1. Traktaty Unii Europejskiej - quasi konstytucja UE
2. Traktat Paryski (Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali)
3. Jednolity Akt Europejski- skrótowo
4. Co do procesu integracji wniósł Jednolity Akt Europejski?
5. Traktat z Maastricht (Traktat o Unii Europejskiej)- skrótowo
6. Jakie zmiany wniósł Traktat z Maastricht?
7. Co to są Traktaty Rzymskie?
8. Traktaty Rzymskie- skrótowo
9. Traktat Amsterdamski- skrótowo
10. Jakie zmiany wniósł Traktat Amsterdamski?
11. Traktat Nicejski
12. Jakie główne sprawy podjęto i rozstrzygnięto w Nicei?
1. Traktaty Unii Europejskiej - quasi konstytucja UE
Unia Europejska jest oparta na traktatach zawartych między państwami członkowskimi. Traktaty stanowią swoistego rodzaju konstytucję UE. Mają też charakter nakazowy, ponieważ niektóre ustalają zadania na przyszłość. Większość Traktatów zawiera warunki ich nowelizacji i zazwyczaj są one zawarte na czas nieokreślony. Traktaty muszą być w całości zaakceptowane przez państwa członkowskie i państwa kandydujące na członków UE.
Podstawę Unii Europejskiej stanowią:
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), który został podpisany 18 kwietnia 1951 r., wszedł w życie 23 lipca 1952 r. i wygasł 23 lipca 2002 r.
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG)
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM), który został podpisany (wraz z Traktatem EWG) w Rzymie 25 marca 1957 r. i wszedł w życie 1 stycznia 1958 r.
W odniesieniu do tych dwóch Traktatów często stosuje się wyrażenie "Traktaty Rzymskie", natomiast wyrażenie "Traktat Rzymski" odnosi się tylko do Traktatu EWG.
Traktat o Unii Europejskiej, który został podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht i wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Traktat z Maastricht zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na "Wspólnotę Europejską". Wprowadził również nowe formy współpracy między rządami Państw Członkowskich - na przykład w zakresie obrony i w obszarze „sprawiedliwości i spraw wewnętrznych”. Poprzez włączenie tej współpracy międzyrządowej do istniejącego "wspólnotowego" systemu, Traktat z Maastricht stworzył nową strukturę składającą się z trzech filarów, o charakterze politycznym i gospodarczym. To jest właśnie Unia Europejska (UE).
Ponadto, traktaty stanowiące podstawę Unii Europejskiej zostały wielokrotnie zmienione, w szczególności przy okazji przystąpienia nowych Państw Członkowskich w 1973 r. (Dania, Irlandia, Zjednoczone Królestwo), 1981 r. (Grecja), 1986 r. (Hiszpania, Portugalia) i 1995 r. (Austria, Finlandia, Szwecja). Dalsze, głębsze reformy wprowadziły poważniejsze zmiany instytucjonalne i przypisały instytucjom europejskim nowe obszary odpowiedzialności:
Traktat Fuzyjny, podpisany 8 kwietnia 1965 r. w Brukseli, wszedł w życie 1 lipca 1967 r. Ustanowił jedną Komisję i jedną Radę dla ówczesnych trzech Wspólnot Europejskich;
Jednolity Akt Europejski (JAE), podpisany w Luksemburgu i Hadze, wszedł w życie 1 lipca 1987 r. Ustanowił niezbędne dostosowania w celu urzeczywistnienia rynku wewnętrznego;
Traktat z Amsterdamu, podpisany 2 października 1997 r., wszedł w życie 1 maja 1999 r. Wprowadził zmiany do traktatów WE i UE, oraz wprowadził nową numerację artykułów do Traktatu UE (dotychczas opisane literami od A do S zostały określone liczbami). Ujednolicone wersje Traktatów UE i WE są do niego załączone;
Traktat z Nicei, podpisany 26 lutego 2001 r., wszedł w życie 1 lutego 2003 r. Traktat z Nicei, były Traktat UE i Traktat WE zostały połączone w jedną ujednoliconą wersję.
2. Traktat Paryski (Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali)
Traktat o utworzeniu EWWiS podpisany 18 IV 1951 roku w Paryżu, wszedł w życie 23 lipca 1952 roku. Sygnatariuszami było sześć państw: Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg.
