cykl Dżentelmen i Dama 1, ZHP - przydatne dokumenty, Cykle


0x08 graphic
0x08 graphic

Dżentelmen i Dama

Tak, macie rację. To jest sprawność indywidualna.

Ale znana jest zasada, czym skorupka za młodu nasiąknie tym na starość trąci.

Stąd, pokuszenie się o stworzenie cyklu w czasie którego zuchy mogą nauczyć się dobrych manier, których dość często nie przekazuje im dom rodzinny.

W materiale do realizacji są również podane informacje niby zuchom nie potrzebne (np. kieliszki do wina) lecz może przydadzą się one kadrze .

Jedzenie pałeczkami

0x01 graphic

Lp.

Temat zbiórki

Najważniejsze zajęcia

Najważniejsze sprawy

Gawęda

1

Co to jest savoir-vivre

  1. Obrzędowe rozpoczęcie

  2. KR - zapoznanie zuchów z wymaganiami sprawności i podjecie decyzji o jej zdobywaniu

  3. Gawęda - co to jest i gdzie go można spotkać savoir-vivre

  4. Majsterka - wykonujemy napisy

To nie dowcip...

Lista słów, niezwykle przydatnych
w kontaktach z dorosłymi:

dzień dobry! • do widzenia!
proszę pana! • proszę pani!
dziękuję! • proszę! • przepraszam!

  1. Obrzęd zakończenia

Savoir-vivre czyli ogłada, dobre maniery, bon-ton, konwenans towarzyski, kindersztuba; znajomość obowiązujących zwyczajów, form towarzyskich i reguł grzeczności obowiązujących w danej grupie.

Wyrażenie Savoir-vivre pochodzi z języka francuskiego i jest złożeniem dwóch czasowników w formie bezokolicznika. Savoir znaczy wiedzieć, za to vivre znaczy po prostu żyć. Stąd savoir-vivre przetłumaczyć można jako sztuka życia. Wzięte razem, tworzą popularny splot słów, który można rozumieć jako: 1 — znajomość obyczajów i form towarzyskich, reguł grzeczności; 2 — umiejętność postępowania w życiu i radzenia sobie w różnych trudnych sytuacjach. Najogólniej, zasady savoir-vivre'u to:

  • uśmiech

  • uprzejmość

  • życzliwość

  • punktualność

  • dyskrecja

  • lojalność

  • grzeczność

Zasady savoir-vivre'u dotyczą przede wszystkim kilku głównych dziedzin życia:

  • nakrywania, podawania do stołu i jedzenia

  • wyglądu, prezentacji (np. postawy, higieny) i właściwego ubioru

  • form towarzyskich (np. w miejscu pracy, w rodzinie, na przyjęciach)

  • komunikacji (telefonicznej i internetowej także)

  • zachowania się w szczególnych sytuacjach.


Anglicy zawarli złote zasady dobrego zachowania w przewrotnym
akronimie "IMPACT" (wstrząs), utworzonym od wyrazów:

  • Integrity - prawość

  • Manners - maniery

  • Personality - osobowość

  • Appearance - wygląd zewnętrzny

  • Consideration - wzgląd na innych

  • Tact - takt.

Savoir-vivre

Przytoczony zwrot pochodzi z języka francuskiego. Są to dwa czasowniki, zgrabnie ze sobą zestawione, oba w bezokoliczniku. Savoir — znaczy: umieć, potrafić, wiedzieć; vivre — znaczy: żyć. Wzięte razem, tworzą popularny splot słów, który można rozumieć jako: 1 — znajomość obyczajów i form towarzyskich, reguł grzeczności; 2 — umiejętność postępowania w życiu i radzenia sobie w różnych trudnych sytuacjach.

Pierwsze znaczenie tego zwrotu jest więc bliskie temu, co można najogólniej nazwać etykietą towarzyską. Drugie przywołuje na myśl inteligencję praktyczną. Trzeba umieć radzić sobie w życiu i wychodzić na swoje, ale jednocześnie nie tracić stylu, zatem mieć opinię osoby kulturalnej, miłej i z klasą.

2

  1. Obrzędowe rozpoczęcie

  2. Gry i zabawy:

  3. KR -

  4. Obrzęd zakończenia

Kolejność podawania potraw

Dania na przyjęciu podajemy w kolejności następującej:

- przystawki zimne,

- przystawki gorące,

-zupy,

- dania rybne i mięsne,

- sery,

- deser,

- owoce,

-kawę i herbatę.

Nie wszystkie z wymienionych powyżej dań muszą być zawarte w menu przyjęcia. W miarę możliwości staramy się podać kawę i herbatę w innym pomieszczeniu, niż to w którym spożywano posiłek.

Zuch przy stole

OR.

KR.

Zapoznanie z wymaganiami sprawności i podjęcie decyzji o jej zdobywaniu

Zabawy tematyczne: układanie sztućców, Królik Bugs przy stole

OZ

Zapoznanie zuchów z zasadami zachowania się przy stole. Naświetlenie potrzeby znajomości tych zasad.

Zachowanie się przy stole

Dzień dobry i inne tajemne słowa w różnych językach

OR.

zdobywaniu

Zabawy tematyczne: dzień dobry, dowidzenia, proszę, przepraszam, dziękuję

KR

OZ

Nawiązanie do tradycji dobrych obyczajów tak w życiu codziennym jak i harcerskim

Jak się witać i żegnać

Zuchy w komunikacji

OR.

Zabawy tematyczne: zuchy ustalają środek komunikacji oraz kto jaką funkcję w nim będzie pełnił.

KR.

OZ

Uświadomienie zuchom jak poprawnie należy zachowywać się w środkach transportu oraz zwrócić uwagę na niestosowne zachowanie dorosłych.

Starzy ludzie w środkach transportu.

Jak nie powinniśmy się zachowywać

OR.

Teatrzyki tematyczne: Jak należy się przy stole zachowywać, jak go nakryć, co podać, jak jeść

Szóstki przygotowują przykłady złego i dobrego zachowania, nakrywania stołu, itd.

KR.

OZ

Podkreślić, ze dobre zachowanie jest podstawą naszego współżycia z innymi ludźmi oraz jak nas oceniają.

Dlaczego tak a nie inaczej.

OR.

Zabawy tematyczne: Quiz

KR. - przyznanie sprawności

OZ

Utrwalenie wiadomości dotyczących kultury i zasad nią rządzących.

Podsumowanie okresu zdobywania sprawności.

3


0x01 graphic
O czym informuje ułożenie sztućców - przedstawiamy ogólnie przyjęte ułożenie sztućców oraz ich znaczenie.


W dobrych restauracjach z dania głównego podanego na półmisku na talerz trafia około połowy jego zawartości. W momencie gdy goście zjedzą pierwszą porcję, kelner ponownie nakłada potrawy niejednokrotnie używając czystych nakryć. W tym wypadku możemy ułożeniem sztućców sygnalizować obsłudze nasze życzenia, np. że jeszcze nie skończyliśmy lub prosimy o ponowne nałożenie. Poniżej przedstawiamy ogólnie przyjęte ułożenia sztućców oraz ich znaczenie:


    0x01 graphic

Jeszcze nie skończyłem jedzenia

    0x01 graphic

Jestem jeszcze głodny i proszę o ponowne nałożenie

      0x01 graphic

Skończyłem jedzenie. Proszę sprzątnąć nakrycie

4

Podchodzenie do stolika

 

Poniżej przedstawiamy na schematycznych rysunkach układ i kolejność w jakiej powinno się podchodzić w restauracji do stolika. Jak widzimy nigdy kobieta nie idzie pierwsza, chyba że jesteśmy prowadzeni przez kelnera, idzie bezpośrednio za nim.

Przy wychodzeniu obowiązuje taki sam układ jak w sytuacji, gdy prowadzi nas kelner, czyli kobieta zawsze wychodzi pierwsza, natomiast kilka par tworzy układ mieszany (rys. E, F).

