Temat: Ośrodkowy układ nerwowy - budowa i funkcje.

Podstawowy, czynnościowy podział układu nerwowego przebiega według kryterium miejsca skąd odbierane są podniety oraz stopnia zależności działania od woli człowieka.

Układem somatycznym nazywamy te część układu, która odbiera i reaguje na bodźce pochodzące z zewnątrz organizmu, od której zależą czynności mięśni poprzecznie prążkowanych, a procesy te zachodzą zgodnie z wolą człowieka.

To część układu, która odbiera i reaguje na bodźce pochodzące z wnętrza organizmu i która reguluje czynności serca, gruczołów, mięśni gładkich i co odbywa się niezależnie od woli człowieka, nazywamy układem autonomicznym.

Pod względem anatomicznym układ nerwowy składa się z ośrodkowego układu nerwowego, do którego zalicza się mózgowie i rdzeń kręgowy. Druga część układu nerwowego to obwodowy układ nerwowy, składający się z nerwów czaszkowych i rdzeniowych (31 par).

Cały układ nerwowy zbudowany jest z tkanki nerwowej.

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY

Zbudowany jest z istoty szarej i białej.

W mózgu istota szara leży zewnętrznie w stosunku do istoty białej. W rdzeniu kręgowym jest odwrotnie.

Istota szara odbiera i wysyła bodźce, a biała je jedynie przewodzi.

MÓZGOWIE

Składa się z: kresomózgowia, międzymózgowia, śródmózgowia, tyłomózgowia, rdzenia przedłużonego.

Można je tez podzielić w inny sposób na: MÓZG, MÓŻDŻEK i RDZEŃ PRZEDŁUŻONY. W jeszcze innym podziale dzieli się je na mózg i pień mózgu.

KRESOMÓZGOWIE

Utworzone jest przez dwie półkule mózgowe, na każdej widoczne są powierzchnie : wypukła, przyśrodkowa i podstawna oraz krawędzie: górna, tylna i boczna, i 3 bieguny: czołowy, skroniowy i potyliczny. Półkule oddzielone są od siebie szczeliną, na dnie której znajduje się tzw. ciało modzelowate, zbudowane z włókien łączących obie półkule.

Na powierzchni półkul występują fałdy zwane zakrętami mózgu. Podzielone są bruzdami/. Bruzdy dzielą powierzchnię półkul na płaty: czołowy, skroniowy, ciemieniowy, potyliczny.

We wnętrzu każdej półkuli występuje szczelinowata przestrzeń zwana komorą boczną.

Od przodu, na podstawie mózgowia, na każdej półkuli znajduje się węchomózgowie.

MIĘDZYMÓZGOWIE

Zalicz się do niego tzw. wzgórze, które położone jest grzbietowo i stanowi podkorowy ośrodek czucia. Kolejną częścią międzymózgowia jest podwzgórze, w skład którego wchodzą skrzyżowanie wzrokowe i guz popielaty przechodzący w lejek, na którym zawieszona jest przysadka mózgowa.

W obrębie międzymózgowia występuje komora trzecia, która kontaktuje się z komorami bocznymi.

ŚRÓDMÓZGOWIE

Stanowi ono część pnia mózgu, łączącą międzymózgowie z mostem i móżdżkiem. do śródmózgowia zalicza się konary mózgu. pomiędzy nimi występuje dół, który wypełniony jest istotą dziurkowaną. Przez wnętrze śródmózgowia przebiega kanał zwany wodociągiem mózgu, który łączy komorę III i IV.

TYŁOMÓZGOWIE

Obejmuje ono most i móżdżek. Most zbudowany jest z włókien nerwowych i ze skupień istoty szarej. Móżdżek leży ponad IV komorą. Składa się z dwóch półkul i leżącego w części środkowej robaka.

Jest on wrażliwy na działanie alkoholu.

RDZEŃ PRZEDŁUŻONY

Ma on kształt ściętego stożka, jego górną granicę tworzy tylny brzeg mostu, a od dołu przechodzi bez wyraźnej granicy w rdzeń kręgowy. Na jego dolnej, przedniej powierzchni występują dwa pasma, zwane piramidami. Przez środek rdzenia przedłużonego biegnie kanał środkowy, który u góry łączy się z komorą IV mózgu, a u dołu przechodzi w kanał środkowy rdzenia kręgowego.

RDZEŃ KRĘGOWY

Ma długość ok. 45cm. Ma kształt długiego, spłaszczonego sznura. Znajduje się w kanale kręgowym. Zaczyna się od góry, od granicy z rdzeniem przedłużonym, a kończy się stożkiem rdzeniowym na wysokości drugiego kręgu lędźwiowego. Z rdzeniem kręgowym ma połączenie 31 par nerwów rdzeniowych: 8 par szyjnych, 12 par piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1 guziczny.

W rdzeniu kręgowym zewnętrznie rozmieszczona jest istota biała i znajdujące się w niej włókna nerwowe układają się w tzw. sznury. Przez środek rdzenia biegnie kanał środkowy rdzenia kręgowego.

1

---