Składka ubezpieczenia - jest to świadczenie pieniężne realizowane przez ubezpieczającego na rzecz zakładu ubezpieczeń w zamian za ochronę ubezpieczeniową. Podstawową funkcja składki jest gromadzenie funduszu ubezpieczeniowego.
UBEZPIECZENIA 1) Społeczne, 2)Gospodarcze a) Majątkowe
* rzeczowe: - transportowe, - rolne, - morskie, - przemysłu, - powietrzne, - handlu, rzemiosła, - komunikacyjne, - mienia osobistego
* majątkowe sensu stricte: - utraty zysków, - należności leasingowe, - gwarancji kredytowych, - należności factoringowych, - odpowiedzialność cywilna, - kredytów gospodarczych, - kredytów eksportowych, - wadium
b) Osobowe: * wypadkowe: - NNW, - Zdrowotne
* na życie, - na życie z funduszem kapitałowym, - rentowe, - posagowe, zaopatrzenia dzieci, - chorobowe i wypadkowe, jako uzupełnienie ubezpieczenia na życie
REGULACJE PRAWNE UBEZPIECZEŃ GOSPODARCZYCH
PRAWO UBEZPIECZENIOWE - Ogół norm prawnych regulujących organizację i zasady działalności zakładów ubezpieczeń oraz prawa i obowiązki stron stosunków ubezpieczeniowych w dziedzinie ubezpieczeń gospodarczych i społecznych.
PRAWO UBEZPIECZEŃ GOSPODARCZYCH - Całokształt norm prawnych regulujących stosunki związane z istnieniem i funkcjonowaniem ubezpieczeń gospodarczych, w szczególności zaś: organizację ubezpieczeń, zasady podejmowania i wykonywania działalności ubezpieczeniowej oraz zasady i warunki udzielania ochrony ubezpieczeniowej.
CYWILNE PRAWO UBEZPIECZENIOWE - Ogół norm prawnych regulujących obligacyjne stosunki powstające na tle umów ubezpieczenia bezpośredniego, umów reasekuracji oraz umów gwarancji ubezpieczeniowej
PODSTAWOWE ŹRÓDŁA PRAWA UBEZPIECZEŃ GOSPODARCZYCH
Kodeks Cywilny - reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi, Kodeks Morski - reguluje ubezpieczenia morskie Kodeks spółek handlowych- w zakresie spółek akcyjnych ubezpieczeniowych
USTAWY UBEZPIECZENIOWE
Pakiet czterech ustaw uchwalonych przez Sejm 22 maja 2003r. do których należą:
- o działalności ubezpieczeniowej
-o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
- o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych
- o pośrednictwie ubezpieczeniowym.
Ustawa z dnia 2.1 lipca 2006r. o nadzorze nad rynkiem finansowym
Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych
Obowiązki zakładu ubezpieczeniowego:
• Wypłata świadczenia w razie zajścia wypadku określonego w umowie ubezpieczana
• Stwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia.
• Poinformowanie ubezpieczającego, że dokument ubezpieczenia zawiera postanowienia, które odbiegają na jego niekorzyść od treści złożonej przez niego oferty lub od ogólnych warunków ubezpieczenia. Niewykonanie tego obowiązku przez zakład sprawia, że zmiany dokonane na niekorzyść ubezpieczającego są nieważne.
• Podanie w dokumencie ubezpieczenia tekstu OWU, na których podstawie umowa została zawarta, lub powołanie się na nie.
• Zwrot ubezpieczającemu poniesionych kosztów zastosowania środków w celu zmniejszenia szkody, zabezpieczenia bezpośrednio zagrożonego mienia przed szkodą, jeżeli środki te były celowe, chociażby okazały się bezskuteczne.
Obowiązki ubezpieczającego:
1. Obowiązki ubezpieczającego w okresie przed zawarciem umowy ubezpieczenia:
- dostarczenie dokładnych i prawdziwych informacji. które będą stanowiły podstawę do prawidłowego określenia stawek ubezpieczeniowych zgodnie z obowiązującą taryfą.
