PRAWO FINANSOWE ĆW, Finanse


mgr D. Świergoła

  1. Kosikowski „Finanse i prawo finansowe”

  2. Ruśkowskiego „Finanse i prawo finansowe”

  3. Brzeziński, Kalinowski, Dębowska -Romanowska pod redakcją prof. Wandy Wójtowicz „Prawo finansowe”

  4. Akt prawny dla ust. z dnia 26 listopada 1998r o finansach publicznych Dz. U. z 1998r nr 155 poz. 1014 ze zmianami.

  1. Klasyfikacja budżetowa.

  2. Procedura budżetowa.

  3. Dochody i wydatki.

  4. Podatek od osób fizycznych i prawnych.

  5. VAT, AKCYZA.

  6. Podatek spadków i darowizn.

Pytania do ćwiczeń:

  1. Wymień przynajmniej kilku najważniejszych dysponentów części budżetowej.

  2. Na jakie cele to znaczy na realizacje jakich zadań przeznaczone są wydatki jednostek samorządu terenowego.

  3. Omów w oparciu o zapisy konstytucji jak również ust o finansach publicznych procedurę budżetową.

Pytania do egzaminu:

  1. Omów funkcję stymulacyjną finansów publicznych.

  2. Na czym polega zasada szczegółowości budżetowej.

  3. Zdefiniuj pojęcie podatnik, płatnik, inkasent.

  4. Wymień i omów sposoby powstawania zobowiązań podatkowych.

  5. Wskaż efektywne sposoby wygasania zobowiązań podatkowych.

Klasyfikacja budżetowa

Klasyfikacja normy przedmiotowo-podmiotowej- ze szczególnym uwzględnieniem części przedmiotowej, rozporządzenie MF z 18.07.2000r wprowadziło szczegółową klasyfikację dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów, przewidziało ono następującą klasyfikację:

1.Działy - wyróżniamy 32 działy, które składają się z rozdziałów np.: gospodarka

mieszkaniowa, działalność usługowa, administracja publiczna, obrona narodowa, szkolnictwo, wymiar sprawiedliwości.

2. Paragrafy dochodów i przychodów.

Dochody np.: podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych, cła, VAT, wszelakiego rodzaju opłaty ( skarbowa, sądowa, targowa, paszportowa), podatki majątkowe ( leśny, od nieruchomości), grzywny, mandaty i inne kary pieniężne od ludności, zyski odprowadzane przez NBP, przedsiębiorstwa państwowe i jednoosobowe spółki skarbu państwa.

Przychody np.: ze sprzedaży bonów skarbowych, obligacji i innych papierów wartościowych, przychody ze sprzedaży majątku państwowego (prywatyzacji), przychody z tytułów uzyskiwanych kredytów i pożyczek.

  1. Paragrafy wydatków i rozchodów.

Wydatki np.: dotacje i subwencje, świadczenia na rzecz osób fizycznych, wydatki majątkowe i bieżące, rozliczenia z bankami i obsługa długu publicznego.

Rozchodów np.: wykup bonów skarbowych, obligacji i innych papierów wartościowych, finansowanie reform społecznych, spłata zaciągniętych kredytów i pożyczek.

Ni mniejsze rozporządzenie wprowadziło szczegółową klasyfikację wydatków z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego weszło w życie 01.01.2001r.

Klasyfikacja podmiotowa - rozporządzenie M.F z 23.09.1999r w sprawie klasyfikacji części budżetowy oraz określeniu ich dysponentów, weszło w życie 01.01.2000r.

Ni mniejsze rozporządzenie przewiduje między innymi następujące części budżetowe:

Dysponentami części budżetowe są:

