Czym są metody i techniki badania i w jakich obszarach mogą znaleźć zastosowanie.
Stosowane są powszechnie w analizie ekonomicznej. Są współzależnościami ekonomicznymi występującymi w przedsiębiorstwie.
Znajdujemy je w obszarach:
procesu produkcyjnego - pod kątem usprawniania - metody i instrumenty analizy wykorzystania czynników produkcji
usprawniania struktury czasu pracy i normowania pracy
warunków pracy, środowiska pracy, maszyn i urządzeń - do potrzeb pracownika (ergonomia)
prac administracyjno biurowych
analizy wartości
Co rozumiesz przez mierniki działalności gospodarczej. Podziały mierników. Problem agregacji.
Mierniki te, to wielkości liczbowe, które są podstawą do prowadzenia w przedsiębiorstwie analizy, są to konstrukcje ekonomiczne, które umożliwiają przeprowadzenie analizy finansowej.
Podział mierników:
Wskaźniki ilościowe (kwantytatywne) - określają rozmiary stanu zasobów lub wyników. Przedsiębiorstwo posiada określone zasoby i te wskaźniki określają je rzeczowo lub osobowo.
Wskaźniki jakościowe (kwalitatywne) - określają relacje między wskaźnikami ilościowymi. Dzięki nimi możemy określić dokładniej badane zjawisko, np. płynność finansową przedsiębiorstwa. Są one względne i pokazują odniesienie do siebie pewnych zjawisk np. relacji.
Makrowielkości to agregaty powstające poprzez połączenie mikrowielkości. Przy ich agregacji trzeba przestrzegać kilku zasad:
Można agregować jedynie wielkości jednorodne, czyli łączyć tylko zasoby albo też tylko strumienie. Różnica pomiędzy strumieniem a zasobem polega na tym, że strumień dotyczy pewnego okresu (przedziału w czasie).
Agregowane wielkości ekonomiczne muszą dotyczyć tego samego momentu (dotyczy się to zasobów).
Agregowanie strumieni musi dotyczyć tego samego okresu.
Przykłady obrazujące konstrukcji (definicji) różnego typu wskaźników:
Syntetyczne i cząstkowe
gatunkowość produkcji, wskaźnik fluktuacji
Nakładów, efektów, efektywności
wielkość i struktura środków trwałych, jakość produkcji, wielkość i struktura wytworzonej produkcji,
Dynamiki, wykonania planu, struktury
produkcja w roku 2007/produkcje w roku 2006, plan w roku 2006 jakiegoś zjawiska/wykonanie, udział danej części w danej populacji( np. jaki jest wskaźnik zatrudnionych kobiet w stosunku do zatrudnionych mężczyzn).
Cechy wskaźników ekonomicznych (wymień, zdefiniuj).
Pojemność - obszar zjawisk kontrolowanych przez dany wskaźnik. Jeżeli pojemność wskaźnika jest duża, wtedy mamy do czynienia ze wskaźnikiem syntetycznym. Jeżeli natomiast pojemność jest mała, wówczas mamy do czynienia ze wskaźnikiem cząstkowym, czyli analitycznym.
Motywacyjność - wyraża się w hierarchii i sile motywacyjnej działań podejmowanych w celu jego optymalizacji. Na wybór tych działań wpływa wiele czynników, np. wielkość ryzyka.
Preferencyjność - dają pierwszeństwo podjęcia jednych działań przed drugimi.
Decyzyjność - zakres wpływu przedsiębiorstwa na kształtowanie wielkości tego wskaźnika.
Wskaźniki, współczynniki, indeksy - różnice pojęciowe.
Wskaźnik - gdy odnoszone do siebie w liczniku i mianowniku wielkości są zjawiskami jednorodnymi, tzn. zawierają taka samą treść ekonomiczna.
Współczynniki - gdy odnoszone do siebie zjawiska są zjawiskami różnorodnymi, tzn. zawierają różną treść ekonomiczną.
Indeks - to współczynnik dynamiki w czasie.
Metoda porównań. Warianty porównań.
Metoda odchyleń. Warianty:
W czasie - np. rok bieżący do roku poprzedniego
Danych rzeczywistych z planowanymi
z planem pierwotnym
z planem skorygowanym
w przestrzeni (międzyzakładowe)
P. wskaźnik innych przedsiębiorstw
P. wskaźnik danego przedsiębiorstwa ze wskaźnikiem innych przedsiębiorstw
P wskaźnik dwu lub więcej branż
P. międzynarodowe (np. dotycz. kosztów własnych wyrobów w kraju i zagranicą )
Wyróżniamy odchylenie bezwzględne i względne
Odchylenie jako efekt zastosowania metody porównań. Odchylenie bezwzględne i względne.
