MODUŁ III, EWSPA Prawo, Prawo UE


MODUŁ III

26/62 - pierwsza cyfra oznacza numer sprawy, a druga cyfra wskazuje rok wniesienia sprawy

C, I - oznacza, iż sprawa została złożona do Trybunału Sprawiedliwości

T, II - wskazuje, że sprawę rozpatrywał Sąd

Prawie wszystkie poniższe orzeczenia powstały, dzięki pytaniom prejudycjalnym, czyli pytaniom zadanym przez sąd krajowy.

I. POJĘCIE BEZPOŚREDNIEJ SKUTECZNOŚCI

Bezpośrednia skuteczności nie jest zasadą tylko pewną właściwością prawa, czyli jest to właściwość, którą rozpatrujemy w odniesieniu do konkretnych norm prawa europejskiego - pewne są bezpośrednio skuteczne, a pewne nie są, ponieważ nie spełniają konkretnych warunków. Polega na tym, iż jednostka może powoływać się na ten przepis przed sądem krajowym lub krajowym organem administracji publicznej niezależnie od prawa krajowego.

Orzeczenie w sprawie 26/62 N.V. Algemene Transport- en Expeditie Onderneming Van Gend & Loos przec. Holenderska Administracja Podatkowa, Zb.Orz. 1963, s.1

Europejska Wspólnota Gospodarcza stanowi nowy porządek międzynarodowo-prawny, na rzecz którego państwa zredukowały, jakkolwiek w ograniczonym zakresie, swe prawa suwerenne; porządek prawny, którego podmiotami są nie tylko państwa członkowskie, ale także jednostki.

Niezależnie od ustawodawstwa państw członkowskich, prawo Wspólnoty powinno przyznawać prawa jednostkom, podobnie jak nakłada na nie obowiązki. Prawa takie powstają nie tylko wtedy, gdy wynika to wyraźnie z Traktatu, lecz także na podstawie jednoznacznych zobowiązań, które Traktat nakłada tak na jednostki, jak i na państwa członkowskie i organy Wspólnoty.

Prawo Wspólnoty powinno przyznawać prawa jednostkom niezależnie od ustawodawstwa państw członkowskich.

Bezpośrednie stosowanie jest to brak konieczności implementacji, czy wręcz niedopuszczalność implementacji!

ARTYKUŁ 45 TFUE - SWOBODA PRZEPŁYWU PRACOWNIKÓW - BESPOŚREDNIA SKUTECZNOŚĆ - BS

3. Z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego, swoboda ta obejmuje prawo:

a) ubiegania się o rzeczywiście oferowane miejsca pracy;

b) swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium Państw Członkowskich;

c) przebywania w jednym z Państw Członkowskich w celu podjęcia tam pracy, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi dotyczącymi zatrudniania pracowników tego Państwa;

ARTYKUŁ 102 TFUE - ZAKAZ NADUŻYWANIA POZYCJI DOMINUJĄCEJ - BS

Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku wewnętrznym lub na znacznej jego części, w zakresie, w jakim może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi.

Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:

a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji;

b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów;

c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.

ARTYKUŁ 101 TFUE - ZAKAZ NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI - BS

1. Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego, a w szczególności te, które polegają na:

a) ustalaniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen zakupu lub sprzedaży albo innych warunków transakcji;

b) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji, rynków, rozwoju technicznego lub inwestycji;

c) podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia;

d) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

  1. uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.

Powyższe przepisy oddziaływają na jednostki i działają na nie wprost.

Orzeczenie w sprawie 6/64 Flaminio Costa przec. ENEL, Zb.Orz. 1964, s.585.

Zobowiązanie państw członkowskich, które nie jest ograniczone przez żadne warunki i do którego wykonania lub realizacji nie są wymagane żadne dalsze działania państwa lub Komisji, jest wystarczające i przez to właściwe, aby wywierać skutki prawne w stosunkach między państwami członkowskimi i poszczególnymi osobami. Jest ono bezpośrednio wiążące dla nich jako element systemu prawnego tych państw, jednostki mogą też wywodzić z tych zobowiązań prawa, które sądy państwowe muszą brać pod uwagę.

