ANTYTERRORYZM / praktyczne wskazówki /
Termin terroryzm pochodzi z języka łacińskiego od słowa „tereo„ które znaczy: straszyć, przestraszać, płoszyć, odstraszać.
CEL ATAKU TERRORYSTÓW
W zależności od przyjętych założeń i możliwości terroryści mogą atakować:
- tylko osoby,
- wyłącznie mienie,
- osoby i mienie.
Mogą być atakowane osoby pojedyncze lub grupy, a mianowicie:
- władze rządowe lub samorządowe,
- policja,
- biznesmeni / konkretni ludzie /,
ludność w danym środowisku / losowy wybór, osoby indywidualne /.
KATEGORIE GRUP TERRORYSTYCZNYCH
W zasadzie rozróżnia się trzy podstawowe rodzaje terrorystów:
- krajowi,
- międzynarodowi,
- z ruchów wyzwoleńczych.
Mogą oni działać grupowo lub indywidualnie.
TYPY I METODY ATAKÓW TERRORYSTYCZNYCH:
- zamachy na życie,
- zamachy bombowe,
- uprowadzenia samolotów lub statków,
- uprowadzenia osób,
- branie zakładników.
MOTYWY ZAMACHÓW
Motyw rozumiemy jako akcję ukierunkowaną na cel.
a/ Powody rewolucyjne lub polityczne.
b/ Powody ekonomiczne.
c/ Powody ideologiczne.
d/ Powody psychologiczne.
e/ Inne powody.
f/porwanie ludzi dla okupu,
g/zabijanie ofiar,
h/chęć bycia „kimś",
i/dla kawału,
j/dla satysfakcji z oglądania grozy w oczach ludzi,
k/rozrachunki konkurencyjnych grup przestępczych.
ZADANIA I OBOWIĄZKI PRACOWNIKA OCHRONY W ZWIĄZKU Z ZAMACHAMI TERRORYSTYCZNYMI
A. ISTOTA TERRORYZMU I SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA
Nowym zjawiskiem na scenie kryminalnej w naszym kraju jest terroryzm. Statystyka podaje, że bomby są podkładane coraz częściej, notowane są działania polegające na ściąganiu haraczu, a także wojny między gangami. Giną ludzie. Zorganizowana przestępczość ma już powiązania międzynarodowe. Wszystko to zaostrza problem ochrony obiektów przed zamachami terrorystycznymi. Skupmy się na zadaniach ochrony z zakresie strzeżenia obiektów. Na pierwszy plan wysuwają się tutaj kwestie profilaktyczne, ale nie tylko. Trzeba umieć się zachować po otrzymaniu informacji, że w chronionym obiekcie (sklepie, banku, urzędzie) jest podłożony ładunek wybuchowy lub ujawniono podejrzany przedmiot czy bagaż Istotnym elementem tego typu zamachów jest nie tylko stosowanie wyrafinowanej, brutalnej przemocy lub groźby jej użycia, ale przede wszystkim ważny jest tutaj czynnik zastraszenia agresją fizyczną. Zastraszenie może dotyczyć indywidualnych osób, pewnej grupy zawodowej (np. handlowców) lub całych środowisk. Czyn terrorystyczny ma sparaliżować ich wolę, sprawić by posłusznie wydali żądany haracz lub inny okup. Niekiedy zamach ma straszliwą wymowę, np. bomba podłożona w kinie, w samochodzie, np. sygnały o zatruciu artykułów spożywczych. Co się stanie, jeżeli terroryści zrealizują groźbę? Tego typu zagrożenie może porazić strachem nie tylko jedno państwo, ale całe narody, dużą część społeczeństwa świata
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU ZWALCZANIA TERRORYZMU W POLSCE
Antyterroryzm to dziedzina, która określa całokształt przedsięwzięć przeciwdziałających Terroryzmowi. Państwo bierze na siebie ciężar walki z terroryzmem. Opiera się w tym na specjalistycznych izbach, ulokowanych w resortach spraw wewnętrznych, obrony narodowej i spraw zagranicznych. Podstawową rolę pełni w naszym kraju resort spraw wewnętrznych, przy czym rozpoznanie zjawiska terroryzmu to zadanie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Fizycznym zwalczaniem zajmuje się policja. Wiele zadań realizują jeszcze inne służby resortowe, np. Biuro Ochrony Rządu, Nadwiślańska Jednostka Wojskowa MSW, Straż Graniczna, Państwowa Straż Pożarna, a ostatnio po zmianach prawnych i GROM. Policyjny system antyterrorystyczny opiera się na wyodrębnionych, wyspecjalizowanych oddziałach antyterrorystycznych (o charakterze szturmowym) rozlokowanych w większych aglomeracjach, sekcjach pirotechnicznych oraz tzw. nieetatowych grupach rozpoznania technicznego (w liczbie, co najmniej jedna na województwo). Chodzi o gwarancję profesjonalnej i skutecznej interwencji. Nie potrzebujemy dodawać, że jest to walka z bronią ręku na śmierć i życie. Zadania - zawsze niebezpieczne, wymagające szczególnych dyspozycji. Decyduje tutaj szybkość i operatywność działania: w obliczu realnego zagrożenia danego obiektu i życia ludzi, którzy w nim przebywają. Te działania muszą być wspierane również przez komercyjne formacje ochronne i wewnętrzne służby ochrony, działające w obiekcie. Pracownik ochrony może być w centrum zagrożenia.
