ZDOLNOŚCI MOTORYCZNE:
W piśmiennictwie można spotkać różnorodne próby zdefiniowania pojęcia motoryczność. Motoryka lub motoryczność ludzka to pojęcie obejmujące całokształt czynności ruchowych człowieka, inaczej - sferę ruchowej aktywności, słowem to wszystko, co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie. Mając na uwadze przede wszystkim ideę ruchu, można mówić o motoryczności:
a). Produkcyjnej - Związana jest głównie z działaniem mającym na celu wytwarzanie dóbr materialnych
b). wyrazowej - Ta służy głównie oddziaływaniu ludzi i porozumiewaniu się
c). Sportowej - Znajduje w największej mierze swój wyraz w ruchach sportowych i zabawowych
Predyspozycje motoryczne są to tylko i wyłącznie te morfologiczne i fizjologiczne kategorie budowy i funkcje organizmu człowieka, które wprost warunkują efekty motoryczne. Predyspozycje jest to nic innego jak potencjał jaki posiada dana jednostka.
Podobnie jak wydolność - jest to kategoria (biologiczna), która można uznać jako predyspozycje danej jednostki, natomiast wytrzymałość jest to nic innego jak wykorzystanie tego drzemiącego potencjału w organizmie człowieka. Zdolności te dzielą się na:
ZDOLNOŚCI KONDYCYJNE
ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE
KOMPLEKSOWYMI inaczej HYBRYDOWYMI
Lekkoatletyka - wyróżniona została spośród innych dyscyplin pięknym tytułem - KRÓLOWEJ SPORTU, gdyż oprócz niewątpliwej widowiskowości cechuje się wysoką zdrowotnością, powszechną dostępnością, prostotą i wymiernością. Uprawianie lekkiej atletyki (już w szkole) stwarza doskonałe możliwości dla rozwoju wszystkich cech motorycznych i wolicjonalnych dziecka. Zapewnia określone minimum wszechstronnego rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży, zachęca do znacznej systematyczności - stąd bardzo częste mierniki sprawności fizycznej oparte są na wynikach prostych konkurencji lekkoatletycznych. Wymierny wynik uzyskany przez ucznia wyrabia wiarę w siebie i pozwala określić postęp.
Rezultatem lekcji lekkiej atletyki powinien być wyższy poziom sprawności fizycznej i wydolności, wyrobienie niezbędnych umiejętności technicznych i możliwości rywalizacji z rówieśnikami.
Najbardziej uzdolnieni mogą zintensyfikować uprawianie lekkiej atletyki i przeżyć niepowtarzalną przygodę sportową uczestnicząc w zawodach szkolnych i okręgowych.
Zadaniem nauczyciela wychowania fizycznego powinno być stosowanie takich rodzajów ćwiczeń ruchowych, które odpowiadają psychice i motorycznym potrzebom młodzieży szkolnej, reprezentującej różne kategorie wieku. Ćwiczeń opartych przede wszystkim na naturalnych formach ruchu jak najbardziej przydatnych dla rozwoju młodego organizmu, zaspokajających wielostronne potrzeby ruchowe młodzieży, kształcących właściwe nawyki i rozwijających cechy psychiczne i motoryczne.
Nauczanie i przyswajanie umiejętności ruchowych odbywa się drogą odpowiednio dobranych metod. Techniki (umiejętności) konkurencji lekkoatletycznych, można uczyć stosując metodę syntetyczną (całościową) lub analityczną (nauczanie częściami). Ich stosowanie zależy, między innymi, od prostoty lub złożoności danej konkurencji, zamierzonych efektów nauczania, właściwości psychosomatycznych, poziomu sprawności, uzdolnień ćwiczących uczniów.
Metoda całościowa jest najłatwiej zrozumiała dla uczniów. Pozwala bowiem na uchwycenie od razu mechanizmów całej techniki ruchów, składającej się na przestrzenny obraz wykonywanej konkurencji lekkoatletycznej. Dzieje się to dzięki nie naruszaniu ogólnej budowy zadania ruchowego i rytmu działania ćwiczącego. Metodą syntetyczną powinno się generalnie posługiwać na etapach nauczania umiejętności naturalnych, tj. start niski, biegi sztafetowe, bieg przez płotki, skok w dal, rzut piłeczką palantową.
Rozwój techniki i jej doskonalenie odbywa się w trakcie stosowania metody analitycznej. Metoda ta, jak sama nazwa wskazuje, polega na nauczaniu danej techniki drogą opanowywania poszczególnych jej elementów, wyodrębnionych zgodnie z logiczną strukturą danego ruchu.
Nauczanie techniki danej konkurencji w całości lub częściami odbywa się przez stosowanie odpowiednich form nauczania. Do podstawowych form nauczania w szkole podstawowej zalicza się formę zabawową i zadaniową. Forma zabawowa jest formą, która w wyjątkowy sposób aktywizuje proces ujawniania i kształtowania umiejętności lekkoatletycznych. Podstawy konkurencji lekkoatletycznych najlepiej jest realizować w warunkach naturalnych, poza urządzonym boiskiem szkolnym. Ze względu na dużą swobodę wykonania zadania ruchowego, forma ta stwarza wiele sytuacji wpływających na rozwój wyobrażeń oraz inwencji twórczej. Forma zabawowa przez wprowadzenie współzawodnictwa dostarcza uczniom wiele wrażeń i zadowolenia, nie powoduje znużenia.
