Obróbka skrawaniem-1 z technik wytwarzania,która polega na nadawaniu przedmiotowi obrabianemuwymaganego kształtu, wymaganych wymiarów, wymaganej jakości powierzchni przez usuwanie warstw materiału przy pomocy narzędzi wyposażonych w ostrze.
Rodzaje obróbki ze względu na stop. mechan.(sposób
obrabiania):a)ręczna-wykonywana narzędziami napędzanymi mechanicznie lub siłą mięśni ludzkich, b) maszynowa-
wyk. na obrabiarkach sterowanych przez człowieka lubautomatycznie. Rodzaje ob. ze wzg. na rodzaj obróbki
ubytkowej:a) wiórowa-wyk. narzędziami o ścisle określonejliczbie i geometrii ostrzy, wióry są widoczne okiem nieuz-
brojonym b) ścierna-wyk. narz. o nieokreślonej liczbie ostrzy,wióry są niedostrzegalne okiem nieuzbrojonym
Geometria noża tokarskiego:
Powierzchnia natarcia: powierz. spływu wióra, Głównapow. przyłożenia: pow. zwrocona do pow. skrawania,
Pomocnicza pow. przyłożenia: pow. zwrócona do pow.obrobionej, Ostrze: część narzędzia ograniczona pow.
natarcia i przyłożenia, Pomocnicza krawędź skrawająca:linia przecięcia pow. natarcia z pom. pow. przyłożenia,
Przejściowa krawędź skrawająca: połączenie głównej i pomocn. krawędzi skrawającej
Główne kąty ostrza noża:
Kąt przyłożenia α: między główną pow. przyłożenia a pow. skrawania, Kąt natarcia γ: między pow. natarcia
a linią prostopadłą do pow. skrawania prowadzącą przez krawędź skrawania może przybierać wartości dodatnie,
ujemne lub równe zero, Kąt ostrza β: między pow. przyłożenia a pow. natarcia, Kąt skrawania δ: suma kątów przyłożenia
i ostrza δ=α+β. Główne kąty ostrza spełniają zależność: α+β+γ=90° W nożu tokarskim może być różna ilość krawędzi,
podana jest jedynie przykładem. W nożu są zawsze płaszcz. natarcia i przyłożenia.
Tokarki ogólnego przeznaczenia:
KŁOWE- najb. popularne, w ich wyposażeniu znaj. się kły tokarskie służące do mocowania przedmiotu obrabianego. Przezn. Są do obróbki materiałów, których długość jest 6 razy
większa niż średnica. Umożliwia wykonywanie posuwów w różnym kierunku, wykon. wcięć, pow. zew. i wew. Dzielą się na uniwersalne i produkcyjne. T. Uniwersalna (pociągowa)
jest wsparta na 2 nogach, ma wannę na wióry, skrzynkę posuwów,wrzeciennik, na którym zamocowany jest uchwyt, konik, który może być przesuwany wzdłuż prowadnic- służy do mocowania kła, wiercenia, pogłębienia, nawiertak, 3 śruby, po których przemieszcza się skrzynka suportowa, imak narzę-
dziowy, sanie narzędziowe.3 rodzaje śrub: pociągowa, wałek pociągowy, wałek do włączania i wyłączania ruchu obrotowego. T. Produkcyjna- suport napędzany wałkiem pociągowym, brak śruby pociągowej uniemożliwia nacinanie
gwintów, stos. do obr. W prod. Seryjnej, budowa: sanie poprzeczne, wałek pociągowy zębatka, w budowie maszyn
mocowania elementów odbywają się na zasadzie tzw. stożka Morsa
WIELONOŻOWE- narzędzia są umocowane w imakach na kilku
niezależnie pracujących suportach. Kilka lub wszystkie noże skrawają równocześnie.Stos. Do obrób. Części w prod seryjnej
TARCZOWE- mają tarcze o dużych średnicach, mogą być łożowe lub płytowe, stos. Do obróbki przedmiotów o dużej średnicy i małej wysokości: D⊇630mm, H/D⊆0,3 (średnice mogą
dochodzić nawet do 4 mm)
REWOLWEROWE- mogą być pionowe lub poziome, głowice mogą być pionowa sześciokątna lub pozioma wzdłużna,
obrót wykonuje się, gdy głowica się wycofuje. Umożliw. Zwiększenie dokładności obróbki i są bardziej wydajne. Przesuwy narzędzi są ograniczone zderzakami
KARUZELOWE-stos. Do przed. o dużych wymiarach( D=630-25,000 mm, H/D=0,6-1).