MOTYWY l SPOSOBY DZIAŁANIA TERRORYSTÓW
MOTYW
sprawcy działają z różnych pobudek i motywów. Praktyka uczy, że na plan pierwszy wysuwa się motyw ekonomiczny. Chodzi o ściąganie haraczy za tzw. „ochronę", porywanie ludzi dla okupu, żądanie okupu następuje pod groźbą spalenia, zabójstwa, porwania - czyli wymuszenie rozbójnicze. W grę mogą wchodzić motywy polityczne, rewolucyjne, zemsta, odwet, chęć pozbycia się konkurenta w interesach, wymuszanie zwrotu długu, porachunki między gangami, czy też motywy psychopatyczne, psychopata społeczny nienawidzi ludzi lub np. tylko kobiet i to popycha go do aktów terrorystycznych.
METODY DZIAŁANIA TERRORYSTÓW
W zależności od celu działania sprawcy, jego kwalifikacji, środków i możliwości działania różne są sposoby atakowania obiektów. Mogą to być groźby użycia przemocy, kierowane bezpośrednio do adresata w formie „propozycji nie do odrzucenia” lub listu czy anonimu z pogróżkami. Zdarza, się, że kilku zamaskowanych osobników dokonuje wtargnięcia do obiektu z bronią w ręku lub odbezpieczonym granatem - terroryzując wszystkich obecnych.
Bywa i tak, że bandyci dopuszczaj ą się rękoczynów, a nawet zabójstwa. Niekiedy, będąc wewnątrz obiektu, np. banku porywają zakładnika - jako swoiste zabezpieczenie odwrotu z miejsca przestępstwa. Coraz częściej sprawcy podkładają ładunki wybuchowe lub grożą wysadzeniem obiektu w powietrze.
RODZAJE UŻYWANYCH BOMB.
W zależności od posiadanych środków i kwalifikacji pirotechnicznych sprawcy używają bomb o różnej sile rażenia, a także różnych rozmiarach. Bombę można dziś łatwo zamaskować, np. w aktówce, torebce damskiej, torbie podróżnej, reklamówce, plecaku itp. Chodzi o małe bomby o dużej sile rażenia. Taką bombę ukryć, w samochodzie, np. pod zbiornikiem paliwa. Istnieje wiele rodzajów bomb, używanych przez terrorystów, a mianowicie:
Małe bomby zapalające - ich celem jest wywołanie pożaru w obiekcie. Są tak małe, że można je umieszczać np. w pudełku po papierosach. Terrorysta może przy sobie taką bombę przenieść, bez możliwości jej wykrycia, aż do momentu podłożenia. Szczególnie zagrożone są sklepy, hurtownie, magazyny, biura itp.
Małe bomby burzące - mają na celu powodowanie zniszczeń fizycznych lub zabójstwo. Stosowane są przez zdecydowanych na wszystko bandytów lub psychopatów. Nie mają oni na ogół problemów z podłożeniem takiej bomby w upatrzonym czasie i miejscu. W tym celu muszą podstępem lub w inny sposób wtargnąć na teren strefy kontrolowanej (systemu ochrony).
Samochody - pułapki - to kolejny rodzaj bomby, który jest obliczony na spowodowanie śmierci lub kalectwa, a także zniszczenie obiektów w szerokiej strefie wokół miejsca wybuchu.
Bomby umieszczone w przesyłkach pocztowych (bomby pocztowe), zaprojektowane tak, aby sprowadzić śmierć lub okaleczenie osoby otwierającej przesyłkę.
Inne bomby. Pomysłowość sprawców jest duża. Można się natknąć na różne konstrukcje, np. detonowane zegarem, falami radiowymi.
PRZYGOTOWANIE PRACOWNIKA OCHRONY DO ODPIERANIA ZAMACHÓW TERRORYSTYCZNYCH
1. OCHRONA OSÓB - KWESTIE OGÓLNE
Przygotowanie na tym odcinku pracy powinno przede wszystkim polegać na:
Praktycznym nauczeniu się i systematycznym treningu w zakresie walki wręcz.
Bezustannym noszeniu przy sobie środków przymusu bezpośredniego: broni gazowej, pałki obronnej, a także broni palnej;
Prowadzeniu systematycznego treningu strzeleckiego;
Udzielaniu instruktażu osobie ochranianej, co do zmiany np. trybu życia, miejsca spożywania posiłków;
Zachowaniu ścisłej dyskrecji, co do podjętych środków i taktyki ochrony.
• Unikaniu w miarę możliwości publicznego pokazywania i wystąpień osoby ochranianej (zwłaszcza zapowiadanych);
• Opracowaniu planu skutecznej ochrony danej osoby na wypadek realnego zagrożenia
Zapewnienie bezpieczeństwa chronionej osobie i jej rodzinie wymaga respektowania niżej wymienionych zasad:
» Nie należy otwierać drzwi mieszkania (domu) niezidentyfikowanym osobom, a po sprawdzeniu - drzwi ma otwierać tylko pracownik ochrony;
Wskazane jest posiadanie odpowiednio ułożonego psa obronnego;
Przy wchodzeniu do domu trzeba przygotować klucze, aby nie tracić czasu na ich szukanie
- stojąc pod drzwiami (sprawne wejście);
Trzeba mieć pod ręką listę telefonów alarmowych w razie potrzeby sprowadzenia pomocy;
Celowe jest nawiązanie życzliwego kontaktu z sąsiadami, którzy mogą powiadomić o podejrzanych zachowaniach się osób w pobliżu obiektu, podczas nieobecności domowników i ochrony; Udzielić instruktażu rodzinie osoby chronionej i osobom wspólnie z nim zamieszkującym, aby zgłaszały podejrzenia
ANTYTERRORYSTYCZNA OCHRONA OBIEKTÓW
Działania przygotowane na tym odcinku pracy, sprowadzają się do rozwinięcia profesjonalnego systemu zabezpieczenia zwłaszcza miejsc przechowywania mienia lub gotówki przed zniszczeniem, podpaleniem czy kradzieżą, ochrona obejmuje także przemieszczań tego mienia (konwoje ochronne - o czym dalej) wiadomo jest, że chodzi tutaj o:
skuteczny dozór fizyczny z wykorzystaniem psów;
zabezpieczenie mechaniczne obiektu oraz elektroniczny monitoring obiektu.
