Plan wynikowy z historii i społeczeństwa
dla klasy VI szkoły podstawowej
zintegrowany z serią „Moja historia”

Prezentowany plan wynikowy zintegrowany z podręcznikiem „Moja historia 6” cześć 1 przeznaczony jest dla klasy VI szkoły podstawowej. Został on opracowany przez doświadczonego nauczyciela na podstawie praktyki szkolnej. Ujęty w planie wynikowym materiał nauczania historii i społeczeństwa może być realizowany w zależności od przydziału godzin oraz cech indywidualnych klasy i nauczyciela.

Plan wynikowy
zintegrowany z podręcznikiem „Moja historia 6 cz. 1”

Temat lekcji (środki dydaktyczne)	Wymagania podstawowe Uczeń:	Wymagania ponadpodstawowe Uczeń:	Zakres materiału	Ścieżki edukacyjne	Liczba godzin
Rozdział I: EUROPEJCZYCY ODKRYWAJĄ ŚWIAT
1. Społeczeństwo późnego średniowiecza (podręcznik, s. 7-10, atlas, s. 2-3, Zeszyt ucznia, s. 5-7)	• zna postacie: Jana Husa i Jana Gutenberga • zna pojęcia: społeczeństwo stanowe, danina, dziesięcina, heretyk, autorytet, język łaciński, języki narodowe • potrafi wymienić cztery stany średniowieczne • wie, jaka była rola Kościoła w średniowieczu	• charakteryzuje wpływ Jana Husa i Jana Gutenberga na zmianę światopoglądu ludzi epoki średniowiecza • wyjaśnia, czym zajmowali się przedstawiciele poszczególnych stanów • ocenia, jaki wpływ na myślenie i życie Europejczyków miało wynalezienie druku	• postacie: Jan Hus, Jan Gutenberg • zagadnienia: społeczeństwo stanowe, danina, dziesięcina, sytuacja w Kościele katolickim, heretyk, wynalezienie druku, zmiana sposobu myślenia, język łaciński, języki narodowe	CM, R	1
2. Wielkie odkrycia geograficzne (podręcznik, s. 11-16, Zeszyt ucznia, s. 8-11)	• zna i zaznacza na osi czasu daty: 1492 r. i 1498 r. • zna postacie: Vasco da Gamy, Krzysztofa Kolumba i Ferdynanda Magellana • wymienia przyczyny odkryć geograficznych • wie, jak średniowieczni Europejczycy wyobrażali sobie świat	• wymienia głównych odkrywców i ich dokonania, podejmuje próbę uporządkowania tych informacji w postaci tabeli • wskazuje na mapie nowo odkryte lądy oraz trasy, które przebyli Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb i Ferdynand Magellan • wyjaśnia wpływ odkryć geograficznych na wyobrażenia ludzi o świecie • potrafi wytłumaczyć, dlaczego podbój kosmosu można porównać do odkryć geograficznych • na podstawie różnych źródeł sporządza notkę biograficzną Krzysztofa Kolumba	• postacie: Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan • daty: 1492 r., 1498 r. • zagadnienia: przyczyny odkryć geograficznych, wyobrażenia ludzi epoki średniowiecza o świecie, opłynięcie Afryki, odkrycie drogi morskiej do Indii, odkrycie Ameryki, udowodnienie kulistości Ziemi przez Magellana, kierunki wypraw odkrywczych, współczesne odkrycia - podróże w kosmos	CM	1
3. Skutki odkryć geograficznych (podręcznik, s. 17-23, Zeszyt ucznia, s. 12-14)	• zna postać Hernana Corteza • wymienia pozytywne i negatywne skutki odkryć geograficznych • wie, jakie ludy podbili konkwistadorzy • opisuje na podstawie ilustracji w podręczniku zajęcia Inków	• wskazuje na mapie obszary zajmowane przez Azteków, Majów i Inków • wyjaśnia znaczenie kolonii dla państw europejskich • wymienia państwa, które brały udział w odkryciach geograficznych • formułuje proste wnioski dotyczące niewolnictwa	• postać: Hernan Cortez • zagadnienia: cywilizacje Azteków, Majów i Inków, konkwistadorzy, zniszczenie kultury Indian, misjonarze, plantacje, niewolnicy, pozytywne i negatywne skutki odkryć geograficznych, towary kolonialne	CM	1
