ZAJĘCIA I
„Poznajmy się” - kształtowanie umiejętności myślenia o sobie w
kategoriach pozytywnych;
CELE:
Wzajemne poznanie się;
Ustalenie i przyjęcie norm przez uczestników grupy;
Ukazanie pozytywnych cech osobowości;
Relaks i odprężenie;
POMOCE: piłka, karteczki do ćwiczenia „Co nas łączy”, długopisy, kłębek
wełny, arkusze szarego papieru, mazaki, farba, kartki, płyta z
nagraniem muzyki relaksacyjnej, magnetofon.
PRZEBIEG ZAJĘĆ :
Część informacyjno - organizacyjna:
Prowadząca wita się z grupą, przedstawia ko-trenera, nakreśla cel i istotę zajęć, przedstawia program zajęć, swoją rolę oraz zadania jako facylitatora, ustala zasady i warunki spotkań (czas trwania, częstotliwość, miejsce, itp..).
Przywitanie
Instrukcja: „Siądźcie sobie wygodnie w kręgu. Niech każdy przyjmie najwygodniejszą dla siebie pozycję. Proszę teraz niech każdy po kolei powie jak się dzisiaj czuje, co fajnego przytrafiło mu się ostatnio lub, czym chciałby się nam pochwalić”.
Zabawa „Daj się poznać”
Instrukcja: „Siedzicie w kręgu, jak przy indiańskim ognisku, i patrzycie na siebie, ale jeszcze mało o sobie wiecie. Proponuję, żeby każdy powiedział nam swoje imię. Nie musi to być imię oficjalne ani w pełnym brzmieniu, to ma być takie imię, jakim życzycie sobie, żeby się do Was zwracać. Na przykład, jeśli ktoś nazywa się Euzebiusz, a lubi żeby do niego mówić Bobek, to proszę o podanie tego właśnie imienia. Czy to jest jasne? Bardzo bym chciała żeby oprócz imienia każdy z was dodał o sobie parę informacji. Na przykład:, co lubię najbardziej, czego nie cierpię, jakie mam zainteresowania, jaki jest mój cel w życiu itp. Niech każdy pomyśli o tym, jak się przedstawić i za dwie minuty zaczynamy”.
Zabawa „Piłka i Ty”
Instrukcja: „Siedzimy w kręgu i mamy do dyspozycji piłkę. Przez trzy minuty będziecie rzucać ją, ale tylko z głośnym podaniem imienia osoby, do której piłka jest skierowana. Jeśli imię będzie nieodpowiednie, nie wolno piłki łapać. Osoba, która nie pamięta czyjegoś imienia powinna o nie zapytać i rzucić piłkę jeszcze raz. Czy to jest jasne?”.
Zabawa „Co nas łączy”
Prowadząca rozdaje karteczki z tabelą „Co nas łączy”.
Instrukcja: „Proszę, aby każdy z was poszukał osoby, które mają cechy podobne do niego (wzrost, kolor oczu, długość stopy…) i poprosi je o podpis w rubryce, gdzie znajduje się wasza cecha wspólna. Postarajcie się poszukać jak największą liczbę cech wspólnych a co za tym idzie podpisów. Czy to jest jasne? Zaczynamy”.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „Proszę aby każdy po kolei dokończył zdanie: Kiedy widzę jak wiele łączy mnie z kolegami ………….”.
Zabawa „Sieć”
Instrukcja: „ Stańmy wszyscy razem w grupie, nie musi to być, koło ale ważne jest to byśmy stali niedaleko siebie. Mam w ręku kłębek wełny - będę trzymać jej początek. Podam kłębek któremuś z was głośno mówiąc jego imię i jakąś jego charakterystyczną cechę np. „Adam, który lubi jeździć na rolkach i oglądać filmy sensacyjne”. Wywołana osoba chwyta kłębek, a następnie podaje ją kolejnej osobie mówiąc jej imię i jej cechę charakterystyczną. I tak kolejno dopóki wszystkie osoby nie zostaną połączone siecią - symbolem jedności naszej grupy. Sieć ta pokazuje jak ważna jest każda osoba w naszej grupie, jak wiele jest możliwości kontaktów i połączeń między nami”.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „ Powiedzcie jak się czuliście w sieci, z czym ona się wam
kojarzyła …”.
Zabawa „Wywiad w parach”
Instrukcja: „Proszę podzielić się w pary. Zabawimy się w dziennikarzy. Zadaniem jednej osoby w parze będzie zdobycie jak najwięcej informacji na temat drugiej osoby w ciągu 3 minut. Po upływie tego czasu nastąpi zmiana w parach. Po zakończeniu ćwiczenia, każdy dziennikarz opowie nam, czego dowiedział się o swoim rozmówcy. Czy to jest jasne?”.
Ustalenie zasad i norm obowiązujących w grupie
Instrukcja: „Każdą grupą kierują pewne zasady. Spróbujemy wspólnie sprecyzować wasze oczekiwania wobec innych osób w grupie, dzięki czemu w przyszłości unikniemy wielu niepotrzebnych konfliktów. Proszę byście podali, jakich zasad powinniśmy się wszyscy trzymać, by w czasie zajęć każdy mógł czuć się bezpiecznie, by dobrze nam się ze sobą pracowało”.