Na ochronę obiektu trzeba patrzeć w aspekcie możliwych ataków terrorystycznych. Wymaga to odpowiedniego przygotowania psychofizycznego pracownika ochrony oraz właściwej organizacji służby ochrony.
D. POSTĘPOWANIE W SYTUACJI ZAMACHU (NIEBOMBOWEGO
1. WRZUCENIE GRANATU DO POMIESZCZENIA
W takiej krytycznej sytuacji trzeba pamiętać, że jest ok. 3 sekund do detonacji. Jedynym ratunkiem jest błyskawiczne kopnięcie granatu - jak najdalej od ludzi, w bezpiecznym kierunku i niezwłoczne ukrycie się przed odłamkami. Można to zrobić padając na podłogę za jakąś osłonę, np. szafę, biurko.
2. TERROR Z BRONIĄ W RĘKU LUB INNYM NIEBEZPIECZNYM NARZĘDZIEM
Rzeczą trudną, jest zachowanie spokoju. Zdarza się, że napastnik jest zbity z tropu taką właśnie postawą. Koniecznie trzeba podejmować próby nawiązania rozmowy z terrorystą. Może w ten sposób uda się osłabić jego czujność. Jeżeli będzie dogodny moment - trzeba podjąć zdecydowaną próbę skutecznego ataku. Tutaj nie może nic być na niby - atak ma być błyskawiczny, dający szansę na sukces. W przeciwnym wypadku nie wolno ryzykować akcji - bo może i często kończy się to - tragicznie. Technika obezwładniania uzbrojonego w broń palną przeciwnika musi być przedmiotem ćwiczeń z samoobrony i technik interwencyjnych. Często też niekonwencjonalne metody obrony w starciu z takim napastnikiem (np. obrona dziurkaczem, krzesłem, a nawet długopisem) - są skuteczne. W przypadku zranienia bronią palną lub inną, trzeba umieć pomóc sobie i innym. To szansa na przeżycia. Poszkodowany nie może w żadnym wypadku walczyć z zamachowcem lub ścigać go. Należy mu udzielić odpowiedniej pomocy przedlekarskiej W każdym przypadku zamachu należy starać się uruchomić system alarmowy lub spowodować w inny sposób powiadomienie policji.
3. POSTĘPOWANIE W SYTUACJI ZATRZYMANIA ZAKŁADNIKA - KWESTIE OGÓLNE
Takie sytuacje się zdarzają, gdy np. osaczony w banku przestępca toruje sobie drogę odwrotu; próbuje uniknąć zatrzymania: osłania się wówczas przed atakiem pracowników ochrony lub policji ciałem zakładnika. Jednocześnie grozi pozbawieniem życia zakładnika w przypadku prób zatrzymania.
Takie postępowanie tworzy sytuację kryzysową. Zakładnik - jego życie i zdrowie -jest „kartą przetargową" w ręku przestępcy w negocjacjach o jego wolność. W skrajnych przypadkach negocjacje trwają po kilka dni lub tygodni.
Pracownik ochrony może być w takich okolicznościach w roli zakładnika albo tego, który prowadzi - przynajmniej wstępne - negocjacje z przestępcą. Powinien prowadzić negocjacje do czasu przybycia policji (negocjator z przypadku). Strach potęguje sadyzm i zdecydowanie bandytów. Ważną sprawą jest zachowanie spokoju i „zimnej krwi". Nie wolno sprawców prowokować, denerwować. Jeżeli opór okaże się bezcelowy, a pracownik ochrony obiektu znajdzie się „pod ręką" bandytów, wówczas może stać się zakładnikiem. Powinien te role przyjąć bez wahania, wykazując wobec nich uległość, zdyscyplinowanie i dyspozycyjność.
Demonstrowanie innej postawy może spowodować furię bandytów, a w konsekwencji zabójstwo lub uszkodzenie ciała. Pozorna uległość lepiej rokuje w takiej sytuacji. Mogą oszczędzić życie i zdrowie, tym bardziej - jeżeli cała sytuacja trwa długo i wyczerpuje psychicznie obie strony konfliktu, zyskuje się na czasie, może, więc powstać pole do przeciwdziałań. Jeżeli nie nożna siłą ani prośbą osiągnąć celu zostaje trzecia droga: podstęp
E. ZASADY ZABEZPIECZENIA OBIEKTU PRZED ATAKIEM TERRORYSTYCZNYM
Pierwsza zasada postępowania brzmi: trzymaj potencjalnych terrorystów z dala od bronionego obiektu „ a druga zasada głosi: nigdy nie zapominaj o pierwszej zasadzie.
Nie bez powodu ustawodawca określił, że ochrona mienia polega na działaniu...niedopuszczającym do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony" (art. 2 ust. 5).