Cele : - utworzenie wspólnego rynku węgla, stali, rudy żelaza i złomu, rozwój gospodarczy w oparciu o wspólny rynek, racjonalna produkcja i podział produktów przemysłu węglowego i stalowego - zapewnienie państwom EWWiS regularnych dostaw węgla i stali, stworzenie jednakowych warunków dostępu do tych produktów, kontrola cen - połączenie istotnych dla obronności sektorów węgla i stali - co miało przyczynić się do umocnienia pokoju (poprzez powiązanie siecią zależności przemysłów Francji i RFN)
Do nadzorowania postanowień traktatu powołano instytucję o charakterze ponadpaństwowym - Wysoką Władzę (od 1967 roku Komisja WE).
3. Jednolity Akt Europejski- skrótowo
Jednolity Akt Europejski - nowelizacja Traktatu Rzymskiego, uchwalona podczas konferencji rządowej w Luksemburgu i w Brukseli (9 IX 1985 - 27 I 1986) o zmianie i uzupełnieniu trzech Traktatów założycielskich: EWWIS (1951), EWG (1957) i Euratomu (1957). Układ wszedł w życie 1 lipca 1987 roku.
Sygnatariusze: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, RFN, Wielka Brytania i Włochy.
Cele: - 12 państw członkowskich zobowiązało się do utworzenia "jednolitego rynku europejskiego" do dnia 31 grudnia 1992 roku.
Akt określa rynek wewnętrzny jako "obszar bez granic wewnętrznych, na którym zapewnia się swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału" - przewidziano wzmocnienie kompetencji niektórych organów Wspólnot oraz usprawnienie procesu decyzyjnego (zastąpienie zasady jednomyślności w Radzie Ministrów zasadą kwalifikowanej większości głosów - z wyjątkiem decyzji w kwestiach podatkowych, przepływu osób i praw pracowników).
-- Wzmocniono rolę Parlamentu Europejskiego przy stanowieniu prawa Wspólnoty. JAE ustanowił nową procedurę współpracy między Parlamentem Europejskim a Radą Ministrów, procedurę zgody Parlamentu w przypadku traktatów akcesyjnych i stowarzyszeniowych, rozwinął także współpracę państw członkowskich w dziedzinie polityki zagranicznej
--Traktat o EWG został rozszerzony o nowe rozdziały poświęcone sprawom monetarnym, polityce socjalnej, spójności ekonomicznej i społecznej, badaniom i rozwojowi technologicznemu oraz ochronie środowiska. Stworzono ramy dla Europejskiej Współpracy Politycznej.
4. Co do procesu integracji wniósł Jednolity Akt Europejski?
Przyjęcie Jednolitego Aktu Europejskiego nawiązuje wprost do kryzysu konstytucyjnego we wspólnotach, którego efektem było zawarcie tzw. kompromisu luksemburskiego. Zawarty na skutek groźby Francji opuszczenia szeregów Wspólnot, dotyczył porozumienia się państw członkowskich w kwestii ugodowego wypracowywania stanowisk w sprawach dotyczących bardzo ważnych interesów jednego lub więcej partnerów. Mechanizm ten miał funkcjonować zawsze wówczas, gdy w procesie decyzyjnym możliwe było co prawda zastosowanie zasady większości kwalifikowanej lecz właśnie owe ważne interesy jednego z państw skłaniały partnerów do kompromisowego załatwienia sprawy. Nieskuteczność tego rozwiązania potwierdzona została wydarzeniami z 1982 r., kiedy to Wielka Brytania usiłowała z czysto partykularnych powodów zablokować umowę dotyczącą płodów rolnych i przegłosowana została w każdym punkcie. Jednolity Akt Europejski zawarty został w Luksemburgu (17.02.1986) oraz Hadze (28.02.1986). JEA wszedł w życie 1.07.1987 r. Traktat ten zmieniał i uzupełniał przepisy traktatów ustanawiających Wspólnoty. Zmiany wprowadzone na mocy JEA można uszeregować w następujący sposób:
powiększenie uprawnień decyzyjnych Parlamentu (wprowadzenie nowych procedur),
rozszerzenie kręgu spraw w których Rada podejmuje decyzje większością kwalifikowaną,
stworzenie podstaw prawnych do funkcjonowania Rady Europejskiej,
stworzenie podstawy prawnej dla późniejszego utworzenia Sądu Pierwszej Instancji,
wprowadzenie do traktatów założycielskich przepisów dotyczących rynku wewnętrznego,
wprowadzenie pojęcia Unii Gospodarczej i Monetarnej,
5. Traktat z Maastricht (Traktat o Unii Europejskiej)- skrótowo
Traktat o Unii Europejskiej podpisany w Maastricht 7 lutego 1992 roku; wszedł w życie 1 listopada 1993 roku (po referendach przeprowadzonych w państwach członkowskich).
