WYDZIAŁ |
Wydział Nauk Pedagogicznych |
||||||||||||||
KIERUNEK |
Pedagogika |
||||||||||||||
SPECJALNOŚĆ |
wszystkie |
||||||||||||||
POZIOM STUDIÓW |
studia I stopnia |
||||||||||||||
ROK STUDIÓW |
I |
SEMESTR |
II |
ROK AKADEMICKI |
2012/2013 |
||||||||||
FORMA STUDIOW |
studia stacjonarne |
||||||||||||||
NAZWA PRZEDMIOTU |
Kierunki pedagogiki współczesnej |
KOD PRZEDMIOTU |
100S-1B1KPE (PE)
|
||||||||||||
DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA |
Tytuł naukowy (stopień) |
Imię i nazwisko
|
Instytut |
||||||||||||
|
dr hab. prof. APS |
Bogusław Milerski |
Instytut Pedagogiki |
||||||||||||
|
dr dr |
Agnieszka Zamarian, Sylwia Jaronowska + doktoranci |
Instytut Pedagogiki |
||||||||||||
OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTĘPNYMI |
brak |
||||||||||||||
FORMA ZAJĘĆ |
Wykład |
Ćwiczenia |
Seminarium |
||||||||||||
LICZBA GODZIN |
30 |
30 |
|
||||||||||||
FORMA ZALICZENIA |
egzamin |
||||||||||||||
EFEKTY KSZTAŁCENIA I ICH OCENA |
|||||||||||||||
Symbol efektu kierunkowego |
Wiedza: opis szczegółowy |
Sposób pomiaru |
|||||||||||||
K_W11 |
zna proces różnicowania teoretycznego pedagogiki jako dyscypliny nauki i rozumie jego uwarunkowania
zna i rozumie elementarną systematykę głównych kierunków teoretycznych i paradygmatów pedagogiki
zna główne wyznaczniki teoretyczne i metodologiczne wybranych kierunków teoretycznych pedagogiki oraz rozumie ich przesłanki filozoficzne i naukoznawcze w zakresie pojmowania pedagogiki jako nauki, przedmiotu jej badań i sposobu poznania naukowego
zna i rozumie podstawowe implikacje głównych kierunków teoretycznych pedagogiki dla pojmowania procesu wychowania i kształtowania jego praktyki
|
ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas egzaminu pisemnego
ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych
ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie opracowania wybranego zagadnienia i jego prezentacji w formie referatu podczas zajęć ćwiczeniowych
|
|||||||||||||
|
Umiejętności: opis szczegółowy |
|
|||||||||||||
K_U02 |
Definicja K_U02 wyczerpuje merytorycznie opis szczegółowy: potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań.
|
ocena umiejętności na podstawie odpowiedzi na pytanie problemowo-erudycyjne podczas egzaminu pisemnego
ocena umiejętności na podstawie opracowania wybranego zagadnienia i jego prezentacji w formie referatu podczas zajęć ćwiczeniowych
ocena umiejętności na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych |
|||||||||||||
K_U08 |
potrafi przygotować prezentację zagadnienia pedagogicznego związanego z konkretną koncepcją pedagogiczną oraz formułować argumenty odwołujące się do różnorodnych perspektyw teoretycznych w pedagogice potrafi formułować elementarne interpretacje wybranych problemów wychowawczych i oświatowych, wykorzystując argumenty odwołujące się do różnorodnych perspektyw teoretycznych w pedagogice
|
ocena umiejętności na podstawie odpowiedzi na pytanie problemowo-erudycyjne podczas egzaminu pisemnego
ocena umiejętności na podstawie opracowania wybranego zagadnienia i jego prezentacji w formie referatu podczas zajęć ćwiczeniowych
ocena umiejętności na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych |
|||||||||||||
|
Kompetencje społeczne: opis szczegółowy |
|
|||||||||||||
K_K01 |
Definicja K_K01 wyczerpuje merytorycznie opis szczegółowy: ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia
|
ocena kompetencji na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych
|
|||||||||||||
K_K08 |
Definicja K_K08 wyczerpuje merytorycznie opis szczegółowy: odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne.
|
ocena kompetencji na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych
|
|||||||||||||
METODY KSZTAŁCENIA |
|||||||||||||||
wykład, materiały typu „handout”, dyskusja, lektura tekstów źródłowych, prezentacje multimedialne, gry dydaktyczne
|
|||||||||||||||
TREŚCI PROGRAMOWE |
|||||||||||||||
WYKŁAD |
LICZBA GODZIN |
ĆWICZENIA |
LICZBA GODZIN |
||||||||||||
Treści wykładu i ćwiczeń są skorelowane
Różnicowanie się pedagogiki i sposoby jej uprawiania: różnicowanie się teoretyczne pedagogiki na początku XX w.; rozróżnienie pedagogiki i pedagogii; relacja pomiędzy teorią i praktyką; sposoby uprawiania pedagogiki: pedagogika teoretyczna, stosowana (prakseologiczna), normatywna; podstawowe paradygmaty pedagogiki współczesnej: analityczno-empiryczny, humanistyczno-filozoficzny, krytyczny; kategorie metodologiczne: opis, rozumienie, wyjaśnianie, interpretacja krytyczna; przyjęta „mapa” współczesnych kierunków pedagogicznych.
