Droga do parafii
Stanisław Zając
Jedną z pierwszych inicjatyw, jakie podjęli mieszkańcy Willi Otwockich, było wybudowanie kaplicy rzymsko-katolickiej. Już we wrześniu 1889 roku złożyli stosowną petycję w Kurii Biskupiej.
Pieniądze na budowę pochodziły ze składek mieszkańców, a plac ofiarował Zygmunt Kurtz - właściciel dóbr otwockich. Projekt kaplicy opracował Władysław Marconi, wybitny architekt, właściciel willi przy ul. Warszawskiej.
W czerwcu 1891 roku ksiądz Feliks Pyzalski - proboszcz parafii w Karczewie, w obrębie której leżały Wille Otwockie - poświęcił kamień węgielny. Na rozpoczętą budowę przeprowadzane były kwesty; organizowano koncerty i przedstawienia.
W lipcu 1892 roku kaplica została konsekrowana. Była nie tylko ośrodkiem życia religijnego, ale również ważnym elementem w topografii osady. Znajdowała się na obrzeżach dóbr otwockich; dalej rozciągały się dobra wiązowskie. Zaczęła więc łączyć obszary o różnej tradycji. Wznosiła się na końcu ulicy prowadzącej prosto do stacji kolejowej, a także wyznaczającej centralną część Willi Otwockich.
Kaplica została zbudowana w stylu neogotyckim, który w Kongresówce na przełomie XIX i XX wieku miał wymowę polityczną. Kontrastował bowiem z klasycyzującymi i kopulastymi wzorami, jakie Polakom kojarzyły się z carskim panowaniem. Jednym z elementów wyposażenia był obraz Najświętszej Marii Panny z Dzieciątkiem Jezus, namalowany przez Jana Strzałeckiego. Patronem kaplicy został św. Wincenty à Paulo - opiekun ludzi ubogich, chorych i potrzebujących wsparcia. Wiele takich osób przyjeżdżało do Willi Otwockich. Również dzwon do kaplicy otrzymał imię „Wincenty”. Posługę kapłańską zaczął sprawować oddelegowany wikariusz karczewski ks. Stanisław Zembrzuski. Faktycznie stał się on kapelanem otwockim.
Budowla, wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 14 x 9 m, mogła pomieścić do stu osób. Szybko okazała się zbyt mała. Podczas nabożeństwo część wiernych musiała stać na placu. Mieszkańcy Willi Otwockich znowu przejęli inicjatywę. Chcieli nie tylko powiększyć kaplicę, ale - w niedalekiej perspektywie - przekształcić ją w kościół. Zaczęli zbierać pieniądze na zakup przyległej działki, aby wystawić tam plebanię i urządzić park z ogrodem. Powołali Komitet Budowy, którym kierował Wincenty Kwieciński. Projekt rozbudowy kaplicy opracował Władysław Marconi.
Głównym darczyńcą był Edward Czaban, majętny przedsiębiorca i hojny filantrop. Przekazał on 10 tys. rubli na rzecz otwockiej inicjatywy. O jej sfinalizowaniu w połowie 1905 roku informował dziennikarz „Kuriera Narodowego”: „Dobudowane zostało prezbiterium, dodano nową, wspaniałą fasadę z wieżą na 35 łokci wysoką w stylu gotyckim. Wewnątrz urządzono chór, ułożono posadzkę z płyt marmurowych oraz ustawiono ołtarz również w stylu gotyckim […] a przy kościele zbudowano plebanię”. Konsekracji świątyni dokonał abp Wincenty Teofil Popiel.
Wyrazisty opis kaplicy, którą powszechnie nazywano kościołem, zamieścili autorzy przewodnika z 1906 roku: „Miniaturowy ten przybytek boży […] z głównym ołtarzem dębowym gotyckim, ozdobionym pięknie rzeźbionymi statuami Św. Stanisława i Wojciecha, posiada nadto dwa ołtarze boczne. Całość wśród otaczającej zieleni miłe robi wrażenie ”. W ołtarzu głównym znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Twórcą tego dzieła był Antoni Murzynowski, ceniony artysta malujący głównie portrety i sceny religijne. W ołtarzach bocznych umieszczone zostały obrazy. Jeden ukazywał św. Wincentego à Paulo, a drugi Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. Ważnym elementem wystroju była drewniana ambona. Ufundowany i poświęcony został drugi dzwon - „Józef”.
W przewodniku z 1906 roku znajduje się znamienna wzmianka. Dotyczy ona zarówno ks. Zembrzuskiego, jak i wiernych: „Jest też kapłan, gospodarz miejscowego kościółka, który czuwa nad potrzebami religijnymi swoich owieczek, pociesza, dodaje otuchy i rozwesela swym pogodnym nastrojem rzesze cierpiących i nieszczęśliwych”. Budowa kościoła przyczyniła się do rozwoju życia religijnego. Świadczyło o tym m.in. powołanie Bractwa Adoracji Najświętszego Sakramentu. W kościele umieszczono stacje Męki Pańskiej - co było zasługą nowego kapelana, ks. Bolesława Bretsznajdera. Jednocześnie mieszkańcy Willi Otwockich zaczęli dążyć do utworzenia własnej parafii. Pierwsze starania podjęli już w 1907 roku, ale zintensyfikowali je dwa lata później. Wtedy bowiem pojawił się projekt rozbudowy kościoła w Karczewie. Przeważającą część kosztów mieli ponieść mieszkańcy Willi Świderskich i Willi Otwockich, dlatego postanowili oni doprowadzić do utworzenia odrębnej parafii. Zyskali poparcie Zygmunta Kurtza, który na jej rzecz przekazał 9 morgów ziemi, m.in. z przeznaczeniem na cmentarz. W tym czasie wielkich oczekiwań kapelanem otwockim został ks. Zygmunt Gajewicz.
Starania u władz kościelnych i administracji świeckiej zakończyły się powodzeniem, Udało się spełnić wszelkie wymogi, także finansowe - zgromadzenie kapitału, od którego odsetki zapewniały utrzymanie proboszcza. Parafia Otwock erygowana została 1 czerwca 1911 roku. Początkowo obejmowała Wille Otwockie i Wille Świderskie, a kilka miesięcy później także Rycice, Natalin i Teklin. Do maja 1913 roku proboszczem był ks. Zygmunt Gajewicz. Jego następcą, ale na krótko, został ks. Józef Madaliński. Od listopada 1913 roku parafią zaczął kierować ks. Cezary Kantorski. Łączył on posługę kapłańską z gospodarską zapobiegliwością, o której m.in. świadczyły następujące fakty: przeprowadzenie remontu świątyni, powiększenie chóru, ufundowanie organów, budowa domu dla służby. Przy kościele wystawiona została figurka Matki Boskiej. Od stu lat wita ona kolejne pokolenia wiernych.
Główne źródła informacji:
M. Świerczyński, „Łukasz Wolski (1878-1948) inżynier architekt”, „Gazeta Otwocka” 1999
nr 2; „Zaczęło się sto lat temu. Historia parafii św. Wincenty à Paulo w Otwocku 1911-2011”, pod red. Z. Nosowskiego, Otwock 2011
Wyszukiwarka