Sygnatariusze: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, RFN, Wielka Brytania i Włochy
Cele: - utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych - umocnienie spójności gospodarczej i społecznej - utworzenie unii gospodarczo-walutowej (łącznie z wprowadzeniem wspólnej waluty) - potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej - realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa - wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich (ustanowienie obywatelstwa Unii) - rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych
Traktat ustanowił Unię Europejską opartą na Wspólnotach Europejskich i uzupełnioną o nowe polityki, tzn. Unię Gospodarczą i Walutową, wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, współpracę w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i wymiaru sprawiedliwości (trzy filary Unii Europejskiej).
Ustalono też nowe ramy instytucjonalne UE: Rada Europejska , Rada Unii Europejskiej (dawniej: Rada Ministrów), Komisja Europejska (dawniej: Komisja Wspólnot Europejskich), Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Rewidentów Księgowych , które pozostają trybunałami Wspólnot Europejskich.
6. Jakie zmiany wniósł Traktat z Maastricht?
Traktat o Unii Europejskiej podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht, wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Podzielony jest na 6 części, zawiera poprawki do Traktatu Rzymskiego oraz Taktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Najważniejsze postanowienia:
powołanie Unii Europejskiej składającej się z trzech filarów (I filar - WE, EWWiS, EURATOM, II filar - Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa, III filar - współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych) z własnym hymnem i flagą
zobowiązanie Wspólnoty do osiągnięcia Unii Gospodarczej i Walutowej, łącznie z jednolitą walutą, zarządzaną poprzez bank centralny (miało to być osiągnięte w trzech etapach)
rozwijanie wspólnych polityk: zagranicznej i obrony
wprowadzenie obywatelstwa unijnego, określenie praw i obowiązków obywateli państw członkowskich (m. in.: swoboda poruszania się, prawo do wybierania i kandydowania w wyborach samorządowych i europejskich, prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej)
potwierdzenie i rozszerzenie uprawnień WE w takich dziedzinach jak m. in.: edukacja, sieci transeuropejskie, przemysł, zdrowie, kultura, ochrona konsumenta
utworzenie Funduszu Spójności (w celu transferu zasobów z bogatszych państw UE do biedniejszych)
współpraca policji między państwami członkowskimi, imigracja - w oparciu o porozumienia międzyrządowe
zmiany instytucjonalne, m.in.: rozszerzenie uprawnień legislacyjnych Parlamentu Europejskiego, rozszerzenie uprawnień ETS.
7. Co to są Traktaty Rzymskie?
Mianem tym określone są traktaty założycielskie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i EURATOM-u. Traktaty zostały podpisane w Rzymie w marcu 1957 r. przez Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, RFN i Włochy. Obowiązują na czas nieokreślony. Podpisanie tego dokumentu było bardzo ważnym krokiem w kierunku integracji europejskiej. Okres od 1957 r do 1986 r. to niewątpliwie najdłuższy okres w historii procesu integracyjnego. I właśnie ten etap wyznaczają takie wydarzenia jak przyjęcie Traktatów Rzymskich oraz przygotowania do zatwierdzenia Jednolitego Aktu Europejskiego.
Począwszy od roku 1957 nastał czas budowania podstaw wspólnego rynku dla jednoczącej się Europy. W owym roku w Rzymie postanowiono przyjąć trzy Traktaty, które w sposób zdecydowany zmieniły prawny obraz integracji europejskiej. Były to: Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (European Economic Community), Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (European Atomic Energy Community), które nazwano Traktatami Rzymskimi oraz Konwencje o niektórych wspólnych instytucjach Wspólnot Europejskich.