 

A. Podchodzenie

0x01 graphic

B. Kelner prowadzi

0x01 graphic

C. Podchodzenie (kilka osób)

0x01 graphic

D. Kelner prowadzi (kilka osób)

0x01 graphic

E. Odchodzenie

0x01 graphic

F. Odchodzenie (kilka osób)

0x01 graphic

5

Nakrycie stołu (1)

 

Nakrycie podstawowe
Do obiadu składającego się z trzech dań to: łyżka do zupy, nóż i widelec do dania głównego, widelczyk deserowy, łyżeczka deserowa, kieliszek do wina, kielich do wody, serweta. Nóż kładziemy po prawej stronie z ostrzem skierowanym w lewo. Widelec ułożony brzuszkiem do dołu po lewej stronie. Oba sztućce układamy w ten sposób by leżąc równolegle do siebie pozostawiały miejsce na talerz z dniem głównym. Łyżkę do zupy po prawej stronie noża. Musimy zwrócić uwagę na to by odległość pomiędzy sztućcami a krawędzią stołu była jednakowa. Deser najczęściej spożywany jest przy pomocy widelczyka deserowego i łyżeczki deserowej, czasami zamiast łyżeczki stosuje się nożyk deserowy. Parę sztućców umieszczamy bezpośrednio nad talerzem pamiętając, by trzonek widelczyka znajdował się po lewej stronie, a trzonek łyżeczki po prawej. Jeżeli na deser są przewidziane sery lub owoce łyżeczkę w ustawieniu zastępuje nóż deserowy.


Kieliszek do wina, podobnie jak pozostałe szkło ustawiamy po prawej stronie po wyżej noża na wysokości nakrycia deserowego. Jeżeli do jedzenia podane będzie piwo kieliszek do wina zastępuje pokal lub goblet.


Serwety (zarówno te z materiału jak i papierowe) kładziemy w centrum, z lewej strony lub powyżej nakrycia. Ważne jest również takie zorientowanie nakrycia by pomiędzy środkami sąsiadujących nakryć odległość wynosiła około 80 cm, a nóż nakrycia wskazywał widelec nakrycia przeciwnego.

0x01 graphic

Nakrycie rozszerzone

Nakrycie tego typu jest stosowane przy przyjęciach składających się z wielu dań, do których będą serwowane różne napoje i trunki. Z reguły nakrycie takie składa się z: dużego noża, noża do przystawek, noża do ryb, dużego widelca, widelca do przystawek, widelca do ryb, łyżki do zupy, widelczyka deserowego, łyżeczki deserowej, talerzyka na pieczywo, noża do masła, kieliszka do wina białego, kieliszka do wina czerwonego, kielicha do szampana (ewentualnie), serwety, biletu (wizytowego) i podtalerza na którym ustawiamy zastawę.

 

Podtalerz na którym ustawiamy zastawę, (często platerowany) wyznacza środek całego nakrycia. Sztućce którymi posługujemy się prawą ręką - nóż do dania głównego, nóż do ryb, łyżkę do zupy i nóż do przystawek kładziemy z prawej strony ( w takiej właśnie kolejności licząc od podtalerza). Po lewej stronie kładziemy duży widelec do dania głównego, widelec do ryb i widelec do przystawek. Talerzyk na pieczywo ustawiamy z lewej strony, nieco wyżej w niewielkiej odległości od ostatniego widelca. Na jego prawej krawędzi kładziemy nóż do pieczywa (ostrzem skierowanym w lewo). Zalecane jest przez niektórych znawców savoire-vivre by ilość sztućców nie przekraczała trzech po prawej i dwóch po lewej stronie, chcąc się do tego zastosować pozostałe sztućce donosimy w miarę podawania potraw. Układ przedstawiony poniżej należy interpretować w sposób taki, iż wymiennie stosujemy zestaw do ryb z zestawem do przystawki.


Kieliszki ustawiamy następująco: kielich do czerwonego wina na linii noża do dania głównego, kieliszek do wina białego nieco niżej po prawej stronie, kielich do szampana na lewo od kielicha do szampana, nieco wyżej.

0x01 graphic

5

Kwiaty i świece

 

Bardzo atrakcyjne są kompozycje składające się z drobnych kwiatów oraz pływających świec. Jeżeli chcemy zastosować świece wysokie należy pamiętać , aby umieścić je na brzegach stołu. Ważne jest też, żeby zastawa harmonizowała kolorystycznie z elementami dekoracyjnymi.


Świece zapala gospodarz przyjęcia lub kelner przed wejściem gości do jadalni, lub w momencie gdy goście zasiadają do stołu.

0x01 graphic
Kilka podstawowych informacji o właściwym podawaniu pieczywa w różnej postaci pozwoli nam mieć pewność, że nasz stół nawet w tym aspekcie będzie elegancki.
Jeżeli chodzi o samo jedzenie pamiętajmy, że zasadniczo kęsów pieczywa nie odgryzamy a odłamujemy. Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółami.

Pieczywo


Pieczywo świeżepodajemy w koszyczku wiklinowym lub metalowym, obowiązkowo ułożone na serwecie, której kolor i wzór odpowiada przybraniu stołu. Chleb powinien być pokrojony na dość grube pajdy, natomiast długie bułki, bagietki na dość długie kawałki krojone na ukos.
Świeże pieczywo dość szybko obsycha, dobrze jest więc przykryć je serwetą przed podaniem. Przy podawaniu pieczywa na ciepło (bułeczki, rogaliki) przykrywami je serwetą, by zbyt szybko nie wystygły. Dostępne są również na rynku podgrzewacze do pieczywa w postaci ozdobnych terakot, które rozgrzane umieszcza się w koszyczku.


Tostypodajemy ułożone w serwecie złożonej w kopertę, tak by cały czas przynajmniej częściowo były nią przykryte.

Koszyk z pieczywem ustawiamy na środku stołu tak by każdy miał do niego łatwy i wygodny dostęp. Wzięte z koszyczka pieczywo kładziemy na specjalny talerzyk ustawiony po lewej stronie nakrycia (zob. nakrycie stołu), obok którego powinien znajdować się nóż do smarowania. Jeżeli nie jest podany specjalny talerzyk pieczywo kładziemy na o brusie z lewej strony lub na talerzu do dania głównego.

 

Pieczywo je się odłamując małe kawałki. W przypadku rogali i bułek często stosowaną praktyką jest podzielenie na pół i odłamywanie z połówki. Pieczywo smaruje się masłem na talerzyku do pieczywa posługując się przeznaczonym do tego nożem, lub nad talerzem do dania głównego nożem w danym momencie używanym.

 

Koszyki z pieczywem oraz talerzyki do pieczywa sprząta się przed podaniem deseru.

0x01 graphic
Problemy i pytania dotyczące tego jak spożywać ryby są chyba jednymi z częściej zadawanych jeżeli chodzi o kulturę przy stole. Postaramy się wyjaśnić główne z problemów. Kilka porad pozwoli nam poznać główne zasady obowiązujące przy jedzeniu ryb. Na wstępie pragnę zwrócić uwagę, iż nie używa się już dwóch widelców do jedzenia ryby, a jest to przez wielu uważane jako fakt niepodważalny.

Zasady spożywania ryb


Przystawki

Wszystkie zimne i ciepłe zakąski bez względu na to w jakiej postaci są podawane (filety, rolmopsy, ryba po grecku, rolady, filety , dzwonka, itp.) spożywa się używając noża i widelca. Do ryb podanych w niewielkich kawałkach podajemy sztućce deserowe, natomiast do większych porcji (filet, dzwonka) podajemy specjalne sztućce do ryb -widelec i nóż w kształcie wydłużonej łopatki (przedstawiony poniżej schematyczny rysunek przedstawia jeden z możliwych kształtów noża do ryb)


0x01 graphic

0x01 graphic


Przy podawaniu jako zakąskę wędzonego łososia możemy podać zarówno sztućce deserowe jak i sztućce do ryb.

Podawanie.