Budowa:- tarcza, na której mocuje się przed. obrabiany(obraca się dookoła osi pionowej)
- suport boczny- może się przesuwać w
- kierunku pioniowym i poprzecznym,
- suport górny - może być przesuwany
- poprzecznie i pionowo- prowadnica belki - suwaki
PÓŁAUTOMATY I AUTOM. TOKARSKIE-
stos. W prod wielkoseryjnej i masowej, są bazą do stos. różnego rodzaju rozwiązań.Wykon. nast. Rodzaje obróbki: toczenie,
wiercenie, nacinanie gwintów, rozwiercanie, pogłębianie, frezowanie rowków. Centrum obróbkowe
posiada własny magazyn narzędzi( wrzeciono, magazyn narzędzi, stół obrotowy)
Tokarki specjalne-mają ściśle określony
zakres robót. Dzielą się na przedmiotowe
do obr. Ściśle określonego przedmiotu
i branżowe- do obr. przedmiotów o zbli-
onym kształcie w 1 lub kilku pokrewnych
branżach przemysłowych
Tokarki specjalizowane- zbudowane na
bazie tokarki ogólnego przeznaczenia.
Mogą wykonywać określoną operację,
mogą być wykonywane jako nowe kon-
strukcje lub mogą powstawać jako
modernizacje tokarek już istniejących
Noże tokarskie :
1)N. KSZTAŁTOWE-są projektowane
do obr. określonych powiezrchni na
określonych przedmiotach obrabianych
2) N. OGÓLNEGO PRZEZNACZ.do
obróbki różnych pow. na różnych
przedmiotach obrabianych
a)imakowe - są mocowane za pomocą
specjalnych oprawek, dzielą się na:
- jednolite( trzon noża i osztrze są
-wykonane z tego samego materiału),
-łączone w sposób trwały( ostrze i
-trzonek wykonane z różnych materiałów),
-składane( ostrze i trzonek wykonane
z różnych materiałow, a połączone w
sposób umożliwiający ich rozdzielenie).
N. Imakowe dzielą się na wygięte
( w prawo, w lewo), odsadzone(prze-
cinaki) GŁ
b)do głowic rewolwerowych
OBTACZAKI- przez. do wykonywania
pow. zew.: zdzierak prosty, zdzierak
wygięty prawy, zdzierak zaokrąglony
prosty, gładzik spiczasty, wykańczak
boczny wygięty lewy, wykańczak
prostoliniowy, wyk. boczny osadzony
prawy, przecinak odsadzony obustronnie
WYTACZAKI-przez. do wyk. pow.
wew.: do otworów przelotowych,
hakowy, zdzierak prosty wzmocniony
prawy
Toczenie:-umożliwia wykonywanie
pow. obrotowych, ruch główny wy-
konuje przedmiot obrabiany, a ruch
posuwowy nóż tokarski.
Może być pionowe lub poziome,
jednonożowe lub wielonożowe,
ze względu na kierunek ruchu pos.
wyróż. toczenie wzdłużne i poprzecz-
ne, zw względu na dokł. wyk.
pow. wyroż. toczenie zgrubne,
wykańczające, średnio dokładne,
dokładne i b. dokładne. Planowanie-
wyrównywanie pow. czołowej
Wyposażenie stanowiska tokarskiego:
Komplet noży, zabierak, tarcza
zabierakowa, uchwyt samocentrujący,
kieł obrotowy, podtrzymka stała,
podtrzymka ruchoma, trzpień tokarski, trzpień nastawny, przyrząd do radełkowania, gitara. Przyrządy:
przymiar kreskowy, suwmiarka,
mikrometr, czujnik zegarowy,
gwint grzebieniowy, wzorzec łukowy
WYPOSAŻENIE NORMALNE
TOKAREK KŁOWYCH UNIWERSALNYCH:
I)Zabieraki tokarskie,
II)Imak czteronożowy
III) Samocentryjący uchwyt
tokarski typu Cushmana-3
szczęki rozmieszczone symetrycz-
nie przesuwają się jednocześnie
zaciskając wałek. Oś wałka leży
w osi uchwytu. Wałek można
mocować z 1 strony
IV) Tarcza zabierakowa-służy
do przekazywania ruchu obrotowego
obrabianym przedmiotom zamo-
cowanym w kłach V) Kły tokarskie-
stałe i obrotowe. Mocowanie obra-
bianego przedmiotu w kłach:
1)tarcza zabierakowa, 2) zabieraka,
3)zabierak ( czołowy trzpieniowy:
z masą plastyczną, z pierścieneim
wyrównawczym, firmy SANOVIK-
KOSTA), 4) obrabiany przedmiot,
5) kieł osadzony w tulei konik.
