424


NAUCZANIE: dostarczanie informacji tak by była ona zrozumiała , pomoc w jej przetwarzaniu i określenie względnie trwałych zmian w uczniu .

WG CZABAŃSKI - (w ujęciu pedagogicznym) - nauczanie to zarówno czynności podejmowane przez nauczyciela, ale i proces, którego celem jest zmiana zachowania się ucznia w rezultacie współdziałania nauczyciela

UCZENIE SIĘ: - jest to odbieranie informacji , jej przetwarzanie i wywoływanie względnie trwałych zmian w zakresie wiadomości i umiejętności ( przetwarzanie - dopasowywanie informacji do już znanych )

WG GALLOWAYA - (w ujęciu pedagogicznym) - uczenie się to względnie trwała zmiana w tendencji do zachowywania się w pewien sposób, która to zmiana jest wynikiem ćwiczenia połączonego ze wzmocnieniem.

WERTHEIMER - UCZENIE SIĘ CAŁOŚCIOWE

„Całość to więcej niż suma jej części.” Wyrażał pogląd, że rozkładanie całego doznania moralnego na części niszczy jego całościowy charakter. Twierdził, że badanie wyizolowanych części, jednostek zachowania nie jest równoznaczne z badaniem całości danego doświadczenia czy doznania. Jego podejście do uczenia się zyskało miano „psychologii postaci”, a później „poznawczej teorii Pola”, co odnosiło się do współdziałania wielu sił na zachowanie jednostki w każdym momencie.

INTELIGENCJA RUCHOWA - możliwość efektywnego wykonywania nowego ruchu na bazie posiadanych doświadczeń; duży zasób umiejętności ruchowych i zdolność wykorzystywania go dla rozwiązywania zadań ruchowych.

THORNDIKE (prawo efektu)

PRAWO EFEKTU - Reakcje wzmacniane zostają wyuczone, a reakcje nie wzmacniane ulegają wygaszeniu. Reakcje karane zostają tłumione, zaś organizm unika kary lub ucieka przed nią.

PRAWO ĆWICZENIA - samo ćwiczenie nie ma korzystnego wpływu na związek reakcja-bodziec, jedynie nagradzane ćwiczenie wywołuje uczenie się.

ZASADA PRZYNALEŻNOŚCI - niektóre rzeczy są łatwiejsze do powiązania z innymi z powodu wspólnej przynależności, łatwiej jest wiązać rzeczy gdy są one spostrzegane jako przynależne do siebie

Wzmocnienia(pokarm) utrwalają związki bodziec- reakcja, a kary osłabiają je. Wzmocnienie jest niezbędne do uczenia się

Przeprowadził eksperyment na kotach. Umieścił w skrzynce problemowej kota. Pokarm znajdował się na zewnątrz. Gdy kot trafił na mechanizm otwierający, drzwiczki otwierały się, kot mógł wyjść i zjeść pokarm.

Proces uczenia się badany przez Thorndikea jest nazywany warunkowaniem instrumentalnym. Osobnik uczy się reakcji na sytuację bodźcową, bodźcem jest skrzynia problemowa, a reakcja właściwe działanie otwierające. W uczeniu się występuje zjawisko nabywania, wprawy, wygasania i spontanicznego odnawiania się. W warunkowaniu instrumentalnym reakcja jest wykonywana w celu uzyskania wzmocnienia, jakim jest ucieczka i pokarm. Uzyskanie wzmocnienia jest uwarunkowane wykonaniem reakcji.

I PRAWO YORKESA DODSONA dotyczące optymalnego poziomu motywacji- skuteczne motywowanie nie powinno być ani zbyt silne, ani zbyt słabe. Najskuteczniejszy jest optymalny poziom motywacji. W miarę wzrostu motywacji sprawność działania wzrasta do pewnego poziomu, a następnie zaczyna spadać.

II PRAWO YORKESA DODSONA wskazujące na relacje miedzy siła motywowania a trudnością zadania - Optymalny poziom motywacji może być niski przy zadaniach trudniejszych, natomiast wyższy przy zadaniach trudniejszych. Wskazuje na relację między siłą motywowania i trudnością zadania.

SYNTAKSA MODELU NAUCZANIA BEZPOŚREDNIEGO WG ARENDSA

Arends próbuje ująć nauczanie bezpośrednie w przykładowy tok lekcyjny.

I FAZA - Podawanie celów i wywołanie nastawienia. - Nauczyciel omawia cele lekcji, dostarcza informacji wstępnych, wyjaśnia dlaczego lekcja będzie ważna. Wywołuje gotowość uczniów do nauki. - Nauczyciel motywuje uczniów do osiągnięcia celu.

II FAZA - Pokaz wiedzy i umiejętności. - Nauczyciel demonstruje w poprawnej postaci umiejętności lub podaje, tworzące łańcuch, małe porcje wiadomości. - Bliższe zaznajomienie z celem w formie demonstracji, pokazu przez nauczyciela.

III FAZA - Ćwiczenia pod kierunkiem nauczyciela. - Nauczyciel ustala dokładną strukturę początkowych ćwiczeń. - Uczniowie próbują wykonać zadanie (rozpoznanie bodźca i wybór reakcji).

IV FAZA - Sprawdzenie opanowania umiejętności i wiadomości. - Nauczyciel kontroluje prawidłowość wykonania czynności i dostarcza informacji zwrotnych. - Nauczyciel stosuje różnego rodzaju wzmocnienia, służące kontroli i bieżącej regulacji.

V FAZA - Rozbudowanie ćwiczenia: transfer. - Nauczyciel ustala warunki rozbudowanych ćwiczeń; zwraca uwagę na przeniesienie (transfer) umiejętności na bardziej złożone sytuacje. - Próby wykonania czynności w różnych sytuacjach otoczenia (utrwalanie i transfer).

SYNTAKSA UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA:

  1. Pojawienie się zarysu problemu formułowanego przez nauczyciela bądź uczniów lub przy udziale uczniów.

  2. Organizowanie się uczniów w małe grupy i dyskusje nad uściślaniem problemu.

  3. W grupach - praktyczne próby formułowania szczegółowych elementów problemu.

  4. Dyskusje w grupach i wymiana spostrzeżeń.

  5. Opracowanie - w grupach - projektów optymalnego rozwiązania problemu.

  6. Dyskusja między grupami i weryfikacja projektów przez praktyczne próby przezwyciężania problemu.

  7. Wybór rozwiązania optymalnego (przy współpracy z nauczycielem).

  8. Sprawdzenie poprawności rozwiązania przez porównanie sytuacji podobnych w sporcie i życiu codziennym (transfer niespecyficzny).

Pojęcie (def.) - termin dotyczy sposobu zorganizowania wiedzy i doświadczenia w kategorie, których elementy mają wspólny atrybut (np. trójkąt, chart, światłolecznictwo)

KATEGORIE POJĘĆ:

KONIUNKCYJNE - są sumą i są takie same w przypadku każdego przedmiotu należącego do danej klasy; cechy istotne pojęcia są zawsze takie same w przypadku każdego przedmiotu należącego do danej klasy; np. wyspa - jest to część lądu otoczona wodą ze wszystkich stron (stała reguła strukturująca).

DYSJUNKCYJNE - są szersze, bardziej elastyczne, dopuszczają alternatywne zestawy cech; np. rzeczownik - może to być osoba, miejsce, rzecz, ale nie wszystko na raz (zmienny zestaw atrybutów).

STOSUNKOWE - o zaliczeniu pojęcia do jakiejś klasy decyduje stosunek do innych pojęć; aby mówić o pojęciu stosunkowym należy znać inne (dodatkowe) pojęcie oraz stosunek między tymi pojęciami; np. pojęcie czasu i przestrzeni, tydzień (pojęcie) - część (stosunek) miesiąca (pojęcie), (reguła strukturująca zależy od reakcji z innymi pojęciami).

KONKRETNE:

- są to pojęcia ukształtowane na drodze obserwacji

- są to pojęcia, które możemy wyjaśnić wskazując je palcem

- posiadają pewne cechy klas przedmiotów, tj. wielkość, waga, kolor, kształt

- parametrami pojęć konkretnych są zazwyczaj fizyczne atrybuty przedmiotów, których uczniowie mogą doświadczyć wprost, np. chłopiec ma dwie nogi a pies cztery; pies ma ogon, a chłopiec go nie ma.

ABSTRAKCYJNE:

- są to pojęcia, których nie można wskazać lub doświadczyć wprost

- są to pojęcia, które na ogół nie są bezpośrednio dostępne naszym zmysłom, dlatego wymagają definicji słownej; np. ten mały chłopiec lubi swojego psa, pies jest głodny.