Wędzony łosoś - podajemy bez skóry pokrojonego w cienkie plastry
Wędzony węgorz - podajemy pokrojonego w kawałki bez skóry, lub też po takim jej nacięciu by wiadomym było w którym miejscu zacząć jej ściąganie. Skórki odkładamy na talerzyk na odpadki.
Wędzonego pstrąga - podajemy obranego ze skóry w formie filetów.
Rybę po grecku - podajemy w temperaturze około 18oC ( przed podaniem najlepiej wyciągnąć ją z lodówki)


Danie główne

Do ryb podanych jako danie główne stosuje się wyłącznie sztućce do ryb. Jeżeli nie posiadamy takowych możemy podać nóż i widelec stosowane do obiadów. Nie podajemy dwóch widelców. Nożem rozsuwamy i przytrzymujemy mięso, natomiast nie stosujemy go bezpośrednio do krojenia. Ryby podawane jako danie główne powinny być tak przygotowane by nie wymagały krojenia , a ości powinny być z nich usunięte. Mimo to podając ryby musimy pamiętać o podaniu talerzyka na odpadki. Części niejadalne odkładamy na talerzyk na odpadki przy użyciu sztućców.

Podawanie:

Ryby podawane jako danie główne powinny być uprzednio oczyszczone z wszystkich części niejadalnych, tak by nie wymagały krojenia.
Szaszłyki z ryb po przełożeniu na talerzyk zsuwamy z patyczka, a sam patyczek odkładamy na specjalnie do tego przeznaczony talerzyk.
Pstrąga czy solę przyrządzane w całości podaje się bez głowy, ogona i ości. Możemy po wyczyszczeniu ryby i usunięciu kręgosłupa.

Dodatki.

Ostatnio obowiązującym trendem jest nie polewanie ryb sosami przed podaniem. Niewielką ilość sosu nakładamy na talerz a następnie układamy tam rybę. Reszta sosu jest podawana osobno w sosjerce. Do ryb delikatnych (gotowanych w wodzie i na parze, pieczonych w folii) podajemy sosy delikatne. Do ryb pieczonych i duszonych stosujemy sosy cięższe, na bazie ziół i wina. Jeżeli do sosu używaliśmy wina czerwonego to do picia również podajemy wino czerwone.

Do ryb dość często podaje się cytrynę pokrojoną w ćwiartki lub przekrojoną na pół na osobnym talerzyku lub razem z ryba na półmisku. Jeżeli podajemy cytrynę w ćwiartkach usuwamy z niej pestki. Możemy też przyciąć jej wierzchołki przed pokrojeniem co pozwala w łatwiejszy sposób ją uchwycić do wyciśnięcia. Po wyciśnięciu kawałka odkładamy cytrynę na talerzyk na odpadki. Jeżeli nie ma takiego odkładamy ją na swój talerz.
Podając połówkę cytryny możemy owinąć ją w gazę co pozwala odcedzić pestki. Czasami stosuje się specjalna wyciskarkę do cytryn (układa się ją po prawej stronie nakrycia)

0x01 graphic
Gdy zasiądziemy już przy wspaniale nakrytym stole, zdarzyć się może iż popadniemy w popłoch na widok ogromnej liczby przeróżnych sztućców. Wprawdzie możemy dyskretnie spojrzeć na sąsiada, ale co robić jeżeli zamiast pomocy zobaczymy rozbiegane nerwowo oczy współbiesiadników?

Sztućce

Poniżej przedstawiamy zatem zestawienie sztućców oraz i ich przeznaczenie, co pomoże Państwu wyzbyć się wątpliwości i pozwoli dawać dobry przykład.

 

Przy wskazaniu kursorem na określony sztuciec otrzymamy informacje co trzymamy w drugiej ręce. Przy braku informacji zakładamy, że nie używamy niczego.

Oznaczenie, którą ręką prowadzimy - L(lewa)/P(prawa)

 

0x01 graphic

nóż do dania głównego

P

0x01 graphic

widelec do dania głównego

L

0x01 graphic

łyżka do dania głównego, zup

P

0x01 graphic

nóż do przystawek

P

0x01 graphic

widelec do przystawek

L

0x01 graphic

łyżka do przystawek, np musli

P

0x01 graphic

nóż do ryb

P

0x01 graphic

widelec do ryb

L

0x01 graphic

szczypce do ślimaków

L

0x01 graphic

widelczyk do ślimaków

P

0x01 graphic

nóż do masła

P

0x01 graphic

widelczyk do ciast

P

0x01 graphic

łyżeczka do kawy

P

0x01 graphic

szczypce do homarów

P

0x01 graphic

widelec do homarów

P

0x01 graphic

łyżka do sorbetów

P

0x01 graphic

widelec do ostryg

P

0x01 graphic

łyżka do grejpfruta

P

0x01 graphic

nóż do grejpfruta

P

Oto krótka lekcja jedzenia pałeczkami. Myślę że nawet jeżeli nasz pierwszy posiłek w azjatyckiej restauracji przed końcem jedzenia lekko przestygnie nie poddawajmy się, w końcu pałeczkami jedzą miliony ludzi na świecie i jest ich z pewnością więcej niż nas posługujących się nożem i widelcem. Dlaczego? Jedzenie pałeczkami jest uzasadnione z punktu widzenia filozofii żywienia, ponieważ zmusza nas do wolniejszego jedzenia, a tym samym do dokładnego przeżuwania każdego kęsa. Warto się nauczyć tej sztuki, aby poczuć wspaniały klimat orientalnej kuchni.

 

0x01 graphic

Koniec jednej pałeczki wkładamy pomiędzy kciuk a palec wskazujący, a przytrzymujemy ją palcem serdecznym i środkowym.

0x01 graphic

Drugą pałeczkę trzymamy równolegle kciukiem i placem wskazującym, z tym że palec wskazujący pełni rolę prowadzącego.

0x01 graphic

Górna pałeczka jest pałeczką ruchomą i powinna się swobodnie poruszać

0x01 graphic

Teraz pozostaje już tylko chwytanie kolejnych przysmaków azjatyckiej kuchni i zjadanie ich ze smakiem.

0x01 graphic
"Siedź prosto!!!', "Nie kołysz się na krześle", "Nie mów z pełnymi ustami!", "Zdejmij łokcie ze stołu!" ....i tak dalej.

Te upomnienia niejednemu z nas do dziś nieustannie tkwią w głowie począwszy od wczesnych lat dziecinnych, ale chyba warto sobie je przypomnieć, mimo iż brzmią strasznie moratorsko.

O zachowaniu się przy stole.



- Na krześle siedzimy spokojnie i prosto, nie suwamy nim tam i z powrotem.

 

- Ręce trzymamy na stole, a nie pod stołem. Łokci nie opieramy na stole. Lewą rękę gdy jest wolna kładziemy na krawędzi stołu (w niektórych krajach, np. w Azji, lewa ręka uznawana jest za nieczystą, dlatego nie kładzie się jej na stole lecz na kolanach).

 

- Nie bawimy się sztućcami. Nie bębnimy palcami o blat stołu. Nie wykonujemy "ekwilibrystyki" palcami.

 

- Nogi trzymamy zwarte. Nie krzyżujemy ich pod stołem. Nie zakładamy jednej na drugą. Stopy powinny spoczywać spokojnie. Nie wywijamy nogami w takt muzyki.

 

- Nie ściągamy butów pod stołem, nawet w sytuacji dużego dyskomfortu dla stóp.

0x01 graphic
Poniżej przedstawiamy kilka przykładów na to, jak radzić sobie z owocami. Niestety gotowych recept jest niewiele.

Przy podawaniu i jedzeniu owoców powinniśmy kierować się główną zasadą savoir-vivre'u, mówiącą, iż jedzenie musi być przyjemnością dla wszystkich obecnych przy stole.

Obieranie i krojenie owoców


Jabłka i gruszki- Owoc po przełożeniu na osobisty talerzyk kroimy na cząstki (w zależności od wielkości 4-8). Każdą część obieramy i wycinamy z niej gniazdo nasienne. Odpadki odkładamy na osobny talerzyk. Jabłka i gruszki można też spożywać biorąc je do ręki i odgryzając po kawałku lub też posługując się nożem i widelcem (zaleca się zwłaszcza przy soczystych gruszkach).

 

Pomarańcze i mandarynki- Skórkę nacinamy w czterech-sześciu miejscach i zdejmujemy ją, a miąższ dzielimy na cząstki zgodnie z naturalną budową owocu. Owoce jemy rękami, dyskretnie odkładając pestki na talerzyk.

