Temat: Ogólna charakterystyka chorób układu krążenia.
Choroby układu krążenia
-miażdżyca tętnic, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, wady serca, zwyrodnieniowe i zapalne choroby serca, niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu
Czynniki ryzyka chorób układu krążenia
-styl życia- palenie tytoniu, złe nawyki żywieniowe, mała aktywność fizyczna
-czynniki patofizjologiczne- nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia (podwyższony cholesterol całkowity, obniżony cholesterol HDL, powyżej 40 u kobiet, powyżej 60 u mężczyzn), cukrzyca, otyłość, skłonność do choroby zakrzepowej
-cechy osobnicze- wiek, płeć, uwarunkowania genetyczne
Objawy chorób układu krążenia
Objawy podmiotowe- które podaje osoba (bóle serca, ból wieńcowy), ograniczenia tolerancji wysiłku, duszność (wysiłkowa- oceniana w stopniach, odpowiadającym klasom związana z wysiłkiem (stopnie duszności wysiłkowej wg NYHA),
Stopnie duszności wysiłkowej:
I° - przy dużych wysiłkach- bieg, dźwiganie;
II°- przy miernych wysiłkach-marsz pod górę, szybkie wchodzenie po schodach, obciążenie ok. 5 kg. przy chodzeniu po płaskim terenie;
III°- przy niewielkim wysiłku- wejście na jeden podest schodów, obciążenie 2-3kg przy chodzeniu po płaskim terenie,
IV°- przy minimalnych wysiłkach jak ubieranie się, zabiegi higieniczne.
ortopnoiczna- zmusza pacjenta do zmiany pozycji i przyjęcia pozycji siedzącej, spoczynkowa- stałe uczucie duszności bez większego wysiłku), zaburzenia rytmu serca (arytmia), obrzęki sercopochodne, przesięki (gromadzenie się płynu w jamach ciała np.w jamie opłucnej).
Objawy przedmiotowe- zmiany kształtu klatki piersiowej, sinica: centralna (mieszanie się krwi w komorach) i obwodowa (palce, uszy), palce pałeczkowate, poszerzenie żył szyjnych.
Rozpoznawanie chorób układu krążenia
Badania podstawowe nie inwazyjne
-badania podmiotowe (wywiad), -badania przedmiotowe (badania fizyczne), -pomiar ciśnienia tętniczego krwi, -elektrokardiogram i radiogram klatki piersiowej
Badania specjalistyczne nie inwazyjne
-monitorowanie EKG, metodą Holtera, -elektrokardiograficzna próba wysiłkowa, -test pochylniowy, -echokardiografia, -radioizotopowe badanie serca, wielonarządowa tomografia komputerowa serca i naczyń
EKG- polega na całodobowej rejestracji EKG na taśmie magnetycznej lub metodą cyfrową podczas normalnej aktywności badanego. Jest podstawową metodą wykrywania napadowych lub przenikających zaburzeń rytmu, cichego niedokrwienia i oceny skuteczności niektórych leków.
Test pochylniowy- polega na obserwacji zachowania ciśnienia tętniczego i akcji serca związanych z przedłużającym się przebywaniem w pozycji pionowej. Badanie przeprowadza się na stole uchylnym ustawionym pod kątem 60-70 stopni, test może być poszerzony o prowokację farmakologiczną (izoprenalina,……………)
Echokardiografia serca (USG, ECHO)- obrazowa metoda badania serca i dużych naczyń za pomocą ultradźwięków, śledzi i rejestruje wiązki ultradźwięków wysyłanej przez głowicę aparatu i odbijanej przez struktury serca. Pozwala ocenić budowę serca (grubość mięśnia, wielkość jam, stan zastawek i dużych naczyń, funkcję serca (kurczliwość i przepływ krwi)
Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa- obciążenie pacjenta stopniowym wysiłkiem, kontrola jego wpływu na układ krążenia. Monitoruje się EKG i RR oraz obserwuje się objawy kliniczne. Tolerancję wysiłku określa się na podstawie maksymalnego zużycia tlenu (wydolność tlenowa) i zmian EKG (wydolność wieńcowa).
Badania specjalistyczne inwazyjne
-cewnikowanie serca i badanie hemodynamiczne- polega na wprowadzeniu do serca i dużych naczyń odpowiednich cewników umożliwiających dokonanie pomiarów. Przy badaniu prawego serca( PP, PK i tętnicy płucnej) cewnik wprowadza się przez nakłucie żyły udowej, rzadziej ramiennej, do oceny lewego serca( LK i aorty) przez tętnicę udową, rzadziej promieniową. Pomiary obejmują ciśnienie w badanych jamach lub naczyniach w różnych okresach cyklu serca, oraz wysycenie tlenowe krwi. Cewnikowanie serca może być uzupełnione podaniem środka cieniującego w leku, wykonania wentrykulografii lub angiografii( płucnej, aortalnej, wieńcowej). Cewnikowanie serca jest wykorzystywane przy rozpoznawaniu wad serca i ustalenia wskazań do leczenia operacyjnego., -angiografia (badanie naczyń krwionośnych po wstrzyknięciu do ich światła środka cieniującego i rejestracji jego przepływu; w zależności od badanego obszaru: -arteriografia-badanie tętnic, -flebografia-badanie żył, -limfografia-badanie układu limfatycznego) w tym koronarografię (metoda oceny drożności naczyń wieńcowych oraz pomostów tętniczych lub żylnych. Wstrzykuje się radiologiczny środek cieniujący do prawej i lewej tętnicy wieńcowej i ocena i rejestracja jego przepływu w głównych naczyniach i ich rozgałęzieniach), -inwazyjne badanie elektrofizjologiczne; do serca i dużych naczyń cewniki dokonujące pomiarów (prawe serce- przedsionek, komora, tętnica płucna-cewnik przez żyłę udową; lewe serce-komora i aorta-przez tętnicę udową)
Pomiary obejmują badania:………………………………………………………………………………
Badanie laboratoryjne o znaczeniu diagnostycznym:
-lipidogram, - poziom glukozy, - kreatyniny i elektrolitów, - markery martwicy mięśnia serca, - układ krzepnięcia, - badanie gazometryczne,
Temat: Choroby układu krążenia-choroba niedokrwienna serca (ChNS)
ChNS oznacza zespoły kliniczne spowodowane niedostatecznym zaopatrzeniem mięśnia sercowego w tlen. W 90% przypadkach niedokrwienie wynika ze zwężenia tętnic wieńcowych spowodowanych blaszkami wieńcowymi. Podłoże stanowi budowa blaszki miażdżycowej ( HDL decyduje, że blaszka przylega do naczynia, LDL zawiera lipoproteiny). Niedokrwienie ujawnia się gdy zwężenie naczynia przekracza 70%.
Czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca:
-palenie tytoniu, - hiperlipidemia- podwyższony poziom cholesterolu(powyżej 180), hipercholesterolemia z podwyższoną frakcją LDL, hipertriglicerolemia z podwyższonym poziomem cholesterolu i wysokimi wartościami trójglicerydów - nadciśnienie tętnicze(utrzymana wartość 135/85 mm Hg), - nadwaga, otyłość(BMI-18,5-25 kg/m2), - cukrzyca typu 2
Postacie choroby wieńcowej serca:
*stabilne zespoły wieńcowe:
-dławica piersiowa stabilna(wysiłkowa), - dławica piersiowa naczynioskurczowa spontaniczna( Prinzmetala), - sercowy(kardiologiczny) zespół X
*ostre zespoły wieńcowe:
-niestabilna dusznica bolesna(z odwracalnym uszkodzeniem mięśnia sercowego), - zawał serca bez uniesienia odcinka ST w EKG, - zawał serca z uniesieniem odcinka ST(duży obszar martwicy), - niektóre przypadki nagłego zgonu sercowego
Charakterystyczne cechy bólu wieńcowego:
1.Umiejscowienie-okolica zamostkowa lub lewa połowa klatki piersiowej
2.Promieniowanie-jeśli występuje to najczęściej do szyi, żuchwy, barków(częściej lewego),kończyn górnych(lewej)karku, nadbrzusza 3. Charakter-ból trzewny odczuwalny jako ból ściskający, duszący, piekący, uciskający 4. Czynniki wywołujące-czynniki atmosferyczne: chłód, wiatr, stres psych, wysiłek fiz., obfity posiłek 5. Czas trwania-od 1 minuty do kilku minut(przeważnie od 2 do 10 minut) 6. Ustępowanie-odpoczynek, zaprzestanie pracy, zażycie nitrogliceryny
Podstawowa diagnostyka:
-wywiad-ból, - EKG,
Pogłębiona diagnostyka:
-elektrokardiograficzna próba wysiłkowa, - echokardiogram, - tomografia komputerowa, - koronarografia
Leczenie w stabilnej dusznicy bolesnej
1.Zwalczanie czynników ryzyka
2.Farmakoterapia
-azotany- nitrogliceryna, izosorbitol- rozkurczają naczynia krwionośne pod wpływem tlenku azotu i działają na naczynia żylne- zmniejsza się powrót krwi do serca, obniża się ciśnienie rozkurczowe i napięcie ścian naczyń, zmniejsza zapotrzebowanie m. sercowego na tlen i likwiduje niedotlenienie. Nitrogliceryna ma działanie przeciwbólowe. -beta- adrenalityczne (atenolol, metraprolol, bisaprolol)- zmniejszają ciśnienie tętnicze i kurczliwość m. sercowego i zmniejsza zapotrzebowanie na tlen. Hamuje szkodliwy wpływ fateholamin na mięsień serca działają arytmiogennie, -leki antyagregacyjne (aspiryna-kwas acetylosalicylowy)- hamują agregację płytek krwi, -satyny ( simwastyna, lowastatyna)- stabilizują blaszki miażdżycowe, hamują aktywację zakrzepową, działają przeciwzapalnie.
3.Zwalczanie chorób towarzyszących sprzyjających rozwojowi miażdżycy (cukrzycy, niedokrwistości, niewydolność oddechowa).
4.Poprawa funkcji śródbłonka naczyniowego: zaprzestanie palenia, regularny wysiłek fizyczny, oleje ryb morskich, statyny.
Zalecany schemat postępowania w stabilnej dusznicy bolesnej:
-A- Aspiryn + Antianginal teraphy, -B- Beta-bloker + Bood pressure, -C- Cholesterol + Cigarette smoking, -D- Diet + Diabets, -Education + Exercise
Ostre zespoły wieńcowe
Obejmują ChNS o ostrym I dynamicznym przebiegu, są związane z wysoką śmiertelnością. Wystąpienie ostrych zesp. weń. Jest wynikiem pęknięcia lub nadżerki blaszki miażdżycowej, która ulega destabilizacji z wtórnym formowaniem się zakrzepu we wnętrzu naczynia wieńcowego ograniczającego lub uniemożliwiającego przepływ krwi.
Obraz kliniczny zawału serca- objawy podmiotowe:
-ból dławicowy- nie występuje w ciągu 5 min po przyjęciu nitrogliceryny lub zaprzestania wysiłku, trwający>20 min, narastający, -duszność, -osłabienie, zawroty głowy, omdlenie, -nudności, wymioty, -kołatanie serca, -lęk przed śmiercią, -zaburzenie rytmu serca.
Obraz kliniczny zawału serca- objawy przedmiotowe:
-stan podgorączkowy, -bladość, poty, -przyśpieszenie akcji serca, -szmery nad sercem.
Kryteria klasyfikacji ostrych zespołów wieńcowych:
-obecność typowego bólu wieńcowego, -aktywność biochemicznych markerów martwicy (Izoenzym sercowy kinazy keratynowej-CK-MB, mioglobina, troponiny), -charakterystyczne zmiany w EKG (z uniesieniem odcinka ST, bez uniesienia odcinka ST).
Walka z bólem (zawał)
Podstawowym lekiem jest morfina 2-5mg i powtarzana w razie potrzeby co 5-15min. Nie przekraczając dawki 30 mg.
Postępowanie lecznicze:
-tlenoterapia, -monitorowanie, -farmakoterapia (morfina, nitrogliceryna, leki przeciwpyłkowe, Beta-blokery, leki przeciwzakrzepowe-heparyna, leki uspokajające, inne).
Metody leczenia zawału:
-fibrynolityczna, -koronaroplastyka przezskórna (balonikowanie), -pomstowanie aortalno-wieńcowe (tzw.by-pass).
Postępowanie pielęgnacyjne:
-monitorowanie EKG, -pomoc w czynnościach pielęgnacyjnych w pierwszych dniach, -zapewnienie bezpieczeństwa i wygody, -przestrzeganie zaleceń żywieniowych, -prowadzenie gimnastyki oddechowej i ruchowej, -prowadzenie ukierunkowanej obserwacji, -udział w farmakoterapii, -edukacja w zakresie modyfikacji stylu życia, -stopniowe wdrażanie do samodzielności.
Temat: Nadciśnienie tętnicze- zadania pielęgniarki w opiece nad chorym
Definicja wg wytycznych JNC VII z 2003r.
Nadciśnienie tętnicze definiuje się jako ciśnienie skurczowe wyższe lub równe 140mmHg i ciśnienie rozkurczowe wyższe lub równe 90mmHg u osoby nie przyjmującej leków hioptensyjnych.
Epidemiologia nadciśnienia tętniczego
Podwyższone wartości ciśnienia tętniczego - 8,4ml
W Polsce żyje obecnie ok. 4,8 mln ludzi z nadciśnieniem tętniczym.
Pomiar:
-dokonujemy po 5 min. odpoczynku, co najmniej 30 min po wypiciu kawy i napojów kofeinowych, -mankiet powinien obejmować co najmniej 80% obwodu ramienia, zakrywać 2/3 jego długości, -mankiet założony 2,5cm powyżej zgięcia łokciowego, musi być całkowicie pozbawiony powietrza, -mankiet opróżniamy z szybkością 2-3mmHg/sekundę, -mankiet wypełnia się powietrzem do ciśnienia o 20mmHg większego niż ciśnienie skurczowe.
Czynniki ryzyka:
Wiek( powyżej 60 lat), płeć męska, cukrzyca typu 2, zaburzenia lipidowe, palenie tytoniu, otyłość, nadmierne picie alkoholu, zmniejszona aktywność fizyczna, niższy status społeczno-ekonomiczny, - obciążenie rodzinne
Czynniki ryzyka (zagrożenie incydentami sercowo-naczyniowymi)
-otyłość brzuszna, cukrzyca, mikroalbuminuria, nieznaczne podwyższenie poziomu kreatyniny w surowicy krwi, wzrost stężenia białka c-reaktywnego, uogólnione lub ogniskowe zwężenie tętnic siatkówki.
Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego
k-kategoria, cs-ciśnienie skurczowe (mmHg), cr-ciśnienie rozkurczowe (mmHg) k- optymalne cs<120, k- prawidłowe cs 120-129 cr 80-84, k- wysokie prawidłowe cs130-139 cr 85-89, k- stopień I (łagodne) cs140-159 cr90-99, k- stopień II (umiarkowane) cs160-179 cr100-109, k- stopień III (ciężkie) cs>=180 cr>=110, k- izolowane ciśnienie skurczowe cs>=140 cr<90
Stadia rozwoju nadciśnienia tętniczego (WHO)
-stadium I- nadciśnienie bez zmian narządowych
-stadium II- nadciśnienie z niewielkimi zmianami narządowymi (białkomocz, przerost lewej komory, retinopatia I-II stopnia
-stadium III- nadciśnienie z ciężkimi uszkodzeniami narządowymi (niewydolność lewokomorowa, retinopatia nadciśnieniowa III-IV stopnia, powikłania mózgowe, niewydolność nerek.
Rodzaje nadciśnienia
-pierwotne- powszechnie przyjmuje się iż około 90% przypadków choroby to nadciśnienie pierwotne (samoistne), a więc bez uchwytnej przyczyny; patogeneza jest prawdopodobnie wieloczynnikowa, a obecność zaburzeń fizjologicznych procesów uwarunkowana jest środowiskowo i genetycznie.
-wtórne (o znanej przyczynie).
Przyczyny nadciśnienia wtórnego
-choroby związane z ostrym i przewlekłym zapaleniem kłębuszków nerkowych, wodonercze, nefropatia cukrzycowa, choroby tętnic nerkowych, nowotwory wydzielające reninę, -choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego; choroby nadnerczy, guz chromochłonny nadnerczy, zespół Cushinga, choroby tarczycy, -choroby neurologiczne: zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, - nadciś wywołane ciążą, - ostry stres(oparzenia, abstynencja alkoholowa u osób uzależnionych, ),- Hiperwolemia, - leki hormonalne -estrogeny, kortykosteroidy, erytropoetyna, - substancje toksyczne- np. amfetamina, kokaina, metale ciężkie
Objawy nadciśnienia:
-we wczesnym okresie dolegliwości-szum w uszach, poranne bóle głowy, zlokalizowane w okolicy potylicznej, zawroty głowy, gorsza tolerancja wysiłku fizycznego(większy wysiłek-uczucie duszności, kołotania serca)
-w miarę zaawansowania zmian w narządach-mogą wystąpić-migrenowe bóle głowy, zmienne i przemijające zaburzenia neurologiczne lub objawy cięższe związane z udarami głowy o charakterze zatorowym lub krwotocznym
-ze strony układu sercowo-naczyniowego-tachykardia,dolegliwości dławicowe, napadowe zaburzenia rytmu, a nawet nagłe zgony mózgowe. W przebiegu nadciś. tęt. Dochodzi do przerostu lewej komory serca a w następstwie do objawów niewydolności lewej komory serca
Diagnostyka-badanie podmiotowe
Wywiad: -tryb życia,warunki pracy,domowe, - sposób odżywiania,akt. fiz., nałogi, - inf. o objawach i powikłaniach narządowych, - ocenę dolegliwości związanych z chorobą niedokrwienną serca, chorobą CUN, - rodzinne występowanie nadciś., cukrzycy, udarów mózgu, choroby niedokrwienne serca, - dotychczasowe leki
Badanie przedmiotowe:
-pomiar ciś tęt, - ocena wyglądu skóry, rozwój tkanki podskórnej i tłuszczowej, wybroczyny, - ocena osłuchowa serca i tętnic obwodowych
Leczenie nie-farmakologiczne:
-normalizacja masy ciała, - ograniczenie spożycia soli i tłuszczów zwierzęcych, - zaprzestanie palenia tytoniu, - zwiększona akt fiz, - ograniczenie spożycia alkoholu, - dieta bogata w jarzyny, owoce, niskotłuszczowe produkty mleczne, ryby, tłuszcze nienasycone, - zmiana niektórych nawyków
Leczenie farmakologiczne:
5 klas: 1)diuretyki(tiazyd,chlortalizon,metolazon)diuretyki pętlowe(furosemid,torasemid)diuretyki oszczędzające potas(spironolakton, amiloryd, tiamteren)-stała suplementacja traconych kationów 2)beta-blokery-(propranolol,satolol,pindolol,metoprolol,atenolollabetalol) 3) antagoniści wapnia(werapamil,nitrendypina,felodypina,amlodypina) 4)inhibitory konwertazy angiotensyny(kaptopryl,enalapryl,prinolapryl,cilazapryl) 5) antagoniści receptora angiotensyny II(sartany-kandesartan,losartan,irbesortan)
Udział pielęgniarki w leczeniu niefarmakologicznym:
-znajomośc zasad leczenia, - zalecane modyfikacje: -zmniejszenie masy ciała zgodnie ze wskazaniami BMI -18,5-24,8, - dieta obniżająca ciśnienie tęt (bogata w owoce, warzywa, produkty mleczne o ograniczonej zawartości tłuszczu, szczególnie nasyconych, ograniczenie podaży sodu w diecie(ograniczenie spożycia sodu<2,4 g sodu lub………..
-regulowanie aktywności(np. spacer lub jazda na rowerze przez co najmniej 30 minut-3-4 razy tyg, - ograniczenie spożycia alkoholu(max do 2 drinków dziennie=30 ml etanolu lub równoważników), - przekonanie pacjenta do przestrzegania i stosowania zaleconej diety, - umożliwienie kontaktu z dietetyczką, uświadomienie konieczności, uzupełnienie w diecie pierwiastków potasu i magnezu
Zadania edukacyjne:
-informacja o istocie choroby, objawy, powikłania, - przekonanie o konieczności eliminacji czynników ryzyka, - przedstawienie zaleceń dietetycznych, - nauka sposobu relaksacji oraz racjonalnego wypoczywania, - nauka eliminacji używek, - zaznajomienie z zasadami leczenia farmakologicznego, - uświadomienie konieczności prowadzenia samokontroli, - nauka samoobserwacji pod katem wystąpienia powikłań NT
Kierunek opieki pielęgniarskiej:
Edukacja chorego w zakresie zmian stylu życia: - zredukować masę ciała,- rzucić palenie, - włączyć prawidłowe żywienie, zwiększyć aktywność fizyczną, unikać wysiłków fizycznych i emocjonalnych, dawkować wypoczynek, unikać gwałtownych zmian pozycji ciała; - nadzór nad prawidłowym pomiarem RR, - wdrążanie do leczenia farmakologicznego, - obserwacja w kierunku powikłań, - psychoterapia( joga, medytacje, ćw. Rozluźniające) - zwięk spożycie potasu i magnezu,
Temat: Niewydolność krążenia-zadania pielęgniarki w opiece nad chorym
Niewydolność serca jest stanem, w którym uszkodzone serce nie może zapewnić odpowiedniego przepływu krwi tkankom i narządom oraz dostosować się do zmieniającego zapotrzebowania organizmu mimo uruchomienia mechanizmów kompensacyjnych.
