Materiał 7	Temat zajęć	Forma pracy	Zaliczenie Egzamin	Materiały
	Obietnica / Przyrzeczenie. Przekazanie zuchów do drużyny harcerskiej. Plan pracy kolonii zuchowej / Plan pracy obozu harcerskiego. Regulaminy kolonijne i śródroczne. Plan pracy śródroczny gromady / drużyny.		Z - napisać plan kolonii/obozu. Napisać w formie obrzędowej przesłany regulamin.

 Przykład: Obrzęd Obietnicy Zucha ...

 

Teraz kolej na najważniejszy moment - obrzęd Obietnicy Zucha.

 

Drużynowy zadaje każdemu z „Nowicjuszy” pytanie : „czy chcesz złożyć Obietnicę ?”

Dzieci kolejno odpowiadają : „Tak !”.

 

Wszyscy obecni w zuchówce wstają.

 

„Nowicjusze” za przykładem drużynowego wyciągają prawą dłoń w kierunku czegoś symbolicznego - barw narodowych; świec, które mają symbolizować punkty Prawa Zucha; rysunku ze Znaczkiem Zucha, totemu lub Księgi Gromady.

 

Dzieci powtarzają za drużynowym tekst Obietnicy :

 

„Obiecuję być dobrym zuchem, zawsze przestrzegać Prawa Zucha”.

 

Drużynowy wręczając zuchowi Znaczek Zucha mówi do niego :

 

„Od tej chwili jesteś zuchem,

pełnoprawnym członkiem Związku Harcerstwa Polskiego”.

 

Tę uroczystą część naszej zbiorki warto zakończyć czymś równie uroczystym - śpiewamy z zuchami nasz „zuchowy hymn” - „Mundur, chusta, pas zuchowy”.

 W kręgu przyjaciół ...

Podniosła atmosfera już za nami.

• Teraz następują gratulacje i mniej oficjalne sprawy, ale nie mniej ważne.

• Na przykład, zuchy mogą wkleić do Księgi swoje zdjęcie i podpisać się.

• Mogą też przypieczętować swój podpis odciskiem serdecznego palca.

• Na znaku drużyny, czyli na totemie zawieszamy wstążeczki z nazwiskami dzieci, które złożyły Obietnicę.

• Fajnie by było gdyby udało się wraz z rodzicami przygotować słodki poczęstunek.

Jeszcze parę wesołych pląsów i już możemy się pożegnać w kręgu.

PRZEKAZANIE ZUCHÓW DO DRUŻYNY HARCERSKIEJ

Wprowadzenie

Spotkałam ostatnio moje byłe zuchy, które są teraz w drużynach harcerskich. Pokazały z dumą, przypięty do piersi Krzyż Harcerski, opowiadały o obozie, na którym były. Serce mi rosło, gdy ich słuchałam. „Zobaczyłam” sens mojej instruktorskiej pracy.

Niestety nie wszystkie zuchy przeszły do harcerskich drużyn. Złożyło się na to wiele różnych czynników. Da się wyodrębnić te, które mają decydujące znaczenie i nad tym postaram się zastanowić w dalszej części mojej pracy.

Istotne jest jednak to, by była zachowana ciągłość naszej pracy. Chodzi o to, by dziecko, które trafia do gromady zuchowej, mogło mieć szansę dalszego rozwoju w drużynie harcerskiej. W obydwu przypadkach, zarówno drużynowy zuchowy jak i harcerski kierują się podobnymi wartościami i zasadami w pracy z dziećmi i młodzieżą. Zatem, pozytywne oddziaływania mają miejsce na kilku etapach harcerskiej drogi. Pierwszym z nich jest właśnie etap zuchowania, i między innymi od Zuchowego Wodza zależy, czy nastąpi kontynuacja tej pracy, czy nie.

Teoretycznie rzecz ujmując

Wśród dokumentów związkowych jest Instrukcja w sprawie organizacji i zasad działania gromady zuchowej, która daje pewien obraz tego, jak przejście zuchów do drużyny harcerskiej ma wyglądać.

Pkt 19. Gromada przez umożliwienie zuchom zdobywania sprawności i gwiazdek tworzy warunki do rozwoju duchowego, społecznego, intelektualnego i fizycznego dzieci oraz przygotowuje je do podjęcia służby w drużynie harcerskiej.

Pkt 20. Gromada zuchowa przekazuje zuchy, które zdobyły trzecią gwiazdkę lub osiągnęły odpowiedni wiek, do drużyny harcerskiej. Przygotowanie zuchów do przejścia do drużyny harcerskiej powinno odbywać się w toku śródrocznej pracy gromady i drużyny harcerskiej. Przejście zuchów do drużyny harcerskiej odbywa się zgodnie z przyjętą obrzędowością.

Czynniki od których zależy przejście zuchów do drużyny harcerskiej

Wiemy już jak Instrukcja ... traktuje przekazanie zuchów do drużyny harcerskiej, ale zastanówmy się przez chwilę, od czego tak naprawdę to zależy.