Formą bardziej eksponującą doskonalenie podstaw techniki konkurencji lekkoatletycznych jest forma zadaniowa, w której wyobrażenie o przebiegu ruchu określone jest pokazem, rzadziej słownym opisem ruchu. W przeciwieństwie do poprzedniej formy, gdzie dominowała swoboda wykonywania jest ograniczona do jednego rozwiązania zadania ruchowego, zgodnie z zamierzonym celem.
Poniżej zamieszczone są konkurencje lekkoatletyczne, których uczy się w każdej szkole. Ćwiczenia stosowane przy ich nauczaniu mogą stać się pomocne dla każdego nauczyciela wychowania fizycznego.
Zakończenie
Następnym etapem nauczania konkurencji lekkoatletycznych jest technika standardowa i indywidualna, którą stosuje się u ćwiczących z rozwiniętymi już umiejętnościami. Łączy się wtedy indywidualne rozwiązania, uzależnione od cech budowy ciała, stopnia koordynacji czy uwarunkowań psychicznych z próbami wykorzystania wiadomości o czynnościach ruchowych, uzyskanych w trakcie nauczania innych przedmiotów.
Metody stosowane na wyższym etapie nauczania konkurencji lekkoatletycznych to głównie metoda analityczna, która pozwala na wnikliwe opanowanie techniki standardowej i indywidualnej. Stosowanie tej metody uwarunkowane jest możliwościami i potrzebami układu ruchowego ucznia. Metoda to powinna być stosowana w trakcie zajęć pozalekcyjnych lub przygotowania się zawodników do startu w zawodach sportowych.
Na wyższym etapie poznania umiejętności jest zastosowanie w nauczaniu techniki formy naśladowczej. Cechą tej formy jest dokładne odtwarzanie ruchów, poleconych przez nauczyciela, według wzorca zaobserwowanego przez ćwiczących. Obserwacja taka może odwoływać się do pamięci młodzieży i jej wcześniejszych doświadczeń. Stosowane tu ćwiczenia są precyzyjnie określone i mogą mieć tylko jedno rozwiązanie.
Ze względu na specyfikę szkoły oraz jej rodzaj (szkoła podstawowa i gimnazjum) wyższy poziom nauczania umiejętności konkurencji lekkoatletycznych został pominięty. Przydatność materiałów tu zawartych nie zmniejsza na pewno jej wartości metodycznych i dydaktycznych.
Start niski |
|
2.1 Nauczanie startu niskiego |
2. Start niski
Pozycja „na miejsca”:
nogi oparte o ścianki bloków,
przyklęk na kolanie nogi zakrocznej,
ręce oparte na szerokości barków przed linią startową,
Na komendę „gotów”:
biodra uniesione do wysokości barków,
ciało w bezruchu,
Na strzał (sygnał startu):
silne odepchnięcie nóg od bloków,
przeniesienie jak najszybszym i najkrótszym ruchem nogi zakrocznej do przodu,
w kolejnych krokach zwanych „odbijającymi”, stopniowe doprowadzenie tułowia do pozycji pionowej.
2.1 Nauczanie startu niskiego:
ćwiczenia zawierające elementy startu niskiego,
ćwiczenia doskonalące refleks - straty sytuacyjne,
start wysoki,
start niski z bloków - indywidualny, na komendę, w rywalizacji,
Nie należy przesadnie stopniować ćwiczeń metodycznych w drodze do nauczania całości ruchu, gdyż w nadmiarze stosowane obniżają zainteresowanie ćwiczących.
2.2 Ćwiczenia doskonalące technikę biegu sprinterskiego.
biegi z przyspieszeniem,
biegi z przyspieszeniem i wyłączeniem prędkości - „włącz - wyłącz”,
biegi rytmowe na odcinku od 40 - 60 m,
„wejścia w wiraż”,
„wyjścia z wirażu”,
biegi w sprzyjających warunkach - z górki, z wiatrem,
podbiegi,
Szybkość kształtujemy w warunkach pełnego wypoczynku organizmu.
Dla dzieci przerwa między dwoma biegami wykonanymi pełna szybkością powinna wynosić 8 - 10 min.
Technikę doskonalimy w biegach „na luzie”, gdy zachowujemy kontrolę nad ruchem.
W czasie zawodów można wykonać tylko jeden falstart (przedwczesny wybieg), drugi wyklucza z biegu.
Biegi sprinterskie rozgrywane są w torach, za przekroczenie toru grozi dyskwalifikacja.
Linię mety należy przebiec z pełną prędkością.
3. Biegi sztafetowe |
|
|
3.1 Metodyka nauczania |
|
3. Biegi sztafetowe.
Biegi sztafetowe należą do najpiękniejszych ale zarazem najtrudniejszych konkurencji lekkoatletycznych. Stanowią jedyny, w sporcie w zasadzie indywidualnym, wyjątek, gdzie rywalizują ze sobą zespoły.
Do klasycznych biegów sztafetowych zaliczamy: 4 x 100 m i 4 x 400 m.
Rozgrywa się niekiedy sztafetę szwedzką (400, 300, 200, 100 m) lub olimpijską (800, 400, 200, 100 m).
W ramach szkolnych zawodów przeprowadza się często biegi 4 x 60 m i 4 x 200 m.
Istotą wszystkich biegów sztafetowych jest przebiegnięcie z pałeczką sztafetową określonego dystansu kolejno przez wszystkich biegaczy zespołu.
