andrag0gika Kształcenie dorosłych, Notatki Pedagogika Studia dzienne


PREZENTACJĘ PRZYGOTOWALI:

Kształcenie dorosłych - ogół czynności i procesów, umożliwiających ludziom dorosłym uzyskanie orientacji w otaczającej ich rzeczywistości przyrodniczej i społecznej. Jest to więc wyposażenie ich w określone wiadomości, umiejętności i nawyki, w określone zdolności poznawcze, w umiejętności samodzielnego dalszego zdobywania wiedzy i wreszcie też w naukowe podejście do otaczającej rzeczywistości (K. Wojciechowski 1986)

Część jednak osób dorosłych zdobywa wiedzę w toku kształcenia systematycznego, w najważniejszej jego fazie, to jest na dziennych studiach wyższych. Ta grupa osób dorosłych nie wchodzi w zakres zainteresowań andragogiki. Tak więc kształcenie osób dorosłych z punktu widzenia andragogiki, jest to kształcenie osób, które ukończyły lub przerwały przed laty naukę szkolną , a następnie podjęły ją na nowo, kontynuując jednocześnie pracę zawodową, przerywając ją na pewien czas lub też z niej, z powodu stanu zdrowia bądź też podeszłego wieku.

Potrzeby edukacyjne ludzi dorosłych są wiec bardzo szerokie i bardzo i bardzo zróżnicowane. Ich realizacji służy system tak zwanej oświaty dorosłych.

Oświatę dorosłych można określać rozmaicie; zastępuje ona kształcenie początkowe dla znacznej części ludzi dorosłych na świecie; uzupełnia kształcenie początkowe lub zawodowe wielu ludzi, którzy nie uzyskali dostatecznego wykształcenia; przedłuża kształcenie i pomaga ludziom w sprostaniu nowym wymaganiom stawianym przez środowisko, doskonali wiedzę i umiejętności tych, którzy osiągnęli stosunkowo wysoki poziom wykształcenia; otwiera przed wszystkimi ludźmi drogi indywidualnego rozwoju.

Generalnie rzecz biorąc oświata dorosłych jest rodzajem systemu społecznego, którego cele i zadania ulegały i ulegają ciągłej ewolucji. Potrzeby oświatowe dorosłego społeczeństwa są też rezultatem przemian i osiągnięć szkolnictwa powszechnego oraz postępu w upowszechnianiu oświaty i kultury.

Kształceniu dorosłych wyznaczane są bardzo różne funkcje, w zależności od kryteriów ich określania i roli , jaką kształceniu dorosłych w jego formalnym i nieformalnym kształcie, wyznaczają różni specjaliści. Są to funkcje:

  1. wyrównawcza (kompensacyjna) kształcenia,

  2. dokształcania i doskonalenia zawodowego,

  3. zaspokajania niektórych potrzeb wolnoczasowych ludzi dorosłych.

  1. Inaczej mówiąc zastępczą czy uzupełniającą pełni oświata dorosłych wtedy, gdy wyrównuje ona braki w podstawowym wykształceniu szkolnym ludzi dorosłych. Ma to miejsce np. na kursach dla analfabetów(jeśli takie są organizowane), w szkole podstawowej dla dorosłych, gdzie uzupełnia się wykształcenie uczniów w zakresie ośmiu klas, oraz w szkołach ponadpodstawowych dla dorosłych o charakterze ogólnokształcącym.

  2. Drugi z wielkich obszarów zadań oświaty dorosłych wiąże się z pełnieniem przez nią funkcji kształcenia, dokształcenia i doskonalenia zawodowego. Mówiąc ,,kształcenie zawodowe'' mamy tu na myśli naukę określonego zawodu od podstaw, dokształcenie zawodowe polega na uzupełnianiu wiedzy i umiejętności wymaganych od pracownika na określonym stanowisku; zazwyczaj oznacza ono zdobywanie kwalifikacji do wykonywanej przez niego pracy lub zajmowanego stanowiska, natomiast doskonalenie zawodowe dotyczy osób, które posiadają już kwalifikacje średnie lub wyższe; ma ono na celu aktualizację i modernizację wiedzy i umiejętności zawodowych, związanych z zajmowanym stanowiskiem; może ono też oznaczać ściślejsza specjalizacje w zawodzie.

Doskonalenie zawodowe dla utrzymania się na swoim stanowisku pracy, przejście do zawodu niewiele różniącego się od wykonywanego a nawet całkowita zmiana profesji, to dla coraz większej liczby osób w wieku aktywności zawodowej konieczność i potrzeba coraz bardziej nagląca.

  1. wreszcie oświata dorosłych szeregiem swych ofert i działań zmierza do zaspokojenia niektórych potrzeb wolnoczasowych osób dorosłych. Potrzeby te związane sa z aktywnością poznawcza pozazawodowa osób pracujących , a także z rożnymi zainteresowaniami osob starszych.

Formy oświaty dorosłych realizujące te funkcje, to przede wszystkim działalność związana z popularyzacją wiedzy, spotkaniami z osobami znaczącymi , a także i wiele działań faktycznie z zakresu dokształcania zawodowego.

Jednym z przykładów choć przecież nie jednym, takich działań oświatowych realizujących nie tylko jedna funkcje, są tak wielkim cieszące się obecnie powodzeniem kursy języków obcych.

