Elżbieta Dąbrowska- jest to wiedza, która dotyczy wychowania, jako swoistego bytu będącego przedmiotem opisu wyjaśniania i oceny oraz wykorzystanie praktyce ustalonych prawidłowości tego wychowania.

Zadania teorii wychowania wg. Helodora Muszyńskiego:

1.Określenie ideału wychowawczego oraz wyprowadzanie z niego formowanie i wprowadzanie bardziej szczegółowych celów wychowawczych.

2. Dostarczanie zasad stawiania diagnoz dotyczących wychowania.

Wychowawca powinien dysponować:

• O jego wychowanku

• Wiedzy

• Wiedzy o osobliwości wychowanka

• Środowisku, w którym żyje wychowanek

• Zagrożenia w wychowaniu.

3. Wyjaśnia procesy, zjawiska i mechanizmy rozwoju oraz kształtowanie się osobowości wychowanka

4. Gromadzi weryfikuje oraz systematyzuje wiedzę o organizowaniu działań wychowawczych, wiedzy o zasadach wychowawczych, metodach i formach wychowania.

5. Gromadzi i systematyzuje wiedzę o warunkach skuteczności działań wychowawczych.

Nauki teoretyczne są to opisy rzeczywiste, które nas otacza (nauki matematyczne) dużą ilością niewiadomych są nauki praktyczne mają specyficzny stosunek do przyszłości, specyficzny stosunek do wypowiedzi oraz oceny, specyficzny stosunek do działania pod konkretną oceną stawiamy odpowiednie działanie ( pedagogika, medycyna, architektura).

Przedmiot badań wychowawczych:

• Przedmiot badań - wychowanie zajmuje się tyle dyscyplin, że nie ma miejsca dla pedagogiki

• Pedagogika zajmuje się wychowaniem

• Problemy o charakterze egzystencjonalnym- opisują stosunek do czegoś

• Problemy o charakterze wyjaśniająco- prakseologicznym- poszukiwaniu przyczyny określonych zjawisk i wzajemnymi uwarunkowaniami, np.; postawy rodziców a dzieci

• Jest procesem świadomym i dobrowolnym oraz celowym

Terminologia:

Dziecko- ja osoba niepełnoletnia i związana z rodzicami

Socjalizacja- ogół zmian zachodzących w wychowaniu, które go mają wprowadzić do środowiska społecznego

Pojęcie znaczenia socjalizacji jest szersze od wychowania.

Ustalony system twierdzeń i definicji ( M. Łobocki „Metody badań pedagogicznych)

Każda nauka ma swoje metody badań.

Metody poznawania wychowanka:

• Obserwacja

• Techniki obserwacyjne:

*dzienniczków obserwacyjnych

* obserwacji kategoryzowanej

* próbek czasowych

* obserwacji fotograficznej- sama kwestia opisu

* obserwacji dorywczej- wstępnego zainteresowania.

Próbka zdarzenie- czekamy aż pojawi się zdarzenie i możemy go bardzo dobrze opisać.

Obserwacja- sposób spostrzegania, muszę gdzieś to opowiedzieć a później interpretowanie danych, które pozostają w bezpośrednim zasięgu widzenia i słyszeniu obserwatora musi przebiegać wystąpić w naturalnym środowisku.

Obserwacja musi być:

• Planowa

• Celowa

• Selektywna

• Dokładna

• Obiektywna.

Eksperyment- jest to wywołanie specjalnie przez osobę badającą kontrolowanych warunkach w celu poznania zjawiska.

Warunki poprawnego wywołania eksperymentu:

• Musi się badanie wywołać zjawiskiem

• Musi być jasne i określone wyrażenie

• Można badanie powtórzyć przy zachowaniu tych samych warunków

• Uzyskane zmiany dają się zmienić.

Techniki:

1. Technika jednej grupy

2. Technika rotacji

3. Technika grupy równoległej ( nie musi mieć 2 semestrów)

4. Technika socjometryczna

^ klasyczna J. Moreno osobom badanym zadajemy pytanie, np.:, z kim bym siedział w ławce najbardziej?)

^ szeregowanie rangowego- każdy badany dostanie listę czy jest poprawna według kryterium uporządkowania.