Orzeczenie w sprawie 106/77 Administracja Finansów Państwowych p. Simmenthal SpA, Zb.Orz. 1978, s.629.

Bezpośrednie obowiązywanie prawa wspólnotowego oznacza, że jego postanowienia posiadają pełną moc jednolicie we wszystkich państwach członkowskich (…). Bezpośrednio obowiązujące przepisy stanowią źródło praw i obowiązków dla wszystkich, których one dotyczą; bez względu na to, czy chodzi o państwa członkowskie czy też o poszczególne osoby. Skuteczność ta dotyczy również każdego sądu, którego zadanie jako organu państwa członkowskiego polega na ochronie praw przyznanych jednostkom przez prawo wspólnotowe.

Orzeczenie w sprawie 107/83 Ordre des avocats au barreau Paris p. O.Klopp, Zb.Orz. 1984, s.2971

(…) Art.52 TEWG [obecnie 49 TFUE - przepis bezpośrednio skuteczny] nakłada zobowiązanie, którego skutki są jednoznacznie określone. (…) Nie można zatem wysuwać przeciwko bezpośredniemu stosowaniu tego obowiązku argumentu, jakoby Rada nie wydała wszystkich dyrektyw przewidzianych w przepisach art. 54 i 57 TWEG [obecnie 50 i 53 TFUE].

WARUNKI KIEDY PRZEPIS JEST BEZPOŚREDNIO SKUTECZNY: SĄ TO ELEMENTY KUMULATYWNE:

KAZUS: W traktacie pojawia się przepis mówiący o tym, że Unia popiera rozwój rzemiosła, Pan Stanisław G. jest rzemieślnikiem. Dnia 1 lutego 2021 roku pisze do Komisji pismo z żądaniem zapłaty 1000 euro w ramach wsparcia. Gdy go nie otrzymuje wnosi sprawę do SR w Pleszewie. Proszę założyć, że sąd może rozpatrywać sprawy przeciwko Unii. Czy na podstawie tego przepisu może żądać zapłaty kwoty? - NIE MOŻE

KAZUS: Unia popiera rozwój rzemiosła, Pan Jan poświęcił 20 lat swojego życia na rozwijanie swojej działalności, ukończył też specjalistyczne kursy kaletnicze. Na regionalnym rynku Pana Jana pojawił się konkurent, który ukończył szkołę mechaniczną, zatrudnił 3 pracowników i założył konkurencyjny zakład kaletniczy. Pan Jan domaga się odszkodowania w wysokości 10 000 złotych, czy ma prawo? - NIE

II. POJĘCIE PRYMATU PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ (POPRZEDNIO WSPÓLNOTOWEGO)

Orzeczenie w sprawie 6/64 Flaminio Costa przec. ENEL, Zb.Orz. 1964, s.585.

Państwa członkowskie nie mogą jednostronnie podejmować środków skierowanych przeciwko przyjętemu przez nie na zasadzie wzajemności porządkowi prawnemu. Środki takie nie stanowią przeszkody dla stosowania prawa wspólnotowego. Ze względu na specyficzny charakter prawa stanowionego przez Traktat i wypływającego z niezależnego źródła, żadne normy prawa wewnętrznego nie mogą mieć przed nim pierwszeństwa, aby nie pozbawiać go jego charakteru prawa wspólnotowego i nie podważać podstaw prawnych samej Wspólnoty.

Poprzez sam fakt, że państwa członkowskie zgodnie z postanowieniami Traktatu zastrzegły regulację pewnych praw i obowiązków dotąd poddanych kompetencji prawa wewnętrznego dla porządku prawnego Wspólnot, stworzyły one ostateczne ograniczenie swoich praw suwerennych, które nie może być cofnięte przez późniejsze jednostronne środki sprzeczne z pojęciem Wspólnoty.

ZASADA PRYMATU nie oznacza, że akty państwa są uchylona, ale że nie mogą być stosowane. Bezpośrednio skuteczne normy prawa unijnego są stosowane z pominięciem niezgodnych z nimi norm prawa krajowego.