Prowadząca spisuje propozycje na arkuszu szarego papieru. Po przedyskutowaniu zasad prowadząca uzupełnia je tak by kontrakt zawierał następujące elementy:
Mówimy „od siebie”, „do siebie” i „o sobie”;
Nie przerywamy sobie (jeden mówi reszta słucha);
Nie oceniamy;
Nie komentujemy;
Osobiste rzeczy, o których mówimy w grupie, zostają między nami (dyskrecja);
Mówimy szczerze;
Jesteśmy punktualni;
Prowadząca spisuje kontrakt. Pyta, czy wszyscy zgadzają się na te zasady i decydują się na ich przestrzeganie. Prosi uczestników o przypieczętowanie kontraktu odciskiem kciuka oraz złożeniem podpisu.
Zwiedzanie
Instrukcja: „Znamy już swoje imiona, zainteresowania, wiemy, co nas łączy, ustaliliśmy już kontrakt a teraz chciałabym byście poczuli się bardziej zadomowieni w naszym gronie, więc zapraszam was do zwiedzania”.
Prowadząca oprowadza grupę.
Diagnoza kanału odbiorczego uczestników
Instrukcja: „ Każdy z nas inaczej widzi świat, odbierając go różnymi kanałami. Jeden woli poznawać go za pomocą wzroku, inny słuchu, węchu, smaku bądź też ruchu. Dlatego też by lepiej zorientować się, jakimi kanałami odbiorczymi wy wolicie się posługiwać chciałabym zaproponować wam ćwiczenie. Proszę, by każdy z was spróbował na kartce papieru w kilku słowach opisać zieloną polanę w lesie. Czy wszystko jasne? Zaczynamy.
Zdobyte dzięki temu ćwiczeniu informacje, pozwolą mi dostosować kolejną zabawę - wizualizację do waszych indywidualnych możliwości odbiorczych”.
Wizualizacja tęczy
Instrukcja: „Połóżcie się wygodnie na materacach, wyciszcie się i podążajcie za moimi słowami.
Zamykam oczy. Wyobraź sobie przed sobą biały, duży ekran, taki sam jak w kinie. Na tym ekranie pojawia się kolor czerwony, jak purpurowy zachód słońca nad oceanem. Czujesz jak delikatny powiew wiatru rozwiewa twoje włosy. Słyszysz spokojny, melodyjny szum oceanu. W oddali słychać śpiew pięknych syren. Czujesz jak twoje ciało uspokaja się i odpręża. Barwa czerwona wypełnia cały ekran. Oddycham głęboko. Powoli czerwień zamienia się w kolor pomarańczowy. Jest pomarańczowo, jakby rozsypał się kosz dojrzałych pomarańczy. Czujesz w powietrzu ich zapach. Widzisz jak wolno rozsypują się. Oddycham głęboko. Łagodnie, stopniowo barwa pomarańczowa przechodzi w żółtą. Kolor żółty wypełnia wewnętrzny ekran mojej wyobraźni. Jasny, świetlisty, gorący jak słońce kolor żółty. Czuję ciepło w okolicy mostka i splotu słonecznego. Ciepło przesuwa się w stronę szyi, karku, głowy, rąk, brzucha, podbrzusza, nóg. Odprężam się. Czuję jak napięcie powoli ustępuje. Oddycham głęboko. Barwa żółta zmienia się powoli w zieloną. Zieleń trawy, liści, lasu, zagarnia mnie. Czuję wspaniały zapach wiosennej łąki. W oddali słyszysz jak konik polny gra na swoich skrzypkach, jak mała biedronka przelatuje nad pięknym kwiatem konwalii. Czuję się wspaniale. Pochłania mnie dojrzała, głęboka zieleń. Oddycham głęboko. Ogarnia mnie spokój, kojący, bezpieczny spokój. Oddycham głęboko. Zieleń zmienia się w kolor niebieski, jak niebo w pogodny letni dzień. Niebieski, jak powierzchnia rzeki, jeziora, morza. Moje wewnętrzne pole widzenia wypełnia barwa niebieska. Odczuwam spokój, kojący bezpieczny spokój. I wreszcie fiolet, z którym wchodzę w głębokie odprężenie. Na moim ekranie rozsypały się setki śliwek węgierek, jest fioletowo i spokojnie. Czuję ich słodki zapach. Oddycham głęboko. Czuję przypływ energii i radości życia. Potrafię poradzić sobie ze wszystkimi trudnościami. Jest mi dobrze. Otwieramy oczy.”