4. Renesans - powrót do starożytności (podręcznik, s. 24-27, Zeszyt ucznia, s. 15-17, atlas, s. 4-5, 18)	• zna postacie: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Mikołaja Kopernika, Mikołaja Reja, Zygmunta Starego • zna pojęcia: renesans, humanizm • wie, na czym polega teoria Mikołaja Kopernika • na podstawie ilustracji w podręczniku wymienia cechy charakterystyczne budowli renesansowych	• wyjaśnia, czym charakteryzowała się epoka renesansu • wymienia co najmniej dwa dzieła twórców renesansu • wyjaśnia znaczenie pojęć: humanizm, mecenat • na podstawie dodatkowych informacji sporządza notkę biograficzną wybranego twórcy renesansu	• postacie: Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Mikołaj Rej, Mikołaj Kopernik, Zygmunt Stary • zagadnienia: renesans, humanizm, cechy sztuki renesansowej, teoria Mikołaja Kopernika, mecenas, języki narodowe	R, CM	1
5. Reformacja w Europie (podręcznik, s. 28-31, Zeszyt ucznia, s. 18-20)	• zna i zaznacza na osi czasu datę 1517 r. • zna postacie: Marcina Lutra i Jana Kalwina oraz głoszone przez nich poglądy • wymienia główne wyznania protestanckie w Europie • wie, jakie są podstawowe zasady wiary wyznań ewangelickich • wskazuje na mapie Europy kraje, w których przyjęto protestantyzm	• wyjaśnia przyczyny i skutki reformacji • rozumie, na czym polegała kontrreformacja oraz czym był zakon jezuitów • opisuje na podstawie fotografii w podręczniku wnętrze kościoła protestanckiego • wyszukuje informacje na temat wyznań i religii obecnych w najbliższej okolicy • podaje na podstawie aktualnych wiadomości ze świata jeden przykład łamania prawa do wolności wyznania	• data: 1517 r. • postacie: Marcin Luter, Jan Kalwin • zagadnienia: reformacja, wyznania ewangelickie, luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, reforma Kościoła, wojny religijne, kontrreformacja, jezuici, tolerancja, współczesne prawo człowieka do własnych poglądów i wyznawanej religii	CM, R	1
* Jak żyli dawni mieszkańcy Ameryki? (podręcznik, s. 32-34, Zeszyt ucznia, s. 21-22)	• wie, skąd pochodzą informacje na temat życia dawnych mieszkańców Ameryki • opowiada o życiu i zajęciach plemion indiańskich	• opisuje okoliczności pojawienia się Indian w Ameryce • przedstawia wierzenia Indian	• zagadnienia: Ameryka prekolumbijska, pierwsi ludzie w Ameryce, zajęcia i wierzenia w społeczeństwach prekolumbijskich	CM	1
Rozdział II: W RZECZPOSPOLITEJ SZLACHECKIEJ
1. Demokracja szlachecka (podręcznik, s. 39-42, Zeszyt ucznia, s. 26-28)	• zna pojęcia: szlachta, przywilej, sejm walny, herb • opisuje na podstawie infografiki z podręcznika zmiany wyglądu domów szlacheckich • wymienia zajęcia szlachty • wymienia różne grupy stanu szlacheckiego	• tłumaczy, na czym polegała przemiana rycerstwa w stan szlachecki • wyjaśnia, czym była demokracja szlachecka • tłumaczy przyczyny gospodarczej potęgi szlachty • wyciąga proste wnioski dotyczące różnic pomiędzy demokracją szlachecką a demokracją współczesną	• zagadnienia: szlachta, wzrost znaczenia gospodarczego Polski, dwór szlachecki, przywileje, sejm walny, demokracja szlachecka, podział szlachty polskiej, herb	PO	1