( kły mogą być obrotowe i stałe:
zwykły ,ze ścięciami pod klucz,
stały z nakrętką, stały za ścięciem),
6)- kieł osadzany we wrzecionie
7) śruba. Nawiertakami wykonujemy
nakiełek.VI) Tuleje redukcyjne-
umożliwiają osadznia kłów tokarskich
w gniazdach wrzecion,
VII) Podtrzymka stała-mocowana
na prowadnicach łóż tokarek,
VIII)Podtrzymka ruchoma-
mocowana na suportach,
IX) koła wymienne przekładni
gitarowej, X) komplet kluczy
Uchwyty tokarskie:
-zaciskane kluczem, - tarcze
z rowkami teowymi, - z zaciskiem
mechanicznym trzyszczękowe,
-współrzędnościowe z kątownikiem,
trzyszczękowe samocentrujące
spiralne, -czteroszczękowe
z niezależnymi szczękami
Zużycie noża:
Może być stopniowe lub nagłe.
Objawy zużycia noża: -
starcie głównej pow.
przyłożenia, - starcie pomoc-
niczej pow. przył., - starcie pow,
natarcia, - wyszczerbienia
i wykruszenia(krawędzi skrawa-
jącej), - głębokie rysy wywołane
odrywającą się częścią narostu
i wciskaną w materiał przedmiotu
na pow. skrawania, - zwiększone
starcie wywołane intensywnym
utlenianiem materiału ostrza na
granicy styku ostrza z materiałem
obrabianym. Kryteria decydujące
o zużyciu noża;-geometryczne-
wskaźnikiem są zmiany geo-
metryczne ostrza, - technolo-
giczne, - fizyczne- zmiany sił,
momentu, ,mocy, tem. skrawania,
-ekonomiczne- koszt obróbki
Okres trwałości noża( narzędzia):
Jest to suma czasów skrawania
(podczas rozpatrywanego zabiegu
czy operacji obróbki) oddzie-
lonych krótkimi przerwami,
aż do chwili, w której narzędzie
osiągnie dopuszczalną wartość
wskaźnika zużycia. Okres trwa-
łości:- 60 min. dla ostrzy ze stali
szybkotnących, 90 min dla
ostrzy z węglików spiekanych,
15 min na pojedynczej krawędzi
skrawającej dla płytek wieloostrzowych
Okresowa prędkość skrawania:
Jest to taka wartość prędkości
ruchu głównego, która( w roz-
patrywanych warunkach obróbki)
powinna umożliwić uzyskanie
rzeczywistej wartości okresu
trwałości co najmniej równej
wartości założonej. Skrawalność
charak. podatność materiału na
obróbkę skrawaniem.
Skrawalność zależy od:
-właściwości stanu materiału
obrabianego
-sposobu i odmiany obróbki
skrawaniem
-od kształtu i właściwości
ostrza narzędzia skrawającego
-od stanu i właściwości obrabiarki
-od właściwości i sposobu stos.
środka chłodząco-smarującego
-parametrów skrawania
Cechy char. materiałów
narzędziowych:
-powinny być twardsze niż
materiał obrabiany, twardość
20-30HRC
-odporność na niekorzystne od-
działywanie wysokich temperatur
-odporność na szybkozmienne
wahania temp
-odporność na ścieranie
-sprężystość
-duża wytrzymałość na obciążenia
mechan. i zmienne
-odporność na zmiany kształtów
i wymiarów
-odporność na chemiczne oddziały-
wanie otoczenia środka smarująco-
chłodzącego materiału obrabianego
Materiały narzędziowe dzielą się na:
-stos. na ostrza narzędzi do obróbki wiórowej-stos. do wytwarzania obróbki ściernej
1)Stale narz. węglowe i stopowe
do pracy na zimno- posiadają
niską temp. Skrawania, węglowe
200°, stopowe 300°, 2) stale szybko-
tnące- najczęściej używane stale
narz., mają lepszą twardość i
większą ciągliwość. Rodzaje:
standardowe, spiekane, pokry-
wane warstwami ochronnymi,
3) stellity-lane stopy kobaltu
(kobaltu jest od 40-45%): mają
dużą twardość, są odporne na
ścieranie, nie wymagają obróbki
cieplnej, aby uzyskać własności
skraw., mają dużą kruchość.