Materiały do projektu ustawy budżetowej stworzone zostały w oparciu o rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17.05.2002r w sprawie szczegółowych zasad trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2003. Inicjatywa ustawodawcza w zakresie uchwalania lub zmiany ustawy budżetowej należy tylko i wyłącznie do Rady Ministrów. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej. W wyjątkowych sytuacjach na okres krótszy niż rok Sejm może uchwalić ustawę o prowizorium budżetowym. Jeżeli ustawa budżetowa lub ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego Rada Ministrów prowadzi gospodarkę państwa w oparciu o projekt ustawy budżetowej lub ustawy o prowizorium budżetowym. Rada Ministrów wnosi do Sejmu projekt budżetowy lub projekt o prowizorium budżetowym najdalej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego ( do 31 września). W wyjątkowych przypadkach istnieje możliwość przekroczenia tego terminu. Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w terminie 20 dni licząc od daty jej otrzymania. Prezydent podpisuje ustawę budżetową w terminie 7 dni licząc od dnia jej otrzymania. Prezydent przed podpisaniem może przekazać ustawę Trybunałowi Konstytucyjnemu. Trybunał Konstytucyjny orzeka o zgodności ustawy budżetowej z Konstytucją w terminie do 2 miesięcy od dnia jej otrzymania. W przypadku braku otrzymania przez Prezydenta do podpisu ustawy budżetowej w terminie 4 miesięcy, Prezydent może rozwiązać Sejm.

Rada Ministrów przekłada Sejmowi w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej. Sejm zapoznaje się z ni mniejszym sprawozdaniem jak również z opinią NIK-u i podejmuje uchwałę o udzieleniu Radzie Ministrów absolutorium w terminie 90 dni licząc od dnia otrzymania sprawozdania.

Ustawa o finansach publicznych

Dochody budżetu państwa art. 62 o Finansach Publicznych.

Wydatki budżetowe państwa art.63,69 o Finansach Publicznych.

Dochody JST- art.167 Konstytucji RP ustęp 1,2.

Wydatki JST - art. 111 o Finansach Publicznych.

Prawo Adolfa Wagnera - niemiecki ekonomista (1892r) sformułował prawo zwane „ prawem Wagnera” lub prawem nieustannego wzrostu wydatków publicznych. Stwierdził on iż we wszystkich państwach wydatki systematycznie rozrastają się i jest to wzrost realny a nie nominalny albowiem zależy od wzrastających potrzeb publicznych a nie koniecznie od inflacji.

Przyczyny wzrostu wydatków publicznych wg Wagnera :

  1. socjologiczne

  2. historyczne

  3. polityczne

  4. społeczno-ekonomiczne

Prawo Wagnera zostało rozwinięte przez ekonomie Keinesowską.

Klasyfikacja wydatków publicznych.

I

  1. Inwestycyjne - na zakup, montaż i odtwarzanie środków trwałych.

  2. Bieżące - na konserwacje i bieżące utrzymanie istniejących środków trwałych.

II

  1. Osobowe - wynagrodzenia.

  2. Rzeczowe - na zakup materiałów i urządzeń.

III

  1. Odpłatne - to wzajemne świadczenia na rzecz państwa ze strony adresata wydatków.

  2. Nieodpłatne - jest to stosunek jednostronny nie ma wzajemności.

IV

  1. Neutralne - ( niezbędne) to ochrona zdrowia, bezpieczeństwo, oświata

  2. Aktywne - służy jako korekta podziału dochodu narodowego.

V

  1. Zwyczajne - wydatki stałe i przewidywalne.

  2. Nadzwyczajne - wydatki jednorazowe i nieprzewidywalne.

VI

  1. Produkcyjne - finansowanie gospodarki narodowej.

  2. Nieprodukcyjne - wydatki socjalno-kulturalne ( oświata, służba zdrowia)

VII

  1. Właściwe - to wszystkie wydatki osobowe i rzeczowe.

  2. Przekazowe - dotacje i subwencje.

VIII

  1. Prywatno-prawne - do nabycia towarów i usług.

  2. Publiczno- prawne - stypendia, emerytury i renty, dotacje i subwencje.

Rodzaje dotacji:

    1. celowe

    2. ogólne

    3. globalne

    4. przedmiotowe

    5. podmiotowe

    6. na zadania zlecone

    7. na zadania własne

    8. zobiektywizowane

    9. wyrównawcze

IX

1.Ostateczne - (nabywcze) przeznaczone są bezpośrednio na nabycie towarów i usług

2. Redystrybucyjne - ( transferowe) wypłata środków pieniężnych na rzecz określonych podmiotów, które mogą być przeznaczone na zakup określonych dóbr.