Przekazywanie pałeczki sztafetowej:
od dołu:
wyciągnięta do tyłu ręka odbierającego jest wyraźnie ugięta w stawie łokciowym.
dłoń ułożona stroną grzbietową ku górze,
kciuk i palec wskazujący szeroko rozwarte,
podający pałeczkę sztafetową wkłada ją ruchem od dołu ku górze tak, aby odbierający mógł chwycić ją jak najbliżej dłoni podającego
Sposób ten jest dość prosty. Podanie jest pewne, ale zmusza do dużego zbliżenia się biegających.
od góry:
wyciągnięta do tyłu ku górze ręka odbierającego pałeczkę sztafetową jest prosta w stawie łokciowym,
dłoń kończyny skierowana stroną grzbietową ku dołowi,
kciuk i palec wskazujący szeroko rozwarte,
podający wkłada pałeczkę sztafetową w dłoń odbierającego ruchem od góry tak, aby mógł on odebrać pałeczkę jak najdalej od dłoni podającego.
Sposób ten w nauczaniu jest trudniejszy, choć przy dobrym opanowaniu pozwala na podanie z dużej odległości i uzyskanie przewagi
Rozpoczynający bieg rozstawny trzyma pałeczkę w prawej dłoni. Obowiązuje zasada na przemianstronności podania:
z ręki prawej do lewej,
z ręki lewej do prawej.
Na sygnał „hop” podającego, odbierający wyciąga rękę do tyłu, a podający umieszcza ja w dłoni odbierającego.
3.1 Metodyka nauczania
podania pałeczki sztafetowej w miejscu,
podania pałeczki w miejscu z pracą rąk jak podczas biegu,
podania w marszu,
podania w truchcie,
biegi rytmowe z wyciągnięciem ręki jak do odbioru pałeczki,
podania w swobodnym biegu po prostej,
podania w swobodnym biegu w strefie zmian,
podania w biegu na pełnej prędkości,
start niski z bloków z pałeczką sztafetową,
wybiegi sztafetowe - nogą wykroczną,
start uciekającego w momencie nadbiegania podającego na znak kontrolny i przekazanie pałeczki w strefie zmian,
przekazywanie pałeczki na I, II i III zmianie
|
Tylko w przypadku, gdy uciekający i nadbiegający biegną z pełną prędkością, możliwe jest ustawienie znaku kontrolnego. Przekazanie pałeczki sztafetowej może nastąpić tylko w 20 - metrowej strefie zmian. Uciekający może ustawić się 10 m przed strefą zmian, wykorzystując 10 - metrowy nabieg. |
W biegach rozstawnych 4 x 400 m (4 x 200 m) przy zmianie pałeczki sztafetowej, kończący bieg wyciąga prawą rękę z pałeczką do przodu.
Odebranie pałeczki następuje ręką lewą, po czym zostaje ona przełożona do ręki prawej
Obowiązuje 20 - metrowa strefa zmian.
Pałeczka musi być przekazana z ręki do ręki. W przypadku, gdy wypadnie biegnącemu z ręki, tylko on może ją podnieść i kontynuować bieg.
Jeżeli pałeczka spadnie na inny tor, ten, któremu wypadła może ją podnieść dopiero wtedy, gdy nie zakłóci biegu innemu zawodnikowi
4. Biegi przez płotki |
|
4.1 Ćwiczenia przygotowawcze |
4. Biegi przez płotki.
Biegi przez płotki należą do jednych z trudniejszych ale też i atrakcyjniejszych konkurencji lekkoatletycznych.
Jeśli jednak naukę młodych płotkarzy rozpocznie się wcześnie, przy pomocy łatwych i dostępnych ćwiczeń, to biegi te na pewno przestaną być technicznie skomplikowaną konkurencją. Poprzez ćwiczenia płotkarskie dzieci otrzymują dobre, różnorodne przygotowanie fizyczne, które z kolei w poważnym stopniu wpływa na osiągnięcie dobrych rezultatów w innych konkurencjach lekkoatletycznych.
Kategoria wieku |
Dystans |
Wysokość płotków |
Odległość linii startu do pierwszego płotka |
Odległość między płotkami |
Odległość od ostatniego płotka do mety |
młodzicy |
200 |
76,2 |
18,29 |
18,29 |
17,10 |
młodzicy |
110 |
91,4 |
12,50 |
8,60 |
19,10 |
młodziczki |
100 |
76,2 |
13,00 |
8,00 |
15,00 |
Elementy biegu:
start niski,
dobieg do płotka,
przejście płotka,
bieg między płotkami,
wybieg z ostatniego płotka.
Start niski - ułożenie nóg w blokach tak, aby zaatakować płotek właściwą nogą.
Dobieg - polega na dokładnym ustaleniu miejsca odbicia (ataku).
Przejście płotka - atak - wyprowadzony noga ugiętą w stawie kolanowym, przeniesienie nogi zakrocznej (odbijającej) ruchem odwodzącym na zewnątrz nad płotek.
Zejście z płotka - aktywne szybkie ściągnięcie nogi atakującej w dół i przeniesienie nogi zakrocznej ruchem okrężnym do wewnątrz i postawienie jej w przód, wyraźnie przed nogą schodzącą z płotka, na wprost do kierunku biegu. Ramiona wykonują ruch kompensacyjny pozwalający na zachowanie równowagi. Rozpoczęcie opuszczania nogi atakującej wykonuje się z aktywnym podnoszeniem biodra nogi atakującej.