Przyczyny niewydolności:
-choroba niedokrwienna serca(zwłaszcza przebyty zawał), - nad tet(niesystematycznie leczone), - wady zastawkowe, - kardiomiopatia, - zaburzenia rytmu serca, - poza sercowe przyczyny: -czynniki nasilające wyzwalające niewydolność serca(cukrzyca, alkoholizm, infekcje wirusowe, nadczynność lub niedoczynność tarczycy, niewydolność nerek, niedokrwistość, depresja), - czynniki zależne od pacjenta: -nadmierny wysiłek, nadwaga, nieprawidłowe przyjmowanie leków, nadmierne spożywanie płynów
Rozpoznanie niewydolności:
-wywiad, - badanie przedmiotowe, - badania laboratoryjne-morfologia, stężenie kreatyniny, elektrolity, glukoza, mocznik, gazometria krwi tętniczej, troponiny sercowe, bilirubiny, badanie moczu, - badania dodatkowe, - EKG, - RTG, - echokardiografia-określenie morfologi i funkcji serca, stopnia zaawansowania zmian w sercu, monitorowanie skuteczności terapii, - kryteria Framingham rozpoznawania niewydolności krążenia
Obrzęk płuc-przyczyny
Mechanizm powstawania związany jest z utrudnionym odpływem krwi z lewej komory, zaleganiem krwi w lewej komorze i wzrostem ciś w lewym przedsionku.
- ostry zespół wieńcowy, - przebyty zawał serca, - tętniak serca, - nad tet, - wady zastawkowe serca, -zapalenie mięśnia sercowego, - choroby nerek, - udar mózgu.
Obrzęk płuc-przyczyny:
- gwałtowna duszność ortopnoiczna(podczas leżenia ból się nasila), - konieczność przyjęcia pozycji siedzącej z opuszczeniem kończyn dolnych, - kaszel początkowo suchy potem z odkrztuszaniem obfitej pienistej plwociny podbarwioną krwią, - lęk i poczucie zagrożenia śmiercią, - bladość i zalanie potem, - oddechy szybkie i płytkie, - przepełnienie żył szyjnych, - wilgotne rzężenia, świsty i furczenia w płucach, - objaw ,,gotowania się w płucach”
Leczenie
1.Leczenie w OIOM- stałe monitorowanie EKG, RR, wysycenia tlenowego krwi, diurezy 2. Pozycja siedząca 3 Farmakoterapia :leki moczopędne (furosemid),rozszerzające naczynia(nitrogliceryna) dopomina-od kurczliwości serca
Niewydolność prawej komory-przyczyny
- zator tętnicy płucnej, - samoistna odma płucna, - stan astmatyczny
Ostra niewydolność prawo komorowa - obraz kliniczny
-duszność w spoczynku lub podczas wysiłku(orthopnoe), - suchy kaszel, niekiedy z odkrztuszaniem różowo zabarwionej plwociny, - zmniejszona tolerancja wysiłku, - przyśpieszenie oddechów, - znaczne przyśpieszenie akcji serca, - sinica, - przepełnienie żył szyjnych, - szybkie, bolesne powiększenie wątroby
Zastoinowa niewydolność serca
Występuje jako następstwo znacznego zwężenia prawego ujścia tętniczego lub niektórych wrodzonych wad serca. Najczęstszą przyczyną są choroby ukł oddechowego(astma oskrzelowa, przewlekły nieżyt oskrzeli), typ przewlekłej niewydolności prawej komory wywołany zmianami w płucach nosi kliniczną nazwę ,,serca płucnego”
Przewlekła niewydolność prawo komorowa -serce płucne
-przepełnienie żył szyjnych, - sinica obwodowa, - nokturia, przy większym zaawansowaniu skąpomocz, - ból i uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, - bladość i ochłodzenie skóry kończyn, - obrzęki na najniższych częściach ciała, - płyn przesiękowy w jamie opłucnej i brzusznej, - zaparcia, zespół upośledzonego wchłaniania, niedożywienie, - objawy zaburzeń przepływu mózgowego u osób starszych, - stany podgorączkowe wskutek obkurczenia naczyń skórnych i zmniejszonej utraty ciepła, - zaparcia.
Leczenie niewydolności krążenia
Postępowanie ogólnie obejmuje: - właściwe żywienie, - ograniczenie spożycia sodu i używek, - normalizacja masy ciała, - utrzymywanie akt fiz dostosowanej do możliwości ukł krążenia, - skuteczne leczenie chorób współistniejących, - edukacja pacjenta w zakresie współpracy i samokontroli.
Zadania pielęgniarki:
1.Zapewnienie sprawnego oddychania ze względu na duszność: - właściwe ułożenie-pozycja wysoka z opuszczeniem kończyn dolnych, - odpowiedni mikroklimat, - tlenoterapia-oddychanie tlenem(4-6 l na min) 2. Utrzymanie akt fiz chorego ale unikanie przeciążenia serca, w sytuacji ograniczonej akt fiz, chory wymaga pomocy pielęgniarki w czynnościach życia codziennego 3. Pielęgnacja skóry objętej obrzękami, zapobieganie podrażnieniom, właściwe nawilżenie, zapobieganie powstawaniu odleżyn 4. Przekonanie chorego do zaleceń dietetycznych-mniej soli, dieta lekkostrawna 5. opieka nad chorym w przypadku ewakuacji płynu z jamy otrzewnowej 6. Zadbanie o prawidłowe opróżnianie-podawanie preparatów regulujących wypróżnianie 7. Postępowanie mające na celu zapobieganie, eliminowanie dolegliwości bólowych.
Temat: Pielęgnowanie chorych z zaburzeniami rytmu serca
Arytmia serca
W zaburzeniach rytmu i przewodnictwa wyróżnia się: - zaburzenia rytmu przebiegające z wolną czynnością serca(bradyarytmia), - zaburzenia rytmu przebiegające z szybką czynnością serca(tachyarytmia)
* nadkomorowe, * komorowe
Dodatkowe pobudzenia nadkomorowe-EKG, leczenie rzadko
Częstoskurcz nadkomorowy
-każdy rytm serca >100 uderzeń na min, - objawy:
Kołatanie serca, zawroty głowy, dyskomfort w klatce piersiowej, duszność, lęk, omdlenia
Migotanie przedsionków
-szybki i nieuporządkowany rytm przedsionków zakłócających hemodynamikę skurczu o różnych przyczynach sercowych i pozasercowych , - objawy kliniczne: kołatanie serca, omdlenia, zawroty głowy, zmniejszona tolerancja wysiłku
Komorowe zaburzenia rytmu serca
-występują pod postacią dodatkowych skurczów komorowych, częstoskurczu komorowego, migotania i trzepotania komór, - objawy: kłucie w okolicy serca, zawroty głowy, spadek ciśnienia, zatrzymanie akcji serca
Zaburzenia automatyczne i przewodnictwa:
-wiążą się z dysfunkcja węzła zatokowo-przedsionkowego, - objawy kliniczne: utraty przytomności(zespół MAS-Marginiego-Adamsa-Stokesa),zawroty głowy, zmniejszona tolerancja wysiłku.