 

Grejpfruty- podajemy na talerzu przekrojone na połówki w poprzek, tak aby wokół było wolne miejsce. Dodatkowo do grejpfruta podajemy osobno cukier puder, aby każdy mógł wedle uznania dosłodzić sobie owoc. Miąższ je się łyżeczką do herbaty albo specjalną łyżeczką do grejpfruta. Danie można taż naciąć specjalnym nożykiem wzdłuż komór, aby ułatwić wybieranie miąższu.

 

Arbuzy- Przed podaniem kroimy na płaty. Płat owocu nakładamy na talerz przeznaczonymi do tego sztućcami (łyżka i widelec). Arbuza spożywamy widelcem i nożem deserowym, odcinając od skórki po kawałeczku miąższu. Kawałki owocu nakładamy na widelczyk deserowy (nie nakłuwamy). Pestki odsuwamy na kraniec talerza. Skórkę i pestki odkładamy na talerz na odpadki lub zostawiamy na talerzu, jeżeli nie będziemy już jedli.

 

Ananasy- Owoc podajemy pokrojony wzdłuż na ćwiartki, z ozdobnym pióropuszem liści (wcześniej usuwamy zwiędnięte końce). Każdą część kroimy w poprzek na 2 centymetrowej szerokości kawałki, które odcina się od skóry. Całość wygląda ciekawie, gdy kawałki wysunie się nieznacznie przemiennie w prawo i lewo. W ten sposób przygotowany owoc nakładamy na talerz sztućcami i spożywamy przy użyciu widelca i noża. Skórkę pozostawiamy na talerzu jak w przypadku arbuza.

 

Melony- Przed podaniem owoc przecinamy na pół ząbkując krawędź oraz wykrawamy środek z pestkami. Połówkę wkładamy do miseczki wypełnionej pokruszonym lodem. Do środka owocu możemy wlać 40 ml czerwonego porto. Salaterkę stawiamy na talerzyku. Miąższ jemy łyżeczką pomagając sobie widelcem. Melony możemy podać również w takiej formie jak ananasy.

 

Granaty- Podajemy przekrojone w poprzek, a spożywamy je łyżeczką do herbaty.

 

Kiwi- Owoc obieramy, a skórkę umieszczamy na przeznaczonym do tego celu talerzyku. Jemy przy użyciu noża i widelca krojąc na dowolne cząstki. Jeżeli mamy do czynienia z dojrzałym owocem możemy przekroić go na pół w poprzek i wybierać miąższ łyżeczką.

 

Banany- Po przełożeniu na talerzyk banana obieramy palcami ze skóry, którą odkładamy na osobny talerz na odpadki. Owoc jemy nożem i widelcem krojąc na plasterki.

 

Czereśnie, wiśnie, porzeczki- Podaje się z ogonkami tak by nie wyciekał z nich sok. Nakładamy po kilka sztuk na talerzyk. Przed zjedzeniem odrywamy ogonki. Następnie pestki wraz z ogonkami odkładamy na talerzyk na odpadki.

 

Winogrona- Do winogron podajemy specjalne nożyczki, które kładziemy na talerzyku wyłożonym serwetką obok patery z winogronami. Każdy z biesiadników odcina sobie gałązkę, którą kładzie na talerz i kolejno odrywa owoce. Owoce winogron powinniśmy spożywać w całości, aczkolwiek sporadycznie można odłożyć skórkę i pestki na talerz przeznaczony na odpadki. Musimy jednak pamiętać, iż odkładanie tam dużej ilości skórek wygląda nieapetycznie, więc ten kto nie może spożywać skórek powinien raczej zrezygnować z jedzenia winogron na przyjęciu. Jeżeli nie posiadamy specjalnych nożyczek możemy kiść pociąć wcześniej na gałązki zawierające 5-6 owoców i ułożyć je na paterze tak, by wyglądały na nie pocięte. Pamiętajmy że nie wolno odrywać gałązek, ani pojedynczych owoców z kiści leżącej na paterze.

0x01 graphic
Sery

Sposób podania:

Sery podajemy po daniu głównym, zamiast deseru (lub bezpośrednio przed deserem). Tradycyjnie po francusku podaje się sery w dużych kawałkach różne gatunki umieszczone na wiklinowej bądź drewnianej tacy. Na tacy powinny znaleźć się sery typu: camembert, pleśniowy typu roquefort, kozi, jakiś ostry oraz twardy. Z reguły przygotowuje się większy wybór. Każdy odkrawa sobie kawałek tego sera, na który ma ochotę. W niektórych restauracjach możemy się spotkać z sytuacja ze po prezentacji dostępnych gatunków podawane są pokrojone sery przez nas wybrane.

Można sery również podać już pokrojone umieszczone na desce lub tacy.
Układa się je i spożywa w kolejności od łagodnych w smaku do najbardziej aromatycznych i ostrych. Przyjęte jest że można zmienić kolejność spożywania, lub pozostać tylko przy jednym gatunku, co świadczy o stałych upodobaniach i nie jest poczytywane za brak obycia.

 

Sery podajemy razem z winogronami, pokrojonymi jabłkami, orzechami, bagietką, słodkim pieczywem, krakersami, masłem, zieloną sałatą z sosem winegret.

 

Sposób krojenia:

 

Warto pamiętać, iż każdy ser w zależności od kształtu inaczej się kroi. Poniżej przedstawiamy poszczególne sposoby krojenia.

- sery okrągłe, w formie piramidki, prostopadłościanu albo stożka kroimy jak tort,

- sery podłużne kroimy w plastry około centymetrowej grubości,

- sery typu ementaler i roquefort które podaje się w dużych plastrach, kroimy
w trójkąty, tak aby ich podstawy układały się przemiennie,

- małe okrągłe serki przekrawamy na pół,

Kultura konsumpcji napojów alkoholowych


"Pojęcie to obejmuje obyczaje towarzyskie i normy społeczne, które powinny być przestrzegane przy spożywaniu tego rodzaju napojów. Stopień rozwoju kultury społeczeństwa znajduje swój wyraz w wielu dziedzinach, jak np. w sposobie wysławiania się, ubiorze, urządzeniu mieszkania, a także w sposobie konsumpcji posiłków i napojów."(cyt. Jan Cieślak "Od abboccato do żubrówki")

Ile możemy wypić? Wszystko zależy od przyzwyczajenia organizmu do alkoholu, naszej wagi ciała, prędkości picia oraz nastroju. Nie wspominam tu o mocy alkoholu, bo to chyba oczywiste. Każdy człowiek powinien znać swoją granicę, i nie przekraczać jej zwłaszcza w towarzystwie innych osób. Wypicie jednorazowo nadmiernej ilości alkoholu powoduje wzrost ciśnienia krwi i wzmożoną pracę serca, następnie dolegliwości żołądkowe, utratę przytomności, a w skrajnych przypadkach śmierć.


Nie powinno się mieszać wódki z winem lub piwem podczas przyjęć. Natomiast popijanie wódki wodą sodową lub sokiem owocowym jest wskazane.


Obowiązkiem gospodarza przyjęcia jest częstowanie gości, ale natarczywe namawianie do picia jest wyrazem braku kultury, a namawianie do picia osobę prowadzącą samochód ociera się o przestępstwo. Również podawanie do stołu wyłącznie napojów alkoholowych zdradza brak kultury gospodarzy.

Konsumpcja win

W krajach, gdzie spożywanie wina gronowego jest rozpowszechnione i nieodzowne podczas posiłków, kultura konsumpcji wina stoi na wysokim poziomie, a sposób podawania i spożywania jest szczegółowo opracowany. Picie win dobrych roczników i win "wielkich marek" otoczone jest specjalnym kultem i ceremoniałem. Np. Wino z Sauternes(słynne słodkie białe wina z niewielkiego regionu Sauternes w Bordeaux, jedne z najlepszych francuskich białych win - zwane "królem białego wina") muszą obowiązkowo znaleźć się na stole podczas świąt Bożego Narodzenia, mimo bardzo wysokiej ceny.

Dawniej w Polsce kultura picia wina również była pielęgnowana i wysoko postawiona. Od XVII wieku sprowadzano wina z Węgier, które u nas się "starzały". Szlachta mówiła Vinum Hungariae natum, Poloniae educatum(wino pochodzące z Węgier, a w Polsce "wykształcone"), a potwierdzeniem powiedzenia były wyborne stare węgrzyny.

