Etyka
Wykład 1
Moralność i Etyka
Relacje pojęć etyka i moralność
W języku potocznym etyka i moralność bywają utożsamiane i używane zamiennie. W publikacjach o charakterze teoretycznym rozróżnia się treść omawianych pojęć
Elementy moralności
Wyobrażenia wartości
Oceny moralne
Normy moralne
Motywacja moralna
Wzory osobowe
Sankcje moralne
Moralność i kodeksy moralne
Kodeks oznacza spisany i uporządkowany zbiór zasad - nakazów i zakaz ów moralnych.
Kodeksom krytycy przeciwstawiają „etykę wartości”
- postępowanie oparte nie na formalnych nakazach i zakazach, lecz na przyswojeniu, aprobacie i realizacji wartości
Etyka indywidualna a etyka społeczna
Moralność jednostki a moralność zbiorowości
Moralność indywidualna - normy moralne (wartości, wzorce, oceny) odnoszące się bezpośrednio do postępowania jednostki ludzkiej -ona jest jej podmiotem
Etyka indywidualna a etyka społeczna
2.Moralność społeczna - tworzą ją te reguły moralne (wartości, oceny, wzorce), które odnoszą się do zorganizowanego życia zbiorowego, do działania grup i instytucji społecznych one są jej podmiotem.
Etyka indywidualna
Stosunek człowieka do samego siebie, aspiracje własne, stawiane sobie zadania, akceptowany ideał osobowości i stopień jego rzeczywistego rozwoju
Etyka indywidualna
Stosunek człowieka do innych jednostek - determinowany przez wartości i zasady kultury współżycia
Stosunek jednostki do zbiorowości, np.. Narodowej, zawodowej, politycznej i jej potrzeb, do państwowej organizacji życia zbiorowości
Zakresy moralności społecznej
Dwie podstawowe grupy regulacji. Jedną stanowią regulacje moralne - wartości, zasady- dotyczące politycznej organizacji i praktyki społecznej (moralność polityczna).
Regulacjom moralnym podlegają - relacje międzynarodowe, wewnętrzna polityka państwa
Zakresy moralności społecznej
Dwie podstawowe grupy regulacji. Drugą grupę tworzą wartości i zasady dotyczące życia gospodarczego i form jego organizacji (moralność życia gospodarczego). Regulacjom podlegają - Gospodarcze stosunki międzynarodowe, wewnątrzpaństwowa organizacja życia gospodarczego
Etyka indywidualna a etyka społeczna
Rozróżnienie to nie oznacza przeciwstawności. W obu przypadkach chodzi o te same wartości i reguły moralne. Chodzi tu o różne aspekty, odniesienia, płaszczyzny.
Moralność i Etyka
Przez moralność rozumie się zespół poglądów, ocen, norm i wzorców osobowych ukształtowanych historycznie i regulujących w danym społeczeństwie całokształt stosunków między jednostkami, między jednostkami a grupami oraz między grupami społecznymi z punktu widzenia dobra i zła, słuszności i krzywdy, prawości i podłości.
Moralność i Etyka
Moralność to faktycznie funkcjonujące w społeczeństwie poglądy i przekonania moralne ogółu ludzi.
Etyka to dyscyplina naukowa, zajmująca się moralnością, teoria, usystematyzowana wiedza na temat moralności.
Wykład 2
Społeczna odpowiedzialność biznesu. Koncepcja CSR, AA1000 i SA8000
Społeczna odpowiedzialność biznesu
Interesy społeczne i ochrona środowiska
Relacje z interesariuszami
Podejście strategiczne i długofalowe
Charakter etyczny, prawny, finansowy i obywatelski
Współpraca z pracownikami, społecznością lokalną
Poczucie odpowiedzialności za konsumenta, inwestora, społeczeństwo,środowisko przyrodnicze
Koncepcja 3P
- (ludzie) odpowiedzialność za ludzi
- (Profit)
- (Planeta)
* Interesariusze
To grupy i jednostki, które mogą wpływać lub są pod wpływem działania przedsiębiorstwa
* Akcjonariusze
* Klienci
* Dostawcy
* Władze administracyjne i partnerzy
Społeczna odpowiedzialność biznesu
DLACZEGO WARTO BYĆ FIRMĄ SPOŁECZNIE ZAANGAŻOWANĄ?