Problemy pielęgnacyjne i interwencje pielęgniarskie:
1. Problem pielęgnacyjny:
Uczucie duszności oraz dyskomfortu w klatce piersiowej spowodowane częstoskurczem nadkomorowym
Cel opieki: - przerwanie napadu częstoskurczu, - uspokojenie pacjenta
Działanie pielęgniarskie:
-podanie leków, - poinformowanie o konieczności regularnego przyjmowania leków, - uświadomienie chorego pozostawia pod stała opieka lekarza rodzinnego, kardiologa, konieczności badań kontrolnych(EKG……………kreatynina, cholesterol, potas, glukozy, moczu), - wskazanie pacjentowi konieczności konsultacji u lekarza(objawy takie jak silne bóle głowy, ból wieńcowy, silna duszność), - pomaganie w wprowadzeniu prozdrowotnego stylu, - poinformować o konieczności unikania sytuacji które mogą wyzwalać niepokojące objawy(duży wysiłek fizyczny, nadużywanie alkoholu, ,przerwania przyjmowania leków, spożycie zbyt dużej dawki leków).
2.Problem pielęgnacyjny-nadmierne napięcie emocjonalne wynikające z nieumiejętności radzenia sobie ze stresem w sytuacjach trudnych.
Cel opieki:
- zmniejszenie niepokoju, - zapewnienie poczucia bezpieczeństwa.
Działanie pielęgniarskie:
- wskazanie pacjentowi metod radzenia sobie ze stresem, z nadmiernym napięciem emocjonalnym - zachęcanie chorego do aktywnego spędzania wolnego czasu i podejmowania ćwiczeń relaksacyjnych, - zapewnienie pomocy i wsparcia w sytuacjach trudnych( psycholog), - udział w leczeniu farmakologicznym.
Temat: Rola pielęgniarki w opiece nad chorym z zapaleniem mięśnia sercowego
Infekcje zapalne mogą dotyczyć wszystkich części serca: wsierdzia, mięśnia osierdzia, całe serce
Podział zapalenia mięśnia sercowego:
-infekcyjne- występują w trakcie lub po przebytej infekcji wywołane przez: wirusy, bakterie, grzyby riketsje, robaki, pierwotniaki
nieinfekcyjne- związane jest z RZS, chorobami z grupy kolagenoz lub chorobami autoimmunologicznymi naczyń, powikłanie po naświetleniach lub nadwrażliwość na niektóre leki
-idiopatyczne(samoistne)-zapalenia mięśnia sercowego
Postacie kliniczne zapalenia serca:
-zapalenia wsierdzia-stan zapalny obejmuje wsierdzie zastawek, w uszkodzonych miejscach powstają twory brodawkowate złożone z płytek, krwinek, włóknika
Przyczyny: bakterie gram-ujemne i dodatnie, grzyby, choroba przebyta reumatyczna, dożylne podawanie narkotyków, i stniejące wady serca
Obraz kliniczny zapalenia wsierdzia;
-gorączka, dreszcze, - duszność, - skóra blada z odcieniem kawowym, - niebezpieczeństwo zatorów i zawałów śledziony, co objawia się silnym bólem w lewym podżebrzu, - niebezpieczeństwo zawałów nerek co objawia się bólami w okolicy lędźwiowej, hematurią i albuminurią, - niebezp zatorów do mózgu z objawami porażenia połowiczego, - zaburzenia krzepnięcia w postaci wybroczyn na błonie śluzowej jamy ustnej oraz na skórze kończyn dolnych i w okolicach podobojczykowych, krwawienia z nosa, - złe samopoczucie, -bóle stawów i mięśni, głowy
Diagnostyka:
- posiewy krwi wykonywany w okresie dreszczy i wzrastania gorączki przez 3 kolejne dni, - przyśpieszone OB.(50), - leukocytoza z przewagą neutrofilów, - zwiększenie stężenia fibrynogenu, białka CRP, - niedokrwistość, hipoalbuminemia, - krwinkomocz (erytrocyturia)i białkomocz(albuminuria), - EKG, RTG klatki piersiowej
Zapalenie mięśnia sercowego:
- bezobjawowe, - osierdziowe, - występuje z dolegliwościami typu dławicowego, - klasyczne z zaburzeniami rytmu
Objawy kliniczne:
- duszność wysiłkowa, - ból w klatce piersiowej, - zmniejszenie tolerancji wysiłku, - uczucie kołatania serca, - tachykardia, - objawy niewydolności serca, - osłuchowo
Diagnostyka:
- przyspieszone OB. Markery, - wzrost aktywności CK-MB i stężenia troponiny, - przeciwciała AMLA, ASA , - EKG, - echokardiografia serca, - rtg klatki piersiowej, - koronarografia
Leczenie:
- przyczynowe - likwidacja, - antybiotykoterapia(leczenie przeciwzapalne), - leczenie objawowe-przy wystąpieniu objawów niew krążenia, - leki steroidowe
Zapalenie osierdzia
Choroba o różnej etiologii związana z procesem zapalnym jej blaszek, któremu zazwyczaj towarzyszy gromadzenie płynu w worku osierdziowym
Przyczyny:
-infekcja bakteryjna, grzybicza, wirusowa, - w przebiegu choroby reumatycznej pozawałowe, po operacji serca, - mocznicowe u chorych z niew nerek; popromiennie, pourazowe, - u chorych z procesem nowotworowym
Obraz kliniczny:
-ból zlokalizowany w okolicy zamostkowej lub przedsercowej promieniujący od pleców, szyi, lewego barku, nasilający się przy leżeniu, zmniejszający się przy siedzeniu i pochyleniu do przodu, - stany podgorączkowe i gorączka, -ogólne rozbicie, -bóle mięśni, stawów, - duszność i suchy kaszel
Rozpoznanie:
-osłuchiwanie klatki piersiowej (tarcie osierdziowe), -ściszenie objawów osłuchowych i rytm zawałowy nad sercem, tętno dziwaczne-zmniejszenie tętna, -rtg- płyn w worku osierdziowym powoduje poszerzenie sylwetki serca-kształt karafki, -EKG, -badanie laboratoryjne-wzrost markerów-OB., CRP, białka, leukocytoza-( wskaźniki ostrej fazy)
Leczenie:
-niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen), -kolchicyna, -salicylany, -leki przeciwprątkowe, -usunięcie płynu z worka osierdziowego, -leczenie operacyjne
Zadania pielęgniarki:
-pomoc w czynnościach życia codziennego- ograniczona aktywność fizyczna, konieczność prowadzenia oszczędzającego trybu życia, gdy występuje zakażenie, objawy niewydolności krążenia, -zalecanie leżenia i prowadzenia oszczędzającego trybu życia, przez 6 miesięcy powstrzymywać się od wysiłku, zgłaszanie się na badania kontrolne, -profilaktyka powikłań zakrzepowo-zatorowych u chorych pozostających w łóżku, -u chorych ze schyłkową niewydolnością krążenia mechaniczne wspomaganie serca, rozważanie możliwości przeszczepu, -łagodzenie objawów duszności, -aktywny udział w diagnostyce i farmakoterapii
Temat: diagnostyka chorób układu oddechowego
-wywiad chorobowy, -badania przedmiotowe, -badania dodatkowe
Wywiad chorobowy- polega na zebraniu info dotyczących objawów chorobowych ze strony układu oddechowego, mogą to być: kaszel, duszność, bóle w klatce piersiowej, krwioplucie
Objawy patologiczne- kaszel
-wywołany podrażnieniem receptorów kaszlowych pod błoną śluzową nosa, gardła, krtani, tchawicy
Podział kaszlu:
-ze względu na czas trwania- ostry, przewlekły, -ze względu na charakter- suchy, mokry
Chrypka: to matowy, szorstki głos
Przyczyny chrypki:
-ostre- zapalenie gardła, krtani, -przewlekłe- zawodowe nadużywanie głosu, -osłabienie mięśni gardłowych, -uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego- nowotwory
Krwioplucie:
-krew z dróg oddechowych lub dróg pokarmowych
Przyczyny:
-częste- zapalenie oskrzeli, rak płuc, gruźlica, -umiarkowane częste- zatorowość płucna, urazy, -rzadkie- skazy krwotoczne płytkowe i osoczowe, nadciśnienie płucne
Duszność- subiektywne odczucie braku powietrza, występuje w zab oddychania, krążenia, metabolicznych, psychogennych
Duszność ostra- aspiracja ciała obcego
Duszność przewlekła- niewydolność serca
Ból
Ból w klatce piersiowej- ból pochodzący z układu oddechowego jest zwykle wynikiem zmian w opłucnej ściennej lub ściany klatki piersiowej.
