Acc. duplex występuje po:
- uważam kogoś, za coś (habeo,-ere; puto,-are; duco,-ere; iudico,-are; existimo,-are)
- nazywam kogoś kim czym (voco,-are; dico,-ere; nomino,-are; appello,-are)
- robię, czynię kogoś kim czym (facio,facere; efficio,efficere; reddo,-ere)
- mianuję, wybieram kogoś kim czym (creo,-are; eligo,-ere; declaro,-are; designo,-are)
Ego te amicum habeo. - ja uważam (mam) [kogo? co?] ciebie - za - [kogo? co?] przyjaciela.
Nom. duplex - acc. duplex w stronie biernej:
Tu a me amicus haberis. - ty jesteś uważany [abl. tłum. jak acc.] przeze mnie - za - [nom. w acc. ] przyjaciela.
A. c. i.
Magistrum stare video.
Video - ja widzę - to verbum regens, najpierw tłumaczymy zdanie z nim
Dodajemy odpowiedni spójnik: że, żeby, aby
Stare - stać tłumaczymy w odpowiedniej formie osobiwej
Magistrum - nauczyciela zamieniamy na mianownik
Widzę, że nauczyciel stoi
N. c. i.
Gdy podmiot nie jest dokładnie znany. V.r. tłumaczymy bezosobowo. Np. mówią lub mówi się.
To, to samo co aci tylko w stronie biernej.
Traditur Roma a Romulo condita esse.
Przekazuje się, że Rzym został założony przez Romulusa.
Dativus possesivus - posiadanie z sum, esse
Domino servi multi sunt.
Domino - pana dopełniacz tłumaczymy na mianownik - pan
Servi - niewolnicy to zamieniamy na biernik
Multi- liczni/wielu
Sunt - są tłum. jako mam posiadam w odpowiedniej formie - ma
Pan ma wielu niewolników.
Składnia nazw miast.
Quo? - Dokąd? Nazwa miasta wyrażana w Acc.
Unde? - Skąd? Wyrażane w Abl.
Ubi? - Gdzie? A) należące do I i II delkinacji to w Gen. B) należące do III d. i pluralia tantum to w Abl.
Nazwy miast równozgłoskowe należące do III d. w nom. Zakończone na -is, mają acc. -im, a abl. -i
sg |
pl |
-o |
-mus |
-s |
-tis |
-t |
-nt |
Koniugacja I -a
Koniugacja II -e
Przyp. |
L. pojedyncza |
L. mnoga |
||||
|
m |
f |
n |
m |
f |
n |
Nom. |
qui |
quae |
quod |
qui |
quae |
quae |
Gen. |
cuius |
cuius |
cuius |
quorum |
quarum |
quorum |
Dat. |
cui |
cui |
cui |
quibus |
quibus |
quibus |
Acc. |
quem |
quam |
quod |
quos |
quas |
quae |
Abl. |
quo |
qua |
quo |
quibus |
quibus |
quibus |
Koniugacja III-spółgłowskowa spójka i, u (3os.pl.)
Koniugacja IV -i spójka u (3os.pl.)
is, ea, id - ten/on, ta/ona, to/ono
Przyp. |
L. pojedyncza |
L. mnoga |
||||
|
m |
f |
n |
m |
f |
n |
Nom. |
is |
ea |
id |
ei |
eae |
ea |
Gen. |
eius |
eius |
eius |
eorum |
earum |
eorum |
Dat. |
ei |
ei |
ei |
eis |
eis |
eis |
Acc. |
eum |
eam |
id |
eos |
eas |
ea |
Abl. |
eo |
ea |
eo |
eis |
eis |
eis |
Imper. praes. act. Tryb rozkazujący
2 os.sg.= temat praes.! Np. lauda!
2 os.pl.= temat praes. + -te! Np. laudate!
Koniugacja III - w 2os.pl spójka ”i” Np. legite!
Wyjątek: dico,-ere 2 sg. - dic!
2 pl. - dicite!
Strona bierna
Ind. praes. pass. = temat praes. + sg. pl
-or -mur
-ris -mini
-tur -ntur
Spójki
W kon III:
- e - przed r
- i - przed t, m
- u - przed nt (3 pl. - także w IV kon.)
Imperfectum. Czas przeszły niedokonany
Ind. Imperf. Act. = temat praes. + ba + sg pl Ind. Imperf. pass. = temat praes. + ba + sg pl
-m - mus - r -mur
- s - tis - ris -mini
- t - nt - tur -ntur
Spójka - e - w III i IV kon. Spójka - e - w III i IV kon.
Futurum I. Czas przyszły niedokonany.
I, II |
III, IV |
-b |
|
|
- e |
I, II |
III, IV |
-b |
- a |
|
- e |
Ind. Fut I act. = temat praes. + + Ind. Fut I pass. = temat praes. + +
Spójki w I i II kon.: Spójki w I i II kon.:
- i - przed -s, t, m - e - przed - r
- u - przed - nt (3 pl.) - i - przed - t, m
- u - przed - n (3 pl.)
Perfectum. Czas przeszły dokonany.