Podsumowanie zajęć
Instrukcja: „Po kolei niech każdy opowie, z czym kończy dzisiejsze zajęcia. Jak się czuje, która zabawa mu się podobała, czego nowego się nauczył…”
Iskierka
Instrukcja: „Stańmy wszyscy razem w kole. Każde nasze zajęcia będą się kończyć puszczeniem iskierki przyjaźni. Niech ona będzie nam towarzyszyć przez cały czas. Dzisiaj ja zacznę, proszę uważać ……”
ZAJĘCIA II
Uczenie się rozpoznawania i zaspokajania własnych potrzeb;
CELE:
Kształtowanie umiejętności rozpoznawania własnych potrzeb;
Uczenie się zaspokajania potrzeb własnych i innych;
Wzmacnianie więzi grupowych;
POMOCE: arkusz szarego papieru, kartki, długopisy, kartki z
niedokończonymi zdaniami, płyta z nagraniem
muzyki relaksacyjnej, magnetofon.
PRZEBIEG ZAJĘĆ :
Przywitanie
Instrukcja: „Siądźcie sobie wygodnie w kręgu. Chciałabym się dowiedzieć jak się dzisiaj czujecie, w jakim jesteście nastroju. Jak się czuje wasza głowa, jak wasze myśli, jak się czuje wasze ciało, czy jest wypoczęte, czy zmęczone. Przyjrzyjcie się sobie. A teraz proszę by po kolei każdy z was pokazał swój nastrój, swoje samopoczucie bez użycia słów. Czy to jest jasne? Zaczynamy”.
Zabawa „Owocki”
Instrukcja: „Siadamy w kręgu. Proszę jedną osobę żeby usiadła do środka i wzięła ze sobą papierowy rulon. Niech każdy z was wymyśli sobie nazwę jakiegoś owocu i powie głośno, jaki owoc wybrał. Osoba znajdująca się w środku okręgu zaczyna grę wywołując nazwę jakiegoś owocu. Osoba wywołana powinna szybko wywołać następny owoc. Nie wolno wywoływać owoców, które nie są wybrane przez uczestników ani owocu wybranego przez osobę stojącą na środku. Jeśli ktoś się zagapi (albo nie zdąży), wywoła niewłaściwy owoc lub przekręci jego nazwę, obrywa od osoby stojącej na środku rulonem w głowę. Jeśli trafiona zostanie właściwa osoba, wówczas ona przejmuje rulon, wchodzi do środka, a opuszczający środek siada na jej miejscu”.
Zabawa „Ogłoszenie w gazecie”
Instrukcja: „Rozdam wam teraz kartki papieru i przybory do pisania. Zadaniem waszym będzie napisanie ogłoszenia do gazety - będzie się ono zaczynać:
Pilnie potrzebuję…”
Omówienie zabawy
Instrukcja: „Odczytajcie głośno swoje ogłoszenia. Zwróćmy szczególną uwagę na to, co wymieniliście jako potrzebne.
Jak wam się wydaje, co ludziom jest niezbędnie potrzebne do życia?
A co wy potrzebujecie żeby czuć się dobrze u nas w sanatorium?
Zabawa „Cocktail - party”
Instrukcja: „Chciałabym żebyście poczuli się docenieni i ważni, - dlatego też zaproponuję wam zabawę o nazwie „Cocktail - party”. Dostaniecie teraz karteczki z początkami zdań: Lubię cię za…, Podoba mi się, że jesteś…,Uważam że dobrze potrafisz…, Najbardziej podziwiam cię za to, że…. Przypnijcie każdemu (pomagając sobie wzajemnie) na plecach te kartki. Wiem, że znacie się od niedawna, ale jesteście pilnymi obserwatorami, więc wydaje mi się że dacie sobie radę.
Proszę rozejść się po sali, i wpisywać na kartkach innych osób dokończenia zdań. Czy to jest jasne? Zaczynamy.”
Omówienie zabawy
Instrukcja: „Niech każdy głośno odczyta swoje mocne strony. Jak się czujecie po przeczytaniu?”
Zabawa „Kłębowisko”
Instrukcja: „A teraz chciałabym wam zaproponować zabawę o nazwie „Kłębowisko”. Obrazuje ona waszą sytuację - jesteście w sanatorium, daleko od domu, rodziców. Przyjechaliście z różnymi oczekiwaniami, potrzebami. Lecz to, że jesteście w grupie pozwoli wam się rozplątać i pomoże szczęśliwie przeżyć turnus.
Stajemy w kręgu, wyciągamy przed siebie ręce, zamykamy oczy i na mój sygnał, bardzo powoli zbliżamy się do środka, jednocześnie starając się chwycić czyjeś dwie dłonie (jedna dłoń chwyta jedną czyjąś dłoń). Kiedy już każda dłoń chwyci inną, otwieramy oczy. Teraz waszym zadaniem jest utworzenie koła, nie wolno puszczać trzymanych dłoni. Powolutku spróbujemy się rozplątać. Zaczynamy”.
Zabawa „Truskawki”
Instrukcja: „Proszę wygodnie położyć się na materacach. Zamykamy oczy i rozluźniamy swoje ciało.