III. BEZPOŚREDNIA SKUTECZNOŚĆ WYBRANYCH POSTANOWIEŃ TRAKTATÓW

Orzeczenie w sprawie 43/75 Defrenne p. Sabena, Zb.Orz. 1976, s.455

Określona w art.119 TEWG [obecnie 157 TWEG] zasada, że mężczyźni i kobiety powinni otrzymywać jednakowe wynagrodzenie, jest jedną z podstawowych zasad Wspólnoty. Można powoływać się na nią przed sądami wewnętrznymi. Sądy mają obowiązek ochrony praw, które ten przepis gwarantuje jednostkom (...).

Na bezpośredni skutek art.119 TWEG nie można powoływać się w przypadkach roszczeń płacowych dotyczących okresu poprzedzającego wydanie niniejszego orzeczenia.

ARTYKUŁ 157 TFUE - RÓWNOŚĆ WYNAGRODZENIA BEZ DYSKRYMINACJI ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ - BS

1. Każde Państwo Członkowskie zapewnia stosowanie zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.

2. Do celów niniejszego artykułu przez wynagrodzenie rozumie się zwykłą podstawową lub minimalną płacę albo uposażenie oraz wszystkie inne korzyści w gotówce lub w naturze, otrzymywane przez pracownika bezpośrednio lub pośrednio, z racji zatrudnienia, od pracodawcy.

Równość wynagrodzenia bez dyskryminacji ze względu na płeć oznacza, że:
a) wynagrodzenie przyznane za taką samą pracę na akord jest określane na podstawie takiej samej jednostki miary;
b) wynagrodzenie za pracę na czas jest takie samo na tym samym stanowisku.
3. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, przyjmują środki zmierzające do zapewnienia stosowania zasady równości szans i równości traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy, w tym zasadę równości wynagrodzeń za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.
4. W celu zapewnienia pełnej równości między mężczyznami i kobietami w życiu zawodowym zasada równości traktowania nie stanowi przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymaniu lub przyjmowaniu środków przewidujących specyficzne korzyści, zmierzające do ułatwienia wykonywania działalności zawodowej przez osoby płci niedostatecznie reprezentowanej bądź zapobiegania niekorzystnym sytuacjom w karierze zawodowej i ich kompensowania.

Orzeczenie w sprawie C-415/93 Union Royale Belge des Societes de Football Association ASBL i in. p.Jean-Marc Bosman, Zb.Orz. 1995, I-4921

Art.48 TEWG [obecnie 45 TFUE] Traktatu ma zastosowanie do reguł ustanowionych przez stowarzyszenia narodowe, które określają warunki, na których zawodowy sportowiec może zostać zatrudniony.

Art.48 TEWG wyklucza zastosowanie reguł ustanowionych przez stowarzyszenia sportowe, według których zawodowy piłkarz będący obywatelem jednego z państw członkowskich nie może po wygaśnięciu kontraktu z klubem zostać zatrudniony przez klub innego państwa członkowskiego, o ile ten ostatni nie zapłaci poprzedniemu klubowi kosztów transferu, szkolenia lub rozwoju.

Orzeczenie w sprawie 2/74 J.Reyners p. Państwu Belgijskiemu, Zb.Orz. 1974, s.631

Od upływu okresu przejściowego art.52 TEWG [obecnie 49 TFUE] Traktatu jest bezpośrednio skuteczny, nawet jeżeli w określonych dziedzinach nie zostały wydane dyrektywy przewidziane w art.54(2) i 57(1) TEWG [obecnie 50(2) i 53(1) TFUE].

ARTYKUŁ 49 UST. 1 - ZAKAZ OGRANICZANIA SWOBODY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI OBYWATELI - BS

Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego.