Traktat Rzymski z 25 marca 1957 r. w art.1 zadeklarował powołanie i ustanowienie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Tekst tego dokumentu w oryginale składa się z 248 artykułów. Traktat o EWG został zawarty na czas nieograniczony i miał on być przede wszystkim fundamentem dla ścisłego związku narodów europejskich. Cele Traktatu zostały sformułowane i zawarte w art.2. Przepis ten stanowił, ze Wspólnota ma misję popierania harmonijnego rozwoju działalności gospodarczej w całej Wspólnocie, stałej i zrównoważonej ekspansji, rosnącej stabilizacji, przyspieszonego podniesienia poziomu życia i zapewnienia ściślejszych stosunków miedzy państwami, które skupia przez ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe zbliżanie polityk gospodarczych państw członkowskich. [1] Materiały i środki, dzięki którym to zadanie miało być sfinalizowane, zostały zawarte w treści art. 3. Warto wymienić tutaj te najważniejsze, do których zaliczono: zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych oraz środków równoważnych w eksporcie i imporcie, ustanowienie wspólnej taryfy celnej zewnętrznej , wspólnej polityki handlowej oraz zniesienie przeszkód w swobodnym przepływie pracowników, usług i kapitałów.
Drugi układ - Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej sprecyzował jeden bardzo ważny cel, mianowicie przyczynienie się do stworzenia i rozwoju europejskiego przemysłu nuklearnego. Stąd wyniknęły różnorodne zadania, które swym zasięgiem objęły: rozwinięcie badań i upowszechnienie wiedzy technicznej, przejęcie funkcji regulatora w zaopatrzeniu krajów członkowskich w minerały i paliwa nuklearne, zachęcenie do inwestowania kapitału w przemysł nuklearny i do budowy urządzeń niezbędnych dla tego przemysłu.
Oba Traktaty Rzymskie zostały ratyfikowane przez sześć państw - sygnatariuszy pomiędzy wrześniem a grudniem 1957 r. i weszły w życie z dniem 1 stycznia 1958 r.
8. Traktat Rzymski (Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Euratomu)
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej podpisany został 25 marca 1957 roku w Rzymie przez sześć państw EWWiS. Traktat o EWG wszedł w życie 1 stycznia 1958 roku, po ratyfikacji przez parlamenty państw-sygnatariuszy.
Sygnatariusze: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy.
Cele Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej: - stworzenie wspólnego rynku i stopniowe zbliżenie polityki gospodarczej krajów członkowskich - stały i zrównoważony wzrost gospodarczy - zwiększenie stabilności gospodarczo-walutowej - przyspieszony wzrost stopy życiowej
Szczegółowe projekty obejmowały: - zniesienie opłat celnych i ograniczeń ilościowych w handlu wzajemnym - ustanowienie wspólnej taryfy celnej i wspólnej polityki handlowej wobec państw trzecich - zniesienie barier w przepływie osób, usług i kapitału między krajami członkowskimi - ustanowienie Wspólnej Polityki Rolnej - wprowadzenie wspólnej polityki transportowej - ochronę wolnej konkurencji - zbliżenie ustawodawstwa krajów członkowskich w stopniu umożliwiającym właściwe funkcjonowanie wspólnego rynku - utworzenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI)
1 lipca 1968 roku w ramach EWG utworzono unię celną (zniesiono cła we wzajemnym handlu i ustanowiono wspólną taryfę wobec państw trzecich).
Wraz z traktatem o EWG w Rzymie został zawarty - przez te same państwa - traktat o utworzeniu trzeciej Wspólnoty: Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, zwanej Euratomem. Wszedł w życie 1 stycznia 1958 roku.
9. Traktat Amsterdamski- skrótowo
Traktat Amsterdamski został podpisany 2 X 1997 roku w Amsterdamie przez państwa Unii Europejskiej. Uzupełnia on i wprowadza poprawki do Traktatu z Maastricht, Traktatów Rzymskich oraz innych aktów Wspólnoty.
Sygnatariusze: Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, RFN, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy.
Cele: - wzmocnienie federacyjnego charakteru UE - zmiany instytucjonalne (wzmocnienie władzy Parlamentu Europejskiego, podejmowanie decyzji kwalifikowaną większością głosów, przewidziano powołanie przedstawiciela ds. polityki zagranicznej) - zmiany w III filarze Unii (współpraca w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i wymiaru sprawiedliwości; wzmocnienie kompetencji Brukseli w zakresie polityki wizowej, migracyjnej i azylowej - odpowiedzialność za swobodne przemieszczanie się osób w ramach UE - wzmocnienie współpracy policji (Europol) i wymiaru sprawiedliwości
Traktat nie przesądził sprawy włączenia Unii Zachodnioeuropejskiej do Unii Europejskiej (sprzeciw Wielkiej Brytanii, Szwecji, Finlandii, Austrii i Irlandii) - przewidziano w nim możliwość podjęcia odrębnych programów integracyjnych przez ograniczoną liczbę krajów (przy założeniu, że zgodzą się na to wszyscy członkowie UE).