Główne strategie kształcenia dorosłych.

Bliższa analiza kształtu współczesnej oświaty dorosłych pozwala dostrzec w niej kilka takich podstawowych dróg oddziaływań edukacyjnych funkcjonujących w sferze zarówno tak zwanej edukacji formalnej dorosłych jak i edukacji nieformalnej. Owe podstawowe drogi oddziaływań są w swojej istocie, strategiami kształcenia dorosłych. W szczególności pod pojęciem „Strategia kształcenia” rozumieć będziemy konkretny zbiór reguł , określających jednoznacznie, w konkretnej sytuacji, która powstała w trakcie kształcenia, wybór określonego działania przez uczestników danego procesu kształcenia, w tym wypadku procesu kształcenia dorosłych (J. Skrzypczak 1991).

  1. Strategia klasowo- lekcyjna

  2. Strategia kursów dokształcających

  3. Strategia kształcenia zdalnego

  4. Strategia samokształcenia

  5. Strategia kół oświatowych

  6. Strategia kształcenia za pomocą żywego słowa

  7. Strategia kształcenia za pomocą słowa drukowanego

  8. Strategia doradcza

  9. Strategie mieszane.

  1. Podstawę strategii klasowo-lekcyjnej, typowo szkolnej, stanowi bezpośrednie nauczanie zbiorowe, podział uczniów na klasy a czasu uczenia się na jednogodzinne (zazwyczaj 45-minutowe) lekcje, oraz sprawdzenie postępów uczniów i programowanie ich z klasy do klasy.

  2. Kursy te są dość szczególną i odmienna formą dokształcania i doskonalenia zawodowego, o bardzo rożnym czasie trwania , od kilku dni czy tygodni do roku. Rozróżnia się kursy różnych kategorii, w zależności od kierunku kształcenia, poziomu i celu kursu, a także w zależności od tego , kto jest ich organizatorem. Przeważająca część kursów dokształcających posiada charakter zaoczny.

  3. Kształcenie zdalne to kształcenie kierowane z dala, pośrednio przez nauczyciela i za pomocą takich środków jak korespondencja, podręczniki, poradniki, emisje radiowe i telewizyjne, filmy, płyty, telefony itp. . Strategia kształcenia zdalnego obejmuje kształcenie korespondencyjne oraz kształcenie za pomocą środków masowego przekazu.

  4. Samokształcenie jest to sposób osiągania wykształcenia poprzez działalność, której cele, treści, warunki i środki ustala nam podmiot. O powodzeniu działań samokształceniowych podmiotu decydują przede wszystkim dwa czynniki: stopień motywacji do opanowania określonej wiedzy oraz stopień znajomości określonych technik samokształceniowych, a także i własnych predyspozycji w tym względzie.

  5. Zasadnicza formę organizacyjna występująca w tej strategii jest kolo lub zespół. Uczestników koła czy zespołu łączy jakiś wspólny cel oświatowo- wychowawczy lub cel społeczny.

  6. Strategia ta ma charakter kształcenia swobodnego, w trakcie którego nie sprawdza się umiejętności i wiadomości nabywanych przez słuchaczy, nie przeprowadza się żadnych egzaminów, a w konsekwencji nie wydaje się tez świadectw, które by uczniom lub słuchaczom nadawały jakieś konkretne uprawnienia. Druga cecha tej strategii, to bezpośredniość oddziaływania nauczyciela na uczniów lub słuchaczy. Trzecia cecha tej strategii to swoboda w układaniu przez organizatorów konkretnego programu działania, możliwość dostosowywania go do aktualnych lub ujawniających się w toku pracy zainteresowan osob uczących się.

  7. W tej strategii występuje najbardziej luźny związek pomiędzy podmiotem a przedmiotem oddziaływania, którym jest książka lub czasopismo o wybranej tematyce. Podstawowe instytucje oświatowe, które wspierają tę strategię to biblioteki, czytelnie i kluby.

  8. Istotą tej strategii doradczej jest udzielanie, przes specjalistę danej dziedziny, fachowej porady osobom tej porady oczekującym. Obecnie np. rozwija się silnie doradztwo rolnicze, doradztwo na terenie zakładu pracy, doradztwo edukacyjne oraz doradztwo pracy - udzielające pomocy osobom poszukującym zatrudnienia.

  9. W praktyce działań oświaty dorosłych występuje wiele inicjatyw, które realizowane są z wykorzystaniem więcej niż jednej z opisanych tu strategii podstawowych. Jedną z nich są tzw. Uniwersytety Trzeciego Wieku, skupiające ludzi starszych na różnego rodzaju wykładach , w różnego rodzaju kołach zainteresowań , na seminariach, konwersatoriach, lektoratach języków obcych.

Pojęcie procesu kształcenia.

Proces kształcenia (zamiennie proces nauczania - uczenia się) osób dorosłych, jest to zespół zdarzeń, w rezultacie których dochodzi u podmiotu tego procesu - ucznia- do określonych zmian w jego szeroko rozumianej wiedzy (W. Okoń)

Dodać tu trzeba, iż równolegle do procesu nauczania-uczenia się, a właściwie nierozerwalnie się z nim splatając, biegnie proces wychowawczy Czy człowiek dorosły podlega także oddziaływaniom wychowawczym otoczenia? Czy zmienia się pod ich wpływem? Oczywiście, że tak! Wychowanie, rozumiane jako proces kształtowania tzw. Cech kierunkowych człowieka, podobnie jak i uczenia się trwa przez całe życie.