Ważną kwestią jest tutaj solidny system przeszkód fizycznych w postaci: szczelnego i wysokiego ogrodzenia, mocnych zamków, oświetlenia terenu, zamknięć okien, szybów innych otworów, posiadanie czujnego psa. Wszystko ma być obliczone na to, aby powstrzymać intruza. Dobrą formą jest pas świeżo zagrabionej ziemi, podobnie -jak to bywa stosowane przy ochronie granic państwowych. Oczywiście wszystko zależy od usytuowania i charakteru chronionego obiektu, jego specyfiki. Każdy obiekt ma odrębną i różną konstrukcję, nie da się „wypisać recepty uniwersalnej". Właściwa analiza zagrożenia obiektu pozwoli na wypracowanie odpowiedniego systemu zabezpieczeń. Ważne jest, żeby zagrożenie destrukcyjnymi działaniami w formie ataku terrorystycznego - brać w ogóle pod uwagę w planach i instrukcji ochrony. Taki plan - musi być uzgodniony z policją.
ZADANIA OCHRONY
Standardy bezpieczeństwa są następujące:
Wszystkie zewnętrzne drzwi powinny być zamykane na zamki mające atesty, potwierdzone przez specjalistów z policji, np. typu „Gerda" Każde drzwi powinny być zaopatrzone, co najmniej w jeden taki zamek. Wewnętrzne drzwi, oprócz zamka, jakościowo sprawdzonego, winny mieć jeszcze od wewnątrz solidną zasuwę. Trzeba się zwrócić do specjalistów od ppoż.- na odpowiednią konsultację w sprawie możliwego typu zamka na drogach ewakuacyjnych. Należy zamykać wszystkie okna na parterze i to dokładnie i wszystkie inne, jakie można osiągnąć, wchodząc po rynnie, gzymsie lub piorunochronie, albo od strony dachu. Parter - to także okna i zsypy do piwnic. Te uwagi dotyczą stosunkowo małych budowli, np. hurtownia, bank. Większe wymagają bardziej skomplikowanej procedury. Dużą pomocą służy tu firma ubezpieczeniowa, która proponuje zleceniodawcy standardy „minimum" zabezpieczenia obiektu przed bombami terrorystów. Tradycyjnie, w obchodzie, zawsze trzeba sprawdzić stan oświetlenia, instalacji alarmowej i sprawny stan zamknięć, plomb. I bardzo ważne: opisać dokładnie w książce ochrony obiektu wszystkie uwagi, jakie nasuwają się. Cały system zabezpieczeń powinien zniechęcać zamachowca przed atakiem
KONTROLA OSÓB WCHODZĄCYCH l WYCHODZĄCYCH Z OBIEKTU
POSTĘPOWANIE WOBEC KLIENTÓW SKLEPÓW, MAGAZYNÓW, LOKALI ROZRYWKOWYCH
W sytuacji lub miejscu, gdzie zagrożenie atakiem bombowym jest realne, pracownik ochrony obiektu musi dokładnie sprawdzać wszelkie torby i bagaże wnoszone przez chodzących do chronionego obiektu. Duże znaczenie ma tu użyta technika, np. rentgenowska kontrola bagażu (jak przy wejściu do samolotu). Ale takie urządzenia trzeba najpierw mieć. Ważnym czynnikiem jest monitoring z użyciem kamer i filmowania pomieszczeń. Im mniej jest wyjść i wejść do obiektu tym łatwiej kontrolować sytuację, trzeba sugerować właścicielowi, aby ograniczył ilość drzwi i bram do publicznego użytku w obiekcie. Oczywiście wszystko to musi być zgodne z przepisami ppoż. Właściciel nawet najmniejszego punktu handlowego powinien bardzo uważać, czy dana osoba wchodzi i wychodzi z tym samym bagażem. Bomby są, bowiem podkładane w szaletach, koszach na odpadki i innych niewidocznych miejscach. W dużych obiektach zatrudniać specjalistów, którzy mają się zajmować wyłącznie osłoną antyterrorystyczną danego obiektu. Muszą to być odpowiednio przeszkoleni fachowcy z tej branży. Bomby wybuchają na ulicach naszych miast i w obiektach dość często stąd zadanie bezpieczeństwa należy powierzyć specjalistom z prywatnego sektora ochrony. Pracownik ochrony ma dostateczne umocowanie prawne do działań władczych. Rzecz w tym. aby ich nie nadużywał bezzasadnie nie stosował. I jeszcze przestroga: podejrzanych przedmiotów mogących być małymi bombami zapalającymi lub burzącymi nie wolno dotykać, grozi to śmiercią lub kalectwem.
2. POSTĘPOWANIE WOBEC KLIENTÓW HOTELI, BIUR, W STREFACH PRZYJMOWANIA INTERESANTÓW
W polu widzenia należy mieć recepcję i rejon przyległy, z tego powodu, że każdy interesant przez tę strefę musi przejść. Oczywiście trzeba sprawdzać uprawnienia każdej osoby do przebywania w danym miejscu, a także jej tożsamość. Interesantom nie powinno się pozwolić na swobodne poruszanie się po obiekcie, bez osoby towarzyszącej. Dodatkowym elementem wzmacniającym bezpieczeństwo jest zapisywanie personaliów interesantów z podaniem: daty, godziny wejścia i wyjścia. Takie rozwiązanie jest podyktowane troską o ich bezpieczeństwo. Ponadto dość często stosuje się identyfikatory osobiste dla gości czy interesantów. Przepięty do odzieży w widocznym miejscu, wydatnie ułatwia kontrolę ruchu osobowego. Sprawa kontroli ruchu osobowego znacznie się komplikuje, gdy dany obiekt zajmuje wiele różnych firm, a zwłaszcza, gdy nie wszystkie mają naszą lub inną ochronę. Firmy te mają swoich interesantów, swoje problemy, własną strefę recepcyjną. Łączy je jedynie np. tylko płacenie czynszu na rzecz właściciela obiektu. W efekcie duża przestrzeń nie jest kontrolowana: windy, toalety, przejścia, korytarze, schody. Jedynym wyjściem jest uzgodnienie ochrony ze wszystkimi użytkownikami.