2. Rzeczpospolita Obojga Narodów (podręcznik, s. 43-47, Zeszyt ucznia, s. 29-31, atlas, s. 6-7)	• wskazuje i zaznacza na osi czasu daty: 1569 r. i 1573 r. oraz wie, jakich wydarzeń one dotyczą • wymienia postanowienia unii lubelskiej na podstawie tabeli z podręcznika • wskazuje na mapie obszar Rzeczpospolitej Obojga Narodów • wymienia narodowości żyjące w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów • wymienia współczesne mniejszości narodowe w Polsce	• ocenia pozytywne i negatywne skutki unii lubelskiej • wskazuje na mapie skupiska wyznawców różnych religii w XVI-wiecznej Rzeczpospolitej • omawia, co zagwarantowała szlachcie konfederacja warszawska • charakteryzuje prawa mniejszości narodowych we współczesnej Polsce	• postacie: Zygmunt II August • daty: 1569 r., 1573 r. • zagadnienia: unia lubelska, Rzeczpospolita Obojga Narodów, narody, religie i wyznania Rzeczpospolitej, tolerancja religijna, konfederacja warszawska, mniejszości narodowe we współczesnej Polsce	PO	1
3. Wolna elekcja (podręcznik, s. 48-52, Zeszyt ucznia, s. 32-35)	• lokalizuje na osi czasu datę 1573 r. i wie, co ona oznacza • zna postacie: Henryka Walezego, Stefana Batorego • zna pojęcie: wolna elekcja i na podstawie ilustracji z podręcznika umie opisać jej przebieg • podaje najważniejsze dokonania Stefana Batorego	• wskazuje różnice pomiędzy artykułami henrykowskimi a pacta conventa • dokonuje oceny wprowadzenia wolnej elekcji dla przyszłości Rzeczpospolitej • przedstawia na podstawie podręcznika i innych źródeł informacje na temat wyboru prezydenta Polski	• data: 1573 r. • postacie: Henryk Walezy, Stefan Batory • zagadnienia: wolna elekcja, sejm elekcyjny, artykuły henrykowskie, pacta conventa, wojna z Rosją o Inflanty, panowanie Stefana Batorego, współczesne wybory prezydenckie w Polsce	CM, PO	1
4. Pod rządami Wazów (podręcznik, s. 53-57, Zeszyt ucznia, s. 36-38, atlas, s. 8-9)	• wskazuje i zaznacza na osi czasu daty: 1648 r., 1655 r. i 1660 r. oraz wie, z jakimi wydarzeniami się one wiążą • zna postacie: Zygmunta III Wazy, Bohdana Chmielnickiego, Jana Kazimierza, Stefana Czarnieckiego • wymienia państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII w. i wskazuje je na mapie • opisuje przebieg „potopu” szwedzkiego	• przedstawia przyczyny i skutki wojen XVII-wiecznych • na podstawie podręcznika i innych źródeł tworzy proste drzewo genealogiczne dynastii Wazów • omawia rolę Stefana Czarnieckiego w czasie wojny ze Szwecją • wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew w XVII w.	• daty: 1648 r., 1655 r., 1660 r. • postacie: Zygmunt III Waza, Bohdan Chmielnicki, Jan Kazimierz, Stefan Czarniecki • zagadnienia: dynastia Wazów, wojny Rzeczpospolitej w XVII w., „potop” szwedzki, obrona Jasnej Góry	CM, PO	1
5. Odsiecz Wiednia (podręcznik, s. 58-61, Zeszyt ucznia, s. 39-41)	• lokalizuje na osi czasu daty: 1674 r. i 1683 r. oraz wie, z jakimi wydarzeniami je kojarzyć • zna postać Jana III Sobieskiego • wskazuje na mapie imperium osmańskie i Wiedeń • wymienia przyczyny wojen polsko-tureckich	• analizuje tekst źródłowy zamieszczony w podręczniku i formułuje proste wnioski jego dotyczące • opisuje uzbrojenie husarii na podstawie ilustracji w podręczniku • ocenia skutki XVII-wiecznych wojen	• daty: 1674 r., 1683 r. • postać: Jan III Sobieski • zagadnienia: wojny polsko-tureckie, jasyr, husaria, bitwa pod Wiedniem, imperium osmańskie	PO, CM	1
