obecny
jest w panopticonie i dotyczy tych, którzy są oglądani. Sam kusi ludzi by oglądali. Jak pisze
Mathiesen ci nieliczni, których się ogląda podlegają starannej selekcji. Są to członkowie elit
politycznych czy wielcy przemysłowcy. W panopticonie nieliczni wybrani spośród lokalnej
wspólnoty obserwowali jej członków. W synopticonie żyjący na skalę lokalną oglądają tych
których, życie ma charakter globalny.
Relacja tożsamości a relacja różnicy: McLuhan a Bauman wobec rzeczywistości globalnej
W baumanowskim ujęciu globalizacji z 1998 r. na pierwszy plan wysuwa się proces rozszczepienia globalnego ciała społecznego na dwie antagonistyczne części, co obrazuje np. poprzez konfrontację panopticonu z synopticonem, czy też włóczęgi z turystą. Jest to obraz świata zdefiniowanego, nie tyle w kategoriach „organizacji gospodarczych”, ile różnorakich opozycji, którym jednym z członów są owe organizacje. McLuhan natomiast, odwołując się do metafory wioski globalnej (idei spójności) , tworzy w 1962 r. koncepcję świata powracającego ze stanu indywidualizacji do stanu nowej plemienności. Koncepcja ta różni się od ujęcia Baumana tym, że przedstawia jednorodny system technologiczny, oparty na energii elektrycznej, powołujący do życia ogólnoświatową sieć komunikacyjną, gdzie nie walczy się o przestrzeń, bo przestrzeń jest w Internecie.
Na czym polega nieciągłość tożsamości wg J. Clifforda?
Problem z tożsamością nie pamiętamy, kim byliśmy wczoraj. Spotyka się dawne `ja' z dzisiejszym `ja' i nie potrafią się już ze sobą porozumieć. Jest nietrwała, rozpada się
Clifford podaje za przykład dzienniki Malinowskiego i jego Argonautów Zachodniego Pacyfiku.
W dziennikach, nie publikowanych i pisanych głównie po polsku, Malinowski mówi o problemach badacza (zbulwersowało to antropologiczną opinię), o jęgo ambiwalentnych odczuciach w stosunku do tubylczych informatorów, jego lęki, fobie, erotyczne pokusy, wsciekłość i zniecierpliwienie. Dziennik wg. Clifforda to 'nagra prawda, rzeczywitość'.
Argonauci jawią się przy tym jako ocalająca fikcja, zbawienne kłamstwo, które rodzi 'zbyt wiarygodne opisy'. Argonauci nie tylko kreują kulturową fikcję, ale też ogłaszają pojawienie się postaci obdarzonej autorytetem.
Antrpolog w nowym stylu, to człowiek pewny, wyzwolony od odręk etnograficznego rzemiosła, od nienawiści do krajowców wśród których przyszło mu żyć. W miejsce Dziennikowego gniewu, mamy tu postawę pełną zrozumienia, życzyliwą; wzorowego etnografa.
Kim jest jurodiwy?
Jurodiwy jako obcy: Rosjanin z „Jądra ciemności” przypominający arlekina to jurodiwy (ros.) - szaleniec chrystusowy. Jurodiwy nie występuje w kulturze Zachodu, ale najbliższym mu w niej jest św. Franciszek. Jurodiwy to postać rozpięta między dwoma porządkami, tragi-komiczna. Jurodiwy z urodzenia to chory psychicznie, z wyboru - to mnich decydujący się na kilka lat szaleństwa. Urąga ludziom, ale poddaje się im. Z jurodiwymi rozprawił się Piotr I. Raskolnikow ze „Zbrodni i Kary” zawdzięcza swoje nazwisko słowu raskoł, czyli rozłam. Jedną z pobudek zabicia lichwiarki jest myślenie, że ktoś kto ma taki porządek w domu, tak czysto, musi być bardzo nikczemną postacią (sam Raskolnikow śpi brudny w barłogu). Owo czyste mieszkanie to Rosja Piotra I przeciwstawiona Rusi, to Oświecenie krytykowane przez szkołę frankfurcką.
Co to jest impakt kulturowy wg B. Malinowskiego?
