• Zasada indywidualizacji. Dobieramy ćwiczenia na podstawie diagnozy, dostosowane do możliwości dziecka i rodzaju oraz stopnia zaburzeń. W poradni
  większość zajęć prowadzi się indywidualnie. Oprócz zajęć indywidualnych pro­wadzone są również ćwiczenia grupowe. Podczas tych zajęć niewskazane jest
  współzawodnictwo, gdyż dzieci, które nie są w stanie nadążyć za innymi, znie­chęcają się do pracy. Ponadto nadmierna mobilizacja nie zawsze korzystnie wpływa na efekty pracy.

• Zasada indywidualizacji — stosuje się ją ze względu na zróżnico­wanie poziomu rozwoju uczniów, uczestników jednej grupy dzieci z różnymi wadami oraz różnym tempem przyswajania prawidłowych dźwięków. Jedni opa­nowują je szybciej, wówczas prędzej należy rozpocząć etap automatyzacji, z in­nymi trzeba długo pracować nad uzyskaniem żądanego dźwięku.

• Zasada ta wiąże się z zasadą dobrego poznania wychowanków, co stanowi pierwszy etap w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo. Aby logopeda mógł indywidualizować oddziaływania pedagogiczne, musi dobrze po­znać swoich uczniów.

Zasada 1: Indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego

- Dla każdego dziecka w grupie dobieramy

1. indywidualny (inny) program.

2. indywidualne metody dydaktyczne i wychowawcze do możliwości konkretnego dziecka.

3. Stosujemy indywidualne zabiegi wychowawcze i psychoterapeutyczne

- W toku zajęć kontrolujemy przebieg i wyniki pracy dziecka.

- Pomagamy w przezwyciężaniu trudności.

2. Zasada indywidualizacji zakłada indywidualne podejście do każdego pacjenta. Można ją rozpatrywać w aspektach:
- program terapii powinien być opracowany do konkretnego pacjenta i pod kątem jego osobistego problemu oraz rodzaju zaburzenia,
- środki, metody i pomoce powinny być dostosowane do możliwości psychofizycznych pacjenta,
- ćwiczenia należy prowadzić indywidualnie, chociaż czasami wskazane jest prowadzenie terapii grupowej (np. zajęcia relaksacyjne, logorytmika, ćwiczenia oddechowe, słuchowe, itp.).

Zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego

Podstawą pracy z dziećmi z fragmentarycznymi zaburzeniami rozwoju jest jej zindywidualizowanie - dodatkowa pomoc, w postaci programowania zajęć korekcyjnych (środki, metody), ze względu na ogromne zróżnicowanie rodzaju, zakresu i głębokości ujemnych odchyleń w rozwoju oraz trudności w uczeniu się.

ZASADA INDYWIDUALIZACJI ŚRODKÓW I METOD ODDZIAŁYWANIA KOREKCYJNEGO
     Wiedząc o tym, że każde dziecko jest inne, uświadomić sobie należy jeszcze fakt, że ta odmienność u dzieci z zaburzeniami wykracza poza granice różnic indywidualnych. Stwarza to konieczność programowania zajęć terapiiw odniesieniu do jednostki przy dostosowaniu środków, metod dydaktycznych i wychowawczych do indywidualnych możliwości konkretnego dziecka. Indywidualizacja musi być także stosowana w toku zajęć zespołowych, polega ona wówczas na kontrolowaniu przebiegu i wyników pracy dziecka oraz pomaganiu mu w przezwyciężaniu trudności. Uwzględniając wszystkie nieprawidłowości rozwojowe praca terapeuty jest niezmiernie trudna, musi on przeanalizować rodzaj, zakres i stopień nasilenia dysfunkcji rozwojowych w sposób dokładny, jednostkowy i odpowiednio skomponować zestaw środków, metod oddziaływania korekcyjnego.

Zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego, musi być bezwzględnie respektowana w pracy z dziećmi o zaburzonym rozwoju. Dzieci
z fragmentarycznymi zaburzeniami rozwoju wymagają dodatkowej pomocy w postaci indywidualnego oddziaływania pedagogicznego, ponieważ ich możliwości percepcyjne uniemożliwiają efektywne uczenie się w nauczaniu masowym. U dzieci dyslektycznych odmienność wykracza poza granice różnic indywidualnych i ma szczególne znaczenie, istnieje bowiem ogromne zróżnicowanie rodzaju, zakresu i głębokości ujemnych odchyleń
w rozwoju oraz trudności w uczeniu się. Stwarza to konieczność indywidualnego programowania zajęć korekcyjnych, dostosowania środków, metod dydaktycznych
i wychowawczych do indywidualnych możliwości dziecka. Indywidualizacja musi być także stosowana w toku zajęć zespołowych, polega ona na kontrolowaniu przebiegu i wyników pracy dziecka, pomaganiu mu w przezwyciężaniu trudności oraz stosowaniu odpowiednich zabiegów wychowawczych i psychoterapeutycznych. Jest to niezbędny warunek by osiągnąć zamierzone rezultaty i zrealizować indywidualne cele terapeutyczne.

1.   Zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego. Stwarza to konieczność indywidualnego programowania zajęć, dostosowania środków, metod dydaktycznych i wychowawczych do indywidualnych możliwości konkretnego dziecka. Indywidualizacja zajęć zespołowych polega na kontrolowaniu przebiegu i wyników pracy dziecka, pomaganiu mu w przezwyciężeniu trudności oraz stosowaniu odpowiednich zabiegów wychowawczych i psychoterapeutycznych, aby realizować indywidualne cele terapeutyczne.