Nie są materiałami na wykonywa-
nie ostrzy, są używane do
regeneracji przez napawanie.,
4) stellitopodobne- muszą być
obrabiane mechanicznie,
5)węglikostale(cermety)- zawartość
objętościowa węglika kobaltu ~50%,
6) węgliki spiekane metali trudno
topliwych- nie wymagają obr. cieplnej,
kabalt spełnia rolę subst. wiążącej.
Rodzaje:- klasyczne- zawierają węglik
wolframu, - superdrobnoziarniste-produk.
W Japonii, w Niemczech, bezwolframow
-pokrywane warstwami ochronnymi.
Cechy char. w.s.:mają wysoką twardość,
wysoka odporność na ścieranie, odporne
na oddziaływ. wysokich temperatur,
są kruche, niska wytrzym na zginanie,
mniejsza chropowatość pow. obrobio-
nej, zwiększenie (polepszenie) włas-
ności wymiarowej. Wady superdr.
:mniejsza udarność, większa kruchość,
większa skłonność do pękania. Zalety superdr.:dwa razy mniejszy ciężar właściwy, mniejszy współczynnik tarcia, większa odporność na utlenianie i tworzenie się wyżłobienia na pow. natarcia ostrza , 7) ceramika
narzędziowa
8) spiekany sześcienny azotek boru(borazon ,
CBN, kubonit)- materiał syntetyczny, do
1000° nie wchodzi w reakcje chem.z metalami oraz stalą, mała wytrzymałość na zginanie, dlatego łączy się z płytkami
nośnymi. Rodzaje płyt borazonowych:
CB 50, CB 20
9) spiekany diament polikrystaliczny(PKD)-
duża twardość, mała odporność na zginanie,rozpuszcza się w stopach żelaza w 700-800°C
Funkcje środków chłodzącosmarujących:
(gromadzone są w celu obniżenia tem ostrza)
-zwiększenie ilości ciepła odprowadzoneg o ze strefy skrawania
-zmniejszenie tarcia ostrza o obrabiany
przedmiot i o wiór(oddział. smarujące)
-usuwania ze strefy skrawania drobnych
wiórów jak zarówno drobnych elementów
powstałych ze ścierania ostrza(działanie zrywające)
-zmniejszenie pracy skrawania niezbędnej
do przekształcania warstwy skrawanej
w wiór na skutek oddziaływania chemicznego niektórych składników środka chłodząco-smarującego na obrabiany materiał
Podział środków chłodząco-smarujących:
a)roztwory wodne- roztwory soli chemicznych,
mydeł i dodatków syntetycznych. Działają głównie chłodząco i zmywająco, są stos., gdy wytwarzana jest duża ilość ciepła, np. szlifowanie
b)oleje- najcześciej używane, oddział. smarująco
c)emulsje olejowe- zawiesiny kropel oleju
emulgującego, w wodzie posiadają wszystkie własności, najczęśiej stos. są emulgol S, alumol
d)chłodziwa lotne- umożliwiają wnikanie
w małe szczeliny schłodzonemu powietrzu,aerozolom, są stos. podczas obróbki materiałów b. twardych, Vc<1,7 m/s
Frezowanie:
Jest to zdejmowanie warstwy obrabianego
materiału narzędziem zwanym frezem.
