Wprowadzenie do psychoterapii - wykłady, Wprowadzenie do psychoterapii


WYKŁAD 1 - 04.10.2010

Kiedyś tam psychoterapia była ściśle związana z medycyną. Ruch w kierunku odmedycznienia zaczął się w Europie dość dawno, w Polsce nie tak dawno. Certyfikat psychoterapeuty nadają: Polskie Towarzystwo Psychologiczne i Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.

Psychoterapia - specyficzna relacja; osoba, która potrzebuje pomocy + osoba pomagająca, wykorzystująca specyficzne techniki psychologiczne. Często na psychoterapię przychodzą osoby, które mają już postawioną diagnozę.

Istotą terapii jest komunikacja - musimy znaleźć z pacjentem wspólny język. Trzeba doprowadzić do tego, żeby pacjent sam zrozumiał, co się z nim dzieje i podjął decyzję.

Szaman = psychoterapeuta.

Uruchamiamy bardzo różne czynniki wpływające na pacjenta, specyficzna psychoterapia uwalnia też szereg niespecyficznych czynników leczących.

Psychoterapeuta - filozof, który zadaje pytania; poeta - tworzy nowy świat, pozwala pacjentowi inaczej spojrzeć na świat.

Niektórzy koncentrują się bardziej na procesach intrapsychicznych, inni na relacjach. Niektórzy koncentrują się bardziej na świecie obiektywnych przeżyć pacjenta, inni kładą nacisk na subiektywny świat przeżyć pacjenta.

Przez psychoterapię nie mamy możliwości dotarcia do głębszych struktur mózgu, ale możemy dotrzeć np. do płatów czołowych, kontrolujących inne obszary.

WYKŁAD 2 - 11.10.2010

Psychoterapia:

Psychoterapia może być metodą podstawową (np. nerwice) lub dodatkową (np. zaburzenia psychotyczne). Żeby pacjent mógł być poddany psychoterapii musi mieć już postawioną diagnozę. W przeciwnym razie MUSI PŁACIĆ!

Podejście behawioralne - są opisane całe procedury postępowania.

Zmiany powinny iść w kierunku, który korzystający z terapii uważa za pożądany.

Nie ma jasnych, przekonujących dowodów, które podejście jest lepsze. Problem jest wtedy, gdy za bardzo jesteśmy przywiązani do jednego podejścia.

Czynniki leczące (niespecyficzne):

Czynniki leczące (specyficzne):

Skuteczność psychoterapii

Badania:

Trudności:

Dygresja - podręcznik: „Strategie badań nad psychoterapią” - Grzesiuk

Już w starożytności zauważono, że objawy somatyczne mogą mieć podłoże psychiczne.

Przeskok do XVIII w. - tu pojawia się rozumienie chorób psychicznych w odniesieniu do problemów neurologicznych. Cullen wprowadził pojęcie „neurozy” jako zaburzenia o podłożu organicznym; poprzez XIX w. zmieniło się rozumienie tego pojęcia na zaburzenie o podłożu nieorganicznym.

Franz-Anton Mesmer

„Wyobraźnia bez magnetyzmu wywołuje drgawki; magnetyzm bez wyobraźni nie wywołuje niczego”, „komplikacje erotyczne”.

WYKŁAD 3 - 18.10.2010

Hipnotyzm - koncentracja na przedmiocie, wprowadzając w „sen nerwowy”. Poddanie się woli osoby prowadzącej seans. Zwolennicy tej metody byli orientacji pozytywistycznej - nie zwracali uwagi na emocje.

Metoda wolnych skojarzeń (metoda katharsis) - zastąpiła hipnozę.

Nasza motywacja głównie leży w obszarze nieświadomym - psychoanaliza. Ważne przeniesienie. 1882 r. - pacjentka rzuciła się Freudowi na szyję, co naprowadziło go na przeniesienie. Oddzielił zachowanie pacjentki od siebie samego. W relacji, która się wytwarza, są odtwarzane różne inne, wcześniejsze doświadczenia - legło to u podstaw psychoanalizy. Psychoanalityk dokonuje interpretacji, na ile jest w relacji realności, a na ile elementów przeniesieniowych.

