NOWOCZESNE METODY OBRAZOWANIA W OKULISTYCE Z WYKORZYSTANIEM OPTYCZNEGO SKANINGU LASEROWEGO
Lek. Anna Wójciak
Rozwój techniki doprowadził do powstania nowych urządzeń umożliwiających wizualizację struktur oka. Skaning laserowy polega na prześwietlaniu wiązką laserową wybranych struktur gałki ocznej. Kontakt z tkankami oka powoduje zmianę właściwości promieniowania. Promieniowanie laserowe ogniskuje się na siatkówce i, powracając, ulega detekcji. Sygnał z detektora podlega obróbce komputerowej dzięki czemu możliwe jest uzyskanie obrazu badanych struktur gałki ocznej.
HRT ( Heidelberg Retina Tomograph )
to system konfokalnego skaningu laserowego mającego na celu uzyskanie i analizę trójwymiarowego obrazu odcinka tylnego gałki ocznej. Otrzymywane dane służą do oceny ilościowej topografii siatkówki oraz monitoringu zmian powstających w siatkówce. Najczęstszym klinicznym zastosowaniem aparatu HRT jest ocena topografii nerwu II w diagnostyce jaskry. Urządzenie może być także pomocne w wykrywaniu otworów plamkowych, obrzęku plamki, małych guzów tylnego bieguna, centralnej surowiczej choroidopatii.
Dodatkowym zastosowaniem aparatu HRT II zaopatrzonego w dodatkową przystawkę ( tzw. Rostock Cornea Module ) jest badanie przedniego odcinka gałki ocznej
Obraz topograficzny zawiera komplet informacji na temat kształtu powierzchni siatkówki i jest używany do jej oceny ilościowej. Niezwykle istotna klinicznie jest możliwość analizy stereometrycznej z uwzględnieniem pomiaru głębokości w obrębie siatkówki i towarzyszących jej strukturach. Aparat HRT II zaopatrzony jest w laser diodowy o długości fali 670 nm. Trójwymiarowy obraz jest generowany jako seria od 16 do 64 kolejnych równooddalonych ( 1/16 mm) dwuwymiarowych obrazów.
Każdy z dwuwymiarowych obrazów składa się z 384 x 384 elementów. Rozmiar obrazowanego pola wynosi 15 x 15 stopni.
Pseudotrójwymiarowy obraz głowy nerwu wzrokowego uzyskany po nałożeniu na siebie trzech skanów
Dokładność pomiaru w każdym punkcie wynosi około 20 mikrometrów ( 0.02mm ). W normalnych warunkach nie ma potrzeby rozszerzania źrenicy do badania aparatem HRT.
Badanie HRT generuje długą listę parametrów stereometrycznych, lecz najbardziej użyteczne do oceny progresji zmian jaskrowych są : obszar i objętość pierścienia neuroretinalnego oraz średnia grubość włókien nerwowych.
Do porównania otrzymywanych wartości z normatywną bazą danych służy tzw. analiza regresji Moorfields , zapewniająca oprócz numerycznego, także graficzne przedstawienie otrzymanych danych.
Graficzna i numeryczna analiza głowy tarczy nerwu II ( prawidłowa )
w badaniu HRT
GDx ( Analizator Włókien Nerwowych )
to skaningowy polarymetr laserowy. Wiązka długości fali 780 nm skanuje obszar siatkówki 15 x 15 stopni przez około 1s tworząc mapę obrazującą grubość włókien nerwowych , zwłaszcza okolicy otaczającej głowę nerwu wzrokowego. Uzyskanie obrazu opiera się na zmianie polaryzacji strumienia światła ; polaryzacji, która zmienia się jako funkcja grubości włókien nerwowych siatkówki w każdym jej punkcie. Otrzymany obraz to kodowana kolorowa mapa grubości warstwy włókien nerwowych.
Przykład symulacji progresji: od normy ( strona lewa ) do znacznego uszkodzenia jaskrowego ( strona prawa )
GDx zaopatrzony jest w kompensator rogówkowy eliminujący polaryzację przedniego odcinka. Urządzenie to, oprócz pomiaru aktualnej grubości włókien nerwowych zapewnia także analizę statystyczną, która wskazuje na poziom uszkodzenia każdego miejsca siatkówki. Powtarzalność badania umożliwia ocenę progresji choroby. W normalnych warunkach nie ma potrzeby rozszerzania źrenicy do badania aparatem GDx.
Przykład mapowania oka jaskrowego :
A. Pole widzenia z zaznaczonym uszkodzeniem jaskrowym w sektorze dolnym
B. Tarcza nerwu II w badaniu GDx dużym zagłębieniem jaskrowym.
C. Mapowanie GDx ukazujące warstwę włókien nerwowych w każdym sektorze.
D. Analiza statystyczna wskazująca na znaczne uszkodzenie jaskrowe.
E. Analiza statystyczna uszkodzenia w porównaniu z wartościami prawidłowymi.
OCT ( Optical Coherence Tomography )
Optyczna koherentna tomografia to jedna z najnowszych metod obrazowania struktur gałki ocznej z zastosowaniem skaningu laserowego. Urządzenie to umożliwia analizę rogówki, ciała szklistego, siatkówki oraz ocenę tarczy nerwu wzrokowego. Wykorzystana jest tu wiązka światła o długości fali 850 nm. Wiązka tego zakresu ma zdolność przechodzenia przez nabłonek barwnikowy, co umożliwia wizualizację struktur naczyniówki. Typowy skan powstaje w ciągu 2,5 s i składa się z nałożonych na siebie 100 podłużnych obrazów. Możliwe jest także wykonanie skanów liniowych i kołowych. Uzyskany obraz składa się z tablicy 500 x 500 punktów o rozdzielczości 10 -20 mikrometrów ( 0.01 - 0.02 mm).Przekroje tomograficzne siatkówki przedstawione są w postaci kolorowych map, w których różne kolory odpowiadają warstwom o różnym odbiciu i rozproszeniu światła.
OCT jest wykorzystywany do oceny siatkówki ze szczególnym uwzględnieniem plamki.
Umożliwia ocenę zmian grubości siatkówki związaną z degeneracją starczą,
makulopatią cukrzycową, stanami po zakrzepie żyły środkowej siatkówki; ocenę odwarstwień i ubytków nabłonka barwnikowego oraz różnicowanie otworów plamkowych.
Istnieje także możliwość oceny zmian barwnikowych, guzów, chorób zapalnych siatkówki, oceny ciała szklistego w strefie przysiatkówkowej oraz, wspomniana wyżej, wizualizacja struktur naczyniówki.
Do wczesnej diagnostyki i monitorowania jaskry służy ocena zagłębienia tarczy nerwu wzrokowego grubości warstwy włókien nerwowych także możliwa dzięki OCT.
Do badania tylnego odcinka gałki ocznej w badaniu OCT konieczna jest szerokość źrenicy nie mniejsza niż 5 mm.
Wyszukiwarka