WYMAGANIA DOTYCZĄCE URZĄDZEŃ PODLEGAJĄCYCH
DOZOROWI TECHNICZNEMU, RODZAJE URZĄDZEŃ
PODLEGAJĄCYCH DOZOROWI TECHNICZNEMU I ZASADY
SPRAWOWANIA DOZORU TECHNICZNEGO NAD
URZĄDZENIAMI TECHNICZNYMI
Urządzenia techniczne które mogą stwarzać zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego, mienia i środowiska przez :
· rozprężanie cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od
atmosferycznego
· wyzwolenie energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi
i ładunków w ograniczonym zasięgu
· rozprzestrzenianie się materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących lub
żrących w czasie ich magazynowania lub transportu w zbiornikach ciśnieniowych
podlegają dozorowi technicznemu w toku projektowania, wytwarzania materiałów
i elementów przeznaczonych do ich budowy, wytwarzania, obrotu, eksploatacji
i napraw.
Do urządzeń podlegających dozorowi technicznemu należą :
a) urządzenia ciśnieniowe takie jak :
· kotły parowe przeznaczone do wytwarzania pary z cieczy energetycznej z użyciem
ciepła uzyskanego w drodze reakcji egzotermicznej lub energii elektrycznej
· kotły cieczowe przeznaczone do podgrzewania cieczy bez zmiany stanu skupienia z
użyciem ciepła uzyskanego w drodze reakcji egzotermicznej lub energii elektrycznej
· zbiorniki stałe i o iloczynie nadciśnienia i pojemności wyższym od 0,03 MPa x m3
przeznaczone do prowadzenia w nich procesów technologicznych pod ciśnieniem
wyższym od 0,07 MPa
· zbiorniki przenośne, transportowe o pojemności powyżej 350 cm3 przeznaczone
do magazynowania cieczy lub gazów i zmieniające miejsca między napełnieniem
i opróżnieniem
· wytwornice acetylenu stałe i przenośne
· rurociągi parowe oraz ich armatura łącząca kocioł z turbiną w blokach
energetycznych
b) bezciśnieniowe zbiorniki oraz zbiorniki ciśnieniowe o ciśnieniu do 0,07 MPa
przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych o właściwościach
żrących lub trujących oraz transportu tych materiałów
c) dźwignice, tj. środki transportu o zasięgu ograniczonym i ruchu przerywanym
zmieniające miejsce i przewożące ładunki lub osoby (wciągarki, wciągniki,
suwnice, układnice, żurawie, itp.)
d) urządzenia techniczne baz przeładunkowych, np. urządzenia do manipulacji
kontenerami
e) przenośniki, tj. środki transportu o zasięgu ograniczonym pracujące w ruchu
ciągłym przeznaczone do przemieszczania osób w pionie, w poziomie lub pod
kątem
f) osobowe i towarowe koleje linowe i wyciągi narciarskie
Dozór techniczny polega na podejmowaniu działań zmierzających do zapewnienia
bezpieczeństwa funkcjonowania wymienionych urządzeń technicznych.
Dozór techniczny może być wykonywany w formie :
· dozoru technicznego pełnego obejmującego pełny zakres czynności w toku
wytwarzania, eksploatacji i napraw urządzenia technicznego
· dozoru technicznego ograniczonego obejmującego niektóre czynności w toku
wytwarzania oraz niektóre czynności w toku eksploatacji i napraw
· dozoru technicznego uproszczonego obejmującego niektóre czynności w toku
wytwarzania urządzeń technicznych oraz materiałów i elementów stosowanych
do budowy tych urządzeń.
Urządzenia techniczne objęte dozorem uproszczonym mogą być po stwierdzeniu zgodności wykonania z normami, przepisami, itp. oznaczone trwałym znakiem świadczącym o dopuszczeniu urządzenia do obrotu.
Urządzenia techniczne objęte dozorem technicznym jak również materiały stosowane do ich budowy mogą być wytwarzane wyłącznie w przypadku uzyskania przez wytwarzającego uprawnień do ich produkcji wydanych przez właściwy organ dozoru technicznego.
Zamiar produkcji określonego urządzenia technicznego na podstawie uzgodnionej
dokumentacji technicznej wytwarzający jest zobowiązany zgłosić właściwemu organowi dozoru technicznego.
Użytkownik urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym może je eksploatować po otrzymaniu zgody właściwego organu dozoru technicznego.
Decyzji takiej nie wydaje się dla urządzeń oznaczonych trwałym znakiem dozoru
technicznego.
Eksploatujący urządzenia techniczne jest zobowiązany zawiadomić niezwłocznie właściwy organ dozoru technicznego o każdym niebezpiecznym uszkodzeniu lub nieszczęśliwym wypadku związanym z eksploatacją tego urządzenia.
W razie nie przestrzegania przez wytwarzającego lub eksploatującego urządzenie techniczne przepisów o dozorze technicznym lub w razie stwierdzenia zagrożeń dla życia, mienia i środowiska właściwy organ dozoru technicznego wydaje decyzję o wstrzymaniu eksploatacji lub wycofaniu z obrotu i wstrzymaniu wytwarzania.
