PRZYRODA - TREŚCI FIZYCZNA

ZAKRES: Właściwości materii

1. Woda w przyrodzie występuje w wielu postaciach: lód, grad, rosa, para wodna, śnieg, deszcz, mgła, szron.

Uzupełnij tabelę, wpisując do poszczególnych rubryk odpowiednią nazwę postaci wody.

STAN SKUPIENIA WODY
stały	ciekły	lotny

2. Uzupełnij tabelę:

Ciało fizyczne	Substancja
szyba
	żelazo
	plastyk
pierścionek
	drewno

3. Z podanych substancji podkreśl te, które nazywamy naturalnymi:

szkło drewno tlen

plastyk węgiel żywica syntetyczna

żywica naturalna papier żelazo

wełna srebro

4. W tabeli podano różne substancje. Uzupełnij tabelę wpisując odpowiednie właściwości fizyczne tych substancji.

Nazwa substancji	Stan skupienia	Barwa	Zapach	Połysk
żelazo			bez zapachu
miedź		czerwono-brązowy		metaliczny
woda	ciekły
cukier
drewno			żywiczny	brak połysku

5. Uzupełnij zdania:

Ciała stałe w odróżnieniu od cieczy, mają własny ........................., i własną .............................

6. Jakie cechy (właściwości) wykazują substancje, z których wykonano poniższej wymienione ciała.

• Plastelina jest ciałem ..................................

• Szyba jest ciałem ........................................

• Szelki gumowe są ciałem ...........................

1. Jaką właściwość ciał stałych wykorzystują ludzie podczas niżej wymienionych czynności:

• strzelanie z łuku - ................................................

• wałkowanie ciasta - .............................................

• rzeźbienie posągu z marmuru - ...........................

• skakanie na trampolinie - ....................................

• kucie podkowy przez kowala - ............................

1. W naczyniu z gorącą wodą znajdują się różne materiały - szkło, plastyk, aluminium, drewno. Sprawdź przez dotyk, jak przewodzą ciepło, a następnie uzupełnij zdania.

Dobrze przewodzą ciepło .............................................................................................................

Źle przewodzą ciepło ...................................................................................................................

9. Dlaczego przewody elektryczne, łączące źródła energii elektrycznej z odbiornikami, wykonuje się z drutów miedzianych, okrytych izolatorem w postaci plastykowej lub gumowej osłony (np. sznury do żelazka, lodówki)?

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1. Do zlewki z wodą wrzucono kostki lodu. Lód pływa po powierzchni wody. Jaką właściwość lodu wykazało to doświadczenie? Uzupełnij zdanie.

Woda w stanie ........................., czyli .................................. jest ....................................... od wody w stanie ....................................

2. Jaką właściwość (płynność, lotność, zmienny kształt, zmienną objętość) wykazuje ciecz wlana do różnych naczyń? _____________________

12. 
    Do butelki, całkowicie napełnionej wodą, włożono

korek, przez który przetkano szklaną rurkę (patrz rys. a).

Podczas wciskania korka do butelki woda w rurce

podnosi się coraz wyżej (patrz. rys. b).

Jak to wyjaśnić? Uzupełnij zdania używając

odpowiednich terminów: ściśliwa, nieściśliwa, objętość, kształt.

Badania wykazują, że woda, podobnie jak inne ciecze,

jest .............................................

i nie zmienia ................................... dlatego ................................................

1. 
   Pewną ilość cieczy przelewano kolejno do naczyń

o różnych kształtach.

Uzupełnij zdania:

W czasie przelewania zmienia się ..................................,

ale nie zmienia się ......................... cieczy.

2. Powietrze to substancja gazowa, która posiada określone właściwości. Uzupełnij tabelę, wstawiając krzyżyk w odpowiedniej kolumnie.

Właściwości powietrza	TAK	NIE
Łatwo zmienić jego objętość(sprężyć, rozprężyć)
Trudno zmienić jego objętość (sprężyć, rozprężyć)
Ma stały kształt, którego trudno zmienić
Ma kształt taki, jak naczynie, w którym się znajduje
Ogrzane powietrze jest lżejsze od chłodnego
Ogrzane powietrze jest cięższe od chłodnego




3. Dwa naczynia A i B zawierające substancję

gazową ustawiono otworami do siebie (tak jak

na rysunku). Jak będzie wyglądało wnętrze

tych naczyń po kilku minutach od chwili usunięcia

dzielącej je przegrody? Uzupełnij drugi rysunek.

16. Dętka albo nadmuchiwany materac odkształcają się pod działaniem innych ciał i powracają do pierwotnych kształtów, gdy działanie ustaje. Jaka cecha powietrza odgrywa tu zasadniczą rolę: lekkość, sprężystość, plastyczność?

Odp. ...................................................

17. 
    Przyjrzyj się uważnie rysunkowi.

Wpisz w środku każdego z balonów odpowiednią literę.

A - balon z powietrzem o temperaturze +15⁰C

B - balon z powietrzem o temperaturze +30⁰C

18. Wymień odpowiednią właściwość gazu albo powietrza (płynność, ściśliwość, rozprężliwość), którą wykorzystuje się do niżej wymienionych czynności:

• napełniania („nabijania”) butli gazowych .....................................................................

• doprowadzenia gazu do palnika przy pomocy węża gumowego ..................................

• nadymania pontonu lub kamizelki ratunkowej .............................................................

19. Słynna wieża Eiffla jest stalową konstrukcją kratową, wspartą na czterech nogach. Jej wysokość szacuje się na około 300 m. W gorący letni dzień konstrukcja wieży .............................., natomiast zimą się ........................................., co oznacza, że w ciągu roku jej wysokość .......................................................

Wpisz w miejsce kropek odpowiednie wyrazy (kurczy się, wydłuża się, maleje, rośnie, zmienia się) i uzupełnij zdania.

20. W termometrach np. rtęciowych, alkoholowych wykorzystuje się zjawisko ......................

temperaturowej cieczy.

CZY WIESZ?

• O jakich właściwościach ciał należy pamiętać przy układaniu jaj w koszyku, przy zmywaniu szklanych naczyń?

• Jakie właściwości fizyczne materiałów wykorzystano w tyczkach i deskach do trampoliny?

• Jakie cechy fizyczne cieczy i gazów wykorzystuje się do przesyłania i rozprowadzania wody i gazu systemem rur zwanych wodociągiem lub gazociągiem?

• Dlaczego włókno żarówki wykonane jest z metalu, a nie z gumy lub szkła?

Autor

Dorota Chrzanowska










rys. a rys. b




---