Każdy konkretny proces kształcenia zmierza do realizacji wcześniej ustalonych jego celów, sformułowanych w odniesieniu do podmiotu kształcenia- ucznia, którym w naszym przypadku jest osoba dorosła. Cele te realizowane sa poprzez wprowadzenie do procesu kształcenia określonych jego treści. Nad doborem tych treści i prawidłowym ich transferem do ucznia czuwa nauczyciel, odwołując się do odpowiednich zasobów teorii nauczania- uczenia się, a w szczególności do zasad nauczania wiedzy o metodach i formach kształcenia oraz dydaktycznych środkach ( rys.);

Każdy konkretny proces kształcenia toczy się w określanym miejscu i czasie, a także w ramach określonej strategii kształcenia. Wszystkie te czynniki to podstawowe uwarunkowania, a zarazem części składowe każdego konkretnego procesu kształcenia dorosłych, które winny zostać uwzględnione i ustalone oddzielnie w każdym konkretnym przypadku.

Cele kształcenia to świadomie założone skutki, które zamierza osiągnąć kierujący danym kształcenia wobec jego podmiotu - lub też, inaczej mówiąc, sensowne, świadome, z góry oczekiwane, planowe a zarazem konkretne efekty danego procesu kształcenia (C. Kupisiewicz)

Uniwersytety Trzeciego Wieku zaspokajają głód wiedzy i wyposażają w różnorodne wiadomości i umiejętności ludzi starszych, dysponujących w związku z przejściem na emeryturę nadwyżką wolnego czasu, chcących czas ten właśnie wypełnić. Kursy języków obcych , prelekcje, wykłady, pogadanki, to kolejne działania, zmierzające do realizacji jeszcze innych grup celów, nie zawsze wyodrębniających się w konkretne ich zespoły , ale traktowanych oddzielnie i wyznaczanych na bieżąco w miarę pojawienia się problematyki interesującej dostatecznie liczne grono dorosłych.

Obszar pierwszy to cele, które nazwiemy merytorycznymi, wiążą się bowiem przede wszystkim z problematyka merytoryczna konkretnego procesu kształcenia realizowanego w ramach określonego kursu, studium czy innej formy dokształcenia. Są one specyficzne dla danego kursu i z nim ściśle związane.

Drugi obszar celów kształcenia , w ramach którego rozwijać należy u tego słuchacza umiejętność analizy, syntezy, uogólniania itd., a ponadto wdrażać go do samodzielnych i poprawnych analiz własnych doświadczeń, wyrabiać umiejętności ich sprawdzania i weryfikacji.

Istnieje bowiem trzeci obszar celów, bardzo istotnych w kształceniu dorosłych, choć nie jest dla każdego kształcenia specyficzny. Chodzi o wyrabianie w uczniach dorosłych umiejętności samodzielnego uczenia się, samodzielnego zdobywania wiedzy.

Wiele form kształcenia dorosłych odwołuje się do formuł sterowanego samokształcenia gdzie kontakt nauczyciela ze słuchaczem jest tylko sporadyczny, a znaczną część materiału programowego słuchacz musi opanowywać samodzielnie.

Tak więc nauczanie dorosłych jest o tyle łatwiejsze, iż są to na ogół ludzie samodzielni, zdyscyplinowani, myślący poważnie, bardziej odporni na trudności, bardziej zrównoważeni; ale i o tyle trudniejsze, iż wymaga innych, bardziej indywidualnych metod nauczania, aniżeli stosowane w praktyce kształcenia systematycznego, Trzeba i to wziąć pod uwagę, iż uczeń dorosły poza nauką ma na ogół jeszcze na `'głowie'' sprawy zawodowe, problemy rodzinne i być może szereg innych, co nie pomaga mu skupić się na zajęciach.

Zastosowanie metody reprezentacyjnej, a wyniki badania uogólniono na populację generalną. Badanie zostało przeprowadzone na niezależnej próbie gospodarstw domowych, wylosowanych w IV kwartale 2006 r. „Kształcenie dorosłych” było badaniem jednorazowym, o charakterze dobrowolnym. Zostało wykonane techniką bezpośredniego wywiadu z respondentem z wykorzystaniem papierowego kwestionariusza. Zrealizowano w 13,3 tys. gospodarstw domowych. Głównym celem badania było uzyskanie informacji na temat uczestnictwa osób w wieku 25-64 lata w kształceniu formalnym, pozaformalnym i nieformalnym, jak również informacji nt. znajomości języków obcych, umiejętności korzystania z komputera oraz udziału osób badanych w wydarzeniach kulturalnych i w życiu społecznym.

Analiza wyników badania Kształcenie dorosłych

1. Ogólna ocena aktywności edukacyjnej ludności

Założeniem badania było określenie, jaki odsetek zbiorowości osób w wieku 25-64 lata, które w większości „wyszły” z tradycyjnego cyklu nauki, podnosi/zmienia wykształcenie (dokształca się lub zmienia kwalifikacje zawodowe) i czy jest to związane z pracą czy z własnymi zainteresowaniami. Przyjęcie dolnej granicy wieku - 25 lat - miało na celu

ograniczenie zbiorowości osób, które kontynuują „tradycyjny/ciągły cykl” edukacji. Pytania na temat kontynuacji kształcenia dotyczyły sytuacji w ciągu 12 miesięcy przed badaniem

(tzn. okres obserwacji dotyczył w praktyce miesięcy: październik 2005-listopad 2006 r.).