W przypadku „impaktu” kulturowego, czyli wpływu jednej wspólnoty kulturowej dochodzi do zmiany kulturowej wspólnoty innej. Jest to proces jednokierunkowy i dotyczy dominacji kultury sielniejszej. W przypadku „Dynamiki zmiany kulturowej” jest to wpływ białego człowieka na kulturę afrykańską w realiach kolonizacji. Rezultatem impaktu są nowe instytucje, zorganizowane zgodnie z wyraźnie określonym statutem, kierowane przez mieszany personel, powiązane z planami, ideami i potrzebami Europejczyków a niekiedy dające korzyści Afrykanom powstaje kultura mieszana, oparta na zasadzie wspólnoty (jednak czarnych przymusza się do współpracy, bo wszystko robione jest głównie z korzyścią dla białych).
Opisz trzy obszary kultury zdiagnozowane przez Malinowskiego
Co to jest akulturacja i dyfuzja kulturowa?
Akulturacja oznacza mieszanie kultur natomiast dyfuzja, że pewne cechy jednej kultury
przenikają do innej. Malinowski stosuje termin akulturacja oraz termin dyfuzja kulturowa
jako zamienniki należy jednak zaznaczyć, że pierwszy z nich używany jest w Stanach Zjednoczonych drugi natomiast w Europie.
Atomizm a holizm w antropologii i filozofii
a. Atomizm zakłada, że kultura (w antropologii) lub rzeczywistość w filozofii) jest złozona z nierozkładalnych elementów pierwotnych, które należy traktować w oddzieleniu
b. Holizm zakłada, ze kultura/rzeczywistość składa się z elementów podzielnych wciąż na inne, nie można traktować ich w oderwaniu
Atomistą był Durkheim uznający, że potrzeby fizjologiczno-biologiczne zaspokajamy bez odniesień kulturowych, holistą był Malinowski sądzący, że odwrotnie - wraz z potrzebami wtórnymi (społeczno-kulturowymi)
Sąd analityczny a priori, syntetyczny a posteriori i syntetyczny a priori
sądy analityczne, czyli takie, które w orzeczeniu wypowiadają jedynie to, co jest zawarte w podmiocie - mają charakter definicji i służą objaśnieniu posiadanej już wiedzy;
sądy syntetyczne, czyli takie, których orzeczenie wykracza poza podmiot - które rozszerzają naszą wiedzę;
oraz:
sądy a priori, czyli takie, które są niezależne od doświadczenia - mają swe źródło w umyśle;
sądy a posteriori, czyli takie, które można wywieść z doświadczenia.
Te dwa podziały krzyżują się ze sobą.
analityczne a priori - równościowe, niezależne od doświadczenia, np. trójkąt = figura geometryczna o 3 bokach (strona lewa = strona prawa) jednym pojęciem definiujemy drugie
WSZYSTKIE zdania analityczne są a priori
syntetyczne a posteriori - nierównościowe, zależne od doświadczenia, np. Pada deszcz - zdanie przygodne, nie rozwija świata w sensie powszechnym
syntetyczne a priori - nierównościowe, pochodne od analitycznego a priori (sądy z wyobraźnią), charakter myślowy, ale nie wynika z definicji, rozwijające w sensie powszechnym, można sobie wyobrazić, np. Przecinając wierzchołek trójkąta te boki się przetną (dla wszystkich trójkątów).
Definicja kultury wg E. Tylora
. Kultura wg Edwarda Burnetta Tylora (1832-1917), profesora antropologii społecznej, to złożona całość nabyta przez człowieka jako jednostki społecznej. W skład kultury wchodzą wiedza, wierzenia, sztuka - tworzą one sferę mentalną. Tylor zastąpił słowo cywilizacja słowem kultura, o obcych społecznościach nie mówił jako o dzikich, lecz jako o kulturach również.
Przedmiotowe a podmiotowe ujęcia kultury
Wg Kmity:
Przedmiotowe - człowiek jest kierowany przez kulturę. Kultura to software (np. nabyliśmy zdolność mówienia i nie zastanawiamy się nad pochodzeniem języka). Można je sprawdzić na zasadzie sądu. Aspekty przedmiotowe - czyjeś działanie jest segmentowane względem drugiego (np. wszyscy mają komórkę, więc ja też muszę). Działanie warunkowane przez społeczeństwo.