* Korzyści zewnętrzne dla przedsiębiorstwa
Budowanie pozytywnego wizerunku firmy
Ułatwianie sobie funkcjonowania w społeczności lokalnej
Obecni klienci są bardziej lojalni oraz pozyskiwanie nowych
Misja firmy bardziej wiarygodna
Wzrost efektywności firmy
Konkurencyjność na rynkach międzynarodowych
Wzrost zainteresowania inwestorów
Odliczenia podatkowe
* Korzyści wewnętrzne dla przedsiębiorstwa
Wzrost satysfakcji i zadowolenia pracowników
Przychylność pracowników
Wzrost identyfikacji pracowników z firmą
Społeczna odpowiedzialność biznesu w rozumieniu normy 1000
Standard AA1000 został opracowany przez Institute of Social and Ethical AccountAbility z Wielkiej Brytanii i po raz pierwszy zaprezentowany w listopadzie 1999 roku
Społeczna odpowiedzialność biznesu
Określa zasady najlepszej praktyki w budowaniu reguł społecznej i etycznej odpowiedzialności (obliczalności), przeprowadzaniu audytu etycznego i przygotowywaniu raportu.
Istotną cechą AA1000 jest możliwość wykorzystywania tego standardu jako punkt wyjścia do analizy strategicznej nie tylko dla spółek, ale dla wszelkich organizacji, zarówno non-profit, organizacji obywatelskich, przedsiębiorstw komunalnych, czy instytucji naukowych.
Z drugiej strony standard ten może być stosowany przez organizacje pozarządowe jako metoda zewnętrznej oceny przedsiębiorstwa w zakresie społecznej i etycznej odpowiedzialności
Społeczna odpowiedzialność biznesu - zadania AA1000
Promowanie odpowiedzialności jako podstawy działania organizacji;
Przyczynianie się do wzmacniania zasad odpowiedzialności społecznej, doskonalenie jakości audytu etycznego oraz sposobu przedstawiania wyników dla potrzeb wszystkich interesariuszy;
Wspieranie procesu doskonalenia organizacji w aspekcie etycznym, ekologicznym i ekonomicnym.
Społeczna odpowiedzialność biznesu -model procesu standardu AA1000
P1:wyrażenie woli dokonania audytu i wdrożenia odpowiednich procedur zarządzania
P2:określenie grup interesariuszy istotnych dla poszczególnych zadań
Planowanie-organiacja przystępuje do procesu
P3:określenie lub zweryfikowanie misji organizacji i przyjmowanych wartości
P4:określenie istotnych zagadnień w dialogu z interesariuszami
P5:określenie zakresu audytu, metod i zadań dla audytora
P6:określenie używanych wskaźników i sposobów pomiaru
Zasady odpowiedzialności
P7:zbieranie informacji, danych i ocen wyrażanych przez interesariuszy
P8:analizowanie tych informacji, ustalanie metod doskonalenia wyników
P9:opracowanie sposobów prezentacji i przygotowanie raportu
P10:przeprowadzenie niezależnego audytu dotyczącego przygotowanego raportu
P11:udostępnienie raportu i audytu, zachęcenie do przekazywania informacji zwrotnych
Audyt i raportowanie
Wdrażanie-wzmocnienie procesu
P12:określenie procedur wdrożenia wyników i systemu ich doskonalenia
Model procesu standardu AA1000
Współdziałanie z interesariuszami
leży u podstaw cyklu doskonalenia wyników, gdyż dzięki temu można:
przewidywać konflikty i im przeciwdziałać
doskonalić procedury podejmowania decyzji
budować jednomyślność
wzmacniać identyfikację interesariuszy z wynikami działalności organizacji
budować zaufanie do organizacji
13 zasad systemu społecznej odpowiedzialności według normy AA1000
Zasada odpowiedzialności, obliczalności (accountibility)
Zasada uczestnictwa (inclusivity)
Zasada zupełności (completeness)
Zasada wymierności (materiality)
Zasada regularności (regularity)
Zasada zapewnienia jakości (quality assurance)
Zasada dostępności (accessibility)
Zasada porównywalności (comparability)
Zasada wiarygodności (reliability)
Zasada istotności (relevance)
Zasada zrozumiałości (understandability)
Zasada kompleksowości (embeddedness)
Zasada ciągłej poprawy (continous improvement)
Nie podlega certyfikacji, lecz jest traktowany jako uczestnictwo w procesie doskonalenia organizacji głównie poprzez powiązanie poszczególnych procedur z przyjmowanymi wartościami oraz bieżące dokonywanie oceny wpływu zarządzania na zmiany zasobów strategicznych.
Normy i zasady stosowane w tym procesie pomagają zbudować zaufanie w relacjach organizacji ze wszystkimi grupami interesariuszy i jednocześnie uświadamiają ewentualny konflikt interesów pomiędzy realizacją celów krótkoterminowych i długoterminowych w organizacji, czy pomiędzy poszczególnymi grupami interesariuszy.