W zbiorowości osób w wieku 25-64 lata jedynie co trzecia osoba (7390 tys.; 35,8%) podjęła (kontynuowała) w badanym okresie jakąkolwiek formę aktywności edukacyjnej

(co piąta osoba - 4503 tys.; 21,8% - uczestniczyła łącznie w kształceniu formalnym i/lub

pozaformalnym). Analiza skali uczestnictwa w kształceniu według poszczególnych form edukacji wskazuje, że w systemie „szkolnym” (kształcenie formalne) kontynuowała naukę co

dwudziesta osoba w wieku 25-64 lata (1141 tys.; 5,5%), natomiast częściej niż co piąta

(3829 tys.; 18,6%) dokształcała się na kursach i szkoleniach (kształcenie pozaformalne).

Najwięcej osób uczestniczyło w kształceniu nieformalnym, rozumianym jako samokształcenie bez pomocy nauczyciela (5247 tys., tj. 25,4% zbiorowości osób w wieku 25-64 lata). Wymienione formy kontynuowania edukacji można ze sobą łączyć, co należy

uwzględnić przy wyciąganiu wniosków z przedstawionych wyników badania. cechą dosyć istotnie różnicującą uczestnictwo w edukacji jest miejsce zamieszkania. W badanym okresie 41,8% mieszkańców miast i 25,3%mieszkańców wsi w wieku 25-64 lata podjęło/kontynuowało jakąkolwiek formę nauki/dokształcania. Osoby zamieszkałe w miastach częściej uczą/dokształcają się w każdej z wymienionych form kształcenia. W edukacji w systemie formalnym (szkolnym) uczestniczyło 6,7% mieszkańców

miast (w analizowanej grupie wieku), a analogicznie liczony odsetek dla mieszkańców wsi

był o połowę niższy. Jednocześnie rzadziej niż co czwarta osoba zamieszkała w miastach

i tylko co dziesiąty mieszkaniec wsi uczestniczył w kursach/szkoleniach. Także samokształcenie było znacznie rzadziej wykorzystywane do uzupełniania własnej edukacji w przypadku mieszkańców wsi (18,0%) niż miast (29,6%). Kolejną cechą, charakterystyczną z punktu widzenia uczestnictwaw edukacji, jest wiek - im starsze osoby, tym w mniejszym stopniu uczestniczą w podnoszeniu/zmianie wykształcenia. Z oczywistych względów dotyczy to przede wszystkim kształcenia formalnego. Wśród osób w wieku 25-29 lat z tej formy kształcenia korzystało 18,1% osób, podczas gdy wśród osób w wieku 50 lat i więcej - odsetek ten wynosił poniżej 1%. W kształceniu pozaformalnym i nieformalnym również odsetki te z

mniejszają się wraz z przechodzeniem do analizy zbiorowości osób w starszych grupach wieku. W kursach i szkoleniach (kształcenie pozaformalne) uczestniczyła średnio co czwarta osoba w wieku 25-39 lat, co dwunasta - w wieku 55-59 lat i tylko nieznaczny odsetek osób w wieku 60-64 lata. W samokształceniu bez pomocy nauczyciela (kształcenie nieformalne) uczestniczy generalnie więcej osób, niż w pozostałych formach kształcenia, i ta prawidłowość ma miejsce w każdej grupie wieku, chociaż i tu, im starsza grupa wieku, tym mniejszy odsetek dokształcających się. Wśród osób w wieku 25-29 lat z tej formy kształcenia korzystało 32,2% osób, natomiast w zbiorowościosób w wieku 60-64 lata odsetek ten wynosił 14,7%. Im wyższy poziom uzyskanego wykształcenia, tym osoby częściej uczestniczą w różnych formach edukacji. Wśród osób w wieku 25-64 lata, które w IV kwartale 2006 r.

legitymowały się wykształceniem wyższym, blisko ¾ uczyło lub dokształcało się w okresie

poprzedzających 12 miesięcy. Wysoki odsetek osób z wyższym wykształceniem uczestniczących w kształceniu formalnym (16,1%) częściowo wynika prawdopodobnie

również z faktu, że osoby kontynuujące naukę na uczelniach wyższych w trybie

„tradycyjnym” (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła średnia i studia finalizowane w wieku

ok. 24 lat) kończyły w tym okresie uczelnie, aby zdobyć dyplom i z racji ich wieku objęte

zostały jednocześnie badaniem, podwyższając nieco statystykę Prawie 2/3 zbiorowości osób

w wieku 25-64 lata nie uczestniczyło w badanym okresie w żadnej formie uzupełnienia/zmiany edukacji, nawet w postaci tych form samokształcenia, które nie wymagają ponoszenia kosztów finansowych (13244 tys. osób). Osoby nieuczestniczące w żadnych formach kształcenia, to w jednakowym stopniu kobiety i mężczyźni. Różnica występuje natomiast w populacjach wyróżnionych ze względu na miejsce zamieszkania, wiek, poziom wykształcenia oraz status na rynku pracy. Ponad połowa mieszkańców miast

(58,2%) i aż ¾ (74,7%) zbiorowości osób zamieszkałych na wsi nie uczestniczy

w żadnej formie edukacji. Im starsze osoby, tym w mniejszym stopniu uczestniczą w podnoszeniu/zmianie wykształcenia lub dokształcaniu się. W przypadku najmłodszej analizowanej grupy wieku blisko połowa nie uczestni-czyła w jakiejkolwiek formie edukacji,

w przypadku populacji osób w wieku powyżej 55 lat - ponad ¾ nie podejmowało żadnej aktywności związanej z kształceniem.