Wyobraźcie sobie, że jesteście truskawkami rosnącymi w pięknym czerwcowym ogrodzie. Padają na was ciepłe promyki słońca, owoce waszych krzewów są bardzo duże, piękne i soczyste. Jest wam cieplutko i przyjemnie, wieje lekki, chłodny wietrzyk, czujecie się zadbane, dopilnowane. Jest wam dobrze, bezpiecznie, miło. Teraz przez chwilę czujecie, jak wiosenny deszczyk obmywa wasze dojrzałe owoce. Jest tak miły, ciepły i przyjemnie
Wilgotny. Słoneczko nadal was ogrzewa, czujecie się tak, jakbyście byli otuleni miękką, puchową kołderką. Leżycie sobie spokojnie, jesteście świadomi, że ktoś się o was troszczy, nie musicie się o nic martwić. Teraz niektórzy poczują dotyk mojej ręki, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki staną się ogrodnikami, powoli otworzą oczy, poruszają rękami, poruszają nogami, po cichutku wstaną i pozbierają dojrzałe owoce do koszyka. Pozostałe truskawki nadal leżą w błogim nastroju, wiedzą o tym, że ktoś na pewno się nimi zaopiekuje.
Teraz proszę (Prowadząca mówi po cichu, tak by pozostałe osoby nie słyszały, co się z nimi będzie działo) „ogrodników” żeby z wielką uwagą i ostrożnością przeniosły dojrzałe owoce truskawek w jedno miejsce - na materace znajdujące się na drugim końcu sali. Proszę by jedną „truskawkę” przenosiło 4 „ogrodników” - delikatnie i bezpiecznie.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „Proszę powiedzcie jak czuliście się w roli „truskawek” bądź „ogrodników” - czy było to dla was łatwe ćwiczenie? Z czym mieliście kłopot?”
Podsumowanie zajęć
Instrukcja: „Po kolei niech każdy opowie z czym kończy dzisiejsze zajęcia. Jak się czuje, która zabawa mu się podobała, czego nowego się dowiedział …”
Iskierka
Instrukcja: „Stańmy wszyscy razem w kole. Puszczam iskierkę przyjaźni”.
ZAJĘCIA III
Rozpoznajemy i nazywamy uczucia - kształcenie umiejętności
wyrażania emocji i mówienia o nich;
CELE:
Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć;
Rozwijanie umiejętności wyrażania emocji;
Relaks i rozładowanie napięć;
POMOCE: kartki, kredki, kartoniki z uczuciami, długopisy, płyta z nagraniem
muzyki relaksacyjnej, magnetofon.
PRZEBIEG ZAJĘĆ :
Przywitanie
Instrukcja: „Siądźcie sobie wygodnie w kręgu. Jestem ciekawa jak się czujecie , w jakim jesteście nastroju, z jaką energią zaczynacie zajęcia. Rozdam wam teraz karteczki oraz kredki, proszę byście w dowolny sposób narysowali swoje uczucia. Czy wszystko jasne? Zaczynamy”.
Zabawa „Walka na kciuki”
Instrukcja: „ Proszę podzielić się w pary. Stajemy naprzeciwko siebie. Chwytamy się za ręce w ten sposób by wasze palce przeplatały się a kciuki były skierowane do góry. Proszę by przed rozpoczęciem walki uczestnicy przywitali się, poruszając kciukami trzykrotnie dotykając się ich czubkami. Walkę wygra ten, komu uda się przez 3 sekundy utrzymać kciuk przeciwnika skierowany do dołu. Po zakończonej walce nastąpi rewanż drugą ręką.”
Zabawa „Przedstawianie uczuć”
Instrukcja: „Proszę podzielić się w pary. Każda para wylosuje kartoniki z wypisanymi na nich uczuciami (zazdrosny, samotny, radosny, nieśmiały, dumny z siebie, zdenerwowany, tchórzliwy, zmartwiony, leniwy, zaskoczony). Zadaniem każdej pary będzie przedstawienie za pomocą pantomimy wylosowanych uczuć. Pozostałe osoby będą zgadywać. Czy wszystko jasne? Zaczynamy”.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „Proszę po kolei powiedzieć jak się czuliście jako aktorzy. Czy łatwiej było odgrywać rolę czy zgadywać, co przedstawiają koledzy?”.
Zabawa „Dziwne kroki”
Instrukcja: „Proszę rozejść się po sali - znajdujemy się w Instytucie dziwnych kroków. Zebrano nas tutaj byśmy wypróbowali niektóre z nich:
Chodzimy po sali jak chcemy;
Chodzimy po sali jak wesołe mamuty;
Chodzimy jak wściekłe po nieudanym skoku tygrysy;
Chodzimy jak nieśmiałe, zakochane tchórzofretki;
Chodzimy jak zazdrosne o piękne futerko jeże,
Chodzimy jak leniwe, znudzone słonie;
Chodzimy jak zaskoczone i zdumione swoim pięknym wyglądem brzydkie kaczątko;
Chodzimy jak dumne, dostojne pawie;
Omówienie zabawy
Instrukcja: „ Spróbujcie przypomnieć sobie i nazwać wszystkie emocje które wyrażaliście w trakcie wizyty w Instytucie dziwnych kroków. Które z nich było łatwo pokazać a z którymi mieliście kłopot?”