CECHY POJĘĆ:

ISTOTNE - są potrzebne do rozróżniania jednych pojęć od drugich; jest to różnicowanie pojęć z tych samych klas; np. trójkąt równoboczny posiada cechy istotne dla siebie (równe boki i kąty) oraz cechy istotne dla danej klasy.

NIEISTOTNE - niedefinicyjne, pewne cechy występujące w niektórych ale nie we wszystkich obiektach z danej klasy; np. cecha istotna trójkąta równobocznego - każdy jego bok musi być równy, cecha nieistotna - powierzchnia trójkąta.

PRZYKŁAD - fakt mający służyć za ilustracją, dowód poparcia czegoś; pojęcie należące do danej klasy.

NIEPRZYKŁAD - zaprzeczenie przykładu, pojęcie nie należące do danej klasy.

KONTEKST SPOŁECZNY - pojęcia o zmiennych cechach istotnych w zależności od kontekstu społecznego i środowiska kulturowego; np. trójkąt - kontekst społeczny zawsze taki sam; ciotka - krewna lub osoba opiekująca się dzieckiem.

???WIEDZA KONCEPTUALNA - zdolność ucznia do zdefiniowania pojęcia wg pewnych kryteriów i rozpoznania stosunków w jakich pozostaje z innymi pojęciami.

???WIEDZA PROCEDURALNA - zdolność wykorzystania pojęcia do dokonywania rozróżnień; porównanie pojęcia z innymi podobnymi pojęciami, ale odmiennymi; wymaga to posługiwania się cechami definicyjnymi (istotnymi) w celu porównania danego pojęcia z innymi pojęciami, ale odmiennymi i przeciwstawienia im sobie.

FUNKCJE KSZTAŁCENIA WG BLOOMA

Wymień taksonomię celów kształcenia (sfera poznawcza) wg Blooma.

Taksonomia BLOOMA wyodrębnia 6 poziomów, na których dokonują się odrębne procesy poznawcze. Są to: wiedza, rozumienie, zastosowanie, analiza, synteza, ocenianie

SFERA POZNAWCZA (BLOOM)

- Recepcja

- Reagowanie

- Wartościowanie

- Organizowanie

- Charakteryzowanie

WIADOMOŚCI- uczeń potrafi przypomnieć, zdefiniować, rozpoznać lub wskazać szczegółowe wiadomości prezentowane podczas nauczania.

ROZUMIENIE- uczeń potrafi zademonstrować zrozumienie wiadomości, tłumacząc je z jednej formy na drugą lub rozpoznając je w zmienionej formie.

ZASTOSOWANIE- uczeń potrafi posłużyć się wiadomościami w celu wykonania określonych czynności.

ANALIZA- uczeń potrafi rozłożyć materiał na części składowe i określić związki między nimi.

SYNTEZA- uczeń potrafi zebrać w całość wiadomości z różnych źródeł i wytworzyć oryginalny produkt własnego myślenia.

OCENA - uczeń potrafi zastosować kryteria do oceny wartości czegoś.

ZDOLNOŚCI MOTORYCZNE WPŁYWAJĄCE NA PRZEBIEG PSYCHOMOTORYCZNEGO KSZTAŁCENIA:

+SIŁA - zdolność człowieka do pokonywania oporów.

+WYTRZYMAŁOŚĆ - zdolność wyzwalania siły w dłuższych jednostkach czasu.

+SZYBKOŚĆ - zdolność do szybkiej reakcji na bodziec, zdolność do szybkich ruchów, zdolność lokomocji.

- zdolność do szybkiej reakcji na bodziec - jest możliwością szybkościową człowieka, uwarunkowana genetycznie (np. reagowanie na cios przeciwnika w sportach walki)

- zdolność do szybkich ruchów - określa możliwości organizmu w zakresie przemieszczania całego ciała lub jego części w przestrzeni w jak najkrótszym czasie, zasadniczymi elementami są tutaj podłoże energetyczne i szybkość skurczu mięśnia (np. skoki, rzuty)

- zdolność do szybkiej lokomocji - podlega uczeniu się i wpływom środowiskowym, zależy od siły i techniki ruchu (np. u pływaka pokonywanie oporów wody).

KOORDYNACJA RUCHÓW - to przyporządkowanie ruchów określonemu celowi; to takie uporządkowanie ruchów, które umożliwi wykonanie motorycznego zadania, cechy koordynacyjne pozwalają ujawnić się potencjalnym możliwościom w konkretnym sportowym działaniu, koordynacje można nazywać inteligencją ruchową.

KOORDYNACJA WG MEINELA I SCHNABLA

ZDOLNOŚĆ STEROWANIA RUCHAMI - jest to możliwość związana z tworzeniem umysłowym programów działania; podstawą zdolności sterowania ruchami jest sprawny system decyzyjny, a więc centralny i obwodowy system nerwowy; jest to tworzenie umysłowego programu działania.

ZDOLNOŚĆ PRZESTAWIANIA I DOSTOSOWANIA DO ZMIENNYCH WARUNKÓW OTOCZENIA - przystosowanie ruchowe do zmieniających się warunków; wymaga względnie szybkiego przejścia od jednego programu umysłowego czynności do drugiego; wyróżniamy trzy stopnie zdolności regulacji ruchów:

- przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji

- przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji pod presja czasu

- przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji pod presją zachowań przeciwnika.

ZDOLNOŚĆ UCZENIA SIĘ MOTORYCZNEGO - zdolność do uczenia się nowych czynności ruchowych; pojętność ruchowa; zdolność do koordynowania ruchów zgodnie z nieznanym dotąd zadaniem; w uczeniu się ważna jest sprawność centralnego układu nerwowego, pamięć, szybkość przyswajania, dokładność i trwałość zapamiętywania.

DEFINICJE KOORDYNACJI WG HIRTZA:

RÓWNOWAGA - utrzymanie pozycji ciała (równowaga statyczna) oraz zachowanie lub odzyskanie tego stanu (równowaga dynamiczna) w czasie czynności ruchowej albo po jej wykonaniu.

RYTMIZACJA - poczucie rytmu, zdolność odtwarzania rytmu, dobór właściwego tempa dla realizacji zadania sportowego; to koordynacja ruchów w czasie; to podstawowa predyspozycja do wykonania ruchu zgodnie z zamierzeniem i realizacją danego zadania.

ORIENTACJA W PRZESTRZENI - szybkość lokalizacji własnego miejsca; umiejętność i kontrola ułożenia swojego ciała w przestrzeni względem parametrów.

RÓŻNICOWANIE NAPIĘĆ MIĘŚNIOWYCH - to zdolność do odpowiedniego napinania i rozluźniania mięśni w danej sytuacji; ekonomizacja ruchów, czyli używanie do czynności ruchowej tylko tych mięśni i z taką siłą, które są konieczne do wykonania czynności; umiejętność wykonania precyzyjnych ruchów kształtowana przez doświadczenia.

SZYBKOŚĆ REAKCJI - to predyspozycja do błyskawicznej reakcji na bodziec.

WZMOCNIENIE - czyli czynności mające na ceku reguły mające na celu nasilenie lub zwiększenie częstości reakcji. Nieprzemyślane stosowanie wzmocnień może doprowadzić do skutków niezgodnych z zamierzonymi.

WZMOCNIENIE NEGATYWNE - kara - Procedura warunkowania instrumentalnego, w której czyni się bodziec awersyjny zależnym od unikania jakiejś reakcji. Wzmocnień negatywnych raczej nie stosuje się w procesie nauczania w sensie „kary”, lecz raczej jako „brak nagrody”, który uczący odczuwa jako wzmocnienie negatywne.

WZMOCNIENIE POZYTYWNE - nagroda - Procedura warunkowania instrumentalnego, w której pożądany bodziec jest czyniony zależnym od reakcji. Bodźce mające właściwości wzmocnień pozytywnych: słowa i zdania, mimika i gesty, bliskość i dotyk, czynności i przywileje, rzeczy, jedzenie, sukces.

ZNACZENIE WZMOCNIEŃ W UCZENIU SIĘ I NAUCZANIU:

- reakcje wzmacniane zostają wyuczone, podczas gdy reakcje nie wzmacniane ulegają wygaśnięciu

- reakcje karane zostają stłumione, zaś organizm unika kary lub ucieka przed nią.