Orzeczenie w sprawie 78/76 Firma Steinike i Weinlig p. RFN, Zb.Orz. 1977, s.595

Zamiarem Traktatu, który w art.93 TEWG [obecnie 108 TFUE] ustala system stałego nadzoru nad pomocą publiczną, jest to, aby ewentualna niezgodność pomocy z prawem Wspólnot była ustalana w drodze procedury wszczętej przez Komisję i poddanej kontroli Trybunału. Oznacza to, że strony nie mogą na podstawie samego tylko art.92 TEWG [obecnie 107 TFUE] zwrócić się do sądu krajowego o stwierdzenie, że dana forma pomocy jest niezgodna z prawem wspólnotowym lub też wnosić o zbadanie zgodności tej pomocy z prawem jako głównej lub subsydiarnej kwestii.

BESPOŚREDNIA SKUTECZNOŚĆ PRZYKŁADY:

ARTYKUŁ 30 TFUE - ZAKAZ STOSOWANIA CEŁ MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI

Cła przywozowe i wywozowe lub opłaty o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi. Zakaz ten stosuje się również do ceł o charakterze fiskalnym.

ARTYKUŁ 34 TFUE - ZAKAZ OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH W PRZYWOZIE

Ograniczenia ilościowe w przywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi.

ARTYKUŁ 35 TFUE - ZAKAZ OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH W WYWOZIE

Ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi.

PRZEPIS NIE BĘDĄCY BESPOŚREDNIO SKUTECZNY:

ARTYKUŁ 45 TFUE - SWOBODA PRZEPŁYWU PRACOWNIKÓW

3. Z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego, swoboda ta obejmuje prawo:

d) pozostawania na terytorium Państwa Członkowskiego po ustaniu zatrudnienia, na warunkach ustalonych przez Komisję w rozporządzeniach.

ART. 108. BADANIE SYSTEMÓW POMOCY W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH

ART. 107. ZGODNOŚĆ Z RYNKIEM WEWNĘTRZNYM POMOCY PRZYZNAWANEJ PRZEZ PAŃSTWO CZŁONKOWSKIE

ARTYKUŁ 49 UST. 2 - ZAKAZ OGRANICZANIA SWOBODY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI OBYWATELI

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 54 akapit drugi, na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli.

Przepis kompetencyjny nie jest przepisem bezpośrednio skutecznym!

IV. ZAKRES I SKUTKI ZASTOSOWANIA ZASAD BEZPOŚREDNIEJ SKUTECZNOŚCI I PRYMATU (Z PERSPEKTYWY PRAWA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH)

Orzeczenie w sprawie 14/68 Walt Wilhelm i in. p. Federalny Urząd Kartelowy, Zb.Orz. 1969, s.1

Traktat EWG ustanowił swój własny system prawny zintegrowany z systemami prawnymi państw członkowskich, który musi być stosowany przez ich sądy. Byłoby niezgodne z charakterem tego systemu, gdyby zezwolić państwom członkowskim na wprowadzanie lub utrzymywanie środków prawnych, które byłyby zdolne w jakikolwiek sposób ograniczyć efektywność Traktatu w praktyce.

Moc obowiązująca Traktatu i środki podejmowane dla jego realizacji nie mogą być różne w poszczególnych państwach wskutek obowiązywania środków wewnętrznych, gdyż przez to funkcjonowanie systemu Wspólnot byłoby narażone na niebezpieczeństwo.

W konsekwencji konflikty pomiędzy normami Wspólnoty i normami krajowymi muszą być rozwiązywane przy zastosowaniu zasady, że prawo Wspólnoty zachowuje pierwszeństwo - jest to źródło prymatu.

Orzeczenie w sprawie 11/70 Internationale Handelsgesellschaft v. Einfuhr- und Vorratsstelle fuer Getreide und Futtermittel, Zb.Orz. 1970, s.1161

Ważność środków stosowanych przez instytucje Wspólnot może być oceniana wyłącznie w świetle prawa wspólnotowego. Prawo wynikające z Traktatu będącego niezależnym źródłem prawa nie może być z samej swej natury uchylone przez prawo wewnętrzne, niezależnie od jego rangi, bez podważenia jego charakteru jako prawa wspólnotowego i bez poddawania w wątpliwość podstaw prawnych Wspólnoty. W związku z tym ważność środków Wspólnoty oraz ich skuteczność w prawie wewnętrznym nie może być podważana poprzez stwierdzenia, że jest ono rzekomo przeciwne prawom fundamentalnym sformułowanym w konstytucji państwa członkowskiego czy też zasadom jego konstytucyjnej struktury.