2. Obowiązki istniejące w okresie trwania omowy ubezpieczeniowej. ale przed nastąpieniem wypadku ubezpieczeniowego:
- postrzeganie praw i przepisów umowy.
- informowanie ubezpieczyciela o istotnych zmianach, które mogą mieć wpływ na wzrost niebezpieczeństwa zagrożonym podmiotom.
3. Obowiązki powstające z chwilą nastąpienia wypadku ubezpieczeniowego:
- użycie wszelkich dostępnych środków i metod w celu minimalizacji aifoidy.
- zabezpieczenie szkody.
- zawiadomienie zakładu ubezpieczeń w terminie.
Franszyza integralna (względna, warunkowa)
Jest to zapisana w polisie, uzgodniona kwota, do wysokości, której ubezpieczający sam ponosi skutki każdej szkody. Jeżeli jednak wartość szkody przekroczy tę kwotę wtedy towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaci cale należne odszkodowanie. Franszyza integralna jest spotykana we wszystkich rodzajach ubezpieczeń i ma na celu wyeliminowanie konieczności likwidowania szkód drobnych i nasilenie działań prewencyjnych.
Franszyza redukcyjna (bezwzględna, bezwarunkowa)
Franszyza redukcyjna ogranicza wypłacane odszkodowanie na określonych w niej zasadach i głównie ma za zadanie stanowić czynnik motywujący poszkodowanego do podwyższonej staranności i dbałości o swój majątek, gdyż w sytuacji jego utraty zakład ubezpieczeń nie będzie kompensował szkody w całości a pomniejszy odszkodowanie o wartość określonej umową franszyzy, która to obciąży poszkodowanego. Przeciwnie do franszyz integralnych zwykle udziały własne (franszyzy redukcyjne) można wykupić tzn. zakład będzie odpowiadał za całość szkody, ale jest to związane z koniecznością opłacenia dodatkowej składki
Udział własny
Ograniczenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń podobne w skutkach do franszyzy redukcyjnej z tym. że obniżenie wysokości odszkodowania obniżane jest zawsze o wartość stanowiącą iloczyn określonego ułamka wrażającego stopień udziału własnego ubezpieczającego oraz wartości szkody. W odróżnieniu do franszyzy redukcyjnej ułamek ten jest odnoszony do wartości szkody, a nie wartości ubezpieczanego mienia.
Ubezpieczenie społeczne jest formą zabezpieczenia społecznego rozumianego jako całokształt urządzeń publicznych chroniących przed niedostatkiem Jest jednym z instrumentów polityki socjalnej państwa. Ma charakter powszechny i przymusowy W ramach ubezpieczeń społecznych funkcjonują ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe Zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych realizowane są przez specjale instytucje publiczne Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (w zakresie ubezpieczeń rolników), Specjalne organy wojskowe, i MSW itd.
Ubezpieczenia gospodarcze, są w przeważającej części ubezpieczeniami dobrowolnymi, czyli takimi, w przypadku, których ubezpieczający się samodzielnie decyduje o swoich potrzebach odnośnie objęcia poszczególnych przedmiotów ryzyka ochrony ubezpieczeniowej Nawiązanie stosunku ubezpieczeniowego następuje poprzez zawarcie umowy ubezpieczeniowej pomiędzy zakładem ubezpieczeniowym i ubezpieczającym.