Osoba eksploatująca urządzenie techniczne objęte dozorem technicznym bez otrzymania decyzji organu dozoru technicznego o dopuszczeniu takiego urządzenia do eksploatacji lub obrotu albo wbrew decyzji organu dozoru technicznego o wstrzymaniu eksploatacji lub wycofaniu urządzenia z obrotu podlega karze ograniczenia wolności lub karze grzywny.
Tej samej karze podlega ten, kto przerabia urządzenia techniczne bez zgody organu dozoru technicznego.
W trakcie eksploatacji właściwy organ dozoru technicznego przeprowadza badania zwyczajne i nadzwyczajne.
Badania zwyczajne mogą być wykonane jako :
· rewizje wewnętrzne
· próby ciśnieniowe
· rewizje zewnętrzne
Badania nadzwyczajne mogą być wykonywane jako :
· eksploatacyjne
· kontrolne
· poawaryjne
SYSTEMY BADAŃ I CERTYFIKACJI WYROBÓW
Przed dopuszczeniem określonych maszyn lub innych urządzeń do produkcji, ich producent powinien dokonać oceny spełnienia przez nie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych w Polskich Normach i przepisach właściwych dla budowy i eksploatacji tych urządzeń.
Obowiązek oznaczania znakiem bezpieczeństwa obejmuje w szczególności następujące maszyny :
· obrabiarki skrawające do metali
· maszyny do obróbki plastycznej metali (bez maszyn z napędem ręcznym lub
nożnym), w tym :
- maszyny do tłoczenia i prasowania metali
- maszyny do cięcia metali
- maszyny do gięcia i prostowania metali
· obrabiarki do obróbki drewna, w tym :
- pilarki taśmowe
- obrabiarki strugające do obróbki mechanicznej drewna
- pilarki pracujące ruchem obrotowym do obróbki mechanicznej drewna
- obrabiarki pracujące frezami i wiertłami do obróbki mechanicznej drewna
- przenośne pilarki z piłą łańcuchową do drewna
· maszyny i narzędzia rolnicze, w tym służące do :
- uprawy, nawożenia i zraszania gleby
- siewu, uprawy i zbioru zbóż
- uprawy i zbioru ziemniaków, buraków, itp.
- przygotowania pasz i do hodowli
· środki transportu, w tym ciągniki rolnicze i wózki jezdniowe napędzane
· maszyny budowlane
· sprzęt powszechnego użytku, taki jak : AGD, zmechanizowany elektryczny, sprzęt do gotowania i ogrzewania (gazowy)
· maszyny i urządzenia dla przemysłu gastronomicznego zasilane z sieci gazowej
· maszyny i urządzenia do przetwórstwa tworzyw sztucznych
Jak wynika z tej listy ocenie zgodności podlegają wprowadzone do obrotu wyroby, które mogą stwarzać zagrożenia albo służą ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia, mienia i środowiska.
Obowiązek oceny zgodności nie obejmuje określonych grup maszyn i urządzeń
technicznych, takich jak :
· urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu
· sprzęt lotnictwa cywilnego
· statki i inne obiekty pływające wraz z wyposażeniem mające ważne certyfikaty Polskiego Rejestru Statków
· urządzenia medyczne
Certyfikacją obowiązkową na znak bezpieczeństwa objęte są wyroby krajowe i importowane. Producent lub importer poddaje wyrób certyfikacji jednostce akredytowanej przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji i w przypadku otrzymania potwierdzenia tej zgodności z wymaganiami ma prawo (powinien) do wystawienia deklaracji zgodności i umieszczenia na wyrobie odpowiedniego oznakowania.
Począwszy od 02 czerwca 1997r. nie dopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem albo nie posiadają deklaracji zgodności wystawionej przez producenta lub innego dostawcę urządzenia.
Zgodnie z Ustawą o certyfikacji, kto wprowadza do obrotu wyrób niezgodny z zasadniczymi wymaganiami albo specyfikacjami technicznymi podlega karze grzywny do 100 tys. zł.
ORGANIZACJA TRANSPORTU WEWNĄTRZZAKŁADOWEGO
ORAZ SKŁADOWANIA WYROBÓW ZGODNIE Z WYMAGANIAMI
BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
Transport wewnątrzzakładowy dzielimy na ręczny i mechaniczny.
Transport ręczny w zależności od sposobu wykonywania przez pracowników możemy podzielić na indywidualny i zespołowy.
W zależności od sposobu wykonywania możemy transport ręczny podzielić na:
· transport bezpośredni
· transport przy użyciu sprzętu pomocniczego i narzędzi pomocniczych
· transport zmechanizowany o napędzie ręcznym
Do ułatwienia podnoszenia ciężarów stosuje się szereg urządzeń pomocniczych, takich jak :
· różnego rodzaju krążki i wielokrążki
· wciągniki i wciągarki
· dźwigniki ręczne (lewarki)
· suwnice i żurawie z napędem ręcznym
Urządzenia te powinny posiadać zabezpieczenia przed możliwością powstania wypadku. Wciągarki ręczne wszystkich typów powinny posiadać sprawnie działające hamulce zabezpieczające przed uderzeniem korbą wstecz. Podstawy podnośników powinny zapewniać dobrą stateczność, a ich główki powinny mieć kształt zapobiegający ześlizgiwaniu się opartych na nich przedmiotów.