* Sarmatyzm (podręcznik, s. 62-64, Zeszyt ucznia, s. 42-43)	• zna pojęcie: sarmatyzm • opisuje na podstawie ilustracji w podręczniku strój sarmacki	• zna powiedzenia związane ze sposobem bycia i myślenia szlachty • odnajduje ślady kultury sarmackiej w polskiej tradycji narodowej i patriotycznej	• zagadnienia: sarmatyzm, kultura sarmacka, tradycje sarmackie	PO	1
Rozdział III: CZASY ROZUMU, NAUKI I MASZYN
1. Europa w XVII wieku (podręcznik, s. 69-72, Zeszyt ucznia, s. 48-50)	• zna postać Ludwika XIV • zna pojęcie: absolutyzm • wymienia mocarstwa kolonialne • opisuje na podstawie ilustracji w podręczniku port europejski • wymienia towary kolonialne	• charakteryzuje władzę, jaką sprawował Ludwik XIV • wyjaśnia, skąd sprowadzano towary do Europy • potrafi wskazać wpływ kolonializmu na życie w ówczesnej Europie i na innych kontynentach	• postać: Ludwik XIV • zagadnienia: absolutyzm, mocarstwa kolonialne	CM	1
2. W czasach baroku (podręcznik, s. 73-77, Zeszyt ucznia, s. 51-53, atlas, s. 19)	• zna postacie: Rubensa, Caravaggia, El Greca, Rembrandta, Williama Szekspira, Moliera • zna pojęcia: barok, sztukateria, martwa natura, sarmatyzm • opisuje na podstawie ilustracji i tekstu z podręcznika cechy charakterystyczne sztuki barokowej • wymienia przykłady dwóch budowli w stylu barokowym (jednej w Polsce, drugiej za granicą)	• porównuje sztukę baroku i renesansu • opisuje rozwój literatury i teatru w epoce baroku • zna i charakteryzuje wybranego przedstawiciela sarmatyzmu w kulturze polskiej	• postacie: Rubens, Caravaggio, El Greco, Rembrandt, William Szekspir, Molier • zagadnienia: barok i jego cechy, Wersal, Wilanów, sztukateria, martwa natura	R	1
3. Oświecenie - czasy uczonych (podręcznik, s. 78-82, Zeszyt ucznia, s. 54-56, atlas, s. 10-11)	• zna postacie: Jeana Jacques'a Rousseau, Woltera, Denisa Diderota, Izaaka Newtona, Gabriela Fahrenheita, Andersa Celsjusza • zna pojęcie: oświecenie • wymienia dziedziny nauki i techniki, w których dokonały się największe zmiany • wie, czym była „Wielka encyklopedia francuska” i podaje nazwisko jednego z jej redaktorów	• analizuje tekst źródłowy • wyjaśnia, dlaczego wielu twórców oświecenia krytykowało Kościół • uzasadnia, dlaczego oświecenie odgrywało ważną rolę w postępie nauki • wyszukuje informacje z różnych źródeł na temat wybranej postaci z epoki oświecenia	• postacie: Jean Jacques Rousseau, Wolter, Denis Diderot, Izaak Newton, Gabriel Fahrenheit, Anders Celsjusz • zagadnienia: oświecenie, rozwój nauki i oświaty, odkrycia naukowe, filozofia, krytyka Kościoła	CM	1
4. Sztuka i życie codzienne w XVIII wieku (podręcznik, s. 82-85, Zeszyt ucznia, s. 57-59, atlas, s. 19)	• zna postacie: Jana Sebastiana Bacha, Antonia Vivaldiego, Wolfganga Amadeusza Mozarta • zna pojęcia: klasycyzm, epidemia • wymienia wybitnych twórców XVIII w. • zna przyczyny wzrostu liczby ludności w XVIII-wiecznej Europie • wymienia towary kolonialne • opisuje na podstawie ilustracji z podręcznika dom bogatego mieszczanina	• charakteryzuje styl klasyczny • opisuje życie codzienne w XVIII w. oraz porównuje je z czasami współczesnymi • omawia tematykę malarstwa klasycystycznego • opisuje na podstawie ilustracji z Zeszytu ucznia ubiór z XVIII w.	• postacie: Jan Sebastian Bach, Antonio Vivaldi, Wolfgang Amadeusz Mozart • zagadnienia: klasycyzm, przyrost ludności, higiena, epidemia, upowszechnienie towarów kolonialnych	CM, Z	1