Zasada indywidualizacji

Zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego wyznacza konieczność indywidualnego planowania zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Zobowiązuje terapeutę do dostosowania środków oraz metod dydaktycznych do indywidualnych możliwości dziecka, a to z uwagi na różny rodzaj, zakres i głębokość trudności w uczeniu się. W myśl zasady - terapia polega na bieżącym kontrolowaniu przebiegu pracy dziecka oraz pomaganiu mu w pokonywaniu trudności, z zachowaniem dobranych specjalnie do niego sposobów oddziaływania terapeutycznego.

Zasada celowości. Wiąże się z poprzednią zasadą. Układ ćwiczeń powinien być skonstruowany w taki sposób, aby nawet najdrobniejszy element zajęć był
podporządkowany określonemu celowi, a wprowadzenie zmian wynikało z kon­kretnych potrzeb. Kierując się w pracy z dzieckiem zasadą celowości, szybciej osiągniemy zamierzone efekty. Uświadomienie celu ćwiczeń motywuje dzieci do wysiłku.

Zasada stopniowania trudności polega na przechodzeniu od łatwiejszego do trudniejszego. Logopedzi rozpoczynają rehabilitację mowy od głosek łatwiejszych, po czym przechodzą do głosek trudniejszych. Wywołują dźwięk prosty (w izolacji), a następnie ćwiczą go w coraz trudniejszych wyra­zach, zdaniach, tekstach.

• 8. Zasada stopniowania trudności zakłada, że terapię zawsze należy rozpoczynać od ćwiczeń najłatwiejszych dla danego pacjenta przechodząc kolejno do coraz trudniejszych, mniej znanych i nowych.

Zasada stopniowania trudności

Zasada powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisania uwzględnia złożoność tych czynności i możliwości percepcyjne dziecka. Dotyczy objętości oraz przystępności materiału dla dziecka. W terapii pedagogicznej dzieci dyslektycznych wskazane jest z początku wykonywanie ćwiczeń prostych z niewielkiego zakresu materiału, po czym powolne przechodzenie do ćwiczeń już trudniejszych z większego zakresu materiału. Warunkiem podejmowania kolejnych zadań jest sprawne wykonanie poprzednich. Pomijane są tu wszelkie rygory czasowe, ze względu na zróżnicowane możliwości dzieci.

Zasada 2: Powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisania, uwzględniającego złożoność tych czynności i możliwości percepcyjne dziecka

- Stosujemy stopniowanie trudności w zakresie objętości i przystępności opracowywanego materiału.

- Przechodzimy od ćwiczeń prostych, obejmujących niewielki zakres materiału do złożonych wymagających opracowania dużych partii materiału dydaktycznego.

- Przechodzimy do zadań trudniejszych wtedy, gdy dziecko sprawnie opanuje wcześniejsze, łatwiejsze.

- Ćwiczymy tak długo daną umiejętność, dopóki terapeuta nie ma poczucia, że dziecko wykonuje ją sprawnie.

- Nie ma czasowych reguł (rygorów) ćwiczenia danej umiejętności.

Zasada powolnego stopniowania trudności musi uwzględniać możliwości percepcyjne dziecka. Zarówno objętość opracowanego materiału jak i jego przystępność, przechodzenie od ćwiczeń elementarnych, prostych, obejmujących niewielki zakres materiału do coraz bardziej złożonych i wymagających opanowania coraz większych partii materiału dydaktycznego. Warunkiem powyższego musi być wykonywanie ćwiczeń na niższym poziomie. Przezwyciężanie trudności jest uwarunkowane indywidualnymi możliwościami danego dziecka.

• Zasada powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisania,

• uwzględniająca złożoność tych czynności i możliwości percepcyjne dziecka

• Zgodnie z tą zasadą należy stopniować trudności, zwracając uwagę na objętość

• opracowanego materiału, przystępność dla dziecka, postępy w nauce i punkt

• wyjścia materiału programowego, tzn. poziom czytania i pisania: tempo, biegłość,

• płynność, poprawność czytania, czytanie ze zrozumieniem;

2.   Zasada powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisania, uwzględniając możliwości percepcyjne dziecka. Stopniowanie trudności dotyczy zarówno objętości materiału, jak i jego przystępności dla dziecka; przechodzenie od ćwiczeń elementarnych, prostych, do coraz bardziej złożonych. W pracy tej nie mogą więc obowiązywać żadne rygory czasowe.

Zasada powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisania,

uwzględniająca złożoność tych czynności i możliwości percepcyjne dziecka

Zgodnie z tą zasadą należy stopniować trudności, zwracając uwagę na objętość opracowanego materiału, przystępność dla dziecka, postępy w nauce i punkt wyjścia materiału programowego, tzn. poziom czytania i pisania: tempo, biegłość, płynność, poprawność czytania, czytanie ze zrozumieniem;

ZASADA POWOLNEGO STOPNIOWANIA TRUDNOŚCI W NAUCE CZYTANIA I PISANIA, UWZGLĘDNIAJĄCEGO ZŁOŻONOŚĆ TYCH CZYNNOŚCI I MOŻLIWOŚCI PERCEPCYJNE DZIECKA
     Zasada ta uwzględnia stopniowanie trudności, ścisłe ustrukturalizowanie działań prostych, obejmujących niewielki zakres materiału do coraz bardziej złożonych. Warunkiem zaś przechodzenia do zadań o większym stopniu trudności jest tylko i wyłącznie sprawne wykonanie ćwiczeń na niższym poziomie. Nie oznacza to, że: «ćwiczenie będzie wykonywane bez specjalnego trudu(…), każde ćwiczenie powinno stanowić pewną trudność, którą jednak jest w stanie przezwyciężyć» (T. Gąsowska, Z. Pietrzak- Stępkowska 1994, s. 34).