Ind. Perf. Act. = temat perf. +
Deklinacja I -ae
|
Sg. |
pl |
N. |
-a |
-ae |
G. |
-ae |
-arum |
D. |
-ae |
-is |
Acc. |
-am |
-as |
Abl. |
-a |
-is |
V. |
-a |
-ae |
Deklinacja II - i
-us - er - um
|
Sg. |
pl |
N. |
-er |
-i |
G. |
-i |
-orum |
D. |
-o |
-is |
Acc. |
-um |
-os |
Abl. |
-o |
-is |
V. |
-er |
-i |
|
Sg. |
pl |
N. |
-us |
-i |
G. |
-i |
-orum |
D. |
-o |
-is |
Acc. |
-um |
-os |
Abl. |
-o |
-is |
V. |
-e |
-i |
|
Sg. |
pl |
N. |
-um |
-a |
G. |
-i |
-orum |
D. |
-o |
-is |
Acc. |
-um |
-a |
Abl. |
-o |
-is |
V. |
-um |
-a |
Deklinacja III - is
A) Typ spółgłowskowy - przed końcówką tylko jedna spółgłoska
m i f n
|
Sg. |
pl |
N. |
- |
-es |
G. |
-is |
-um |
D. |
-i |
-ibus |
Acc. |
-em |
-es |
Abl. |
-e |
-ibus |
V. |
- |
-es |
|
Sg. |
pl |
N. |
- |
-a |
G. |
-is |
-um |
D. |
-i |
-ibus |
Acc. |
- |
-a |
Abl. |
-e |
-ibus |
V. |
- |
-a |
B) Typ samogłoskowy -e, -al, -ar
n
|
Sg. |
pl |
N. |
- |
-ia |
G. |
-is |
-ium |
D. |
-i |
-ibus |
Acc. |
- |
-ia |
Abl. |
-i |
-ibus |
V. |
- |
-ia |
C) Typ mieszany - równozgłoskowe na -is, -es i nierów. dwie spółgłoski
m i f
|
Sg. |
pl |
N. |
- |
-es |
G. |
-is |
-ium |
D. |
-i |
-ibus |
Acc. |
-em |
-es |
Abl. |
-e |
-iubs |
V. |
- |
-es |
Deklinacja IV - us Deklinacja V -ei f
m n
|
Sg. |
pl |
N. |
-us |
-us |
G. |
-us |
-uum |
D. |
-ui |
-ibus |
Acc. |
-um |
-us |
Abl. |
-u |
-ibus |
V. |
-us |
-us |
|
Sg. |
pl |
N. |
-(u) |
-ua |
G. |
-us |
-uum |
D. |
- |
-ibus |
Acc. |
- |
-ua |
Abl. |
- |
-ibus |
V. |
- |
-ua |
|
Sg. |
pl |
N. |
-(es) |
-es |
G. |
-ei |
-erum |
D. |
-ei |
-ebus |
Acc. |
-em |
-es |
Abl. |
-e |
-ebus |
V. |
- |
-es |
sum sumus
es estis
est sunt
sg pl
-m - mus
- s - tis
- t - nt
sg pl
-or, r - mur
- ris - mini
- tur - ntur
ero erimus
eris eritis
erit erunt
eram eramus
eras eratis
erat erant
Sg. pl.
- i - imus
- isti - istis
- it - erunt (ere)
fui fuimus
fuisti fuistis
fuit fuerunt
M F N
-o as lancet
-os is arurus
-or es
-es aus
-er x
do
go
io
us
Supinum - 4 forma czasownika Indikativus plusquamperfectum activi. Czas zapszeszły strony czynnej
Imiesłów czasu przeszłego dokonanego strony biernej
Końcówka -um Ind. plqperf. act. = temat perf + sg pl
- eram - eramus
Temat supini + -us(m), -a(f), -um(n) - eras - eratis
Np. pochwalony, pochwalona, pochwalone - erat - erant
Indicativus futurum II activi. Czas przyszły dokonany Ind. plqperf. pass. = ppp. + sg pl
strony przyszłej eram eramus
eras eratis
Fut. II act. = temat perf. + sg pl erat erant
- ero -erimus
- eris -eritis
- erit -erint
Infinitivus perfecti passivi. Bezokolicznik czasu przeszłego
Indicativus futurum II passivi. Czas przyszły dokonany dokonanego strony biernej. Występuje tylko w aci i nci
strony biernej.
Inf. perf. pass. = ppp + esse
Fut. II pass. = ppp. + sg pl
ero erimus Infinitivus perfecti activi. Bezokolicznik czasu przeszłego
eris eritis dokonanego strony czynnej
erit erunt
Inf. perf. pass = temat perf. + -isse
Participium praesentis activi. Imiesłów czasu teraźniejszego strony czynnej
ppa = temat praes. + -ns, -ntis
N. sg. G. sg.
Odmienia się wg deklinacji III typu mieszanego (tak jak przymiotniki)
W Alb. sg. końcówka -i gdy chodzi o przymiotnik, końcówka -e gdy o bezokolicznik.
Participium perfecti passivi. Imiesłów czasu przeszłego dokonanego strony biernej.
ppp. = temat supini + -us (m), -a (f) -um (n)
Odmieniają się wg I i II deklinacji