5. Początki przemysłu (podręcznik, s. 86-89, Zeszyt ucznia,s. 60-62)	• zna postacie: Jamesa Watta, Johna Kaya • zna pojęcia: rewolucja przemysłowa, maszyna parowa • wymienia najważniejsze wynalazki XVIII w. • zna skutki wzrostu liczby mieszkańców miast • wymienia największe miasta XVIII-wiecznej Europy	• wie, co spowodowało rozwój miast i jakie zaszły w nich zmiany • porównuje na podstawie ilustracji organizację pracy w warsztacie rzemieślniczym, warsztacie nakładczym, manufakturze i fabryce • wyjaśnia wpływ rozwoju przemysłu na życie codzienne ludzi w XIX w. • charakteryzuje wpływ przemysłu na środowisko naturalne, w przeszłości i współcześnie	• postacie: James Watt, John Kay • zagadnienia: rewolucja przemysłowa, wynalazki, maszyna parowa, rozwój miast, surowce mineralne, nowe dziedziny przemysłu	E	1
6. Jak powstały Stany Zjednoczone? (podręcznik, s. 90-93, Zeszyt ucznia, s. 63-65)	• zaznacza na osi czasu datę 1776 r. i wie, z czym się ona wiąże • zna postacie: George'a Waszyngtona, Kazimierza Pułaskiego, Tadeusza Kościuszki • wymienia kilka amerykańskich stanów • wie, dlaczego niektóre kolonie postanowiły zaprotestować przeciw rządom brytyjskim	• charakteryzuje główne postanowienia Konstytucji Stanów Zjednoczonych • wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat udziału Polaków w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych • wyciąga wnioski na podstawie analizy tekstu źródłowego • wskazuje na mapie stany, które przyjęły Deklarację Niepodległości	• data: 1776 r. • postacie: George Waszyngton, Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko • zagadnienia: Indianie, rezerwaty, kolonie w Ameryce Północnej, powstanie Stanów Zjednoczonych, konstytucja, udział Polaków w walce o niepodległość	CM, PO	1
* Benjamin Franklin (podręcznik, s. 94-96, Zeszyt ucznia, s. 66-67)	• wymienia zasługi Benjamina Franklina w działalności politycznej • zna wynalazki skonstruowane przez Benjamina Franklina	• analizuje tekst źródłowy i na jego podstawie wymienia prawa przysługujące obywatelom według Deklaracji Niepodległości • uzasadnia stwierdzenie, że Benjamin Franklin zasługuje na miano „człowieka renesansu”	• postać: Benjamin Franklin • zagadnienia: działalność polityczna i naukowa Benjamina Franklina	CM	1
Rozdział IV: OSTATNIE LATA RZECZPOSPOLITEJ SZLACHECKIEJ
1. Rzeczpospolita w połowie XVIII wieku (podręcznik, s. 101-104, Zeszyt ucznia, s. 72-75, atlas, s. 12-13)	• zna daty: 1764 r. i 1772 r. oraz potrafi umieścić je na osi czasu • zna postacie: Augusta II, Augusta III, Stanisława Augusta Poniatowskiego, Stanisława Konarskiego, Tadeusza Rejtana • wymienia żądania konfederacji barskiej oraz nazwisko jednego z jej przywódców • wskazuje na mapie Polski ziemie utracone na rzecz poszczególnych zaborców • wymienia przyczyny słabości Rzeczpospolitej • opisuje obraz Jana Matejki „Rejtan, czyli