• Zasada wszechstronności. Starając się pomóc dziecku w przezwyciężeniu trudności w nauce, należy stosować wszechstronnie, szeroko zakresowe ćwiczenia.
  Usprawniamy nie tylko funkcje zaburzone, ale także nie zaburzone, aby dziecko mogło kompensować swoje braki. Przy stosowaniu zasady wszechstronności na­leży mieć na uwadze nie tylko pomoc psychologiczno-pedagogiczną, lecz w mia­rę potrzeby inną pomoc specjalistyczną. Zależnie od potrzeby kierujemy dziecko do lekarza, logopedy bądź innego specjalisty.

Aby zrealizować zasadę wszechstronności, należy ścisłe współpracować z ro­dzicami dziecka. Wskazujemy rodzicom potrzebę tych zajęć, omawiamy ćwicze­nia i sposoby pracy z dzieckiem oraz przedstawiamy czynniki warunkujące sku­teczność tej pracy. Częste kontakty z rodzicami umożliwią stosowanie niektórych ćwiczeń w domu. Czasem potrzebna jest praca z rodzicami nad zmianą sytuacji domowej i stosunku rodziców do dziecka. Wszechstronność oddziaływań to też współpraca z nauczycielami w szkole.

• Zasada życzliwości. Zdarza się, że dziecko nie osiąga sukcesów w nauce, gdyż nie ma wokół siebie osób życzliwie ustosunkowanych, które razem z nim cieszą się jego postępami i sukcesami. W klasie dzieci z trudnościami w nauce bywają przez nauczycieli nie akceptowane, a przez kolegów wyśmiewane. Ich trudności wywołują także niezadowolenie w domu.

Życzliwy stosunek do dziecka mobilizuje je do pracy. Przyjemna, swobodna atmosfera na ćwiczeniach oddziałuje terapeutycznie na dziecko, sprzyja odreagowaniu napięć. Dzieci wtedy chętnie uczęszczają na zajęcia, zmniejsza się ich lęk i napięcia związane z trudnościami w nauce.

Z zasadą życzliwości wiąże się ściśle zasada terapii. Oprócz funkcji dydaktycznej zajęcia powinny spełniać funkcję terapeutyczną.

Wprowadzenie elementów terapii zabawowej i zajęciowej uspokajającej wpływa na kształtowanie właściwych postaw do nauki, zmniejsza lęki związane z nauką szkolną. Dobieramy takie ćwiczenia, aby umożliwić dziecku osiąganie sukcesu, co będzie miało także oddziaływanie terapeutyczne. Sukces mobilizuje dziecko do nauki

Szczególnie we wstępnym okresie pracy korekcyjno-wyrównawczej wiele miejsca poświęca się aspektowi psychoterapeutycznemu. Zajęcia o charakterze odprężeniowym, zabawowym przechodzą stopniowo w ukierunkowane.

5. Zasada komfortu psychicznego. Zasada ta określa: pozytywny wza­jemny stosunek osoby z upośledzeniem umysłowym i pedagoga terapeuty (pedagog i podopieczny mają do siebie zaufanie, lubią się), odpowiedni czas prowadzenia zajęć (w godzinach, gdy partnerzy są wypoczęci i mogą w peł­ni koncentrować się na pracy) oraz moment optymalny do prowadzenia za­jęć - wykorzystanie tzw. dobrych momentów, czyli takich, w których osoba niepełnosprawna wykazuje szczególną motywację do podjęcia zajęć (Kowa­lik, 1996).

6. - Zasada liczenia się z innymi osobami uczestniczącymi w realizacji programu wychowawczego. Chodzi o to, aby uwzględniać potrzeby, możli­wości, oczekiwania otoczenia społecznego, zwłaszcza rodziny i najbliższego dziecku kręgu osób. Wychowanie dziecka z głębszym upośledzeniem umy­słowym nie może odbywać się kosztem innych dzieci. Nie powinno też przekraczać możliwości samego dziecka (zbyt intensywny wysiłek prowa­dzi do tzw. przetrenowania i demobilizuje do dalszej pracy) oraz pedagoga - terapeuty (zbytnie obciążenie prowadzi do wypalenia sił). Dlatego też pro­gramy pracy pedagogicznej dla osób z głębszym i głębokim upośledzeniem umysłowym powinny być nie tylko sensowne, ale również obiektywnie realne. 6. Zasada współpracy z najbliższym otoczeniem zakłada, że pacjent i jego najbliższe otoczenie mają prawo do rzetelnej informacji na temat rodzaju, stopnia i przyczyn zdiagnozowanych zaburzeń oraz omówienia programu i sposobu terapii, czasu jej trwania, przewidywanych efektów.

— Zasada optymizmu pedagogicznego. To wiara nauczyciela w dziecko, w jego możliwości, w przezwyciężenie trudności. Nauczyciel powinien być opty­mistycznie ustosunkowany do dziecka. W pracy korekcyjno-wyrównawczej waż­ne jest przywrócenie dziecku wiary we własne siły. Powtarzające się trudności dziecka w nauce powodują, że przestaje ono wierzyć w swoje możliwości i znie­chęca się do pracy. Nie zaspokojona potrzeba sukcesu powoduje wiele napięć.

Dobieramy ćwiczenia do możliwości dziecka, a właściwe ich wykonanie po­winno dać dziecku satysfakcję oraz poczucie sukcesu. A zatem nie należy ćwi­czyć na zbyt skomplikowanych tekstach, ponaglać dziecko do pracy. Poczucie odniesionego sukcesu jest istotnym czynnikiem pozytywnej motywacji podejmo­wanych przez dziecko wysiłków. Dlatego każda praca dziecka powinna być sprawdzana i nagradzana. Mogą tu być inne, umowne oceny (ale nie szkolne), np. kwiatki.

Niezbędne jest także dostrzeganie wszelkich, nawet najdrobniejszych sukce­sów dziecka, wyrażanie aprobaty, nieokazywanie zniecierpliwienia w przypadku niepowodzeń.