Wyszczególnienie

W tym osoby uczestniczące*:

Osoby nieuczestniczące w żadnej formie kształcenia

W jakiejkolwiek formie kształcenia

W kształceniu formalnym

W kształceniu pozaformalnym

W kształceniu nieformalnym

w %

OGÓŁEM

Mężczyźni

Kobiety

Miesta

Wieś

35,8

35,4

36,2

41,8

25,3

5,5

4,8

6,2

6,7

3,5

18,6

18,2

18,9

22,6

11,4

25,4

24,8

26,0

29,6

18,0

64,2

64,6

63,8

58,2

74,7

*dane nie sumują się ogółem gdyż jedna osoba mogła uczestniczyć jednocześnie w kilku formach ksztąłcenia

Uniwersytety Trzeciego Wieku

Osobiście jestem zawsze gotowy się uczyć, choć nie zawsze lubię być nauczanym. - Sir Winston Churchill

1.Co to jest UTW?

Uniwersytet Trzeciego Wieku jest to placówka oświatowa dla osób w wieku emerytalnym, prowadząca systematyczne zajęcia, mające na celu upowszechnianie wiedzy w rożnych dziedzinach. W ramach tych zajęć tworzone są zespoły rekreacji ruchowej, grupy artystyczne, kursy przygotowujące słuchaczy do organizowania aktywności własnej. Wszystko to w celu włączenia osób starszych do systemu kształcenia ustawicznego, aktywizacji intelektualnej, psychicznej i fizycznej, a także opracowania metod profilaktyki gerontologicznej.

2. Geneza powstania.

Ich geneza związana jest z nazwiskiem prof. Pierr'a Vellas, francuskiego uczonego,z którego inicjatywy w roku 1972 w Tuluzie powstała pierwsza tego typu placówka. Uniwersytety Trzeciego Wieku spełniają w życiu ludzi starszych bardzo ważną rolę, ponieważ propagują profilaktykę gerontologiczną, co pozwala cieszyć się lepszym zdrowiem. Można śmiało stwierdzić, że zaspokajają potrzeby czysto poznawcze i pozwala się twórczo rozwinąć seniorom. Uczestnictwo w zajęciach uniwersytetu sprzyja dobrej kondycji psychofizycznej i pozwala kompensować braki w posiadanym wykształceniu. A co najważniejsze, zapełniają wrażenie wszechogarniającej pustki i samotności poprzez danie poczucia przynależności i umożliwienie przebywania ludziom starszym w grupie rówieśniczej. W ogromnej mierze sprzyja to integracji społecznej osób starszych i eliminuje zjawisko wykluczenia

społecznego. Dlatego dla wielu seniorów tak ważne jest uczestnictwo w zajęciach tego rodzaju placówek oraz aktywne włączanie się i organizowanie pracy uniwersytetów. Potwierdzić to może fakt, że większość Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce to organizacje społeczne, w których głównie pracują wolontariusze, samodzielnie zdobywający fundusze na działalność swoich towarzystw.

Uniwersytety Trzeciego Wieku mają w Polsce ponad 25-letnią tradycję. Pierwszy powstał z inicjatywy prof. Haliny Szwarc w 1975 r. w Warszawie przy Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego. Mimo, że naczelną zasadą przy tworzeniu UTW było ich tworzenie przy uczelniach wyższych i ścisłe powiązanie z uniwersytetem, wyższą szkołą pedagogiczną czy akademią medyczną, to zaczęto również przyjmować inne formy organizacyjne, np. w postaci stowarzyszeń.

3.Dwie koncepcje tworzenia UTW.

Pierwsza, gdy pod mianem tym rozumie się placówkę strukturalnie stanowiącą część uniwersytetu lub innej wyższej uczelni. Wówczas udział w studiach, oprócz możliwości kształcenia się i rozwoju naukowego, jest nobilitacją i może wiązać się z możliwością uzyskania dyplomu.

Druga, gdy UTW jest luźno powiązany z wyższą uczelnią lub środowiskiem akademickim i prowadzi działalność popularno-naukową połączoną z działalnością kulturalno-rekreacyjną. Obecnie oba typy uniwersytetu w występują równolegle, jednak bardziej zaznacza się przewaga uniwersytetów drugiego typu.

*Uniwersytety Trzeciego Wieku spełniają postulat kształcenia ustawicznego jako placówki oświatowe i ośrodki kształcenia przeznaczone dla dorosłych, przede wszystkim dla osób starszych. Proponują rożne typy zajęć od wykładów i seminariów, typu akademickiego poprzez pracę w rozmaitych amatorskich kołach zainteresowań i zespołach artystycznych do spotkań towarzyskich.