Orzeczenie w sprawie 106/77 Administracja Finansów Państwowych. Simmenthal SpA, Zb.Orz. 1978, s.629

Zgodnie z zasadą prymatu prawa wspólnotowego, postanowienia traktatów i bezpośrednio obowiązujące akty prawa organów Wspólnot wywierają w wewnętrznym porządku prawnym nie tylko ten skutek, że poprzez samo swe wejście w życie uniemożliwiają stosowanie każdego przepisu prawa wewnętrznego z nimi sprzecznego, ale także - skoro te postanowienia i akty prawne stanowią hierarchicznie wyższą część składową porządku prawnego obowiązującego na terytorium każdego państwa członkowskiego - powodują, że wejście w życie nowej normy prawa wewnętrznego jest niemożliwe w takim zakresie, w jakim byłaby ona sprzeczna z normami wspólnotowymi.

Jeżeli aktom prawnym państw członkowskich w dziedzinie, na którą rozciąga się kompetencja prawotwórcza Wspólnoty, lub też innym aktom państw członkowskich niezgodnym z postanowieniami prawa wspólnotowego przyznana zostałaby prawna skuteczność, prowadziłoby to do zanegowania efektywności zobowiązań zaciągniętych przez państwa członkowskie (…).

Sąd państwowy, który w ramach swej właściwości ma stosować prawo wspólnotowe, jest zobowiązany do dbałości o pełną skuteczność tych norm, co przejawia się również w konieczności niestosowania każdego, również późniejszego postanowienia prawa wewnętrznego, bez konieczności wnioskowania lub czekania na uchylenie danej normy w trybie ustawodawczym lub w jakimkolwiek innym postępowaniu przewidzianym przez prawo konstytucyjne.

Orzeczenie w sprawie C-213/89 Królowa v. Sekretarz Stanu ds. Transportu ex parte Factortame Ltd. i in., Zb.Orz. 1990, s.I-2433.

Wszelkie normy prawa wewnętrznego oraz praktyka ustawodawcza, administracyjna lub sądowa, które mogłyby wpłynąć na efektywność prawa wspólnotowego poprzez ograniczenie kompetencji sądu wewnętrznego stosującego prawo wspólnotowe do uchylenia przepisów wewnętrznych, które mogłyby pozbawić (choćby przejściowo) normę wspólnotową mocy obowiązującej i skuteczności, są niezgodne z wymogami właściwymi dla samego prawa wspólnotowego.

Pełna skuteczność prawa wspólnotowego byłaby podważona, jeżeli norma prawa wewnętrznego zabraniałaby sądowi rozpatrującemu sprawę na podstawie prawa wspólnotowego tymczasowego odejścia od stosowania prawa wewnętrznego w celu zapewnienia pełnej skuteczności orzeczenia wydanego w przedmiocie istnienia praw na gruncie prawa wspólnotowego. Sąd taki jest zobowiązany tymczasowo uchylić taką normę wewnętrzną.

Orzeczenie w sprawie C-465/93 Atlanta Fruchthandelsgesellschaft mbH v. Urząd Federalny ds. Wyżywienia i Gospodarki Leśnej, Zb.Orz.1995, s.I-3761.

Art.189 TEWG [ob.288 TFUE] musi być interpretowany w ten sposób, że nie wyklucza możliwości sądów krajowych do wydania tymczasowego środka prawnego (…) w odniesieniu do krajowego środka administracyjnego opartego na podstawie rozporządzenia wspólnotowego, będącego przedmiotem wniosku o wydanie orzeczenia wstępnego co do jego ważności.

Orzeczenie z dnia 13 stycznia 2004 (1) w sprawie C-453/00 Kühne & Heitz przeciwko Productschap voor Pluimvee en Eieren, Zb.Orz. 2004, I-837.