• Podmiotowe - kultura jest abstraktem, który postulujemy. Jest ponadjednostkowa, ma intersubiektywny charakter (że dwoje ludzi wierzy i uznaje te same przekonania). Obiektywna rzeczywistość społeczna (np. mężczyzna ściąga czapkę przy wejściu do kościoła. Podanie się takiemu przymusowi oznacza, że ma jakieś przekonania). Działania warunkowane przez przekonania
Lebensumwelt a Lebenswelt
Interakcja międzyludzka rozważana jest przez niego w kontekście świata przeżywanego, czyli LEBENSWELT ( świat życia, świat żywy )
świat naszej jaźni, w której przeżywamy nasze doświadczenia, przeżyty świat, który staje się częścią naszego świata
ma charakter holistyczny
ciężko ustalić granicę Lebensweltu ( komunikacja może służyć jej rozszerzeniu )
nie jest moim prywatnym światem, należą do niego też inni ludzie, i to nie tylko jako inne ciała, lecz jako alter ego
LEBENSUMWELT
świat obcy, który nas otacza, świat nieprzeżyty
Schütz starał się znaleźć odpowiedź na pytanie, jak to się staje, że ludzie podzielają subiektywne znaczenia sytuacji. W swoich rozważaniach Schütz przyjął tezę Husserla, że każdy człowiek posiada swój "świat życia" (niem. Lebenswelt), który przyjmuje za coś oczywistego. Ludzie sądzą, że dzielą ten sam świat życia i działają tak, jak gdyby żyli we wspólnym świecie doświadczeń i doznań. Schütz uważał, że poznanie procesów społecznych możliwe jest tylko poprzez obserwację interakcji, w których jednostki zaczynają podzielać ten sam świat. Podstawowym elementem myśli austriackiego filozofa była intersubiektywność, czyli tworzenie się i utrzymywanie wspólnego, subiektywnego świata dla różnych jednostek wchodzących ze sobą w liczne interakcje.
Pojęcia z bliska a pojęcia z oddali wg C. Geertza
Postawy propozycjonalne
Postawy tworzą układ holistyczny, wobec czego każde działanie zdaje sprawę nie z jednej izolowanej postawy, lecz z całego ich układu.
Postawa propozycjonalna ma charakter indywidualny
Przygodne świadectwo jednej strony moze być interpretowane przez drugą stronę jedynie przez odwołanie się do holistycznego układu postaw, a więc kultura - nazwą holistycznego układu ludzkich postaw propozycjonalnych.
Interpretator przypisuje rozmówcy założenie o prawdziwości i racjonalności - przypisuje my postawy propozycjonalne.
Działanie ( werbalne czy niewerbalne ) jest przygodnym i jedynym świadectwem jego postaw propozycjonalnych.
Układów postaw propozycjonalnych może być nieskończenie wiele.
POSTAWA PROPOZYCJONALNA: wyraża sam akt sądzenia, twierdzę, uważam, pragnę..
Sądzę, że P. -> twierdzenie fizykalne (jest w rzeczywistości, bez względu na to, co podmiot na ten temat myśli); nie rzeczy w świecie zewnętrznym, ale rzeczy jako elementy naszych przeżyć.
Dany stan rzeczy w świecie może być opisany, czyli reprezentowany
Treść postawy propozycjonalnej określa, jak reprezentowany jest ów stan rzeczy
Reprezentacja może być trafna lub błędna
Jeśli reprezentacją jest zdanie - może być fałszywe lub prawdziwe
Zdanie ma warunki prawdziwościowe, które muszą być spełnione, by reprezentacja reprezentowała trafnie dany stan rzeczy
Np. : Tylko Kasia ma przy sobie 100 zł.
Sądzę, że tylko Kasia ma przy sobie 100 zł.
Wątpię, czy tylko Kasia ma przy sobie 100 zł.
Obawiam się, że tylko Kasia ma przy sobie 100 zł.
Mam nadzieje, że tylko Kasia ma przy sobie 100 zł.
Wydaje mi się, że tylko Kasia ma przy sobie 100 zł.
Zdanie a wypowiedź
Zdanie - abstrakt, relacja. Jest charakterystyczne jako konstrukcja, więc ma charakter typowy. U Davidsona asercja to postawa propozycjonalna, jest to nasz stosunek wobec zdania. Mówimy o pewnej możliwości, ma charakter konieczny.
SENTENCE - zdanie w ogóle, posiada zawsze własność bycia prawdziwym, niezależnie od osoby, czasu
PREPOSITION- zdanie oznajmujące, za które możemy odpowiedzieć TAK lub NIE, w przestrzeni abstrakcyjnej
UTTERANCE - Wypowiedź - zrelatywizowana do czasu i osoby ( kontekst )
Wypowiedź - ma charakter konkretny, ale przygodny. Jest to relacja między osobą, czasem i zdaniem. Ma charakter chwilowy , nie ma charakteru typowego.