Placówki te, choć nawiązują do akademickiej formy kształcenia i przyjmują nazwę uniwersytetu, nie stosują praktyki wystawiania ocen, egzaminów, granicy wieku ani wymogów formalnych, nie prowadzą też zajęć typowych dla uczelni akademickich. Wiadomo jednak, że są one przeznaczone dla ludzi z co najmniej średnim wykształceniem. Niektóre zaopatrują słuchaczy w indeksy, w których stosuje się uzyskanie podpisu wykładowcy czy prowadzącego seminaria, a zawsze, gdy ta forma jest prowadzona, adnotację o rocznym udziale w zajęciach.

4. Oferta edukacyjna


Oferta edukacyjna UTW jest bardzo wszechstronna i zróżnicowana. Podstawowymi zajęciami dydaktycznymi są wykłady, które w zależności od rodzaju placówki odbywają się raz lub dwa razy w tygodniu. Tematyka prowadzonych zajęć poruszana jest najczęściej w dwóch blokach tematycznych mieszczących się w zakresie nauk humanistycznych i biologiczno-medycznych.

W ramach bloku pierwszego, obejmującego zagadnienia dotyczące nauk humanistycznych, prowadzone są wykłady poświęcone m.in. Historii, filozofii, psychologii, literaturze, polityce, muzyce i historii sztuki. Ponadto odbywają się również spotkania ze sławnymi ludźmi.

Blok drugi porusza zagadnienia związane m.in. Z profilaktyką gerontologiczną, ciekawostkami biologiczno-medycznymi oraz obejmuje tematykę związaną z informacjami dotyczącymi zdrowego stylu życia. Po wykładach słuchacze mają możliwość zadawać wykładowcom pytania lub uczestniczyć w dyskusji poświęconej aktualnie poruszanej tematyce.


Zajęcia są fakultatywne, a przedmioty, choć posługują się nazewnictwem ogólnie przyjętym, zawierają często tematykę bardzo różną (np. zajęcia z filozofii mogą obejmować zarówno temat z logiki formalnej, jak estetyki czy teologii, co zależy i od życzeń samych uczestników i od zainteresowań tematycznych osoby prowadzącej zajęcia). Wiele zajęć prowadzi się z udziałem rożnych podmiotów komercyjnych. Powszechna jest praktyka udziału agentów reklamowych, zwłaszcza firm farmaceutycznych i kosmetycznych. Ostatnio uniwersytety trzeciego wieku wykorzystują agenci banków. Zajęcia takie, mimo ich komercyjnego charakteru, uznaje się za pożyteczne. Agenci banków mogą bowiem bardziej dokładnie poinformować słuchaczy na temat np. ostatnio reklamowanej formy oszczędności dla celów emerytalnych. Agenci firm kosmetycznych radzą zwłaszcza paniom na temat stosowania kosmetyków. Zwykle są to albo lekarze dermatolodzy albo farmaceuci, więc porady mają istotnie walor fachowości.

Niezmiennym powodzeniem u członków UTW cieszą się zajęcia o charakterze rekreacyjnym: gimnastyka usprawniająca, turystyka piesza czy rowerowa, krajoznawstwo i zespoły gier towarzyskich (tu głównie brydż i szachy).
Stałym elementem programu dydaktycznego są kursy języków obcych, głównie angielskiego i niemieckiego.

Największym jednak atutem UTW jest to, że stanowią one stałe miejsce permanentnych spotkań ludzi, którzy uznają zajęcia za teren spotkań towarzyskich, dających możliwość oderwania się od codziennego osamotnienia i realizacji potrzeby udziału w grupie społecznej. Wiele tych instytucji tworzy swoiste społeczności, w których powstają więzy znacznie wykraczające poza systematyczne spotkania w siedzibie placówki. Z reguły zajęcia o charakterze edukacyjnym kończą się biesiadą towarzyską, wieczorkiem tanecznym lub są prowadzone właśnie w formie towarzyskiego spotkania.

Innym typem działalności są rozmaite sekcje, zespoły czy grupy (różnie to się nazywa) artystyczne: koła plastyczne, zespoły śpiewacze, muzyczne, literackie
Zarówno te o charakterze edukacyjnym jak i artystyczne dają satysfakcję uczestnikom, którzy często chwalą się przynależnością do UTW a w otoczeniu cieszą się uznaniem, nie mówiąc już o znacznych sukcesach, kiedy ludzie w podeszłym wieku, na dodatek nie należący do artystycznych środowisk zawodowych biorą udział w wystawach, festiwalach, czerpiąc nawet z tego tytułu korzyści materialne.

5. Podsumowanie

Oferta Uniwersytetów Trzeciego Wieku jest różnorodna i bogata, odmienna w zależności od ośrodka przy którym UTW działa i został powołany, nie mniej jednak wciąż atrakcyjna

. O walorach rozwojowych uniwersytetów trzeciego wieku mówi raport pt. Zdrowie a edukacja (przygotowany na międzynarodowe seminarium UNESCO), (opracowany przez H. Demel i H. Szwarc), według których kształcenie osób starszych w uniwersytetach powoduje:

* rozwój osobowości,

* stworzenie i umacnianie więzi społecznych,

* rozwój zainteresowań i osiągniętej wiedzy,

* przekazanie społeczeństwu osobistych doświadczeń,

* dalszy, aktywny udział w życiu społecznym.