Zasada współpracy wynikająca z art. 10 TWE [ob. Art.4 ust.3 TUE] nakłada na organ administracji obowiązek dokonania kontroli ostatecznej decyzji administracyjnej w przypadku, gdy złożono wniosek o przeprowadzenie takiej kontroli, ażeby uwzględnić sformułowaną w międzyczasie przez Trybunał wykładnię mającego zastosowanie w sprawie postanowienia prawa wspólnotowego, gdy: - zgodnie z prawem krajowym organ ten ma prawo wzruszyć przedmiotową decyzję,

-decyzja ta stała się ostateczna w wyniku orzeczenia sądu krajowego ostatniej instancji,

- w świetle wydanego później wyroku Trybunału orzeczenie to oparto na błędnej wykładni prawa wspólnotowego, dokonanej z pominięciem obowiązku skierowania do Trybunału pytania prejudycjalnego, pomimo że spełnione zostały przesłanki dotyczące obowiązku zadania pytania prejudycjalnego wynikające z art. 234 ust. 3 TWE oraz

- zainteresowany zwrócił się do organu administracji bezpośrednio po powzięciu wiadomości o wyroku Trybunału.

V. BEZPOŚREDNIA SKUTECZNOŚĆ I PRYMAT POSTANOWIEŃ PRAWA WTÓRNEGO

ART. 288. MOC WIĄŻĄCA ROZPORZĄDZEŃ, DYREKTYW, DECYZJI, ZALECEŃ I OPINII

W celu wykonania kompetencji Unii instytucje przyjmują rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie.
Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.
Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków.
Decyzja wiąże w całości. Decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów.
Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.

Praktyczny wymiar bezpośredniej skuteczności byłby zawieszony w próżni, gdyby nie zasad prymatu. Gdyby nie to, że sąd krajowy ma obowiązek zastosować bezpośrednio skuteczne przepisy prawa UE z pominięciem niezgodnych z nimi przepisów prawa krajowego.

A) DECYZJE

Decyzja adresowana do państwa nie jest źródłem obowiązków obywatela, czyli aktem bezpośrednio skutecznym!

KAZUS: Wydano decyzję do państw członkowskich, które mają wydać późniejsze przepisy, nie podoba się to dwóm państwom. Pierwsze państwo stwierdza, iż wyda wymagane przepisy, ale nie będzie się do nich stosować, co ustawia to państwo w sytuacji przegranej, ponieważ sądy krajowe będą powoływać się na zatwierdzone i wydane przepisy krajowe przez co sąd wystąpi o odszkodowanie do państwa. Państwo drugie stwierdziło, że nie wyda tychże przepisów oraz nie będzie się do nich stosować, czyli nie dostosuje do nich swojego prawa, przez co znajdzie się w sytuacji lepszej niż pierwsze państwo, ponieważ sądy krajowe nie będą miały podstaw do zasądzenia czegokolwiek od państwa do czasu wydania wymaganych aktów prawnych na podstawie decyzji, ponieważ te decyzje nie spełniają warunków bezpośredniej skuteczności, bo są zależne od dalszych działań państwa.

Orzeczenie w sprawie 9/70 Franz Grad p. Urząd Finansowy Traustein, Zb.Orz. 1970, s.825

Choć jest prawdą, że zgodnie z art.189 TEWG [ob.288 TFUE], rozporządzenia są bezpośrednio stosowane i z tego względu z samej natury zdolne do wywoływania skutku bezpośredniego, nie oznacza to, że inne kategorie aktów prawnych wskazane w tym artykule nie mogą wywoływać takich skutków. (...) W szczególności jeżeli organy wspólnotowe w drodze decyzji nałożyły na państwa członkowskie pewien obowiązek, praktyczna skuteczność (effet utile) tego aktu byłaby osłabiona, gdyby obywatele państw członkowskich nie mogli powoływać go przed sądami, a sądy nie mogły uwzględniać go jako części prawa wspólnotowego. {...} W każdym przypadku trzeba ustalić, czy natura, kontekst i sformułowanie przepisów wspólnotowych może prowadzić do ich skutku bezpośredniego w stosunkach pomiędzy adresatem aktu i osobami trzecimi.

B) ROZPORZĄDZENIA

Rozporządzenia mogą być bezpośrednio stosowane nie będąc bezpośrednio skuteczne!

