ARSEN, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ


1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Arsen

Wzór chemiczny: As

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Nr CAS

Nr EINECS

Symbol ostrzegawczy

Symbole zagrożenia (R)

arsen

100

7440-38-2

231-148-6

T

23/25

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Pyły arsenu ulegają zapaleniu pod wpływem ognia lub działania wysokiej temperatury.

Zagrożenie toksykologiczne: Podstawowymi objawami zatrucia arsenem są zaburzenia przewodu pokarmowego. Arsen kumuluje się w tkankach bogatych w keratynę. Arsen może być przyczyną powstawania nowotworów układu oddechowego, skóry oraz wielu innych narządów.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Arsen działa szkodliwie na organizmy żywe, w szczególności organizmy wodne.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego arsenem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:

1.

W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona.

2.

Zapewnić pomoc lekarską.

Zatrucie doustne:

1.

W razie zatrucia doustnego przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne, o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Natychmiast przepłukać żołądek wodą.

2.

Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.

Skażenie oczu:

1.

Przemyć skażone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.

2.

Zapewnić pomoc okulisty.

Skażenie skóry:

1.

Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem.

2.

W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:

Pyły arsenu ulegają zapaleniu pod wpływem ognia lub działania wysokiej temperatury. Szczególnym zagrożeniem jest wzbijający się pył.

Środki gaśnicze:

Stosować środki odpowiadające naturze pożaru.

Zalecenia szczegółowe:

Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody.

Uwaga: Unikać wzbijania się pyłu.

Środki ochrony strażaków:

Kombinezony ochronne, niezależne aparaty oddechowe. Pył strącać rozproszonymi strumieniami wody lub piany.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

W przypadku wydostania się większej ilości arsenu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze. Unikać wzbijania się pyłu.

Środki ochrony osobistej:

Unikać kontaktu z uwalniającym się arsenem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed pyłem. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).

Zalecenia szczegółowe:

Wzbijający się pył strącać rozproszoną wodą lub pianą. Rozsypaną substancję ostrożnie, mechanicznie zebrać do szczelnego pojemnika. Zebrać również skażoną glebę.

Zabezpieczenie środowiska:

Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Magazynowanie:

W oryginalnych, właściwie oznakowanych, dokładnie zamkniętych opakowaniach w magazynie substancji trujących, wyposażonym w instalację wentylacyjną, z dala od żywności, paszy i napojów, w oddzieleniu od silnych substancji utleniających i konfliktowych. Przechowywać w pomieszczeniach suchych i chłodnych. Pomieszczenia muszą być pod stałą kontrolą i zamykane oraz odpowiednio oznaczone. Opakowaniami są beczki stalowe, butelki szklane lub plastikowe.

Zapobieganie zatruciom:

Podczas stosowania arsenu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z arsenem, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach jak dla materiałów trujących, poza zasięgiem dzieci. Po wykonanej pracy dokładnie zmyć powierzchnię ciała.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania arsenu. Sprawna wentylacja.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

NDS - 0,01 mg/m3,

NDSCh - nie zostało ustalone.

Ochrony osobiste

Drogi oddechowe:

Maski ochronne z filtrami pyłów P2.

Ręce:

Rękawice ochronne z tworzywa sztucznego.

Oczy:

Okulary ochronne w szczelnej obudowie.

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.

Inne informacje:

Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z arsenem. Nie wdychać pyłów. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy arsenu.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi arsenu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1

Masa atomowa: 74,9216 g/mol

9.2

Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: Posiada charakterystyczny zapach czosnku. Arsen jest pierwiastkiem chemicznym należącym do grupy 15 (V głównej) układu okresowego, tzw. azotowców. Liczba atomowa 33. Arsen występuje w ponad 160 minerałach. Jest szeroko rozpowszechnionym pierwiastkiem w środowisku człowieka. Szczególnie duże koncentracje występują w okolicach hut miedzi. Wszystkie związki arsenu są trujące. Zawartość tego pierwiastka w skorupie ziemskiej wynosi 5.10- 4%. Arsen w stanie wolnym występuje w dwóch odmianach alotropowych:

  • szary; stalowoszary półmetal o warstwowej budowie kowalencyjnej, bardzo szybko sublimujący przed stopieniem w temperaturze 450oC; krystalizujący w układzie romboedrycznym Wykazuje słabe przewodnictwo elektryczne,

  • żółty, krystaliczny, krystalizuje w układzie heksagonalnym.

Arsen jest pierwiastkiem rzadko spotykanym. W temperaturze pokojowej jest mało reaktywny. Ogrzany zapala się i spala błękitnym płomieniem na As4O6. Arsen łączy się bezpośrednio z wieloma metalami i niemetalami.

9.3

Gęstość: 5,727 g/cm3 (20oC) - kryształy; 4,7g/cm3 (20oC) - amorficzny.

9.4

Temperatura topnienia: 817oC (pod ciśnieniem 3,7 MPa)

9.5

Temperatura sublimacji: 613oC

9.6

Inne: Arsen stosowany jest jako dodatek utrwalający ołów i polepszający własności stopu. Związki arsenu są bardzo trujące i dlatego stosowane są jako środki bojowe, insektobójcze, i gryzoniobójcze (trucizny selektywne), środki lecznicze (arszenik, salwarson), środki konserwujące skórę, do wyrobu ogni sztucznych i w przemyśle szklarskim.

