Temat: Budowa i rola narządu przedsionkowo-ślimakowego i narządu powonienia.
NARZĄD POWONIENIA
Węch umożliwia zwierzętom odnalezienie pokarmu, rozpoznanie wrogów, odszukanie partnera, pasożytom - odnalezienie żywiciela.
Stanowią go komórki węchowe skupione na śluzówce nosa w obszarze zwanym okolica węchową (u człowieka jest to obszar wielkości 5 cm2).
W narządzie zmysłu powonienia szybko zachodzi zjawisko adaptacji. Przy dłuższym działaniu bodźca zapachowego wrażliwość receptora maleje, aż przestaje on reagować na daną woń. Odetchnięcie świeżym powietrzem pozbawionym tej woni przywraca wrażliwość ośrodka.
KATAR połączony z silnym wydzielaniem śluzu i obrzękiem śluzówki powoduje osłabienie wrażliwości węchowej.
UCHO
Ucho służy nam nie tylko jako narząd słuchu, ale też jako narząd równowagi. Jest to organ złożony, dzielący się na trzy zasadnicze części:
- ucho zewnętrzne - zbierające dźwięki
- ucho środkowe z kosteczkami słuchowymi, które wzmacniają odbierane dźwięki
- ucho wewnętrzne - przetwarzające drgania akustyczne w impulsy elektryczne oraz ustalające aktualną pozycję głowy.
Otrzymane bodźce są przekazywane do mózgu za pośrednictwem pary biegnących równolegle nerwów: przedsionkowego i ślimakowego. Nerw przedsionkowy odpowiedzialny jest za zmysł równowagi, a ślimakowy - za dźwięki.
Ucho spełnia rolę odbiornika (ucho zewnętrzne), wzmacniacza (ucho środkowe) oraz przekaźnika (ucho wewnętrzne).
Budowa ucha ludzkiego.
Odbiornik stanowi mięsista część ucha - małżowina. W jej środku znajduje się przewód słuchowy zewnętrzny prowadzący do błony bębenkowej. Ze ścian przewodu wydzielana jest woskowina - substancja mająca za zadanie zapobiegać wysuszeniu i łuszczeniu się skóry.
Wzmacniacz tworzy system dźwigienek złożony z trzech kosteczek słuchowych: młoteczek, kowadełko, strzemiączko. Młoteczek przyczepiony jest do błony bębenkowej, zaś strzemiączko połączone jest z uchem wewnętrznym. Cały mechanizm wzmacnia drgania błony bębenkowej 20-krotnie.
a błona bębenkowa (membrana tympani) (czerwona)
b młoteczek (malleus)
c kowadełko (incus)
d strzemiączko (stapes)
e ucho środkowe (auris media)
Od jamy bębenkowej do jamy gardła prowadzi trąbka słuchowa, zwana trąbką Eustachiusza. Jej zadaniem jest wyrównanie ciśnienia powietrza po obu stronach błony bębenkowej. Jej działanie możemy zaobserwować w postaci „przytkania uszu” - są to zmiany ciśnienia w uchu środkowym.
Część przekaźnikowa ucha jest najbardziej skomplikowana. Składa się ono z przestrzeni wewnątrz kości czaszki, zwanych błędnikiem kostnym. W jego wnętrzu mieści się błędnik błoniasty wypełniony płynem - śródchłonką. Część błędnika Pr przylegającego do ucha środkowego to przedsionek. Łączą się z nim ślimak i kanały półkoliste. Kanały półkoliste służą do rejestrowania zmian położenia ciała. Są narządem zmysłu równowagi. Ucho wewnętrzne:
ślimak
trzy kanały półkoliste
nerw słuchowy
Na całej długości ślimaka ciągnie się cienka błona - blaszka podstawna, doprowadzająca tysiące maleńkich włókienek nerwowych do nerwu ślimakowego. Wzbudzają one impulsy nerwowe zmierzające nerwem ślimakowym do mózgu.
Elementy odpowiedzialne za równowagę:
To, co słyszymy, to fale akustyczne wytwarzane przez drgania cząsteczek powietrza. Wielkość i natężenie fal decyduje o głośności dźwięków, mierzonej decybelach (dB). Ilość drgań lub cykli przypadających na sekundę to częstotliwość dźwięku: im więcej wibracji, tym wyższy dźwięk. Częstotliwość wyraża się w hercach (Hz).
Zakres dźwięków słyszanych przez osoby młode zamyka się w przedziale od 20 do 20 000 Hz. Jednak ucho jest najbardziej wyczulone na dźwięki mieszczące się w przedziale od 500 do 4000 Hz. Zdolność słyszenia Wysłouch dźwięków z wiekiem słabnie. Może być też efektem długotrwałego przebywania w ponadnormatywnym hałasie.
2