EDUKACJA LUDZI DOJRZAŁYCH W MAŁEJ GMINIE

Dla porównania systemów kształcenia ludzi dojrzałych w mieście, chciałabym przedstawić sytuację w jakiej znajdują się ludzie dojrzali pochodzący z małej gminy.

Sytuacja ta dotyczy Miasta i Gminy Polanów, oddalonego o 40 km od Koszalina.

Z danych statystycznych zaczerpniętych z Urzędu Miasta i Gminy Polanów stan ludności samego miasta Polanów wynosi 3029 mieszkańców (jest to liczba mieszkańców, którzy są zameldowani na terenie miasta Polanów) w całej Gminie natomiast zameldowanych jest 6040 osób.

Dane statystyczne mieszkańców wg płci i wieku przedstawiają skany dokumentów zamieszczone na slajdzie.

Z tabeli jasno wynika, że osoby w wieku 60 + i 65 + stanowią 12,12% w samym Polanowie i 13,03% w całej Gminie.

Jak już często było mówione na naszych wykładach/ćwiczeniach ciężko jest dokładnie określić wiek dzisiejszego człowieka dojrzałego, choć wg metodologii Głównego Urzędu Statystycznego w wieku poprodukcyjnym znajdują się:

My jednak znając realia w Gminie Polanów, gdzie większość osób powyżej 50 roku życia nie jest już aktywna zawodowo przyjęliśmy, że zaliczymy tu do ludzi dojrzałych również osoby z przedziału wiekowego 50 +.

Przyjmijmy więc, że ok. 30 % ludności z przedziału 19-60 i 19-65 to dla nas także ludzi dojrzali, otrzymamy wyniku podające, że aż 32% miasta i 33% ludności Gminy Polanów to ludzie dojrzali.

( w rzeczywistości jednak większość młodych ludzi wyjechała w poszukiwaniu pracy, czy też w celu dalszego kształcenia się … dlatego też w szczególności sam Polanów wygląda dziś jak miasto emerytów i rencistów, co zresztą widać w tabelce … żadna większa liczba nie występuje w górnej jej części gdzie znajdują się dane dotyczące osób w wieku do 18 roku życia)

*Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia gminy wynosi 393,28 km. Gmina stanowi 23,6% powierzchni powiatu

*Polanów - powierzchnia - 7,37 km. kw.

Skoro już znamy ogólne inf. dotyczące populacji miasta i Gminy Polanów, chcielibyśmy przedstawić co do zaproponowania ma Gmina jednej z najliczniejszej (o ile nie największej) grupie swoich mieszkańców jeśli chodzi o edukację i możliwość rozwoju ….

Jakie możliwości kształcenia mają ludzie z terenów wiejskich w rzeczywistości ….

Z informacji zebranych w polanowskich instytucjach wynika:

BIBLIOTEKA ORGANIZUJE CYKLICZNE SPOTKANIA (1-2 RAZY W MIESIĄCU) DLA SENIORÓW, DZIĘKI KTÓRYM SENIORZY NASZEJ GMINY MAJĄ MOŻLIWOŚĆ ROZWOJU I KSZTAŁCENIA, OSTATNIO ZORGANIZOWANE BYŁY:


Z zakresy kształcenia i kultury:

1998 - W Łodzi powstaje „Centrum Nauki i Biznesu Żak”. Firma działa na terenie Łodzi prowadząc szkoły policealne, kursy języków obcych oraz przygotowujące do egzaminów maturalnych.

2007 - „Żak” ma już 55 oddziałów w całej Polsce.

04.07.2010 - Twarzą Żaka zostaje znany aktor Cezary Żak.

Centrum nauki i biznesu Żak w Koszalinie oferuje następujące kierunki kształcenia dla osób dorosłych:

(Szkoła jest dla każdego kto ukończył szkołę średnią.)

Oferta darmowa:

Technik BHP: dla osób nowych i chcących podnieść swoje kwalifikacje. Oferta skierowana dla osób młodych jak i starszych. W wielu firmach potrzebna jest osobą od BHP.

Technik informatyk,

opiekunka środowiskowa

opiekun domu pomocy społecznej

technik usług kosmetycznych

technik rachunkowości

technik administracji

Oferta odpłatna:

Biomasaż

Dekorator wnętrz

Przedstawiciel handlowy

terapeuta do spraw uzależnień

Wizażystka/Stylistka

Fryzjer Damski/Męski

Dla osób, które by chciały podjąć naukę na tych kierunkach, ale uniemożliwia im to wykształcenie mogą podnieść swoje wykształcenie również w tej szkole.

Liceum ogólnokształcące :

Szkoła kształci w cyklu trzyletnim. Kształcenie odbywa się w oparciu o programy umieszczone w szkolnym zestawie programów nauczania. Do szkoły przyjmowani są absolwenci gimnazjum, ośmioletniej szkoły podstawowej oraz zasadniczej szkoły zawodowej.
Liceum Ogólnokształcące jest szkołą dla dorosłych kształcącą w formie zaocznej, której ukończenie umożliwia uzyskanie wykształcenia średniego oraz świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego.