9.7

Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Arsen nie rozpuszcza się w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych. Rozpuszcza się w kwasie azotowym.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:

W warunkach normalnych arsen jest chemicznie stabilny. Gwałtownie reaguje z silnymi utleniaczami. Wchodzi w reakcje z halogenkami, cynkiem, platyną, palladem, azotanem srebra, tritlenkiem chromu, nadtlenkiem sodu i innymi.

Właściwości korozyjne:

Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą.

Informacja ogólna: Toksyczność arsenu związana jest prawdopodobnie ze zdolnościami arsenu do wiązania się z grupami -SH enzymów, co prowadzi do zaburzeń metabolicznych. Jeżeli zgon z powodu zatrucia arsenem nastąpi po kilku dniach, wątroba i nerki wykazują zmiany zwyrodnieniowe. Podstawowymi objawami zatrucia arsenem są zaburzenia przewodu pokarmowego. Arsen kumuluje się w tkankach bogatych w keratynę. Arsen może być przyczyną powstawania nowotworów układu oddechowego, skóry oraz wielu innych narządów.

Dane toksykologiczne:

LD50(domięśniowo, szczur) = 763 mg/kg,

LDL0(domięśniowo, szczur) = 20 mg/kg,

LDL0(podskórnie, królik) = 300 mg/kg.

Ocena rakotwórczego działania arsenu i związków arsenu:

IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem

Dowód działania u zwierząt doświadczalnych - ograniczony.

Dowód działania u ludzi - wystarczający.

Ocena ogólna - czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1).

Polska - substancja rakotwórcza. Czynniki rakotwórcze w środowisku pracy i życia (wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996 r.) CZĘŚĆ I Wykaz czynników rakotwórczych dla ludzi.

USA(NIOSH) - potencjalny kancerogen zawodowy.

Umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: skóra, płuco, wątroba, nerki, jelita, okrężnica, pęcherz moczowy, tkanka limfatyczna, tkanka krwiotwórcza.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: Suche usta, trudności w oddychaniu i stale utrzymujący się kaszel. W przypadkach cięższych powstaje niebieskawe zabarwienie skóry oraz skrócenie oddechu. Może pojawić się obrzęk płuc i mogą wystąpić drgawki.

Kontakt ze skórą: Pojawia się podrażnienie z zaczerwienieniem. W groźnych przypadkach mogą powstać pęcherze.

Kontakt z oczami: Może pojawić się silne podrażnienie, zaczerwienienie i ból.

Rokowania:

Przy doustnym przyjęciu dużych dawek szybko następuje śmierć. Indywidualna odporność na truciznę jest bardzo różna. Dochodzi do trwałego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego Występuje nadmierne rogowacenie skóry mogące wykazywać tendencje do zrakowacenia.

Zapobieganie:

Ze względu na zagrożenie nowotworowe nie można ustalić dla związków arsenowych stężeń niewątpliwie dopuszczalnych. Konieczne jest stosowanie urządzeń odpylających. Pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie higieny i uświadomieni o grożącym niebezpieczeństwie. Konieczna jest stała kontrola lekarska.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na ryby:

Ryba

Stężenie letalne mg/dm3 As

Okres doświadczeń

(doby)

Dawka dopuszczalna mg/dm3 As

Okres doświadczeń

(doby)

Ilość

zakumulowana mg As/kg

Sandacz

1,1-2,2

2

0,7-1,1

62 i 48

0

Płoć

2,2

3

1,1-1,6

11 i 48

0,09

Karp

3,1

4-6

2,2

13

0,19

Węgorz

3,1

3

2,2

13

ślady

Rak

4,3

11

3,1

90

7,95

Stopień zagrożenia wód: skrajny.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 04 03 - odpady zawierające arsen.

Sposób likwidacji B1: Procesy wytrącania trudno rozpuszczalnych związków chemicznych metali ciężkich zawartych w odpadach dla zmniejszenia ich rozpuszczalności w wodzie oraz procesy ich immobilizacji poprzez zamykanie w masie betonowej, spiekanie w materiałach ceramicznych lub zeszkliwienie.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Klasyfikacja i oznakowanie w transporcie:

14.1

Numer ONZ:

1558

14.2

Klasa RID/ADR/IMO:

6.1

14.3

Grupa pakowania:

II

14.4

Numer rozpoznawczy zagrożenia:

60

14.5

Numer indeksowy (EC):

033-001-00-X

14.6

Symbole niebezpieczeństwa (R):

23/25

14.7

Symbole bezpieczeństwa (S):

1/2-20/21-28-45

14.8

Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 6.1:

0x01 graphic

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:

0x08 graphic

Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:

„Substancja toksyczna.”

Symbole zagrożenia

R 23/25

Działa toksycznie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą.

Symbole bezpieczeństwa

S 1/2

Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi.

S 20/21

Nie jeść i nie pić oraz nie palić tytoniu podczas stosowania substancji.

S 28

Zanieczyszczoną skórę natychmiast przemyć dużą ilością wody.

S 45

W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

16. INNE INFORMACJE

  1. Chemiczne określenie produktu:

Arsen

16.2 Znaczenie symboli:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych

T

Substancja toksyczna.

Numer rozpoznawczy zagrożenia

60

Materiał trujący.

Znaczenie oznaczeń transportowych

Klasa RID/ADR: 6.1-II

Materiał trujący - niebezpieczny.

Numer ONZ: 1558

Arsen

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Wydanie: I

Data wydania: 10.12.02

Strona/stron 8/7

Nazwa:

ARSEN

Arsen


Wyszukiwarka