Niestety w naszym stuleciu, zwłaszcza po II wojnie światowej, w kraju zniszczonym wojną, tradycja ta zanikła. Obecnie, w związku ze wzrostem stopy życiowej społeczeństwa, powoli wracają stare dobre obyczaje. Mamy winiarnie, gdzie możemy skosztować oryginalnych gatunków win sprowadzanych z całego świata. Są one owszechnie dostępne, i przy tym na nowo uczymy się zasad spożywania wina. Kolejności podawania różnych gatunków win, odpowiedniego doboru wina do potrawy i kosztowanie trunku - to podstawowa wiedza, jaką dysponuje smakosz win.

0x08 graphic
 

K o l e j n o ś ć podawania win ma duże znaczenie na wykwintnych i bardzo eleganckich przyjęciach, kiedy gospodarze mają do dyspozycji dużą ilość różnych gatunków win. Natomiast na małych, towarzyskich spotkaniach (dla 4-6 osób) wystarcza zwykle podanie 3 butelek wina: 2 butelek wina stołowego wytrawnego, białego i czerwonego oraz 1 butelki wina słodkiego. W tym przypadku najpierw podajemy wino białe, później czerwone; nigdy zaś odwrotnie, lub najpierw wino wytrawne, następnie półsłodkie, wreszcie słodkie; jakość wina w czasie trwania posiłku powinna być coraz lepsza. Jeżeli dysponuje się dwiema butelkami wina o podobnym charakterze, np. dwa węgierskie Rizlingi, to najpierw podaje się wino słabszej jakości, młodszego rocznika np. Pecsi Rizling, a później wino lepszej jakości, starsze i bardziej odleżałe, jak np. Badacsonyi Spatlese. Przy zastosowaniu kolejności odwrotnej druga butelka będzie zawsze oceniona bardzo krytycznie i uznana za gorszą niż jest w rzeczywistości. W czasie większych przyjęć z szerszym asortymentem win, najpierw podajemy wina wytrawne, delikatne i lekkie, później wina mocniejsze, pełne w smaku oraz bardziej ekstraktywne, następnie — słodkie, a w końcu deserowe.Dysponując asortymentem białych win francuskich, kolejność podawania powinna być następująca: najpierw lekkie wino bordoskie, jak Graves, później pełny w smaku burgund, jak Chablis, a następnie słodkie bordoskie, np. Haut Sauternes.

0x08 graphic
 

W y b ó r    g a t u n k u    w i n a   gronowego w zależności od rodzaju daniapowinien być przedmiotem szczególnej uwagi gospodarzy domu, gdyż smak nawet najlepszej potrawy może być zepsuty przez podanie niewłaściwego napoju; również najlepszy trunek nie będzie właściwie oceniony, jeżeli towarzyszy nieodpowiedniej potrawie. Błędem jest więc, podawanie zarówno czerwonego wina do ryby (duża ilość zawartego w winie garbnika utrudnia jej strawienie), jak również białego wina do rostbefu oraz polędwicy).
Zasady powiązania odpowiedniego gatunku wina z jadłospisem były dawniej bardzo ściśle ustalane, obecnie nie są już tak skrupulatnie przestrzegane. Możemy tu jednak pokusić się o przedstawienie kilku zasad:

0x01 graphic
przed posiłkiempodaje się wina pobudzające apetyt, czyli aperitify, jak np. różnego rodzaju wermuty, wina gorzkie, jak Dubonnetlub St. Raphael, oraz wina południowe, jak porto;
0x01 graphic
do przekąsek- wina białe wytrawne, jak francuskie bordoskie, np. Graves, lub alzackie - Sylvanerlub Knipperle, niemieckie - mozelskie, węgierskie - Rizlingi, gruzińskie - Cinandali, Gurdżuani, jugosłowiańskie - Traminec, Żilawka, rumuńskie - Feteascalub bułgarskie - Dimiat;
0x01 graphic
do ryb i białego mięsa lub drobiu- wina stołowe białe półwytrawne lub półsłodkie, jak francuskie bordoskie np. Barsaclub Sauternesi burgundzkie - Chablis, niemieckie - reńskie, węgierskie - TokajSzamorodnilub Furmint, rumuńskie - Axente-Severlub Rulandalub jugosłowiańskie - Muskatni Silvanec, Zlatna Kapljica;
0x01 graphic
do pieczystego lub dziczyzny- wina czerwone bordoskie z okręgu Medoc, np. Margaux, St. Estephe lub St. Emilion, burgundzkie - Pommard, Chambertin, węgierskie - Egri Bikaverlub Szekszardi, rosyjskie - Mukuzami,Napareuli, Matrasinskoje, bułgarskie - Gamza, Mavrud;
0x01 graphic
do serów- wina czerwone pełne w smaku: burgundzkie, np. Cios de Yougeot, węgierskie - Egri Burgundi, chorwackie - Dingać;
0x01 graphic
do owoców, orzechów, ciast i deserów- wina słodkie, jak Haut Sauternes, tokaj, malaga, również południowe półsłodkie - madera lub porto;
0x01 graphic
do sałaty i potraw z octem - wina się nie podaje !.
Oddzielną pozycję stanowi szampan, który pasuje prawie do wszystkich dań, jednak zwykle podaje się go przed posiłkiem albo do deserów.

 

0x08 graphic
 

T e m p e r a t u r a   wina powinna być ściśle przestrzegana. Wina typu aperitifów, jak wermuty, podaje się w temperaturze pokojowej lub ochłodzone do 10-12°C. Wina białe stołowe chłodzi się do temp. 8-10°C (im słodsze - tym lepiej ochłodzone). Wina czerwone spożywa się w temperaturze pokojowej, tzn. 16-20°C (burgundy w temperaturze 15-16°C, bordoskie w temp. ok. 18°C). Szampan podaje się zawsze dobrze ochłodzony - do temp. 5-6°C. Powinien on być zimny, lecz nie zamrożony. Najlepiej podawać go w kubełku z lodem, co jest korzystniejsze niż podawanie po zamrożeniu w lodówce, wpływającym ujemnie na subtelny i delikatny aromat tego szlachetnego trunku. Również powszechnie stosowany do cocktailów, głównie w USA, dodatek lodu do kieliszków jest w tym przypadku nie na miejscu i przyjmowany z wielką dezaprobatą przez smakoszów francuskich.

 

K i e l i s z k i   d o   w i n a, a więc ich jakość, grubość, barwa i kształt odgrywają doniosłą rolę w uzyskaniu właściwych efektów organoleptycznych i wpływają na osiągnięcie odpowiednich wrażeń wzrokowych, zapachowych i smakowych. Cechy kieliszków powinny być następujące:
1) barwa szkła biała, czysta w celu możliwości podziwiania klarowności wina, jego połysku i pięknej barwy; stosowanie kieliszków kryształowych o różnych wykwintnych kształtach, budzi odmienne zdania wśród znawców;
2) szkło powinno być cienkie, by istniała możliwość ogrzania wina ciepłem ręki; równocześnie kieliszek powinien mieć nóżkę, która zapobiegałaby ogrzewaniu się jego zawartości w przypadku, gdy jest to niepożądane (np. przy szampanie);
3) pojemność kieliszka powinna być dość duża i wynosi 110-140 ml, kieliszek zwyczajowo napełnia się tylko do 2/3 objętości, wlewając do niego 80-100 ml wina;
4) kształt kieliszka powinien być różny w zależności od typu i rodzaju wina, w związku z tym:
do win francuskichsą stosowane duże kieliszki (do burgundzkiego nieco większe niż do bordoskich), na nóżce średniej długości;
do win reńskich- tradycyjne kieliszki stosunkowo płaskie, na wysokich, często ozdobnych nóżkach;
do mocnych win południowych, jak sherry, porto i madera - kieliszki niniejsze niż do win francuskich lub reńskich, o pojemności 75-85 ml oraz węższe - w kształcie tulipana, osadzone na krótkiej nóżce,
do szampana lub wina musującegodo niedawna była stosowana tradycyjna płaska czarka na stosunkowo wysokiej nóżce, lecz w ostatnich latach ten kształt kieliszka jest rzadziej stosowany, ponieważ zawarty w winie dwutlenek węgla zbyt szybko się ulatniał; modniejsze są obecnie tzw. kielichy szampańskie, wąskie, lekko rozszerzające się ku górze, na bardzo niskich nóżkach lub duże kieliszki białe, jak do win bordoskich białych. Wysokie i smukłe kieliszki najlepiej harmonizują z unoszącymi się w płynie perlistymi pęcherzykami gazu.