Język (przedmiotowy) a metajęzyk
- język, z którego tłumaczymy (przedmiotowy)
- metajęzyk (teorii)
Metajęzyk to te elementy języka, które służą do przekazywania informacji o samym języku. dowolny język służący do opisu innego języka. Język opisywany za pomocą danego metajęzyka nazywa się językiem przedmiotowym. Podobnie język, w którym bada się dany język przedmiotowy nazywa się językiem podmiotowym, jako język którym posługuje się badający podmiot. Metajęzyki mogą tworzyć hierarchię: dany metajęzyk może być opisywany przez metajęzyk wyższego stopnia itd.
Syntaktyka, semantyka, pragmatyka
a) Semantyka - ogólna teoria znaków, bada relacje pomiędzy znakiem, a rzeczywistością pozajęzykową, do której ten znak się odnosi
b) Pragmatyka - bada relacje między znakiem, a nadawcą i odbiorcą (podmiotem) tego znaku
c) Syntaktyka - nie odnosi się do rzeczywistości; bada relacje między znakani wewnątrz języka, które mają charakter formalny, tj.takie, że aby je stwierdzić nie musimy znać znaczenia poszczególnych wyrażeń, a jedynie reguły ich stosowania
J. Austin - zwrot pragmatyczny - język poza wymiarem syntaktycznym i semantycznym posiada również wymiar pragmatyczny.
Sens, znaczenie, odniesienie przedmiotowe
Kłopot SINN i BEDEUTUNG
reguła konwencja
Wittgeinstein Ajdukiewicz
Frege
sens SINN znaczenie
znaczenie BEDOIDUNG odniesienie
przedmiotowe
Podstawowym kłopotem jest znaczenie, gdyż słowo zależy od użycia.
Odniesienie przedmiotowe jest wtórne do znaczenia.
Odniesienie przedmiotowe zależy od użycia.
znaczenie = sinn + bedeutung + postawa propozycjonalna
Bedeutung - > znaczenie -> odniesienie przedmiotowe
Znaczenie - uchwycenie danego wyrażenia w relacji z innymi wyrażeniami.
Frege łączy z tym, co w dzisiejszych czasach semantyki nazywamy denotacją (odniesieniem przedmiotowym (wyobrażenie rzeczy, na którą aktualnie patrzę), np. Księżyc, który oglądamy przez lunetę. Dwa obrazy (realny szkło obiektywu we wnętrzu lunety - SINN) i drugi- w siatkówce oka obserwatora (każdy obserwator ma własny obraz).
Książyc sam BEDEUTUNG, Księżyc w lunecie SINN, w oku obserwatora VORSTELLUNG;
stąd różnica między przekładem a oryginałem, bo każdy ma swoje własne przedstawienie.
Sinn -> znaczenie -> sens; nie jest subiektywny i nie jest samym przedmiotem [np. kaczor Donald ma sens, ale nie ma znaczenia], uchwyciwszy sens nie jesteśmy pewni, czy uchwyciliśmy znaczenie. Ten sam przedmiot może mieć różne znaczenia ( w innym lub tym samym języku) oraz nie zawsze to przedstawienie łączy się z tym samym sensem.
Pojęcia mogą mięć różne SINN ( sensy ), a to samo BEDEUTUNG ( znaczenie )
Co to jest język wg D. Davidsona?
Język - złożony przedmiot abstrakcyjny (wyrażenie - semantyczne i sposoby łączenia - syntaktyczne). Między ludźmi występuje coś empirycznego - wypowiedź (pewien ruch ciała, działanie, czynność werbalna). Działanie ma charakter przygodny, język - uporządkowany.
Trzy królestwa/światy wg G. Fregego a trzy światy wg K.R. Poppera
Popper:
fakty (świat obiektywny) przestańmy mówić o rzeczach na rzecz stanów rzeczy; język złożony ze zdań, nie słów, obiektywny.
stany wewnętrzne (świat subiektywny; przeżyć wewnętrznych) subiektywne emocje + jakości intensjonalne (treściowe).
normy społeczne (świat intersubiektywny) podobny do królestwa świata myśli.
Frege (3 królestwa):
1) fakty fakty postrzegane zmysłowo
2) przedstawienia faktów w naszym umyśle; ma charakter prywatny; zmysły i wyobraźnia; pragnienia; chęci.
3) myśli charakter abstrakcyjny; nie jest obiektem świata zewnętrznego ani przedstawieniem, bo nie widzimy myśli; podobny do świata norm społecznych myśli wyrażają normy.