Wszystkie zauważone usterki należy natychmiast usuwać. Starannie i prawidłowo należy wieszać ciężary na hakach. Zabronione jest przebywanie pod zawieszonym ciężarem. Wszystkie elementy podnośne (haki, liny, łańcuchy) muszą być wykonane z atestowanych materiałów. Podnoszone ładunki swym ciężarem nie mogą przekraczać udźwigu urządzenia. Urządzenia transportowe powinny być dostosowane do rodzaju przewożonego materiału. Nie wolno pracować przy użyciu uszkodzonych ręcznych urządzeń transportowych.
Transport mechaniczny dzieli się na :
· transport składowo-magazynowy
· transport produkcyjny
Transport mechaniczny może być realizowany przy użyciu środków transportu o ruchu przerywanym lub ciągłym. Biorąc pod uwagę kierunek przemieszczania ładunków, środki transportu można podzielić w zależności od kierunku przemieszczania ładunków na :
· do transportu pionowego
· do transportu poziomego
· do transportu mieszanego
Przy obsłudze urządzeń transportowych należy przestrzegać podstawowych zasad BHP, do których należy zaliczyć :
· dobry stan techniczny urządzenia powinien być potwierdzony wpisem w dokumentacji eksploatacyjnej urządzenia
· nawierzchnia, po której poruszają się urządzenia transportowe powinna być utrzymywana w dobrym stanie technicznym
· pracownicy obsługujący urządzenia transportowe powinni posiadać odpowiednie
przeszkolenie oraz odpowiednie uprawnienia jeżeli są wymagane.
Do wyposażenia urządzeń transportu pionowego, takich jak : łańcuchy, liny, haki, bębny, krążki, itp. należy stosować tylko atestowane materiały.
Teren obsługiwany przez urządzenia transportowe powinien być należycie oświetlony. W takcie wykonywania prac transportowych przez kilka osób należy stosować sprawne systemy sygnalizacji.
ZASADY SKŁADOWANIA WYROBÓW Z UWZGLĘDNIENIEM MATERIAŁÓW
NIEBEZPIECZNYCH
Magazyny - budynki i budowle przeznaczone do przechowywania wszelkich zapasów noszą nazwę budowli magazynowych, które dzielimy na :
· budowle magazynowe zamknięte (budynki jedno i wielokondygnacyjne o różnej
konstrukcji,zbiorniki, zasobniki, silosy, itp.
· budowle magazynowe otwarte (ogrodzone składowiska, place składowe do
magazynowania zapasów odpornych na warunki atmosferyczne)
· budowle magazynowe półotwarte (wiaty, otwarte zbiorniki, itp.)
W zależności od przechowywanego asortymentu magazyny dzielą się na :
· branżowe
· wielobranżowe
· specjalistyczne (farb, lakierów, materiałów niebezpiecznych)
· opakowań
Uwzględniając technologię prac magazynowych, magazyny dzielimy na :
· nie zmechanizowane
· częściowo lub całkowicie zmechanizowane
· częściowo lub całkowicie zautomatyzowane
Budynki magazynowe powinny być tak wykonane pod względem konstrukcyjnym i technologicznym, aby zapewniały :
· oświetlenie naturalne, dzienne, najlepiej górne. W przypadku oświetlenia bocznego (okna) powinien być zachowany minimalny stosunek wielkości powierzchni okien w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi jak 1:15.
· oświetlenie sztuczne (elektryczne) w zależności od rodzaju magazynu o natężeniu
od 20 lx do 100 lx
· wentylację - stosowaną w przypadku możliwości wydzielania się szkodliwych, palnych
lub wybuchowych gazów, oparów, pyłów.
· drogi transportowe - w magazynie powinny być zachowane szerokości dróg
transportowych, zgodnie z Polską Normą
· podłoga - równa, nie śliska, nie pyląca, bez progów między pomieszczeniami
· temperatura - minimalna w magazynie określana jest w zależności od czasu
przebywania pracowników (od +5 do +20C)
· wyjście z magazynu - wychodzące na drogi szynowe powinny być zabezpieczone
poprzecznymi poręczami ochronnymi lub w inny sposób np. przez labirynty
· bramy - powinny być zaopatrzone w urządzenia zabezpieczające przed samoczynnym zamykaniem się.
Magazyny powinny być wyposażone w :
· urządzenia do składowania :
- regały różnych typów
- stojaki
- wieszaki
- palety
- inne o specjalnej konstrukcji przeznaczone do składowania np. butli gazowych
· urządzenia transportowe :
- wózki z napędem ręcznym i mechanicznym
- przenośniki
- ładowarki
- dźwignice
· wyposażenie pomocnicze :
- przyrządy pomiarowe (wagi, miary, suwmiarki, mikrometry, termometry, itp.)