- Zasada samodzielności polega na:

1. samodzielnym wykonywaniu zadań polecanych przez logopedów, ale na
   miarę możliwości dziecka;

1. rozwijaniu samodzielności poprzez stopniowe wprowadzanie uczniów

w czynności bardziej złożone;

c) częstym powtarzaniu ćwiczeń w czasie zajęć i w domu.

- Zasada systematyczności polega na przestrzeganiu planowości i systematyczności nauczania mowy.

Zasada 5: Systematyczności

- Zajęcia powinny odbywać się codziennie; lepiej 3x 20 minut niż 1 długie 60 minut.

- Przerwy w zajęciach powodują regres.

- Najbardziej męczące ćwiczenia percepcji słuchowej: nie powinny trwać każdorazowo dłużej niż kilka minut. Można jednak do nich kilkakrotnie wracać podczas zajęć, w przerwach stosując inny rodzaj ćwiczeń.

liczyć na pomoc domu rodzinnego!!!!

4) Zasada systematyczności i konsekwencji. Przestrzeganie tych zasad gwarantuje nie tylko lepsze efekty, ale zapewnia określony „porządek rze­czy", umożliwia pełniejszą i lepszą kontrolę nad przebiegiem procesu wy­chowania. Systematyczność i konsekwencja są w dużej części warunkami poczucia bezpieczeństwa, dają szansę na przewidywanie zdarzeń, a więc ułatwiają przygotowanie się do nich, wpływanie na pożądane stany rzeczy. Taka sytuacja sprzyja rozwojowi niezależności, poczucia własnej wartości

(Lausch-Żuk, 1999).

Zasada systematyczności

Zasada ta dotyczy systematyczności i częstotliwości ćwiczeń korekcyjnych i korekcyjno- kompensacyjnych. Jej przestrzeganie wpływa bardzo korzystnie na opanowanie i utrwalenie nabytej wiedzy i umiejętności. Długotrwałe przerwy powodują najczęściej częściowy lub całkowity regres, co zmniejsza skuteczność terapii.

Zasada systematyczności. Zasada ta dotyczy systematyczności i częstotliwości ćwiczeń korekcyjnych i korekcyjno - kompensacyjnych, jak również dozowania ich w czasie. Zajęcia powinny odbywać się jak najczęściej. Częstotliwość i systematyczność prowadzonych zajęć wpływa pozytywnie na opanowanie i utrwalenie nabytych umiejętności, długotrwałe przerwy natomiast powodują częściowy lub całkowity regres, szczególnie u dzieci o rozwoju niższym niż przeciętny, obdarzonych słabą pamięcią. Ćwiczenia jednej czynności nie powinny trwać zbyt długo. Długość czasu ich trwania uzależniona jest od głębokości zaburzenia, od rodzaju zaburzonej funkcji i rodzaju czynności, a także od motywacji i indywidualnych możliwości wysiłkowych dziecka. Najbardziej męczą ćwiczenia percepcji słuchowej. Ćwiczenia sprawności manualnej, percepcji wzrokowej oraz koordynacji wzrokowo - słuchowej mogą trwać do kilkunastu minut. Bardzo ważne jest poinstruowanie rodziców, którzy w warunkach domowych również powinni się stosować do tych zasad. Lepiej mniej ale częściej.

Zasada systematyczności

• Zasada ta dotyczy systematyczności i częstotliwości ćwiczeń korekcyjnych i korekcyjno-

• kompensacyjnych. Jej przestrzeganie wpływa bardzo korzystnie na

• opanowanie i utrwalenie nabytej wiedzy i umiejętności. Długotrwałe przerwy

• powodują najczęściej częściowy lub całkowity regres, co zmniejsza skuteczność

• terapii.

5.   Zasada systematyczności. Zajęcia te powinny odbywać się jak najczęściej i systematycznie. Wpływa to pozytywnie na opanowywanie i utrwalanie nabytych umiejętności.

ZASADA SYSTEMATYCZNOŚCI
     Nieodzowną podstawą prawidłowego, a przede wszystkim wymiernego w skutkach funkcjonowania zajęć jest systematyczne i częste prowadzenie ćwiczeń oraz racjonalne dozowanie ich w czasie, mając zawsze na uwadze możliwości dziecka i istotę zasady- korekcji zaburzeń.
     Zajęcia powinny odbywać się jak najczęściej, najlepiej codziennie. W praktyce na ogół nie jest to możliwe, lecz jeśli mamy do dyspozycji 2 godziny zajęć w tygodniu, lepiej je rozłożyć na dwa, a nawet trzy spotkania. Wiadomo albowiem, że częstotliwość i systematyczność prowadzonych zajęć wpływa pozytywnie na opanowanie i utrwalenie nabytych umiejętności, a długotrwałe przerwy powodują częściowy lub całkowity regres, szczególnie u dzieci o rozwoju niższym niż przeciętny, obdarzonych słabą pamięcią, a ponadto często nie mogących liczyć na pomoc domu rodzinnego.

7. Zasada systematyczności zakłada rytmiczność i systematyczność ćwiczeń według z góry określonych schematów, zgodnych z metodyką pracy logopedycznej. Zawierają one pewne następujące po sobie etapy, których kolejność należy bezwzględnie przestrzegać. Przejście do kolejnego etapu uwarunkowane jest utrwaleniem poprzedniego.

Zasada systematyczności

Zasada dotyczy systematyczności i częstotliwości ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych, jak również odpowiedniego rozłożenia ich w czasie. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne dzieci dyslektycznych powinny odbywać się jak najczęściej - najlepiej codziennie. Jeśli jednak mamy do dyspozycji tylko pojedyncze godziny zajęć w tygodniu, to lepiej rozłożyć je na kilka krótkich spotkań. Długotrwałe przerwy w uczestnictwie dzieci w zajęciach powodują częściowe lub całkowite cofnięcia w terapii. Z kolei optymalna częstotliwość i systematyczność odbywających się zajęć idą w parze z dobrym opanowaniem i utrwaleniem nabytych umiejętności.