Konsumpcja win owocowych, jako wyrobów stosunkowo tanich jest rzadko spotykana na przyjęciach proszonych, a raczej przy mniej uroczystych okazjach w domowym gronie. Zasady spożycia win owocowychsą podobne do wyżej podanych, a mianowicie: wina białe wytrawne i półwytrawne podaje się do stołu na początku obiadu do przekąsek; wina te (szczególnie jabłkowe) powinny być dobrze ochłodzone - do temp. 6-8°C; wina białe półsłodkie (również półwytrawne) pasują do dań rybnych, temperatura spożycia, jak wyżej;

wina czerwone wytrawne lub półsłodkie najlepiej podawać do pieczystego i dziczyzny: nie powinny być chłodzone, lecz spożywane w temperaturze pokojowej (16-18°C); wina słodkie i deserowe podaje się po posiłku, a więc do ciast i deserów; temperatura spożycia pokojowa;

wina mocne typu madera lub portwein oraz ziołowe- wermuty podaje się przed posiłkiem jako aperitify lub w czasie podwieczorku z biszkoptem, migdałami, orzechami itp.; temperatura spożycia pokojowa lub nieco niższa (ok. 12°C); wermut może być także używany do zakrapiania wódki czystej lub też wzmocniony wódką spożywany jako bardziej wytrawny i mocny aperitif;

wina musujące lub gazowane podaje się przy wszelkiego rodzaju uroczystościach domowych, jak imieniny, śluby; powinny być dobrze oziębione, najlepiej do temp. 6°C.
Przy spożywaniu win owocowych można zwracać mniejszą uwagę na kształt kieliszków.

 

Kultura konsumpcji wódek

0x08 graphic
 

Jak pisze Jan Cieślak, "podstawową zasadą warunkującą kulturalne picie wódek jest psychiczne nastawienie pijącego, który powinien siadać do stołu z zamiarem rozgrzania się, poprawienia nastroju, wypicia czegoś dobrego, ale nie po to, by się upić; wówczas bowiem o kulturze nie może być mowy." Wódki, jak wina, mają również swoje reguły spożycia:

T e m p e r a t u r a   p o d a w a n i a- Wódki czyste lub gatunkowe wytrawne pije się zawsze na zimno (najlepiej z lodówki), półwytrawne lub półslodkie - ochłodzone, słodkie i likiery - o temperaturze pokojowej.

W y b ó r   g a t u n k u   w ó d k i   d o   p o t r a w- Na początku obiadu lub kolacji, a więc do przekąsek, podaje się wódki wytrawne, gorzkie lub żołądkowe; do posiłku - wódki półwytrawne lub półsłodkie, do deseru i kawy - słodkie oraz likiery; do kawy czarnej chętnie pije się również koniak (winiak), do podwieczorku - najlepiej kieliszek likieru lub cocktailu.

S p o s ó b   p o d a n i a - wódkę, zwłaszcza dobrą, pije się dla przyjemności, a nie dla popadania w stan oszołomienia, dlatego spożywane dawki powinny być niewielkie.
Wódki wytrawnepodaje się, więc w kieliszkach, zawierających 35-40 ml.
Wódki słodkiew kieliszkach mniejszych, zawierających 20-25 ml.
Wódkę naturalną, jak wypalanki winne bez różnicy pochodzenia i nazwy, a więc francuski koniak lub polski winiak, jeżeli tylko jest wysokiej jakości, stary, odleżały, podaje się w specjalnych kieliszkach koniakowych, stosunkowo dużych (pojemność całkowita 80-100 ml) o kształcie zwężającym się ku górze. Kieliszek napełnia się dobrze ochłodzoną cieczą do jednej czwartej lub jednej trzeciej zawartości (25-30 ml) i ogrzewa lekko w dłoni, co powoduje większą wyczuwalność bogatego aromatu i zharmonizowanego bukietu tych często wybornych trunków.
Koniakisą często podawane w innych kieliszkach, przeważnie również mających charakterystyczny kształt tulipana, lecz bardziej smukłych i o linii bardziej wydłużonej.
Whisky(również starkę) pije się zwykle ze szklaneczki (120-150 ml) z grubym dnem, do której przed wlaniem ochłodzonego napoju wkłada się kostkę lodu. Ilość wlanej whisky powinna być niewielka: ok. 30 ml, czyli 1/5 szklaneczki.
Cocktaile, jako napoje alkoholowe o słabszej mocy, konsumuje się w większej ilości, przeważnie ze specjalnych kieliszków cocktailowych o pojemności 65-75 ml. Kieliszki cocktailowe w przeciwieństwie do koniakowych mają kształt rozszerzający się ku górze, co pozwala na dodanie plasterka cytryny, pomarańczy lub innego owocu.

Do spożycia zarówno koniaków, jak i innych wysokogatunkowych wódek, produkowanych przez przemysł spirytusowy, jak np. winiaki, śliwowice czy starka, można stosować również zwykłe kieliszki do wina napełnione dobrze ochłodzonym trunkiem do ok. 1/3 objętości.

Dobre maniery

Poprzez dobre maniery rozumiemy taki sposób zachowania się i traktowania innych, który akceptowany jest przez ogół społeczeństwa. Dobre maniery pozwolą nam godnie żyć, a co ważniejsze, dostrzegać wokół siebie innych ludzi i ich potrzeby. Stanie się tak, ponieważ dobre maniery zawsze wydobywają z człowieka tylko dobro.
W dzisiejszym świecie chcemy "żyć na luzie", być wolni, żyć wygodnie, cieszyć się życiem i "używać życia". Rodzi się zatem pytanie: po co nam do tego dobre maniery? Czy warto o nich mówić? Czy warto je propagować w dzisiejszym świecie? A jednak są one nieodzowne. To one decydują o tym, czy jesteśmy ludźmi, a może - czy stajemy się ludźmi, bo jak mówi znane powiedzenie, Człowiek to brzmi dumnie, a jednak bardzo trudno być człowiekiem. Dlatego bardzo ważną sprawą jest nauczyć dziecko, że zawsze warto być kulturalnym!
    By dzieci żyły w przyjaźni z dobrymi manierami, trzeba uczyć je od najmłodszych lat:

   To trudna praca dająca efekty nawet dopiero po kilku latach. Wynika to z psychiki dziecka, które rozwija się jednocześnie w wielu kierunkach, dlatego utrwalenie pewnych zasad i nawyków może zająć dziecku sporo czasu. Pamiętajmy, że dzieci najlepiej i najszybciej uczą się przez przykład. Z uporem więc i nie tracąc nadziei mówmy, czytajmy im o dobrych manierach, i przede wszystkim zawsze bądźmy dla nich najlepszym wzorem.

    Propozycja zajęć warsztatowych dla klas I-III pt. "Tydzień z dobrymi manierami"

  1. Tydzień dobrych manier rozpoczynamy od spotkania wszystkich klas I-III, na którym zostanie on uroczyście ogłoszony.
    Na ten dzień można przygotować krótkie przedstawienie, np. na podstawie opowiadania "Wilkołak i pięć słówek" ze zbiorku "Siedemnaście opowiadań" B. Ferrero, "Ballada o uprzejmym rycerzu" Wiery Badalskiej, czy np. pantomimę, przedstawiającą scenki do proponowanych na tydzień z dobrymi manierami, tematów. Podkładem muzycznym mogą być, odpowiednio dobrane, np. fragmenty utworów Ludwiga van Beethovena.
    Dzieci ubrane są na czarno. Przedstawiające niewłaściwe zachowania zostają "odmienione" przez Dobre Maniery - dziecko ubrane na biało rozdaje "czarnym" symbol dobrych manier, np. zielona koniczynka, listek dębu, klucz... Na tych symbolach wypisane są pozytywne cechy potrzebne do odpowiedniego zachowania się w danych sytuacjach przedstawionych w scenkach. Widownia próbuje odgadnąć, jaki dar otrzymały dzieci od Dobrych Manier.

