explicite	wyraźnie, jasno
implicite	włączając, włącznie
de lege lata	z punktu widzenia prawa obowiązującego
de lege ferneda	z punktu widzenia przyszłego prawa, z punktu widzenia pożądanej zmiany
ex post	po fakcie, po czynie ( Sąd o faktach już dokonanych oparty na ocenianiu ich następstw)
a contrario	(wychodząc) z przeciwnego (założenia); z przeciwieństwa
a priori	to co wcześniejsze, z wcześniejszego określenie rozumowania, którego punktem wyjścia jest to co wcześniejsze i które przechodzi od przyczyny do skutku, wnioskowanie z przyczyn o skutkach bez podstaw, bez zasadnie, arbitralnie, z góry, bez uzasadnienia
a fortiori	tym bardziej, tym słuszniej
ex post facto	po czynie, po fakcie, po wydarzeniu, retrospektywnie
a posteriori	z następstwa, log-(poznanie)na podstawie doświadczenia, faktów, w drodze indukcji, wnioskowanie z następstw o przyczynach
sensu stricto	w ścisłym znaczeniu
stricte	ściśle, dokładnie
sensu lato	w szerokim znaczeniu
sensu largo	w szerokim/bogatym/obfitym znaczeniu
exempli causa e.c. exempli gratia e.c.	na przykład
expressis verbis	wyraźnymi słowami, wyraźnie
in pleno	w pełnym składzie, w komplecie, w pełnej liczbie
interpretatio (dop. interpretationis (f) )	interpretacja, sens, wykładnia (prawa)
interpretatio declarativa derogans contra legem extensiva praeter legem restrectiva usualis	wykładnia stwierdzająca uchylająca wbrew prawu, ustawie, niezgodna z prawem rozszerzająca wykładnia obok prawa ścieśniająca zwyczajowa
ad absurdo	do niedorzeczności, dowodzić wychodząc z fałszywego założenia
ad absurdum	dosł.- do niedorzeczności, twierdzenie doprowadzone do niedorzeczności
ad hoc	doraźnie, specjalnie w tym celu (dosł.-do tego)
ad interim	tymczasowo
ex nunc	od teraz, od chwili obecnej (oznaczenie chwili skuteczności czynności prawnej)
ex tunc	od wtedy, z mocą wsteczną (termin stosowany na oznaczenie chwili skuteczności czynności prawnej)
ex parte	na podstawie wniosku tylko 1 strony
ex officio	z urzędu
nwxus	węzeł, splot, wiązanie
nexus causalis	związek przyczynowy
nexus logicus	związek logiczny
et cetera (etc.)	itd.
et sic porro (e.s.p.)	itd.
verte (v.)	odwróc np. kartkę, stronę
vide etiam (v.e., v.et. )	zobacz także
op.cit - opus citatum	cytowane dzieło
op.cit. opere citato	w cytowanym dziele
ibidem (ibid., ib )	tamże (w tym dziele, które wymienialiśmy wcześniej)
ad acta	do aktu (odłożyć coś)
lege artis	według wszelkich zasad, prawideł, sztuki
sine ira ac studioi	bez gniewu i zbytniej gorliwości, bezstronnie
reformatio in peius	zmiana na gorsze ( dop. reformationis)
P.T. - pleno titulo	z zachowaniem każdego tytułu, pełnym tytułem
nota bene (N.B. , n.b. )	zwróć uwagę, zauważ dobrze
in memoriam	na pamiątkę, ku pamięci
Carpe diem	chwytaj dzień
Non omnis moriar	Nie wszystek umrę
in media res	w środek rzeczy, od razu (przejść) do rzeczy, bez wstępu, od razu do sedna sprawy
ad rem	do rzeczy, bez dygresji, do właściwego tematu
cui bono?	dla czyjego dobra, w czyim interesie, dla czyjej korzyści, w jakim celu, po co
primi voto	z pierwszego małźeństwa, po pierwszym mężu
primus inter pares	pierwszy wśród równych
a quo	od którego (np. termin)
sententia	wyrok
sententia absolutoria	wyrok uniewinniający
sententia capitalis	wyrok śmierci
sententia condemnatoria	wyrok zasądzający, wyrok skazujący
sententia declaratoria	wyrok deklaratoryjny, wyrok ustalający (istnie lub nieistnienie stosunku prawnego lub prawa)
sententia non existens	wyrok nieistniejący
sententia ius facit inter partes	wyrok kształtuje prawo między stronami
Sententiam pronuntiare, dicere	Ogłaszać wyrok
id est (i.e.)	to jest, to znaczy
de facto	w istocie, w rzeczywistości, faktycznie, rzeczywiście, w praktyce
conditio iuris	przesłanka prawna, warunek ustawowy
conditio sine qua non	warunek nieodzowny, konieczny (dosł. warnuek bez którego nie....)
inter consentientes	między zgodnym, między zgadzającym się
inter absentes	między nieobecnymi
inter partes	między stronami
in spe	w przyszłości, w oczekiwaniu (kiedy są już przesłanki)
error facit	błąd, pomyłka, błąd co do faktu
error iuris	błąd co do prawa
dies ad quem	termin końcowy, (dosł. dzień do którego) termin z którego nadejściem ustają skutki czynności prawnej
dies a quo	termin początkowy, (dosł. dzień od którego)termin z którego nadejściem zaczynają się skutki prawne
vocatio legis	spoczywanie ustawy (okres między wydaniem ustawy a wejściem jej w życie)
quorum praesentia sufficit	kworum, dosł. liczba osób których obecność wystarcza ( do podjęcia prawomocnej decyzji)
dolus ( dolus, doli (m.) )	zły zamiar, podstęp, oszustwo
dolus deliberatus	zamiar przemyślany
determinatus	zamiar określony
eventualis	(zły) zamiar ewentualny
proemiditatus	zamiar przestępczy, podjęty po namyśle co do celu i sposobu jego urzeczywistnienia, zamiar przemyślany
in eventu	ewentualnie
in effectu	w wyniku, w rzeczywistości
in extenso	w całości, bez opuszczeń, skrótów, bez zmian
in toto	w całości
ipso iure	na mocy prawa, z mocy przepisu prawnego,
ipso facto	na mocy samego faktu; tym samym
iure	na mocy prawa, prawnie
eo piso (e.i.)	tym samym; więc
numerus clausus	liczba zamknięta, liczba ograniczona
ceteris paribus	przy innych okolicznościach, jednakowych, stałych, gdy pozostałe okoliczności są jednakowe Przyjmując inne elementy jako stałe
ceterus, cetera, ceterum	pozostały
alibi	gdzie indziej
alias	inaczej (zwany)
obiter dictum (dicta)	nawiasem mówiąc
per rem iudicata	na mocy rzeczy osądzonej prawomocnie
facies, facie, (f.)	twarz
prima facie	na pierwszy rzut oka
M mille	1000
L	50
D	500
D Digesta	część składowa kodyfikacji justuniańskiej - Corpus iuris civilis
C centrum	100
C. codex	kodeks
MM duo milie	2000

---