Przy pomocy frez. można wykonywać
płaszczyzny(rowki, koła zębate). Przy frez. ruch główny obrotowy wykonuje narzędzie(frez). Przedmiot obrabiany wykonuje ruchy posuwowe, Vc=Πdn/1000 [m/min]
d-średnica narzędzia[mm], h-ilość obrotów
na minutę,Ruchy posuwowe odbywają się w 3 kierunkach
Podział frezowania ze względu na rozmiesz-
czenie ostrzy freza:
I-czołowe- oś narz. jest prostopadła do pow. obrabianej ostrza. Rozmieszczone są na obwodzie frezu na pow. czołowej. Frez. czołowe dzieli się na:a)pełne- szerok. frez.jest równa średnicy frez.
b)niepełne dwustronne-szer. frez. jest mniejsza od średnicy frez., a część frezowana jest poza materiałem obrabianym obustronnie
c)niepełne jednnostronne- szer.frez. jest mniejsza od średnicy, część frez wystaje jednostronnie poza przedmiot obrabiany
II-obwodowe- oś frez. jest rówoległa do pow. obrobionej, frez posiada ostrza rozmieszczone na obwodzie.Podział frez. ze względu na kształt pow. obrobionej: walcowe- oś freza jest równoległa do pow. obrabianej oraz kształtowe- oś freza
może zajmować różne położenia
NARZĘDZIA(FREZY)-OSTRZA:
1)ścinowe- są najczęściej stosowane
( jedno-, dwuścinowe )
2)zataczane- ostrza wykonuję się na
pewnych krzywych( np. spirala Archimedesa)
Ostrza ścinowe są stosowane na frezach
pikowych drobnozębnych, kątowych,
walcowych, walcowo-czołowych.
Frezy wykonywane są ze staliw
szybkotnących oraz z węglików spieka-
nych. Frezy ścinowe dzielą się na:
-walcowe- oś obrotu pozioma
-walcowo-czołowe-stosow. do obróbki
płaszczyzn ( trzpieniowy walcowo-czołowy i trzpieniowy z chwytem stożkowym).Głowice frezarskie zapewniają wysokowydajną obróbkę. Frezy kątowe służą do wykon. rowków o dużym przekroju.
-tarczowe- stosowane do przecinania
lub wykonywania rowków
-kątowe(trzpieniowe lub krążkowe)-
przeznaczone do obróbki rowków o
przekroju trapezowym lub trójkątnym
I-Frezarki ogólnego przeznaczenia:
1)f. stołowe, 2) f. wspornikowe(konsolowe)-
posiadają wspornik lub konsolę. Dzielą się na : a)pionowe-oś obrotu jest prostopadła do pow. obrabianego przedmiotu, b)uniwersalna, c) pozioma. Na wsporniku jest stół, który może przesuwać się w kierunku poziomym
3)bezwspornikowa(bezkonsolowa)- naz. się łożonymi lub produkcyjnymi, nie posiadają wspornika, 4)f. wzdłużna- przeznaczona do obróbki korpusów maszyn. Każdy wrzeciennik ma samodzielny napęd,
5) f. karuzelowa-przedmiot obrabiany
umieszczony jest na stole, który wolno
przewraca się wokół swojej osi
pionowej. Zakładanie i zdejmowanie
przedmiotu odbywa się podczas ruchu stołu,
6)f. bębnowa- zasadniczym elementem
jest bęben, który ma możliwość obrotu wokół osi(obrót pionowy). Śame wrzecienniki mogą się przesuwać nie tylko pionowoFrezarki ogólnego przeznaczenia dzielą się na:
II-frezarki specjalizowane- frezarko-kopiarki,,
frez. do gwintów krókich, długich
III-frezarki specjalne(narzędziowe)
dla hutnictwa, kolejnictwa, do wałów
Wyposażenie frezarek:
a)stół obrotowy(podziałowy)- ma pionową
oś obrotu, b) imadło: - zwykłe maszynowe oraz maszynowe z wkładkami- jest zachowana prostopadłość powierzchni,
c) trzpienie frezarskie- służą do mocowania narzędzia, można używać uchwytów, które umożliwiają szybką wymianę narzędzi,
d) podzielnice- służą do podziału określonego kąta na dowolną liczbę części. Mocowanie przedmiotu może odbywać się bezpośrednio na stole, który posiada specjalne rowki. Mniejsze elementy można mocować w imadle.
Szlifowanie:
Jest to jeden ze sposobów obróbki ściernej. Naddatek usuwany jest za pomocą ściernic.Szl. umożliwia obróbkę materiałów o dużej twardości. Podczas szlif. ruch główny wykonuje ściernica, która się obraca wokółwłasnej osi, natomiast ruch posuwowy wykonuje przedmiot obrabiany. Szlif. jest końcową operacją obróbki skrawaniem, gdy chcemy uzyskać, np. małą chropowatość.