Odpowiedzialny biznes a interesariusze
Przetrwanie i rozwój przedsiębiorstwa wymaga spełnienia oczekiwań interesariuszy w obszarze ekonomicznym i społecznym.
System odpowiedzialności wzmacnia reputację przedsiębiorstwa w oczach klientów, dostawców, pracowników, społeczności lokalnej, a także inwestorów, mediów i innych zainteresowanych stron.
Tworzenie spójnego i pozytywnego wizerunku firmy w oczach kluczowych interesariuszy, a także jego utrzymywanie i wzmacnianie, jest podstawowym celem efektywnej strategii komunikacji społecznej.
Dobrze zintegrowana z całym systemem zarządzania polityką środowiskowa i polityka społeczna przyczyniają się długookresowo do wzrostu wartości przediębiorstwa.
Standard SA 8000
Ogłoszony w 1998 przez Radę Doradczą
Nawiązuje do norm ISO;
Uniwesalna norma przeznacona do stosowania w systemie niezależnej weryfikacji, określająca wymogi w zakresie odpowiedzialności społecznej, jakie dane przedsiębiorstwo powinno spełniać
Wymagania standardu SA 8000
Nie zatrudnianie dzieci
Nie stosowanie pracy przymusowej
Spełnianie podstawowych zasad bezpieczeństwa środowiksa pracy
Wolność zrzeszania się i prawo do negocjacji zbiorowych
Nie stosowanie dyskryminacji
Nie stosowanie przymusu fizycznego lub psychicznego wobec pracowników
Przestrzeganie regulacji prawnych odnośnie dopuszczalnej ilości godzin pracy
Zapewnienie wynagrodzenia nie niższego niż wymagane przez prawo
System zarządzania
Standard SA 8000 może być stosowany we wszystkich krajach świata, w stosunku do przedsiębiorstw z dowolnej branży
Certyfikat zgodności strategii odpowiedzialności społecznej w danej firmie z wymaganiami normy SA8000 świadczy o tym, że procesy związane z istotnymi elementami polityki społecznej realizowane są w sposób kontrolowany oraz, że realizowane są zadania zmierzające do osiągnięcia określonych celów społecznych w procesie ciągłej poprawy wyników
Dane z sierpnia 2001: 76 przedsiębiorstw z 21 krajów uzyskało ten certyfikat
SA 8000
Standard SA 8000 może być stosowany we wszystkich krajach świata, w stosunku do przedsiębiorstw z dowolnej branży
Certyfikat zgodności strategii odpowiedzialności społecznej w danej firmie z wymaganiami normy SA8000 świadczy o tym, że procesy związane z istotnymi elementami polityki społecznej realizowane są w sposób kontrolowany oraz, że realizowane są zadania zmierzające do osiągnięcia określonych celów społecznych w procesie ciągłej poprawy wyników
Dane z sierpnia 2001: 76 przedsiębiorstw z 21 krajów uzyskało ten certyfikat
Wykład 3
Prywatność w firmie
Prywatność jako stan, w którym jednostka zachowuje jako poufałe pewne informacje osobiste . Są to dane o faktach z życia jednostki, które zdaniem większości ludzi żyjących w tym czasie nie powinny być ujawniane. Chodzi o informacje niepublikowane, czyli takie, które nie znajdują się w publicznych dokumentach.
Trzy warianty prywatności
Obrona uprawnienia do bycia samemu
Obrona przeciwstawiająca się cudzej kontroli
Ochrona przed niechcianą poufałością
Prywatność w firmie
Zatrudnianie i rekrutacja
Od kandydata można wymagać informacji obejmujących:
Imię (imiona) i nazwisko
Imiona rodziców
Data urodzenia
Miejsce zamieszkania (adres do korespondencji)
Wykształcenie
Przebieg dotychczasowego zatrudnienia
Prywatność w firmie
Od osoby, z która pracodawca już nawiązał umowę o pracę może zadąć innych danych, takich jak imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci oraz numeru PESEL pracownika. Może także domagać się innych danych osobowych, jeżeli obowiązek ich ujawnienia wynika z odrębnych przepisów.
Prywatność w firmie
Dane wrażliwe:
Pochodzenie rasowe lub etniczne
Poglądy polityczne
Przekonania religijne lub filozoficzne
Przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową
Dane o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub orientacji seksualnej
Dane dotyczące skazań, orzeczeń o ukaraniu a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym
Testy osobowości (uczciwości)
Czy żałowałeś kiedyś swoich argumentów w sprzeczce z drugą osobą?
