łacina teoria, Polonistyka, Łacina


Acc. duplex występuje po:

- uważam kogoś, za coś (habeo,-ere; puto,-are; duco,-ere; iudico,-are; existimo,-are)

- nazywam kogoś kim czym (voco,-are; dico,-ere; nomino,-are; appello,-are)

- robię, czynię kogoś kim czym (facio,facere; efficio,efficere; reddo,-ere)

- mianuję, wybieram kogoś kim czym (creo,-are; eligo,-ere; declaro,-are; designo,-are)

Ego te amicum habeo. - ja uważam (mam) [kogo? co?] ciebie - za - [kogo? co?] przyjaciela.

Nom. duplex - acc. duplex w stronie biernej:

Tu a me amicus haberis. - ty jesteś uważany [abl. tłum. jak acc.] przeze mnie - za - [nom. w acc. ] przyjaciela.

A. c. i.

Magistrum stare video.

Video - ja widzę - to verbum regens, najpierw tłumaczymy zdanie z nim

Dodajemy odpowiedni spójnik: że, żeby, aby

0x08 graphic
Stare - stać tłumaczymy w odpowiedniej formie osobiwej

0x08 graphic
Magistrum - nauczyciela zamieniamy na mianownik

Widzę, że nauczyciel stoi

N. c. i.

Gdy podmiot nie jest dokładnie znany. V.r. tłumaczymy bezosobowo. Np. mówią lub mówi się.

To, to samo co aci tylko w stronie biernej.

Traditur Roma a Romulo condita esse.

Przekazuje się, że Rzym został założony przez Romulusa.

Dativus possesivus - posiadanie z sum, esse

Domino servi multi sunt.

0x08 graphic
Domino - pana dopełniacz tłumaczymy na mianownik - pan

0x08 graphic
Servi - niewolnicy to zamieniamy na biernik

Multi- liczni/wielu

0x08 graphic
Sunt - są tłum. jako mam posiadam w odpowiedniej formie - ma

Pan ma wielu niewolników.

Składnia nazw miast.

Quo? - Dokąd? Nazwa miasta wyrażana w Acc.

Unde? - Skąd? Wyrażane w Abl.

Ubi? - Gdzie? A) należące do I i II delkinacji to w Gen. B) należące do III d. i pluralia tantum to w Abl.

Nazwy miast równozgłoskowe należące do III d. w nom. Zakończone na -is, mają acc. -im, a abl. -i

sg

pl

-o

-mus

-s

-tis

-t

-nt

Koniugacja I -a

Koniugacja II -e

Przyp.

L. pojedyncza

L. mnoga

m

f

n

m

f

n

Nom.

qui

quae

quod

qui

quae

quae

Gen.

cuius

cuius

cuius

quorum

quarum

quorum

Dat.

cui

cui

cui

quibus

quibus

quibus

Acc.

quem

quam

quod

quos

quas

quae

Abl.

quo

qua

quo

quibus

quibus

quibus

Koniugacja III-spółgłowskowa spójka i, u (3os.pl.)

Koniugacja IV -i spójka u (3os.pl.)

is, ea, id - ten/on, ta/ona, to/ono

Przyp.

L. pojedyncza

L. mnoga

m

f

n

m

f

n

Nom.

is

ea

id

ei

eae

ea

Gen.

eius

eius

eius

eorum

earum

eorum

Dat.

ei

ei

ei

eis

eis

eis

Acc.

eum

eam

id

eos

eas

ea

Abl.

eo

ea

eo

eis

eis

eis

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

Imper. praes. act. Tryb rozkazujący

2 os.sg.= temat praes.! Np. lauda!

2 os.pl.= temat praes. + -te! Np. laudate!

Koniugacja III - w 2os.pl spójka ”i” Np. legite!

Wyjątek: dico,-ere 2 sg. - dic!

2 pl. - dicite!

0x08 graphic
Strona bierna

0x08 graphic
Ind. praes. pass. = temat praes. + sg. pl

0x08 graphic
-or -mur

-ris -mini

0x08 graphic
0x08 graphic
-tur -ntur

Spójki

W kon III:

- e - przed r

- i - przed t, m

- u - przed nt (3 pl. - także w IV kon.)

0x08 graphic
0x08 graphic
Imperfectum. Czas przeszły niedokonany

Ind. Imperf. Act. = temat praes. + ba + sg pl Ind. Imperf. pass. = temat praes. + ba + sg pl

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
-m - mus - r -mur

0x08 graphic
- s - tis - ris -mini

- t - nt - tur -ntur

Spójka - e - w III i IV kon. Spójka - e - w III i IV kon.

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Futurum I. Czas przyszły niedokonany.

I, II

III, IV

-b

0x08 graphic
- a

- e

I, II

III, IV

-b

- a

- e

0x08 graphic
Ind. Fut I act. = temat praes. + + Ind. Fut I pass. = temat praes. + +

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

Spójki w I i II kon.: Spójki w I i II kon.:

- i - przed -s, t, m - e - przed - r

- u - przed - nt (3 pl.) - i - przed - t, m

- u - przed - n (3 pl.)