SPOŁECZNE - Instrument polityki społecznej, - charakter obowiązkowy, - stosunek publicznoprawny, - publicznoprawne instytucje ubezpieczeniowe, - trójstronny stosunek prawny, - ubezpieczenia osobowe, - warunki ubezpieczeń określone ustawowo, - szczegółowy tryb kontroli sądowej, - gwarancja Skarbu Państwa, - regulacja w ustawach szczególnych
GOSPODARCZE - instrument polityki gospodarczej, - głównie dobrowolny , - stosunek cywilnoprawny , - komercyjne + wzajemne zasady ubezpieczeń, - z reguły stosunek dwustronny, - ubezpieczenia osobowe + majątkowe, - OWU określa zakład ubezpieczeń, - Kontrola sądów powszechnych, - Brak gwarancji Państwa, - Regulacja prawna w kodeksie cywilnym, kodeksie morskim i ustawach ubezpieczeniowych
I Podział ze względu na przedmiot ubezpieczenia:
Ubezpieczeń gospodarczych:
1) Ubezpieczenia osobowe - przedmiotem ubezpieczenia jest osoba ubezpieczona (jego życie, zdrowie, zdolność do pracy). Dotyczą one ryzyk osobowych, w wyniku których może dojść do szkody nie dającej się ująć w pieniądzu.
Podstawowe cechy tych ubezpieczeń:
- Suma ubezpieczenia jest umowna, zależy więc od woli stron umowy ubezpieczenia i od możliwości finansowych ubezpieczającego się
- Wysokość składki ubezpieczeniowej jest wprost proporcjonalna do wysokości sumy ubezpieczenia, jako maksymalnej granicy spodziewanego świadczenia:
- Ubezpieczenia osobowe dotyczą tylko osób fizycznych
2) Ubezpieczenia majątkowe - są ubezpieczeniami majątku w postaci rzeczy lub ubezpieczeniami sytuacji majątkowej (interesu majątkowego) ubezpieczonego. Przedmiotem ubezpieczenia mogą być więc nie tylko konkretne dobra materialne, lecz także bieżące lub przyszłe aktywa i pasywa podmiotu ubezpieczenia.
Cechy tych ubezpieczeń:
1. Dotyczą tylko negatywnych zdarzeń losowych, które pociągają za sobą szkodę wyrażoną w pieniądzu,
2. Suma ubezpieczenia ustalana jest najczęściej na podstawie wartości przedmiotu: w zależności od tego, czy stosunek sumy ubezpieczenia do wartości przedmiotu ubezpieczenia jest mniejszy od jedności, równy jedności, czy też większy, mamy do czynienia z niedoubezpieczeniem, ubezpieczeniem w pełnej wartości, nadubezpieczeniem,
3. Dotyczą zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych oraz innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.
Ze względu na przedmiot, ubezpieczenia majątkowe można podzielić na:
a) ubezpieczenia rzeczowe - są ubezpieczeniami majątku w postaci rzeczy, dóbr materialnych (budynki, mieszkania, pojazdy mechaniczne, mienie ruchome, towary w transporcie, zwierzęta itp.)
b) ubezpieczenie majątkowe sensu stricte - dotyczą wartości majątkowych należących do ubezpieczonego, które mogą mieć postać wierzytelności (np. należności kredytowe), wartości. których uzyskania oczekuje ubezpieczony w przyszłości (np zyski).Ubezpieczeniami majątkowymi sensu stricte są w szczególności ubezpieczenia OC oraz ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych
II Ze względu na rodzaj zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową można wyróżnić: - ubezpieczenia od ognia,, - ubezpieczenia od kradzieży,, - ubezpieczenia ud rabunku,, - ubezpieczenia od utraty zysku,, - ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, itp.
III. PODZIAŁ USTAWOWY
Dział I „dział ubezpieczeń na życie”.