Orzeczenie w sprawie 34/73 F.Variola SpA p. Włoski Zarząd Finansów, Zb.Orz. 1973, s.981

Dzięki swej specjalnej naturze i miejscu w systemie źródeł prawa wspólnotowego rozporządzenie skutkuje natychmiastowo i w konsekwencji działa w ten sposób, że nadaje prawa osobom prywatnym, które sądy krajowe mają obowiązek chronić.

Bezpośrednia skuteczność rozporządzenia oznacza, że jego wejście w życie i stosowanie na korzyść lub przeciwko tym, którzy mu podlegają, jest niezależne od wszelkich środków recepcyjnych prawa krajowego.

Orzeczenie w sprawie 167/73 Komisja Wspólnot Europejskich p. Francji, Zb.Orz. 1974, s.359

Ponieważ postanowienia art.48 rozporządzenia 1612/68 są bezpośrednio stosowane w porządku wewnętrznym każdego państwa członkowskiego a prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo w stosunku do prawa krajowego, postanowienia te rodzą prawa dla zainteresowanych, które władze krajowe muszą respektować i chronić, w rezultacie czego wszelkie sprzeczne postanowienia prawa krajowego nie mogą być do nich stosowane.

Orzeczenie w sprawie C-253/00 Antonio Muñoz y Cia SA, Superior Fruiticola SA p. Frumar Ltd, Redbridge Produce Marketing Ltd, Zb.Orz. 2002, I-7289

Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1035/72 z 18 maja 1972 r. i Rady (WE) nr 2200/96 z 28 października 1996 r. o wspólnej organizacji rynków w sektorze owoców i warzyw należy interpretować tak, że przestrzeganie przepisów dotyczących norm jakościowych mających zastosowanie do owoców i warzyw powinno być zabezpieczone możliwością wszczęcia procesu cywilnego przez jednego przedsiębiorcę przeciwko przedsiębiorcy konkurencyjnemu.

C) DYREKTYWY

Dyrektywa nie reguluje bezpośrednio naszych stosunków, czyli nie jest przepisem bezpośrednio skutecznym!

Orzeczenie w sprawie 8/81 Ursula Becker p. Urząd Finansowy Muenster-Innenstadt, Zb.Orz. 1982, s.53.

Wyłączenie co do zasady możliwości oparcia się przez zainteresowaną osobę na nałożonych przez dyrektywę zobowiązaniach byłoby niezgodne z wiążącym skutkiem, jaki przypisuje dyrektywom art.189 TEWG [ob.288 TFUE]. (...) Państwo członkowskie, które w odpowiednim czasie nie podjęło środków wykonawczych przewidzianych przez dyrektywę, nie może powoływać się w stosunku do jednostek na zobowiązania, których nie wykonało. Jeżeli tylko przedmiot dyrektywy jest określony bezwarunkowo i wystarczająco precyzyjnie, nawet w przypadku niepodjęcia w terminie środków wykonawczych można powoływać się na jej postanowieniach przeciwko przepisom prawa wewnętrznego niezgodnym z nią lub w takim zakresie, w jakim nadaje ono jednostkom nowe uprawnienia.

Orzeczenie w sprawie 152/84 M.Marshall p. Southampton and South-West Hampshire Area Health Authority, Zb.Orz. 1986, s.723

Dyrektywa nie może nakładać obowiązków na jednostkę i nie może stanowić podstawy roszczeń przeciwko jednostce. Powołanie przez jednostkę dyrektywy przeciwko państwu możliwe jest niezależnie od tego, czy państwo działało jako władza publiczna lub pracodawca. W obu przypadkach chodzi o to, aby państwo nie czerpało korzyści z własnego niewykonania zobowiązania wspólnotowego.

Orzeczenie w sprawie 14/83 S.von Colson i E.Kamann p. Kraj federalny Północna Nadrenia-Westfalia, Zb.Orz. 1984, s.1831

Stosując prawo wewnętrzne, w szczególności postanowienia specjalnie wprowadzone w celu wykonania dyrektywy, sąd krajowy powinien, tak dalece, jak to możliwe, interpretować prawo wewnętrzne w świetle treści i celu dyrektywy.