  2. Korzystając z pantomimy i darów Dobrych Manier wyjaśniamy pojęcie "dobre maniery". Na zakończenie pantomimy ubrane już na biało dzieci wykonują wspólnie taniec do melodii charakteryzującej Dobre Maniery, np. Dla Elizy - Beethovena.

  3. Rozdajemy każdej klasie kopertę z tematami i zadaniami na Tydzień dobrych manier, np.:

    - wymyślenie hasła, plakatu o dobrych manierach, uprzejmości,

    - ułożenie prostej melodii do wierszyka o czarodziejskich słowach,

    - przygotowanie scenki związanej z omawianym tematem, np. Dobre maniery przy telefonie,

    - przyznanie orderu uśmiechu,

    - konkurs na najciekawszą gazetkę o dobrych manierach.

  4. Prezentowanie wykonanych zadań przez poszczególne klasy oraz podsumowanie tygodnia z dobrymi manierami. Symbolem zaprzyjaźnienia się klas z dobrymi manierami może być nałożenie białych koszulek, po ich zaprezentowaniu się, oraz wręczenie klasom Dyplomu Dobrych Manier z ustalonym znaczkiem manier.

Proszę, dziękuję, przepraszam

  1.  Przebieg zajęć:

    Nauczyciel prosi dzieci o zajęcie wygodnych miejsc na wykładzinie i podaje temat zajęć. Następnie czyta dzieciom opowiadanie L. J. Kerna "Pierwszy". Po zakończeniu lektury dzieci opowiadają własnymi słowami przebieg zdarzeń, wymieniają w tekście osoby i charakteryzują ich wygląd zewnętrzny.
    Osobno charakteryzują głównego bohatera - Maćka.
    Dzieci zwracają uwagę na zachowanie chłopca, oceniają je i omawiają, jak należało się w tej sytuacji zachować. Nauczyciel pyta dzieci, czy znają inne, podobne sytuacje wymagające od ludzi wczucia się (empatii) w sytuację drugiego człowieka i jak należałoby mu pomóc.

  2. Drama:

    Nauczyciel prosi o ustawienie krzesełek jak w autobusie. Na początku siada kierowca, kilkoro dzieci zajmuje miejsca, inne oczekują na przystanku. Dzieci na przystanku reprezentują staruszkę z laską, mamę z dzieckiem, pana z ciężką paczką i inne wymyślone osoby oraz dziecko świetlicowe.
    Następnie autobus podjeżdża na przystanek. Dzieci ustalają kolejność wsiadania osób oraz zachowanie dziecka w stosunku do staruszki, mamy z dzieckiem, pana z ciężką paczką itp.
    Dziecko umie odczytywać ich potrzeby, oczekiwania i spełnia je. Pasażerowie zajmują wolne miejsca w autobusie.
    W tym miejscu nauczyciel przypomina o formach grzecznościowych - proszę, dziękuję, przepraszam. Nauczyciel wraz z dziećmi podsumowuje zabawę i dla zapamiętania proponuje wykonanie trzech kluczy, które będą symbolem trzech czarodziejskich słów: proszę, dziękuję, przepraszam. Słów, które potrafią załatwić wiele spraw międzyludzkich.
    Nauczyciel włącza spokojną muzykę, dzieci zajmują miejsce przy stolikach i podzielone na trzy grupy wycinają z kolorowego kartonu i samoprzylepnych literek trzy klucze z napisami PROSZĘ, DZIĘKUJĘ, PRZEPRASZAM. Następnie zawieszają klucze-słowa w widocznym miejscu w świetlicy.
    Na zakończenie porządkujemy miejsce pracy i zabawy.

    Czas trwania zajęć: 45-50 minut

 

"Pierwszy"
Ludwik Jerzy Kern

W pewnym mieście, które znacie,
przy ulicy Pięknych Wierszy,
mieszkał sobie jeden Maciek,
który wszędzie pchał się pierwszy.

Żeby go opisać bliżej,
trzeba by tysiąca słów.
Zamiast tego
spójrzcie niżej -
- tak wygląda Maciek ów:

Gdy ten portret oglądali
wszyscy ci,
co Maćka znali,
po kolei oświadczyli,
że istotnie,
że ich zdaniem
jest podobny niesłychanie.

Nawet
tato Maćka z mamą
oznajmili mi to samo.

Teraz
każdy z nas Maćkowi
niech się przyjrzy, tak jak umie.
Dzięki temu portretowi
poznacie go
nawet w tłumie.
Oto
w mieście, które znacie,
jest pogodny, śliczny ranek...
Właśnie
z domu wyszedł Maciek -
i gdzie idzie?
Na przystanek.
Na przystanku, mili moi,
kilka osób sobie stoi.
Pani z dzieckiem w poduszeczce,
staruszeczka,
dwie matrony,
zaraz przy tej staruszeczce
z parasolem pan uczony,
jeden z Gdyni aż marynarz,
muzyk, co do radia gra,
i artysta, co go z kina
cała Polska chyba zna...

Maciek razem z nimi czeka -
tramwaj słychać już z daleka,
Już hamuje...
stanął już...
Któż to pierwszy wsiada, któż?

Pani z dzieckiem w poduszeczce?
Staruszeczka?
Dwie matrony?
Czy ten, co przy staruszeczce
z parasolem pan uczony?
Czy ten z Gdyni aż marynarz?
Muzyk, co do radia gra?
Czy artysta, co go z kina
cała Polska chyba zna?
Nie wiem czyby ktoś z was zgadł.
Kto wsiadł pierwszy?
Maciek wsiadł!

Gdy już pierwszy wszedł do środka,
mogli za nim wejść po schodkach:
pani z dzieckiem w poduszeczce,
staruszeczka,
dwie matrony,
ten, co przy staruszeczce
z parasolem pan uczony,
za nim z Gdyni wszedł marynarz,
muzyk, co do radia gra,
i artysta, co go z kina
cała Polska chyba zna...
Jedzie tramwaj,
jedzie,
jedzie,
a gdy jedzie, dobrze siedzieć.

Jedno wolne miejsce tylko
było w całym tramwaju...
Właśnie zajął je przed chwilką...
Jak myślicie: kto je zajął?
Pani z dzieckiem
w poduszeczce?
Staruszeczka?
Dwie matrony?
Czy ten, co przy staruszeczce
z parasolem pan uczony?
Czy ten z Gdyni aż marynarz?
Muzyk, co do radia gra?
Czy artysta, co go z kina
cała Polska chyba zna?
Żadne z nich, kochani, bo
Maciek zajął miejsce to.

Jechał sobie, siedząc, dalej,
A dokoła niego stali:
Pani z dzieckiem
w poduszeczce,
Staruszeczka,
Dwie matrony,
Zaraz przy tej staruszeczce
z parasolem pan uczony?
Czy ten z Gdyni aż marynarz,
Muzyk, co do radia gra,
I artysta, co go chyba
cała Polska zna...
W związku z tym, kochane dzieci,
spójrzcie znowu na portrecik.
Do was zwracam się z apelem:
Pamiętajcie,
przyjaciele,
gdyby
któreś z was
w tramwaju,
kiedyś...
w czerwcu,
w styczniu,
w maju,
czy też w innym jakimś czasie
zetknęło się z tym chłoptasiem,
to szepnijcie mimochodem,
że się starszych
puszcza przodem
i że nigdy nie wypada,
jeśli starsi stoją,
siadać!

Wdzięczni wam ogromnie za to
będą
mama Maćka,
tato,
pani z dzieckiem w poduszeczce,
staruszeczka,
dwie matrony,
ten, co stał przy staruszeczce
z parasolem pan uczony,
wdzięczny będzie też marynarz,
muzyk, co do radia gra,
i artysta, co go z kina
cała Polska chyba zna.

Świąteczny SAVOIR VIVRE

Ręce zawsze trzymamy na stole, niekoniecznie po pachy (wtedy jest za mało miejsca na jedzenie). Wystarczy po nadgarstki, tak aby wszyscy mogli patrzeć ci na ręce. Oczywiście przedtem należy umyć ręce i starannie obgryźć paznokcie, żeby nie powiedziano, że za pazurami buraki cukrowe hodujesz.