Pomiędzy poszczególnymi królestwami Fregego a światami Poppera zachodzą analogie.
Królestwo faktów ma w istocie takie samo odniesienie jak świat faktów. Królestwo
przedstawień odnosi się do przeżyć wewnętrznych. Różnica pojawia się jedynie w przypadku wyodrębnienia trzeciego świata. Świat norm społecznych Poppera zostaje zastąpiony u Fregego przez świat myśli. Analogia zachodząca między tymi światami sprowadza się do tego, że normy społeczne zawarte są w myśli. Ponadto obydwa te światy mają charakter abstrakcyjny.
Co ma na myśli L. Wittgenstein, kiedy pisze: „Granice mego języka oznaczają granice mego świata”?
Według naukowców język jest podstawowym budulcem myśli, mowy, piśmiennictwa a co za tym idzie także naszej przebogatej kultury. Jest narzędziem niezbędnym w obcowaniu z innym ludźmi, w poznaniu świat oraz jako czynnik włączający nas w etniczną wspólnotę ludzką.
Warto zastanowić się głębiej nad kilkom najważniejszymi wnioskami. Język zasadniczo wpływa na sposób myślenia i poznawanie świata, co definiujemy jako funkcję poznawczą.
Mowa werbalna i niewerbalna
Przez język wyrażamy siebie
Mimika twarzy, gesty, sposób poruszania się tez jest językiem
Opisz dyrektywy znaczeniowe K. Ajdukiewicza
3 dyrektywy znaczeniowe : reguły, nakazujące nam uznanie jakichś zdań w pewnych konkretnych sytuacjach
aksjomatyczna - wyznacza aksjomaty (wyjściowe tezy), kieruje się tautologią jeśli A to A, odwołuje się do relacji tożsamości (Litwa to Litwa) pewne terminy są tożsame z sobą
dedukcyjna - relacje między aksjomatami a pochodnymi, od określeń możliwie ogólnych do możliwie szczegółowych
empiryczna - powiązanie zdań z faktami, formalne relacje między wyrażeniami, przyporządkowanie zdań obserwacyjnych do faktów w świecie, te psychiczne doznania mogą mieć charakter wewnętrznego lub zewnętrznego doświadczenia, wynikanie ma ta same konsekwencje co równoważność
Na czym polega skrajny konwencjonalizm Ajdukiewicza?- wikipedia
Według konwencjonalizmu aksjomaty nauk dedukcyjnych i teorie nauk empirycznych mają charakter konwencji - przyjęcie takich konwencji ma na celu ułatwienie porozumienia się między uczonymi i ułatwienie opisu świata. O tym, jakie konwencje spośród możliwych należy wybrać, decyduje ich prostota i estetyka. Ajdukiewicz postawił jednak tezę mocniejszą: konwencjonalny charakter mają według niego nie tylko teorie naukowe, ale to same konwencje językowe decydują o uznaniu lub odrzuceniu zdań obserwacyjnych. Umowny charakter mają w języku nie tylko postulaty znaczeniowe, takie jak z góry przyjęte definicje terminów, ale też reguły logiczne i dyrektywy empiryczne, czyli reguły uznawania zdań empirycznych. W konsekwencji nasz obraz świata zależny jest od doboru aparatury pojęciowej i wraz z jej zmianą może sam ulegać przemianie
Na czym polega relacja między grą językową a formą życia (sposobem życia) wg Wittgensteina?
Gra językowa wg Wittgensteina
to posłużenie się danym słowem w zaplanowany dla odbioru sposób
Aktywność społeczna nadająca Bedeutung przez użycie
Gra językowa - całość złożona z wypowiedzi językowej i czynności, sytuacji, w której tej wypowiedzi się używa.
również gesty - czasem bardziej skuteczne niż słowa
gry językowe : rozkazywanie, mówienie, słuchanie, opisywanie, proszenie, witanie, modlenie się
Gry językowe tworzą formy życia.
Nie można zdefiniować słowa `gra' trzeba spojrzeć na jego użycie
Gry układają się w pary lub grupy elementów.
Zdanie pełni funkcje w pewnej grze językowej.