Pedagogika analityczno-empiryczna: pozytywistyczny wzorzec nauki; powstanie pedagogiki eksperymentalnej i jej przedstawiciele (E. Meumann), powstanie behawioryzmu i jego przedstawiciele (J.B. Watson, B. Skinner); warunkowanie klasyczne i instrumentalne jako formy nauczania i ich znaczenie pedagogiczne; teorie curricularne jako uzupełnienie dotychczasowej dydaktyki - projektowanie przebiegu i operacjonalizacja celów kształcenia (S.B. Bloom, J.S. Brunner); nauczanie programowane; psychologia uczenia się i nauczania (Ch. Galloway); próba odróżnienia: pedagogika filozoficzna i pedagogika praktyczna a empiryczna nauka o wychowaniu (W. Berzinka); metodologiczne konsekwencje pedagogiki analityczno-empirycznej; przykłady badań.
Pedagogika kultury: powstanie pedagogiki kultury i jej przedstawiciele: W. Dilthey, W. Flitner, Th. Litt, H. Nohl, E. Spranger, O.-F. Bollnow, E. Weniger, B. Nawroczyński, S. Hessen; pedagogika kultury jako pedagogika ludzkiej duchowości; nauki przyrodnicze a nauki humanistyczne (antynaturalistyczne uprawomocnienie pedagogiki); rozumienie jako kategoria metodologiczna i egzystencjalno-edukacyjna; wychowanie jako przyswajanie kulturowo danych sensów i wartości; charakterystyka wytworów (dóbr) kulturowych; implikacje dla dydaktyki szkolnej; krytyka pedagogiki kultury.
Pedagogika hermeneutyczna i hermeneutyka pedagogiczna: pojęcie hermeneutyki i jej klasycy (F. Schleiermacher, W. Dilthey, M. Heidegger, H.-G. Gadamer, P. Ricoeur); hermeneutyka a problem metody; hermeneutyczna reinterpretacja pedagogiki kultury; przejście od pedagogiki hermeneutycznej do hermeneutyki pedagogicznej; hermeneutyka pedagogiczna jako koncepcja teorii edukacji i jako koncepcja metodologii badań pedagogicznych (H. Danner, R. Uhle).
Pedagogika fenomenologiczna i fenomenologia pedagogiczna: pojęcie fenomenologii i jej charakterystyka filozoficzna (E. Husserl, M. Heidegger, R. Otto, R. Ingarden, H. Schmitz); metoda postępowania fenomenologicznego; fenomenologia w badaniach humanistycznych i społecznych (A. Schütz, Th. Luckmann, P. Berger); fenomenologiczny opis wychowania; pedagogika fenomenologiczna i jej implikacje metodologiczne (O.F. Bollnow, M.J. Langeveld, W. Lippitz).
Pedagogika egzystencjalno-dialogiczna: filozoficzna charakterystyka egzystencjalizmu (m.in. S. Kierkegaard, M. Heidegger, A. Camus, J.P. Sartre); egzystencjalizm a myślenie o wychowaniu (O.F. Bollnow); dialogiczne „poszerzenie” egzystencjalizmu: filozofia dialogu (m.in. M. Buber, E. Grisebach, E. Levinas, J. Tischner); dialog jako podstawowa relacja wychowawcza; wychowanie jako urzeczywistnianie człowieczeństwa (J. Tarnowski); implikacje dla dydaktyki szkolnej (C. van Morris).
Pedagogika personalistyczna: pedagogika personalistyczna a egzystencjalno-dialogiczna; filozoficzna charakterystyka personalizmu (R. Guardini, J. Maritain); filozofia osoby: podstawy tomistyczne (M. Gogacz) i inspiracje dialogiczne (T. Gadacz); filozofia personalistyczna a myślenie o wychowaniu; wychowanie jako urzeczywistnianie osoby ludzkiej; implikacje dla dydaktyki szkolnej (F. Adamski, S. Kunowski, M. Nowak).