1. Ubezpieczenia na życie 2. Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci 3. Ubezpieczenia życiowe związane z funduszem kapitałów 4. Ubezpieczenia rentowe 5. Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe
DZIAŁ II „dział pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz majątkowych”
1. Ubezpieczenia wypadkowe, w tym przy pracy i choroby zawodowej 2. Ubezpieczenia choroby 3. Ubezpieczenie żeglugi morskiej i śródlądowej 4. Ubezpieczenia casco pojazdów szynowych 5. Ubezpieczenia casco pojazdów powietrznych 6. Ubezpieczenia casco pojazdów lądowych 7. Ubezpieczenie przedmiotów w transporcie 8. Ubezpieczenie szkód spowodowanych żywiołami 9. Ubezpieczenie pozostałych szkód rzeczowych 10-13.Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju 14. Ubezpieczenie kredytu 15. Gwarancja ubezpieczeniowa 16. Ubezpieczenie różnych ryzyk finansowych 17. Ubezpieczenie ochrony prawnej 18. Ubezpieczenie świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności
DZIAŁ IV
Różnica między ubezpieczeniami obowiązkowymi a dobrowolnymi
a) zakład ubezpieczeń prowadzący działalność w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego nie może odmówić zawarcia umowy tego ubezpieczenia.
b) w przeciwieństwie do ubezpieczeń dobrowolnych, w ubezpieczeniach obowiązkowych nie obowiązuje zasada swobody umów, stanowiąca m.in.. iż każda ze stron umowy ma swobodę co do tego, czy w ogóle zawrzeć umowę.
c) ubezpieczenia obowiązkowe ustanawia się wówczas, jeżeli wymaga tego szeroko rozumiany interes społeczny i ekonomiczny wynikający z potrzeby zapewnienia ochrony osobom poszkodowanym
(d) ubezpieczenia obowiązkowo wprowadzane są na mocy ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz innych obowiązujących ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolita Polską w przypadku niektórych ubezpieczeń obowiązkowych ogólne warunki ubezpieczeń określa w drodze rozporządzenia ministra finansów.
e) zarówno w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych, jak i w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych warunkiem koniecznym do powstania stosunku ubezpieczenia jest zawarcie umowy ubezpieczenia, z tym że w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych przepisy prawne nakładają na wskazane podmioty obowiązek zawarcia tejże umowy, wynikający z prowadzenia określonej działalności lub pewnych przedmiotów
V. Ubezpieczenia komercyjne a ubezpieczenia wzajemne
KOMERCYJNE (SA) - Działalność ubezpieczeniowa ma na celu osiąganie zysku, - Stała składka a priori, - Jeden stosunek prawny, - Ryzyko gospodarcze ponosi grupa kapitałowa (np. akcjonariusze), - Wyraźne rozwarstwienie grupy interesów właścicieli kapitału oraz usługobiorców (ubezpieczonych), - Silna potrzeba reasekuracji, - Potrzeba pośredniej dystrybucji ubezpieczeniowej, - Stosunkowo duże koszty administracyjne
WZAJEMNE (TUW) - Charakter non profit, - Składka nie stała (zwroty lub dopłaty po zakończeniu okresu obrachunkowego), - Dwa stosunki prawne: stosunek ubezpieczenia oraz stosunek członkowstwa w TUW, - Ryzyko gospodarcze ponosi wspólnota ubezpieczonych członków, - Tożsamość interesów członków towarzystwa (zwłaszcza posiadający udziały) oraz osób ubezpieczonych, - Mniejsza potrzeba reasekuracji (niedobór składki może zostać uzupełniony przez dopłaty członkowskie), - Niewielki udział pośredników w zdobywaniu nowych członków towarzystwa, będących zarazem ubezpieczającym, - stosunkowo niskie koszty administracyjne
Kryteria inne (w tym historyczne) - Ubezpieczenia morskie (regulowane przepisami kodeksu morskiego), - ubezpieczenia lądowe (regulowane przepisami kodeksu cywilnego zawierają także ubezpieczenia lotnicze, satelitarne, żeglugi śródlądowej); - ubezpieczenia podmiotów gospodarczych, - ubezpieczenia ludności; - ubezpieczenia w obrocie krajowym, - ubezpieczenia w obrocie międzynarodowym; - ubezpieczenia publiczne, - ubezpieczenia bezpośrednie (asekuracja i koasekuracja) - ubezpieczenia pośrednie (reasekuracja i retrocesja
Konwencje międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę -Wiedeńska z 1963 r. - o odpowiedzialności za szkodę jądrową, - Brukselska z 1969 r. i 1971 r. - o odpowiedzialności za szkody spowodowane zanieczyszczeniami olejami, - Haska z 1971 r. - oprawie właściwym dla wypadków drogowych, -Lugańska z 1988 r. -o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych.