SPECYFIKA PARKINGÓW I BOMB SAMOCHODOWYCH
Zamach bombowy może być zrealizowany nie tylko w obiekcie zamkniętym, zdarza się, że bomby wybuchają na parkingach. Pracownik ochrony powinien szybko i dokładnie dokonać rozpoznania osobowego. Takie same rygory muszą być stosowane do użytkowników parkingu (gości, interesantów itp.). W polu widzenia ochrony muszą być stale obecne ich samochody i każde inne na parkingu. Przecież bardzo łatwo przyczepić magnetyczna bombę samochodowa pod bak zaparkowanego pojazdu.
Profilaktyczne działanie poszukiwawcze winno się prowadzić także na publicznych parkingach (teatr, kino, impreza) - jeżeli chroniony jest obiekt, do którego należy parking. Nie jest łatwo dać skuteczną osłonę przed atakiem inteligentnego terrorysty, który do akcji przygotowuje się długo i starannie, swobodnie dysponuje czasem, atak poprzedza rozpoznaniem i wywiadem o przedmiocie zamachu. To trudny i niebezpieczny przeciwnik dla ochrony.
4. OTOCZENIE OBIEKTU (BUDYNKU)
Podobnie jak na służbie wartowniczej w wojsku, pracownik ochrony powinien zadbać o to, by nic nie przesłaniało mu widoku w strefie zewnętrznej obiektu. Pole obserwacji powinno być, w miarę możliwości, niczym nie blokowane. Jeżeli leży kupa gruzów, przepełnione kosze, pełne śmieci, liści itp. - łatwiej jest w tym ukryć materiał wybuchowy. Taki śmietnik powinien budzić odrazę, odruch sprzeciwu u pracownika ochrony zajętego sprawdzaniem terenu pod kątem terroryzmu bombowego. Nie ma możliwości dokładnego sprawdzenia. Z tych samych powodów nie można dopuścić do zarastania otoczenia obiektu krzewami, trawą itp. - tam właśnie są doskonałe skrytki na materiał wybuchowy. O taki sam porządek trzeba zadbać w obiekcie. Wszystkie pomieszczenia: lokale biurowe, klatki schodowe - winny być utrzymane w czystości, a liczba mebli, popielniczek, koszy na śmieci dostępnych dla interesantów - powinna być zredukowana do minimum. Tak jak to się dzieje np. w bankach sprzęt, który musi być udostępniony publiczności, powinien być łatwy do przeszukania, np. stolik bez szuflad z przezroczystym blatem, plastikowe popielniczki z piaskiem, proste, plastikowe fotele itp. Wydaje się celowe plombowanie drzwi od wszystkich pomieszczeń w obiekcie, po godzinach urzędowania, a zwłaszcza tych, do których rzadko się zagląda, np. do wnęk czy skrytek. Tam łatwo jest podłożyć bombę Pracownik ochrony obiektu nie będzie osobiście sprzątał, zamiatał, strzygł trawników itp. Jego zadaniem jest sygnalizowanie problemów przełożonym i dysponentom obiektu w interesie ochrony przed zamachami.
G. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU WYKRYCIA PODEJRZANEGO PRZEDMIOTU (URZĄDZENIA). ORGANIZACJA DZIAŁAŃ WYKRYWCZYCH
1. ZADANIA PERSONELU OBIEKTU
Instruktaż personelu i administratora obiektu o sposobie zachowania się w razie ujawnienia podejrzanych przedmiotów powinien być: fachowy, konkretny i przekonujący. Zadanie to może wykonać dobrze przygotowany pracownik ochrony albo jego przełożony.; Fakt szkolenia powinien być odnotowany w książce ochrony obiektu, z podaniem daty, tematu i liczby uczestników (imiennie).
Podstawową tezą, jaką należy wpoić do świadomości szkolonych jest to, że jeżeli ktokolwiek znajdzie podejrzany przedmiot powinien niezwłocznie poinformować o tym fakcie administratora, pracownika ochrony lub inną osobę odpowiedzialna za bezpieczeństwo obiektu Osoba taka, jeżeli informację potwierdzi -musi podjąć następujące decyzje:
Powiadomić niezwłocznie policję;
Rozważyć potrzebę ewakuacji z obiektu osób.
Personelem, który trzeba przeszkolić są z reguły sprzątaczki i pracownicy biurowi.
2. ZADANIA PRACOWNIKÓW OCHRONY OBIEKTU PODCZAS JEGO PENETRACJI PRZEZ POLICJĘ
Warto i trzeba wiedzieć, że funkcjonariusze policji nie mają tak dokładnego rozpoznania wszystkich zakamarków pomieszczeń - jakie powinien mieć pracownik ochrony. Dlatego pracownik ochrony obiektu wraz z administratorem powinien współdziałać z policją w przeszukaniu. Z drugiej strony, pracownik ochrony i użytkownicy pomieszczeń mają pełniejszą wiedzą także o tym, co powinno być, a co jest „elementem obcym" w danym obiekcie. W praktyce, decyzje o ewakuacji ludzi z obiektu policja pozostawia administratorowi - Kierownikowi Ochrony Obiektu. W razie potrzeby przedstawia mu tylko pogląd na całą sprawę.