Pedagogika pajdocentryczna: powstanie nurtu Nowego Wychowania i jego przedstawiciele; cechy charakterystyczne: odnowa szkoły, pajdocentryzm, aktywizm poznawczy, krytyka herbartyzmu, uznanie znaczenia pedagogiki eksperymentalnej; główne propozycje dydaktyczne; analiza wybranych koncepcji (C. Freinet, M. Montessori, R. Steiner, J. Korczak); rozwój tzw. szkolnictwa i edukacji alternatywnej; pedagogika pajdocentryczna jako pedagogika antyautorytarna; próby radykalizacji pedagogiki pajdocentrycznej - antypedagogika i jej krytyka
Pedagogika pragmatyzmu i neopragmatyzmu: powstanie pragmatyzmu i jego przedstawiciele; pragmatyzm i progresywizm; podstawowe kategorie pragmatycznej koncepcji wychowania i nauczania na przykładzie pedagogiki J. Deweya; krytyka stopni formalnych; szkoła a życie społeczne; edukacja jako proces rekonstrukcji doświadczeń; neopragmatyzm R. Rorty'ego; neopragmatyzm a hermeneutyka i teoria krytyczna
Pedagogika krytyczna: neomarksistowskie korzenie teorii krytycznej; teoria krytyczna a teoria tradycyjna (M. Horkheimer); krytyka neutralnego charakteru teorii społecznej; recepcja teorii krytycznej w pedagogice; krytyka edukacji jako miejsca „przemocy symbolicznej” i „kolonizacji” (P. Bourdieu); krytyka autorytaryzmu i osobowości autorytarnej (Th. Adorno); koncepcja ukrytego programu szkoły; postulat edukacji zaangażowanej na rzecz pluralistycznego, upodmiotowionego i demokratycznego społeczeństwa; zagadnienie marginalizacji i wykluczania społecznego; koncepcja wspólnoty i działań komunikacyjnych (J. Habermas); edukacja jako uzdolnienie do włączenia się w proces komunikacji społecznej; problem „wymazywania różnic” (H.P. Giroux, P. McLaren); współczesna pedagogika krytyczna a pedagogika hermeneutyczna, pedagogika neopragmatyzmu i pedagogika postmodernistyczna; pedagogika krytyczna jako paradygmat badawczy w pedagogice; badania w Polsce.
Pedagogika międzykulturowa: przesłanki teoretyczne - filozofia (neo)pragmatyzmu, teoria krytyczna, filozofia dialogu; przesłanki społeczne - migracja, odkrywanie wielokulturowości; od pedagogiki dla cudzoziemców do pedagogiki międzykulturowej (przykład Niemiec); cele edukacji międzykulturowej; charakterystyka współczesnej pedagogiki międzykulturowej; ideologiczne uwarunkowania koncepcji edukacji międzykulturowej; krytyka pedagogiki międzykulturowej; próby redefinicji zadań edukacji międzykulturowej.
Pedagogika konstruktywistyczna i teoria systemów: podstawowe wyznaczniki teorii systemów i konstruktywizmu; recepcja teorii systemów i konstruktywizmu w pedagogice.
|
30
2
4
4
2
2
2
2
2
2
4
2
2 |
Treści wykładu i ćwiczeń są skorelowane
Różnicowanie się pedagogiki i sposoby jej uprawiania
Pedagogika analityczno-empiryczna
Pedagogika kultury
Pedagogika hermeneutyczna i hermeneutyka pedagogiczna
Pedagogika fenomenologiczna i fenomenologia pedagogiczna literatura:
Pedagogika egzystencjalno-dialogiczna
Pedagogika personalistyczna
Pedagogika pajdocentryczna
Pedagogika pragmatyzmu i neopragmatyzmu
Pedagogika krytyczna
Pedagogika międzykulturowa
|
30
2
4
4
2
2
2
2
2
4
4
2 |
||||||||||||
Adnotacje uzupełniające:
Warunki zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie ćwiczeń na podstawie znajomości lektur, opracowania referatu, aktywności i uczestnictwa w zajęciach; egzamin na podstawie znajomości treści szczegółowych przedmiotu. Egzamin pisemny składa się z 4 pytań szczegółowych oraz jednego erudycyjno-problemowego; pytania szczegółowe są oceniane od 0 do 4 punktów każde, pytanie erudycyjno-problemowe jest oceniane od 0 do 8 punktów; maksymalna liczba punktów wynosi 24; do zdania egzaminu jest wymagane uzyskanie 50% punktów.
|
|||||||||||||||
NAKŁAD PRACY STUDENTA
|
|||||||||||||||
FORMA AKTYWNOŚCI |
ŚREDNIA LICZBA GODZIN NA ZREALIZOWANIE AKTYWNOŚCI |
||||||||||||||
Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia |
60 |
||||||||||||||
Przygotowanie się do zajęć, lektury |
30 |
||||||||||||||
Przygotowanie się do egzaminu |
45 |
||||||||||||||
Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji |
15 |
||||||||||||||
Inne formy |
|
||||||||||||||
Sumaryczna liczba punktów ECTS |
6 |
||||||||||||||
LITERATURA OBOWIAZKOWA I UZUPEŁNIAJĄCA |
|||||||||||||||
Literatura obowiązkowa: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 184-465. H. Berner, Współczesne kierunki pedagogiczne, w: Pedagogika, red. B. Śliwerski, t. 1: Podstawy nauk o wychowaniu, Gdańsk 2006, s. 195-275.
Literatura uzupełniająca: G.L. Gutek, Filozoficzne i ideologiczne podstawy wychowania, Gdańsk 2003. H.H. Krüger, Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk 2005. Pedagogika, t. 1: Podstawy nauk o wychowaniu, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006. B. Śliwerski, Współczesne teorie kształcenia, Kraków 1998. *Podstawowe dla danego kierunku pozycje bibliograficzne są podawane podczas zajęć
|