Na początku Freud uznał, że przeniesienie, opór, przeciwprzeniesienie przeszkadzają w terapii. Potem zaczęto się zastanawiać, jak je wykorzystać. Kwestia nieświadomości weszła w obszar zainteresowań akademickich dzięki Mesmerowi. Rozumiano ją jako czynności automatyczne. Freud zaludnił nieświadomość (jest w niej dużo różnych rzeczy), a także odpatologizował ją (uznał, że jest nam potrzebna).

PSYCHOANALIZA - wszystkie kolejne szkoły odnosiły się do niej; pierwsza duża szkoła, która starała się opisać patologię i znaleźć sposób terapii. 4 podstawowe odmiany:

Psychoanaliza długo była w Polsce zakazana. W latach 30. wielu psychoanalityków wyjechało do USA. Psychoanaliza długo nie była w Polsce popularna, gdyż nie sprzyjały temu okoliczności. W latach 80.-90. nastąpił powrót zainteresowania psychoanalizą, jednak z większym uwzględnieniem realności, a nie przeniesień.

Założenia psychoanalizy:

  • Rozumienie psychopatologii - 3 duże grupy zaburzeń:

    1. Psychozy - mechanizmy rozszczepienne, wczesny etap rozwoju

    2. Nerwice

    3. Zaburzenia osobowości

    Metody terapeutyczne:

    Melanie Klein próbowała przenosić to na dzieci - analizowała zabawę jako ekwiwalent wolnych skojarzeń. Uważała, że dzieci też mają przeniesienia i można leczyć je jak dorosłych. Anna Freud uważała, że u dzieci jest więcej realności, odreagowania rzeczywistości.

    Mechanizmy obronne - gdy pojawia się lęk przed konfrontacją id z ego.

    Rozwojowe poczucie winy - skonkretyzowane na jakąś konkretną sytuację. Patologiczne poczucie winy - niekonkretne, takie trochę z dupy.

    Inny powód uruchomienia obrony to lęk przed presją świata zewnętrznego (np. dzieci przed rodzicami). Pojawia się też w związku z potrzebą syntetyzowania - utrzymania harmonii.

    Metody oparte na psychoanalizie:

    Psychozy - niemożliwa „nerwica przeniesieniowa”, więc, wg Freuda, nie można leczyć psychoanalizą; brak wyparcia, projekcji, wszystko biorą na serio; teraz leczenie psychoanalizą możliwe - kontenerowanie emocji - terapeuta pomieszcza w sobie emocje pacjenta, nie oddając ich. Rozpadła im się osobowość i trzeba ją zbudować od nowa. Freud -to wtórny narcyzm (emocje są zainwestowane w świat, ale gdy wydarzy się trauma emocje kierują się na samą osobę).

    Melanie Klein - faza schizoidalno-paranoidalna - pierwsze miesiące życia, dominują mechanizmy rozszczepienne, jeśli uruchomią się ileś lat później powodują schizofrenię.

    Projektowanie + identyfikacja - pacjent np. projektuje agresję na terapeutę, a potem identyfikuje się z nią, ale jako agresją terapeuty.

    Pozycja depresyjna - dziecko uświadamia sobie, że nie jest jednością z matką, 5/6-9 miesiąc; to, jak sobie poradzimy, rzutuje na nasze późniejsze emocje wobec utraty; niepogodzenie się z utratami = depresja. Sposoby radzenia sobie - obiekty przejściowe, np. miś , dlatego nie należy zabierać dziecku ulubionej zabawki!