^ technika zgadnij, kto

^ plebiscyt życzliwości i niechęci

Technika socjometryczna:

Polega na podawaniu przez osoby badane nazwisk i imion członków danej grupy zgodnie ze ściśle określonymi kryteriami wyboru wyrażonych w formie specjalnie skonstruowanych pytań używanych podczas badań.

Za pomocą techniki socjometrycznych można poznać:

• Strukturę wzmocnienia powiązania poszczególnych uczniów

• Pozycje w nieformalnej strukturze klasy szkolnej, pod grupy istniejące w obrębie tej klasy,

• Wzajemne postawy wobec siebie uczniów.

Analiza, dokumenty- opisie oraz interpretacji konkretnych dokonań osoby badanej zakończonych mniej lub bardziej gotowym produktem.

1. Ankieta

2. Kwestionariusz

Mechanizmy socjalizacji;

Są to sposoby oddziaływania grupy społecznej oraz poszczególnych członków na jednostkę, które mają skłonić tę jednostkę do aktywności przebiegającej w uznawanych w danej grupie o granicach norm i wzorców.

• Mechanizm kontroli społecznej

• Mechanizm osób znaczących

• Mechanizm wzmacniania wewnętrznego

Mechanizm kontroli społecznej- jednostka przez całokształt z innymi członkami grupy jest stymulowana w kierunku pełnienia ról w grupie. Układy wzmocnienia kary i nagrody zawarte są w spontanicznych reakcjach członków grupy.

Zjawiska:

Zjawisko ułatwienia społecznego- polega na samej obecności osób bez reakcji wpływa na aktywność jednostki.

Zaraźliwość psychiczna- polega na tym, że w pewnych warunkach określone formy aktywności jednej z osób zaczynają się udzielać ogółowi.

Mechanizm wpływów osób znacznych-jednostka do określonych zachowań przez interakcje z pojedynczymi osobami na podłożu osobistej więzi, układy wzmocnień zawarte w reakcjach tych osób; modelowanie

Osoba znacząca- osoba, którą jednostka uznaje za bliską sobie pod pewnymi względami, wobec, których zajmuje przychylne postawy i którym przypisuje jakieś cechy dla siebie właściwości' wpływ osób znaczących może się dokonać na 2 poziomach:

1. Naśladownictwo- modelowanie, kiedy ktoś odwzorowuje czyjeś zachowanie ma charakter zewnętrzny i może być:

1. Typu instrumentalnego-, gdy ktoś chce osiągnąć to, co mają inni

2. Naśladownictwo przystosowawcze- jednostka dąży do zapewnienia sobie bezpieczeństwa i akceptacji społecznej.

2) identyfikacja- odwzorowywanie stanów psychicznych osób znaczących- naśladownictwo o charakterze uwewnętrznionym.

Naśladownictwo i identyfikacja mogą mieć charakter stały lub dowolny, mogą występować razem lub osobno.

Siła oddziaływania modelu na osoby wyróżnia się:

1. W jakim stopniu zachowanie modela ma charakter znaczący

2. Stopień, w jakim wiąże między modelem a jednostką uznającą ten model jest wpleciony i wiąże między tą jednostką a jakąś atrakcyjną grupą

3. W jakiej mierze działania modela są uznawane za efektywne

4. Do jakiego stopnia ekspresyjnie i sugestywnie model zachowuje się wobec innych

Mechanizm wzmacniania wewnętrznego-jednostka jest stymulowana do określanych zachowań przez własną aktywność wewnętrzną na podłożu już ukształtowanych postaw i wzmocnienia zawarte są we wcześniej wyuczonych i uwewnętrznionych własnych reakcjach wobec własnej aktywności

Dysonans poznawczy- L.Festinger- dotyczy negatywnych odczuć, które pojawiają się w sytuacji, gdy docierają do nas dwie sprzeczne informacje, niezgodność lub sprzeczność informacji wywołuje stan napięcia, wiedząc z doświadczenia, że posiadanie niezgodnych ze sobą postaw prowadzi do niepowodzeń i konfliktów, jest, więc społecznie karane.