Bieg między płotkami - utrzymanie rytmu biegu. Na 100 i 110 m ppł na trzy kroki, w biegu na 400 m ppł należy dążyć do tego, aby jak najwięcej płotków przebiec w tym samym rytmie.
W biegu na 400 m ppł konieczna jest umiejętność atakowania płotka lewą i prawą nogą.
Wybieg z ostatniego płotka - z możliwie największą prędkością ukończenie biegu.
4.1 Ćwiczenia przygotowawcze.
- siady płotkarskie
- ćwiczenia ułatwiające opanowanie pracy rąk,
- ćwiczenia dla opanowania ruchu nogi atakującej,
- ćwiczenia dla opanowania ruchu nogi odbijającej,
- ćwiczenia przyczyniające się do skoordynowania ruchów,
- biegi rytmowe przez listwy, niskie przeszkody.
4.2 Ćwiczenia na płotkach
Ćwiczenia na płotkach ze względu na swe wartości gibkościowe i koordynacyjno - rytmowe, poleca się wszystkim uprawiającym lekkoatletykę.
przechodzenie płotka nogą zakroczną - w marszu, w podskokach, w skipie, w truchcie, w biegu.
Prawidłowo.
Nieprawidłowo, atak za daleki, lądowanie za bliskie.
Nieprawidłowo, odbicie z pięty, skośnie do płotka.
Nieprawidłowo, noga atakująca wyrzucona w bok.
Nieprawidłowo, noga atakująca wyrzucona w bok.
przechodzenie płotka nogą atakującą - w marszu, w podskokach,
w truchcie, w biegu,
przechodzenie płotka środkiem - w marszu, w podskokach, w skipie,
w truchcie, w biegu,
przebiegnięcie kilku płotków środkiem z pokonywaniem odległości międzypłotkowej z coraz większą szybkością,
dobieg do pierwszego płotka.
Wysokość płotków dla początkowego nauczania wynosi 60 - 65 cm.
Dla lepszego przyswajania materiału każde ćwiczenie trzeba powtarzać min. 2 razy.
We wszystkich wariantach przenoszenia nogi zakrocznej przez płotek, trzeba zwrócić uwagę aby noga z palcami ściągniętymi na goleń i zgięta w kolanie, przenosiła się z krańcowo tylnego położenia w położenie kroku biegowego w przód.
W czasie wykonywania wszystkich ćwiczeń, w przenoszeniu nogi zakrocznej, konieczne jest utrzymanie właściwego położenia nad płotkiem, wykluczając odchylenia tułowia do tyłu i skręty barków na boki.
Bieg 5 - krokowy między płotkami przeprowadza się na rozstawach 8 - 15 m.
5. Skok w dal |
|
|
5.1 Ćwiczenia przygotowawcze |
5. Skok w dal.
Wydawałoby się, że skok w dal jest konkurencją łatwą, ponieważ tak „łatwo” wygląda. Tymczasem jest konkurencją trudną.
Polega ona przede wszystkim na tym, że podczas najszybszego biegu należy trafić noga dokładnie na belkę i jak najszybciej dla skoku odbić się od niej. Do tego dochodzą dwa niezbędne elementy: siła woli oraz koncentracja na momencie odbicia. Osiągnięcie tych umiejętności, a przede wszystkim zdolność do ich pełnego wykorzystania jest „sztuka skakania w dal”
(Igor Ter - Owanesjan).
Fazy skoku:
rozbieg,
odbicie,
lot,
lądowanie.
Stosowane techniki skoku w dal:
naturalna (kuczna),
kroczna,
piersiowa,
biegowa.
Wszystkie techniki różnią się tylko fazą lotu.
W szkole stosuje się najprostsze techniki - kuczną i kroczną
Skok w dal technika naturalną - charakteryzuje się kuczną pozycją ciała w czasie lotu.
Skok w dal techniką kroczną - utrzymanie w locie pozycji wykrocznej.
Po rozbiegu, który powinien kończyć się odbiciem z belki, noga odbijająca prostuje się we wszystkich stawach, a noga wymachowa (ugięta w kolanie) wraz z ramionami wykonują wymach w przód - w górę, w zależności od wybranego sposobu wykonania skoku następuje:
- podciągnięcie nogi odbijającej do wymachowej do pozycji kucznej
- utrzymanie pozycji wymachowej i podciągnięcie nogi odbijającej do wymachowej w fazie przygotowania do lądowania.
W końcowej fazie lotu skoczek przenosi ramiona w tył i lekko prostuje nogi wyciągając je w przód. Lądowanie następuje na ugięte nogi, miękko amortyzując siłę zetknięcia z ziemią.
W ramach IMSz rozgrywany jest skok w dal z 1- metrowej strefy, której końcem jest belka.
Pomiaru długości skoku dokonuje się od najbliższego śladu w piaskownicy do najbliższego śladu zostawionego przez skoczka w strefie.
Jeżeli odbicie nastąpiło przed strefą, pomiaru dokonuje się od początku strefy.
Wynik w skoku w dal zależy od szybkości rozbiegu, siły i kąta odbicia, dlatego też należy nauczyć najpierw szybkiego biegu i prawidłowego odbicia jedną nogą.