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej
Normuje kluczowe kwestie związane z funkcjonowaniem zakładu ubezpieczeń: -zasady podejmowania i wykonywania działalności ubezpieczeniowej przez ZU krajowe i zagraniczne, -zasady gospodarki finansowej i sprawozdawczości ubezpieczeniowej, -reguły nadzoru ubezpieczeniowego, - postępowania naprawcze i likwidacyjne oraz łączenie się zakładów ubezpieczeń, -wykonywanie zawodu aktuariusza, - kształt i zasady tworzenia i funkcjonowania ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego.
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym (UFG) i Polski Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK)
- określa rodzaje ubezpieczeń obowiązkowych
- ustala organizację, przedmiot działalności i zasady funkcjonowania UFG i PBUK
- wyznacza nowe funkcje dla UFG:
* możliwości udzielania pomocy dla ZU przejmującego portfel umów ubezpieczenia obowiązkowego
* zarządzanie ośrodkiem informacji o umowach OC posiadacza pojazdu mechanicznego i zdarzeniach powodujących odpowiedzialność ZU z tytułu powyższych umów
- rozszerza przedmiot działalności PBUK
- spełnia wymogi III Dyrektywy Komunikacyjnej, tj. realizuje zasadę jednej umowy i jednej składki na obszarze krajów wspólnoty
- spełnia wymogi IV Dyrektywy Komunikacyjnej, tj. wprowadza reprezentanta ds. roszczeń organu odszkodowawczego i jednolitego terminu płatności odszkodowań i świadczeń.
Ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych
- określa organizację i zasady nadzoru nad ZU, pośrednictwem ubezpieczeniowym, funduszami emerytalnymi i towarzystwami emerytalnymi.
- określa uprawnienia nadzoru względem aktuariuszy, UFG i PBUK
- reguluje zasady działalności Rzecznika Ubezpieczonych
Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym
-obejmuje całość zagadnień pośrednictwa ubezpieczeniowego.
- rozszerza wymogi stawiane osobom wykonującym czynności pośrednika.
- wprowadza centralny rejestr agentów ubezpieczeniowych
- wprowadza swobodę świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego
Limit odpowiedzialności odszkodowawczej
To górna granica odpowiedzialności ustalana przez zakłady ubezpieczeń, stosowany głównie w przypadku ryzyk, których wystąpienie spowodować może zjawisko kumulacji szkód - kataklizmów (powodzie, trzęsienie ziemi, gradobicie...).
Konsumpcja sumy ubezpieczenia
Suma ubezpieczenia ulega zmniejszeniu o taką kwotę, w jakiej wypłacono odszkodowanie, przy czym wyplata odszkodowania w wysokości równej stanie ubezpieczenia powoduje rozwiązanie umowy ubezpieczenia, chyba że co występuje w praktyce, umowa przewiduje inne rozwiązania.
Konsumpcja sumy ubezpieczenia w ubezpieczeniu autocasco - przykład
Konsumpcja sumy ubezpieczenia (zwana także redukcją sumy ubezpieczenia) to dokonywane przez ubezpieczyciela zmniejszenie sumy ubezpieczenia pojazdu do składek odszkodowania, o kwotę wpłaconego odszkodowania.