1. Sprawa jest znacznie prostsza jeśli w szkole działa drużyna młodszoharcerska, a w ogóle banalna, jeśli jest to drużyna na przyzwoitym poziomie. (W dalszej części pracy zastanowimy się nad trzecim wariantem, tzn. żadna drużyna harcerska w naszej szkole nie działa).

2. Czynnikiem równie ważnym, wydaje się być nasze osobiste zaangażowanie w całą sprawę.

3. Bardzo ważne są też relacje jakie panują między gromadą zuchową a drużyną harcerską, oraz między kadrami drużyn. Jeśli są one bliskie i serdeczne, to naszym zuchom łatwiej będzie wkroczyć do drużyny. W rozmowie między kadrami drużyn warto też poruszyć kwestię, czego rada drużyny harcerskiej oczekuje od zuchów, które do niej przejdą. Co dzieci powinny wiedzieć, co umieć? Wspólnie musicie ustalić, jak zuchy zapoznają się z drużyną i działającymi w niej zastępami. Zuchy muszą poznać drużynowego harcerskiego, członków drużyny, jej obrzędy, jest to warunek konieczny, jeśli cała akcja ma odnieść sukces.

4. Także aspiracje zucha, są istotnym wyznacznikiem powodzenia całej akcji. Druh Wardęcki pisał, że to drużynowy przez częste zwracanie się do zucha, mającego przejść do drużyny harcerskiej, w specyficzny sposób wpływa na poziom aspiracji, np.: „Kiedy zostaniecie harcerzami, to ...”.

5. Ważne jest poparcie rodziców naszych zuchów, co do tego, że ich dzieci dodrze robią przechodząc do drużyny harcerskiej.

6. Właściwe przygotowanie samego momentu przejścia, wymaga poświęcenia trochę czasu, ale naprawdę warto! (Uroczystość może odbyć się na zbiórce w pomieszczeniu, w lesie, przy ognisku, na biwaku itd. Przygotowania do uroczystości nie mogą rozpocząć się na miesiąc przed. Trzeba o tym pomyśleć planując pracę gromady na początku roku harcerskiego, lub co najmniej w połowie, by we wrześniu zuchy mogły przejść do drużyny harcerskiej. Wtedy będą już znały całą drużynę i jej specyfikę).

7. W zasadzie po uroczystości przekazania zuchów do drużyny harcerskiej, rola Wodza zuchów staje się drugoplanową, albo nawet trzecioplanową. Teraz bardzo ważne jest to, co dzieje się w drużynie harcerskiej. Całe przygotowania mogą zakończyć się fiaskiem, jeśli na zbiórkach harcerskich nic się nie dzieje, albo drużynowy nie ma pojęcia o prowadzeniu zbiórek harcerskich. Drużyna harcerska musi zaimponować zuchom (zaproponować coś nowego, nieznanego, ważnego). Gdy zuch zrazi się do nowej drużyny, to ciężko będzie go „odzyskać”. Miejmy jednak nadzieję, że odwiedzając drużynę harcerską, będąc jeszcze zuchem, bardzo zapragnął zostać jej harcerzem.

Nadszedł czas na rozpatrzenie wariantu trzeciego. W szkole podstawowej, w której działa gromada zuchowa nie ma drużyny harcerskiej. Trzeba udać się do Namiestnika Harcerskiego, odezwać się ludzkim głosem i zapytać o najbliżej działającą drużynę, najlepiej dobrą drużynę. Jeśli takiej nie ma, rozejrzyjmy się za drużynami ZHR, uważam, że lepsza taka, niż żadna. Nikt nie powiedział, że drużyny ZHR są gorsze. Jeśli i takiej drużyny nie ma w pobliżu sytuacja nieco się komplikuje, należy odbyć rozmowę z rodzicami zuchów (tymi, które mają przejść) i zaproponować drużynę najbliżej miejsca zamieszkania (może któryś ze starszych harcerzy zgodzi się po zbiórce, odprowadzać młodszego do domu?) Jeśli wszystkie z tych rozwiązań zawiodą, to sytuacja wydaje się być patową. Czy nie tutaj też trzeba szukać przyczyn zmniejszania się stanu liczbowego harcerzy? Zostawiam wam trochę miejsca na dopisanie własnych uwag na ten temat.

Przygotowanie zuchów do przejścia do drużyny harcerskiej

Wracając jednak do rozważań nad przejściem zuchów do drużyn harcerskich. Napisałam, że uroczysta zbiórka, jak i do niej przygotowania powinny zaabsorbować kadry obydwu drużyn. Drużynie harcerskiej (drużynowemu) powinno zależeć na tym, aby harcerze z paroletnim stażem zuchowym dołączyli do jego zespołu. Są bardziej doświadczeni, samodzielni, przyzwyczajeni do zgodnej pracy w grupie, bardziej zdyscyplinowani i mają głębsze poczucie obowiązku, niż wstępujący do drużyny „cywile”. Ponadto, drużyna harcerska nie musi przygotowywać szerokiej akcji agitacyjnej, ponieważ byłe zuchy zasilą jej szeregi.