PROCESY ZACHODZĄCE W TRAKCIE WARUNKOWANIA SPRAWCZEGO - PRAWA WZMOCNIEŃ:

OBECNIE: = W PRZYSZŁOŚCI:

* reakcja wykonana + wzmocnienie = reakcja wzmocniona

* reakcja wykonana + brak wzmocnienia = reakcja osłabiona

* reakcja wykonana + kara = reakcja stłumiona.

RODZAJE WZMOCNIENIA????????????//

ETAPY PROCESU NAUCZANIA CZYNNOŚCI STANDARDOWYCH:

ETAP 1 - ANTYCYPACJI CELU- sformowanie celu, ocena moliwosci osiągnięcia celu,

ETAP 2 - WSTĘPNEJ ORIENTACJI- sytuacja fizyczna, spoleczna, osobista- czynniki sytuacyjne w duzej mierze maja wpływ na skuteczność uczenia sie

ETAP 3 - UMYSŁOWEGO PROGRAMOWANIA- uczen najpierw wyobraza sobie czynność ruchowa, nauczyciel wykorzystuje takie informacje jak: informacja slowna, obrazowa i kinestetyczna

ETAP 4 - PRAKTYCZNEGO DZIAŁANIA- uczen wykorzystuje czynności w praktyce

ETAP 5- KONTROLI I OCENY WYNIKOW- jest to koncowa ocena procesu dydaktycznego

CZYNNOŚĆ STANDARDOWA:

- czynności powszechnie znane, które pozwalają nam w najlepszy sposób wykonać określone zadanie motoryczne

- czynności przemyślane, przeważnie złożone, opracowane w wyniku osobistych doświadczeń

- aktualnie znane i uznane rozwiązania skomplikowanych zadań ruchowych

- gotowe odpowiedzi na sportowe zadania; „Jak pływać najszybciej? Kraulem”.

SYTUACJA TRUDNA:

- to sytuacja nowa, w której osiągnięcie wyniku możliwe jest przy zmianie dotychczasowej struktury czynności

- to pewne okoliczności stawiające podmiotowi nagłe i niecodzienne wymagania

- to układ warunków nie sprzyjających wykonaniu czynności

- to pewne okoliczności lub sytuacje zewnętrzne stanowiące organizmowi nagłe i niecodzienne wymagania; zawsze zawiera elementy zagrożenia realizacji i potrzeb jednostki lub stanowi czynniki zakłócające tok czynności

- charakteryzuje się brakiem wzajemnego dostosowania potrzeb, warunków i czynności; sytuacja w której naruszona zostaje równowaga elementów podstawowych; osiągnięcie wyniku możliwe jest tylko przy zmianie normalnej struktury czynności

KATEGORIE SYTUACJI TRUDNEJ:

Przeciążenie - to uczucie niemożności. Wyobrażenie, że cel jest nie osiągalny, znacznie przerastający dotychczasowe pozytywne doświadczenia. Uczeń czuje się przeciążony, jeśli nauczyciel stawia mu zadania, którym- w przekonaniu ucznia-nie jest on w stanie podołać. Cel dla uczącego staje się odległy, nierealny.

Zagrożenie - to przeczucie utraty ważnych wartości, jak np. zdrowia i życia. Pojawia się najczęściej jako strach przed pierwszą próbą, np. skok do wody, zjazd na nartach itp. Występuje przy uczuciu zagrożenia lęk sytuacyjny uniemożliwia niekiedy realizację celu i zatrzymuje proces motorycznego uczenia się na etapie wyobrażeń. Zagrożenie bywa odczuwane niekiedy tak silnie, że uczeń nie podejmuje jakichkolwiek prób realizacji zadania i wykonania czynności, nawet w sposób uproszczony i prymitywny.

Deprywacja - to uczucie osamotnienia, izolacji. Stany deprywacji obserwuje się u kosmonautów samotnie lecących w przestrzeni kosmicznej czy też u żeglarzy-samotników w dalekich rejsach. Sytuacja, w której w otoczeniu brak podstawowych elementów, potrzebnych do normalnego funkcjonowania organizmu, np. tlenu, brak kontaktu z ludźmi.

Utrudnienia - sytuacje, w których przy normalnych warunkach zachodzą zmiany szczegółów, np. utrudnienia w przepisach, zakazy, braki w dopływie informacji itp.

Konflikt - sytuacja, gdy człowiek znajduje się w polu działania sił przeciwstawnych. Mogą to być zarówno siły fizyczne, jak i sprzeczne naciski społeczne lub moralne.

DYDAKTYKA - to termin pochodzenia greckiego (didasco - uczę, nauczam, didasskolos - nauczyciel),współcześnie - dziedzina nauki o nauczaniu i uczeniu się.

PODZIAŁ:

DYDAKYKA OGÓLNA - zajmuje się 3 podstawowymi sferami kształcenia (zajmuje się wszystkimi sferami kształcenia): psychomotoryczna (ruchową) - ręka- poznawczą (umysłową) - głowa- sferą emocjonalną (uczuciową) - serce.

DYDAKTYKA SZCZEGÓŁOWA -jest teorią nauczania wybranych dziedzin wiedzy, zajmuje się określonym zakresem kształcenia np. dydaktyka wychowania fizycznego - kształceniem psychomotorycznym człowieka, a dydaktyka języków obcych kształceniem z zakresie różnych obcych języków.

DYDAKTYKA PRZEDMIOTOWA - jest bardziej szczegółowa od dydaktyki szczegółowej, zakres wiedzy zamyka się w jednym przedmiocie szkolnym lub jego części, czyli metodyki np. nauczania narciarstwa czy nauczania gry w tenisa.

RODZAJE NIEPOPRAWNOŚCI CZYNNOŚCI RUCHOWEJ:

BŁĄD - powstaje wówczas, kiedy w czynności praktycznej następuje ruch elementarny bądź akt ruchowy, który nie istniał w projekcie umysłowym czynności (wyobrażeniu ruchowym). Błędy pojawiają się na skutek określonego, utrwalonego nawyku realnego lub też w wyniku stanów lękowych. Przyczyną błędów są najczęściej wcześniejsze doświadczenia ruchowe lub czynniki emocjonalne.

NIEDOSTATEK - brak w praktycznie realizowanej czynności pewnych ruchów lub aktów ruchowych, które zawierało wyobrażenie ruchowe.

ODCHYLENIE - takie zachowanie ucznia, w którym nie pojawia się żaden nowy element (błąd), ani nie brakuje w algorytmie ruchów ani jednej sekwencji (niedostatek), lecz sama czynność jest znacznie spowolniona bądź przyspieszona, bądź też czynność ta wykonywana jest obszernymi ruchami czy też ruchami o bardzo małej amplitudzie. Odchylenie od techniki obserwujemy najczęściej u osób odbiegających swą posturą od „postaci wzorcowych”.

SEKWENCJA SENSOMOTORYCZNA - to elementarna konfiguracja czynności ograniczona dwoma miejscami decyzji, między którymi nie podejmuje się żadnej innej decyzji w strukturze systemu sensomotorycznego.

TRANSFER

- ułatwienie (transfer pozytywny) lub utrudnienie (transfer negatywny) w opanowaniu jednej czynności na skutek poprzedniego opanowania innej czynności

- przeniesienie się wprawy z uprzednio opanowanej czynności na uczenie się nowego materiału

- wpływ procesu uczenia się zachodzącego aktualnie na przyszły proces uczenia się oraz na naszą zdolność przechowywania w pamięci tego, czego uczymy się obecnie i czego uczyliśmy się wcześniej.

RODZAJE TRANSFERU

W transferze pozytywnym i negatywnym wyróżniamy:

transfer pionowy - zachodzi w obrębie jednego tematu; np. łyżwiarstwo i narciarstwo

transfer poziomy - zachodzi między tematami pokrewnymi; np. uczeń doskonalący równowagę w czasie jazdy na łyżwach będzie sprawniejszy w różnych sytuacjach wymagających zachowania równowagi

TRANSFER SPECYFICZNY - odnosi się do wspólnych elementów określonej czynności; bywa wyjaśniany tzw. teorią identycznych wspólnych elementów; dotyczy bezpośredniego przenoszenia wybranych elementów z materiału początkowego na testowy; upodobnienie materiałów wpływa na kierunek i siłę przenoszenia wprawy.

- retrospekcyjny - uprzednie doświadczenia, wpływają na to, czego uczeń uczy się teraz

- prospekcyjny - uprzednie doświadczenia, wpływają na to, czego uczeń będzie się uczył w przyszłości.