Jak wrażliwe jest twoje sumienie?
Jak często czujesz się winny?
Czy zawsze mówisz prawdę?
Czy wszyscy trochę kradną?
Czy byłeś kiedyś zafascynowany przebiegłością złodzieja, czy życzyłeś mu sukcesu?
Pracownik ma prawo do poszanowania swego życia prywatnego i rodzinnego i tajemnicy swojej korespondencji. (Europejska Konwencja Praw Człowieka)
Prywatność w Polsce chroni : Konstytucja, Ustawa o ochronie danych osobowych, kodeks cywilny, kodeks prawny oraz kodeks pracy.
Przeszukiwania i kontrole osobiste pracowników
Są Najwyższy - „ stosowane szeroko w ramach przepisów regulaminów pracy lub ustalonych zwyczajów przeszukiwanie członków załogi w celu zapobieżenia wynoszenia mienia zakładów pracy jest zgodne z prawem i nie narusza dóbr osobistych pracowników wówczas, kiedy pracownicy zostali uprzedzeni o możliwości stosowania tego rodzaju kontroli.
Służbowe telefon komórkowe
Operatorzy telefonii komórkowej oferują możliwość ustalenia aktualnego miejsca pobytu pracownika. Usługę tę można wykorzystać do zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom ale niedopuszczalne jest lokalizowanie pracownika po godzinach jego pracy.
O możliwości kontroli należy uprzedzić pracowników
Kamery w firmie
Najczęściej kamery montuje się dla bezpieczeństwa i aby zapobiec kradzieżom i zniszczeniom mienia zakładu
Przed zainstalowaniem pracodawca winien poinformować pracowników, choć ich zgoda nie jest mu potrzebna. Nie wolno montować w łazience, toaletach, szatniach, pomieszczeniach socjalnych
Internet
Wykorzystanie technicznych możliwości sprzętu komputerowego i oprogramowania, aby kontrolować pracę wykonywana na komputerze wymaga poinformowania pracownika.Na tę formę kontroli nie musi mieć zgody pracowników, lecz informacja o kontroli musi znajdować się w przepisać wewnątrzzakładowych lub w samej umowie o pracy.
Poczta tradycyjna i elektroniczna
Pracodawca ma prawo zakładać, że wszelka korespondencja kierowana do pracownika i przychodząca na adres zakładu jest korespondencją firmową i dlatego może ją otworzyć. Aby unikną sytuacji otwarcia listu prywatnego, pracownik powinien mieć zgodę pracodawcy na przesyłanie prywatnej korespondencji i ustalić sposób oznaczanie prywatnej poczty.
Poczta elektroniczna powinna być wykorzystywana do celów służbowych. W trakcie usprawiedliwionej nieobecności inny pracownik może skorzystać z zasobów komputera chorej osoby i może nieświadomie poznać treść prywatnej korespondencji. Aby tego uniknąć szef winien poinformować o możliwości kontrolowania korespondencji służbowej i ustalić zasady korzystania z poczty służbowej do celów prywatnych.
Wykrywacz kłamstw
Nieliczne regulacje można spotkać jedynie w tzw. pragmatykach zawodowych- w ustawie o straży granicznej lub ustawie o ABW
Ochrona informacji pracowniczych
Firmy nie mają prawa do ujawniania informacji pracowniczych trzeciej stronie tzn. ani osobom ani instytucjom zewnętrznym, takim jak agencje udzielające pożyczek czy kolejni pracodawcy. Dotyczy to również klientów firmy.
Instytucjonalizacja zasad etyki w przedsiębiorstwie
Instytucjonalizacja to proces przechodzenia od niesformalizowanych sposobów działania społecznego do uregulowanych, względnie stałych form aktywności
NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU ETYCZNEGO FIRMY
1. System selekcji i rekrutacji
Technika ta polega na właściwej rekrutacji pracowników, biorącej pod uwagę przy wyborze kandydatów na określone stanowiska, obok wykształcenia oraz zawodowego doświadczenia, także wrażliwość pracownika na problemy etyczne
2. System szkolenia pracowników
Wprowadzenie szkoleń etycznych opiera się na założeniu, iż zdecydowana większość nieetycznych zachowań pracownika wynika raczej z jego niewiedzy lub ze złożoności problemów i zadań, przed którymi jest stawiany, a nie z przyrodzonej człowiekowi nieetyczności
Trzy rodzaje szkoleń:
- programy podstawowe
- programy specjalistyczne
- programy zorientowane na rozwój etycznej osobowości
3. Przyjęcie strategii działania w zakresie etyki
Kierownictwo firmy przedstawia wszystkim pracownikom najogólniejsze zasady swej strategii w zakresie stworzenia lub wzmocnienia etycznego wizerunku firmy.