Gromada przygotowując zuchy do przejścia do drużyny harcerskiej, ma do dyspozycji wszystkie potrzebne ku temu narzędzia. Za ich pomocą powinno się wśród starszych zuchów położyć większy nacisk na samodzielność i własną inicjatywę, przygotować zuchy do podjęcia nowych, trudniejszych zadań w drużynie harcerskiej i wzbudzić pragnienie dobrowolnego ich podęcia. Nie wolno uzależniać zuchów od siebie, trzeba pozwolić im odejść. Należy wspierać, pójść razem na pierwszą, drugą zbiórkę harcerską, poprosić o opowiedzenie wrażeń w Kręgu Rady. Najdoskonalszym i najbardziej precyzyjnym do tego narzędziem jest system zuchowych gwiazdek.

• Gwiazdki zuchowe

Dla zucha wymagania gwiazdki to zestaw zadań, które musi wykonać sam lub wspólnie z kolegami, by wspiąć się na wyższy szczebel, nakładający nań większe obowiązki i większe prawa (np.: prawo do wstąpienia do drużyny harcerskiej). Gwiazdki pobudzają aspiracje zuszka, rozpoczynają drogę po kolejnych szczeblach drabiny stale wzrastających zadań i wymagań. Po zdobyciu trzeciej gwiazdki zuch może zostać harcerzem .

W tej pracy nie będziemy zajmować się całym systemem zdobywania gwiazdek zuchowych, ale tylko ostatnim zuchowym stopniem. Wszystko to, z uwagi na jego nierozerwalne związki z tematem.

Program trzeciej gwiazdki - Zuch gospodarny:

1. Zorganizowałem(am) wraz z gromadą akcję gospodarczą, która przyczyniła się do wzbogacenia majątku gromady.

2. Nawiązałem(am) kontakt z harcerzami i dowiedziałem(am) się, jak można zostać harcerzem. Wykonałem(am) z nimi pożyteczną pracę dla środowiska.

3. Zdobyłem(am) odznakę „Siedmiomilowe Buty” lub uczestniczyłem(am) w harcerskiej formie wypoczynku.

4. Znam obrzędy i zwyczaje drużyny harcerskiej, z którą nawiązałem(am) kontakt. Wiem kto jest bohaterem tej drużyny i szczepu, w którym ona działa.

Powyższy program nie jest przeznaczony dla zucha, ale dla drużynowego, który w oparciu o niego układa zadania dla każdego zucha indywidualnie, w zależności od możliwości, zainteresowań itd. Zuch może zdobyć kolejną gwiazdkę, po wypełnieniu wszystkich wymagań poprzedniej gwiazdki (nie musi się to odbywać w systemie rocznym).

• Pomocny może być także system zdobywania sprawności indywidualnych, zwykle wpleciony w program gwiazdki. Jednak dla zuchów które, za późno wstąpiły do gromady, nie zapracowały na trzecią gwiazdkę lub też z innych powodów nie mają szans na jej zdobycie, można posłużyć się krótkookresowym narzędziem mianowicie  -sprawnością indywidualną.

Sprawności indywidualne pomagają rozwijać zainteresowania, doskonalić umiejętności, pogłębiać wiedzę. Dają szansę samodzielnej realizacji pewnych zadań. Są też niewątpliwą szansą na to, by oswoić zuchy z myślą o przejściu do drużyny harcerskiej, pomóc poznać jej członków, a nawet zwyczaje, obrzędy. Jednym słowem zachęcić do stania się jej członkiem.

• Innym sposobem na zapoznanie najstarszych zuchów z drużyną harcerską, jest zaproszenie drużynowego drużyny harcerskiej na kilka zbiórek gromady zuchowej. Drużyna harcerska może pokazać się zuchom organizując dla nich wycieczkę, wspólną uroczystą zbiórkę lub imprezę np.: olimpiadę sportową.

Można też zorganizować spotkanie dla najstarszych zuchów, na którym każdy harcerski zastęp mógłby się zaprezentować. Po takiej zbiórce zuchy podejmują decyzję, z którym zastępem chciałyby się zaprzyjaźnić. Za jakiś czas (niezbyt odległy) zuchy mogą przyjść jako goście na zbiórkę „swojego” zastępu. Można to także zorganizować od drugiej strony tzn. harcerze zapraszają zuchy na zbiórkę, obserwują je, poczym każdy zastęp wybiera zuchy, które chciałby zaprosić na zbiórkę swojego zastępu. W następnym miesiącu zuch odwiedza zastęp i podejmuje decyzję, czy chce w nim być czy szuka innego. Warto, aby podczas takiej zbiórki obecny był drużynowy lub przyboczny zuchowy.