upadek Polski”	• dzieli przyczyny upadku Rzeczpospolitej na wewnętrzne i zewnętrzne • ocenia rolę szlachty w procesie pierwszego rozbioru Rzeczpospolitej • przedstawia postawę Tadeusza Rejtana	• daty: 1764 r., 1772 r. • postacie: August II, August III, Stanisław August Poniatowski, Stanisław Konarski, Tadeusz Rejtan • zagadnienia: Polska za panowania Sasów, przyczyny upadku państwa, liberum veto, próby reform, ostatnia wolna elekcja, konfederacja barska, pierwszy rozbiór Rzeczpospolitej, protest Rejtana	PO	1
2. Warszawa za czasów króla Stanisława Augusta (podręcznik, s. 105-109, Zeszyt ucznia, s. 76-77)	• zna datę 1773 r. i umieszcza ją na osi czasu • zna postacie: Ignacego Krasickiego, Wojciecha Bogusławskiego, Canaletta • zna pojęcia: Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej, Teatr Narodowy • wymienia zmiany, jakie w oświacie wprowadzili Stanisław August Poniatowski i Komisja Edukacji Narodowej • opowiada na podstawie ilustracji i tekstu z podręcznika o obiadach czwartkowych	• dokonuje prostej analizy tekstu hymnu Szkoły Rycerskiej • wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat twórców epoki stanisławowskiej • wyjaśnia rolę, jaką odegrały obrazy Canaletta podczas odbudowy Warszawy • dostrzega związek pomiędzy wykształceniem obywateli a odpowiedzialnością za państwo	• data: 1773 r. • postacie: Ignacy Krasicki, Wojciech Bogusławski, Canaletto • zagadnienia: reforma oświaty, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej, obiady czwartkowe, Teatr Narodowy, Zamek Królewski, rola malarstwa Canaletta przy odbudowie Warszawy	CM, PO	1
3. Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja (podręcznik, s. 110-114, Zeszyt ucznia, s. 78-80)	• zna daty: 1788-1792 r., 1791 r., 1793 r. i zaznacza je na osi czasu • zna postacie: Stanisława Małachowskiego, Hugona Kołłątaja • zna pojęcia: Sejm Wielki, kadencja, konstytucja • podaje reformy Sejmu Wielkiego • wymienia postanowienia Konstytucji 3 maja • wie, które państwa dokonały drugiego rozbioru Polski • opisuje obraz Jana Matejki „Konstytucja 3 maja 1791 roku”	• dokonuje porównania Konstytucji 3 maja i współczesnej konstytucji z 1997 r. • wskazuje na mapie Rzeczpospolitej ziemie utracone podczas drugiego rozbioru • ocenia rezultaty, jakie przyniosła reforma oświaty • wymienia słynnych Polaków, którzy dążyli do przeprowadzenia reformy państwa • wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest obecnie świętem narodowym	• daty: 1788-1792 r., 1791 r., 1793 r. • postacie: Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj • zagadnienia: Sejm Wielki i jego reformy, kadencja, konstytucja, Polska po pierwszym rozbiorze, Konstytucja 3 maja, drugi rozbiór Polski	PO, CM	1
4. Upadek Rzeczpospolitej (podręcznik, s. 115-117, Zeszyt ucznia, s. 81-83, atlas, s. 12-13)	• zna daty: 1794 r., 1795 r. i zaznacza je na osi czasu • zna postacie: Tadeusza Kościuszki, Bartosza Głowackiego • wymienia przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego • wskazuje na mapie ziemie utracone po trzecim rozbiorze Rzeczpospolitej	• wyjaśnia, dlaczego Tadeusz Kościuszko wydał Uniwersał połaniecki • analizuje tekst przysięgi Tadeusza Kościuszki • dokonuje oceny przyczyn upadku Polski	• daty: 1794 r., 1795 r. • postacie: Tadeusz Kościuszko, Bartosz Głowacki • zagadnienia: powstanie kościuszkowskie, bitwa pod Racławicami, kosynierzy, Uniwersał połaniecki, trzeci rozbiór Polski	PO, CM	1