Odchylenie względne i bezwzględne jest metodą porównań wyliczamy ją w następujący sposób:
Ustalamy zjawisko główne
ustalamy tempo zmian lub stopień wykonania planu zjawiska głównego w %
wyliczamy ile miałoby prawo wynosić zjawisko towarzyszące gdyby wzrosły lub spadły tak jak zjawisko główne
wyliczanie odchylenia względnego
Interpretacja wyliczenia: Odchylenie względne w zużyciu, jeżeli wychodzi na minus to mamy do czynienia z relatywną oszczędnością. Natomiast, jeżeli odchylenie jest na plus to mamy do czynienia z relatywnym przekroczeniem zużycia (zjawisko niekorzystne)
Kryteria wyboru odpowiedniej metody w analizie (wymień i scharakteryzuj każdą z nich).
cel analizy (sprecyzować co będziemy analizować)
specyfikacja przedsiębiorstwa
pożądana dokładność wyników
etap badania
charakterystyczne metody między czynnikami
Etapy badania analitycznego (wymień i scharakteryzuj).
opracowanie szeregu wskaźników charakteryzujących poziom zjawisk
ich wzajemne porównanie
badanie ich zmian w czasie (dynamika)
ustalenie wpływu poszczególnych czynników na poziom zjawisk
ustalenie wpływu stwierdzonych zmian na wyniki gospodarcze (finansowe) przedsiębiorstwa
wnioski i propozycje
Charakter zależności między badanymi czynnikami a wybór właściwej metody badania.
Mamy do czynienia w badaniu przyczynowo -skutkowym z zależnością funkcyjną i korelacyjną. Wyborem właściwej metody będą warunki stosowania, rodzaj zależności, czynniki.
Scharakteryzuj, czym jest zależność typu funkcyjnego a zależność typu korelacyjnego.
Jeżeli badane czynniki określające poziom analizowanego zjawiska dadzą się ująć w postaci stosunkowo prostej funkcji (suma, iloczyn) to wówczas dla określenia wielkości wpływów siły oddziaływania wpływów możemy zastosować którąś z metod izolacji.
Jeżeli badane czynniki wpływające na analizę nie dadzą się ująć w żadną prostą funkcje i są trudno-mierzalne np. ( poziom kwalifikacji). Kiedy nie są kwantytatywne czyli precyzyjne do określonej wielkości to wówczas nie wolno zastosować nam do badań żadnej z metod izolacji ale możemy zastosować 2 metody rachunku korelacyjnego: stosunek korelacji i współczynnik korelacji.
Rodzaje metod badania, które mogą być zastosowane przy zależnościach typu funkcyjnego.
Metoda izolacji rodzaje:
kolejnych łańcuchowych podstawień
różnicowania
różnic cząstkowych
wskaźników procentowych
resztowa
podstawień krzyżowych
funkcyjna
logarytm i inne
Rodzaje metod badawczych, które mogą znaleźć zastosowanie przy zależnościach typu korelacyjnego.
stosunek korelacji
współczynnik korelacji
Czym są (w jakim celu stosuje się) metody optymalizacyjne. Daj przykład tych metod.
Metody optymalizacyjne to inaczej metody programowania liniowego ( transport, simplex)- metody często stosowane
Metoda simplex- w sposób naukowy wykorzystując bazę naukową wylicza aby było jak najmniej odpadów ( np. materiału)
Metoda transport- przedsiębiorstwo mając wielu kooperantów wybiera 10 najbardziej optymalnych, korzystnych. Przedsiębiorstwa często upraszczają sobie i wybierają spośród wszystkich kooperantów np.: takie cechy jak: jakość, cena, odległość)
Metoda analizy sieciowej (ścieżki krytycznej) - optymalizacja pewnych procesów typu:
PERT - czasu
CPM - czasu i kosztów
LESS- kosztów i zapasów
RAMPS - kosztów i czasu
Istota analizy:
Funkcjonalnej
jest to analiza, która dotyczy wybranego problemu na którym się koncentrujemy : analiza kosztów, wydajność pracy, gospodarka materiałowa. Analizujemy dane zjawisko i poszukujemy przyczyn jego zmian, np. obniżenie wydajności pracy. Analizy wykonywane są przez zespoły osób znających się na danych problemach, np. analiza wydajności pracy, fluktuacji kadr.