Współpraca gromady zuchowej z drużyną harcerską

O odpowiedź poproszę druhny i druhów drużynowych:

- Co ja sam, jako Wódź gromady zrobiłem (zrobiłam),

na rzecz współpracy z drużyną harcerską?

- Czy przynajmniej wiem, jakie drużyny harcerskie, zastępy działają w środowisku i kto im przewodzi?

- Czy gromada zuchowa chociaż raz zrealizowała jakieś zadanie wspólnie z harcerzami?

- Czy zuchy brały udział w pracach na rzecz szkoły lub społeczności lokalnej zainicjowanych przez harcerzy?

Drodzy drużynowi, nie jesteśmy sami w tej organizacji, nawiążmy kontakty z drużynami harcerskimi. Jej efekty będą korzystne dla obydwu stron!

Co z takiej współpracy wynika dla zuchów?

• Pomoc materialna w zakresie lokalu (gospodarzami lokalu są najczęściej harcerze), sprzętu (harcerze mogą go dostarczyć na biwak, wycieczkę, kolonię).

• Pomoc w usprawnieniu i organizacji imprez (imieniny zucha, przygotowaniu do Obietnicy, nadaniu trzeciej gwiazdki, zwiadu i in.).

• Przybliżenie zuchom metodyki harcerskiej.

• Ośmielenie wobec starszych dzieci i nawiązanie współpracy.

• Odnajdywanie autorytetów wśród harcerzy przez imponujące zuchom zachowania (np.: zdobycie trzech piór, odwaga na nocnej warcie).

• Być może znajdzie się taka druhna lub druh, który będzie chciał zostać z zuchami (nowy przyboczny, przyboczna).

Korzyści ze współpracy dla harcerzy:

• Umożliwienie realizacji zadań związanych ze zdobywaniem sprawności harcerskich takich jak „opiekun dzieci”, „przyjaciel dzieci”, „mistrz harców” i in.

• Nabycie praktyki przez harcerzy, którzy w przyszłości chcieliby objąć funkcję przybocznego lub drużynowego harcerskiego.

• Urozmaicenie i wzbogacenie zbiórek harcerskich formami pracy zuchowej (teatr, majsterka, pląsy).

• Po przyjęciu zuchów do drużyny harcerskiej szybko zostają stworzone dobrze działające zastępy.

• Harcerze uczą się współpracy z młodszymi, co stwarza naturalne sytuacje uczenia się odpowiedzialności za innych.

Elementy zbiórek harcerskich (i nie tylko), które mogą „zachwycić” starsze zuchy.

Niektóre z nich warto wpleść w konspekt zbiórki z przekazaniem zuchów do drużyny harcerskiej. Należy je tylko dobrze zaplanować i przeprowadzić. Mogą zaimponować zuchom ponieważ są poważniejsze, „bardziej dorosłe”, mają w sobie coś niezwykłego, tajemniczego, a przede wszystkim są ciekawe, bo nowe.

• Harcerska musztra

• Posługiwanie się busolą

• Rozstawianie namiotu

• Budowa i obsługa kuchni polowej

• Piosenki i pląsy harcerskie

• Pokazy ratownictwa medycznego

• Ognisko

• Stanie na warcie

• Zawody balonowe

• Pokaz pionierki drużyny

• Zjazdy na linach (małpi gaj)

• Wykorzystanie polowego radia

Turnieje, zawody sportowe (można wykorzystać bardziej „wyrafinowane sprzęty jak: desko rolka, hulajnoga, lina, nawet menażka, która dzisiejszym zuchom jest raczej obcym naczyniem)

Wystawa pamiątek drużyny (zdjęcia, kroniki, gazetki, totem, proporce i in.)

Forma teatralna (np.: przedstawienie dla zuchów z wykorzystaniem efektów świetlnych i muzycznych)

Można zapewne wymienić dużo jeszcze takich „haczyków” na młodych harcerzy. Myślę, że każda drużyna harcerska ma jakąś swoją specyfikę, coś co szczególnie lubi robić, w czym się specjalizuje. Trzeba się tym przed zuchami pochwalić, popisać swoimi umiejętnościami.

Zuchy interesują się różnymi odznakami, plakietkami, które harcerze mają na mundurach. Także sama specyfika harcerskiego umundurowania np.: rogatywki, berety, furażerki, sznury harcerskie, getry, pasy, pagony itd. podobają się zuchom. Dlatego uważam, że warto dzieciom powiedzieć, że będą takie mogły nosić, gdy zostaną harcerzami. Podczas przekazania zuchów do drużyny harcerzy należy wykorzystać stosowne obrzędy drużyny harcerskiej.