Wychowanie ze względu na zakres:

• Szerokie- podkreślane jest wielostronne kształtowanie osobowości dzieci i młodzieży, działalność ta jest skoncentrowana na rozwoju umysłowym, emocjonalnym jak też na sferze dążeniowo-motywacyjnej i sposobach konkretnego działania

• Wąskie- kształtowanie charakteru- wyrabianie zespołu cech, na których opiera się zgodność postępowania jednostki z uznawanymi przez nią zasadami mającymi swe źródło w jakimś stylu wartości, cel i rozwój emocjonalny, motywacyjny dążenie do wytworzenia społecznie pożądanych postaw i zachowań

Teoria wychowania w ujęciu wąskim zajmuje się kształtowaniem dyspozycji kierunkowych:

• Ideały

• Postawy

• Przekonania

• Upodobnienia

• Zainteresowania

• Zamiłowania

Rozwój sfer emocjonalno-wolicjonalna osobowości

Rozwojem dyspozycji instrumentalnych zajmuje się dydaktyka:

• Wiedza

• Inteligencja

• Uzdolnienia

• Umiejętności

• Sprawność

• Nawyki

To, co wiąże się ze stroną intelektualno- sprawnościowa osobowości.

Wychowanie bezpośrednie- wychowawca odziaływuje na wychowanka (kary, nagrody)

Wychowanie pośrednie- wychowawca wspomaga wychowanka w osiągnięciu celu, angażuje wychowanka i grupę.

Wychowanie nie powinno być tresurą (stosowanie przymusu), urabianiem, pobłażliwe (niekontrolowana swoboda), nie może się sprowadzać do moralizowania (nadmiar perswazji i pouczeń), nie powinno sprowadzać się do treningu.

Cechy wychowania:

Jest procesem ciągłym trwającym wiele lat.

• Intencjonalność- wychowawca musi sobie uświadamiać cele, które zamienia organizować podczas wychowywania:

*Zamienione oddziaływanie wychowawcze ukierunkowane na realizacje celów wychowania

*Zamienione oddziaływanie wychowawcze ukierunkowane na realizacje celów grupy

*Niezamienianie oddziaływania obojętne z wychowawczego punktu widzenia (praktycznie nie istnieją)

• Złożoność procesu wychowania- niemal wszystkie zachowania człowieka; 4-czynnikami teorii osobowości: wychowanie, środowisko, uwarunkowanie genetyczne, samowychowanie.

Wychowanie polega na asymilacji (uwewnętrznieniu) odpowiednia przeobrażona norma pod wpływem norm posiadanych oraz na akomodacji, czyli dostosowania norm posiadających do nowo nabytych.

• Interakcyjność wychowania, proces wychowania będzie tym bardziej skuteczny im bardziej aktywizuje i usamodzielnia wychowanka

• Relatywność wychowania- trudno jest przewidzieć skutki oddziaływań wychowawczych

• Długotrwałość wychowania- człowiek może rozwijać się do późnych lat życia.

Proces wychowania- ciąg następujących po sobie oddziaływań wychowawczych.

Górecka: układ zorganizowanych sytuacji wydawanych mających na celu dostarczanie wychowankowi doświadczeń koniecznych do uzyskania zamienionej oraz względnie trwałej zmiany jego osobowości; na podłożu interakcji wychowawca- wychowanek.

Paweł Tyrała do podstaw procesu wychowania zaliczył:

• Uczestnicy wychowania- wychowawcy, wychowankowie; równorzędne pozycje, różne role.

• Cele działania

• Sposoby działania

• Środki działania; materialne i niematerialne

• Warunki działania

• Skutki działalności; wyniki wychowania- zmiany w strukturze i aktywności wychowanka

Sytuacje wychowawcze- Z.Dądrowski- wydobywając e się w pewną całość w czasowym układzie warunków i zależności czynności wychowawczych służące realizacji określonych celów wychowawczych.

Rezultaty wychowawcze- wyniki wychowania- zachodzi w osobowości wychowanków procesie wychowawczym:

• Wielkość zmian

• Znaczenie zmian (znaczące lub nieznaczące)

• Społeczny wymiar ( społecznie pożądane lub nie, oczekiwanie lub nie, korzystne lub niekorzystne)

• Wewnętrzny kierunek zmian- zmiany twórcze lub destrukcyjne)

System wychowania- oddziaływania wychowawcze;

W.Okoń: ogół instytucji i osób zespolonych ze sobą harmonijnie i realizujących działalność wychowawczą na rzecz wspólnego celu i o systemie wychowawczym można mówić, gdy poszczególne elementy systemu działające w sposób zintegrowany stosowany do wyznaczonych celów wychowawczych.