- inne przyrządy pomocnicze i narzędzia pomocnicze (młotek, obcęgi, pasy)
Podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy z urządzeniami magazynowymi :
· regały, stojaki
- regały powinny mieć odpowiednio wytrzymałą i stabilną konstrukcję oraz
zabezpieczenia przed ich przewróceniem się
- każdy regał powinien być oznaczony przez podanie dopuszczalnego obciążenia
- układając towary na regałach należy przestrzegać zasady układania na górnych
półkach towarów lżejszych, natomiast cięższe należy układać na dolnych
- wysokość regału przy ręcznym systemie prac magazynowych nie powinna
przekraczać 1,8m, a dla wyższych regałów musi być stosowane magazynowanie
zmechanizowane
- materiały na wysokich półkach i stojakach muszą być zabezpieczone przed
możliwością upadku
- stojaki powinny być dostosowane do rodzaju, wielkości składowanych elementów
· palety, pojemniki magazynowo-transportowe, worki
- stosowane w magazynach palety, worki, pojemniki nie mogą być uszkodzone,
powinny być wykonane z materiałów o odpowiedniej wytrzymałości
- składowanie palet wymaga transportu mechanicznego
- palety lub pojemniki można układać w stosy, oddzielnie, w zależności od rodzaju
składowanych materiałów
- składowane materiały workowane w stosach powinny być układane krzyżowo, a liczba warstw nie powinna przekraczać 10
· urządzenia transportowe ręczne :
- powinny być dostosowane do rodzaju materiału transportowanego
- nie wolno stosować uszkodzonych ręcznych urządzeń transportowych
· urządzenia transportowe mechaniczne :
- wszystkie urządzenia mogą być obsługiwane tylko przez uprawnionych pracowników przeszkolonych (odpowiednie uprawnienia)
- nie wolno używać uszkodzonych urządzeń transportowych
- urządzenia podlegające DT przed rozpoczęciem eksploatacji muszą być dopuszczone do pracy przez Inspektorat Dozoru Technicznego
Wytyczne dotyczące magazynowania towarów uwzględniające bezpieczeństwo
pożarowe :
· wszystkie czynności związane ze składowaniem materiałów pożarowo niebezpiecznych należy wykonywać zgodnie z warunkami ochrony przeciwpożarowej określonymi w instrukcji technologicznej lub według wskazań ich producenta
· materiały niebezpieczne pożarowo powinny być przechowywane w sposób
uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu w następstwie procesu składowania lub wskutek wzajemnego oddziaływania
· ciecze o temperaturze zapłonu poniżej 55oC należy przechowywać wyłącznie w
pojemnikach wykonach z materiałów co najmniej trudno zapalnych,
odprowadzających ładunki elektryczności statycznej, wyposażonych w szczelne zamknięcia
· w obiektach zaliczonych do kategorii zagrożenia ludzi nie należy przechowywać
materiałów niebezpiecznych pożarowo w pomieszczeniach piwnicznych, na poddaszach i strychach, w obrębie klatek schodowych i korytarzy oraz w innych pomieszczeniach
ogólnie dostępnych, jak również na tarasach, balkonach i loggiach
· nie należy przechowywać cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 55oC w pojemnikach,
urządzeniach i instalacjach nie przystosowanych do tego celu
· wokół placów składowych, składowisk przy obiektach oraz obiektach tymczasowych o konstrukcji palnej należy zachować pas ochronny o szerokości minimum 2m i
nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntownie oczyszczonej
· składowanie stałych materiałów pod ścianami obiektu związanych z jego funkcją, z
wyjątkiem materiałów niebezpiecznych pożarowo, jest dopuszczalne pod warunkiem
- nie przekroczenia strefy pożarowej dopuszczalnej dla danego obiektu
- zachowania dostępu do obiektu na wypadek działania ratowniczego
- nie naruszenia wymaganej potrzebami ochrony przeciwpożarowej minimalnej
odległości sąsiednich obiektów
TRANSPORT I MAGAZYNOWANIE MATERIAŁÓW
NIEBEZPIECZNYCH
Materiał niebezpieczny - materiał, który ze względu na swoje właściwości chemiczne, fizyczne bądź biologiczne może w razie nieprawidłowego obchodzenia się z nim w związku z przewozem lub magazynowaniem spowodować śmierć, rozstrój zdrowia lub uszkodzenie ciała ludzkiego albo zniszczenie lub uszkodzenie dóbr materialnych.
Przewóz materiałów niebezpiecznych regulują Umowy Europejskie :
ADR - w transporcie drogowym
RID - w transporcie kolejowym
Z uwagi na własności chemiczne, fizyczne, biologiczne, a także na zagrożenie - materiały niebezpieczne zostały podzielone na klasy materiałów niebezpiecznych, czyli grupy materiałów niebezpiecznych, wydzielonych na podstawie dominującego zagrożenia :
1a - materiały wybuchowe - pirotechniczne
1b - materiały wybuchowe - przedmioty wybuchowe
1c - materiały wybuchowe - materiały i przedmioty, które wytwarza się w celu uzyskania efektów praktycznych, sposobami wybuchowymi lub
pirotechnicznymi
2. - gazy - sprężone, skroplone, skroplone i schłodzone, rozpuszczone pod ciśnieniem, gazy nie sprężone podlegające przepisom szczególnym
3. - materiały ciekłe zapalne
4.1 - materiały stałe zapalne
4.2 - materiały samozapalne
4.3 - materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne
5.1 - materiały utleniające
5.2 - nadtlenki organiczne
6.1 - materiały trujące
6.2 - materiały zakaźne
7. - materiały promieniotwórcze
8. - materiały żrące
WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY
MECHANICZNEJ OBRÓBCE METALI
Wymagania bhp przy mechanicznej obróbce metali określa Rozporządzenie Ministra
Gospodarki z dnia 6 listopada 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy
obsłudze obrabiarek skrawających do metali (Dz. U. Nr 204, poz. 1723).
Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności.
Obowiązkowej ocenie zgodności podlegają wprowadzane do obrotu wyroby (maszyny, narzędzia, urządzenia), które mogą stwarzać zagrożenie albo służą ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia, mienia lub środowiska.
W przypadku zakończenia pracy lub unieruchomienia obrabiarki na czas dłuższy niż jedna zmiana robocza, wyłączniki główne i awaryjne powinny być zablokowane.
Obrabiarki nabyte przed 01.01.2003r. powinny być do 01.01.2006r. dostosowane
do minimalnych wymagań bezpieczeństwa dotyczących maszyn.
Obrabiarki o dużych rozmiarach powinny być obsługiwane z pomostu, spełniającego
wymagania określone w odrębnych przepisach.
Przed uruchomieniem obrabiarki należy sprawdzić stan techniczny jej zabezpieczeń.
Do podnoszenia i zakładania przedmiotów przeznaczonych do obróbki (także wyposażenia dodatkowego) o masie powyżej 10 kg , powinny być stosowane urządzenia pomocnicze zmniejszające wysiłek pracownika.
Odległość w strefie zagrożenia pomiędzy najdalej wysuniętymi elementami sąsiednich stanowisk obrabiarek, powinna wnosić co najmniej 0,6 m.
Naprawy obrabiarek powinny być przeprowadzane przez osoby upoważnione, a przed przystąpieniem do naprawy należy umieścić w widocznym miejscu tablicę ostrzegawczą z napisem „ NAPRAWA - NIE URUCHAMIAĆ ”.
Pracownik podczas pracy nie powinien pozostawiać obrabiarki bez nadzoru lub zezwalać na jej obsługę osobom nieuprawnionym.
Podczas pracy obrabiarki jest niedopuszczalne :
chłodzenie narzędzia lub obrabianego przedmiotu za pomocą mokrego czyściwa,
dokonywanie czynności konserwacyjnych, jeżeli instrukcja obsługi tego zabrania,
zatrzymywanie wrzeciona lub uchwytu ręką,
zakładanie pasów napędowych i regulacja ich naciągu.
Miejsca i stanowiska pracy lub konserwacji maszyn powinny być odpowiednio oświetlone.
Osłony powinny być wyposażone w urządzenia uniemożliwiające ich otwarcie podczas pracy obrabiarki.
Obrabiarki powinny być wyposażone w osłony chroniące obsługę przed urazami
powodowanymi przez wióry oraz przed rozbryzgami chłodziwa.
Osłony stałe wystające poza obrys obrabiarki oraz osłony ruchome zmieniające swoje położenie podczas pracy, powinny być oznakowane barwami i znakami bezpieczeństwa zgodnie z PN-92/N-01255 , Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.
Jeżeli podczas obróbki powstaje wiór wstęgowy, powinny być zastosowane środki chroniące obsługę przed zagrożeniami, jakie mogą powodować takie wióry.
Niedopuszczalne jest usuwanie wiórów sprężonym powietrzem lub bez odpowiedniego narzędzia ręcznego.
Wióry powstające podczas obróbki, powinny być na bieżąco odprowadzane z pomieszczenia na składowisko zakładowe.
Przed uruchomieniem obrabiarki należy sprawdzić stan zamocowania przedmiotu
obrabianego oraz usunąć ze stołu zbędne przedmioty oraz narzędzia pomocnicze.
Przedmiot w uchwycie obrabiarki (także w imadle, przyrządzie mocującym), powinien być tak zamocowany, aby podczas pracy obrabiarki nie mógł zmienić swojego położenia lub nie został wyrwany z urządzenia mocującego.
Obrabiarki wyposażone w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny, powinny mieć urządzenia blokujące, uniemożliwiające wyrwanie przedmiotu zamocowanego w przypadku zaniku ciśnienia.
Uchwyty i tarcze zabierakowe obrabiarek nie zabezpieczone na całej przestrzeni roboczej stałymi osłonami, powinny być osłonięte osłonami z urządzeniem blokującym, uniemożliwiającym otwarcie osłony podczas pracy obrabiarki.
Elementy sterownicze, mające wpływ na bezpieczeństwo pracowników, powinny być :
dobrze widoczne,
w sposób jednoznaczny oznakowane,
usytuowane poza strefami zagrożenia,
zabezpieczone przed spowodowaniem zagrożenia, w związku z przypadkowym ich
zadziałaniem.
Maszyny powinny być instalowane w szczególności z zapewnieniem dostatecznej przestrzeni między ich ruchomymi częściami, a innymi elementami (ruchomymi bądź stałymi) najbliższego otoczenia.
Maszyny powinny być wyposażone w układ sterowania przeznaczony do całkowitego
i bezpiecznego ich zatrzymania.
WIERTARKI I WYTACZARKI
Pracownikowi obsługującemu wiertarkę lub wytaczarkę nie wolno :
wydmuchiwać ustami wiórów z wierconego lub wytaczanego otworu,
obsługiwać wiertarki bez nakrycia głowy, gdy pracownik ma długie włosy,
pracować na wiertarce w rękawiczkach lub z obandażowaną ręką, dłonią lub palcem,
obsługiwać wiertarki przenośnej z uszkodzoną obudową lub uszkodzoną izolacją kabla
zasilającego,
obsługiwać wiertarki, jeżeli korpus nie jest uziemiony.