Negocjacje nad kształtem Traktatu zostały podjęte w czerwcu 1995 roku, w celu przygotowania Unii do poszerzenia o kolejne kraje - tym razem z Europy Środkowej. Jednak przyjęte postanowienia nie doprowadziły do głębokiej reformy wewnętrznej (rozumianej jako zdolność Unii do skutecznego działania w składzie poszerzonym do 20 bądź więcej państw).
10. Jakie zmiany wniósł Traktat Amsterdamski?
Traktat Amsterdamski podpisany 2 października 1997 r. w Amsterdamie przez 15 państw członkowskich Unii Europejskiej. Wszedł w życie 1 maja 1999 r. Traktat wprowadza poprawki do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatów Rzymskich oraz innych aktów wspólnotowych. Dzieli się na 6 sekcji i 19 rozdziałów oraz dużą ilość protokołów, załączników i deklaracji. Najważniejsze postanowienia:
przeniesienie z III filaru do I następujących spraw: udzielanie azylu, imigracja, przekraczanie granic zewnętrznych, współpraca sądów w sprawach cywilnych,
włącznie układów z Schengen do struktur WE,
włącznie kwestii polityki społecznej do Traktatu (obowiązuje od tej pory zarówno Wielką Brytanię jak i nowych członków Wspólnoty),
dodanie rozdziału o zatrudnieniu do Traktatu Rzymskiego,
powstaje stanowisko Wysokiego Przedstawiciela w sprawach Wspólnej Polityki Zagranicznej oraz Bezpieczeństwa (wraz z przewodniczącym Rady oraz Komisji tworzą tzw. trojkę),
poszerzenie uprawnień legislacyjnych Parlamentu Europejskiego,
rozszerzenie głosowania większościowego w Radzie UE na takie sprawy jak: badania naukowe, zatrudnienie, patologie społeczne,
wzrost roli przewodniczącego Komisji (konieczna aprobata Parlamentu dla jego powołania),
dodanie klauzuli o elastyczności (umożliwia grupom państw członkowskich wykorzystanie instytucji WE do bliższej współpracy nie tylko w dziedzinach kompetencji UE).
11. Traktat Nicejski
Traktat Nicejski wynegocjowany przez piętnastu szefów rządów UE, obradujących w Nicei w dniach 7 - 11 grudnia 2000.
Przywódcy Piętnastki uznali, że "od daty wejścia w życie Traktatu z Nicei Unia będzie w stanie powitać nowe państwa, gdy tylko wykażą zdolność do sprostania obowiązkom, wynikającym z członkostwa".
Strony porozumienia: Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, RFN, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy.
Cele: - przygotowanie instytucji Unii Europejskiej do poszerzenia o 12 nowych państw - ustalenie podziału głosów w Radzie Ministrów (345 głosów: Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Włochy otrzymają po 29 głosów, Polska i Hiszpania - po 27) - zwiększenie ilości spraw (do 80 proc.), w których decyzje podejmowane będą większością kwalifikowaną (258 głosów) - odejście od prawa weta w niektórych kwestiach (polityka imigracyjna od 2004 roku, fundusze strukturalne od 2007 roku) - reforma Parlamentu Europejskiego (zwiększenie liczby eurodeputowanych do 732) - reforma Komisji Europejskiej (od czasu wejścia w życie Traktatu Nicejskiego każdy kraj będzie miał tylko jednego komisarza; po przyjęciu 12 nowych państw liczba komisarzy ma być niższa od 27) - proklamowanie Karty Praw Podstawowych - zbioru praw człowieka i swobód obywatelskich
Szczyt, który zakończył konferencję międzyrządową Piętnastki w sprawie reformy, zapoczątkowaną w połowie lutego 2000 roku, zapowiedział następną taką konferencję na 2004 rok. Ustalono też, że wszystkie szczyty w poszerzonej UE mają się odbywać w Brukseli.