Przejście zuchów do drużyny harcerskiej

Nie jest to zadanie łatwe, ponieważ zuchy są zżyte z gromadą, z rówieśnikami, z drużynowym itd. Przejście jest jednak konieczne, ponieważ gromada nie stwarza już warunków do dalszego rozwoju. Pamiętać należy, że harcerzem można zostać w wieku 10-15 lat, po złożeniu Przyrzeczenia Harcerskiego. Dlatego, jeśli w gromadzie są zuchy w wieku 10 lat, które przestało pociągać zuchowanie, to albo zbiórki są nudne, albo czas na to, by przejść do drużyny harcerskiej. (Zuchami mogą być dzieci do 11 roku życia). Gdy w szkole nie ma drużyny harcerskiej, awansowanie starszego zucha na przybocznego, jest kiepskim wyjściem z sytuacji. Nie powinniśmy robić tego z kilku względów:

• niedojrzałość emocjonalna do pełnienia funkcji przybocznego

• brak odpowiedniego przygotowania i „obycia” z harcerstwem

• brak autorytetu wśród zuchów, które do tej pory były na tym samym poziomie

• poza tym, nie zabierajmy naszym zuchom możliwości udziału w harcerskiej przygodzie.

Nie powinniśmy też przetrzymywać zuchów dłużej niż jest to konieczne, ponieważ może się tak zdarzyć, iż znudzone zuchy zaczną wyśmiewać „dziecinne” zabawy i niezbyt pochlebnie wyrażać się o gromadzie, jako bandzie dzieciaków. To z kolei nie wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie gromady.

Uroczysta zbiórka przekazująca zuchy do drużyny harcerskiej powinna być przygotowana wspólnie przez Drużynowego harcerskiego i Wodza zuchów. Na takiej zbiórce młody harcerz, powinien poczuć, że w nowej drużynie jest naprawdę chciany.

Szczypta praktycznych pomysłów j a k T O z r o b i ć ?

1. W obrzędzie uczestniczą dwie drużyny: zuchowa i harcerska. Zbiórka zuchowa rozpoczyna się obrzędem powitania. Jeszcze przed zbiórką najstarszy zastęp harcerski rozkłada kila tras, o jednakowej długości i podobnym stopniu trudności. Dobrze byłoby, to zrobić w pobliskim parku, czy lesie. Wszystkie trasy zbiegają się w jednym miejscu. Harcerze zapraszają zuchy do udziału w zwiadzie. Zaproszenie może być pisemne (można je potem wkleić do kroniki) lub ustne. Zuchy zbierają się w Kręgu Rady i podejmują decyzję o wzięciu udziału w proponowanej zabawie. Cała drużyna udaje się na wyznaczone miejsce. Tam dzieli się na kilka grup, tzn. tak, by każdy harcerski zastęp wziął pod opiekę kilka zuchów (najlepiej całą szóstkę). Po losowaniu tras patrole ruszają (pamiętajcie o osobach pełnoletnich!). Docierają do miejsca ze znakiem patrolowym „list”, odszukują i rozszyfrowują wiadomość, która mówi, gdzie szukać skarbu. Po drodze jest jeszcze kilka drobnych poleceń np.: gdzie trzeba iść dalej, w jaki sposób trzeba się poruszać. Zuchy i harcerze docierają do przygotowanego wcześniej kręgu ognia. Tam są już drużynowi i przyboczni obydwu drużyn, oraz proporce, totemy, kroniki etc. Drużynowy harcerzy przyjmuje zdobyty skarb. Harcerze rozpoczynają ognisko własnym obrzędem, następnie drużyny śpiewają na zmianę własne piosenki. Rozpoczyna się gawęda. Drużynowi na przemian opowiadają, co drużyny dotychczas robiły. Na koniec drużynowy harcerzy przypomina sobie o zdobytym skarbie. Następuje uroczyste otwarcie skarbu. Drużynowy wyjmuje zwinięty w rulon dokument, z którego odczytuje, że dane zuchy od dziś będą członkami drużyny harcerskiej. Zuchy dokonują pożegnalnego wpisu do księgi drużyny zuchowej. Żegnając się z drużyną przechodzą ostatnią próbę, próbę ognia. Jeden z przybocznych przygasza płomień, tak, by ognisko ledwie się tliło. Przyboczny zuchowy bierze na ręce odchodzącego zucha i podaje go nad ogniskiem przybocznemu harcerskiemu. Po „harcerskiej stronie” drużynowy przepina zuchowi odznakę zucha na prawą stronę mundurka, potem każdy zuch otrzymuje chustę drużyny harcerskiej, sznur lub plakietkę . Chusty i plakietki mogą być częścią skarbu, odnalezionego w czasie zwiadu. Na cześć nowego druha harcerze wznoszą okrzyki. Na zakończenie zuchy i harcerze śpiewają wspólną pieśń.