Złożoność: Nie mają bliżej określonej liczby ostrzy i nie mają określonej geometrii poszczególnych ostrzy. Występują duże prędkości ruchu głównego, małe głębokości skrawania.
Przy szlif. są krótkie chwile styku ostrzy z materiałem obrabianym oraz wysokie temperatury w miejscach styku( do 1200°C). Szlifowanie jest zazwyczaj końcową operacją obr. skrawaniem.
Podział szlifowania:
I)szl. zew. pow. obrotowych:
1)Kłowe 2) bezkłowe- przedmiot umieszczony jest między 2 tarczami (średnicami). Jedna tarcza jest prowadząca, a druga jest robocza. Występuje tu tarcie, które powoduje szlif. pow.Średnica robocza obraca się szybciej niż prowadząca. Przedmiot wykonuje posuw obwodowy. Ruch głowny wykonuje ściernica.
II) szl. wew. pow. obrotowych:
1)uchwytowe-może być zwykłe z posuwem wzdłużnym lub poprzecznym i obiegowe- ruch obiegowy ściernicy wokół osi obrotu. Przedmiot jest nieruchomy. Istnieje jeszcze ruch ściernicy wzdłuż otworu.
2)bezuchwytowe- dwie tarcze podtrzymujące przedmiot obrabiany. Sciernica jest wewnątrz przedmiotu obrabianego. Na przedmiocie jest tarcza napędzająca. Sciernica wykonuje ruch głowny obrotowy, przedmiot posuw obrotowy. Sciernica wykonuje też posuw wzdłużny. Przedmiot nadaje ruch tarcza napedzająca
III)szlif. zew. pow. nieobrotowych:
1)szlif. płaszczyzn-szlif. pow. o zarysie krzywolinowym. Może być a) obwodowe- szli. Obwodem ściernicy, oś ściernicy jest równoległa do płaszczyzny szlifowania, ściernica wykonuje ruch główny obrotowy, przedmiot ruchy wzdłużne i posuw poprzeczny, b)czołowe-oś jest prostopadła do płaszczyzny szlifowania, ściernica wykonuje ruch główny obrotowy, przedmiot posuw wzdłużny lub poprzeczny
PODZIAŁ SZLIFIEREK:
I)Specjalizowane-do wałków wielowypustowych, taśmowe, dwutarczowe
II)Specjalne-p. narzędziowy, motoryzacyjny, łożyskowy, hutniczy
III)Ogólnego przeznaczenia-dzielą się na:
1)Do wałków- wykonywane jako kłowe (uniwersalne i produkcyjne) oraz bezkłowe. T. Produkcyjne-wałek zamocowany w kłach wykonuje posuw obrotowy, ściernica ruch główny obrotowy i ruchy wzdłużne, szlif. te pracują w cyklu automatycznym, są przezn. Do obróbki pow. walcowych, stożkowych i czołowych. T. Uniwersalne-do szlif. pow. walcowych lub stożkowych o dużej zbieżności, posiada dodatkowe oprzyrządowanie, co pozwala na szlif. otworów walcowych, stożkowych, które umocowane są w uchwycie. Ma możliwość skrętu stołu, ma skrętny wrzeciennik ściernicy, tworząca stożka jest równoległa do osi ściernicy. Szlif. bezkłowe- może odbywać się z posuwem osiwym i promieniowym. Bezkłowe charakteryzują się dużą wydajnością i dokładnością, są stosowane w produkcji wielkoseryjnej i masowej, ściernica robocza obraca się bardzo szybko( 30-35 m/s)
2)Do otworów-produkowane jako uchwytowe( zwykłe i planetarne) oraz bezuchwytowe. Zwykłe są przeznaczone do otworów walcowych i stożkowych oraz pow. czołowych, przedmiot zamocowany jest w szczękach, ściernica wykonuje ruch główny posuwowy i poprzeczny. Planetarne służą do szlif. otworów nieobracających się. Wrzeciono obraca się wokół swojej osi i wokół przed. obrabianeg9o.