Po skończonym posiłku nie wycieraj gęby obrusem, gdzieś tam powinna być serwetka. Tym bardziej nie wsadzamy sobie obrusa za dekolt przed jedzeniem, jak serwety.

0x01 graphic

Savoir-vivre dla każdego - Kultura dnia codziennego

UPRZEJMOŚĆ
Obowiązuje nas zawsze wszędzie i wobec każdego. Zyskuje nam sympatię
i poważanie w stosunkach międzyludzkich, znakomicie ułatwia nam życie. Świadczą o tym:
0x01 graphic
trzy magiczne słowa: proszę, dziękuję, przepraszam;
0x01 graphic
 łagodny ton tzn. zawsze rozmawiać łagodnym i ciepłym tonem;
0x01 graphic
 uważne słuchanie - przypomina nam o tym stare arabskie przysłowie
"Mamy tylko jedne usta i dwoje uszu".
 

0x01 graphic

PUNKTUALNOŚĆ
Zapewnia porządek w naszym życiu i ułatwia wzajemne kontakty międzyludzkie. Dlatego wszyscy chcemy, aby punktualność była cechą wszystkich ludzi.
 

0x01 graphic

UŚMIECH
Odzwierciedla on nastrój człowieka, jego stosunek do innych ludzi.
Uśmiech jednak uśmiechowi nie jest równy. Spotykamy się z uśmiechem bezczelnym i fałszywym, ironicznym i obłudnym. Nie ułatwia on kontaktów, wręcz przeciwnie - utrudnia je i komplikuje. Uśmiech sprzyja wytworzeniu dobrej atmosfery, łagodzi nieporozumienia, jeśli jest ciepły, przyjacielski, serdeczny i życzliwy.
 

0x01 graphic

ŻYCZLIWOŚĆ
Jest niezbędnym elementem w układaniu dobrych stosunków między ludźmi.
Brak jej uwidocznia się niemal na każdym kroku. Życzliwość to bardzo dobra cecha człowieka, polega ona na wczuciu się w sytuację innych i chęć okazania pomocy.
 

0x01 graphic



DYSKRECJA

Człowiek dyskretny nie wnika w sprawy innych ludzi,
gdy jednak zetknie się z nimi, wyczuje, czego nie należy widzieć lub słyszeć i powtarzać innym.

0x01 graphic

0x01 graphic

JAK SIĘ PODAJE RĘKĘ?
Ten symboliczny gest może wyrażać szacunek, przywiązanie, życzliwość, przyjaźń, dumę, obojętność, lekceważenie. Niekiedy kobieta podając mężczyźnie rękę podnosi ją zbyt wysoko, wskazując w ten sposób, że oczekuje ucałowania. Są i tacy mężczyźni, którzy nie całują kobiety w rękę. I jak w takiej sytuacji poczuje się kobieta? A jak mężczyzna?
Gdy nasi znajomi lub przyjaciele siedzą po drugiej stronie, np. stołu, nie wyciągamy ręki ponad stołem. W takiej sytuacji przywitanie ograniczamy do skinienia głową. Gdy nasze ręce są brudne i nie nadają się do podania, grzecznie przepraszamy mówiąc: "Przepraszam, ale mam brudne ręce".

KTO KOMU PIERWSZY PODAJE RĘKĘ?
Kobieta pierwsza podaje rękę mężczyźnie.
Starszy podaje rękę młodszemu.

0x01 graphic

0x01 graphic

ZASADY UBIORU
Powinien być staranny, dostosowany do pory dnia i okoliczności
Świadczy on o zamiłowaniu do porządku, estetyki i daje dobre samopoczucie. Jest oznaką poszanowania, godności własnej i innych.
 
JAK SIĘ UBIERAĆ?
0x01 graphic
 Wszystkie ubrania powinny być czyste, odprasowane i znajdować się w idealnym porządku.
0x01 graphic
Nie sugerujemy się wyłącznie modą. Przy wyborze ubrań patrzymy na swój wiek, wzrost, kolor skóry, włosów itp.
0x01 graphic
 Staramy się dobrać ubiór do każdej okazji.
0x01 graphic
 Odpowiednio dobieramy wszystkie dodatki.

0x01 graphic

0x01 graphic

JAK ZACHOWAĆ SIĘ PRZY STOLE?
Zachowanie odpowiedniej kultury przy stole polega na niesprawianiu brzydkiego, odpychającego widoku, niekorzystnie wpływającego na podstawowe zmysły człowieka - wzrok i słuch.
To znaczy, że nie powinniśmy:
0x01 graphic
 mlaskać;
0x01 graphic
 cmokać;
0x01 graphic
 nakładać zbyt dużych porcji na talerz;
0x01 graphic
 nabierać sporych kęsów na widelec;
0x01 graphic
 utrzymywać na swoim talerzu nieładu.
 

0x01 graphic

Dom

ETYKIETA

JEDZENIE

Restauracja

Wymagania sprawności:

DŻENTELMEN

  1. Używam słów: proszę, przepraszam, dziękuję, dzień dobry, dobranoc, do widzenia.

  2. Zachowuję się uprzejmie wobec dziewczynek i starszych, przepuszczam je w drzwiach, ustępuję im miejsca, pomagam, gdy tego potrzebują. Jestem koleżeński wobec innych chłopców.

  3. Przeczytałem książkę lub artykuł z czasopisma dla dzieci o zasadach dobrego zachowania się.

  4. Opowiedziałem moim kolegom lub zrobiłem gazetkę o zasadach savoir-vivre'u.

  5. Ubieram się stosownie do okazji i pory roku. Zawsze jestem schludnie ubrany.

  6. Nakrywałem do stołu w domu lub na kolonii zuchowej.

  7. Potrafię rozmawiać przez telefon.

Uwagi: 
        
Sprawność przydatna jest zwłaszcza wtedy, gdy stosunki między dziewczynkami a chłopcami pozostawiają wiele do życzenia. Zadania można wpleść właściwie podczas każdej zabawy, ponieważ zawsze należy zachowywać się kulturalnie.

        Zainteresowania zucha
można wykorzystać podczas zdobywania przez zuchy sprawności "żak - Nawojka", "rycerz". Aby nadal rozwijać zainteresowania zucha w tej dziedzinie, można wskazać mu sprawności "kibic", "mistrz gier i zabaw", "przyjaciel innych".

DAMA

  1. Używam słów proszę, przepraszam, dziękuję, dzień dobry, dobranoc, do widzenia.

  2. Zachowuję się kulturalnie wobec chłopców, dziewcząt oraz osób starszych. Nie zaczepiam ich i nie przezywam, pomagam starszym, ustepuję im miejsca.

  3. Przeczytałam książkę lub artykuł z czasopisma dla dzieci o zasadach dobrego zachowania się.

  4. Opowiedziałam moim kolegom, koleżankom lub zrobiłam gazetkę o zasadach savoir-vivre'u.

  5. Wiem, jak się stosownie ubrać na różne okazje, zaprojektowałam kolekcję odzieży dla moich lalek.

  6. Spory z kolegami lub koleżankami załatwiam w sposób kulturalny.

  7. Nakrywam do stołu w domu, na kolonii zuchowej lub podczas święta klasowego.

  8. Zaprosiłam koleżanki, kolegów na herbatkę, urodziny. Urządziłam przyjęcie.

  9. Chodzę schludnie ubrana.

  10. Potrafię rozmawiać przez telefon.

Uwagi:
       
Sprawność przydatna jest właśnie wtedy, gdy stosunki między dziewczynkami a chłopcami pozostawiają wiele do życzenia. Zadania mozna wpleść podczas każdej zabawy, ponieważ zawsze należy zachowywać się kulturalnie.
       
        Zainteresowania zucha można wykorzystać podczas zdobywania przez zuchy sprawności "żak - Nawojka", "dworka".

        Aby nadal rozwijać zainteresowania zuchów w tej dziedzinie, mozna mu wskazać sprawności: "kibic", "mistrz gier i zabaw", "przyjaciel innych".

Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.



Wyszukiwarka