*Tkanka płucna i oskrzela nie mają receptorów bólu. Przyczyna bólu to zapalenie opłucnej, gruźlica, nowotwory.
Badanie przedmiotowe
-oglądanie- klatki piersiowej, jej symetrię, ruchomość, ocena wymiarów kl. pier. głębokość oddechów, -opukiwanie, *odgłos bębenkowy- przy rozedmie płuc, * odma wentylowana- stłuczenie; można badać ruchomość oddechowych dolnych płuc. Płyn w jamach opłucnych- opukiwanie płuc by sprawdzić ilość płynu -osłuchiwanie- osłuchuje się obszar przylegania płuc do ścian kl. pier., słychać szmer pęcherzykowy
*szmery oddechowe
Częstość oddechu 12-15/min
Badania dodatkowe
-badanie obrazowe(radiologiczne, ultrasonograficzne, radioizotopowe), - badania inwazyjne(bronchoskopia, badania biopsyjne), - badania czynnościowe-spirometria
Badanie obrazowe:
-radiologiczne, - ultrasonograficzne, - radioizotopowe
Radiogram przeglądowy RTG klatki piersiowej-podstawowe badanie diagnostyczne
Badanie czynnościowe-spirometria
umożliwia ocenę stopnia upośledzenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe oraz pośrednio nieswoistej nadreaktywności oskrzeli, czyli napadów skurczów oskrzeli połączonych z kaszlem. Ma podstawowe znaczenie w ustalaniu rozpoznawania astmy
*spirometria służy do:
-pomiaru pojemności życiowej płuc i jej składowych, - oceny natężonego wydechu, - określenia maksymalnej wentylacji dowolnej
Pojemność życiowa (VC)
Wielkość pojemności życiowej zależy od: - wzrostu badanego(kto wyższy tym większa poj życiowa), - płci(poj życiowa jest większa u mężczyzn), - wieku(najwyższa w wieku 20-25 lat), - osoby otyłe maja większą poj życiową
natężona objętość pierwszosekundowa(FEV1)
polega na wykonaniu przez badanego po zatrzymaniu powietrza w maksymalnym wdechu, jak najszybszego maksymalnego wydechu. Objętość prawidłowa powinna stanowić 75% natężenia poj życiowej
wskazania do spirometrii:
- chor ukł oddech, - operacje na miąższu płucnym, - monitorowanie leczenia chorób płuc
Przygotowanie do spirometrii
-bez palenia tytoniu przez 24 h ( min 2 h )
- bez spożywania alkoholu min 4 h
- bez intensywnego wysiłku 30 min
- luźne ubranie
- nie spożywanie obfitego posiłku 2 h
- nie przyjmować wziewnego leku rozszerzającego drogi oddechowe
Badanie inwazyjne-
Bronchoskopia-badanie polega na bezpośrednim oglądaniu(wziernikowaniu)tchawicy i oskrzeli z użyciem urządzeń optycznych- sztywnego bronchoskopu
Wskazania do badania:
- zmiany w płucach i śródpiersiu, - guzy płuca, - przewlekłe stany zapalne oskrzeli, - częste zapalenia płuc, - płyn w jamie opłucnej
Wskazania lecznicze:
-odessanie w czasie krwotoku, - usunięcie zalegań śluzowych, powodujących niedodmę płuca, - usunięcie ciała obcego
Zadania pielęgniarki
-transport do pracowni
- wykonanie zadań- poj. płuc
- przygotowanie psych. i fiz. do badań
- asystowanie w czasie badań ( bronchoskopia)
- ukierunkowana obserwacja objawów chorobowych ze str. ukł. oddechowego
Gazometria krwi-badanie gazometryczne krwi tętniczej lub włośniczkowej polega na laboratoryjnej ocenie gazów oddechowych
Zapalenie płuc
Jest to ostry proces zapalny tkanki płucnej polegający na powstaniu nacieków zapalnych w miąższu płucnym i wysięku w pęcherzykach płucnych
Podział zapalenia płuc
etiologia: bakteryjne, grzybicze, wirusowe, pasożytnicze, - kliniczny przebieg zapalenia: typowe i atopowe, - zależne od miejsca nabycia infekcji: pozaszpitalne(środowiskowe), szpitalne(rozwija się po 48 h od chwili przyjęcia do szpitala)
Klasyfikacja anatomiczna
-pęcherzykowe zap płuc, - odoskrzelowe zap pł, - śródmiąższowe, - zachłystowe
Patogeny zapalenia płuc
paciorkowce, chlomydie, wirusy grypy i paragrypy, mycoplazma, gronkowiec złocisty
Droga zakażenia
-inhalacja drobnoustrojów z otoczenia, - aspiracja drobnoustrojów z wyższych odcinków ukł oddech lub z przewodu pokarm, - szerzenie się zakażenia naczyniami krwionośnymi z pozapłucnych ognisk zapalnych, - szerzenie się zakażenia z okolicznych tkanek np. z ran klatki piersiowej
Czynniki ryzyka
-zaburzenia odporności, - wiek(poniżej 1 rok i powyżej 60 lat), - palenie tytoniu, - niedożywienie, - alkoholizm, - narkomania, - hospitalizacja która jest związana z długim unieruchomieniem lub inwazyjne metody diagnozowania i leczenia, - współistniejące schorzenia-ukł oddech, krążenia, zab. Połykania, cukrzyca, refluks żołądkowy, niedoczynność wątroby, nerek, nowotwory
Rozpoznanie
-wywiad, - badanie przedmiotowe, - badanie radiologiczne, serologiczne, bakteriologiczne, laboratoryjne
Objawy kliniczne:
-początek nagły, - ogólne osłabienie, - gorączka,- dreszcze, - pogorszenie apetytu, - nasilone pocenie, - ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym nasilający się przy oddychaniu, - kaszel z ropną wydzieliną, - ból głowy, - duszność, szmer oskrzelowy, trzeszczenie i rzężenie, - opryszczka wargi, - wysychanie śluzówek jamy ustnej.