Zabawa „Radość i smutek”
Instrukcja: „Chciałabym zagrać z wami w grę pt. „Radość i smutek”. Każdy z nas jest raz szczęśliwy, a raz smutny. Dzisiaj możecie porozmawiać o tym, co czyni was szczęśliwymi a co smutnymi. Dobierzcie się w pary. Usiądźcie naprzeciwko siebie. Wybierzcie mniejszą i większą osobę. Mniejsza będzie stawiała większej to samo pytanie. Brzmi ono:
CO CZYNI CIĘ SZCZĘSLIWYM?
Większy z was odpowiada wtedy zaczynając zawsze w ten sam sposób:
JESTEM SZCZĘŚLIWY, GDY ………….
Może np. powiedzieć: „Jestem szczęśliwy, gdy jem kurczaka albo pływam w basenie albo gram w piłkę nożną. Nie mówcie proszę nic innego, ani nie rozpoczynajcie rozmowy na inny temat. Tylko w ten sposób będziecie mogli się dowiedzieć, z czego cieszy się wasz partner. Jeśli nie macie pytań, to zaczynajcie. Macie na to 2 minuty.
Zamieńcie się rolami. Macie 2 minuty.
A teraz kolejne pytanie. Brzmi ono:
CO CZYNI MNIE SMUTNYM?
Mniejszy z was stawia większemu pytanie, a większy odpowiada znowu w ten sam sposób:
JESTEM SMUTNY, GDY……….
Zaczynajcie macie na to 2 minuty. Zamieńcie się teraz rolami.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „Spróbujcie się zastanowić i odpowiedzcie: czy jakaś odpowiedź partnera była dla was nieoczekiwana? Na które pytanie było łatwiej odpowiedzieć, o radości czy o smutku? Czy znacie teraz waszego partnera lepiej, niż wcześniej?
Zabawa „List miłosny”
Instrukcja: „ Proszę się zastanowić jaki jest wasz ulubiony przedmiot w szkole. Rozdam teraz karteczki na których napiszecie 10 wyrazów które się wam kojarzą z waszym ulubionym przedmiotem. Czy to jest jasne? Zaczynamy. Jeżeli już wszyscy skończyli proszę o podzielenie się na dwie grupy. Zadaniem każdej grupy będzie ułożenie listu miłosnego z wykorzystaniem wszystkich słów które zapisaliście na karteczkach. Czy wszystko jasne? Zaczynamy.
Jeżeli listy są już gotowe proszę przedstawicieli grup o odczytanie listu”.
Ćwiczenia oddechowe
Instrukcja: „Przyjmujemy wygodną pozycję na materacu. Zamykamy oczy.
Wyobraźcie sobie, że leżymy na polanie w lesie. Jest ciepła, słoneczna pogoda. Wieje lekki wiatr. Słyszymy, jak szumią drzewa dookoła nas.
Bierzemy głęboki wdech nosem i czujemy zapach lasu. Wpuszczamy leśne powietrze do brzucha, który napełnia się nim jak nadmuchiwana piłka. Zatrzymujemy powietrze licząc do czterech. Powoli wypuszczamy powietrze, czując się jak wydychane powietrze unosi z nas wszystkie zanieczyszczenia. Jeszcze raz nabieramy powietrza, czujemy jak to ciepłe leśne powietrze ogrzewa nas od wewnątrz. Zatrzymujemy powietrze. I powolutku wypuszczamy je”.
Podsumowanie zajęć
Instrukcja: „Po kolei niech każdy opowie z czym kończy dzisiejsze zajęcia. Jak się czuje, która zabawa mu się podobała, czego nowego się dowiedział …”
Iskierka
Instrukcja: „Stańmy wszyscy razem w kole. Puszczam iskierkę przyjaźni”.
ZAJĘCIA IV
Kształtowanie umiejętności empatycznego spojrzenia na drugiego
człowieka;
CELE:
Rozwijanie zdolności do empatycznego odczuwania;
Uczenie rozpoznawania i nazywania uczuć;
POMOCE: gazeta, kartki, kredki, kartki z uczuciami, płyta z nagraniem
muzyki relaksacyjnej, magnetofon.
PRZEBIEG ZAJĘĆ :
Przywitanie
Instrukcja: „Siądźcie wygodnie. . Jestem ciekawa jak się czujecie , w jakim jesteście nastroju, z jaką energią zaczynacie zajęcia. Podzielcie się proszę. A teraz zastanówcie się, co miłego przydarzyło się wam dzisiejszego dnia, nie musi to być duża i ekscytująca sprawa, ale równie dobrze mała i przyjemna. A teraz niech każdy kolejno spróbuje dokończyć zdanie: Najmilszą rzeczą, jaka mi się zdarzyła dzisiaj było..”.
Zabawa „Wczuj się..”