- Zasada zainteresowania dzieci polega na zdynamizowaniu psy­chiki, poczuciu powodzenia i zaufania we własne siły. Realizuje się ją przez stosowanie częstych pochwał nawet za minimalne osiągnięcia oraz poprzez cie­kawą organizację zajęć, atrakcyjny dobór ćwiczeń i pomocy.

- Zasada trwałości wyników wymaga stałego wracania do przerabia­nych ćwiczeń, wywoływanych głosek, powtarzania ich w zadaniach i tekstach. Konieczne jest to ze względu na nietrwałą pamięć dzieci upośledzonych umy­słowo.

- Zasada aktywności — zajęcia logopedyczne są tak organizowane, że zmuszają uczniów do wykonywania różnych ćwiczeń i zadań.

5. Zasada aktywnego i świadomego udziału zakłada, że pacjent musi czuć potrzebę ćwiczeń i rozumieć konieczność udziału w zajęciach. Wskazane jest zatem pobudzanie jego zainteresowania terapią, podnoszenie poziomu motywacji, stosowanie jak najczęściej wzmocnień pozytywnych (nagrody i pochwały).

- Logopedzi przestrzegają także zasady poglądowości, jedności nauczania z wychowaniem, szacunku dla wychowanka i jego trudu, zasady oprotezowania. W przypadku stwierdzenia wady zgryzu kierują do ortodonty w celu założenia specjalnego aparatu eliminu­jącego tę wadę.

- Zasada 3: Korekcji zaburzeń: ćwiczenie przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności

- Im głębiej zaburzona dana funkcja tym większa podatność na zmęczenie dziecka, uważamy by do tego nie doszło.

- Nie ćwiczymy tylko jednej funkcji, bo może dojść do przetrenowania, zniechęcenia i powrotu do złych nawyków.

- Wskazana przemienność ćwiczeń - najgłębiej zaburzone funkcje z mniej zaburzonymi, bardziej sprawne z mniej, percepcja słuchowa z wzrokową.

- Łączenie ćwiczenia czytania i pisania w jednym zdaniu.

- Stosujemy przerwy na odpoczynek.

Zasada korekcji zaburzeń: ćwiczenie przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych
i najsłabiej opanowanych umiejętności. U dzieci dyslektycznych, zwłaszcza w przypadkach zaburzeń sprzężonych terapeuta musi mieć na uwadze przede wszystkim funkcje najsłabiej rozwinięte i te umiejętności, w których ujawniają się najpoważniejsze trudności. Podczas zajęć najwięcej czasu trzeba przewidzieć dla tych funkcji w różnych czynnościach, przestrzegając zasady stopniowania trudności i zasady indywidualizacji. Im głębiej jest zaburzona dana funkcja, tym większa podatność dziecka na zmęczenie wykonywaniem czynności angażujących tę funkcję. Niecelowe jest, szkodliwe, planowanie jednostki zajęciowej uwzględniającej ćwiczenie tylko jednej funkcji. Powoduje to zmęczenie parcjalne - „przetrenowanie” struktur nerwowych najgorzej funkcjonujących i najmniej sprawnych,
a następnie zniechęcenie, powrót do złych nawyków i pogarszanie się uzyskiwanych wyników. Dlatego wskazane jest przeplatanie ćwiczeń funkcji bardziej i mniej sprawnych,
a w ćwiczeniach czytania i pisania - łączenie ich w jednym zadaniu, bazując raz na spostrzeganiu wzrokowym, raz na słuchowym i stosowanie przerw na odpoczynek.

Zasada korekcji zaburzeń

• Podczas zajęć najwięcej czasu trzeba przewidzieć na ćwiczenie funkcji najsłabiej

• rozwiniętych i tych umiejętności, w których ujawniają się najpoważniejsze

• trudności. Ćwiczone one są w różnych czynnościach z zachowaniem zasady

• stopniowania trudności i zasady indywidualizacji.

3.   Zasada korekcji zaburzeń: ćwiczenie funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności. Należy jednak pamiętać, że im głębiej zaburzona jest dana funkcja, tym większa podatność dziecka na zmęczenie. Należy więc przeplatać ćwiczenia funkcji bardziej i mniej sprawnych, aby uniknąć tzw. „przetrenowania”.

ZASADA KOREKCJI ZABURZEŃ
     Z podstawowych założeń psychologicznych, dotyczących układu nerwowego dziecka, wiadomo że, im głębiej zaburzona dana funkcja, tym większa podatność jednostki na zmęczenie wykonywaniem czynności angażujących tę funkcję. Realizując więc założenia terapii należy pamiętać, że niemożliwe jest, a wręcz niecelowe i szkodliwe planowanie jednostki zajęciowej uwzględniającej ćwiczenie tylko jednej funkcji. Takie postępowanie powoduje zmęczenie parcjalne struktur nerwowych najgorzej funkcjonujących i najmniej sprawnych, a następnie zniechęcenie dziecka do pracy. Dlatego w początkowym okresie zajęć wskazane jest przeplatanie ćwiczeń funkcji bardziej i mniej sprawnych, a w ćwiczeniach czytania i pisania- łączenie ich w jednym zadaniu, bazując raz na spostrzeganiu wzrokowym, raz na słuchowym i stosowanie przerw na odpoczynek.

Zasada korekcji zaburzeń

Podczas zajęć najwięcej czasu trzeba przewidzieć na ćwiczenie funkcji najsłabiej rozwiniętych i tych umiejętności, w których ujawniają się najpoważniejsze trudności. Ćwiczone one są w różnych czynnościach z zachowaniem zasady stopniowania trudności i zasady indywidualizacji.

