KARTA PRACY NR 1.

Wpływ zanieczyszczeń środowiska na stan roślinności w parku

Grupa kartografów: .............................................. .............................................. .............................................. ..............................................

ZADANIA

1. Dokonajcie pomiaru terenu parku krokami.

2. Ustalcie kierunki w terenie i skalę, w jakiej sporządzicie plan.

3. Wykonajcie plan parku zaznaczając na nim główne alejki, wejścia na teren parku oraz inne elementy, jeśli uznacie, że są one ważne.

4. Sporządźcie legendę planu. Zaznaczcie kierunek północny na planie.

5. Zróbcie tyle egzemplarzy planów ile jest grup, następnie przekażcie gotowe plany pozostałym grupom.

6. Każdy z Was niech dołączy do innej grupy, zapozna się z jej zadaniami i naniesie na plan uzyskane przez tę grupę wyniki.

KARTA PRACY NR 2.

Wpływ zanieczyszczeń środowiska na stan roślinności w parku

Grupa botaników: .............................................. .............................................. .............................................. ..............................................

ZADANIA

1. Posługując się atlasami, kluczami lub tablicami do oznaczania roślin podajcie nazwy drzew, krzewów i roślin zielnych typowych dla naszego klimatu rosnących przy jednej z głównych alejek parku.

drzewa	krzewy	rośliny zielne

Czy przy wybranej alejce przeważają drzewa jakiegoś jednego gatunku?

Jeśli tak, to podajcie nazwę dominującego gatunku .................... oraz liczbę drzew tego gatunku rosnących wzdłuż alejki ................................. .

2. W naszym parku możemy też spotkać drzewa sprowadzone z innych

krajów. Jednym z nich jest platan klonolistny.

Platan jest to drzewo ozdobne o wysokości do 20 m; jego kora łuszczy się płatami, liście są 5-klapowe, podobne do liści klonu; owocem są orzeszki o kulistym kształcie przypominające nieco owoce kasztanowców.

Poszukajcie platanów w naszym parku. Do dalszej pracy wybierzcie platan najbardziej okazały.

3. Które z podanych określeń najlepiej opisują wybrane przez was drzewo? (podkreślcie wybrane odpowiedzi):

• Duży, średni, niski

• Gruby, cienki

• Prosty, krzywy, pochylony

• Pień: wysoki, niski

• Korona: rozłożysta, kolumnowata, owalna, parasolowata

4. Oszacujcie wiek tego platana posługując się wzorem:

Obwód drzewa + obwód drzewa

2 3

Średni wiek drzewa =

2

Uwaga!!! Obwód drzewa mierzymy na wysokości 100 cm.

Przykład:

Jeśli obwód drzewa wynosi 180 cm, to zgodnie ze wzorem wykonujemy działania:

[(180:2) + (180:3)] : 2 = (90 + 60) : 2 = 75 czyli drzewo ma średnio 75 lat.

5. Zmierzcie wysokość platana.

Możecie to zrobić w następujący sposób:

Jedna osoba z grupy staje pod drzewem. Druga osoba, trzymając linijkę pionowo w wyciągniętej ręce na wysokości ramienia, oddala się od drzewa do momentu, gdy na linijce będzie mogła zaznaczyć wysokość kolegi stojącego pod drzewem. Następnie mierzy, ile razy drzewo jest wyższe od osoby stojącej pod drzewem. Otrzymaną liczbę mnożymy przez wzrost kolegi i zapisujemy wynik.

Wysokość drzewa wynosi ................ cm.

6. Na planie parku dostarczonym przez grupę kartografów zaznaczcie miejsca występowania platana, który był obiektem waszych obserwacji oraz rozmieszczenie rozpoznanych przez was drzew wzdłuż wybranej wcześniej alei. Uzupełnijcie też legendę planu.

KARTA PRACY NR 3.

Wpływ zanieczyszczeń środowiska na stan roślinności w parku

Grupa ekologów: .............................................. .............................................. .............................................. ..............................................