5.1 Ćwiczenia przygotowawcze.
wszystkie formy podskoków i skoków,
odbicia w ruchu z lądowanie na nogę odbijającą i wymachową
skok w dal z miejsca
wieloskoki - jednonóż, obunóż, naprzemienne.
Rozbieg - długość rozbiegu dla dzieci powinna wynosić 12 - 16 kroków biegowych. Należy wykonać go jak najszybciej tak, aby przed samym odbiciem prędkość biegu była największa. Dobry rozbieg powinien kończyć trafieniem nogi odbijającej na belkę.
Odmierzania rozbiegu należy uczyć tylko dzieci wyjątkowo sprawne, przygotowujące się do startu w zawodach. Z pozostałymi dziećmi należy ćwiczyć skok w dal bez odmierzania, zarówno lewą jak i prawą nogą.
5.2 Nauka skoku w dal.
skok w dal z wykroku z lądowaniem na nogę wymachową,
skok w dal z dwukroku,
rozbieg 6-8 kroków - odbicie z wymachem drugiej nogi, lądowanie w określonej pozycji,
rozbieg 6-8 kroków - dynamiczne odbicie nogą z równoczesnym wymachem drugiej nogi ugiętej w kolanie, w przód i lądowanie na nogę wymachową z przebiegnięciem w przód,
W celu zaakcentowania odbicia i przedłużenia fazy lotu stosuje się często
odbicie z podwyższenia.
j.w. z silnym podciągnięciem obu kolan do klatki piersiowej ( w przypadku nauczania sposobem kucznym),
doskonalenie odbicia z przeskokiem nad poprzeczką,
Dla dzieci młodszych:
- odległość poprzeczki od miejsca odbicia 80 - 100 cm,
- wysokość poprzeczki 30 - 40 cm,
Dla dzieci starszych:
- odległość poprzeczki od miejsca odbicia 150 - 180 cm,
- wysokość poprzeczki 30 - 40 cm.
skok w dal ze średniego rozbiegu,
skok w dal z pełnego rozbiegu.
Odbicie z całej stopy, noga odbijająca wyprostowana w stawach:
skokowym, kolanowym, biodrowym;
Tułów wyprostowany. Wzrok skierowany przed siebie
Zarówno w czasie nauki skakania jak i podczas zawodów, należy uczyć „oddawania” skoku, nawet jeśli nie było trafienia na belkę. Umożliwia to dokonanie poprawek w rozbiegu.
6. Rzut piłeczka palantową |
|
6.1 Metodyka nauczania rzutu piłeczka palantową |
6. Rzut piłeczką palantową.
Rzut piłeczka palantową należy do rzutów zamachowych. Przybór wyrzucany jest ponad barkiem ruchem przyspieszonym po możliwie najdłuższej drodze. Rozbieg odbywa się po linii prostej. Przy wyrzucie bierze udział całe ciało.
W klasach nauczania początkowego, przy rzutach na odległość, uczniowie częściej będą uzyskiwali lepsze wyniki rzucając z miejsca niż z rozbiegu. Z tego powodu wprowadzenie rzutu w pełnej formie można rozpocząć pod koniec III klasy, a najlepiej na początku klasy IV.
Zabawy i gry powinny uwzględniać rzuty do różnego celu: zmniejszonego, nieruchomego, podwyższonego lub obniżonego, przesuwanego na różne odległości w przód, w tył, na boki. Szybkość rzutu piłki palantowej kształtujemy przez zabawy i gry w których występuje rzut do celu ruchomego.
Fazy rzutu:
rozbieg,
przyjęcie pozycji wyrzutnej,
wyrzut,
Rozbieg:
długość rozbiegu 10 - 15 m,
szybkość na rozbiegu uwarunkowana jest umiejętnością prawidłowego przyjęcia pozycji wyrzutnej (rys. 3),
pierwszy etap - nauka rozbiegu z odprowadzoną ręką rzutną do tyłu
(z egzekwowaniem wyraźnego postawienia nogi wykrocznej w przodzie),
w drugim etapie wprowadzamy pojęcie kroku skrzyżnego (rys. 5 i 6) oraz odprowadzenia ręki.
Zwracaj uwagę na przyspieszenie w końcowej fazie rozbiegu.
Ćwiczenia:
marsz, bieg z odprowadzoną ręką do tyłu (bez i ze sprzętem),
odprowadzenie ręki rzutnej w miejscu, w marszu i w biegu.
Nauka trzech ostatnich kroków rzutu: lewa - prawa - lewa (krok skrzyżny - rys. 5):
z miejsca (bez odprowadzenia ręki - praca nóg),
z miejsca (z odprowadzeniem ręki rzutnej),
z miejsca (bez sprzętu i ze sprzętem),
z marszu - stosując znaczniki postawienia stóp,
z biegu - 3 - 5 metrowego oraz pełnego rozbiegu 10 - 15 m (bez sprzętu i ze sprzętem
Zwracamy uwagę na obrót tułowia o 90o w momencie postawienia lewej nogi na znaku kontrolnym z jednoczesnym odprowadzaniem ręki do tyłu.
Wielokrotność powtórzeń kroku skrzyżnego powoduje iż dzieci i młodzież szybko opanowują ten najważniejszy element rzutu.
Pozycja wyrzutna (rys. 3)
nauka pozycji wyrzutnej - w miejscu (ustawienie stóp, obciążenie nogi zakrocznej, odprowadzenie ręki rzutnej, ustawienie bioder),
nauka przyjmowania pozycji wyrzutnej w marszu i biegu stosując formy zabawowe i ścisłe.