Systemowej
bada współzależność różnych zjawisk w przedsiębiorstwie w wyniku tej analizy powstają ciągi przyczynowo skutkowe zlecane ekspertom, którzy mają wiedzę z różnych dziedzin i potrafią wiązać ze sobą różne zjawiska i wyciągać konstruktywne wnioski. Jest to rodzaj analizy dużo trudniejszej od poprzedniej i wymaga dużej fachowości od zespołu.
Podejście systemowe to podejście logistyczne.
Decyzyjnej
dotyczy z reguły obszaru zjawisk wokół ważnej decyzji kierowniczej np. budowa nowego zakładu, modernizacja parku maszynowego, budowa centrum logistycznego. Ma za zadanie zbadać wszystkie czynniki towarzyszące danej decyzji kierowniczej.
Istota analizy:
Wstępnej
inaczej poprzedzająca lub ex ante; poprzedza jakiś proces, decyzję, po to, aby wykazać, czy dany proces jest opłacalny, sensowny, czy daje synergetyczne efekty np. fuzja, scalanie.
Bieżącej
w trakcie procesu technologicznego; proces rozpoczęty; wykazuje, czy proces idzie w dobrym kierunku, czy efekty są takie, jakich oczekiwaliśmy.
Następczej
inaczej wynikowa lub ex post; po fakcie; sprawdza, czy te wyniki są rzeczywiście takie, jakie są we wstępnym ujęciu; weryfikuje nasze założenia.
Źródła informacji i danych dla potrzeb analiz ekonomicznych.
Ewidencyjne
te, które pochodzą z ewidencji jednostek gospodarczych instytucji, np. zapisy księgowe, sprawozdania finansowe, kalkulacje kosztów, sprawozdania statystyczne, materiały planistyczne, dokumentacje konstrukcyjno-technologiczne.
Pozaewidencyjne
te, których nie ma w ewidencji, ale są bardzo ważne do możliwości wnioskowania, np. materiały z narad produkcyjnych, sprawozdania pokontrolne, rozmowy i wywiady z pracownikami, korespondencja biurowa.
Podstawowe reguły (zasady) postępowania przy opracowywaniu analiz oraz formułowaniu wniosków.
Weryfikacja informacji - trzeba dążyć do tego, aby w analizach pożytkować się wiarygodnymi źródłami informacji; sprawdzanie poprawności otrzymanych danych z drugiego źródła.
Wszystkie wnioski muszą wynikać z zawartego materiału analitycznego.
Komunikatywność językowa - język wniosków, należy używać języka prostego, unikać długich zdań.
Szybkość uzyskania wyniku a fałszywa dokładność.
Formułowanie wniosków zgodnie z celem badania.
Zestawienie i tabele w analizach nie powinny być zbyt obszerne, należy w miarę możliwości prezentować wybrane elementy tabel, wybrane wskaźniki, odchylenia itd.
Każda analiza powinna kończyć się wnioskami i w miarę możliwości, oprócz wniosków, powinna zawierać propozycje i postulaty zmian.
Przy jakich zagadnieniach w obszarze funkcjonowania przedsiębiorstwa mogą znaleźć zastosowanie metody analizy sieciowej.
Przy optymalizacji pewnych procesów typu:
PERT - czasu
CPM - czasu i kosztów
LESS- kosztów i zapasów
RAMPS - kosztów i czasu
Chodzi o problemy np. inwestycyjne, remontowe, budowa dużych obiektów. Nie poradzimy sobie bez zastosowania metody sieciowej. Wyliczane są przy tym optima w ramach ścieżki krytycznej.
Istota i przydatność metod:
Fotografia dnia roboczego
Celem fotografii dnia pracy jest obserwowanie i rejestrowanie w sposób ciągły wszystkich czynności i przerw na stanowisku pracy dla ustalenia stopnia wykorzystania czasu pracowników oraz wielkości rzeczywistego zużycia czasu, umożliwiającego opracowanie norm lub wybranych normatywów czasu. Obserwacją obejmujemy wszystkie elementy (frakcje czasu pracy i przerw w ciągu całej zmiany roboczej lub jej części).
Obserwacja migawkowa
Celem techniki obserwacji migawkowych jest badanie czasu pracy ludzi lub maszyn pozwalające ustalić strukturę wykorzystania czasu na podstawie dużej liczby losowo wybranych momentów obserwacji.
Technika obserwacji migawkowych polega na:
- Przeprowadzaniu 1-2 sekundowych spostrzeżeń w ściśle określonych (w sposób losowy) momentach czasu,
- Skojarzeniu spostrzeżeń z odpowiednią frakcją czasu roboczego,
- Zarejestrowaniu wyników obserwacji systemem kreskowym w odpowiednie kolumnie
oznaczającej daną frakcję czasu,
- Obliczeniu struktury zużytego czasu według przyjętej wcześniej struktury klasyfikacji czasu.