12. Jakie główne sprawy podjęto i rozstrzygnięto w Nicei?
Zasadniczym celem konferencji międzyrządowej w Nicei w grudniu 2000 r. było opracowanie reform instytucjonalnych, które nie zostały przyjęte w Amsterdamie w 1997 r. Reformy te miały na celu przygotować struktury unijne do planowanego rozszerzenia Unii Europejskiej o kraje Europy Środkowowschodniej. Traktat Nicejski został uzgodniony w dniach 7-11 grudnia 2000 r., a podpisany został 26 lutego 2001 r. przez ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich. Ustalenie zawarte w tym traktacie uznano za całkowicie wystarczające do procesu rozszerzenia Unii.
Najważniejsze dokonane reformy, zawarte w Traktacie z Nicei, to:
1) Reforma Komisji Europejskiej. Artykuł 4 („Postanowienia dotyczące Komisji”) Protokołu do Traktatu o Unii Europejskiej oraz do Traktatów Ustanawiających Wspólnoty Europejskie - Protokołu w sprawie rozszerzenia Unii Europejskiej stwierdza między innymi, że w skład Komisji wchodzi po jednym obywatelu każdego z państw członkowskich. Gdy do Unii przystąpi 27 członek, to od tego czasu (i po przyjęciu ewentualnych następnych członków) liczba członków Komisji będzie musiała być zawsze mniejsza niż liczba państw członkowskich. Członków Komisji będzie się wybierało zgodnie z opartym o zasadę równości systemem rotacji, szczegóły, którego ustali Rada jednogłośną decyzją,
2) Głosowanie większością kwalifikowaną w Radzie Unii Europejskiej. Nie udało się podnieść głosowania większością kwalifikowaną do rangi zasady, od której obowiązywałyby jedynie jasno określone wyjątki. W czasie Konferencji Międzyrządowej negocjowano w kwestii około 50 artykułów, jednak tylko do 28 artykułów wprowadzono głosowanie większością kwalifikowaną,
3) System ważenia głosów w Radzie Unii Europejskiej. Celem, jaki przyświecał ustaleniu nowego systemu było to, że powinien on odzwierciedlać podwójny charakter Unii - jako związku państw i związku narodów. Ponadto powinien on być sprawiedliwy, przejrzysty i skuteczny oraz powinien ułatwić podejmowanie decyzji przez Radę UE. Ma on również zagwarantować, że większość kwalifikowana będzie zawsze reprezentować poparcie ponad 50% ludności Unii. Artykuł 3. Protokołu w sprawie rozszerzenia Unii Europejskiej oraz dołączona do Traktatu Deklaracja w sprawie rozszerzenia Unii Europejskiej przedstawiają system ważenia głosów państw członkowskich. Przyjęty system głosów ważonych jest rezultatem trudnego kompromisu uwzględniającego: kompensatę polityczną dla państw, które rezygnują z „drugiego” komisarza; większe odzwierciedlenie liczby ludności państw członkowskich w rozkładzie głosów; utrzymanie - jednakże w obniżonym stopniu - nadmiernej (w stosunku do potencjału demograficznego) reprezentacji mniejszych państw; zwiększenie progu przyjmowania decyzji kwalifikowaną większością głosów z 71% do 73,4% (docelowo); wprowadzenie, oprócz minimalnego progu dla kwalifikowanej większości głosów w wysokości 2/3 liczby państw, minimalnego pułapu 62% populacji Unii Europejskiej,
4) Reforma Parlamentu Europejskiego. Traktat z Nicei podnosi nieco liczbę deputowanych do Parlamentu Europejskiego z 700 osób do 732 (por. artykuł 2 ust.17 :zmiana art.189 ust.2). Liczbę członków Parlamentu Europejskiego pochodzących z poszczególnych państw członkowskich przy składzie 27 państw członkowskich zawiera Deklaracja w sprawie rozszerzenia Unii Europejskiej.
5) Reforma wspólnotowych organów wymiaru sprawiedliwości. Traktat z Nicei prezentuje gruntowną reformę w zakresie wspólnotowego systemu wymiaru sprawiedliwości, nie zamykając jednak drogi dla dalszych zmian w tym zakresie, o ile okażą się konieczne w toku procesu rozszerzenia. Określono jasną strukturę i wyraźny podział kompetencji w ramach systemu wymiaru sprawiedliwości. W nowej strukturze Trybunał Sprawiedliwości będzie zajmował się głównie jednolitością i spójnością prawa wspólnotowego. Sąd Pierwszej Instancji ma umocnić swoją dotychczasową pozycję. W Trybunale Obrachunkowym każdy kraj będzie miał swojego przedstawiciela.