2. Zbiórka obydwu drużyn: zuchowej i harcerskiej, od kilku tygodni ściśle ze sobą współpracujących. Harcerze przynoszą rekwizyty potrzebne do zorganizowania turnieju oraz sprzęt biwakowy. Spotkanie rozpoczyna piosenka, drużynowy opowiada krótką gawędę i zachęca dzieci do udziału w turnieju. Zuchy uczestniczą w różnych konkurencjach: biegają w workach, strzelają z łuku do balonika, rzucają w biegu do celu itp. Tymczasem harcerze rozbijają namioty, w przerwie pomiędzy konkurencjami przeprowadzają pokaz ratownictwa, śpiewają harcerskie piosenki. Zuchy zapraszają harcerzy do wspólnych zawodów zręcznościowych. Drużyny wystawiają swoje reprezentacje. Odbywają się wyścigi: z książką na głowie, w przyszywaniu guzika, w układaniu rozsypanki z hasłem itp. Drużynowy zbiera wszystkich w kręgu i podsumowuje pierwszą część zbiórki. Harcerze na sygnał drużynowego, ustawiają się z proporcem w kolumnie dwójkowej, zuchy ze znakiem gromady w kręgu. Harcerze uderzają w werble, drużynowy zuchów podaje komendę: „Zuchy do pasowania wystąp!”, a następnie mówi: „Za chwilę odbędzie się uroczyste pasowanie was na harcerzy. Zaświadczycie wobec wszystkich, że podczas zuchowania nie traciliście darmo czasu. Niech teraz każdy powie, czego nauczył się będąc zuchem”. Zuchy przedstawiają swój dorobek np.: umiem pływać żabką, jeździć na rowerze, zdobyłem trzy gwiazdki oraz sprawności takie jak: „Robinson”, „Ateńczyk”, „Podróżnik”, „Pomocna dłoń”, „Porządnicki” itp. Po prezentacji chórem powtarzają punkty Prawa Zucha, które dotychczas je obowiązywało. Potem słuchają jak jeden z harcerzy recytuje Prawo Harcerskie. Drużynowy harcerski pyta czy zuchy chcą zostać harcerzami. Zuchy odpowiadają twierdząco. Ustawiają się w kręgu i śpiewają zuchową piosenkę, po której następuje moment pasowania. Ceremonii może dokonać zaproszony Komendant Szczepu. Zuchy pasowane na harcerzy otrzymują rogatywki, chusty, sznury. Podczas dekoracji śpiewane są harcerskie piosenki. Drużyna harcerska powiększyła się o nowych członków, na zakończenie wszyscy śpiewają Hymn ZHP.

Uwaga! - zuchy, które maja być pasowane, powinny być o tym uprzedzone, by wiedziały, że to one mają wystąpić. Trzeba też przypomnieć zuchom jakie zdobyły sprawności.

3. Zbiórka w pomieszczeniu. W zbiórce uczestniczą zuchy i zaproszeni harcerze. Zuchy rozpoczynają swoją zbiórkę w tradycyjny, obrzędowy sposób. Drużynowy wygłasza gawędę nawiązującą do czekającej zuchy uroczystości. Następnie drużyna zuchowa śpiewa piosenkę pożegnalną. Zuchy otrzymują rozsypankę wyrazową w kopertach. Składają z niej tekst poszczególnych punktów Prawa Harcerskiego. Potem dokonują ostatniego wpisu do księgi gromady. Harcerze przepinają im znaczek zucha na prawą klapę kieszeni munduru. Teraz harcerze prezentują bohatera swej drużyny (w formie teatrzyku, gawędy). Zbiórka kończy się ustawieniem zuchów w wewnętrznym kręgu, a harcerzy w kręgu zewnętrznym i wspólnym odśpiewaniem piosenki.

4. Zbiórka w terenie przygotowana przez drużynę harcerską. Zuchy otrzymują zaproszenie na grę terenową. Idą po śladach zostawionych przez harcerzy (godła zastępów, podobizny zastępowych, miniatury proporców, kartka z kroniki itp.). Chodzi o to, aby zuchy w trakcie gry wykonywały zadania przedstawiające lub przypominające im nazwy zastępów. Zuchy przypomną sobie, kto jest zastępowym, przybocznym, drużynowym, jakie ciekawe obrzędy posiada drużyna harcerska. W punkcie docelowym, będzie granica (rozciągnięta lina lub in.). Po jednej stronie granicy gromada pożegna odchodzących zuchów okrzykiem, zuchy wpiszą się do kroniki gromady, Wodzowi oddadzą chusty gromady. Po drugiej stronie czekają harcerze przy płonącym ognisku, witając nowych członków drużyny. Drużynowy przepina znaczek zucha na patkę prawej kieszeni munduru, wręcza chustę itp. Po tym symbolicznym przejściu wszystkie zuchy zostają zaproszone do ogniska. Później mogą się odbyć obrzędy przyjęcia nowych członków do zastępów. Na koniec obie drużyny mogą sprawdzić się we wspólnych grach i zabawach.