3)Do płaszczyzn-dzielą się na obwodowe i czołowe. Obwodowe(magnesówka)- przedmiot jest mocowany do stołu za pomocą pola magnetycznego. Szlifowane są ferromagnetyki lub przedmioty szlifowane w ferromagnetykach. Ściernica wyk. r. główny obrotowy, stół przesuwa się w kierunku wzdłużnym i poprzecznym, oś obrotu jest równoległa do pow. stołu. Czołowe- oś obrotu jest prostopadła do pow. stołu
ŚCIERNICE:-nietypowe narzędzia o nieznanej liczbie ostrzy i dużej prędkości obrotowej
1)Ściernice diamentowe- składa się z metalowego korpusu(tarcza), warstwa robocza wykonywana z ziaren diamentu
2)Ściernice niediamentowe-najczęsciej stosowane wielkości: typ, rodzaj, odmiana(każda ma swój symbol), wymiary ściernicy, gatunek i rodzaj materiału ściernego(ścierniwa), wielkość ziarna ściernego, twardość, struktura, rodzaj spoiwa
MATERIAŁY ŚCIERNE-subst. O dużej twardości, naturalne lub sztuczne stosowane do wykorzystywania ściernic. Rodzaje:
1)naturalne-a-diament naturalny D, b- korund AN-materiał posiadający twardość, drugie miejsce po diamencie, główny składnik to krystaliczny tlenek glinu, c-szmergiel N- ziarnista odmiana korundu, ma mniejszą twardość, d- kwarc K( kwarcyt, piaskowiec), e- krzemień KM- nasyp na papiery i płótna ścierne
2)sztuczne- a-diament syntetyczny SD- bardziej kruchy od diamentu i bardziej szorstki, Służą do wykonywania ściernic i do ostrzy-obciągaczy ściernych, b-borazon- regularny azotek boru(elbot, kubonit), ma większą odporność termiczną a twardość zbliżoną do diamentu, służy do wyrobu ściernic stopów trudno obrabianych, c- węglik boru BC- posiada większą twardość niż węglik krzemu, ale mniejszą niż borazon, nie stosuje się do ściernic, bo w temp. 700-750ºC łatwo ulega utlenianiu, d- węglik krzemu(karorund) d- w Polsce wyst. w dwóch odmianach: 99C(zielony, odporny na wysokie temper., duża twardość), 98C(czarny, bardzo kruchy). Stosuje się je do wykonywania ściernic przeznaczonych do szlifowania materiałów twardych i grubych oraz materiałów o małej wytrzymałości(gumy), e- elekrokorundA-99A(szlachetny), 95A(zwykły), w porównaniu z korundem jest bardziej jednorodny, ma mniej domieszków, ma dużą odporność na ścieranie
3)osełki ścierne-kwadratowe, prostokątne, trójkątne, okrągłe, półokrągłe, owalne
NADDATKI NA OBRÓBKĘ:
Naddatek- objętość materiału przewidziana do zdjęcia. Szlifowaniu poddajemy wałki, otwory i płaszczyzny. Dla wałków i otworów o małych ściernicach(10-20 mm), małych długościach(l=20-30 mm) i dla niewielkich płaszczyzn o pow. 100*100mm przyjmuje się naddatek 0,15-0,20 mm. Dla wałków i otworów o dużych średnicach(d=200-400mm), l=200-800mm i płaszczyznach o pow. 500*200 przyjmuje się naddatek 0,40-0,60 mm. Naddatek mierzy się na średnicy. Naddatek można zdejmować za jednym przejściem
USTALENIE PRZEDMIOTU OBRABIA-
EGO W UCHWYCIE:
Warunkiem koniecznym jest związanie przedmiotu obrabianego i narzędzia z obrabiarką. Do tego celu służą urządzenia o nazwie wyposażenie obrabiarek: uchwyt, oprawki, przyrządy.