TOKRAKI
Uchwyty i tarcze zabierakowe tokarek powinny posiadać osłony.
Podstawowe zagrożenia podczas pracy na tokarkach :
uderzenie lub pochwycenie przez uchwyty, tarcze zabierakowe, przekładnie pasowe,
zębate, śrubę pociągową oraz obrabiany materiał,
oparzenie lub pokaleczenie wiórami,
oblanie cieczą chłodzącą,
porażenie prądem, jeżeli korpus tokarki nie jest uziemiony.
FREZARKI
Frezarka musi być wyposażona w ekrany chroniące obsługującego oraz innych pracowników przed odpryskami wiórów lub chłodziwa.
Wystający koniec śruby mocującej frez we wrzecionie frezarki (ściągacz) powinien być osłonięty.
Podstawowe zagrożenia podczas pracy na frezarce :
uderzenie lub pochwycenie ręki albo ubrania przez obracające się narzędzia,
pochwycenie ubrania przez mechanizmy napędowe stołu,
oparzenie lub skaleczenie wiórami,
oblanie chłodziwem,
porażenie prądem, jeżeli korpus frezarki nie jest uziemiony.
STRUGARKI
Po bokach strugarki podłużnej oraz od końca stołu w jego skrajnym położeniu lub od końca obrabianego przedmiotu, powinna pozostać wolna przestrzeń szerokości co najmniej 0,6m.
Podstawowe zagrożenia występujące przy obsłudze strugarki :
uderzenie lub przyciśnięcie przez ruchomy stół,
pochwycenie przez wystające elementy przedmiotu obrabianego,
skaleczenie przez ostre krawędzie noża,
skaleczenie lub poparzenie przez wióry,
porażenie prądem, jeżeli korpus strugarki nie jest uziemiony.
SZLIFIERKI
Rozerwanie tarczy ściernej jest najczęściej występującym zagrożeniem podczas pracy na szlifierce i ostrzałce.
Podstawowe zagrożenia występujące podczas obsługi szlifierki :
rozerwanie tarczy szlifierskiej,
wyrwanie obrabianego przedmiotu z uchwytu,
oparzenia skóry, oka przez strumień iskier,
pochwycenie lub uderzenie prze uchwyt,
pochwycenie lub uderzenie przez nieosłonięty napęd stołu,
porażenie prądem, jeżeli korpus szlifierki nie jest uziemiony.
Ostrzałka powinna mieć :
osłony na obie tarcze,
wyrównaną w miarę odkształcania powierzchnię roboczą tarczy,
stopki (podpórki) odsunięte od tarczy nie dalej niż 2mm.
PRASY
Prasy należą do maszyn szczególnie niebezpiecznych i dlatego wymagają szczególnego zabezpieczenia.
Fot.3. Przykład prasy hydraulicznej wysięgowej (bez osłon przestrzeni narzędziowej
Typowe zagrożenia występujące podczas użytkowania pras hydraulicznych, to zagrożenia:
mechaniczne (powodowane przez części maszyny lub obrabiane przedmioty):
odcięcie, zgniecenie, uderzenie w przestrzeni roboczej (suwak - podczas ruchu roboczego lub w przypadku grawitacyjnego opadania, poduszka ciągowa, części przyrządów, wyrzutniki wyrobów itp.),
wplątanie, pochwycenie, zgniecenie przez ruchome elementy napędu (silnik, układ napędowy, wyposażenie hydrauliczne, pneumatyczne itp.),
upadek i wyrzucenie części przedmiotów obrabianych, odpadów itp.,
wytrysk płynów pod wysokim ciśnieniem (systemy hydrauliczne).
porażenie prądem elektrycznym - elementy pod napięciem podczas normalnej pracy (dotyk bezpośredni) lub mogące znaleźć się pod napięciem wskutek uszkodzenia (dotyk pośredni),
hałas,
oparzenie - gorącymi częściami układu hydraulicznego,
substancje szkodliwe - układy hydrauliczne lub pneumatyczne, materiały stosowane podczas obróbki,
zaniedbanie zasad ergonomii i organizacji pracy - wymuszona pozycja ciała w czasie pracy, monotypia i monotonia,
promieniowanie - każde miejsce wokół prasy krawędziowej, gdzie występuje ryzyko powodowane wiązkami promieni lasera.
Zalecenia bezpieczeństwa podczas użytkowania pras mechanicznych i hydraulicznych:
prasa powinna być wyposażona w elementy sterownicze do uruchamiania, zatrzymywania normalnego silnika i elementów wykonawczych, zatrzymywania awaryjnego, wyboru rodzaju pracy (skoku pojedynczego lub cyklu automatycznego) i sterowania (ręcznego, nożnego) oraz sterowania zaworami i regulatorami układu hydraulicznego, gdzie,
ręczne elementy/przyciski do uruchamiania nie powinny wystawać ponad obudowę lub powinny być osłonięte (kołnierzem) bądź umieszczone we wgłębieniach,
pedały powinny być obudowane tak, aby dostęp do nich był możliwy tylko z jednej strony i tylko jedną stopą,
o przełączniki wielopołożeniowe wyboru rodzaju pracy lub systemu ochrony powinny być przełączalne za pomocą specjalnego klucza lub po wprowadzeniu hasła itp.,
pulpity przestawne powinny być zabezpieczenie przed przypadkowym przemieszczeniem i niezamierzonym zadziałaniem na elementy sterownicze;
elementy sterownicze powinny mieć gładkie powierzchnie i zaokrąglone krawędzie, a opór elementów sterowniczych nie powinien być mniejszy od 5 N.
WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY OBSŁUDZE
OBRABIAREK DO DREWNA
Wymagania bhp przy obsłudze obrabiarek do drewna określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14.04.2000r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna ((Dz. U. nr 36, poz.409) art.215 i 216 KP)
Obrabiarki do drewna są urządzeniami, które stwarzają duże zagrożenia wypadkowe i dlatego wszystkie maszyny tego typu uznaje się za niebezpieczne.
Zagrożenia wywołuje zwłaszcza :
duża prędkość obrotowa narzędzi skrawających,
nie przestrzeganie zakazu ręcznego przesuwania obrabianego przedmiotu,
niebezpieczeństwo odrzutu lub wyrwania obrabianego przedmiotu,
powstawanie dużej ilości wiórów i trocin,
hałas i wstrząsy.
Maszyny do obróbki drewna i materiałów o podobnych właściwościach powinny być
właściwie zabezpieczone w zakresie :
obrabiany przedmiot powinien być zabezpieczony przed możliwością wyrwania lub
odrzutu przez zastosowanie odpowiednich urządzeń,
powinny być wyposażone w automatyczny hamulec zatrzymujący narzędzie
w stosukowo krótkim czasie, szczególnie jeżeli istnieje ryzyko kontaktu z narzędziem
podczas zmniejszania jego prędkości obrotowej.
Pracownicy przed rozpoczęciem pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna powinni czy uruchomienie maszyny nie grozi wypadkiem oraz czy urządzenia ochronne są sprawne technicznie i czy znajdują się na swoich miejscach.
Z powodu wysokich obrotów obrabiarki do drewna są wyjątkowo głośne i często emitowany przez nie poziom hałasu przekracza NDN. W związku z tym wszędzie tam, gdzie nie możliwe jest zmniejszenie hałasu poniżej NDN (85dB) konieczne jest zapewnienie odpowiednio dobranych ochron indywidualnych oraz egzekwowanie ich stosowania.
Przy pracy na obrabiarkach do drewna pracownicy narażeni są również na działanie drgań i wibracji.
PILARKI DO DREWNA
Podczas obsługi pilarek tarczowych powinny być spełnione następujące wymagania :
pilarki powinny być wyposażone w osłony piły (kaptury),
za tarczą powinien znajdować się tzw. klin rozszczepiający w odległości nie większej niż 5 mm i wystający na wysokość 5 mm poniżej najwyższego punktu piły, jego grubość powinna mieścić się pomiędzy grubością piły i szerokością rozwarcia jej zębów,
przy ręcznym posuwie materiału powinny być stosowane prowadnice ciętego materiału,
przy zmechanizowanym posuwie materiału należy stosować urządzenia podające
i odbierające,
przy cięciu materiału o małych wymiarach oraz w końcowej fazie cięcia wzdłużnego do dosuwania przedmiotu należy stosować popychacze,
niedopuszczalne jest hamowanie obrotów tarczy piły poprzez boczne dociskanie jej
kawałkiem drewna lub innym materiałem,
istotne znaczenie dla bezpieczeństwa pracy ma stan samej piły (ostrość, brak uszkodzeń), dobór piły (średnica i rodzaj zębów) do typu cięcia.
STRUGARKI I GRUBIARKI DO DREWNA
Najbardziej niebezpiecznymi urazami przy obsłudze tych obrabiarek są urazy rąk. W celu ich zabezpieczenia przed urazami podczas pracy na wyrówniarkach należy stosować dostawcze urządzenia posuwowe. Natomiast w strugarkach grubiarkach mogą zdarzyć się odrzuty struganych desek. Należy zwracać uwagę aby strugany materiał nie był krótszy od odległości pomiędzy walcami podającymi i odbierającymi. W celu zmniejszenia niebezpieczeństwa odrzutu powinny być stosowane specjalne zaczepy przeciw odrzutowe.
FREZARKI DO DREWNA
Frezarki do drewna charakteryzują się (górne i dolno wrzecionowe) dużymi obrotami, dlatego stosowane w nich narzędzia powinny być wyważane, maszyny powinny być wyposażone w hamulce do zatrzymywania narzędzia skrawającego. Maszyny te muszą mieć osłony zabezpieczające narzędzia skrawające. W celu zapewnienia właściwego docisku oraz zabezpieczenia przed odrzutem materiału należy stosować tzw. grzebienie dociskowe.
SZLIFIERKI DO DREWNA
Powstające w wyniku szlifowania pyły mogą działać uczulająco i drażniąco, co może
powodować dychawicę oskrzelową lub nieżyt błon śluzowych nosa. Pyły drewna mogą również wywoływać choroby uczuleniowe, zapalenie pęcherzyków płucnych, itp.
Pyły drewna twardego są rakotwórcze, dlatego też ważne jest zapewnienie podczas procesu szlifowania wyciągów i wentylacji. Mieszanina wybuchowa pyłów może powstać w wyniku ruchu maszyn i stanowi duże zagrożenie zarówno dla pracowników jak i zakładu. Wszystkie ruchome elementy powinny być osłonięte.