Sam fakt zwrócenia uwagi na kwestie etyczne jest ważnym sygnałem dla pracowników.
4. Przywództwo etyczne
„Tym, co odróżnia przywódcę od zwykłego, kompetentnego, profesjonalnego menedżera, jest jego zdolność do stworzenia organizacji, która staje się czynnikiem sprawczym samorealizacji i równowagi wewnętrznej dla swych członków”.(T. Chappell, Dusza biznesu...)
Przywództwo etyczne polega na prezentowaniu przez kadrę kierowniczą właściwego zachowania, które może stać się przykładem dla pozostałych pracowników
5. Budowanie i umacnianie kultury etycznej
Im akcent na wartości etyczne w budowanej kulturze organizacyjnej jest większy, tym silniejsza kultura etyczna
6. Kodeksy etyczne
Firmy, dla których kodeksy są istotnym elementem całościowej polityki w zakresie etyki, zamieszczają w kodeksie nie tylko zakazy, ale także wskazują na właściwe sposoby postępowania oraz podają sposoby rozwiązywania najczęściej spotykanych przez pracowników problemów, wraz z podaniem uzasadnienia dla przyjęcia takiego, a nie innego rozwiązania, a jeśli to konieczne, także podstawy prawnej, regulującej daną kwestię
7. Instytucja rzecznika do spraw etyki
Instrument ten wykorzystywany jest przede wszystkim w wielkich firmach. Zazwyczaj tylko te firmy stać na zatrudnienie człowieka, który bezpośrednio „niczego nie wytwarza”, a służy jedynie radą tym pracownikom, którzy mają jakiś problem natury etycznej
8. Komitety etyczne
Komitety powoływane są w firmie raczej jako ciała mające przygotować politykę etyczną oraz kreować adekwatny do potrzeb firmy model etycznego postępowania niż rozwiązywać praktyczne problemy
9. Audit etyczny
Podobnie jak wszystkie inne formy kontroli - ma za zadanie okresowe sprawdzenie realizacji przyjętych celów etycznych firmy
10. Techniki działań indywidualnych
Techniki indywidualne to narzędzie, jakim mogą się posłużyć pracownicy w sytuacji, gdy uznają, że coś niewłaściwego dzieje się w firmie
Rodzaje:
- głośne sprzeciwianie się wdrażaniu nieetycznej decyzji
- informowanie wyższego rangą przełożonego o nieprawidłowościach
- otwarty protest wewnątrz organizacji (np. list otwarty do dyrekcji)
- otwarty protest na zewnątrz organizacji
- „odgwizdanie faula”
Wykład 4
Podejmowanie Decyzji Etycznych
W procesie podejmowania decyzji można odwołać się do:
Norm uniwersalnych lub standardów profesjonalnych
Kierunków lub systemów: utylitaryzmu, tradycji judeochrześcijańskiej i personalizmu katolickiego, etyki Kanta, etyki odpowiedzialności, teorii sprawiedliwości
Testów etycznych
Podejście normatywne - dwa etapy przedstawiania dowodu.
Dokonanie osądu czy zamierzona decyzja (działanie) jest etyczne. Aby dokonać prawidłowego osądu potrzebne są odpowiednie kwalifikacje moralne: prawidłowo ukształtowane sumienie, zintegrowaną osobowość oraz odpowiednia wiedzę.
Uzasadnienie, dlaczego należy postępować w określony sposób i jak dokonać samodzielnych wyborów. W tym celu wykorzystuje się argumenty wypracowane przez systemy etyczne.