Cele wychowania: M.Łobockiego: stan postulowany osiągany w wyniku oddziaływań wychowawczych, są to: standardy, normy wychowania wskazujące na pożądane społecznie i uwarunkowane zachowania postawy oraz inne cechy osobowości; W. Okoń- pożądane, oczekiwane zmiany, które kształtują się w osobowości wychowanków w postaci poglądów, postaw, nawyków oraz innych cech osobowości.

Ideał- twór teoretyczny, nie osoba

Ideał wychowawczy- zbiór cech wartości, które są najbardziej pożądane

Wzór osobowy- osoba ważna, istotna dla pewnej grupy osób

Osoba znacząca- ważna dla jednej osoby, żyjąca, lub taka, z którą mieliśmy kontakt

Ideał wychowania- jest zmienny ( na przestrzeni wieków)

Ideał wychowania

Naczelne cele wychowania

Cele kierunkowe

Cele etapowe

Cele operacyjne

Rola świadomości celu w działania-możemy planować działania, umożliwia racjonale organizację działań, czyli wyłowienie i uporządkowanie działań składowych, umożliwia koordynacje zadań i środków, pozwala na bieżące przeprowadzanie korekty działania, umożliwia racjonalną kontrole i ocenie uzyskanych wyników.

Rodzaje celów wychowania:

A.Burycka:

1. 
   Cele optymalizujące (zwiększyć, poszerzyć wzmóc)+ ++

2. 
   Cele kreatywne (wywołać, ukształtować) 0 +

3. 
   Cele minimalizujące ( osłabić, ograniczyć) -- -

4. 
   Cele korekcyjne (przekształcić, zmienić) _ +

Cele wychowawcze aspekty:

1. Rozwojowy- wychowanie jest traktowane, jako wspomaganie dzieci w rozwoju psychicznym i fizycznym; cele wychowawczego akceptują rolę opiekuńczą, zadanie i ochrona wychowanka przed negatywnymi wpływami środowiska i troska o zapewnienie naturalnego rozwoju, cele: ochrona przed nadmiarem stresów, frustracji, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa dobrego samopoczucia, zdrowia psychicznego

2. Społeczne- wychowanie jest czymś więcej niż próba przystosowania wychowania do warunków życia i sytuacji, w jakich będzie żył i pracował, chodzi o to by naśladował konstruktywne wzory zachowania wychowawców, by identyfikował się z reprezentowanymi przez nich wartościami i nauczać, co są potrzebne w społeczeństwie.

3. Kulturowy- cel: umożliwienie dzieciom i młodzieży przyswajania materialnego i duchowego dorobku ludzkości, wyzwalanie zainteresowania tym dorobkiem, samodzielnego jego poznawania i tworzenia; związany z kulturalizmem pedagogicznym

4. Duchowy/religijny- człowiek wymaga wsparcia nie tylko od natury, społeczeństwa i kultury, ale i ze strony religii, która umożliwia znalezienie odpowiedzi na problemy egzystencjalne; wychowanie jest wprowadzaniem w życie wartości, zapewnieniem poczucia bezpieczeństwa i znalezienia sensu własnego życia.

Warunki skuteczności wychowania:

1. Poznanie wychowanków i ich potrzeby

2. Umiejętności porozumiewania się z wychowankami

3. Podmiotowe traktowanie wychowanków (podejście humanistyczne)

4. Eksponowanie metod oddziaływań pośrednich

5. Doskonalenie własnych umiejętności i warsztatu metodologicznego przez wychowawcę.

Wg Okonia: potrzeba- stan, w którym jednostka odczuwa chęć zaspokojenia jakiegoś braku, potrzebie towarzyszy silna motywacja,

Z. Skorno- powstaje na skutek zachowania równowagi miedzy organizmem a środowiskiem, jednostka działa by przywrócić równowagę,

W. Szewcu- stan odchylenia od optimum życiowego jednostki

Właściwości potrzeb:

• Napięcie o zabarwieniu emocjonalnym

• Rozmarzona ruchliwość ogólna

• Pogotowie wybiórcze przejawiające się tym, że pod wpływem niezaspokojonej potrzeby osobnik jest uwrażliwiony i reaguje na określoną kategorię bodźców

Rodzaje potrzeb:

1. Pierwotne i wtórne

2. Podstawowe i pochodne

3. Subiektywne i obiektywne

4. Biologiczne i psychiczne

5. Biologiczne i społeczne

6. Pozytywne i negatywne

7. Jawne i utajone

8. Viscerogenne (zdeterminowane przez organizm człowieka) i psychogenne

St. Garczyński i potrzeby:

1. Potrzeba bezpieczeństwa

2. Potrzeba zwracania uwagi na dziecko

3. Potrzeba uznania

4. Potrzeba znaczenia

5. Potrzeba kontaktu - afiliacji

6. Potrzeba bliskiego kontaktu

7. Potrzeba przynależności i udzielności

8. Potrzeba aktywności, pracy i spokoju

9. Potrzeba poznawcza

10. Potrzeba piękna

11. Potrzeba dodatniej samooceny

12. Potrzeba sensu i wartości

Maslowa potrzeby:

• Fizjologiczna (od dołu)

• Bezpieczeństwa

• Przynależności i miłości

• Szacunku i uznania

• Samorealizacji.( ku górze)

Sposoby powstawania potrzeb:

1. Wrodzone

2. Nabyte w czasie zaspokajania potrzeb wrodzonych

3. Nowe- dzięki zaspokajaniu potrzeb już istniejących

4. Naśladowanie innych osób:

K. Zagórski mechanizm należnościowy: chcę mieć to i tyle ile mi się należy, potrzeby rodzą się z przyswajania do posiadania pewnych rzeczy, ich nagłe pozbawienie powoduje negatywne emocje i chęć odzyskania tego, co się straciło.

Styl zaspokojenia potrzeb- uczymy się tego, często nieświadomie, w sposób pośredni lub bezpośredni (dostosowuje styl postępowania do przyjętych norm i wzorców).

Przyczyny braku zaspokajania potrzeb:

• Przeszkody:

*bezwzględna- uniemożliwiająca zaspakajanie potrzeby wszystkim ludziom, którzy się w niej znajdują.

* względna- okoliczności nie do przezwyciężenia dla osób nieprzystosowanych, którzy nie potrafią opracować techniki zaspokajania i szybko rezygnują:

• Przeszkody nie do pokonania przez daną jednostkę

• Przeszkody nie do pokonania bez zmiany postawy, stylu, obiektu zaspokajania lub życiowej sytuacji, przy czym ta zmiana jest do zaspokojenia.

Skutki braku zaspokajania potrzeb:

• Zaburzenie natury emocjonalnej okazanie uczuć i gniew, złość

• Dominanta potrzeby niezaspokojonej- siebie niezaspokojone potrzeby wyznaczają kierunek i sposób postępowania

• Cierpienie

• Antyspołeczne wypaczenie osobowości

• Fiksacja- sztywny upór

• Rezygnacja i apatia

• Wyparcie ze świadomości

• Zaspokajanie w wyobraźni

• Regresja- cofnięcie się do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju

• Popadanie w nałogi

• Choroby somatyczne

• Pozytywne: elastyczność

• Sublimacja.

Skutki zaspokajania potrzeb:

• Brak zadowolenia

• Zbyt dużo oczekujemy

• Rodzi potrzeby następne.

Wychowanie bezpośrednie- jest tożsama z oddziaływaniem wychowawczym w celu dokonania przez niego określonych zmian zwłaszcza w społeczno- moralnym wychowaniu. Jest to z góry ukierunkowana interwencja w zachowaniach wychowawczych i przebiega, bez jakiego kol wiek jego udziały lub z jego ograniczenia aktywności i samodzielności.

Wychowanie pośrednie- na czynnym wspomaganiu wychowania w jego rozwoju. Łobockiego to dyskretne dopingowanie do osobistego zaangażowania się w proces samowychowania. Istotne są relacje oparte na współpracy i partnerstwie zachęcania do kierowania własnym rozwojem częste rozmowy oraz wspomaganie w aktualizowaniu tkwiących w dziecku i młodzieży możliwościach.