- Zajęcia w szkołach są prowadzone w systemie zaocznym - sobota i niedziela,

średnio co 2 tygodnie;

- Rok szkolny dzieli się na dwa semestry;

- Podstawą oceniania i klasyfikowania Słuchaczy są egzaminy semestralne, do których

dopuszcza się osobę, która uczęszczała na konsultacje zbiorowe (50% frekwencji na każdym

przedmiocie) i uzyskała z wymaganych prac kontrolnych oceny pozytywne;

- Warunkiem promowania Słuchacza na następny semestr (lub ukończenia szkoły) jest

uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich egzaminów semestralnych;

- Słuchacz, który nie przystąpił do egzaminu semestralnego, z ważnych przyczyn losowych,

może uzyskać zgodę na termin dodatkowy, składając u dyrekcji właściwe podanie, w terminie

do dnia Rady Pedagogicznej;

- Słuchacz, który otrzymał ocenę semestralną niedostateczną z dwóch przedmiotów

edukacyjnych, ma prawo przystąpienia do egzaminu poprawkowego;

- Słuchacz może powtarzać semestr jeden raz w okresie kształcenia w szkole, w tym celu

należy złożyć podanie o powtarzanie semestru w sekretariacie szkoły w wyznaczonym

terminie;

- Warunkiem ukończenia szkoły, w dwuletnich szkołach policealnych, jest odbycie

obowiązkowych praktyk zawodowych;

Organizowane są również kursy np: Kadry, płace, ZUS

Program kursu obejmuje:  organizację i techniki pracy biurowej, prawo pracy, prawo ubezpieczeń społecznych, wynagrodzenie, podstawy obsługi komputera, obsługa programu Płatnik i Symfonia.

Czas trwania kursu: 80 -200 godzin.

NOWOCZESNY SPRZEDAWCA: Program kursu obejmuje: dokumentację  sprzedaży, narzędzia sprzedaży, podstawy prawne tj. umowa sprzedaży, odpowiedzialność sprzedawcy, ustawa o podatku od towarów i usług, obsługa systemu operacyjnego WINDOWS, program magazynowo-fakturujący, obsługa kasy fiskalnej.

Czas trwania kursu: 50 - 100 godzin. 

KSIĘGOWOŚĆ KOMPUTEROWA Kurs przeznaczony jest dla osób początkujących i obejmuje zagadnienia z zakresu: prawa pracy, prawa podatkowego, podstaw księgowości, komputeryzacji prac księgowych (Word, Excel, Rewizor, Subiekt) oraz obsługę programu finansowo-księgowego „Symfonia” i programu „Płatnik”.

Czas trwania kursu: 67 godzin.

Florystyka/Bukieciarstwo

Program kursu obejmuje: podstawowe wiadomości z anatomii, fizjologii i biologii roślin, kwiaty, rośliny i materiały używane w bukieciarstwie, układanie wiązanek okolicznościowych, bukietów ślubnych, wiązanek i wieńcy pogrzebowych, stroików okolicznościowych oraz kwiatowa aranżacja stołu.

Czas trwania kursu: ok. 60 godzin zajęć.

Projektowanie stron www

Program kursu obejmuje: tematykę związaną z narzędziami do pisania stron www, transakcje klient - serwer, wykonywanie strony w programie Microsoft FrontPage, problemy twórców stron, formatowanie, przygotowywanie witryn i publikacje dokumentów w sieci Internet.

Czas trwania kursu: 60 godzin.

"Nie przeprowadzamy egzaminów wstępnych. O przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń! "

Nie ma dyskwalifikacji ze względu na wiek.

Żak posiada oddziały w 80 miastach.

Oferują bogatą, bardzo urozmaiconą i dostosowaną do potrzeb rynku ofertę programową. Ogromna różnorodność szkół policealnych daje gwarancje, że każdy słuchacz znajdzie specjalizację dostosowaną do swoich potrzeb, zainteresowań i predyspozycji.

BIBLIOGRAFIA:

  1. GRZELAK Marta : Emerytura i co dalej? : oferta wolnoczasowa dla seniorów . - Edukacja Dorosłych. - 2003, nr 1,

  2. PIETRUSZKOWA Ludmiła : Pedagogika trzeciego wieku W: Od prawa szkolnego do etyki pedagogicznej , pod red. A. Wojciecha Maszke. Rzeszów, 2001.

  3. ORZECHOWSKA Grażyna : Uniwersytet III wieku miejscem kontynuacji i wyzwalania działań na rzecz środowiska społecznego. Edukacja Dorosłych. - 2003, nr 2

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wiek_poprodukcyjny

http://pl.wikipedia.org/wiki/Gmina_Polan%C3%B3w

http://pl.wikipedia.org/wiki/Polan%C3%B3w

http://www.biblioteka.polanow.pl/1,34,SENIOR__tez_potrafi_surfowac_w_sieci_%E2%80%93_KURS__KOMPUTEROWY_w_Bibliotece.html

http://www.biblioteka.polanow.pl/1,47,%E2%80%9EPrywatna_klinika%E2%80%9D_-_Seniorzy_w_teatrze.html

http://www.biblioteka.polanow.pl/1,48,%E2%80%9EMakijaz_Seniorki_na_Dzien_Kobiet%E2%80%9D_%E2%80%93_spotkanie_z_wizazystka_w_bibliotece.html


Wyszukiwarka