ZADANIA

1. Wybierzcie do obserwacji 4 drzewa liściaste: dwa w pobliżu ulicy

i dwa oddalone od niej. Rozpoznajcie je za pomocą atlasów drzew.

Nazwy drzew wpiszcie do tabeli, a ich położenie zaznaczcie na planie,

który dostarczą wam koledzy z grupy kartografów.

Tabela 1.

Lp.	Nazwa drzewa	Gdzie rośnie (przy ulicy, w parku)	Zauważone uszkodzenia liści (pożółkłe, brązowe, usychające, „dziurawe”, itp.)
1.
2.
3.
4.

2. Korzystając ze skali podanej niżej, dokonajcie oceny, jakiej części liści

brakuje w obrębie korony.

Wpiszcie numery drzew z zadania 1. w odpowiednich miejscach.

Skala: Drzewo:

■ ■ stan bardzo dobry

■ ■ (pełne ulistnienie) ...............

■ ■ stan dobry

■ □ (75% liści) ................

■ □ stan zagrożenia

■ □ (50% liści) ...............

■ □ drzewo silnie zagrożone

□ □ (25% liści) ...............

3. Teraz przyjrzyjcie się korze drzew. Czy dostrzegacie na niej jakieś

uszkodzenia?

Tabela 2

Uszkodzenia spowodowane przez:	Drzewo Nr 1.	Drzewo Nr 2.	Drzewo Nr 3.	Drzewo Nr 4.
zwierzęta (dziuple, ślady żerowania owadów)
ludzi ( jakie?)
grzyby, mikroorganizmy (narośla, guzy)
Inne uszkodzenia (jakie?)

4. Wpisz numery drzew w odpowiednich miejscach .

Czy na obserwowanych drzewach występuje :

DUŻO NIEWIELE BRAK

jemioła ................ ..................... .............

huba ................ ..................... .............

5. Dokonajcie oceny zdrowotności wybranych przez was drzew i na planie parku zaznaczcie to odpowiednim znakiem np.

drzewo drzewo lekko drzewo znacznie drzewo

zdrowe uszkodzone osłabione „umierające”

KARTA PRACY NR 4.

Wpływ zanieczyszczeń środowiska na stan roślinności w parku

Grupa ekologów II: .............................................. .............................................. .............................................. ..............................................

ZADANIA

1. Wybierzcie 5 starych, zdrowych drzew: dwa iglaste, trzy liściaste, położonych w różnych częściach parku. Obserwujcie po kolei pnie i gałęzie od korzeni , aż po najwyższe miejsce, do którego sięgacie wzrokiem.

• Jeśli na korze rosną wymienione rośliny, to wpiszcie obok nazwy roślin

gatunek tego drzewa, na którym one występują:

Glony - ----------------------------------------------------------------------------

Mech - ------------------------------------------------------------------------------

Paproć- -----------------------------------------------------------------------------

Inne (jakie?) - ---------------------------------------------------------------------

• Jeśli są porosty, to określcie rodzaj ich plechy na podstawie poniższych

rysunków:

• Zapoznajcie się ze skalą porostową. O czym świadczy występowanie

porostów lub ich brak?

Określcie kierunki w terenie i porównajcie, po której stronie drzew kora

jest bardziej porośnięta różnymi roślinami? Dlaczego tak się dzieje?

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................

• Swoje obserwacje zapiszcie w tabeli.

Lp.	Gatunek drzewa	Rodzaj plechy porostów	% kory zajęty przez porosty	Stopień skali porostowej
1.
2.
3.
4.
5.

• Na planie dostarczonym przez grupę kartografów oznaczcie położenie

obserwowanych drzew za pomocą znaków, które będą jednocześnie

informowały o typie drzewa (iglaste, liściaste) i o występowaniu na nim

porostów.

KARTA PRACY NR 5.

Wpływ zanieczyszczeń środowiska na stan roślinności w parku

Grupa ekologów III: .............................................. .............................................. .............................................. ..............................................