* Pierwsza polska biblioteka narodowa (podręcznik, s. 118-120, Zeszyt ucznia, s. 84-85)	• zna postacie: Józefa i Andrzeja Załuskich • zna pojęcie: biblioteka narodowa • wie, dlaczego zakładano księgozbiory • opisuje na podstawie ilustracji XVIII-wieczną bibliotekę	• opisuje dzieje Biblioteki Załuskich • analizuje tekst źródłowy • porównuje zasady zachowania się w bibliotece dawnej i współczesnej • ocenia znaczenie Biblioteki Załuskich dla kultury Polski	• postacie: Józef i Andrzej Załuscy • zagadnienia: księgozbiory miejskie, magnackie i królewskie, Biblioteka Narodowa	CM, PO	1
Rozdział V: CZASY WIELKICH PRZEMIAN SPOŁECZNYCH
1. Wielka Rewolucja Francuska (podręcznik, s. 125-129, Zeszyt ucznia, s. 89-91)	• zna datę 1789 r. i zaznacza ją na osi czasu • zna postacie: Ludwika XVI, Maksymiliana Robespierre'a • wie, z jakich stanów składało się społeczeństwo francuskie • wie, czym były i jakie zadania posiadały Stany Generalne • wymienia przyczyny rewolucji • zna prawa, które nadawała Francuzom Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela	• wyjaśnia przyczyny rewolucji francuskiej • zna hasła rewolucji francuskiej • analizuje tekst źródłowy dotyczący Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela • opisuje rządy terroru wprowadzone we Francji podczas rewolucji • ocenia znaczenie rewolucji francuskiej dla Europy	• data: 1789 r. • postacie: Ludwik XVI, Maksymilian Robespierre • zagadnienia: społeczeństwo francuskie przed rewolucją, przyczyny rewolucji, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, uchwalenie konstytucji, Francja republiką, znaczenie rewolucji w Europie	PO, CM	1
2. Epoka Napoleona (podręcznik, s. 130-133, Zeszyt ucznia, s. 92-95, atlas, s. 14-15)	• zna daty: 1805 r. i 1815 r. i zaznacza je na osi czasu • zna postać Napoleona Bonapartego • wskazuje na mapie Europy Francję i Księstwo Warszawskie • wymienia dwa państwa wrogie wobec napoleońskiej Francji	• opisuje obraz przedstawiający koronację Napoleona na cesarza • tworzy kalendarium epoki napoleońskiej • ocenia znaczenie Napoleona i epoki napoleońskiej dla Europy	• daty: 1805 r., 1815 r. • postać: Napoleon Bonaparte • zagadnienia: kariera Napoleona Bonapartego, kampanie napoleońskie, kongres wiedeński, bitwa pod Waterloo	CM, PO	1
3. Wiek odkryć i wynalazków (podręcznik, s. 134-138, Zeszyt ucznia, s. 96-98)	• zna postacie: Aleksandra Grahama Bella, Thomasa Edisona, Alfreda Nobla, Marii Skłodowskiej-Curie • wymienia najważniejsze wynalazki i ich twórców • wymienia główne odkrycia naukowe XIX w. • opisuje ilustrację z podręcznika przedstawiającą pracę w hucie żelaza	• wyjaśnia, jakie były skutki rozwoju badań naukowych • wyjaśnia, co to jest Nagroda Nobla i w jakich dziedzinach jest przyznawana • wymienia kilku polskich noblistów • opowiada o XIX-wiecznych wynalazkach, które są stosowane do dziś • opisuje początki motoryzacji • odróżnia odkrycie od wynalazku	• postacie: Aleksander Graham Bell, Thomas Edison, Alfred Nobel, Maria Skłodowska-Curie • zagadnienia: rozwój nauki i techniki, odkrycia i wynalazki, początki motoryzacji, Nagroda Nobla	CM	1