Gra to rodzaj praktyki społecznej
„Grą językową nazywać też będę całość złożoną z języka i z czynności, w które jest on wpleciony.[22]- Pisze autor i w innym miejscu doprecyzowuje: Termin „gra językowa” ma tu podkreślać, że mówienie jest częścią pewnej działalności, pewnego sposobu życia. Filozof świadomie odmawia podania ostrej definicji terminu gra językowa, przez co można nim objąć bardzo szerokie spektrum aktywności ludzkich. Przykłady gier językowych, które przytacza sam Wittgenstein, to np. wysunąć hipotezę i sprawdzać ją albo przedstawiać wyniki eksperymentu za pomocą tabel i wykresów. Grą językową jest też taniec, śpiew, malowanie obrazów, prowadzenie samochodu, uprawianie sportu, pisanie książki i niezliczone mnóstwo innych, w których ustawicznie uczestniczymy. Mimo to, na co dzień nie uświadamiamy sobie wielkiej rozmaitości owych gier językowych, gdyż - zdaniem Wittgensteina - ogólna forma języka potocznego, w którym gry są opisywane, niejako maskuje różnice między tymi grami. Mnogość gier językowych nie jest jednak niezmienna, gdyż jedne gry stają się przestarzałe i zanikają, a ich miejsce zajmują nowe gry i nowe typy języka. Są też gry podobne do siebie, które tworzą rodziny gier. Jednak przejście z jednej gry do drugiej bez zmiany znaczenia pojęć nie jest możliwe.
Chociaż istnieją liczne gry, to żadna gra nie stanowi istoty gry.
Inaczej mówiąc, nie może istnieć gra będąca wzorcem dla wszystkich pozostałych gier. Żadna gra nie jest uprzywilejowana ze względu na nią samą, wyjąwszy uprzywilejowanie ze względu na szczególny cel.
Na czym polega różnica między tym, że ma się coś na myśli a tym, że wie się, że ma się coś na myśli?
Na czym polega niezdeterminowanie przekładu wg W.V.O. Quine'a?
dla Quine'a zagadnienie przekładu radykalnego stanowi przede wszystkim część dociekań epistemologicznych. Holizm w filozofii nauki Quine rozciąga na filozofię języka za pomocą słynnego eksperymentu myślowego na temat przekładu radykalnego (Word and Object 1960, polski przekład, bardzo niedobry, Słowo i przedmiot). Samo pojęcie przekładu radykalnego (radical translation) jest przełożone dość niefortunnie, jako że nie idzie o przekład skrajny, ani zideologizowany, lecz o przekład z języka egzotycznego plemienia, którego do tej pory nikt obcy nie poznał. Nie ma więc żadnych słowników, ani podręczników, i jedyną podstawą przekładu jest obserwacja uczestnicząca językoznawcy terenowego. Wyraz radical pochodzi od łacińskiego radix = korzeń, idzie więc o przekład „od samego korzenia”, przekład od podstaw (propozycja Joanny Szulińskiej). Językoznawca polega wyłącznie na obserwacji zachowań werbalnych tubylców oraz okoliczności towarzyszących ich wypowiedziom, na gestach ostensji (wskazujących) oraz na odróżnieniu potakiwania od zaprzeczania. W miarę gromadzenia obserwacji językoznawca formułuje hipotezy na temat trafnego przekładu wypowiedzi tubylców na własny język i testuje je zadając tubylcom pytania połączone z gestem ostensji.
Czym przekład radykalny różni się od interpretacji radykalnej?
Przekłady tworzą problemy komunikacyjne, bo zatracają znaczenie słów. Przekład radykalny miałby być całościowy i wychwytując 1 znaczenie, wychwytywałby wszystkie.
Przekład rozumiany w sensie formalnym, a nie etnicznym. Przekładamy wszystkie skojarzenia na wszystkie skojarzenia.
Interpretacja radykalna-możliwość włączenia czyjejś wypowiedzi do zbioru czyjejś wypowiedzi dzięki zasadzie życzliwości (korespondencja i spójność). Obie strony wzajemnie się interpretują.
Co ma na myśli Quine pisząc o nieokreśloności odniesienia przedmiotowego?
nieskończoność odniesienia przedmiotowego (tzw. inscrutability od reference) - nie jesteśmy w stanie orzec, co jest odniesieniem przedmiotowym elementów tego języka (mówiąc coś w danym języku).
Odniesienie przedmiotowe jest nieokreślone, bo zależy od użycia (Wittgenstein). Prawda ma charakter wewnętrzny, nie jest zewnętrzna wobec języka a jest własnością zdania, ma charakter cząstkowy i jest sumą pojedynczych wyrażeń.
Co ma na myśli J. Derrida pisząc o nieobecności znaczenia?
Co to jest działanie wg J. Habermasa?