Wychowanie oznacza:

1. Wyzwolenie,

2. Dodawanie odwagi

3. Stworzenie przed ubezwłasnowolnieniem

4. Usuwanie wpływów zagrażających naturalnemu i spontanicznemu rozwojowi

5. Przygotowywanie dzieci i młodzieży do przyszłych obowiązków przez mobilizację do własnej aktywności

6. Pobudzanie do zachowań zgodnych z oczekiwaniami społecznymi, wartościami i normami moralnymi

Główne cele edukacji:

1. Motywacja wyboru

2. Zderzenie relacji; oczekiwania- rzeczywistość

3. Stosunek do samego procesu kształtowania i poszczególnych przedmiotów

4. Stosunek do praktyk pedagogicznych

5. Chęć podjęcia pracy w wybranym zawodzie

6. Kontakty z osobami pracującymi w tym samym zawodzie

7. Tworzenie warsztatu metodyczno-metodologicznego do przyszłej pracy

Zasady wychowania:

Zasada wychowania: Wł. Szewczuk- ogólne wytyczne dla działalności wychowawczej oparte na prawie przebiegu tej działalności,

Mysłakowski- podstawowe warunki skuteczności wychowania

9 zasad wychowawczych Wł. Szewczuka:

1. Motywacje

2. Aktywność

3. Praktyczność

4. Bezpośredniość

5. Receptywność

6. Systematyczność

7. Trwałość

8. Zespołowość

9. Indywidualizacja

Ad.1 Motywacja- kształtowanie osobowości wychowawczej wspieranie jego rozwoju i samorozwój jest bardziej skuteczny im głębsza i silniejsza jest motywacja wychowanka; potrzeby mogą być silna motywacją; motyw działania to zwerbalizowanie potrzeby, każdy jest motywem.

Na zwiększenie motywacji wpływa:

• Zrozumienie zadania/działania

• Należy znać cele działania

• Akceptacja działania

Siła motywacji zależy też od ważności celu działania w życia człowieka oraz od ważności potrzeby, która ta działania zaspakaja.

Ad.2 Aktywność- kształtowanie osobowości wychowawczej wspieranie go w rozwoju będzie skuteczniejsze im większa jest jego aktywność im bardziej zróżnicowane są metody i formy wychowania oraz w im większym stopniu treść tej aktywności wiąże się z zasadniczym celem działania.

Ad.3 Praktyczność- kształtowanie osobowości wychowawczej wspieranie go w rozwoju jest tym bardziej skuteczna im w większym zakresie realizowane jest w toku, jakiego najbardziej samodzielnego dochodzenia do poznania rzeczywistości i samego siebie. Ta praktyka jest traktowana przez wychowanie, jako dowód prawdziwości poznania.

Ad.4 Bezpośredniość- kształtowanie osobowości wychowawczej wspieranie go w rozwoju jest tym bardziej skuteczna im wszechsrtonne i głębsze jest ugruntowanie wiedzy i postępowania w bezpośrednim, poznawczym i emocjonalnych kontakcie wychowanka z rzeczywistością,

*bezpośredniość wyobrażeniowa- sprawdza w praktyce tego, o czym mówi wychowawca

*bezpośredniość emocjonalna- dłużej pamiętamy wydarzenia, które towarzysza silne emocje głównie negatywne.

Ad.5 Receptywność- kształtowanie osobowości wychowawczej wspieranie go w rozwoju jest skuteczniejsza im większa jest receptywność treści działalności wychowawczej, im są one bardziej przystępniejsze (poznawczo i emocjonalnie) oraz im bardziej optymalne pojemnościowo

Recepcja treści- całokształt zmian psychicznych, głównie emocjonalno-poznawczych, jakie zachodzą w człowieku, gdy aktywnie ustosunkowuje się do wytworów ludzkich z nastawieniem na ich przyjęcie i opanowanie.