    WYKŁAD 4 - 25.10.2010

    Melanie Klein

    Rozwój związku z obiektem według M. Mahler:

    1. Faza autystyczna (1-szy miesiąc życia)

    2. Faza symbiotyczna (2-8 miesiąc)

    3. Faza separacji-indywiduacji (8-36 miesiąc)

      1. Subfaza różnicowania

      2. Subfaza praktyki

      3. Subfaza powtórnego zbliżania

    4. Integracja reprezentacji „Ja” i „obiektu” (3-7 rok życia)

    5. Konsolidacja ego i superego

    Osobowość typu borderline - silny lęk w obliczu bliskości, wchodzenie bardzo sztywno w bliską relację, a gdy pojawia się separacja wywołuje ona ucieczkę.

    Osobowość narcystyczna - duża trudność ze związaniem się; przyczyną może być odrzucenie przez matkę słabości w subfazie powtórnego zbliżania. Dumne zachowania są w istocie obroną przed odkryciem słabości. Deficyt poczucia własnej wartości, nietolerancja krytyki. 2 rodzaje: jeden „błyszczy”, drugi ukrywa się w kącie, bo nie ma nikogo godnego uwagi.

    Osobowość antyspołeczna - tworzy relację w oparciu o agresję, agresywne manipulowanie, frustracja.

    Nerwica - zesztywnienie mechanizmów obronnych; burzymy mechanizmy, aby osoba uruchomiła mechanizmy wyższego rzędu. U podłoża nerwicy leży szwankujący mechanizm wyparcia.

    Rodzaje zaburzeń nerwicowych:

    SZKOŁY PSYCHOANALITYCZNE

    TEORIA RELACJI Z OBIEKTEM - uwewnętrznianie obiektów, człowiek nie odwołuje się do realnego obiektu, ale do swojej fantazji na temat tego obiektu. Punktem wyjścia są realne obiekty. Pacjent w relacji z terapeutą odtwarza swoje relacje z obiektami.

    Obiekt - rzeczywista rzecz lub osoba albo wyobrażenie tej osoby lub tej rzeczy. Pojęcie to pojawiło się po raz pierwszy, gdy Freud pisał o żałobie.

    Obiekt zewnętrzny - realna rzecz; obiekt wewnętrzny (intrapsychiczny) - reprezentacja obiektu zewnętrznego.

    Psychoterapeuta na początku nie jest dla pacjenta obiektem realnym, jest obiektem przeniesieniowym; z czasem pacjent wycofuje swoje fantazje i terapeuta staje się realny.

    Obiekt akceptowany - gratyfikujący, nagradzający; nieakceptowany / frustrujący - karzący.

    Perspektywa deficytu - gdy pewien fragment (np. superego) nie rozwija się.

    SZKOŁA JAQUESA LACANE'A - budowanie relacji; przesunięcie z przeżywania emocji do nazywania emocji.

    Zaburzenia psychotyczne - pacjenci nadają językowi własne znaczenie.

    Język może być zależny od kontekstu kulturowego. Posiadanie języka z kimś bliskim (np. dziecko-matka).

    Słowa: znaki i symbole.

    Znak - znaczące, znaczone, denotacyjne - wskazanie na konkretną rzecz.

    Symbol - symbolizowane, symbolizujące - nie ma związków przyczynowo-skutkowych.

    Jeśli używam słowa jako symbolu to zawarte są w tym emocje, jeśli jako znaku - brak emocjonalności. Nasz rozwój przebiega od symboli do znaków.

    Skrajności są ZŁEM! Np. aleksytymicy nie wiążą słów z emocjami.

    Lacane - struktura języka jest nieświadoma, więc jej analiza pozwala analizować procesy nieświadome.

    Pragnienie i prośba:

    SZKOŁA PSYCHOLOGII EGO - zwrócenie uwagi na aspekt realności (Anna Freud - realność dziecka); nie można traktować wszystkiego jako przeniesienia.

    PSYCHOANALIZA - analiza nieświadomości, oporów, przeniesień => podejście psychoanalityczne w terapii.

    Jung - amblifikacja (na podstawie metody wolnych skojarzeń) - nie tylko pacjent dzieli się skojarzeniami, ale też analityk.

    WYKŁAD 5 - 08.11.2010

    Terapia behawioralna