TRANSFER NIESPECYFICZNY - dotyczy przenoszenia się ogólnych zasad postępowania czy metod; takie przenoszenie jest korzystne, gdy w materiale uprzednio nauczanym i nauczanym aktualnie nie występują wspólne elementy; to transfer poprzez generalizację, zwraca się uwagę na ważność uogólnień tzn. na reguły i reguły nadrzędne wspólne paru sytuacjom uczenia się; jest to zdolność zdobywania wiedzy uprzednio nabytej, umiejętność stosowania tych samych metod czy zasad w różnych zadaniach albo bardziej ogólnie nabyta umiejętność uczenia się; to przede wszystkim motoryczne uczenie się problemowe.

ŚWIADOMIE PLANOWANY TRANSFER - to taki, który został celowo zaplanowany przez nauczyciela wykorzystującego zjawisko transferu dla zadań dydaktycznych.

TRANSFER PRZYPADKOWY - to taki, który zachodzi mimowolnie; np. może okazać się, że jeden z uczniów bardzo szybko uczy się skomplikowanych skoków, dopiero jednak później dowiadujemy się, że od dłuższego czasu ćwiczy na batucie, nauczyciel nie wziął tego pod uwagę.

TRANSFER BILATERALNY - rodzaj transferu o sferze sensomotorycznej; odnoszący się do przenoszenia wprawy na poziomie efektorów. Polega na tym, że czynności, które potrafimy wykonać jedną stroną naszego ciała (np. pisanie prawą ręką) mogą być przeniesione na drugą połowę naszego ciała. Chodzi tu o możliwość wykonania czynności bez uprzedniego doświadczenia. Największy transfer wprawy ma miejsce między kończynami symetrycznymi (z ręki na rękę, z nogi na nogę), mniejszy między kończynami po tej samej stronie ciała, zaś najmniejszy między kończynami po przeciwnych stronach ciała (np. prawa ręka - lewa noga).

STYLE NAUCZYCIELA:

  • NAUCZYCIEL „DYREKTYWNY” - ma tendencję do wykładania, dawania poleceń i krytykowania uczniów.

  • NAUCZYCIEL „NIEDYREKTYWNY”- akceptuje uczucia dzieci, wykorzystuje zachętę, nagradzanie i pomysły dzieci.

Nauczanie standardów - to nauczanie dokładnie określonych czynności . Zadaniem jest wykorzystanie zebranych już wcześniej społecznych doświadczeń . Kto chce pływać szybko , uczyć się będzie tej czynności a zatem pływania kraulem . Kto chce wysoko skakać wzwyż będzie uczyć się standardu ruchów nazywanych flopem . W nauczaniu standardów koncentrujemy się na nauczaniu się określonych czynności ruchowych starając się aby czynności te były wykonane dokładnie , zgodnie ze wzorcem ( standardem ) .

  • nauczanie problemowe różni się od dwóch poprzednich znaczniejszym zaangażowaniem umysłowym nauczyciela i ucznia

  • w nauczaniu bezpośrednim uczący się przystępuje natychmiast do działania . Wchodzi do wody i wykonuje jakieś ruchy , skacze ponad poprzeczką lub też zakłada łyżwy i próbuje na nich biegać . W nauczaniu standardów ruchowych uczeń przed przystąpieniem do działania wysłuchuje instrukcje nauczyciela , tworzy sobie wyobrażenie kreślonej czynności i dopiero potem próbuje realizować je w praktyce . W problemowym uczeniu się i nauczaniu natomiast uczeń najpierw stara się poznać problem . O co tu naprawdę chodzi ? Czy o to , żeby pływać ładniej czy szybciej , czy też o to , żeby przepłynąć bez większego wysiłku jak najdalej ? Za każdym razem jest to inny problem , zatem i inny jest sposób jego rozwiązania ( uczenia się )

  • w nauczaniu bezpośrednim była to prosta reakcja na bodziec , a w nauczaniu standardów - jeden wzorzec do naśladowania . Natomiast w nauczaniu problemowym pojawia się na ogół wiele rozwiązań , z których uczeń powinien wybrać rozwiązanie optymalne

  • w nauczaniu problemowym uczeń znajduje się w sytuacji problemowej w której powinien w miarę samodzielnie znaleźć optymalne rozwiązanie

  • w nauczaniu bezpośrednim do osiągnięcia celu skłaniają ucznia proste potrzeby ( np. nie chcę utonąć , chcę zjechać z góry na nartach bez upadku ) . W nauczaniu standardów ruchowych ważna dla skutecznego uczenia się jest wartość danego standardu i możliwość opanowania tej umiejętności ( kraul jest czynnością którą mogę opanować ) . Natomiast w nauczaniu problemowym niezbędny jest nie tylko optymalny poziom motywacji ale także optymalny poziom aspiracji ( zrobię to , czego dotąd nikt nie zrobił)

  • w nauczaniu problemowym uczeń uczy się nie tylko sposobu rozwiązywania zadania ale przede wszystkim stawiania sobie zadań i formułowania problemu . Jest to bowiem próba wprowadzenia ucznia poza świat odtwarzania i powielania wzorów , w świat twórczy , ciągłych zmian i udoskonaleń . Jest w tej metodzie znacznie więcej uczenia się sposobów postępowania , metod , rozpoznawania określonych zasad niż uczenia się rzeczy i typowych umiejętności . W tej metodzie bardziej niż w innych splata się nauczanie z wychowaniem , nauczanie sposobów postępowania z wychowaniem do sprawnego i samodzielnego myślenia i działania . Jest to zatem nauczanie prowadzące do rozwoju jednostki czyli kształcenie .

RODZAJE KOMUNIKACJI DYDAKTYCZNEJ:

INTRAPERSONALNA - obserwujemy ją w czasie „rozmowy ze sobą”; człowiek jest jednocześnie nadawcą i odbiorcą; np. „mowa wewnętrzna” w rożnych sytuacjach sportowych.

INTERPERSONALNA - role nadawcy i odbiorcy są wyraźnie podzielone, choć bywają alternatywne, gdyż w każdej chwili może dojść do zmiany ról; dzieje się tak najczęściej podczas swobodnej rozmowy, gdy nauczyciel dopuszcza ucznia do głosu.

GRUPOWA - mamy z nią do czynienia, gdy istnieje grupa; występuje wówczas, kiedy jakiś zespół działa wspólnie i próbuje porozumieć się z innym zespołem, np. w czasie gier zespołowych.

KATEGORIALNA - to sposób porozumiewania się np. centrali radio - taxi z taksówkarzami.

MASOWA - np. telewizja; charakterystyczne jest to, że ani nadawcy, ani odbiorcy nie znają się bezpośrednio i nie kontaktują, choć nadawcy pragną w różny sposób zdobyć możliwie dużo informacji o odbiorcach.

STYL KOMUNIKOWANIA - to pewien zespół cech, jak np. dynamika wypowiedzi, gestykulacja, mimika, cechy wokalizujące, które charakteryzują nauczyciela.

NAUCZYCIELSKIE STYLE KOMUNIKOWANIA SIĘ Z UCZNIAMI wg Świętochowskiego:

STYL INSTRUMENTALNY (DEMOKRATYCZNY, ZADANIOWY) - komunikaty skoncentrowane są na przedmowie, a partnerzy obustronnie wymieniają argumenty i dążą do uzgodnienia stanowisk. Styl ten można nazwać zadaniowym, bowiem służy on do rozwiązywania zadań czy problemów. Styl jest demokratyczny. Celem jest dążenie do wspólnego stanowiska obu podmiotów komunikujących się.

STYL EGOCENTRYCZNY (AUTOKRATYCZNY) - przejawia się koncentracja wokół osoby nadawcy, który nie słucha odbiorcy, nie reaguje na jego wypowiedzi, narzuca mu swoje poglądy, sam często ustala moment rozpoczęcia i zakończenia rozmowy. Taki nauczyciel nie dopuszcza ucznia do głosu. Zmniejsza to skuteczność uczenia się.