Jednocześnie policja może zadecydować o nie ewakuowaniu ludzi, jeżeli w wyniku sprawdzenia ustali, że bomba jest poza obiektem, a wyjście osób z obiektu w takiej sytuacji naraża ich życie i zdrowie.
W innej sytuacji, gdy policja ustali, z własnych źródeł, że zamach jest realny - decyduje o ewakuacji osób z obiektu.
Zawsze będzie konieczna koordynacja i współdziałanie z administratorem - KOO i pracownikami ochrony
3. ZADANIA KOORDYNATORA OCHRONY OBIEKTU
Co robi koordynator (KKO) po otrzymaniu informacji o podłożeniu bomby? Przede wszystkim skupia wszystkie decyzje w swoim ręku. Jest jedynym ośrodkiem decyzyjnym. On odpowiada za organizację i efekty podjętych działań. Musi mieć umocowania prawne do natychmiastowego wprowadzenia w życie podjętych środków ostrożności.
Funkcję koordynatora może pełnić np. szef ochrony obiektu z ramienia zleceniodawcy - co powinno być ujęte odpowiednim zapisem w umowie strzeżenia, szef kadr lub ktoś inny z kierownictwa chronionej firmy. Pracownik ochrony obiektu musi wiedzieć:, kto jest koordynatorem ochrony obiektu, gdzie mieszka i jak się z nim szybko skontaktować (numery telefonów).
Koordynator powinien być odpowiedzialny za całokształt działań związanych z organizacja i prowadzeniem poszukiwań podejrzanych przedmiotów w obiekcie, wraz z ewakuacja osób i środków materialnych z budynku. Jego biuro (punkt kierowania") powinno mieć niezawodna łączność zewnętrzna i wewnętrzna. Lokalizacja tego punktu powinna być łatwo dostępna dla personelu obiektu
Zadania koordynatora można streścić następująco:
• Opracowywanie i doskonalenie „Planu przeszukania obiektu", wraz ze schematem wszystkich pomieszczeń w obiekcie. Plan powinien zawierać zadania osób odpowiedzialnych na wypadek ewakuacji osób i mienia z obiektu (drogi ewakuacyjne, kolejność, jakie mienie i jak zabierać itd.);
Podejmowanie decyzji o ewakuacji;
Zorganizowanie ponownego zasiedlenia obiektu;
Współdziałanie z policją i ochroną;
Opracowanie przepisów w zakresie postępowania:
- na wypadek znalezienia podejrzanych przedmiotów,
- zachowania się podczas ewakuacji,
• Opracowywanie planu szkolenia i organizacja szkoleń personelu na wypadek zamachów bombowych;
• Wykonywanie innych zadań związanych z ochroną obiektów, np. omawianie kwestii porządku i czystości w obiekcie i na terenie przyległym.
Pracownik ochrony powinien mieć wgląd w ww. dokumenty. Ze względów oczywistych stanowią one tajemnicę służbową, a nawet państwową - w zależności od charakteru dokumentu.
4. TAKTYKA PRZESZUKANIA POMIESZCZEŃ W CELU UJAWNIENIA PODŁOŻONEJ BOMBY
Jest to już specyficzna wiedza specjalistów, pirotechników, dysponujących odpowiednim sprzętem i doświadczeniem zawodowym. Pracami członków zespołu przeszukującego kieruje koordynator, który pozostaje z nimi w stałej łączności bezprzewodowej. Aby nie wzbudzać paniki, informacje dla koordynatora nie mogą być przekazywane otwartym tekstem w obecności osób postronnych.
Wpierw przeszukuje się drogi ewakuacyjne i miejsca, do których dostęp mają osoby spoza personelu. Dalej należy sprawdzić parking, otoczenie obiektu i inne miejsca, gdzie zamachowiec mógł bombę podłożyć. Nie da się dokładnie określić: gdzie, czego i jak szukać? Bomba może być wszędzie! To kwestia dobrego zamaskowania. Nikt nie zagwarantuje, że przeszukanie będzie zawsze skuteczne - ryzyko pozostanie. Chodzi o maksymalne ograniczenie ryzyka, a co za tym idzie: dokładność czynności przeszukiwawczych.
W toku tych działań trzeba zwracać główną uwagę na:
> Przedmioty, które wzbudzają nasze podejrzenie, np. ich wygląd odbiega od normalnego (oklejona taśmą klejącą mydelniczka), ich przeznaczenie jest niejasne (tuba papierowa);
• Przedmioty, które przemieszczono z normalnego miejsca (nawet nieznacznie, np. odcisk biurka na wykładzinie);
• Przedmioty w postaci toreb. bagażu, reklamówek pozostawione w toalecie, koszu lub innych ustronnych miejscach.
Ważne jest, aby żadnego miejsca nie pozostawić bez sprawdzenia.
Przeszukanie pomieszczeń trzeba rozpocząć od zdalnego, ostrożnego otwarcia drzwi (bomba może być na nich i zdetonować);
• Kolejnym krokiem jest intensywny nasłuch, bez wchodzenia do pomieszczenia (tykanie zegara, czy inny podejrzany sygnał dźwiękowy);
Jeżeli stwierdziliśmy, że coś jest podejrzanego - należy powiadomić koordynatora i zabezpieczyć to miejsce do czasu przybycia specjalistów;
Jeżeli nie stwierdzi się niczego podejrzanego w pokoju, należy go rutynowo przeszukać wg schematu:
Dwaj członkowie zespołu zaczynają pracę od drzwi, którymi weszli i sprawdzają całe pomieszczenie idąc w przeciwnych kierunkach: jeden w lewo, a drugi w prawo. Przeszukanie wykonują w płaszczyźnie
„A" - poziom podłogi, przypodłogowa część ścian (ok. 1/3 wysokości), stoliki, półki, kosze, biurka i inne wyposażenie pomieszczenia. Kończy się ta faza, gdy przeszukujący spotkają się w punkcie wyjścia, (czyli przy drzwiach wejściowych).