Podstawowym warunkiem receptywności jest zrozumienie; 2 kryteria:

• Obiektywne- na ile rzeczywiście zrozumieliśmy sprawdzenie w działaniu

• Subiektywne- wewnętrzne poczucie, że to rozumiemy

2 elementy receptywności:

• Przystępność- zrozumiałość praktykowanej treści, zależy od; wiedzy, doświadczeń, sposobu przekazu nadawcy komunikatu i nie zależy od wieku poznającego, przekazywanego materiału; zależy od umiejętności wychowawcy i sposobu przekazu. Rola wychowawcy jest tym większa im większy jest materiał

• Pojemność- możliwości mózgu do przyswajania.

Ad.6 Systematyczność- kształtowanie osobowości wychowawczej i wspieranie go w rozwoju jest skuteczniejsze im bardziej systemowy charakter zarówno w aspekcie treściowym jak i czasowym ma wiedza i sposób postępowania wychowanka; 2 aspekty

• Treściowy - systematyczność

• Czasowy - systematyczność - nie zarzucać oporem wiedzy w dalszym momencie

Ad.7 Trwałość - kształtowanie osobowości wychowawczych i wspieranie go w rozwoju jest skuteczniejsze im w szerszym zakresie w działalność wychowawczą i uczenie się wychowanka połączone są specyficzne czynności myślowo - pojęciowe regulujące czas, kolejność i sposób wiązania tego, co nowe w poprzednim doświadczeniem jednostki.

Trwałość pamięci zwiększa:

1. Nastawienie wychowanka

2. Wielokrotność działania bodźca

3. Rozkład materiału/ informacji

Sposoby powtarzania:

• Orientacyjne - rozumienie się

• Gruntujące - zadanie: kontrola czy to, co spostrzegaliśmy, jako najważniejsze właśnie takie jest, czy powiązania między elementami są zrozumiałe

• Uzupełniające - rozbudujemy grupy treściowe włańczając elementy szczegółowe czasami stosujemy skróty

• Porządkująca- dopracowujemy pełną strukturę treściową, precyzujemy uchwycone powiązania, kontrolujemy kolejność i układ stosunków tej struktury

• Utrwalająca - cel: umocnienia wypracowujący struktury przez aktywny przegląd jedno lub wielokrotny całego materiału.

Ad.8 Zespołowość - kształtowanie osobowości wychowanka i wspieranie go w rozwoju jest skuteczniejsze im w większym stopniu wychowankowie i wychowawcy tworzą dominujący zespół powiązany wzajemnym zaufaniem i zrozumieniem oraz przekonaniem o obustronnej odpowiedzialności za wzajemne relacje.

Ad.9 Indywidualizacja- kształtowanie osobowości wychowanka i wspieranie go w rozwoju jest skuteczniejsze im w większym stopniu dostarczane jest do indywidualnych możliwości wychowanków im większym stopniu uwzględnia się jednostkowe struktury ich osobowości.

Grupy rówieśnicze:

Grupa społeczna F. Znaniecki - zrzeszenie ludzi, które w ich świadomości stanowi odrębną całość.

H.C Sherif - osoby pozostające względem siebie w bardziej lub mniej określonych pozycjach i rolach osoby, które posiadają własny system wartości i norm regulujących zachowania członków w sprawach ważnych dla grupy.

Grupy nieformalne- paczki, bandy, gangi

Grupy formalne:

Podział ze względu na podstawowe więzi grupowe:

• Rodzinna

• Sąsiedzka

• Polityczna

• Zabawowa

Podział ze względu na zróżnicowanie ról i pozycji w grupie:

• Grupa mało zróżnicowana- paczki

• Grupa bardzo zróżnicowana- gangi

Geneza:

1. Spotkanie

2. Więź

Wspólny cel grupowy silnie spaja grupę.

Zjawiska w grupie:

• Normy

• Przywództwo

• Atmosfera

• Struktura

• Swoistość

Struktura- układ ról, pozycji w grupie, określa zależności między członkami, socjometryczna, władzy, awansu, komunikowania się:

• Jednokierunkowe

• Dwukierunkowe

• Dwukierunkowe z możliwością porozumiewania się ze sobą osób będących najbliżej siebie

• Paczka- każdy z każdym

Pozycja członków w grupie wpływa na:

• Dostęp do środków ułatwiających rozwiązywanie w grupach problemów

• Zakres kontroli nad członkami grupy

• Znaczenie lub poważanie w grupie

• Stopień, z jakim członkowie grupy solidaryzują się bądź identyfikują z grupą.