STYL ALLOCENTRYCZNY (LIBERALNY) - mamy z nim do czynienia, kiedy nadawca łatwo poddaje się sugestiom odbiorcy, chętniej słucha niż mówi i dostosowuje swe wypowiedzi do potrzeb odbiorcy. Styl ten obserwuje się u nauczyciela, który łatwo ulega propozycjom uczniów. Taki styl jako zbyt liberalny nie sprzyja kierowaniu procesem nauczani

PODSTAWOWY MODEL KOMUNIKOWANIA SIĘ

SCHEMAT SYSTEMU KOMUNIKACJI:

Nadawca,( intencja wypowiedzi) zbiór znaków, (kod) sygnał, (nośnik znaków) odbiorca, dekoder, (interpretacja wypowiedzi) - uczen może interpretowac wypowiedzi nauczyciela zgodnie z jego intencja bądź nie.

związki komunikacyjne między nadawcą a odbiorcą. Elementy systemu:

  • nadawcę - którego wypowiedź zawiera określoną intencję

  • zbiór znaków utworzony dla realizacji wypowiedzi odpowiedni do przyjętego języka ( kodu ) - demonstrowanie kolejnych sekwencji ruchem lub słowny opis

  • nośniki znaków ( energetyczne lub materialne ) w formie sygnałów umożliwiających pokonanie czasoprzestrzeni między komunikującym a odbierającym komunikat

  • dekoder - umożliwiający zrozumienie nadchodzących sygnałów i przetworzenie ich w sygnały własne

  • odbiorcę - który zrozumie komunikat i potrafi odpowiednio go interpretować

UCZENIE SIĘ W UJĘCIU KONEKSJONISTYCZNYM (BEHAWIORYZM)

Behawioryści dążyli do rozwinięcia teorii na temat zachowania organizmu bez odwoływania się do tego, co może zachodzić w umyśle tego organizmu. Nie negują istnienia takich procesów jak myśli, uczucia, postawy i zainteresowania, lecz uważali, że maja one charakter subiektywny. Nie można ich obserwować bezpośrednio - trzeba o nich wnioskować, dlatego są trudne do zmierzenia i kontrolowania.

Podejście koneksjonistyczne zmierza do poznania systematycznych zalezności między określonymi bodźcami środowiskowymi a reakcjami organizmu w trakcie procesu uczenia się. Traktuje uczenie się jako polegające na tworzeniu związków czy powiązań między pewnymi bodźcami i reakcjami - asocjacja S - R (bodziec reakcja).

PODEJŚCIE KONEKSJONISTYCZNE - zmierza do poznania systematycznych zależności między określonymi bodźcami środowiskowymi a reakcjami organizmu w trakcie uczenia się; obserwowane zdarzenia bodźcowe prowadzą do zmian w organizmie, które powodują obserwowane reakcje; jeśli podam i powtórzę treści dostępne dla wszystkich to uczniowie to zapamiętają; wielokrotność powtarzania obniża poziom nauczania ze względu na powszechność nauki i dostępność dla każdego, tak aby każdy zapamiętał treści.

PODEJŚCIE POZNAWCZE - bodziec ze środowiska oddziaływuje na organizm w takim sensie, że powoduje zmiany zachodzące na poziomie uczuć, zainteresowań, postaw, wartości, spostrzeżeń, które wywołują zmiany w jego zachowaniu, a zmienione zachowanie przyjmuje się za wskaźnik, że nastąpiło uczenie się; obserwowane zdarzenia bodźcowe powodują obserwowane reakcje; można w tym systemie stosować indywidualizację; im lepiej znamy ucznia tym lepiej jest dobrać bodziec na określoną reakcje.

1. Wymień kryteria sprawnego przekazu słownego.

Semantyka - dotyczy sensu, znaczenia znaków używanych do porozumiewania się, a szczególnie znaczenia słów. (kryterium to będzie spełnione jeżeli uczeń jednoznacznie zrozumie słowa nauczyciela)

Syntaktyka - dotyczy konstruowania informacji werbalnej analogicznie do opisywanej czynności. (kryterium to będzie spełnione gdy budowa zdania czy szeregu zdań zbliżona będzie do struktury czynności ruchowej, tak jak ona powstaje)

Pragmatyka - dotyczy na ogół możliwości do wykonania określonych poleceń słownych. (kryterium to będzie spełnione, gdy opis lub instrukcja słowna będzie możliwa do wykonania w praktyce)

2. Wymień style kierowania w komunikacji dydaktycznej (rodzaje komunikacji).

Styl egocentryczny (autokratyczny) - dominuje nadawca np. nauczyciel mówi nie zwracając uwagi czy uczeń go słucha, lub co do niego mówi.

Styl allocentryczny (liberalny) - osobą dominującą jest odbiorca. Nadawca ulega propozycjom odbiorcy (nie sprzyja kierowaniu procesem nauczania)

Styl instrumentalny (demokratyczny) - równowaga między nadawcą a odbiorcą - uwaga skupiona jest na przedmiocie rozmowy.

3. Formy komunikacji dydaktycznej.

Komunikacja jednokierunkowa (monodyrekcyjna) - wykład

Komunikacja dwukierunkowa (bidyrekcyjna) - zasada sprzężenia zwrotnego -nauczanie- uczenie się.

Komunikacja wielokierunkowa - komunikacja nauczyciela z wieloma uczniami, komunikacja między poszczególnymi uczniami. Nauczyciel jest jednym z wielu źródeł informacji ale najważniejszym.

4. Składowe systemu komunikacji.

Nadawca → zbiór znaków → sygnał →odbiorca

5. Rodzaje komunikacji (systemy komunikacyjne ludzi).

Intrapersonalna - rozmowa z samym sobą

Interpersonalna - między 2 osobami

Grupowa - 2 grupy osób komunikują się ze sobą

Kategorialna - poprzez krótkofalówki (1 os. mówi, 2 os. słucha)

Masowa - radio, telewizja (odbiorca jest anonimowy)

6. Wymień taksonomię celów kształcenia (sfera poznawcza) wg Blooma.

Taksonomia BLOOMA wyodrębnia 6 poziomów, na których dokonują się odrębne procesy poznawcze. Są to: wiedza, rozumienie, zastosowanie, analiza, synteza, ocenianie

7. Wymień taksonomię celów kształcenia ABC Kruszewskiego.

A - zapamiętywanie wiadomości

B - zrozumienie wiadomości

C - stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych i problemowych

8. Zdefiniuj pojęcie uczenia się motorycznego.

Uczenie motoryczne określa się jako zamierzone i niezamierzone zdobywanie i utrwalanie określonych umiejętności ruchowych drogą powtarzania.

To proces zbierania indywidualnych doświadczeń (informacji), którego wynikiem są względnie trwałe zmiany motorycznego zachowania.

9. Zdefiniuj pojęcie uczenia się.

Uczenie się - to proces prowadzący do modyfikacji zachowania jednostki w wyniku jej uprzednich doświadczeń (S. Baley 1965).

Uczenie się jest procesem, w którym dokonują się zmiany względnie trwałe, następujące w wyniku doświadczeń.

10. Zdefiniuj pojęcie nauczania.

Nauczanie - to proces współdziałania nauczyciela z uczniami wspomagający ich uczenie się, którego celem jest spowodowanie korzystnych społecznie zmian zachowania się ucznia i uzyskanie przez niego kompetencji warunkujących sprawne działanie (odtwórcze i twórcze) w wielu sytuacjach społecznych i fizycznych. (o nauczaniu nie można mówić bez uczenia się)

11. Co oznacza kryterium „wartości” i „możliwości” zadania w teorii czynności Tomaszewskiego?

Wartość zadania - to atrakcyjność dla ucznia danego zadania aby chciał je wykonać (z różnych powodów).

Możliwość zadania - to dostosowanie zadania do umiejętności ucznia tak by mógł je zrealizować.

12. Co oznacza pojęcie „integracji” i „interioryzacji” w teorii czynności Tomaszewskiego?

Integracja - łączenie poznanych wiadomości (mieszczących się w pamięci długiego czasu) z nowymi.

Interioryzacja - uwewnętrznienie odebranych informacji - przełożenie na swój język. (mówienie sobie przy wykonywanej czynności).

13. Wyjaśnij mechanizm wzmocnień w procesie motorycznego uczenia się?

Jeżeli po dotarciu informacji do pamięci krótkotrwałej dokonamy w czasie 15-30sek. wzmocnienia (pozytywnego lub negatywnego) wówczas informacja dostaje się do pamięci długiego czasu. Jeżeli w tym czasie nie nastąpi wzmocnienie informacja uleci bądź zostanie zapamiętana z błędem.

14. Wyjaśnij pojęcie „przeuczenia” w teorii czynności Tomaszewskiego?

Przeuczenie (jest zjawiskiem pozytywnym) - to aktywne utrwalanie. Jeżeli uczyliśmy się jakieś czynności X czasu, to powinniśmy przeznaczyć od 30% do 50% czasu, (przez który uczyliśmy się) na jej powtarzanie, aby aktywnie ją utrwalić.