5. Zbiórka ma szansę powodzenia przy dobrej woli rodziców zuchów, które mają przejść do drużyny harcerskiej. Wcześniej należy omówić to z rodzicami zuchów. O umówionej godzinie np. 22.00 instruktorzy idą do domów swoich najstarszych zuchów i proszą, by ubrały się w mundury. Wszyscy o ustalonej godzinie spotykają się pod szkołą. Zuchy wyruszają na nocną trasę, na której czekają na nich pewne zadania do wykonania. Na końcu trasy lub w harcówce (palą się tylko świece) drużynowy zuchowy rozpoczyna opowiadać gawędę, układając jednocześnie w kręgu tabliczki symbolizujące ważne wydarzenia z życia gromady. Po gawędzie można zaśpiewać piosenkę lub zuchowy pląs. Wódź gromady żegna swoje zuchy, wręczając im prezencik, wykonany wcześniej przez zuchy lub przybocznych. Po odśpiewaniu piosenki gromady, harcerze ustawiają się w dwuszeregu, dziesięciu z nich trzyma świece. Środkiem idzie zuch. Mijani harcerze ze świecami recytują poszczególne punkty Prawa Harcerskiego. Następnie harcerze stają w kręgu, a drużynowy podaje długą nić, którą trzyma każdy harcerz (tworzy ona krąg). Każda osoba chowa kawałek takiej nitki do lewej kieszeni munduru - symbolizuje to przyjaźń i jedność całej drużyny. Po tej uroczystej chwili śpiewamy piosenkę harcerską. Na koniec następuje odczytanie rozkazu i uroczyste wręczenie zuchom lilijek, sznurów etc., oraz przepięcie znaczka zucha na patkę prawej kieszeni munduru. Po obrzędowym pożegnaniu, instruktorzy harcerscy odprowadzają zuchy do domów.

• 
  Zwróćcie uwagę na to, by do nowych harcerzy, nie zwracano

się „per” zuchy. To jest dość ważne, ponieważ dzieci muszą

nieco zmienić swój sposób myślenia o sobie. Nie pomożecie

im, używając nieaktualnych zwrotów. Co więcej, by

podkreślić fakt, że nie są już zuchami możecie zachęcać

dzieci do mówienia sobie po imieniu, o ile dotąd tak nie było.

Na koniec słów kilka - po reformie edukacji

Sześcioletnia podstawówka, trzyletnie gimnazjum, szkoły średnie itd. Chcę zwrócić uwagę na to, że zuchem jest się w pierwszych czterech klasach SP, zatem do ewentualnego zagospodarowania przez harcerskie drużyny zostają tylko dwa roczniki. W gimnazjach są trzy. Którą szkołę wybralibyście na prowadzenie drużyny młodszoharcerskiej? Czy tam gdzie są dwa, czy trzy roczniki potencjalnych harcerzy? Pół biedy jeśli podstawówka i gimnazjum są w jednym budynku, można wtedy agitować w obydwu szkołach. Co zrobić jednak z zuchami, które są gotowe do tego, by przejść do drużyny harcerskiej, ale takiej nie ma w budynku podstawówki? Można skierować dzieci do najbliższej drużyny, w sąsiednim gimnazjum. Będzie to jednak środowisko zupełnie nowe, nowy budynek, nowe twarze. Temu można jakoś zaradzić oswajając zuchy z nowymi warunkami. Co się jednak stanie, gdy zuchy (pewnie wraz z rodzicami) podejmą decyzję o kontynuowaniu dalszej nauki w innym gimnazjum niż, to do którego chodzą na zbiórki. Może tam czekać na nich inna drużyna! Przyznaję, że sytuacja nieco się skomplikowała, jakie jest wyjście z takiego układu? Można obniżyć wiek zuchowy i stworzyć w podstawówkach specjalne drużyny zrzeszające dzieci młodsze, inne niż w gimnazjach, czy szkołach średnich.

Podsumowanie

Z tej pracy można wyprowadzić kilka istotnych wniosków. Po pierwsze, pisząc roczny plan pracy gromady zuchowej (który oddajemy na rozmowach organizacyjnych na początku roku harcerskiego), musimy zastanowić się, czy są zuchy, które od września przyszłego roku będą mogły wstąpić do drużyny harcerskiej. Jeśli tak, to musimy to dobrze przygotować. Chodzi nie tylko o samą uroczystość, ale przede wszystkim o przygotowanie zuchów. Możemy posłużyć się różnymi narzędziami, byle tylko były zgodne z metodyką zuchową lub harcerską. Planujmy więc, taką ścieżkę kariery dla naszego zucha (czy ma szansę zdobyć trzecią gwiazdkę, czy też raczej sprawność indywidualną, lub poznać drużynę harcerską w jakiś jeszcze inny sposób). Po drugie należy nawiązać współpracę z drużyną harcerską, i jeśli jej drużynowy z jakiegoś powodu nie docenia gromady zuchów, należy mu to w sposób wyczerpujący acz dosadny wyjaśnić i zaprosić do współpracy (może wspólna impreza, biwak, czy rajd). Po trzecie oswajamy zuchy z myślą o wstąpieniu do drużyny harcerskiej. Wyrabiamy w nich poczucie silnej chęci bycia jednym nich, jednocześnie dając im więcej możliwości do samodzielnego działania. Po czwarte wspólnie z kadrą drużyny harcerskiej przygotowujemy zbiórkę przekazania. Pamiętajmy, że to drużyna harcerska ma zaimponować zuchom, oznacza to, że harcerze muszą wypaść dorośle i interesująco w oczach obserwujących ich zuchów. Konieczne jest, by zuchy czuły się chciane i akceptowane przez nową drużynę. Po przekazaniu, druhny i druhowie (do niedawna zuchy), mogą oczywiście odwiedzać swoją byłą gromadę, tyle tylko, że w nieco innej już roli.