Warunki powstania grupy:

- muszą się spotkać

- muszą robić coś w tej grupie

Grupa wpływa na:

*rozwój osobowości

*rozszerzanie doświadczeń na podłożu zaspakajania potrzeb i zainteresowań jednostki niezrealizowanych w kontaktach z dorosłymi.

Normy- ogólnie podzielone wyobrażenia jak powinniśmy się zachowywać w grupie, aby zyskać powszechne zaufanie oraz jak nienależny zachowywać się, aby uniknąć krytyki i dezaprobaty.

Normy grupy:

1. Siła ( presja oddziaływanie) na zachowania się członków grupy

2. Zróżnicowany charakter przestrzegania norm

3. Spoistość- powinna być spójna; silne poczucie przynależności do grupy i odrębności od innych grup.

4. Wzajemna życzliwość i serdeczność może oznaczać wspólne dążenie wszystkich członków grupy do osiągnięcia celu i ponoszenia odpowiedzialności za to, co dzieje się w grupie, może być atrakcyjnością grupy dla członków, gotowość do obrony przed zagrożeniem lub atakiem z zewnątrz.

Muszyński:

• Serdeczność i życzliwość do innych członków grupy

• Stawanie w obronie swych kolegów lub całej grupy

• Wspólne planowanie działań i wspólna realizacja

• Wspólne normy postępowania

Czynniki, które zwiększają spoistość:

1. Zaspakajanie przez grupę potrzeb jej członków zwłaszcza potrzebę akceptacji uznania, bezpieczeństwa oraz afiliacji (przynależności do grupy)

2. Panujące miedzy poszczególnymi członkami grupy na współpracy i współdziałaniu w stosunkach w grupie

3. Zagrożenia z zewnątrz

4. Wspólny język, w którym posługują się członkowie grupy

5. Podobny sposób myślenia

6. Wspólne rozwiązywanie problemów

7. Wspólne cele

8. Częste kontakty towarzyskie

9. Organizuje życie, pracę polegającą na wyznaczaniu odpowiedzialności każdemu członkowi grupy za osiągnięcie w grupie, jako całość

10. Niektóre zdarzenia mające miejsce poza grupą, ale bezpośrednio dotyczące ich członków.

Czynniki zmniejszające spójność:

• Sytuacje nie mają potrzeb bezpieczeństwa i akceptacji

• Przykre doświadczenia w grupie

• Różnicowanie poglądów w poszczególnej grupie

• Zbyt dużą dominację innych uczestników

• Tłumienie inicjatywy poszczególnych członków grupy

Co wpływa na złe kształtowanie postaw rodzicielskich:

-nie właściwe wzorce

- praca

-stres

-przerastane sytuacje

- dziecko urodzi się chore

- czasami sam okres ciąży

-Osoby trzecie np.: babcia

1. Zasada akceptacji

2. Zasada życzliwego zrozumienia

3. Zasada wzajemnego zaufania i dyskrecji

4. Zasada uczestnictwa

5. Zasada indywidualizacji

6. Zasada samouświadomienia

Sposoby oddziaływań negatywnych:

1. Praca na przekształcanie negatywnych oddziaływań na wzmocnienia i rozwijanie istniejących właściwych postaw rodzicielskich

2. Należy skupić się na rozwijaniu i kształtowaniu tych postaw właściwych, które szczególnie są zagrożone obok nich postaw niewłaściwych

3. Równocześnie należy podtrzymywać rodziców w ich roli rodzicielskiej

4. Praca nad zmianą postaw negatywnych powinna obejmować postawy obojga rodziców

5. Przy występowaniu negatywnych postaw rodziców u obojga rodziców ważne jest, które z rodziców może stanowić dla dziecka w danej sytuacji a jednocześnie, czyje postawy są bardziej podatne na zmiany. Rola postaw tego rodzica, którego kontakt z dzieckiem jest mniej zaburzony

6. Stopniowemu i dłużej trwającemu oddziaływaniu powinno być poddawane; to z rodziców, którego kontakt z dzieckiem jest bardziej zaburzony.

---