(tak też orzeczenie C-106/89 w sprawie Marleasing S.A. p. La Comercial International de Alimentacion S.A., Zb.Orz. 1990, s.I-4135)

Orzeczenie w sprawie 80/86 postępowanie karne przeciwko Kolpinghuis Nijmegen B.V., Zb.Orz. 1987, s.3969

Dyrektywa nie może sama z siebie i niezależnie od prawa krajowego przyjętego do jej wdrożenia przez państwo członkowskie stanowić podstawy odpowiedzialności karnej lub zaostrzać odpowiedzialności karnej osób naruszających jej przepisy.

Orzeczenie w sprawie C-91/92 Paola Faccini Dori p. Recreb Srl, Zb.Orz. 1994, I-3325

W braku środków transponujących w przepisanym terminie, jednostka nie może powoływać się na dyrektywę jako podstawę swojego roszczenia przeciwko innej jednostce i dochodzić takiego prawa przed sądem krajowym.

VI. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ZA NARUSZENIE PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ

Orzeczenie w sprawach połączonych C-6/90 i C-9/90 Andrea Francovich i Danila Bonifaci p. Włochom, Zb.Orz. 1991, s.I-5357

Zasada odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone jednostkom poprzez naruszenie prawa wspólnotowego, które może mu być przypisane, jest nieodłącznym elementem systemu Traktatu. (...)

W przypadku państwa członkowskiego, które nie dopełniło ciążącego na nim na mocy art.189 zd.3 TEWG [obecnie art.288 TFUE] obowiązku podjęcia wszelkich środków koniecznych dla osiągnięcia rezultatu przewidzianego przez dyrektywę, pełna skuteczność tej normy prawa wspólnotowego zakłada prawo do uzyskania odszkodowania, jeżeli spełnione są łącznie 3 warunki, tzn. po pierwsze - rezultat przewidziany przez dyrektywę obejmuje przyznanie praw na rzecz jednostek; po drugie - treść tych praw może być określona na podstawie przepisów dyrektywy i po trzecie - istnieje związek przyczynowy między naruszeniem prawa przypisanym państwu i szkodą poniesioną przez osoby poszkodowane.

Orzeczenie w sprawach połączonych C-46/93 i C-48/93 Brasserie de Pecheur S.A. p. RFN oraz Królowa p. Sekretarzowi Stanu ds. Transportu, ex parte: Factortame Ltd. i inni, Zb.Orz. 1996, I-1029

Zasada, zgodnie z którą państwa członkowskie są zobowiązane do naprawienia szkody wyrządzonej jednostkom w wyniku przypisanego im naruszenia prawa wspólnotowego, nie może zostać wyłączona, jeżeli naruszenie dotyczy bezpośrednio stosowanych przepisów prawa wspólnotowego.

Orzeczenie w sprawie C-224/01 Gerhard Köbler p. Republice Austrii, Zb.Orz. 2003, I-10239

Zasada, według której państwa członkowskie są zobowiązane do naprawienia szkód, jakich doznały jednostki w wyniku przypisywanego państwom naruszenia prawa wspólnotowego stosuje się również, gdy dane naruszenie wynikło z decyzji organu sądowego orzekającego w ostatniej instancji, o ile przedmiotem naruszonej normy prawa wspólnotowego jest przyznanie jednostkom prawa podmiotowego, naruszenie jest wystarczająco oczywiste i o ile istnieje bezpośredni związek przyczynowy między owym naruszeniem a doznaną przez dotknięte osoby szkodą. W celu określenia, czy naruszenie jest wystarczająco oczywiste, gdy wynika ono z takiej decyzji, właściwy sędzia krajowy musi, mając na uwadze szczególny charakter funkcji sądowniczej, zbadać, czy owo naruszenie jest poważne. Do porządku prawnego każdego państwa członkowskiego należy wskazanie sądu właściwego do rozwiązywania sporów związanych z rzeczoną odpowiedzialnością.

Strona 9 z 9


Wyszukiwarka