Strategiczne leczenie zap. płuc
Amoksiklav,Roramecyna,Amoksycylina lub Cefuroksym, Metromizadol
Kierunki opieki pielęgniarskiej:
- zapewnienie odpoczynku i spokoju w czasie gorączki
- pomoc w czynnościach higienicznych
- wygodne ułożenie
- udział w diagnostyce i leczeniu
- obserwacja w kierunku powikłań
- zapewnienie właściwego mikroklimatu w sali
- podawanie dodatkowych ilości płynów ze względu na gorączkę
Profilaktyka szpitalnego zapalenia płuc
- kontrola zakażeń szpitalnych
- zmiana ułożenia
- właściwa pielęgnacja
- skrócenie żywienia przez sondę
- rehabilitacja po zabiegu operacyjnym
Temat: Zadania pielęgniarki w opiece nad chorym z POchP- przewlekła obturacyjna choroba płuc
Epidemiologia
-jest 4 lub 5 przyczyną zgonów ludności świata, - częstotliwość występowania w Polsce 10% w grupie powyżej 18 lat, - wraz z wiekiem odsetek zachorowań wzrasta
POCHP
Obejmuje 2 jednostki chorobowe: przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedmę płuc.
Stanowi przyczynę przewlekle postępującego zaburzenia czynności ukł odd
Czynniki sprzyjające wystąpieniu POCHP:
-palenie tytoniu, - bierne palenie, czyli wdychanie dymu przez osoby niepalące, - stosowanie tytoniu w innych postaciach(fajka, cygar), - narażenie na szkodliwe dymy i gazy w otoczeniu i miejscu pracy, - wdychanie dymu z pieców i palenisk domowych, - zanieczyszczenie wynikające ze spalania gazu lub węgla w słabo wentylowanych pomieszczeniach, - przebyte zakażenia ukł odd, - czynniki osobnicze-genetycznie uwarunkowany niedobór enzymu α1-antytrypsyny,nadreaktywnością dróg oddechowych
Objawy chorobowe:
-duszność wysiłkowa, później w spoczynku, - kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny, szczególnie rano, - spłycenie oddechów z wydłużeniem fazy wydechu przez zwężone usta, - wychudzenie, - zmęczenie, - cechy niewydolności prawokomorowej, - zaburzenia neurologiczne wywołane niedotlenieniem.
Wygląd pacjenta
-przyjmuje pozycję orthopnoe z podparciem rąk, - beczkowaty kształt klatki piersiowej, - proste wysoko uniesione ramiona, - poziome ustawienie żeber, - sinica skóry, - obrzęki kończyn dolnych
Podstawy diagnostyki
-wywiad, -spirometria, -pojemność życiowa płuc (VC), -szczytowy przepływ wydechowy PEF, -pietyzmografia, -natężona pojemność wydechowa pierwszosekundowa FEV, -bronchofiberoskopia, -RTG klatki piersiowej, -EKG
Leczenie- farmakologiczne: krótkodziałające, długodziałające
-leki rozszerzające oskrzela: salbutamol, -pochodne teofiliny, -glikokortykosteroidy, -antybiotyki.
Leczenie niefarmakologiczne:
- rehabilitacja oddechowa, -zaprzestanie palenia tytoniu, -ćwiczenia fizyczne, -poradnictwo w zakresie odżywiania, -edukacja w zakresie stylu życia
Profilaktyka
- rzucenie palenia tytoniu
- wyeliminowanie niekorzystnych warunków środowiska pracy, otoczenia
- regularne szczepienia…
Zadania pielęgniarki
Udrożnienie drzewa oskrzelowego:
-ćwiczenia oddechowe (oddychanie przez zasznurowane usta, trening mięśni oddechowych, oddychanie przeponowe), -oklepywanie klatki piersiowej i ułatwienie odkrztuszania zalegającej wydzieliny, -techniki efektywnego kaszlu, -ćw kontrolowanego oddychania, -ogólno usprawniające ćw fiz
Zadania pielęgniarki:
Edukacja w zakresie:
-zaprzestanie palenia tytoniu, -finfo o POCHP, -aktywnego współudziału w procesie leczenia, -łagodzenie objawów duszności, -technik wziewnego przyjmowania leków, obsługi inhalatorów, -środowiska pracy bez zanieczyszczeń pyłowych i gazowych
Oddziaływanie psychospołeczne:
-radzenie sobie z chorobą, redukowanie lęku i depresji, -zmniejszenie stresu, zwalczanie uzależnień, grypy wsparcia, -techniki relaksacyjne
Problemy pielęgnacyjne i interwencje pielęgniarskie
Problem pielęgnacyjny- duszność przewlekła spowodowana ograniczeniem drożności dróg oddechowych i zaburzeniami wentylacji płuc
Cel opieki: -zmniejszenie duszności, -poprawa zdolności psychofizycznej pacjenta
Działania pielęgniarskie:-ocena i dokumentowanie stopnia nasilenia duszności i jej charakteru, -stworzenie korzystnych warunków mikroklimatu i temp, wilgotności, dostęp świeżego powietrza, -zapobieganie nadmiernemu ruchowi powietrza, -tlenoterapia kontrolowana, -uczenie i mobilizowanie do wykonywania ćw oddechowych poprawiających wentylację płuc, -motywowania do rzucenia palenia, -wsparcie psychiczne, -udział w leczeniu farmak, -pomoc w przyjęciu wygodnej pozycji w leczeniu spoczynkowym, -pomoc w zapewnieniu drożności dróg oddechowych, - edukacja pacjenta w zakresie stosowania leków wziewnych
Problem pielęgnacyjny- kaszel i trudności z odkrztuszaniem spowodowane konsystencją wydzieliny i postępującym ograniczeniem wydolności fiz chorego
Cel opieki: -zwiększenie efektywności odkrztuszania
Działanie pielęgniarskie: -obserwacja i ocena trudności wykrztuszania czynników i sytuacji nasilających kaszel, -zalecenie przyjmowania ciepłych płynów rano na czczo, -układanie chorego w pozycjach drenażowych, -zwiększenie nawodnienia chorego, -oklepywanie klatki piersiowej, -rozrzedzanie wydzieliny w drogach oddechowych przez inhalacje, - podawanie leków mukolitycznych
Problem pielęgnacyjny: -obniżony nastrój spowodowany postępującym wzrostem zależności od innych osób
Cel opieki: poprawa samopoczucia
Działanie pielęgniarskie:
-ocena towarzyszących pacjentowi emocji, -podejmowanie próby…………………………….., -udzielenie info o chorobie
Temat: Astma oskrzelowa- postępowanie diagnostyczno-lecznicze i pielęgnacyjne w stosunku do chorego z astmą oskrzelową
Def astmy:
Przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek zapalnych i substancji przez nie uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest przyczyną nadreaktywności oskrzeli
Atonia- dziedzicznie uwarunkowana nadprodukcja immunoglobulin klasy G (IgE), jest głównym czynnikiem usposabiającym do wystąpienia astmy
Nadreaktywność oskrzeli-zwiększona tendencja oskrzeli do reagowania skurczem w warunkach narażenia na bodźce immunologiczne chem i fiz.