Zasada korekcji zaburzeń

Zasada korekcji zaburzeń dotyczy ćwiczenia przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności. Terapeuta winien mieć na uwadze przede wszystkim funkcje najsłabiej rozwinięte oraz najpoważniejsze trudności dziecka. Szkodliwe jest ćwiczenie tylko jednej funkcji, ze względu na szybką męczliwość dzieci. Wskazane jest z kolei przeplatanie ćwiczeń funkcji bardziej i mniej sprawnych oraz łączenie czytania i pisania w jednym zadaniu.

- Zasada 4: Kompensacji zaburzeń: łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych w celu tworzenia właściwych mechanizmów kompensacyjnych

- Funkcje sprawniejsze wspierają czynności funkcji zaburzonych.

- Usprawniona zostaje integracja psychomotoryczna.

Zasada kompensacji zaburzeń: łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych w celu tworzenia właściwych mechanizmów kompensacyjnych. Dzieci, napotykając trudności w opanowywaniu umiejętności czytania i pisania, szukają sposobów przezwyciężania ich, aby uniknąć złych ocen. Znajdują takie sposoby, np.: czytanie „na pamięć” - przy zaburzonej analizie i syntezie słuchowej, a dobrej pamięci wzrokowej uczą się na pamięć całych czytanek, zapamiętują położenie wyrazów względem obrazka, brzegu kartki itp. Jest to swoisty mechanizm kompensacyjny, polegający na zastąpieniu czynności jednej funkcji (słuchowej) drugą (wzrokową), w którym czynności analizy i syntezy słuchowej są omijane i funkcja ta nie jest usprawniana, skutkiem czego deficyt nie maleje, lecz pogłębia się z czasem. Naszym zadaniem jest wytworzenie u dziecka takich mechanizmów psychologicznych, w których funkcje sprawniejsze pełnią role kompensacyjną, wspierając czynności funkcji zaburzonych. Takie ćwiczenia korekcyjno - kompensacyjne wyrównują skutki mikro defektów, usprawniają procesy integracji psychomotorycznej oraz ułatwiają opanowanie trudnych dla dziecka umiejętności, zwłaszcza czytania i pisania. Zapobiegają także wystąpieniu trudności w innych przedmiotach.

Zasada kompensacji zaburzeń

Zasada kompensacji zaburzeń polega na łączeniu ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych w celu tworzenia właściwych mechanizmów kompensacyjnych. Kładzie nacisk na zastąpienie czynności jednej funkcji - drugą. Zasada skłania terapeutę do wytworzenia takiej sytuacji, w której sprawniejsze funkcje pełnią rolę kompensacyjną, wspierającą, pomocniczą dla czynności funkcji zaburzonych.

Zasada kompensacji zaburzeń

Niezmiernie ważne jest łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji bardziej sprawnych, aby utworzyć właściwe mechanizmy kompensacyjne.

Dzieci napotykające trudności w opanowaniu poszczególnych umiejętności uruchamiają często niewłaściwe mechanizmy obronne, np. uczą się na pamięć bez zrozumienia, „czytają” z pamięci.

Zasada kompensacji zaburzeń

• Niezmiernie ważne jest łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami

• funkcji bardziej sprawnych, aby utworzyć właściwe mechanizmy kompensacyjne.

• Dzieci napotykające trudności w opanowaniu poszczególnych umiejętności

• uruchamiają często niewłaściwe mechanizmy obronne, np. uczą się na pamięć bez

• zrozumienia, „czytają” z pamięci.

4. Zasada kompensacji zaburzeń: łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych w celu tworzenia właściwych mechanizmów kompensacyjnych. Zadaniem jest wytworzenie u dziecka takich mechanizmów psychologicznych, w których funkcje sprawniejsze pełnią rolę kompensacyjną, wspierając czynności funkcji zaburzonych.

ZASADA KOMPENSACJI ZABURZEŃ
     W myśl tej zasady zadaniem terapeuty jest wytworzenie u dziecka takich mechanizmów, w których funkcje sprawniejsze pełnią rolę kompensacyjną, wspierając czynności funkcji zaburzonych. Takie ćwiczenia korekcyjno- kompensacyjne wyrównują skutki mikrodefektów, usprawniają procesy integracji psychomotorycznej oraz ułatwiają opanowanie trudnych dla dziecka umiejętności, zwłaszcza czytania i pisania.

- Zasada akceptacji dziecka. Zaakceptowanie dziecka wraz z jego ogra­niczeniami to podstawa realnej pomocy. W rodzinie akceptacja jest jedną z form bezwarunkowej miłości - czyli kochania dziecka takim, jakim ono jest.

- Zasada 6: Ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego

Zasada ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego

W czasie trwania zajęć korekcyjno-kompensacyjnych oddziaływania wychowawcze powinny mieć charakter terapeutyczny. Niepowodzenia szkolne są przyczyną reakcji nerwicowych i negatywnych postaw wobec nauki i szkoły, co w konsekwencji przyczynia się do osłabienia wyników dziecka w nauce

Działania psychoterapeutyczne powinny towarzyszyć zabiegom dydaktycznym przez cały czas trwania zajęć terapii pedagogicznej. W pierwszym okresie działania psychoterapeutyczne powinny być dominujące. Pełnią funkcje profilaktyczne - chronią przed dalszymi negatywnymi następstwami niepowodzeń szkolnych.

-współpraca z domem!!!