15. Co to jest ruchliwość?

Ruchliwość to poziom wrażliwości na bodźce kinestetyczne lub skłonność do wyrażania stanów aktywności ruchem uzewnętrznionym. Jest charakterystyczną cechą, która określa możliwości motoryczne człowieka. Można ją ocenić w skali od 1 do 5. Gdzie 1 - to hipokinezja (nieruchliwy); 5- hiperkinezja (nadpobudliwy).

16. Co to jest ruch elementarny, akt ruchowy, a co czynność ruchowa (na przykładzie)?

  1. Ruch elementarny - to ruch wykonywany w jednym stawie, często na zasadzie odruchów np. zginanie, prostowanie w stawie łokciowym.

  2. Akt ruchowy - to zbiór połączonych ruchów elementarnych. Akt ruchowy niekiedy coś wyraża (jak np. w tańcu), a niekiedy jest po prostu zbiorem prostych ruchów np. zginanie kończyny górnej w stawie łokciowym wraz ze zginaniem i prostowaniem ręki. Akty ruchowe to suma ruchów elementarnych.

  3. Czynność ruchowa - to zbiór aktów ruchowych. Różni się od aktów ruchowych jakościowo. Są to czynności ukierunkowane na realizację zadania. W miarę dojrzewania staje się umiejętnością np. sznurowanie butów, pływanie żabką.

17. Wymień zdolności koordynacyjne.

  1. Zdolność sterowania ruchami - najprostszy przejaw lokomocji

  2. Zdolność regulacji ruchów - umiejętność dostosowania się do zmieniających się warunków.

  3. Zdolność uczenia się nowych czynności ruchowych - zdolność do koordynowania ruchów zgodnie z nieznanym dotąd działaniem.

18. Zdefiniuj pojęcie techniki sportowej.

Techniką sportową - nazywamy czynność ruchową, która umożliwia wykonanie sportowego zadania w sposób ekonomiczny i jak najbardziej skuteczny.

  • zakres węższy kiedy uważana jest za czynność ruchową służącą rozwiązywaniu zadań sportowych i osiągnięciu wysiłku sportowego.

  • zakres szerszy kiedy jest zwiększeniem kompetencji motorycznego działania człowieka, a zatem jest elementem doskonalenia jego osobowości.

18. Wymień etapy nauczania i uczenia się techniki sportowej.

  1. etap orientacji poznawczej

  2. etap zbierania informacji

  3. etap optymalizacji i indywidualizacji

  4. etap „fantazji” ruchowej

19. Podział hierarchizacji etapów w nauczaniu techniki sportowej (ETAPY DOSKONALENIA TECHNIKI SPORTOWEJ)

  1. Technika elementarna - uczeń opanowuje „z grubsza” technikę w ogólnym jej zarysie.

  2. Technika standardowa - uczeń opanowuje technikę w wyniku odbioru i przemyślenia wielu różnych informacji.

  3. Technika indywidualna - ogólne zarysy zostają dostosowane do wymiarów ciała i możliwości fizycznych uczącego się.

  4. Technika mistrza - poziom „twórczości” ruchowej projektowania nowego poziomu rozwiązania zadania ruchowego tzw. fantazji ruchowej.

Model matematyczny - pewien stopień abstrakcji.

20. Wyjaśnij różnicę między uczeniem się a dojrzewaniem.

Różnica leży w źródłach doświadczeń. (proceszmiany (wr)doświadczenia
- w procesie uczenia się doświadczenia są indywidualne od poczęcia do śmierci w procesie dojrzewania doświadczenia są dziedziczone (w procesie dojrzewania ujawniają się zmiany)

21. Podaj przykład dydaktyki przedmiotowej i szczegółowej.

Dydaktyka szczegółowa - są to teorie nauczania wybranych dziedzin wiedzy- np. dydaktyka nauk medycznych, historycznych, czy wychowania fizycznego.

Dydaktyka przedmiotowa - jest bardziej szczegółowa od dydaktyki szczegółowej; nazywana jest metodyką np. metodyka kardiologii, metodyka geografii, metodyka pływania.

22. Jak można obniżyć poziom emocji ujemnych w procesie nauczania czynności ruchowych?

Można je obniżyć poprzez wzmocnienie dodatnie np. wprowadzając zabawy z uczniami - zabawy z piłkami, ćw. w wodzie.

23. Scharakteryzuj nauczanie i uczenie się bezpośrednie.

W nauczaniu bezpośrednim nauczyciel koncentruje się na prezentacji celu nauczania (motywacji), organizacji miejsca ćwiczeń oraz na właściwym wykorzystaniu różnego rodzaju wzmocnień.

W uczeniu się bezpośrednim następuje łączenie bodźca z reakcją. Cel osiągany jest metodą prób i błędów.

24. Definicja kształcenia.

Kształcenie - zaplanowany, świadomy proces uczenia się i nauczania prowadzący do zmian zachowania jednostki.

25. Definicja dydaktyki.

Dydaktyka - dział pedagogiki zajmujący się doborem i układem treści, organizacją i przebiegiem procesu nauczania i uczenia się w szkole i poza szkołą.

- dydaktyka szczegółowa - są to teorie nauczania wybranych dziedzin wiedzy- np. dydaktyka nauk medycznych, historycznych, czy wychowania fizycznego.

- dydaktyka przedmiotowa - jest bardziej szczegółowa od dydaktyki szczegółowej nazywana jest metodyką np. metodyka kardiologii, metodyka geografii, metodyka pływania.

26. Koncepcje dydaktyczne.

Materializm dydaktyczny - oparty na sensualizmie (źródłem wiedzy są zmysły). Stworzony przez Jana Amosa Komeńskiego. Celem jest przekazywanie uczniom jak największej liczby wiadomości. Stosowanie metod słownych. Wiedza oparta na pamięciowym opanowaniu treści. N. - funkcja podająca, U. - fun. odbierająca (teoria ta zwana jest encyklopedyzmem dydaktycznym).

Formalizm dydaktyczny - oparty jest na racjonalizmie (rozum źródłem prawdy, samo myślenie nic faktów). Stworzył I. Kant. Cel - ćw. sprawności intelektualnej, które ujawniają się w działaniu. Proces uczenia oparty na wyobrażeniach. Redukowanie treści nauczania do jednego lub kilku przedmiotów. Zwrócenie uwagi na procesy myślowe. N.- fun. podaj. , U.- fun. odbiorcy.

Utylitaryzm dydaktyczny - oparty na pragmatyzmie. Stworzony przez Johna Deweya. (wiedza, emocje, działanie). Cel: rozwój zainteresowań dziecka, nauczyciel jest tylko obserwatorem i doradcą. Brak planów, programów nauczania. Nauczanie oparte jest na aktywności i samodzielności dziecka.

Materializm funkcjonalny - opiera się na założeniu, że „za jedynie słuszny należy uznać pogląd, który w kształceniu ogólnym docenia zarówno znaczenie treści jak i funkcji, a więc zarówno poznania, jak i działania na nim opartego (Okoń 1987). Cel nauczania: kształcenie umiejętności działań praktycznych, opanowanie treści i rozwoju intelektu oraz strony emocjonalnej człowieka.

Nauczyciel posługuje się zarówno metodą indukcji jak i dedukcji.

Dydaktyka współczesna - nauczyciel zajmuje kierowniczą rolę w procesie nauczania, współdziałając z uczniami w formułowaniu samodzielnej pracy. Stosowanie różnych form organizacyjnych nauczania- pracy indywidualnej, grupowej i zbiorowej.

27. Definicja taksonomii.

Jest hierarchicznym schematem klasyfikacyjnym tych rodzajów zachowań, które naszym zdaniem uczniowie powinni sobie przyswoić w środowisku wychowawczym.

28. Sfera emocjonalna Krathwohl (1964).

5 kategorii: 1- recepcja (uwaga), 2- działanie (reagowanie), 3- wartościowanie,
4- systematyzacja (organizowanie), 5- wybór własnego systemu wartości
i charakteryzowanie.

29. Sfera psychomotoryczna Harrow (1972).

1- percepcja (odruchy), 2- naśladownictwo (ruchy elementarne), 3- ćwiczenia (umiejętności percepcyjne), 4- automatyzacja czynności (sprawności fizyczne), 5- perfekcyjne wykonanie (czynności ruchowe) , 6- komunik. bezsłowne.