„B" - to płaszczyzna obejmująca wg tych samych zasad pozostałe ściany i wyższe partie mebli, aż po sufit.
„C" - to już tylko sufit i umieszczone na nim przedmioty: żyrandole, doniczki z kwiatami, podsufitową dekorację, górne partie okien itp.
Zasady przeszukania można sprowadzić do kilku ogólnych. Działać trzeba:
=> dokładnie i sumiennie - od tego zależy życie;
=> sprawnie - nie może to trwać całymi godzinami;
=> bieżąco informować o wynikach koordynatora, w ustalony, zaszyfrowany sposób.
5. PODSUMOWANIE
W przypadku znalezienia podejrzanego przedmiotu:
Niczego nie dotykaj ani rękami, ani żadnym innym sprzętem,
Powiadom niezwłocznie koordynatora o wykrytym przedmiocie i czekaj na jego decyzję!
Oznakuj miejsce wykrycia podejrzanego przedmiotu,
Usuń na bezpieczną odległość osoby postronne!
Oczekuj czujnie w oznakowanym miejscu na przybycie policji (chyba, że koordynator
zdecyduje inaczej),
Zdaj relację funkcjonariuszowi policji na temat ustalonej sytuacji.
Pracownik ochrony może być uczestnikiem grupy przeszukiwawczej. Tak w praktyce będzie, bo skąd brać tych uczestników? Nie będziemy ich przecież rekrutować z sekretarek lub księgowych biura
Może powstać pytanie: jak oznakować obiekt podejrzany? Najlepiej po prostu zamknąć drzwi do pomieszczenia, nikogo nie wpuszczać, samemu też nie wchodzić, słownie określić lokalizację i wygląd przedmiotu. Np. w koszu na śmiecie, stojącym pod oknem „coś cyka". Można się posłużyć wcześniej przygotowanymi, w ramach „planu przeszukania obiektu" planszami ostrzegawczymi lub taśmami.
H. POSTĘPOWANIE PRACOWNIKA OCHRONY PO OTRZYMANIU informacji telefonicznej o podłożeniu bomby
1. ISTOTA PROBLEMU
Dość często się zdarza, że zamachowiec dzwoni do policji lub pod adres obiektu, informując, że właśnie podłożył tam bombę. Nigdy nie wolno takiej informacji lekceważyć. Jeżeli w tej sprawie zadzwoni do nas funkcjonariusz policji, to jednocześnie powie, co mamy robić. Zdarza, się, że informacje tego typu otrzymają także redakcje popularnych gazet, lokalne radio czy telewizja. Oni też ostrzeżenie przekazują policji, a ona udzieli nam wskazówek, co do dalszego postępowania.
2. TOK CZYNNOŚCI
Jeżeli sami - jako pierwsi - otrzymamy taką wiadomość, to należy umieć prawidłowo się zachować., Jak to zrobić? Rutynowe czynności można ująć następująco:
• Zachowaj spokój, panuj nad swoim głosem.
• Postaraj się słuchać uważnie, jak najdłużej ostrzeżenia, zapamiętaj każde słowo.
• Poproś, aby tej rozmowy słuchało więcej osób równocześnie, jeżeli jest na to szansa (np. są takie osoby w pobliżu, masz aparat głośnomówiący itp.).
Odezwij się, aby rozmowę podtrzymać, bo w przeciwnym razie zamachowiec może stracić cierpliwość, przerwie połączenie.
• Staraj się zdobyć maksymalną ilość informacji o rozmówcy, chociaż nie jest takie łatwe, zamachowiec po komunikacie ostrzegawczym i żądaniach - kończy rozmowę.
Zawsze próbuj kontynuować rozmowę w kierunku otrzymania informacji na temat:
Gdzie jest bomba?
Kiedy wybuchnie?
Jak wygląda?
Jaki jest rodzaj bomby?
Dlaczego to robi?
Należy zapamiętać ważne kwestie identyfikacyjne, a mianowicie:
=> Czy dzwoniła kobieta, mężczyzna czy dziecko?
=> Czy głos był naturalny, czy przytłumiony?
=> Czy osoba była trzeźwa, czy raczej pijana?
=> Czy informator był rzeczowy, spokojny, opanowany, czy wręcz odwrotnie?
=> Jaki miał akcent (np. rosyjski)?
=> Co można powiedzieć jego słownictwie, sposobie formułowania zdań?
=> Czy w czasie rozmowy śmiał się?
=> Czy w czasie rozmowy jąkał się?
Ponadto może da się określić skąd mógł telefonować:
= czy było słychać odgłosy ruchu pojazdów?
=> czy może jakaś muzyka i jakiego rodzaju - spojrzeć na zegarek- lub podawane przez radio wiadomości czy odgłosy charakterystyczne dla baru, stacji benzynowej?
=> czy może z domu, rozmowy dzieci, szczekanie psa?
=> czy absolutna cisza stanowiła tło rozmowy?
=> może startujące samoloty?
= może śmiech dziatwy szkolnej?