a)uchwyty obróbkowe- pomoce warsztatowe służące do ustalenia położenia i mocowania przedmiotu obrabianego na obrabiarce
b)oprawki narzędziowe- pomoce warsztatowepzeznaczone do ustalania i mocowania narzędziana obrabiarce
c)przyrządy obrabiarkowe- urządzenia przewiziane do rzszerzania możliwości technologicznych obrabiarki. Stanowią przedłużenie schematu kinematycznego łańcucha. Zaliczamy do nich:stoły obrotowe do frezarek, podzielnicę uiwer-
salną, głowice wielowrzecionowe do wiertarek
Uchwyty obróbkowe:
a)normalne-kły tokarskie, trzpienie tokarskie, uchwyty samocentrujące, mogą umożliwić jednoczesną obróbkę wielu przedmiotów, zwiększa dokładność obróbki, daje możliwość zatrudnie-
nia robotnika o mniejszych kwalifikacjach
zmniejsza wysiłek fizyczny i umysłowy pracownika
b)specjalne- skracają czas pomocniczy operacji, przez. do obr. określonego przedmiotu na danej obrabiarce
c)normalne- uchwyty, które zostały przerobionelub zaopatrzone w dodatkowe elementy w celu dostosowania ich do ustalenia i mocowania określonego przedmiotu, np. imadło zaopatrzone
w specjalne szczęki
USTALENIE:
Ustalenie jest to odebranie przedmiotowi
obrbianemu pewnej liczby stopni swobodyKażde ciało swobodne ma 6 stopniSwobody. Dzieli się na:
a)całkowite-kołki ustawcze dają gwaran-
cję, że środek otworu będzie miał długości,jakie miał instruktor. Elementy oporowemogą być mniej dokładnie wykonane.Służą one tylko do przejmowania sił.
b)częściowe-przedmiot może się
przesuwać i obracać. Przedmiot na
płaszczyźnie ma 3 stopnie swobody
Przestalenie-ten sam stopień swobody
Jest odbierany jednocześnie przez 2
lub więcej elementów ustawczych
Większość przedmiotów jest ustalana
najczęściej na płaszczyznach oraz na
pow. walcowych wew. i zew.Do ustalania przedmiotów płaszczyznami stosuje się kołki( z łbem wypukłym,
naciętym i płaskim), płytki ustawcze
lub płaszczyzny korpusu uchwytu kołki z łbem wypukłym są stosowane,gdy ich powierzchnia styka się z surową powierz. odlewu. Kołki z łbem naciętym są używane, aby uniknąć przesuwu przedmiotupodczas obróbki, nie używamy ich, gdy przedmiotma pow. obrobioną. Kołki z łbem płaskim są używane najczęściej, wystarczy je przeszlifować
na równą wysokość
Płytki ustawcze (oporowe):
Są stos. przy przedmiotach większych i cięższych.Płytki gładkie (bez rowków) są stos. na bocznych i górnych pow. uchwytu. Płytki z rowkami są zewidziane do ustalania na dolnej płaszczyźnie Płaszczyzny korpusu uchwytu- jeśli przedmiot Obrabiany wykonany jest z materiału miękkiego lub jest mało sztywny to pow. styku jego z elementemoporowym ustawia się na płaszczyżnie korpusu uchwytu
Ustalenie pow. zew. walcowymi:
-na pryźmie- nie zależy od wielkości przedmiotukąt styku będzie na środku
-dwóch płaszczyzn wzajemnie prostopadłych
-za pomocą kołków
-różnego rodzaju tuleje samodociskowe
Ustalenie pow. kulistymi:
-Warunki zamocowania prz. w uchwycie:
1.Siły mocowania powinny być dostatecznieduże tak, aby przedmiot podczas obróbki nie zmieniał położenia
2. Siły mocowania nie powinny powodować odkształcenia lub uszkodzenia pow. przedmiotu
3.Punktu przyłożenia sił zamocowania powinnyznajdować się w pobliżu pow. obranianych
4.Zamocowanie i odmocowanie przedmiotupowinno być możliwie szybkie
5.Elementy mocujące powinny być bezpieczne,wygodne w obsłudze
-Rodzaje zamocowań w zależności od przyję-
tych kryteriów:
a)ze względu na sposób- sztywne i elastyczneSztywne dzieli się na: gwintowe, klinowe,minośrodowe, krzywkowe, dźwigniowe.Elastyczne dzieli się na: sprężynowe, pneumatyczne
hydrauliczne, elekltromagnetyczne, magnetyczne,pneumatyczno-klinowe. Prz moc. Sztywnych mocowanie musi być mocniejsze
b)ze wzg. na udział elementów mocujących-bezpośrednie i pośrednie. Przedmiot jest mocowany przez element gwintowy
c)ze względu na liczbę miejsc działania sił zamocowania- jednomiejscowe- mogą byćbezpośrednie i pośrednie i wielomiejscowe-zawsze są pośrednie
d)ze wzg. na liczbę jednocześnie mocowanych przedmiotów- jedno- i wieloprzedmiotowe.