4. Walka o prawa obywatelskie (podręcznik, s. 139-141, Zeszyt ucznia, s. 99-101)	• zna postacie: Karola Marksa, Fryderyka Engelsa • zna sytuację robotników w XIX w. • wie, czym są związki zawodowe i partie polityczne • opowiada na podstawie tekstu źródłowego o pracy dzieci w fabryce	• wyjaśnia, o jakie prawa walczyli robotnicy • wymienia kilka praw, które współcześnie posiadają pracownicy • wie, czym są socjalizm i komunizm	• postacie: Karol Marks, Fryderyk Engels • zagadnienia: początki demokracji, prawo wyborcze, równouprawnienie kobiet, rozwój przemysłu, sytuacja robotników, związki zawodowe, partie polityczne	PO, Z	1
5. Zjednoczenie Włoch i Niemiec (podręcznik, s. 142-146, Zeszyt ucznia, s. 102-105)	• zna daty: 1870 r., 1871 r. i zaznacza je na osi czasu • zna postacie: Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka • wskazuje na mapie Włochy i Niemcy • wymienia narody, które w XIX w. walczyły o niepodległość	• wyjaśnia pojęcie: naród • opowiada, jaką rolę w zjednoczeniu swoich państw odegrali Garibaldi i von Bismarck	• daty: 1870 r., 1871 r. • postacie: Giuseppe Garibaldi, Otto von Bismarck • zagadnienia: kształtowanie się nowoczesnego narodu, walki o niepodległość w Europie, zjednoczenie Włoch i Niemiec	PO	1
6. Społeczeństwo w XIX wieku (podręcznik, s. 147-151, Zeszyt ucznia, s. 106-109, atlas, s. 16-17)	• zna przyczyny wzrostu liczby ludności Europy i Afryki • opowiada o XIX-wiecznym mieście na podstawie ilustracji w podręczniku • podaje sposoby spędzania wolnego czasu pod koniec XIX w. • wymienia korzyści związane z uprawianiem sportu	• porównuje życie codzienne Europejczyków z drugiej połowy XIX w. i początków XXI w. • wyjaśnia różnice między strojami z XIX w. i współczesnymi • wie, czym charakteryzuje się grupa społeczna zwana inteligencją	• zagadnienia: wzrost liczby ludności, bezrobocie, emigracja, zmiany wyglądu miast, komunikacja, sposoby spędzania wolnego czasu, moda	Z, E	1
7. Kolonializm (podręcznik, s. 152-156, Zeszyt ucznia, s. 110-112)	• wie, czym są kolonie • wskazuje na mapie posiadłości dwóch największych mocarstw kolonialnych • wymienia najbardziej skolonizowane kontynenty • podaje korzyści, które państwa europejskie czerpały z posiadania kolonii	• analizuje tekst źródłowy i fotografie z podręcznika • wyjaśnia, czym na terenach podbitych różniło się życie ludności miejscowej od życia kolonistów • wyjaśnia, jaką rolę w powstaniu państw Trzeciego Świata odegrał kolonializm	• zagadnienia: podboje kolonialne, niewolnictwo, kraje Trzeciego Świata	CM	1
* Prawa człowieka i prawa dziecka (podręcznik, s. 157-158, Zeszyt ucznia, s. 113-115)	• zna daty: 1948 r., 1959 r. i zaznacza je na osi czasu • zna postać Janusza Korczaka • wie, dlaczego uchwalono Powszechną Deklarację Praw Człowieka i Deklarację Praw Dziecka	• odszukuje informacje na temat państw, w których współcześnie łamane są prawa człowieka • sporządza notkę biograficzną Janusza Korczaka, korzystając z różnych źródeł	• daty: 1948 r., 1959 r. • postać: Janusz Korczak • zagadnienia: nierówność społeczna, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Deklaracja Praw Dziecka	CM	1

Plan wynikowy opracowała mgr Teresa Kowalewska - doradca metodyczny historii i wiedzy o społeczeństwie.

13

---