Chronometraż
Polega na dokładnym pomiarze czasu trwania czynności, ruchów roboczych, operacji. Wyróżniamy chronometraż:
- ciągły - ciągłe badanie operacji
- wyrywkowy - tylko w odniesieniu do wybranych operacji
Cele praktyczne ergonomii w odniesieniu do działalności przedsiębiorstwa.
Ergonomia - zbiór nauk ścisłych zastosowanych do badania pracy ludzkiej w celu opracowania podstaw przystosowania pracy do człowieka i człowieka do pracy (zawodu). Chodzi o stworzenie warunków ergonomicznych zapewniających pracownikowi nie tylko minimum wygody, ale również estetykę miejsca pracy. Nauka o przystosowaniu maszyn, urządzeń, warunków pracy do możliwości psychofizycznych pracownika.
Zdefiniuj w kilku zdaniach, na czym polega reengineering.
Reengineering to jeden z najnowocześniejszych i najbardziej efektywnych sposobów projektowania i przeprowadzania zmian w organizacjach, instytucjach i przedsiębiorstwach. Jest to radykalna, stworzona od podstaw zmiana procesów w firmie, która ma za zadanie doprowadzić do znaczącej poprawy zarządzania oraz zmiany w osiąganiu wyników w takich elementach funkcjonowania firmy jak: koszty produkcji, jakość obsługi klienta, serwis.
Pojęcie i rodzaje metody benchmarking.
Benchmarketing to rodzaj systematycznego procesu zarządzania, pomagający monitorować i nadzorować najlepsze wzorce procesu.
Jest to proces innowacyjny i nie polega na poszukiwaniu idealnego w każdej sytuacji rozwiązania. Parametry benchmarketingu mogą pozwolić na odkrycie części prawdy o partnerze, jednak nie dowiemy się, jakie są różnice pomiędzy praktyka własną a praktyką partnera.
W procesie benchmarketingu wyróżniamy dwa główne rodzaje:
wybór wzorca, czyli przedsiębiorstwa "partnera".
pozyskiwanie wiarygodnej informacji
Na czym polega przydatność metody outsourcing w procesach organizacji i zarządzania w firmie. Związek outsourcingu z koncepcja lean managment.
Outsourcing jest nowoczesną koncepcją zarządzania. Wykorzystywanie zasobów zewnętrznych, zlecanie wyspecjalizowanym podmiotom zewnętrznym procesów niezbędnych dla funkcjonowania własnego przedsiębiorstwa, które zostaną tam zrealizowane efektywniej niż byłoby to możliwe we własnym zakresie. Outsourcing jest częścią szerszego zagadnienia - strategii przedsiębiorstwa. Najczęstszą przyczyną wprowadzania praktyk outsourcingowych jest chęć obniżenia kosztów i uniknięcia sytuacji korupcjogennych. Zastosowanie tej koncepcji łączy się z nowym spojrzeniem na funkcję zaopatrzenia, a także na działalność usługową prowadzoną w przedsiębiorstwie.
Lean managment to „odchudzone„ lub „wyszczuplone” zarządzanie. Dzięki eliminacji zbędnych szczebli zarządzania dokonuje się racjonalizacja komunikacji w przedsiębiorstwie. Lean managment powinno skłaniać kierownictwo do ponownego przemyślenia swoich zdań. Jest koncepcją pojemną, mieszcząca w sobie zarówno podnoszenie jakości jak i rozwój nowych wyrobów, spłaszczanie struktur, jak i dobre stosunki firmy z otoczeniem, wzmacnianie konkurencyjności jak i lepsze wykorzystanie pracowników. Śmiało możemy powiedzieć, że bardzo moce jest powiązanie outsourcingu z lean managment gdyż outsourcing nie tylko jest nowoczesną metodą kooperacji, ale jest jako występuję jako restrukturyzacja w firmie. Ponieważ zleca na zewnątrz pewnym podmiotom procesy, przez które struktura staje się płaska, dyrekcja pozbywa się pewnych funkcji i lepiej może zarządzać.
Idea outsourcingu jest bardzo podobna do Lean Management, bowiem dotyczy także ograniczenia pewnych funkcji w dotychczasowej strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa, które niejako „despecjalizują” jego profil ze względu na działania podstawowe. Outsourcing różni się jednak od innych metod tym, że przewiduje się w niej dalsze losy komórek wydzielonych z organizacji.
2