Zwracamy uwagę na wyprost ręki rzutnej w stawie łokciowym oraz ustawienie lewego (dla praworęcznych) barku i biodra w kierunku rzutu.
Wyrzut (rys. 4 i 6)
rzuty z miejsca z przyjętej pozycji wyrzutnej (rys. 4) z zastosowaniem:
piłeczek palantowych, tenisowych, kawałków pociętego węża gumowego, dętki rowerowej wypełnionej piaskiem,
drewnianych pałeczek (20 - 30 cm),
rzuty terenowe - szyszkami, kamieniami, itp.,
Zwracamy uwagę aby pałeczka wykonywała obroty pionowe (jak najszybsze).
rzuty z miejsca - seryjne (5 - 8 razy)
biorąc piłeczki, woreczki z pojemnika ustawionego z tyłu,
biorąc piłeczki, woreczki, itp., od partnera ustawionego z tyłu,
biorąc piłeczki, woreczki, itp., ustawione z tyłu na ławeczce, skrzyni, parapecie okna, itp.
Egzekwujemy każdorazowe przyjęcie pozycji wyrzutnej.
rzuty z marszu, biegu z odprowadzoną ręką do tyłu,
rzuty z zastosowaniem kroku skrzyżnego: lewa - prawa - lewa z jednoczesnym odprowadzeniem ręki rzutnej do tyłu:
rozpoczęcie kroku skrzyżnego z miejsca,
po wykonaniu kroku skrzyżnego z marszu
Pierwsze rzuty wykonywane są lekko nie na odległość, zwracamy uwagę na koordynacyjne łączenie w całość omawianych faz ruchu.
po wykonaniu kroku skrzyżnego z biegu:
z rozbiegu skróconego (3 - 5 m),
z pełnego rozbiegu (10 - 15 m).
Stwierdzając poprawność wykonania, zwiększamy siłę wyrzutu oraz szybkość rozbiegu.
6.1 Metodyka nauczania rzutu piłeczka palantową.
1. Pokaz oraz omówienie poszczególnych elementów ruchu.
2. Nauczanie pozycji wyrzutnej (rys. 2 i 3).
3. Nauczanie kroku skrzyżnego: lewa - prawa - lewa (dla praworęcznych).
4. Nauczanie rozbiegu:
z odprowadzona ręką rzutną do tyłu,
z zastosowaniem kroku skrzyżnego.
5. Nauczanie (pokaz) chwytu piłeczki (rys. 1).
6. Nauczanie rzutu z miejsca.
7. Nauczanie rzutu z marszu i biegu.
Postęp w uzyskaniu dobrych rezultatów w rzucie piłeczka palantową u dzieci warunkuje często stosowanie ćwiczeń w lekcjach wychowania fizycznego.
Pamiętaj:
Rzucać przyborami wolno tylko tam, gdzie nie grozi to wypadkiem, a więc: na boiskach sportowych, dużych terenach do gier oraz innych otwartych terenach na których można dokładnie obserwować czy tor rzutów jest wolny.
PRZEPISY ZAWODÓW LEKKOATLETYCZNYCH
Impreza lekkoatletyczna - wszelkiego rodzaju biegi w tym maratońskie. Oprócz tego, że na stadionie, są to również zawody poza stadionowe - przełajowe, uliczne, biegi górskie, biegi pod górę, biegi angielskie itp. można takie imprezy przeprowadzać w skali jedno lub kilku konkurencji. Nie muszą to być wszystkie konkurencje lekkoatletyczne.
Podstawowym warunkiem w przeprowadzaniu zawodów lekkoatletycznych to lekarz (30 min przed rozpoczęciem imprezy musi już być)
Ważne jest, aby ubezpieczyć imprezę, ale nie jest to konieczne
ochrona
Standardy sprzętu
Organizator musi sprawdzić stan techniczny urządzeń, z których się korzysta
Przy konkurencjach biegowych - bieżnia długość 400 m, linia mety jest punktem stałym; obiekt standardowy ma 8 torów, już od 200 m stosuje się wyrównania, do 400 m biegnie się po torach, powyżej 400 m zbiega się z torów do środka; ze startu niskiego - do 400 m włącznie; ze startu wysokiego - powyżej 400 m;
komendy: do startu, na miejsca, gotów, start
ze startu wysokiego: na miejsca, start
Konkurencje rzutowe - przy mierzeniu rzutu dokładność do 1 cm
pomiar w pchnięciu kulą odbywa się wraz z progiem
w konkurencjach technicznych są 3 rzuty w eliminacjach + 3 rzuty finałowe (do finału wchodzi 8 osób). Czasami są tylko 4 rzuty włącznie z finałem.
masa kuli - juniorzy 6,25, juniorzy młodsi - 5 kg
Skoki - można ograniczać ilość skoków w zawodach zależne są od siły wiatru (jeśli wiatr jest zbyt silny nie liczy się rekord świata. W trójskoku używany jest gwizdek (jedyna konkurencja lekkoatletyczna, gdy zawodnik spali to sędzia gwizdnie, aby nie skakał dalej.