30. Podział dyscyplin sportowych.

PULTON: czynności ruchowe → Otwarte zewn.- to takie, w których istotnym czynnikiem jest odpowiedź ruchowa na sygnały syt. zewn.; występuje więc wówczas, kiedy sytuacja jest zmienna, niestabilna. Sprzężenia zwrotne są tu zarówno zewn. jak i wewn.. zauważalne są w takich dyscyplinach jak boks, tenis, gry zespołowe. Zamknięte wewn.- związane są z wewn. sprzężeniami zwrotnymi, tzn. z informacją kinestetyczną. Są to czynności, w których najważniejszym czynnikiem jest właściwa forma stereotypowych ruchów, wykonywanych w sytuacji stałej (np. łyżwiarz figurowy wykonujący swój program obowiązkowy).

DONSKOJ: wyodrębnia 3 gr. sportów

  1. Grupę o znacznym stopniu stabilizacji struktury kinematycznej.

  2. Grupę o znacznym stopniu stabilizacji strukt. dynamicznej (np. w biegach narciarskich).

  3. Grupę o znacznym stopniu zmienności (w grach zespołowych, czy walkach sportowych)

31. Wymień gradację błędów w technice sportowej (hierarchizacja).

  1. Błąd w technice - czynność ruchowa istotnie odbiegająca od zamierzonych ruchów.

  2. Niedostatek w technice - zachowanie się względnie zgodne z zamierzeniem, jednak nieco lub niekiedy znacznie uproszczone.

  3. Odchylenie od techniki - różnica w zakresie ruchu w stosunku do techniki wzorcowej.

32. Zapobieganie błędom w tech. sport.

Każdemu uczeniu się towarzyszą błędy. Proces uczenia się należy rozpatrywać zatem jako proces zmniejszania, likwidacji i eliminacji błędów. Nauczyciel musi już na wstępie eliminować czy znacznie ograniczać możliwości powst. błędów. Im więcej doświadczeń i wiedzy posiada N. tym łatwiej mu przewidzieć możliwości wystąpienia błędów i tym staranniej dobierze on środki zaradcze.

33. Transfer.

Def. - to ułatwianie (transfer pozytywny) lub utrudnianie (transf. negatywny) czynności uczenia się przez uczenie się uprzednie

Def. - jest aktywnym procesem polegającym na reorganizacji, przekształceniu materiału i rozpatrywaniu jego części z innych punktów widzenia. Transfer jest b. ważny, ponieważ umiejętne jego wykorzystanie pozwala na znaczną ekonomię uczenia się.

34. Rodzaje transferu

  1. DODATNI, POZYTYWNY - uprzednie doświadczenie ułatwia zdobycie kolejnego.

  2. UJEMNY, NEGATYWNY - opanowanie nowego materiału utrudnione przez wpływ wcześniejszego uczenia się.

  3. POZIOMY - gdy N. organizuje proces dydaktyczny w taki sposób, by U. nie stosowali tych samych wartości, systemu ocen we wszystkich sytuacjach.

  4. PIONOWY - gdy dziecko opanowuje zdolności psychomotoryczne (zachodzi w obrębie jednej dyscypliny).

  5. SPECYFICZNY - odnosi się do wspólnych elementów określonych czynności, np. jazda na łyżwach i na nartach (krawędziowanie).

  6. NIESPECYFICZNY - dotyczy przenoszenia się ogólnych zasad postępowania czy metod, np. utrzymanie równowagi na desce surfingowej i na równoważni.

  7. PLANOWANY

  8. NIEPLANOWANY

  9. BILETARNY

  10. INTERSENSORYCZNY

35. Sytuacja trudna.

Def.- sytuacja, w której występuje zachwianie równowagi między potrzebami i zadaniami jednostki a sposobami i warunkami ich realizacji.

Kategorie sytuacji trudnej wg. Tomaszewskiego (5 kategorii):

  1. Zagrożenie - niebezpieczeństwo utraty przez osobę jakiejś wartości

  2. Przeciążenie - zbyt długa praca (praca ponad możliwości)

  3. Utrudnienie - w czasie realizacji zadania nastąpiły zmiany lub zakłócenia (przeszkody, brak informacji)

  4. Deprywacja - brak snu (brak podstawowych czynników do prawidłowego funkcjonowania organizmu)

  5. Sytuacja konfliktowa - gdy działają sprzeczne siły (siły fizyczne np. bójka, przeciwnicy jak i jak i sprzeczne naciski społeczne lub moralne)

36. Sytuacje trudne w wych. fizycznym

Lęk sytuacyjny ucznia to uczucie zagrożenia, które można redukować przez celowe działania dydaktyczne, takie jak np. zabawa, zrozumienie wartości zadania (motywacja), określenie możliwości jego realizacji (realna aspiracja). Lekcje wych. fiz. mogą uczyć jak przeciwdziałać sytuacjom trudnym. Nauczanie to także uświadomienie U. jego potencjalnych sił i możliwości samodzielnego, skutecznego działania.

1.Uczenie się a nauczanie wzajemne zależności

  • Pearson określa relację miedzy uczeniem się a nauczaniem następująco:

  • Nauczanie jest traktowane jako usiłowanie wywołania uczenia się. Nauczanie i uczenie sie nie są powiązane ze soba logicznie. Nauczanie nie jest ani koniecznym ani wystarczającym warunkiem uczenia się. Nauczanie nie jest warunkiem niezbędnym do uczenia się, ponieważ uczenie się może odbywać się bez nauczania. Każda osoba ucząca się z właswnej inicjatywy bez nauczyciela pokazuje że nauczanie nie jest niezbedne do tego by pojawiło się uczenie. Nauczanie nie musi pociagac za soba uczenia się. Nauczanie może mieć miejsce a uczenie może wcale nie zachodzić.

  • Można stwierdzić że istnieje logiczna relacja między skuteczne nauczanie zakłada że uczenie ma miejsce.

Jednak nie ma logicznej relacji między samym nauczaniem a uczeniem się

2.Zależnośc ontologiczna

  • . Najprościej można wjaśnic to że jeśli pojecia są zalezne ontologicznie, to pod nieobecnośc jednego, drugie jest bez sensu. Określenie realcji miedzy nauczaniem a uczeniem się to powiedzenie że oba te pojęcia są wzajemnie zależne ontologicznie

  • Czy stwierdzenie, że istnieje pojęcie ucznia się, jest warunkiem niezbędnym do stwierdzenia, że pojęcie nauczania jest sensowne?

  • Tak ponieważ, Nauczanie to intencja wywołania uczenia się, zatem sens pojęcia nauczania zakłada istnienie pojęcia uczenia się. P: Analogiczna relacja występuje między leczeniem, a wyleczaniem choroby. Występuje tu taka sama zależnośc ontologiczna ponieważ leczenie oznacza intencję wyleczenia choroby więc istnienie pojęcia wyleczania jest niezbędne by pojęcie leczenia miało sens.

  • 3.Thomas Green należy do tych, którzy sądza że nie istnieje relacja przyczynowa między nauczaniem a uczeniem się tzn.

  • Nie po wszystkich przypadkach nauczania następują przypadki uczenia się,

Nie wszystkie przypadki nauczania zapewniają pojawienie się przypadków uczenia się

Przykład: Eksplozja w samolocie spowodowała katastrofę . Istnieje wiele zestawów warunków które mogą wywołać katastrofę. Jeden z nich mieści w sobie wybuch bomby na pokładzie. Sam w sobie wybuch bomby niekoniecznie musi spowodować katastrofę wiele zależy np. od wielkości bomby jej umiejscowienia itd. Poza ty może inne warunki musiałby być spełnione. Bez wybuchu bomby inne warunki nie byłby wystarczające do spowodowania katastrofy. Wybuch bomby jest warunkiem inus czyli jest sam w sobie nie wystarczający ale musi być częścią zestawu warunków który jest wystarczający ale niekonieczny do wywołania katastrofy. eksplozje boby możemy określić jako czynnik sprawczy katastrofy. Przykład ten można odnieśc do ucznia się i nauczania. W miejsce samolotu można podstawić dziecko uczące się mnożenia liczb dwucyfrowych natomiast w miejsce bomby -nauczanie. Nauczanie nie będzie samo w sobie wystarczające do wystąpienia ucznia się inne warunki będą musiały być także spełnione(posiadanie przez dziecko określonej wiedzy umiejętności i postaw).Nauczanie jest więc czynnikiem sprawczym związanym z uczeniem się wobec podejmowanego przez uczenia się tego mnożenia

4. Uczenie sie i nauczanie czynności standardowych

Czynności standardowe to te powszechnie znane czynności, które pozwalają nam, w najlepszy sposób wykonać określone zadanie motoryczne. Przykład z flopem, kraulem i ływami.

