Wykład 3 i 4

16.10.2010

Z ( S - R ) W

II formuła teorii czynności prof. Tomaszewskiego

Np. uzależnienie (przymusowe reagowanie na bodźce)

Pani Kowalska się zdenerwowała rozmową z szefem. Zdenerwowanie jest stanem wyjściowym. Ma świadomość, że w zdenerwowaniu pomaga jej:

• Rozmowa z kimś bliskim (telefon lub odwiedziny). Bodźcem jest skupiona mina przyjaciółki, jej uśmiech.

• Zakupy - zapomni o rozmowie z szefem.

Wynikiem będzie uspokojenie się.

Możliwe jest również unikanie bodźca, który oddala od zamierzonego wyniku.

Pani Kowalska może się spotkać z mamą, która jednak lubi krytykować córkę. Pani Kowalska wiedząc o tym, nie pójdzie do niej, bo wie, że się bardziej zdenerwuje.

Może też zjeść kawałek czekolady, ale wiedząc, że wywoła to wyrzuty sumienia, nie uzyska spokoju, więc tej czekolady nie zje.

Arystoteles (IV w. p. n. e.)

Według jakich reguł wiążą się nasze myśli, treści psychiczne, idee. Powiązanie dwóch treści to asocjacje (z łacińskiego: skojarzenie).

Arystoteles sformułował 4 prawa kojarzenia:

1. pomyślenie o jednej rzeczy ułatwia pojawienie się innej rzeczy w myśli - prawo podobieństwa;

2. to, co jest blisko w czasie - prawo styczności w czasie;

3. coś, co występuje w tych samych miejscach, obok siebie, w pobliżu - prawo styczności w przestrzeni;

4. kojarzy się to, co jest krańcowo różne, jest odwrotnością - prawo kontrastu.

Prawo Webera:

Delta i / i = k

Jeśli działa bodziec o intensywności [i], to przyrost intensywności bodźca [delta i], niezbędny dla pojawienia się nieco silniejszego doznania i musi pozostawać w stałym stosunku do …

Wielkość stałej Webera k:

częstotliwość dźwięku	0,003
natężenie światła	0,01
stężenie zapachu	0,07
natężenie nacisku	0,14
natężenie dźwięku	0,15
stężenie smaku	0,2

Prawo Fechnera

S = k log i

S - siła wrażenia

I - intensywność bodźca

K - stała Webera

Prawo Webera - Fechnera

Aby siła doznania rosła w postępie (ciągu) arytmetycznym, intensywność bodźca musi rosnąć w ciągu geometrycznym.

Herman Winhaus

Sylaby bezsensowne (zgłoski). Sprawdzał, ile pamięta - uczył się na pamięć zgłosek. Liczył ile czasu musi poświęcić na naukę. Przez ponowne uczenie zawsze okazywało się, że lepiej pamięta.

Krzywa zapominania Winhausa (inaczej: krzywa Winhausa.

Eponit - nazwanie zjawiska od nazwiska psychologa.

XIX wiek - badania nad pamięcią, perspektywa amerykańska, uczucia, wrażenia

Funkcjonalizm - JOHN DEVEY

Thorndike - skrzynka Thorndike'a (doświadczenia na kotach): umieszczał koty w skrzynkach, liczył czas potrzebny kotu na wydostanie się ze skrzynki Prawo efektu

John Watson - behawioryzm

S	-	R
bodźce	-	reakcje

Psychologia bodźca reakcji.

Behawioryzm - zachowanie (behavior - amerykańskie, behaviour - angielskie)

Eksperyment Watsona i Panor z małym „Albertem”

(Pawłow)

Mały Albert - chłopiec z sierocińca:

1. mały Albert bez strachu bawi się ze szczurem

2. nagle z tyłu rozlega się bardzo głośny dźwięk - uderzenie o coś

3. Albert płacze, bo się przestraszył; szczura zabierano

4. po chwili widzi szczura i znów zaczyna płakać na sam widok szczura

- nastąpił odruch warunkowy przestrachu

- później przyniesiono królika

- widok królika również wywołał płacz

- Albert płakał również na widok św. Mikołaja

Eksperyment Mary Jones „mały Piotruś”

Piotruś bał się królika, płakał. Chciała, żeby Piotruś przestał bać się królika. Kiedy królik był daleko, nie przeszkadzało mu to jeść słodycze. Przesuwano królika tak długo, aż Piotruś wreszcie przestał się bać. Dziecko można odczuć strachu przez stopniowe przybliżanie do bodźca stresowego. Ma to zastosowanie w leczeniu fobii.

BF Skinder - „klimatyzowana kołyska”

Robił doświadczenia z gołębiami. Przesądy u gołębia - łatwo jest nauczyć gołębia, trudniej oduczyć.

Prof. Jerzy Brzeziński

Prof. Jerzy Siuta (UJ)

Prof. Paweł Ostaszewski - behawiorysta

Terapia behawioralna

Słownik terminów

Psychologia postaci GESTALT (Niemcy): ważne są całości struktury a nie składniki. Suma elementów składa się w jedną całość. Kielich Rubina:

Obraz żona czy teściowa

Efekt streposkopowy

Kurt Koffka

Max Wertheimem

Wolfgang Kohler

Alina Szemińska (współpracowała z Piagetem)

Lista psychologów najbardziej znanych:

1. Skinder

2. Piaget

3. Freud

Psychoanaliza: Freud / koncepcja psychiki

Psychoanaliza to:

• Wywodząca się od Freuda koncepcja psychiki

• Metoda leczenia chorych na nerwicę

Duża część psychiki ma charakter nieświadomy

24 tomy Freuda; 2 koncepcje Freuda dot. psychiki: topografia / terenoznawstwo

Podział psychiki:

• Świadomość - wiemy co się dzieje;

• Nieświadomość - nie mamy pojęcia co się w nas dzieje, popędy;

• Przedświadomość - sfera blisko świadomości, czego nie wiemy, ale możemy sobie uświadomić łatwo

Libido - popęd seksualny; dążenie do wszelkiego rodzaju przyjemności, unikanie przykrości

Według Freuda największą część psychiki stanowi nieświadomość. Na nieświadomość składają się głównie treści usunięte ze świadomości, wyparte z niej (represje).

Przedświadomość - to treści chwilowo usunięte ze świadomości.

Według topografa podział psychiki na:

• Ego - ja (realista)

• Id - coś / to coś, nieświadomość (popędy agresje, libido) / diabełek

• Superego - nad ja / aniołek

Córka Freuda - Anna Freud: prekursorka psychologii Ego „Mechanizmy ochronne Ego”. Psychologia Ego - lata 30.

Superego zdaniem Freuda - taki obszar, który instalują mu rodzice - reguły, zasady postępowania (np. nie przeklinaj). To co najwcześniej wdrożone, najbardziej zostaje w człowieku, zostaje w człowieku jak nawyk.

Ego - reguła realizmu; zasada rzeczywistości.

Superego - nieświadome zasoby, przyswojone normy społeczne.

Tzw. pomyłki Freudowskie: zdaniem Freuda każdy błąd ma sens, wyraża jakąś nieświadomą tendencję.

Racjonalizacja - kwaśne winogrona: nie ma szans na realizację czegoś; słodkie cytryny: ta przykrość, co mnie spotkała, to jest dobra sytuacja.

Szukanie uzasadnień: zapomnienie o głównym powodzie stworzenia sytuacji czy niepowodzenia.

Alis Miller

Prof. Witnicki

Wprowadzenie do psychologii

Prof. Nadzw. dr hab. Andrzej Gołąb

Semestr 1

- 4 -

---