Instrukcja: „ Mam przed sobą krótki fragment tekstu z dzisiejszej gazety. Kto ma ochotę przeczytać go głośno, ale w nietypowej roli? Pierwsza osoba przeczyta go jako: prokurator w sądzie. A następne jako: ksiądz proboszcz na kazaniu, sprawozdawca sportowy, śpiewaczka operowa, czuły ojciec czytający małemu dziecku bajkę na dobranoc, makler giełdowy, nauczyciel wychowania fizycznego, stary dziadek”.
Zabawa „Lustro”
Instrukcja: „ Dobierzcie się proszę w pary. Jedna osoba w parze niech wykonuje dowolne ruchu, a druga spróbuje być jej lustrzanym odbiciem. Po dwóch minutach zamieńcie się rolami. Postarajcie się maksymalnie wczuć w to, co chce przekazać osoba poruszająca się. Potem porozmawiamy o odczuciach związanych z występowaniem w obu rolach. Czy wszystko jasne? Zaczynamy”.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „ Powiedzcie mi jak czuliście się w roli osoby pokazującej a jak w roli lustra. Która rola była łatwiejsza?”
Zabawa „Twoje dłonie”
Instrukcja: „ Usiądźcie w kręgu bardzo blisko siebie, niemal stykając się kolanami. Jedna osoba zamknie oczy i wyciągnie przed siebie ręce. Jej dłoni będą kolejno dotykać inni, a ona będzie je opisywać jako: ciepłe lub zimne, pełne energii - spokojne, suche lub spocone, gładkie lub szorstkie itp. Może tez zgadywać czyje to dłonie. Czy to jest jasne? Zaczynamy”.
Zabawa „Układający - układani”
Instrukcja: „Proszę podzielić się w pary. Jedna osoba z pary kładzie się wygodnie a druga wykonuje moje polecenia. Wyprostuj ręce kolegi wzdłuż ciała. Podnieś prawą rękę do góry i delikatnie ją potrząsaj, jakbyś chciał strzepnąć z niej piasek. Połóż rękę z powrotem na podłodze. Podnieś drugą rękę kolegi do góry i to samo ćwiczenie wykonaj z drugą ręką.
Zegnij nogi kolegi w kolanach. Poruszaj zgiętymi nogami kolegi w obie strony, a następnie poruszaj każdą nogą osobno. Wyprostuj obie nogi kolegi i poruszaj nimi lekko na boki, kołysząc je łagodnie. Unieś delikatnie głowę kolegi i pozwól mu na chwilę odpoczywać nieruchomo.
A teraz proszę się zamienić rolami. Wykonujemy te samo ćwiczenie.
Proszę o ponowną zamianę w poprzedni układ. Teraz zadaniem osoby leżącej jest stawianie oporu, czyli siłowanie się z kolegą próbującym podnieść np. nogę lub rękę. Siłowanie ma trwać tylko chwilę, tak by sobie uświadomić napięcie swoich mięśni. Zaczynamy.
A teraz proszę się zamienić rolami. Wykonujemy te samo ćwiczenie.
A teraz wykonamy to ćwiczenie po raz trzeci, podobnie jak za pierwszy razem poddając się biernie, starając się maksymalnie rozluźnić swoje ciało”.
Zabawa „Podarunki”
Instrukcja: „Chciałabym z wami wypróbować zabawę, która nazywa się „Podarunki”. Wyobraźcie sobie, że wszystko na świecie możecie podarować. Możecie przygotować prezenty, jakie tylko chcecie - duże i małe, zwyczajne i niezwykłe. Rozejrzyjcie się po grupie i zastanówcie się, co chcielibyście każdemu z kolegów podarować.
Gdy już ustalicie, zapiszcie każdy podarunek na osobnej kartce papieru. Teraz możecie po kolei swoje prezenty rozdawać. Podejdźcie z kartką do kolegi i powiedzcie głośno, co chcecie mu podarować. Zaczynajcie każde zdanie od imienia danej osoby. Podajcie także powód wyboru swojego podarunku. Powiedzcie na przykład : „Tomku, wręczam ci duży tort czekoladowy, ponieważ wiem że lubisz słodycze”. Czy to jest jasne? Zaczynamy”.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „ Powiedzcie mi jak czuliście się jako osoba obdarowana a jak gdy sami wręczaliście prezent?”
Zabawa „W cyrku”
Przed dziećmi leżą kartki z wypisanymi na nich uczuciami: smutek, strach, złość, radość. Prowadząca opowiada historyjkę:
Instrukcja: „ Pewnego razu Adam wybrał się do cyrku. Zajął miejsce w drugim rzędzie. Przed nim miejsce było puste, więc widok był wspaniały. Przedstawienie się rozpoczęło. Na arenę wbiegło dwóch clownów. Ich występ wszystkim się podobał.
Jak myślicie co mógł czuć Adam, podnieście kartkę z odpowiednim uczuciem.
Nagle zgasło światło. Dał się słyszeć głos bębnów. Wkrótce niewielkie światło rozbłysło pod kopułą namiotu, gdzie do swojego popisu przygotowywała się młoda dziewczyna. Kiedy jeździła na rowerze po linie wykonując różne akrobacje, zapadła martwa cisza.