Systemy etyczne jako podstawa i uzasadnienie wyboru:
Utylitaryzm - kryterium efektów i wpływu na dobrobyt każdego
Tradycja judeochrześcijańska i personalizm katolicki - persona godna szacunku
Etyka Kanta - zasada powszechności
Etyka odpowiedzialności
Prawa człowieka - naturalne i obywatelskie
Teoria sprawiedliwości
Testy etyczne jako podstawa decyzji
Test zdrowego rozsądku - pytanie o rzeczywisty sens zdrowego rozsądku
Test najlepszej strony - przedstawienie siebie z najlepszej strony
Test wentylacji - przedstawienie zaproponowanego działania do wglądu innym( poszukiwanie porady)
Test otoczenia, weryfikacji pomysłu przez osobę mająca odpowiednia władzę w firmie
Test knebla - zapoznanie z konspektem innych w firmie
Kroki w Podejmowaniu Decyzji Etycznych wg. K.Pope i M. Velasqez
1. Zidentyfikuj Sytuację, Która Wymaga Etycznych Rozważań i Podjęcia Decyzji
2. Spróbuj Przewidzieć, Na Kogo Wpłynie Twoja Decyzja
3. Dowiedz się Kto, o ile Ktokolwiek, Jest Klientem
Oszacuj Swoje Kompetencje w Stosownych Obszarach - Brak Wiedzy, Zdolności, Doświadczenia czy Ekspertyzy - W Odniesieniu do Stosownych Aspektów Danej Sytuacji
5. Przeglądnij Stosowne Formalne Normy Etyczne
6. Przeglądnij Stosowne Normy Prawne
7. Przeglądnij Stosowne Badania i Teorie
8.* Rozważ Jak, O Ile W Ogóle, Twoje Osobiste Uczucia, Stronniczość Czy Własny Interes Mogą Wpłynąć Na Twoje Sądy Etyczne I Rozumowanie
9. Rozważ, Jakie Efekty, O Ile W Ogóle Jakieś, Mogą Mieć Czynniki Społeczne, Kulturowe, Religijne I Inne Na Daną Sytuację I Na Identyfikowanie Etycznych Reakcji.
10. Rozważ Konsultacje
11.* Opracuje Alternatywne Kierunki Działań
12. Oceń Alternatywne Kierunki Działań
13. Spróbuj Przyjąć Perspektywę Każdej z Osób, Która Będzie Dotknięta
14. Zdecyduj, co Robić a Potem Wróć do Tego i Rozważ Ponownie
15. Działaj i Zakładaj Osobistą Odpowiedzialność Za Twoją Decyzję
16. Oceń Rezultaty
17. Zakładaj Osobistą Odpowiedzialność Za Konsekwencje Twoich Działań
18. Rozważ Implikacje Przygotowania, Planowania i Prewencji
Wykład 5
Etyka w świecie finansów
Kwestie etyczne świata finansów
Trzy główne tematy w etyce finansów (EF)
EF a teoria finansów
Zarządzanie powierzonym kapitałem w świetle EF
Konsumenci na rynku usług bankowych
Aspekty etyczne działalności pożyczkowej
Zagadnienia etyczne w “finansach” (EF) dotyczą czterech poziomów:
1. Zachowań indywidualnych
- EF koncentruje się na odpowiedzialności specjalistów działających jako przedstawiciele (agenci), np.:
- odpowiedzialność maklera giełdowego
- odpowiedzialność agenta ubezpieczeniowego
- odpowiedzialność pracownika banku
- odpowiedzialność menedżera finansowego firmy
2. Zachowań instytucjonalnych
Są to reguły i standardy ustanowione przez:
- organizacje finansowe
- firmy ubezpieczeniowe
- fundusze wzajemne
- giełdy
- rządowe instytucje regulacyjne
3. Zachowań korporacyjnych
- Wiele kwestii etycznych wypływa z korporacyjnej formy organizacji finansowych, w których osoby odpowiedzialne (dyrektorzy wykonawczy) muszą działać w interesie udziałowców (akcjonariuszy) nie ponoszących większej odpowiedzialności za szkody społeczne spowodowane działalnością korporacji.
- Kwestie te wchodzą w zakres ładu korporacyjnego czyli sposobu sprawowania władzy (corporate governance) w firmach.
4. Zachowań globalnych
Na poziomie globalnym występują zagadnienia:
- nierówności w podziale bogactwa i ubóstwa
- odpowiedzialność krajów rozwiniętych za pomoc krajom o niższym stopniu rozwoju (tzw. kwestia “Północ - Południe)
Trzy główne tematy w etyce finansów (EF)
1. EF a rynki
Transakcje finansowe dokonywane są na rynku i zakładają reguły moralne oraz takie zachowanie, w szczególności:
- zakaz sprzeniewierzania i manipulacji
- uczciwość (nierówna informacja, siła przetargowa, zasoby)
- przestrzeganie umów (powiernictwo, przedstawicielstwo)
- wpływ na społeczeństwo
- bycie fair wobec interesariuszy
2. EF a klienci usług finansowych
Branża usług finansowych jest najbardziej widoczną stroną świata finansów, co wymaga:
- rzetelnej sprzedaży/kupna
- postępowania eliminującego oszustwa
- troski firm finansowych o reputację
- wysokiej jakości świadczonych usług
- podporządkowania własnego interesu pracownika interesowi klienta (unikanie konfliktu interesów)
3. EF a dylematy osobiste osób zaangażowanych
Dylematy osobiste
- dbałość o zysk firmy vs troska o zysk klienta
- troska o korzyść jednego klienta vs troska o korzyść innego klienta
- zy być ujawniaczem złych zachować (whistleblowing)?