STRUKTURY ORGANIZACYJNE W LA:
IAAF - Światowa organizacja
EAA - European Athletic Asociation
PZLA - Polski związek LA
DZLA - Donośląski związek LA
Piony sportowe
Pion wojskowy
Pion gwardyjski
Pion Szkolego Zwiąku Sportowego (zarządca uks`ów)
Pion LZS (orkany)
KONKURENCJE LEKKOATLETYCZNE:
Hala mężczyzn: 60m, 200m, 400m, 800m, 1500m, 3000m, 60 przez płotki (5 płotków), skok wzwyż, skok w dal, trójskok, pchnięcie kulą, siedmiobój (60m, skok w dal, pchnięcie kulą, skok wzwyż, 60m przez płotki, tyczka, 1000 m), tyczka, 4x400m;
Hala kobiet: 60m, 200m, 400m, 800m, 1500m, 3000m, 60 przez płotki (5 płotków), skok wzwyż, skok w dal, trójskok, pchnięcie kulą, tyczka, 4x400, pięciobój (60 przez płotki, skok wzwyż, pchnięcie kulą, skok w dal, 1000m)
Na stadionach otwartych: mężczyźni : 100,200,400,800,1500,5000,10000,maarton, półmaraton, 110 przez płotki (10 płotków) 400 przez płotki (10 płotków), skok wzwyż, skok w dal, tyczka,trójskok, pchnięcie kulą, rzut dyskiem, rzut młotem, oszczep, 10-bój (100, skok w dal, kula, wzwyż, 400m, rzut dyskiem, oszczep, tyczka, 110 płotki, 1500 m), chód sportowy (20 km i 50 km), sztafeta (4x100 i 4x400), 3000 z przeszkodami.
KOBIETY: 100,200,400,800,1500,5000,10000,3000 z przeszkodami, maraton, półmaraton, 100 przez płotki, 400 przez płotki, wzwyż, w dal, trójskok, pchnięcie kulą, dysk, oszczep, tyczka, młot, siedmiobój, chód 10 km, sztafeta 4x100 i 4x400
IMPREZY LA:
igrzyska olimpijskie
halowe mistrzostwa świata (co 2 lata)
mistrzostwa świata na stadionie
puchar świata (co 4 lata)
światowe biegi przełajowe
PISANE RĘCZNIE Z NOTATEK
LA - oparta jest na naturalnym ruchu jakim jest bieg. Stanowi on 90% wszystkich konkurencji LA, pozostałe 10 % to rzuty, za wyjątkiem rzutu oszczepem.
LA można podzielić na różne bloki szkoleniowe:
Blok szybkościowo - skocznościowe - 50%
Blok wytrzymałościowy - 30%
Blok siłowy (rzuty) - 20%
W LA występuje szeroki wachlarz wymagań wagowych, wzrostowych dzięki czemu nadają się do niej osobnicy o różnych wskaźnikach morfo-fizjologicznych.
Podstawowe zasady treningu w LA:
Zasada wszechstronności
Zasada systematyczności i progresywności
Zasada praktycznej użyteczności
Zasada wychowania w kolektywie
Zasada doboru wzoru technicznego
Podział konkurencji:
Cykliczne obejmujące w swoim zakresie biegi
Acykliczne obejmujące w swoim zakresie skoki
Definicja siły:
Zewnętrznym wyrazem pracy mięśni jest rozwijana przez nie siła F= m x a. Zwiększenie siły może nastąpić zarówno przez równoczesny wzrost dwóch składowych jak również każdej z nich osobno - najczęściej jednak tylko przez zmianę jednej wartości masy lub przyspieszenia.
W ćwiczeniach, w których siła mięśniowa wzrasta - dzięki stopniowemu zwiększaniu przemieszczanej masy - stwierdzamy coraz większe napięcia mięśnia przy zachowaniu stałej szybkości skurczu (podnoszenie ciężarów). Natomiast w ćwiczeniach, w których wynik osiąga się dzięki zwiększaniu przyspieszenia (rzuty, skoki) główną rolę odgrywa wzrost szybkości skurczu mięśni oraz proporcjonalny do niego wzrost ich napięcia.
Szybkość - określana jest przez zdolności motoryczne człowieka i zaliczana jest do wiodących cech sprawności. Jest to zdolność wykonywania jak największej ilości określonych ruchów w jak najmniejszym czasie. Szybkość określa jeden wymiar (s) i składa się z trzech składowych:
Czas reakcji lub inaczej utajony czas reakcji ruchu
Prędkość pojedynczego ruchu
Częstotliwość ruchowa
Metody kształtowania szybkości:
Klasyczną drogą kształtowania szybkości jest powtarzanie ćwiczonych ruchów z max prędkością
Metody treningu szybkości:
M powtórzeniowa
M kompleksowa
M prędkości kontrolowanych
Wytrzymałość - jest jedną ze składowych przygotowania sprawnościowego. Charakteryzuje ona zdolność do kontynuowania długotrwałego wysiłku o wymaganej intensywności przy utrzymaniu możliwie najwyższej efektywności pracy i zachowaniu podwyższonej odporności zmęczenia. Wyróżniamy wytrzymałość: tlenową, beztlenową i mieszaną; ze względu na czas trwania wysiłku: siłową, szybkościową.
Metodyka kształtowania wytrzymałości polega na wielokrotnym doprowadzeniu organizmu do optymalnego poziomu zmęczenia, co przez mechanizmy adaptacyjne prowadzi do zjawiska odbudowy z „nadmiarem” przyczynia się łącznie z efektami adaptacji psychicznej do podnoszenia poziomu wytrzymałości.
Metody treningu wytrzymałości: ciągła z modyfikatorami, powtórzeniowa, interwałowa, zmienna.