Zasada ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego. Działania wychowawcze
o charakterze psychoterapeutycznym powinny towarzyszyć zabiegom dydaktycznym przez cały czas trwania zajęć terapeutycznych. Na zajęcia trafiają dzieci, u których niepowodzenia szkolne stały się przyczyną reakcji nerwicowych i negatywnych postaw wobec nauki i szkoły, wpływają wtórnie na pogarszanie się wyników w nauce. Działania te będą pełnić funkcje profilaktyczne, chroniąc przed dalszymi negatywnymi następstwami niepowodzeń szkolnych. Związki przyczynowo - skutkowe pomiędzy trudnościami w nauce a zaburzeniami emocjonalno - motywacyjnymi są często błędnie interpretowane przez otoczenie co powoduje kary i represje, których rezultatem jest dalsze pogłębianie się procesów neurotyzacji lub socjopatyzacji. Dzieci nie chcą sie uczyć z powodu różnych niezależnych od nich przyczyn, jak deficyty w sferze poznawczej i motorycznej lub zaburzenia neurodynamiki, które dodatkowo potęgują trudności w nauce spowodowane mikrodefektami. Efektem tych trudności jest zanikanie motywacji do nauki, aby dzieci chciały się uczyć konieczne jest stosowanie elementów oddziaływań psychoterapeutycznych w procesie terapii pedagogicznej. Psychoterapia rozumiana jako świadome i celowe wpływanie środkami psychicznymi na osobowość człowieka, jako główną regułę postępowania przyjmuje starą zasadę medyczną - primum non nocere. Znaczy to: nie szkodzić, nie ośmieszać, nie dyskwalifikować, nie karać za to, co nie stanowi winy dziecka, nie pogłębiać istniejących zaburzeń i nie przyczyniać się do powstawania nowych.

6.   Zasada ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego. Działania wychowawcze o charakterze psychoterapeutycznym powinny towarzyszyć zabiegom dydaktycznym przez cały czas trwania zajęć, a w pierwszym okresie odgrywać rolę dominującą. Dlatego też najważniejszym punktem pracy terapeutycznej jest nawiązanie pozytywnego, emocjonalnego kontaktu z dzieckiem. Zadaniem terapeuty jest nie tylko spowodowanie, aby dzieci mogły się uczyć, lecz także aby chciały się uczyć. Bardzo ważne jest więc zaspokojenie potrzeby sukcesu, a realizuje się ją poprzez stawianie zadań, których wykonanie leży w możliwościach dziecka i poprzez wykorzystanie jego zainteresowań.

ZASADA CIĄGŁOŚCI ODDZIAŁYWANIA PSYCHOTERAPEUTYCZNEGO
     Zasada ta dotyczy łączenia zabiegów dydaktycznych z działaniami wychowawczymi o charakterze psychoterapeutycznym. W wielu przypadkach bowiem na zajęcia trafiają dzieci, u których niepowodzenia szkolne stały się przyczyną reakcji nerwicowych i negatywnych postaw wobec nauki i szkoły. Zadaniem terapeuty jest w takiej sytuacji jest nie tylko spowodowanie, aby dzieci mogły się uczyć, lecz także, a może przede wszystkim, aby chciały to robić.
     «Psychoterapia rozumiana jako świadome i celowe wpływanie środkami psychicznymi na osobowość człowieka bądź na sposób jego uczestnictwa w procesach społecznych, aby umożliwić mu optymalne funkcjonowanie psychiczne, jako główną regułę postępowania przyjmuje zasadę medyczną- primum non nocere. Znaczy to: nie szkodzić, nie ośmieszać, nie dyskwalifikować, nie karać za to, co nie stanowi winy dziecka; nie pogłębiać istniejących zaburzeń i nie przyczyniać się do powstawania nowych» (I. Czajkowska, K. Herda 1996, s. 76).      Czynnikami, które wpływają na jakość psychoterapeutycznych oddziaływań są także: osobowość terapeuty, atmosfera zajęć. Według W. Sikorskiego (1996) należy nauczyć się słyszeć i rozumieć to, co nie zostało wprost wypowiedziane, a jedynie znalazło wyraz w werbalnym i niewerbalnym zachowaniu.
     Budowanie procesu pracy terapeutycznej na kanwie istoty zasad terapii, wiedzy oraz umiejętnego pozyskania i wykorzystania do współpracy środowiska rodzinnego, szkolnego dziecka, może stać się początkiem dobrych rokowań, co do jego przyszłości.
Zasada ciągłości

Zasada ciągłości oddziaływania terapeutycznego wskazuje na profilaktyczną funkcję oddziaływań terapeutycznych, które chronią przed dalszymi negatywnymi następstwami niepowodzeń szkolnych. Terapeuta ma motywować dzieci do ciągłej nauki, do pokonywania trudności i własnych słabości, a tym samym zaspakajać ich potrzebę sukcesu. Będzie w stanie to uczynić wytwarzając podczas zajęć atmosferę zaufania i życzliwości. Aktywność dzieci dyslektycznych na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych utrzyma on z kolei posługując się różnorodnymi formami zadań do wykonania, grami, zabawami, ćwiczeniami relaksacyjnymi.

- ZASADY wg E.Tomasik-wybrane zagadnienia z ped.specj

Są to zasady inte­gracji, normalizacji i personalizacji. „Zasada integracji przeciwstawia się tenden­cji do izolowania, segregacji i spychania na margines osoby upośledzonej (nie­pełnosprawnej — przyp. E.T.), a równocześnie idzie dalej aniżeli postawa czystej tolerancji. Pociąga zobowiązanie do pełnego uznania osoby upośledzonej za pod miot, zgodnie z jej możliwościami zarówno w zakresie życia rodzinnego, jak i nauki, zawodu i w ogóle we wspólnocie społecznej, politycznej, religijnej.

Z zasady tej wynika jako naturalna konsekwencja zasada normalizacji, któ­ra oznacza i pociąga za sobą wysiłek, zmierzając do całkowitej rehabilitacji osób upośledzonych za pomocą wszelkich dostępnych dziś środków i technik, a w przypadku gdy to okaże się niemożliwe, do stworzenia im warunków życia i działania zbliżonych możliwie jak najbardziej do normalnych.