Działanie -szczególny przypadek zdarzeń (związek przyczynowo - skutkowy). Ekspresja symboliczna(relacje, które łączy działanie lub przedmiot ze strefą ponadindywidualną, którą może być np. pojęcie. Sfera pozazmysłowa. Osoba odnosi się do jednego z trzech światów, w tym zawsze do świata obiektywnego. Działanie:
• Niespołeczne - instrumentalne (robię coś sama, ingerując)
• Działania społeczne (więcej niż 1 jednostka):
a) Strategiczne - działanie ze względu na cel
b) Komunikacyjne - ze względu na wspólny cel
Działanie teleologiczne a działanie komunikacyjne wg Habermasa
działanie komunikacyjne - o działaniach komunikacyjnych mówimy wtedy, gdy ich
uczestnicy koordynują plany działania przez akty dochodzenia do porozumienia. W działaniu
komunikacyjnym uczestnicy stawiają własny sukces na drugim planie oraz zmierzają do
osiągnięcia własnych celów pod warunkiem, że mogą swe plany działania wzajemnie zestroić
na gruncie wspólnych definicji sytuacji.
Skutek: osiągnięcie wspólnego celu przez różne jednostki.
działanie teleologiczne - „aktor urzeczywistnia cel, bądź sprawia, że następuje pożądany stan, dobierając i w odpowiedni sposób stosując w danej sytuacji środki obiecujące powodzenie"[4] (racjonalność kognitywno-instrumentalna);
Lokucja, illokucja, perlokucja wg J. Austina
a) lokucja - samo wypowiedzenie jakiejś treści, np. `Dzień dobry'; treści zdań orzekających bądź znominalizowanych zdań orzekających, poprzez akty lokucji mówiący wyraża jakieś stany rzeczy, mówi coś. Coś mówić.
b) illokucja - intencja, zamiar, plan, który realizuje człowiek za pomocą wyrażenia językowego, np. mówiąc `Dzień dobry' realizuję akt przywitania się; rola illokucyjna stanowi o trybie zdania użytego w charakterze stwierdzenia, obietnicy, rozkazu czy wyznania. Coś czynić mówiąc.
c) perlokucja - zaplanowane następstwo, czyli to, co nadawca zakłada w czynnościach, w zachowaniu odbiorcy; poprzez akty perlokucyjne mówiący wywołuje pewien efekt u słuchającego. Przez to, że wywołuje on pewną czynność językową sprawia coś w świecie. Coś sprawiać przez to, że się działa coś mówiąc.
Co to jest komunikacja wg D. Davidsona?
Komunikacja to wzajemna interpretacja wypowiedzi językowych przynajmniej dwojga ludzi. Słuchacz stara się zrozumieć zachowanie mówcy. Język jest tu „złożonym przedmiotem abstrakcyjnym”.
- gdy chcemy uczynić naszą wypowiedź możliwą do zinterpretowania
- problemem w komunikacji są: intencja (wymiar pragmatyczny języka), wypowiedź (język=abstrakcja przygodna i jednostkowa; nie znamy intencji i języka podczas wypowiadania - może mieć wiele ukrytych znaczeń), interpretacja (rozumienie, podmiotowość).
- komunikacja język rozumiany jako byt abstrakcyjny, dotyczący jednostki.
świat dostrzegany poprzez język.
Co to jest interpretacja wg Davidsona?
- Interpretacja dotycząca rozumienia (języka/mowy 2 osoby)
- Ma większy walor semantyczny niż przekład
- Rezygnuje z odniesień przedmiotowych
- Semantyczność słów nie może być wyjaśniona za pomocą zjawisk pozajęzykowych
- Interpretator musi być w stanie zrozumieć każde zdanie wypowiedziane przez użytkownika danego języka
- Oczekujemy od interpretacji tego, że dzięki niej zrozumiemy wypowiedzi, których wcześniej nie rozumieliśmy
- dwa języki interesowany i interpretujący,
- uznajemy prawdziwość zdań, które interpretujemy
- X należy do języka interpretowanego, reszta to język interpretujący, zawierający już teorię (hipotezy).