Wydolność - pojęcie biologiczne określające funkcjonalne zdolności do wykonywania wysiłków fizycznych przy rozwinięciu jak najbardziej ekonomicznych efektywnych reakcji ustroju, są to więc potencjalne możliwości organizmu w zakresie wykonywania pracy. Wydolność zależy od: energetyki ustroju, termoregulacji ustroju, koordynacji nerwowo - mięśniowej. Za miarę wydolności przyjęto zdolność do max poboru tlenu, zmienia się ona wraz z wiekiem, a wzrasta w sposób naturalny.
Zwinność (koordynacja ruchowa) - jest to zdolność człowieka do wykonywania złożonych pod względem stosunków czasowo przestrzennych aktów ruchowych, zdolność przestawienia się z jednych ściśle skoordynowanych ruchów na inne, jak również zdolność szybkiej realizacji nowych aktów ruchowych, odpowiednio do nieoczekiwanie powstających zadań. Koordynacja obejmuje - zręczność i zwinność.
Bieg jest to czynność składająca się z kroków, których składową jest długość i częstotliwość kroków. Podział biegów w zależności od dystansów: krótkie, średnie, długie, sztafetowe, przełajowe.
Technika startu niskiego:
Poprawne wykorzystanie siły odbicia od bloków startowych to:
Mocne wychylenie ciała w przód w momencie poprzedzającym start
Poprawne rozmieszczenie ścianek bloków gwarantuje przyjęcie poprawnej pozycji 2-2,5 stopy od linii startowej - przednia ścianka, a tylna 1-2 stopy za nią.
Pozycja na miejsca:
Równomierne rozmieszczenie ciężaru na ręce i nogi
Stopy i kolana max zbliżone
Ramiona wyprostowane w stawach łokciowych i ułożone niemal prostopadle do podłoża
Głowa swobodnie opuszczona a muskulatura rozluźniona
Pozycja gotów:
Przyjmowana na komendę
Biegacz wychyla się w przód prostując nieco nogi w stawach kolanowych i biodrowych
Unosi biodra ponad poziom głowy
W tym ruchu przenosi ciężar bardziej na ramiona
Barki przesuwają się w przód
Głowa znajduje się w linii tułowia ani podniesiona ani opuszczona
Ciało powinno być wychylone w przód do granicy utraty równowagi
Noga zakroczna ugięta w stawie kolanowym pod kątem 120-140 stopni
Start i przyspieszenie startowe:
Start rozpoczyna się od odbicia rękoma od bieżni:
Uniesienie tułowia do ułożenia poziomego przy jednoczesnym zapoczątkowaniu odbicia od bloków startowych
Noga wykroczna winna być nogą mocniejszą
Unosząc tułów zaczyna się unosić jedno ramię w przód, drugie w tył, początkowo proste, im wyżej się znajdą uginają sie w stawie łokciowym
Ruchy rąk są naprzemianstronne względem nóg
Pierwsze kroki są dość długie
Stopy należy stawiać jak najbardziej prostolinijnie
Po 20-25 m kończy się faza biegu niskiego
Fazy startu niskiego w biegu na 100 m:
I faza rozbiegu 0-30m (rozpędzanie się, krok odbijający, luźna praca ramion, sylwetka wychylona do przodu
II faza pełnej techniki najszybsza prędkość, sylwetka lekko pochylona, łokcie ugięte pod kątem 90
III faza przystosowania do rzutu na taśmę na linii mety, sylwetka bardzo wychylona do przodu
Technika zmiany pałeczki sztafetowej:
Zawodnik pierwszy trzyma pałeczkę w prawej ręce po starcie biegnie prosto stycznie do linii wewnętrznej i na całym wirażu aż do końca strefy zmian jak najbliżej tej linii. Pałeczkę przekazuje drugiemu zawodnikowi do ręki lewej..................
Nauczanie biegu przez płotki:
Faza pierwsza - naturalne formy ruchowe
Naukę rozpoczynamy na blisko ustawionych płotkach 6-7m i wysokości 50 cm dochodząc do rozstawów normalnych
Wraz ze zwiększaniem rozstawu wzrasta szybkość
Oswajanie się z płotkami: co 1 m uczniowie przechodzą w marszu poprawnym prowadzeniem nogi; odległość zwiększamy do 2 m - przejścia w truchcie; można stosować tytułem oswajania wszelkiego rodzaju przeskoki na jedną lub drugą nogę, naprzemianstronność
Płynne pokonanie paru płotów oznacza nabieranie w truchcie w czasie trwania nauki rytmiki i biegu
Skok w dal:
Technika: cztery fazy: rozbieg z zaznaczonym dwukrokowym rytmem przejścia w odbicie, lot, lądowanie.
Rozbieg:
Charakteryzuje się pionowym ustawieniem tułowia oraz zwiększoną amplitudą ruchu w górę
Największą szybkość uzyskujemy poprzez dużą częstotliwość kroku zachowując amplitudę
Ręce pracują w płaszczyźnie strzałkowej
Odbicie, rytm:
Kształtuje się w dwóch ostatnich krokach rozbiegu
Należy spowodować obniżenie środka ciężkości ciała
W przedostatnim kroku noga odbijająca zmienia kierunek
Lądowanie na nodze wymachowej następuje przy głębszym ugięciu w stawie kolanowym
Gdy kolano nogi odbijającej
LEKKOATLETYKA
10