Pokażcie, co mógł czuć Adam?
Na szczęście wszystko skończyło się szczęśliwie. A teraz rozpoczyna się część, na którą najbardziej Adam czekał. Występy tresowanych zwierząt. Właśnie miały wbiec na arenę białe pudelki, gdy przed nim pojawił się wysoki mężczyzna w kapeluszu i zajął wolne miejsce. Adam nie mógł obejrzeć występów, gdyż spóźniony widz zasłonił całą arenę.
Co mógł czuć Adam?
Widząc smutną twarz Adama, pani siedząca obok natychmiast zaproponowała swoje miejsce, z którego był dobry widok. Przedstawienie było wspaniałe. Dwie godziny szybko minęły. Nadeszła pora powrotu do domu.
A teraz co czuł według was Adam?”
Omówienie zabawy
Instrukcja: „ Powiedzcie czy łatwo było zgadywać czyjeś uczucie?”
Zajęcia relaksujące
Instrukcja: „ Połóżcie się wygodnie. Przyjmijcie wygodną pozycję. Zamknijcie oczy i podążajcie za moimi słowami.
Wyobraź sobie, że leżysz na plaży. Piasek jest ciepły, świeci słońce, fale uderzają o brzeg. Czujesz zapach morskiej bryzy. Z oddali słychać łagodny śpiew ptaków. Ktoś delikatnie posypuje cię ciepłym piaskiem, który opada na twarz, policzki, szyję, powoli opływając po szyi na kark i ramiona. Jesteś rozluźniony, pod barkami czujesz ciepły piasek. Piasek osypuje ci się na klatkę piersiową, na brzuch, dół pleców, spływa po pośladkach, po udach, łydkach, stopach i pod stopami. Leżysz rozluźniony, spokojny, czujesz jak ciepłe promienie słoneczne ogrzewają cię. Twój umysł odpoczywa. Cieszysz się tą chwilą. Piasek i kamyczki pod stopami delikatnie cię łaskoczą. Coraz bardziej się rozluźniasz. Pozwalasz swoim myślom płynąć powoli i swobodnie. Twoje codzienne problemy i napięcia odchodzą. Jesteś całkiem rozluźniony.
Czujesz jak delikatne morskie fale obmywają ci stopy. Czujesz, że wraz z nimi odchodzą twoje zmartwienia. Jesteś spokojny, zadowolony. Pozwól sobie na chwilę bycia ze swoim spokojem. Zobacz spokój chce już na zawsze pozostać w tobie. Pamiętaj o tym. Jesteś rozluźniony i spokojny.
Powolutku otwieramy oczy”.
Podsumowanie zajęć
Instrukcja: „Po kolei niech każdy opowie, z czym kończy dzisiejsze zajęcia. Jak się czuje, która zabawa mu się podobała, czego nowego się nauczył…”
Iskierka
Instrukcja: „Stańmy wszyscy razem w kole. Puszczam iskierkę przyjaźni”.
ZAJĘCIA V
„Żyjemy w grupie sanatoryjnej” - kształtowanie akceptacji,
tolerancji wobec siebie wzajemnie - wzmacnianie więzi grupowych;
CELE:
Nabywanie umiejętności pracy w zespole;
Kształtowanie umiejętności podejmowania wspólnych decyzji;
Wzmacnianie więzi grupowych;
POMOCE: kartki z konturami twarzy , 4 koce, kartki,
kredki, długopisy, kolorowe gazety, papier kolorowy, flamastry,
arkusze szarego papieru, słomki, szpilki, płyta z nagraniem
muzyki relaksacyjnej, magnetofon.
PRZEBIEG ZAJĘĆ :
Przywitanie
Instrukcja: „Witam wszystkich serdecznie. Chciałabym dowiedzieć się, w jakim jesteście nastroju, z jaką energią zaczynacie zajęcia. Rozdam wam teraz karteczki z konturami twarzy. Zadanie wasze będzie polegało na dorysowaniu ust, oczu, nosa i innych części twarzy - tak by wasz rysunek odzwierciedlał uczucia obecnie przez was przeżywane. Czy wszystko jasne? Zaczynamy”.
Po zakończeniu, każdy przedstawia swój rysunek mówiąc: „Teraz jestem ….. (zadowolony, smutny, wesoły..).
Zabawa „Podaję ci..”
Instrukcja: „ Siadamy w kręgu i będziemy bawić się w pantomimiczne przekazywanie sobie różnych rzeczy. Proszę uważnie słuchać, podajemy sobie:
Bardzo kruchą filiżankę;
Pękniętą szklankę z herbatą;
Kłębek puszystej wełny;
Ostry nóż;
Plecak pełen kamieni;”
Zabawa „Wyścigi na kocu”
Instrukcja: „Chciałabym wam zaproponować zabawę, która nazywa się „Wyścigi na kocu”. Stwierdzicie w niej, jak dobrze potraficie współpracować z innymi dziećmi. Poza tym przetestujecie swoją zręczność i szybkość. Połóżcie koce na podłogę i stańcie w szeregu.