Wreszcie zasada personalizacji ukazuje, że we wszelkiego rodzaju staraniach, jak też w rozmaitych stosunkach wychowawczych i społecznych, które zmierzają do wyeliminowania upośledzenia, zawsze trzeba przede wszystkim uwzględniać, chronić i wspomagać godność, warunki życia i integralny rozwój osoby upośle­dzonej, we wszystkich jej wymiarach oraz uzdolnieniach fizycznych, moralnych i duchowych. Poza tym zasada ta oznacza i pociąga za sobą wyjście poza styl pewnych środowisk nacechowanych kolektywizmem i anonimowością, na jakie często jest skazana osoba upośledzona" (Dokument..., 1981).

-Zasada podmiotowości i indywidualności. Zasada ta łączy się ściśle z poszanowaniem praw człowieka. Nie można prawidłowo wychowywać dziecka, nie licząc się z jego osobowością. Nie można więc - w przypadku dzieci głębiej upośledzonych umysłowo - „naprawiać" jednej funkcji, nie mając na uwadze całokształtu możliwości, potrzeb, oczekiwań dziecka. Na­leży więc liczyć się ze zdaniem (stosunkiem) dziecka do podejmowanych działań tak, aby mogło ono być w nich partnerem. Im głębsze jest upośle­dzenie umysłowe, tym bardziej praca pedagogiczna powinna mieć charakter indywidualny. Zapewnia to pełną koncentrację uwagi na podopiecznym i gwarantuje intymność kontaktu, tak ważną w niektórych sytuacjach.

1. - Zasada refleksyjności. Polega ona na systematycznym analizowaniu podejmowanych działań, funkcjonowania dziecka, ciągłym szukaniu przy­ czyn pojawiających się problemów, jak również modyfikowaniu przyjętych programów i stosowanych metod. Refleksyjności w pracy pedagogicznej nie sposób przecenić, gdyż umożliwia ona postęp, daje szansę na twórczy rozwój pedagoga terapeuty, zapewniając równocześnie dziecku kompetentną

pomoc.

-1. Zasada wczesnego rozpoczynania terapii zakłada, że wczesna interwencja skraca czas terapii i zwiększa efektywność.

-3. Zasada wykorzystania w procesie terapii wszelkich możliwości pacjenta zakłada, że należy angażować maksymalną liczbę zmysłów i wykorzystywać posiadane przez pacjenta umiejętności.

4. Zasada kompleksowego oddziaływania zakłada, że istnieje potrzeba prowadzenia równolegle do terapii logopedycznej również terapii zaburzeń emocjonalnych i zachowania oraz terapii pedagogicznej, ponieważ z zaburzeniami mowy często współwystępują inne zaburzenia (emocjonalne, zachowania, osobowości, rozwoju umysłowego, funkcji percepcyjno - motorycznych, laterelizacji).

III.              ZASADA INTEGRACJI -
oznacza dopasowywanie treści do form i metod ćwiczeń.
VII.          ZASADA PODMIOTOWEGO I CAŁOŚCIOWEGO OBJĘCIA OPIEKĄ UCZNIA.·

 

VIII.         ZASADA DOPROWADZENIA ZACZĘTEJ PRACY DO KOŃCA
/ wzmocnienia motywacji/.
 

IX.            ZASADA WŁAŚCIWEGO WZMACNIANIA -
w praktyce oznacza ona dostrzeganie postępów ucznia, nawet minimalnych.
 

X.               ZASADA WŁAŚCIWEJ ATMOSFERY -
bardzo ważne jest, aby uczeń czuł się bezpiecznie na zajęciach, aby panowała tam atmosfera życzliwości.
 

XI.             ZASADA ELIMINOWANIA FRUSTRACJI -
w praktyce terapeutycznej bardzo ważne jest, aby uczniowie oceniani byli za wkład pracy, a nie za efekt końcowy.
 

XII.            ZASADA INTEGRACJI -
oznacza łączenie wiedzy o potrzebach i możliwościach dzieci z wiedzą o formach i metodach terapeutycznych.

Zasady rewalidacji wg Lipkowskiego:

1.akceptacji-ksztaltowanie stos.społ do os niep,aby uznając trudności rozwojowe tych os nie zaniedbywano wszelkich form opieki i pomocy dla nich.

2.pomocy-dbalośc o aktywizacje sił biolog.wychowanka,usamodzielnianie go:kształtowanie właściwej atmosfery i odpowiedn.warunków wychowawczych w środowisku.

3.indywidualności-dostosow.nauczania do indywidualnych właściwości dziecka i uwzgledn.jego własnego celu kształcenia.

4.terapii pedagogicznej-czyli najpierw poznanie dziecka i opracowanie diagnozy,następ.wspólna praca ze środowiskiem,aby polepszyć sytuację.

5.współpracy z rodziną-wspólnego,uzgodnionego działania szkoły i domu,aby wspomagać każdy wysiłek dziecka na drodze ku usprawnianiu i rozwojowi.

Zasady Rewalidacji wg Dykcika:

1.personalizacji-traktowanie os niepeł podmiotowo.

2.wczesnej diagnozy i normalizacji zycia-wczesne wykrycie choroby i zastosow specjal.metod i środków aby os. Żyła normalnie.

3.odpowiedzialnosci-os powinny być samodzielne ale także odpowiedzialne za swoje wybory,

4.pomocniczości-pomoc w samorealizacji,pobudzanie ale nie wyręczanie.

5.poszerzenia autonomii-os Nielep.ma prawo do intymności,dokonywania wyborów,hest niezalezna od wpływów zewn.

6.indywidualizacji-dostosowania pozytywnych postaw i działan dydaktyczno-wychow.do kategorii upośledzeń i chartakt.os wychowywanych.

7.wielospecjalistycznego podejścia i współpracy z rodziną-współpr.róznych specjalistów;rodzina ma być źródłem info o dziecku.

9

---