- jak postępować w sytuacjach występujących w krajach o różnych kulturach (facilitating money)?
EF a teoria finansów
*Czy teoria finansów dostarczająca podstaw decyzjom ma charakter czysto techniczny?
*Czy teoria finansów dotyczy tylko środków, a nie celów, które są pochodnymi kontekstu aksjologicznego?
*Czy teoria finansów jest - jak fizyka - teorią pozytywną, czy - jak inżynieria (projektowanie!) - nie jest wolna od wartościowania?
* EF musi brać pod uwagę etyczne konsekwencje stosowania teorii finansów.
Zarządzanie powierzonym kapitałem w świetle EF
Kapitał zdeponowany w bankach
* Kapitał zdeponowany w Towarzystwach Funduszy Inwestycyjnych (TFI)
* Kapitał zdeponowany w Otwartych Funduszach Emerytalnych (OFE)
* O potrzebie utworzenia sektora funduszy etycznych w Polsce
Wykład 6
Etyczne traktowanie pracowników
Oznacza traktowanie pracowników z uwzględnieniem
Zwyczajnej przyzwoitości,
Sprawiedliwości dystrybutywnej
I przepisów prawa
Etyczne traktowanie pracowników
Dziedziny:
• Zatrudnienie
• Wynagrodzenia
• Awanse i przemieszczenia
• Ocena pracownicza
• Wartościowanie pracy
• Zwalnianie
Zatrudnienie - rekrutacja
Proces doboru powinien być rozważany w ramach równych możliwości. Oznacza to, iż wszystkie osoby starające się o pracę powinny otrzymać szansę zademonstrowania swoich umiejętności, niezależnie od płci, pochodzenia etnicznego, ułomności, wieku, oraz innych czynników niezwiązanych z wykonywaną pracą.
Etyczna rekrutacja osób na dane stanowisko
powinna:
- opierać się o zasadę maksymalizacji
długoterminowej wartości firmy;
- prowadzić do właściwego wyboru;
- być prowadzona uczciwie, bezstronnie,
zgodnie z prawem.
Podstawowe problemy:
- „powiązania starych kolegów”;
- „geniusza zatrudnię” (problem nadmiernych kwalifikacji);
- wiek jako kryterium zatrudnienia;
- płeć jako kryterium zatrudnienia;
-zawieranie innych umów niż umowa o pracę lub na część etatu
Rekrutacja
Bywa, ze referencje mają małą wiarygodność z powodu tzw. Współczynnika litości - chodzi o to, by nie wystawiać pracownikowi negatywnej oceny.
Podkupowanie pracowników (head hunting) za pośrednictwem łowców głów. Metoda dwuznaczna moralnie.
Zatrudnienie - wynagradzanie
System płac jest sprawiedliwy, jeżeli decyzje są
podejmowane na podstawie wyraźnie zdefiniowanego, łatwego do obrony, racjonalnego i efektywnego zestawu otwarcie komunikowanych, wszystkim znanych kryteriów. Wszystkie decyzje płacowe oraz różnice w sposobie traktowania indywidualnych pracowników powinny mieć zawsze racjonalne uzasadnienie
Pracownicy na tym samym stanowisku mogą być różnie opłacani tylko w określonych przypadkach:
• gdy bierze się pod uwagę dodatkowe kryteria np. kompetencje;
• gdy zatrudnieni pełnią różne funkcje;
• gdy zatrudnieni osiągają różne wyniki (pod względem wydajności, jakości, terminowości wykonania zadań, oszczędności surowców i materiałów).
Poza tym kryteria te muszą być widziane jako obiektywne i wolne od uprzedzeń.
Awanse i przemieszczenia
Według M. Armstronga należy przestrzegać
następujących reguł:
- o zwolnionych miejscach pracy informuje się dział
personalny;
- pracowników informuje się o zwolnionych stanowiskach;
- kierownicy działu nie mogą odmawiać pracownikowi awansu;
- możliwości awansu są dostępne dla wszystkich, bezwzględu na rasę, wyznanie, płeć lub stan cywilny
Według M. Armstronga należy przestrzegać
następujących zasad:
- należy udoskonalić procedury przeglądu efektów w celu
zmniejszenia uprzedzeń;
- należy unikać skutków dawnych dyskryminujących praktyk przy wyborze osób, które mają awansować;
- należy nie zakładać, że kobiety oraz osoby należące do mniejszości narodowych nie chcą awansować
Ocena pracownicza
To każda procedura zmierzająca do zebrania,
sprawdzenia, porównywania, przekazywania,
Aktualizacji i wykorzystywania informacji uzyskiwanych od pracowników i o pracownikach w celu określenia efektu ich pracy oraz potencjalnych możliwości przydatnych w organizacji
* Kryteria sposobu postępowania i zachowań charakterystycznych dla jednej grupy pracowniczej.