Skutki działania konsumpcji sumy ubezpieczenia
Jeśli po wypłacie odszkodowanie suma ubezpieczana nie zostanie uzupełniona do realnej wartości pojazdu, to w przypadku późniejszej szkody kradzieżowej, szkody całkowitej lub innej szkody o znacznych rozmiarach, odszkodowanie nie pokryje wszystkich poniesionych szkód (ponieważ ubezpieczyciel odpowiada tylko do wysokości sumy ubezpieczenia, która w tym wypadku wcześniej została częściowo skonsumowana). Mechanizm konsumpcji sumy ubezpieczenie w skrajnym przypadku może doprowadzić do wygaśnięcia umowy ubezpieczenia, jeśli łączna suma wszystkich wypłaconych odszkodowań przekroczy wysokość sumy ubezpieczenia pojazdu.
Konsumpcja sumy ubezpieczenia
Środki zaradcze
Istnieją dwa sposoby zabezpieczenia się przed redukcją sumy ubezpieczenia:
- Wykupienie konsumpcji sumy ubezpieczenia, lub „doubezpieczenie”, czyli podniesienie sumy ubezpieczenia pojazdu do jego aktualnej wartości rynkowej.
- Jeśli ubezpieczający nie skorzystał z możliwości wykupienia konsumpcji sumy ubezpieczenia w chwili zawierania umowy ubezpieczenia, wówczas pozostaje mu doubezpieczenie - po wypłacie odszkodowania.
Klauzule ubezpieczeniowe
Zastrzeżenia dodatkowe regulacje w polisie ubezpieczeniowej, które mogą ograniczyć, rozszerzać lub zmieniać zakres ochrony ubezpieczeniowej. Często zawierają postanowienia natury prewencyjnej.
Przykłady klauzul:
- klauzula inflacyjna - uzgodniony limit wzrostu cen w okresie ubezpieczenia
- klauzula: usunięcie pozostałości po szkodzie - zwrot koniecznych i uzasadnionych kosztów poniesionych przez
- klauzula: cena zbytu za produkty gotowe. Wyroby są traktowane za gotowe do dostarczenia od momentu, gdy zakończona została ich produkcja.
- klauzula: rezygnacja z roszczeń regresowych. Obowiązuje tylko przy ubezpieczeniach od pożaru. Ta klauzula nie ma zastosowana w przypadku szkód, które powstały w wyniku umyślnego działania lub mżącego niedbalstwa osób trzecich lub ich przedstawicieli Ubezpieczyciel rezygnuje z roszczeń regresowych wobec pracowników ubezpieczającego, o ile szkoda me była wynikiem ich działania umyślnego
- klauzula automatycznego pokrycia nowo nabywanych środków trwałych np. linii 1500000 zł
Wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej
Przypadki zdarzeń szkodowych, za które zakład ubezpieczeń na podstawie liniowy ubezpieczenia nie odpowiada. W ubezpieczeniach majątkowych katalog wyłączeń ochrony ubezpieczeniowej jest określony przez zakłady ubezpieczeń podobnie, występują jednak pewne różnice, które możemy uchwycie poprzez dokładną analizę treści poszczególnych umów - ogólnych warunków ubezpieczenia. Katalog wyłączeń zróżnicowany jest również w zależności od wariantu ubezpieczenia, który wybieramy.
Typowe wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej w ubezpieczeniach majątkowych:
- Prawie każdy ubezpieczyciel stosuje franszyzę integralną, redukcyjną lub udział własny
- Szkody powstałe wskutek działań wojennych, stanu wyjątkowego, rozruchów, buntu, rewolucji, powstania, zamieszek cywilnych i wojskowych, strajku, akcji terrorystycznych oraz konfiskaty mienia przez władzę publiczną,
- Standardowo wyłączane są także szkody spowodowane:
działaniem energii jądrowej, trzęsieniem ziemi, tsunami, suszą, itp.
- Szkody wyrządzone umyślnie przez ubezpieczającego, osobę, za którą ubezpieczający ponosi odpowiedzialność lub z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe; powstałe wskutek rażącego niedbalstwa tych osób; powstałe w następstwie braku opieki nad ubezpieczonym