Zasada życzliwości wg Davidsona
Według Davidsona zasada życzliwości nakazuje, abyśmy uznawali fakt, iż mówiący jakimś językiem uważa pewne zdanie za prawdziwe (w obserwowanych okolicznościach), za świadectwo prima facie, że to zdanie jest prawdziwe w tych okolicznościach”. Zasada ta radzi nam również, abyśmy „bardzo ogólnie preferowali teorie minimalizujące niezgodę”. Gdzie indziej Davidson pisze, że zgodnie z zasadą życzliwości „powinniśmy dokonywać interpretacji w sposób maksymalizujący zgodę”. Zasada życzliwości nakazuje więc unikać przypisywania mówcy zbyt wielkiego błędu czy niespójności. Nie znaczy to, naturalnie, że nie można przy pisywać mu żadnego błędu czy niespójności - nawet najlepsza interpretacja spośród możliwych może nie być pozbawiona możliwości postawienia takich zarzutów
-> principle of charity, jest złożeniem:
- zasady spójności - to,co jest schematem pojęciowym jest wewnętrznie spójne, nie jest wewnętrznie sprzeczne, odnosi się do:
Wojna a wymiana jako operatory analityczne rzeczywistości społecznej
Mauss zaproponował nową jakość - społeczeństwo można analizować odnosząc się do pojęcia wojny (negatywnego), a nie do pojęcia wymiany (pozytywnego).
Pojęcie wymiany nie jest formą komunikacji, ponieważ brak mu elementów równowagi; chcemy dać więcej niż dostaliśmy, aby uniknąć kłopotliwej sytuacji. Tam, gdzie nie ma wymiany jest chaos.
Pojęcie wojny i wymiany to teoretyczne rozumienie społeczeństwa i jego relacji.
Na początku istniało tylko pojęcie wymiany, na którym oparte jest społeczeństwo (potlacz, Msza Św. Etc.). Potem dochodzi pojęcie wojny, które również warunkuje istnienie społeczeństwa . Zaczynają one istnieć jako alternatywy - społeczeństwo ma charakter binarny, od wymiany do wojny, od miłości do nienawiści, gradacyjność, w której granicami jest wymiana i wojna. Ludzie łączą się dzięki temu, że wymieniają się lub walczą, czyli komunikują się (symbolicznie).
Kultura jako holistyczny zbiór postaw propozycjonalnych
Holizm tego, co mentalne wg Davidsona: Postawy propozycjonalne, w kategoriach których zdarzenia mentalne są charakteryzowane nie mają tożsamości w oderwaniu od innych postaw propozycjonalnych, a są dookreślane dzięki sieci innych przekonań, intencji itd.
Kultura jako zbiór postaw propozycjonalnych. Postawy propozycjonalne to systemy przekonaniowe, a skoro przekonanie = norma + dyrektywa, a kultura to zbiór tych przekonań, to kultura jest zarazem zbiorem postaw propozycjonalnych.
Komunikacja jako podzielanie postaw propozycjonalnych
Co to jest komunikacja międzykulturowa?
Komunikacja międzykulturowa to wszelkie oddziaływania między różnymi kulturami mające na celu nawiązanie kontaktów pomiędzy nimi i wzajemne poznanie. Brak tych kontaktów może prowadzić do nieznajomości innych kultur (szok kulturowy) i nieporozumień pomiędzy nimi (konflikt kultur). Komunikacja międzykulturowa to także badanie sytuacji, gdy pomiędzy ludźmi z różnych kręgów kulturowych zachodzi interakcja. Komunikacja międzykulturowa odgrywa istotną rolę w takich dziedzinach jak:antropologia, kulturoznawstwo, językoznawstwo, psychologia oraz badania komunikacji. Komunikowanie się kultur można podzielić ze względu na kontekst kulturowy który to dzieli się na: kultura niskokontekstowa i kultura wysokokonktekstowa
Konsekwencje zajścia komunikacji międzykulturowej
W efekcie komunikacji międzykulturowej pojawia się nowa kultura-nowych jakości i innych zubożenia. Świat kulturowy jest dynamiczny, gdyż zbiory przekonań są nieustannie uzupełniane i zubożane.
Co to znaczy, że komunikacja międzykulturowa jest możliwa ale nieprawdopodobna?
Praktyczne nieprawdopodobieństwo nie oznacza niemożliwości zajścia stanu komunikacji międzykulturowej. Oznacza jedynie olbrzymie koszty jego osiągnięcia przez dwie strony interakcji. Sam fakt możliwości pomyślenia sobie przez którąkolwiek ze stron tego stanu czyni z komunikacji międzykulturowej narzędzie służące tej stronie do orientowania się co do własnego położenia w wielokulturowym świecie, widzianym w perspektywie globalnej.
2
SINN
BEDEUTUNG
Wyszukiwarka