*Kryteria oceny powinny być wolne od uprzedzeń dyskryminacyjnych, nie powinny odnosić się do wieku, płci, narodowości, stanu cywilnego, faktu posiadania dzieci, poglądów politycznych i przekonań religijnych, należenia do
organizacji politycznych.
*Kryteria oceny pracowniczej
kryteria kwalifikacyjne - np. wykształcenie, doświadczenie i wprawa,
znajomość języków obcych, stan zdrowia, umiejętność posługiwania się
komputerem i innymi urządzeniami, znajomość przepisów prawa itp. ;
*kryteria efektywnościowe - np. jakość i terminowość wykonywanych
czynności, koszty realizacji powierzonych zadań, wartość sprzedaży,
pozyskiwanie nowych klientów, skrócenie czasu realizacji określonego
zadania;
*kryteria behawioralne - np. dyspozycyjność, gotowość doskonalenia
zawodowego, lojalność, profesjonalizm, przestrzeganie dyscypliny
pracy, uczciwość, systematyczność, stosunek do klientów, przełożonych,
współpracowników i podwładnych;
*kryteria osobowościowe - np. możliwości intelektualne, postawy,
dążenia, ambicje, umiejętność nawiązywania kontaktów, odporność na
stres, opanowanie, kreatywność, takt i dyplomacja.
Wykład 7
Etyczne zwalnianie pracowników
Outplacement to usługa opłacana przez zwalniającego pracodawcę a mająca na celu znalezienie osobom zwolnionym nowego miejsca pracy. Programy tego typu zazwyczaj obejmują dodatkowo sesje z doradcami personalnymi, a także wszelkiego rodzaju szkolenia, których celem jest polepszenie dotychczasowych kwalifikacji i umiejętności osób zwolnionych.
Na outplacement zazwyczaj składają się trzy główne czynniki. Są nimi:
-Doradztwo zawodowe
-Rozwój umiejętności osobistych
- Aktywne poszukiwanie ofert pracy
*Doradztwo zawodowe - realizowane w formie spotkań indywidualnych z psychologami. Głównym zadaniem jest tutaj udzielenie wsparcia emocjonalnego a także wzbudzenie motywacji do działania u osób zwolnionych. W wyniku spotkań uzyskuje się również obraz potencjału zawodowego, bilansu kompetencji i umiejętności osoby zwalnianej, co ma za zadanie określenie ewentualnych dalszych kierunków rozwoju zawodowego. Doradztwo zawodowe obejmować może również pomoc w przygotowaniu dokumentów aplikacyjnych, porad prawnych, wyszukiwanie szkoleń i przygotowanie do rozmów kwalifikacyjnych.
*Drugi czynnik dotyczy rozwoju umiejętności osobistych, który jest realizowany podczas szkoleń, warsztatów i treningów grupowych. Przykładowa tematyka szkoleń może dotyczyć: treningu dobrego samopoczucia, pokonywania oporów wobec zmian, treningu z zakresu komunikacji interpersonalnej, warsztatów dotyczących umiejętnego uczestnictwa w rozmowie kwalifikacyjnej.
*Trzeci czynnik można uznać za najbardziej kluczowy dla programu outplacementowego a jest nim aktywne poszukiwanie ofert pracy, na które składają się: wyszukiwanie ofert pracy z mediów, wyszukiwanie ofert pracy z „ukrytego rynku”, analiza inwestycji lokalnych i regionalnych, spotkania z pracodawcami a także weryfikacja ofert pod kątem profilu zawodowego osoby zwalnianej.
*Wszystkie trzy czynniki przeplatają się wzajemnie w tym samym czasie, jednak sukces programu zależy w głównej mierze od umiejętności stworzenia odpowiednich postaw u osób zwolnionych. Chodzi tutaj o przełamanie negatywnej postawy stworzonej przez samą sytuację zwolnienia i przedstawienie korzystnych ofert pracy. Uczestnik programu powinien bez strachu rozpocząć starania mające na celu podjęcie nowej pracy.
14