Uwaga! Jeżeli to możliwe, to trzeba sygnał rozmowy przekazać komuś innemu. Większa szansa zapamiętania szczegółów. Byłoby idealnie nagrać przebieg rozmowy na taśmie. To jest możliwe, jeżeli taki sprzęt jest w gotowości i sprawny. Taka taśma ułatwi policji identyfikację zamachowca (ekspertyza fonoskopijna). Zawsze należy dokładnie zanotować wszystkie dane z przeprowadzonej rozmowy i złożyć relację o odebranym sygnale zagrożenia koordynatorowi Koordynator - powiadomi policję i podejmie decyzję o ewentualnej ewakuacji ludzi, z obiektu.
I. ZADANIA PRACOWNIKA OCHRONY OBIEKTU W PRZYPADKU EWAKUACJI
1. CZYNNOŚCI KOORDYNATORA OCHRONY OBIEKTU
Koordynator ochrony obiektu,; po otrzymaniu informacji o podłożeniu bomby może:
a. Nie podejmować żadnych kroków (np. informacje przekazało dziecko lub osoba pijana) i ograniczyć się tylko do zawiadomienia policji.
b. Przystąpić do przeszukania obiektu lub ewakuacji ludzi, jeżeli bomba została znaleziona Do chwili odnalezienia bomby, ludzie będą przebywali w budynku, natychmiastowa ewakuacja ma nastąpić z chwila znalezienia bomby! Takie rozwiązanie można stosować przy niskim stopniu ryzyka.
c. Możliwy jest jeszcze wariant częściowej ewakuacji ludzi do czasu odnalezienia bomby. Zostaje w obiekcie ekipa przeszukująca, ochrona, przedstawiciel kierownictwa. W przypadku znalezienia bomby zarządzana jest ewakuacja ludzi - całkowita i niezwłoczna
d. Wreszcie, najbardziej drastyczny wariant: zarządzenie natychmiastowej i całkowitej ewakuacji ludzi, bez względu na wyniki przeszukiwania obiektu.
Podstawą takiej decyzji jest przesłanka o wysokim stopniu realnego ryzyka. Wiadomo, że każda ewakuacji - to koszty, a niekiedy ryzyko utraty zdrowia np. w trakcie ewakuacji szpitali.
Obiekt powinien być opuszczony w ciągu 20 minut przed określonym czasem wybuchu
O wszystkich decyzjach koordynator musi powiadomić policję.
2. ZADANIA PRACOWNIKA OCHRONY
Zadania pracownika ochrony obiektu można sprowadzić do następujących:
• Czuwanie nad porządkiem i spokojem,
Opanowanie ewentualnej paniki,
Ochrona mienia pozostawionego i transportowanego,
Odblokowanie dróg ewakuacyjnych,
Utrzymywanie łączności z koordynatorem,
Pomoc w kierowaniu ruchem osobowym,
Wykonywanie innych zadań, np. ujarzmianie osób, które straciły panowanie nad sobą. Po ewakuacji pracownik ochrony obiektu powinien wykonywać zadania ochrony podczas ponownego osiedlania osób w obiekcie. Roboty nie zabraknie, chaos, zamieszanie i niepokoje, są to zjawiska naturalne w sytuacjach silnego stresu.
J. OCHRONA PRZED WYMUSZANIEM HARACZU
1. ISTOTA PROBLEMU
Zjawisko dość powszechne w praktyce zorganizowanych grup przestępczych. Schemat jest zawsze podobny: zjawiają się u handlowca „smutni panowie" — proponują opłatę miesięczną za „ochronę" - pod rygorem gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Teksty są w rodzaju: „szkoda, żeby taka ładna hurtownia spłonęła" albo: „byłoby rzeczą szkodliwą zniszczenie takiego lokalu" itp. W ślad za groźbami idą realne akty przemocy, obliczone na zastraszenie: terror psychiczny. Na poparcie swych gróźb w następnym dniu wybijają szyby w sklepach, wzniecają pożary,: demolują lokale przy użyciu kijów beisbolowych. Bardzo często właściciele angażują dozorcę, który w niedługim czasie zostanie pobity. I sprawa wraca do punktu wyjścia.
TOK CZYNNOŚCI
Otóż za najlepszą metodę ochrony stosowaną w tych przypadkach uważa następującą taktykę działania:
Właściciel sklepu nie odmawia nachodzącym go osobnikom, lecz prosi o przybycie w określonym terminie do jego sklepu. W terminie tym oczekuje ich właściciel w towarzystwie dwóch rosłych pracowników ochrony, którzy grzecznie przedstawiają się i informują, że właśnie agencja ochrony objęła sklep pod ochronę. W tym samym czasie inni pracownicy ochrony stoją na zewnątrz i dyskretnie prowadzą obserwację np. z samochodu. Starają się z ukrycia zrobić zdjęcia szantażystom wychodzącym ze sklepu i obserwację prowadzą, aż do ich miejsca zamieszkania. Następnie ci sami pracownicy ochrony, którzy byli w sklepie zjawiają się u szantażystów i jeszcze raz przepraszają grzecznie za przejęcie - konkurencyjne - sklepu. A na pamiątkę spotkania wręczają im fotografie ze spotkania w sklepie. Cała rozmowa winna być szczególnie ugrzeczniona. bez pogróżek. Na każde życzenie gospodarza pracownicy opuszczają jego dom, bez sprzeciwu. Na ogół - to skuteczna metoda. Przestępcy wolą być anonimowi. Tutaj szantażyści nie mają złudzeń, że swą anonimowość utracili.
1