ZADANIA

1. Obserwujcie przez 10 minut ruch pojazdów i pieszych na ulicy Witosa (parking przed UMiG) oraz na ulicy Parkowej. Policzcie pojazdy jadące

w obu kierunkach i liczbę pieszych, którzy przeszli w tym czasie obserwowaną ulicą. Zanotujcie wyniki w tabeli , porównajcie je i zanotujcie swoje spostrzeżenia, uwagi, wnioski.

	Liczba pojazdów i pieszych w czasie 10 min.
		ul. Witosa	ul. Parkowa
Piesi
Rowerzyści
Samochody osobowe
Samochody ciężarowe
Autobusy
Inne pojazdy

Spostrzeżenia, wnioski:

..................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................

1. Za pomocą taśmy samoprzylepnej zbadajcie zapylenie powietrza.

Do badań wybierzcie trzy drzewa rosnące w pobliżu ulicy i trzy rosnące

w różnych miejscach parku. Ostrożnie przyklejcie kawałki taśmy

do powierzchni liści, a następnie odklejcie je i przyklejcie pionowo

na waszej karcie pracy. Czy jest widoczna jakaś różnica?

drzewa przy ulicy drzewa w parku

1. 2. 3. 1. 2. 3.

2. Wsłuchajcie się w odgłosy parku. Wymieńcie dźwięki :

1. naturalne ......................................................................................

.......................................................................................

2. „cywilizacyjne” .............................................................................

.......................................................................................

1. Sprawdźcie natężenie hałasu. Jedna osoba z grupy stoi w miejscu

i klaszcze w dłonie. Pozostali członkowie zespołu powoli, licząc kroki

oddalają się, każdy w innym kierunku, aż do chwili , gdy przestaną słyszeć

klaskanie. Pomiar powtarzamy w miejscu blisko ulicy i w parku.

Zapisujemy wyniki uwzględniając kierunki, w których był dokonywany.

Długość poszczególnych odcinków zależy od zmierzonej odległości

(w skali). Sporządźcie osobny rysunek dla każdego punktu pomiarowego.

Wzór:

2. Jak ocenilibyście stopień zaśmiecenia parku? Podkreślcie odpowiednie określenia:

• ilość śmieci - bardzo dużo , średnio, niewiele, brak

• najwięcej jest - butelek, puszek, opakowań po słodyczach, papierów, innych śmieci

• liczba koszy na śmieci - wystarczająca, zbyt mała, brak

1. Na planie parku otrzymanym od grupy kartografów zaznaczcie miejsca,

w których dokonywaliście pomiarów natężenia ruchu i hałasu, a obok

wpiszcie waszą ogólną ocenę czystości tych miejsc według szkolnej skali

ocen. Pamiętajcie, aby uzupełnić legendę planu.

BIBLIOGRAFIA

1. Dudziak T., Dziedzic M. - Okolice Wrocławia. 12 tras pieszych dla

każdego - Wrocław1999.

2. Łabno G. - Przewodnik do zajęć terenowych. Las. Park. - Kraków 2002, Wydawnictwo Edukacyjne.

3. Łabno G. - Przewodnik do zajęć terenowych. Ochrona środowiska. Ochrona przyrody. Najbliższa okolica. - Kraków 2003, Wydawnictwo Edukacyjne.

4. Podbielkowski Z. - Słownik roślin użytkowych - Warszawa 1985, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.

7. Wróblewski K., Pasternak A. - Przewodnik po ziemi jelczańsko-

laskowickiej - 1999

8. Tyralska-Wojtycza E. - „Zielona Szkoła” - poznaj swoje środowisko.

Program i propozycje ćwiczeń. - Kraków 2001, Regionalny Ośrodek

Edukacji Ekologicznej.

9. Podręczniki i zeszyty ćwiczeń do przyrody wydawnictw: Wiking,

M.Rożak

10. Czasopisma „Aura”, „Przyroda Polska”, „Zielona Liga”.

22

Typy budowy morfologicznej plech:

A - skorupiasta,
B - łuseczkowata (wg Tobolewskiego),
C - listkowata,
D - krzaczkowata,
E - nitkowata (wg Motyki)

)

---