WIERTARKI DO DREWNA
Zagrożenia występujące przy obsłudze wiertarek do drewna są takie same jak przy
wiertarkach do metali.
WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY SPAWANIU
I CIĘCIU METALI
Zagrożenia przy spawaniu gazowym :
· oparzenia kroplami metalu i rozgrzanymi przedmiotami,
· uszkodzenia ciała i wzroku promieniami powstającymi czasie spawania,
· zatrucia szkodliwymi gazami i pyłami wydzielającymi się podczas spawania,
· zaprószenia oczu, zranienia, zgniecenia i skaleczenia podczas przygotowywania
przedmiotów do spawania,
· możliwość spowodowania pożaru,
· wybuchy gazów technicznych wywołane niewłaściwym użytkowaniem butli, wytwornic,
reduktorów, itp.,
· hałas.
Zagrożenia przy spawaniu elektrycznym :
· oparzenia kroplami metalu i żużla oraz rozgrzanymi przedmiotami,
· uszkodzenia ciała i wzroku promieniami powstającymi w czasie spawania,
· porażenia prądem elektrycznym,
· zatrucia szkodliwymi gazami i pyłami wydzielającymi się podczas spawania,
· eksplozja wybuchowych mieszanek gazowych,
· możliwość spowodowania pożaru,
· hałas.
Wymagania bhp podczas wykonywania prac spawalniczych określa Rozporządzenie
Ministra Gospodarki z dnia 27.04.2000r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy
pracach spawalniczych (Dz. U. Nr 40, poz. 470), oraz Rozporządzenie Ministra
Gospodarki Energetycznej i Paliwowej z dnia 28.02.1987r. w sprawie szczegółowych
zasad eksploatacji spawarek elektrycznych i zgrzewarek (M. P. Nr 8, poz.70).
Prace spawalnicze mogą być wykonywane jedynie przez osoby posiadające wymagane
kwalifikacje.
POMIESZCZENIA SPAWALNI
Spawalnia powinna być wykonana zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi, ochrony przeciwpożarowej oraz bhp. Wysokość pomieszczenia spawalni 3,75m, na każde stanowisko spawalnicze powinno przypadać 2m2 wolnej powierzchni podłogi. Podłoga w spawalni i na stanowisku spawalniczym powinna być wykonana z materiałów nie palnych. Pomieszczenia spawalni powinny być wyposażone w wentylację zapewniającą skuteczne usuwanie zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia. Stałe stanowisko spawalnicze powinno być wyposażone w stół spawalniczy i odpowiednie oprzyrządowanie umożliwiające bezpieczne wykonywanie prac spawalniczych. Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne palniki gazowe powinno być wyposażone w :
· osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie palnika,
· naczynie z wodą do okresowego, awaryjnego schładzania palnika.
Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne uchwyty spawalnicze powinno być wyposażone w osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie uchwytu.
W spawalni na stanowisku spawalniczym nie powinny być przechowywane materiały
łatwopalne.
Stanowisko spawalnicze zlokalizowane na otwartej przestrzeni powinno być zabezpieczone
przed działaniem czynników atmosferycznych, a jego otoczenie chronione przed
promieniowaniem łuku elektrycznego lub płomienia. Stanowiska spawalnicze, na których
wykonywane są prace powodujące rozprysk iskier, żużla lub gorących cząstek stałych
powinny być zabezpieczone przed możliwością wywołania pożaru w strefie rozprysku
z uwzględnieniem przestrzeni poniżej stanowiska spawalniczego.
Rozmieszczenie wyposażenia oraz obrabianych przedmiotów powinno umożliwiać szybkie
i bezpieczne opuszczenie stanowiska spawalniczego przez pracownika.
SPAWANIE GAZOWE
Czynności związane z rozdrabnianiem karbidu, przy których powstaje pył karbidowy,
powinny być wykonywane w maskach z pochłaniaczem przeciwpyłowym i okularach
przeciwpyłowych.
Acetylen tworzy sole wybuchowe z miedzią srebrem oraz ze stopami, które te pierwiastki
zawierają.
Przebywanie z otwartym ogniem w odległości mniejszej niż 4 m od czynnej wytwornicy
acetylenu jest zabronione.
Przed rozpoczęciem pracy, każdy spawacz powinien sprawdzić stan swojego bezpiecznika
wodnego.
Korzystanie z butli acetylenowych leżących jest niedopuszczalne.
Zasady transportu butli po drogach publicznych są określone w przepisach
międzynarodowych ADR - ratyfikowanych przez Polskę w 1995r.
W razie zapalenia się zaworu redukcyjnego butli, należy natychmiast zakręcić zawór główny
butli.
Używanie uszkodzonych palników jest zabronione.
SPAWANIE ŁUKIEM ELEKTRYCZNYM
Spawacze oraz ich pomocnicy muszą być poddawani badaniom lekarskim co najmniej raz na 6 miesięcy.
Pracownicy zatrudnieni przy spawaniu powinni być wyposażeni w niezbędne ochrony
indywidualne jak : fartuch spawalniczy, rękawice, maskę lub okulary, odzież ochronną, obuwie robocze.
Wyszukiwarka