Czynniki ryzyka-osobnicze
-płeć żeńska(w wieku dziecięcym występują częściej u chłopców, w wieku dorosłym u kobiet), - masa ciała, - alergia, - predyspozycje genetyczne do rozwoju astmy i atopii, - nadreaktywność oskrzeli
Czynniki ryzyka-środowiskowe
-alergeny-roztocza kurzu domowego, pyłki roślin wiatropylnych, alergeny zwierząt domowych i grzyby, - zanieczyszczenie powietrza-bierne palenie w okresie płodowym i w okresie dzieciństwa, zanieczyszczone środowisko, dym tytoniowy, - infekcje ukł odd we wczesnym dzieciństwie(wirusowe), - czynniki zawodowe o działaniu uczulającym, - dieta, otyłość, leki, - warunki pogodowe, wysiłek fiz, emocje, - status ekonomiczno-społeczny
Najczęstsze alergeny
-kurz domowy zawierający roztocza, - pyłki traw, - alergeny zwierzęce: sierść, ślina(kota, psa, konia, świnki morskiej, chomika), - pleśnie domowe
Typy astmy: alergiczna, niealergiczna, aspirynowa
Astma alergiczna
-zewnątrzpochodna, - rozpoczyna się najczęściej w dzieciństwie, - charakteryzuje się rodzinnym występowaniem i zaostrzeniem po kontakcie z alergenem. Często współistnieje z innymi chorobami atopowymi, - w wyniku testów skórnych z alergenami wziewnymi są dodatnie, a surowicy można wykazać swoiste przeciwciała IgE
Astma niealergiczna
wewnątrzpochodna, nieatopowa, rozpoczyna się w późniejszym wieku po 40ce, - u chorych nie stwierdza się chorób o podłożu atopowym, - często występuje z całorocznym niealergicznym nieżytem nosa, - początek i zaostrzenie są często związane z infekcjami wirusowymi lub bakteryjnymi dróg oddechowych, - brak rodzinnego występowania, - wyniki testów skórnych-ujemne, a w surowicy nie wystepują przeciwciała IgE
Astma aspirynowa
-cechują ją nadwrażliwość na kwas acetylosalicylowy i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, - objawy występują 1-3 h po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego. Napadowi astmy towarzyszy wyciek wydzieliny z nosa, podrażnienie spojówek, zaczerwienienie skóry, głowy i szyi, - skurcz oskrzeli może prowadzić do wstrząsu, utraty przytomności, zatrzymania oddechu.
Temat: problemy pielęgnacyjne w opiece nad chorym z gruźlicą płuc
Definicja gruźlicy:
-jest ziarniakową chorobą zakaźną wywołaną przez prątka gruźlicy, - nazwa choroby pochodzi od charakterystycznych zmian odczynnikowych na prątki tzw. Gruzełków, - 1,3 miliarda populacji świata jest zakażona, - zakażenie prątkiem gruźlicy to zakażenia przejawiające się dodatnim odczynem tuberkulinowym(ERS,WHO i AUTDL) ( 1999) Międzynarodowa Unia Zwalczania gruźlicy i chorób płuc
Postacie gruźlicy:
Płucna 80-90% wszystkich przypadków.
Postacie gruźlicy pozaopłucnej:
Opłucnej- 26%,węzłów chłonnych- 21%,układ moczowo-płciowy- 18%, kości- 9%, jamy brzusznej- 4%,gruźlicze zapalenie opon mózgowych i mózgu- 5%
Odczyn tuberkulinowy:
-polega on na wstrzyknięciu śródskórnym w 1/3 długości przedramienia po stronie grzbietowej lub dłoniowej ilości w 0,1 ml, która zawiera 5 j tuberkuliny, - odczyn odczytuje się po 72h,podając w mm średnicę nacieczenia, - stwardnienie, obrzęk, zaczerwienienie co najmniej 10 mm uważa się za dodatnie
Gruźlica:
- zakażenie następuje drogą kropelkową, rzadziej pyłową, pokarmową(np. mleko chorych krów) i przezskórną, - źródło zakażenia- chory prątkujący człowiek, który wydala podczas( np. oddychania, kaszlu, mówienia, śmiechu) wraz z wydychanym powietrzem wydzielinę zawierającą prątki gruźlicy, rzadziej zwierzęta domowe( krowy, owce, świnie), - ryzyko zakażenia zależy od czasu narażenia na kontakt z czynnikiem chorobotwórczym, stężenia prątków w powietrzu oddechowym, zjadliwości prątków, czynności układu immunologicznego.
Przebieg zakażenia:
-pierwszy kontakt z gruźlica określany jest jako zakażenie pierwotne u większości osób przebiegające bezobjawowo, - po 4-8 tyg pojawia się dodatni odczyn tuberkulinowy, - w tym okresie mogą pojawić się niespecyficzne objawy podmiotowe(suchy kaszel, stany podgorączkowe, nocne poty, zmniejszone łaknienie, chudnięcie, osłabienie, uczucie zmęczenia. Objawy samoistnie znikają, mijają, - ciężki przebieg charakteryzuje się dusznością, gorączką, krwiopluciem, niewydolnością oddechową.
Obraz kliniczny gruźlicy
Badania pomocnicze
-leukocytoza, -niedokrwistość, -wzrost OB., -maski Sokołowskiego (zespoły objawów naśladujące inne choroby- rzekomosercowa, rzekomożołądkowa, rzekomogrypowa)
Diagnostyka gruźlicy: -wywiad, -badanie radiologiczne klatki piersiowej, tomografia komputerowa, pojedyncze lub liczne nacieki z cechami rozpadu, -badanie bakteriologiczne -wykrycie bakterii w materiale pobranym od chorego (plwocina, wymaz), -w gruźlicy pozapłucnej może być płyn mózgowo-rdzeniowy, opłucnowy, osierdziowy, otrzewnowy, wycinek z węzła chłonnego, mocz, krew, -odczyn tuberkulinowy- badanie wrażliwości na tuberkulinę.
Leczenie gruźlicy- zasady:
-odpowiednio długie podawanie leków, -dawkowanie dostosowane do masy ciała chorego, -leczenie powinno zawierać dwa leki na które prątki są prawdopodobnie wrażliwe, -leczenie powinno być nadzorowane, -stałe monitorowanie działań niepożądanych i interakcji lekowych
Leki przeciwprątkowe:
Bakteriobójcze: rifampicyna, izoniazyd, pyrazynamid, streptomycyna
Bakteriostatyczne: etambutol, kwas p-aminosalicylowy (PAS), cykloseryna
Zadania pielęgniarki:
-systematyczny nadzór nad przyjmowanymi lekami, -przeciwdziałanie zniechęceniu do leczenia u chorych, -zapobieganiu zakażeniu powietrza- pouczenia o postępowaniu, przypominanie o nawykach higienicznych, utrzymanie właściwej wentylacji i temp powietrza, -doradzanie choremu w zakresie trybu życia, wypoczynku, żywienia, -udział w profilaktyce, -edukowanie społeczeństwa w zakresie oświaty zdrowotnej, -podnoszenie poziomu wiedzy o chorobie wśród społeczeństwa, - udział w profilaktyce
Profilaktyka gruźlicy:
-izolowanie chorych, -szczepienia BCG, -wczesne wykrywanie i skuteczne leczenie
Problem pielęgnacyjny: krwioplucie
Cel opieki: ograniczenie krwioplucia, zapewnienie drożności dróg oddechowych
Działania pielęgniarskie: współpraca z chorym, rodziną.