0x08 graphic
0x08 graphic
Perfectum. Czas przeszły dokonany.

0x08 graphic
0x08 graphic
Ind. Perf. Act. = temat perf. +

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

Deklinacja I -ae

Sg.

pl

N.

-a

-ae

G.

-ae

-arum

D.

-ae

-is

Acc.

-am

-as

Abl.

-a

-is

V.

-a

-ae

Deklinacja II - i

-us - er - um

Sg.

pl

N.

-er

-i

G.

-i

-orum

D.

-o

-is

Acc.

-um

-os

Abl.

-o

-is

V.

-er

-i

Sg.

pl

N.

-us

-i

G.

-i

-orum

D.

-o

-is

Acc.

-um

-os

Abl.

-o

-is

V.

-e

-i

Sg.

pl

N.

-um

-a

G.

-i

-orum

D.

-o

-is

Acc.

-um

-a

Abl.

-o

-is

V.

-um

-a

Deklinacja III - is

A) Typ spółgłowskowy - przed końcówką tylko jedna spółgłoska

0x08 graphic
m i f n

Sg.

pl

N.

-

-es

G.

-is

-um

D.

-i

-ibus

Acc.

-em

-es

Abl.

-e

-ibus

V.

-

-es

Sg.

pl

N.

-

-a

G.

-is

-um

D.

-i

-ibus

Acc.

-

-a

Abl.

-e

-ibus

V.

-

-a

B) Typ samogłoskowy -e, -al, -ar

n

Sg.

pl

N.

-

-ia

G.

-is

-ium

D.

-i

-ibus

Acc.

-

-ia

Abl.

-i

-ibus

V.

-

-ia

C) Typ mieszany - równozgłoskowe na -is, -es i nierów. dwie spółgłoski

m i f

Sg.

pl

N.

-

-es

G.

-is

-ium

D.

-i

-ibus

Acc.

-em

-es

Abl.

-e

-iubs

V.

-

-es

Deklinacja IV - us Deklinacja V -ei f

m n

Sg.

pl

N.

-us

-us

G.

-us

-uum

D.

-ui

-ibus

Acc.

-um

-us

Abl.

-u

-ibus

V.

-us

-us

Sg.

pl

N.

-(u)

-ua

G.

-us

-uum

D.

-

-ibus

Acc.

-

-ua

Abl.

-

-ibus

V.

-

-ua

Sg.

pl

N.

-(es)

-es

G.

-ei

-erum

D.

-ei

-ebus

Acc.

-em

-es

Abl.

-e

-ebus

V.

-

-es

sum sumus

es estis

est sunt

sg pl

-m - mus

- s - tis

- t - nt

sg pl

-or, r - mur

- ris - mini

- tur - ntur

ero erimus

eris eritis

erit erunt

eram eramus

eras eratis

erat erant

Sg. pl.

- i - imus

- isti - istis

- it - erunt (ere)

fui fuimus

fuisti fuistis

fuit fuerunt

M F N

-o as lancet

-os is arurus

-or es

-es aus

-er x

do

go

io

us

Supinum - 4 forma czasownika Indikativus plusquamperfectum activi. Czas zapszeszły strony czynnej

Imiesłów czasu przeszłego dokonanego strony biernej

Końcówka -um Ind. plqperf. act. = temat perf + sg pl

- eram - eramus

Temat supini + -us(m), -a(f), -um(n) - eras - eratis

Np. pochwalony, pochwalona, pochwalone - erat - erant

Indicativus futurum II activi. Czas przyszły dokonany Ind. plqperf. pass. = ppp. + sg pl

strony przyszłej eram eramus

eras eratis

Fut. II act. = temat perf. + sg pl erat erant

- ero -erimus

- eris -eritis

- erit -erint

Infinitivus perfecti passivi. Bezokolicznik czasu przeszłego

Indicativus futurum II passivi. Czas przyszły dokonany dokonanego strony biernej. Występuje tylko w aci i nci

strony biernej.

Inf. perf. pass. = ppp + esse

Fut. II pass. = ppp. + sg pl

ero erimus Infinitivus perfecti activi. Bezokolicznik czasu przeszłego

eris eritis dokonanego strony czynnej

erit erunt

Inf. perf. pass = temat perf. + -isse

Participium praesentis activi. Imiesłów czasu teraźniejszego strony czynnej

ppa = temat praes. + -ns, -ntis

N. sg. G. sg.

Odmienia się wg deklinacji III typu mieszanego (tak jak przymiotniki)

W Alb. sg. końcówka -i gdy chodzi o przymiotnik, końcówka -e gdy o bezokolicznik.

Participium perfecti passivi. Imiesłów czasu przeszłego dokonanego strony biernej.

ppp. = temat supini + -us (m), -a (f) -um (n)

Odmieniają się wg I i II deklinacji



Wyszukiwarka