Zaznaczę teraz na podłodze linię startu. Podzielcie się w dwuosobowe zespoły. Zadaniem każdego zespołu będzie jak najszybsze pokonanie dystansu od linii startu do przeciwległej ściany. Przez całą tą drogę musicie pozostać na kocu i nie wolno wam nogami dotykać podłogi. Technikę poruszania ustalacie sami: możecie poruszać się np. przy pomocy rąk. Pamiętajcie, musicie przestrzegać następujących reguł:
Nogi przez cały czas pozostają na kocu;
Kto jedną nogą zejdzie z koca musi startować od nowa;
Zwycięża ten, kto jako pierwszy dobrnie do ściany i dotknie jej ręką.
Czy wszystko jasne? Zaczynamy.
Zwycięzców nagrodzimy burzliwymi oklaskami.
A teraz okazja na rewanż w grupkach trzyosobowych, zasady pozostają takie same. Zaczynamy. Gratulujemy zwycięzcom.
A teraz ostatnia próba w grupach czteroosobowych. Zasady takie same jak w poprzednich wyścigach. Start. Brawa dla wszystkich uczestników.
Zabawa „Narysuj, to na co masz ochotę”
Instrukcja: „ Rozdam wam teraz kolorowe karteczki. Narysujcie na nich to, na co macie w tej chwili ochotę. Czy to jest jasne?
Podzielcie się na dwie grupy. Zadaniem każdej z grup jest ułożenie historyjki, do której ilustracją będą wasze obrazki. Zaczynamy”.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „Jak czuliście się musząc wspólnie ułożyć historyjkę? Czy było to zadanie łatwe czy trudne?”
Wykonywanie portretu grupowego
Instrukcja: „ Przyniosłam kolorowe gazety, papier kolorowy, kredki, flamastry,
arkusze szarego papieru - waszym zadaniem jest wspólne zaprojektowanie a następnie wykonanie portretu grupowego. Czy to jest jasne? Zaczynamy”.
Po skończonym zadaniu następuje prezentacja portretu oraz uroczyste umieszczenie go na eksponowanym miejscu.
Zabawa Budowla”
Instrukcja: „Proszę podzielić się na dwa zespoły. Każdy zespół otrzyma słomki do napojów i szpilki. Zadaniem każdego z nich będzie zbudowanie ze słomek budowli o dowolnej konstrukcji, ale takiej, żeby była jak najwyższa i jak najobszerniejsza. Każda budowla powinna samodzielnie stać. Czy wszystko jasne? Zaczynamy”.
Omówienie zabawy
Instrukcja: „ Proszę by każdy zespół nazwał swoją budowlę. A następnie proszę mi powiedzieć jak czuliście się podczas wykonywania tego ćwiczenia? Czy dobrze się wam współpracowało z innymi? Co wam przeszkadzało w budowaniu?”
Zabawa „Okrzyk”
Instrukcja: „Proszę podzielić się w pary. Każda z par ma wymyślić, przećwiczyć a następnie zaprezentować innym swój okrzyk. Czy wszystko jasne? Zaczynamy.
A teraz proszę żeby wszystkie pary naraz zaprezentowały swoje okrzyki.
Niech każda para wybierze z usłyszanych okrzyk, który się jej najbardziej podobał.
Proszę wspólnie ustalić, który z okrzyków będzie naszym grupowym odzewem”.
Zajęcia relaksujące
Instrukcja: „Usiądź wygodnie, połóż dłonie na udach, rozluźnij ramiona.
Zamknij oczy. Wyobraź sobie, że idziesz przez piękną, spokojną okolicę. Widzisz zielone łąki i spokojnie pasące się owce. Dochodzisz do jeziora. Widzisz ławkę nad samym brzegiem. Siadasz na niej i wsłuchujesz się w pluski wody. Siedzisz w spokojnym miejscu i spokój otoczenia udziela się także tobie. Czujesz spokój wokół siebie i w sobie.
Mówisz po cichutku do siebie „Jestem całkiem spokojny”. Siedzisz sobie spokojnie. Myślisz o pobycie w sanatorium. Wiesz, że są tu przyjaźni koledzy, z którymi tworzysz zgraną grupę. Wiesz, że sobie poradzisz. Wiesz, że możesz mieć do siebie zaufanie. Poczuj, że możesz powiedzieć: „Wierzę w siebie”. Siedząc tak, spokojny i pełen wiary we własne siły, czujesz, że poradzisz sobie w sanatorium. Mówisz po cichu do siebie „Uda mi się”.
Zegnij teraz ręce, wyciągnij je, odetchnij głęboko. Otwórz oczy. Jesteś teraz spokojny, wiesz, że tworzysz z kolegami zgrany zespół, wierzysz we własne siły”.
Podsumowanie zajęć
Instrukcja: „Po kolei niech każdy opowie, z czym kończy dzisiejsze zajęcia. Jak się czuje, która zabawa mu się podobała, czego nowego się nauczył…”
Iskierka
Instrukcja: „Stańmy wszyscy razem w kole. Puszczam iskierkę przyjaźni”.