Czynności standardowe to gotowe odpowiedzi na stawiane przed uczniem sportowe zadania ruchowe. Zostało udowodnione że określona czynność jest optymalnym sposobem rozwiązania określonego zadania, wystarczy tylko te czynność opanować i sobie przyswoić. Przykład z blokiem startowym. Czynności standardowe są czynnościami złożonymi, odbiegają one czasami dość znacznie od ruchów, które w sposób naturalny wykonywałby człowiek w danej sytuacji. Przykład z człowiekiem wrzuconym do wody....

5.Nauczanie czynności standardowych a nauczanie bezpośrednie

Nauczanie czynności standardowych różni sie od nauczania bezpośredniego . Nauczanie czynności standardowych skupia się na drodze prowadzącej do osiągnięcia celu natomiast nauczanie bezpośrednie skupia się na bezpośredniej realizacji celu. W nauczaniu bezpośrednim zachowanie uczącego jest prosta odp. Na bodziec natomiast w nauczaniu czynności standardowych uczeń musi zastanowić się, przemyśleć swoje zachowanie, wyobrazić sobie to co za chwile wystąpi. Proces nauczania jest tu znacznie zintelektualizowany.

6.Etap antycypacji celu

Nauczanie rozpoczyna się od sformułowania zadania, antycypacji ideowego celu i oceniania wartości i możliwości osiągnięcia celu.

Uczeń realizuje zadanie w określonej sytuacji. Sytuacja to aktywne ciągle zmieniające sie otoczenie fizyczne, społeczne i osobiste ucznia. Sytuacją fizyczną dla ucznia uczącego się pływać beda szczególne cechy basenu kąpielowego, sytuacją społeczną stwarzać będą inni uczniowie, nauczyciel i inne osoby , a sytuacją osobista będą aktualne przeżycia, lęki, czy radości.

Sytuacja zadaniowa powstaje gdy w opisanych warunkach uczeń stawia sobie określone zadanie. Uczeń podejmuje je chętnie jeśli mają dla niego określona wartość i jeśli znajdą się w zakresie jego możliwości. Jeśli cos dla ucznia ma znaczenie i wartość to ma on silna motywację do osiągnięcia celu. Uczeń podejmuje także zadanie wtedy gdy widzi iz może osiągnąć zamierzony cel. Ważną kwestią jest nauczenie wychowanka właściwego oceniania własnych możliwości.

7. etap wstępnej orientacji

  • Czynniki sytuacyjne w znacznej mierze mogą mieć wpływ na skuteczność uczenia się. Ważne bowiem są warunki, w których uczenie

  • Sytuacja fizyczna to nie tylko najbliższe uczniowi środowisko, ale także bardziej od niego oddalone. Duże znaczenie ma miejsce w którym proces nauczania wystąpi np. Lepiej jest sie uczyć jeździć na nartach w Alpach niż np w Bolesławowie

  • Nauczanie jest zjawiskiem społecznym. Uczeń znajduje się zawsze w sytuacji społecznej. Tzn zawsze otacza go grupa uczniów czy nauczyciel.

  • Sytuacja osobista ucznia związana z indywidualnością jaką stanowi każdy uczeń. Występujące różnice między przebiegiem procesu uczenia się utrudniają nauczanie w większych grupach. Każdy uczeń jest inny dlatego proces nauczania powinien być zindywidualizowany przykład o uczniach na zajęciach....

  • Etap orientacji wstępnej przypomina, że nauczanie to nie tylko skoordynowanie ruchów ucznia , lecz że odbywa się ono w określonej sytuacji fizycznej, że towarzyszy jej określona sytuacja społeczna i sytuacja osobista- psychiczna ucznia.

8.etap umysłowego programowania

Wyobrażenie czynności ruchowej to m.in. zbiór wiadomości o strukturze ruchu , jego dynamice, a także o niezbędnych metodach działania. Podstawowymi źródłami takich wiadomości są informacja słowna, obrazowa i informacja czuciowa-kinestetyczna. Najpierw należy zastanowić sie nad ty co zbroić, potem dopiero można ja urzeczywistnić.

Wyróżniamy następujące funkcje : + przykłady

  • Programująca - wyobrażenie czynności nigdy nie wykonywanej,

  • Regulująca (kontrolująca)- podczas ćwiczeń porównujemy wykonywane czynności z wyobrażeniem.

  • Trenującą (trening mentalny)- myśląc i wyobrażając sobie dobrze nam znane czynności możemy je w ograniczonym zakresie doskonalić. Isimbajewa !!

  • Informacja kinestetyczna (czucie ruchów)- wzbogaca nabyte informacje werbalne i wizualne, dając pełny obraz działania praktycznego.

Wrażenia czuciowe, kinestetyczne stanowią niezbędne uzupełnienia, weryfikację wyobrażenia ruchowego powstającego na podstawie opisu i pokazu.

9. Etap działania praktycznego

  • Etap, w którym wyobrażenia motoryczne przekształcają się w czynności realne, rzeczywiste. Działania praktyczne dają szanse zapoznania się z czuciem kinestetycznym, wyczuwaniem zmian napięcia i rozluźniania mięśni, ustawienia kontowego w stawach itp.

  • wyobrażenie czynności Ruchowej nie wystraczy aby ta czynnośc wykonać dlatego nie jest możliwe nauczenie się np. Pływania bez wejścia do wody, czy jazdy konnej nie dosiadając konia.

  • Metoda ta polega na wykonywaniu ruchów raz z minimalną, raz z maksymalną amplitudą, aż do odczucia ruchu poprawnego, najbardziej skutecznego. Np. Uczący sie pływania kraulem prubuje płynąć raz z prostymi kolanami a raz uginać je maksymalnie. Nastepnie powinien stopniowo zmniejszać ta amplitude az do odczucia ruchu poprawnego.

  • Ograniczenia polegają na wyłączeniu, niektórych analizatorów tak aby bardziej koncentrować uwagę na innych. Na przykład wykonywanie ćw. z opaską na oczach lub z wyłączeniem słuchu.

  • Uczenie rytmiczne -Czynność, której nauczamy i , której uczą się nasi uczniowie ma określony rytm, a jego opanowanie jest dla uczniów rzeczą niezbędną. w wielu nauczanych czynnościach możemy doszukac sie określonego rytmu i tak np. W pływaniu kraulem z deska nogi pracują w rytmie ¾ czyli rytmie walczyka.

Nauczanie całości

  • Czynność sportowa stanowi określoną całośc. Wyrażnie można ustalic kiedy się zaczyna i kiedy kończy.Od poczatku uczenia sie w umysle uczącego powinno pojawiać się całosciowe wyobrażenie czynności. Wiąże się to z uświadomieniem celowości zadania oraz rozumieniem ogólnych zasad działania. Nauczanie czynności sportowych metodą całości prowadzi szybciej do celu i zapewnia większą trwałość opanowanej umiejętności i zwiększa możliwość dostosowania tejże czynności w zmiennych warunkach otoczenia.

Metoda nauczania częściami oznacza podział czynności sportowej na pewne elementy i nauczanie ich oddzielenie w pewnej ustalonej kolejności. Nauczanie częściami wynika przede wszystkim z przekonania że od początku należy uczyć ruchów dokładnych zgodnie z wzorcem

Moetoda progresywna. ta próbuje łączyć pozytywne elementy metody analitycznej i syntetyczne . Po nauczeniu elementów rozpoczyna się kolejne ich łączenie w całość czynności ruchowej

Rodzaje niepoprawności czynności ruchowej

  • Błąd w technice to odchylenie wykonywanej czynności od czynności zamierzonej.

  • Niedostatkiem w technice jest zachowanie się względnie zgodnie z zamierzeniem jednak nieco, lub niekiedy znacznie uproszczone.

  • Odchylenia od techniki wynikają z indywidualnych, międzyosobniczych różnic w budowie i funkcjonalnych możliwości ćwiczących. Najczęściej dotyczą one różnicy w zakresie ruchów w stosunku do techniki wzorcowej.

Zapobieganie błędom

Nauczyciel powinien przewidzieć jakie błędy mogą wystąpić w technice ucznia przy próbach realizacji zadania.

  • Należy tak przygotować proces nauczania aby już na wstępie eliminować czy znacznie ograniczać możliwości powstawania błędów.

10. Etap realizacji czynności i kontroli wyników realizacji zadania.

  • Błąd wyniku jest to różnica między realnym wynikiem a antycypowanym (założonym) idealnym celem.

  • Błąd czynności różnica założonym umysłowym programem a postępowaniem praktycznym.

1



Wyszukiwarka