Życzę wam, abyście spotkali za jakiś czas swoje byłe zuchy, które będą opowiadać o tym, co ciekawego ich spotkało w drużynie harcerskiej. Wtedy stwierdzicie, że naprawdę było warto!

PLANOWANIE KOLONII ZUCHOWEJ OD A DO Z

KILKA SŁÓW DO ORGANIZATORÓW KOLONII ZUCHOWEJ

Kolonia zuchowa jest niezwykle cenną formą wypoczynku organizowanego dla zuchów. Właściwie zorganizowana i przeprowadzona pozwoli osiągnąć wysokie efekty wychowawcze.

Aleksander Kamiński pisał „...kolonia to jakby trzydziestokrotnie zwiększona wycieczka. To zapowiedź długich, tygodnie trwających zabaw w Indian, kiedy to włosy przystraja się piórami jastrzębi, a w rękach trzyma się giętki, jałowcowy łuk. To budowa w dzikich, odludnych częściach lasu tajemniczych szałasów. To zmieniająca się w Robinsonów szukających zaginionego Piętaszka według śladów rozrzuconych ziarenek fasoli. Kolonia to cały dzień

w promieniach życiodajnego słońca, to wdychanie powietrza przesiąkniętego żywicą sosen i świerków, to woda i porywająca nauka pływania. (...) Kolonia to po prostu najważniejsze i niezastąpione miejsce wychowania zuchowego”

Kolonia to również egzamin końcowy drużynowego z jego umiejętności organizatorskich i wychowawczych, a dla zuchów czar pierwszej samodzielności i pierwszej odpowiedzialności, to zaprawa do późniejszego obozowania harcerskiego. Dlatego jest ona taka ważna!

Kolonia jest dla zuchów radosnym wydarzeniem, dużym przeżyciem, pozostającym na długo w pamięci ...

ORGANIZUJEMY KOLONIĘ ZUCHOWĄ

LOKALIZACJA

Przygotowując się do kolonii musimy najpierw przemyśleć, gdzie chcemy wyjechać z zuchami. Im korzystniejsze wybierzemy miejsce tym lepiej uda nam się kolonia. Bo ileż bardziej wspanialszą będzie kolonia ,gdy wraz

z zuchami będziemy bawić się nad brzegiem rzeki lub na plaży morza, do którego w każdej chwili będziemy mogli wskoczyć i trochę się ochłodzić w upalny, letni dzień, niż kolonia w miejscu gdzie nie ma jak mawiali Indianie „Wielkiej Wody”.

SZUKAJĄC ODPOWIEDNIEJ LOKALIZACJI NA KOLONIĘ MUSIMY PAMIĘTAĆ O:

ODPOWIEDNICH WARUNKACH SANITARNYCH I DOBRYM STANIE OBIEKTU.

Zuchy na kolonii zuchowej powinny być zakwaterowane w budynkach. Kolonia pod namiotami powinna być potraktowana jako konieczność wymuszona brakiem innej bazy. W żadnym wypadku nie jest ona normą. Należy wtedy pamiętać o szczególnej trosce o zdrowie dzieci. Zuchy powinny być zakwaterowane w namiotach typu NS z podpinką, podłogami, oświetleniem, półkami i krzesłami. Na każdej kolonii zuchy powinny mieć zapewnioną ciepłą wodę do mycia, odpowiednie pomieszczenie sanitarne oraz zadaszoną latrynę. Na koloni musimy także pamiętać o zadaszonej świetlicy (specjalnie na to przeznaczony budynek, duży namiot), gdzie w razie niepogody odbywać się będą zajęcia oraz wieczorne kominki.

OGÓLNYCH WARUNKACH DANEJ MIEJSCOWOŚCI.

Miejsce przeznaczone na kolonię zuchową powinno być zlokalizowane w okolicach ciekawych krajobrazowo i turystycznie. Najlepiej gdy są położone w pobliżu lub samym lesie, w cichych okolicach z dala od wielkich turystycznych miast czy nawet „cywilnych” kempingów czy pól namiotowych. Nie chcemy przecież, aby na kolonię przychodzili obcy ludzie, lub co najgorsza podpita młodzież szukająca wśród „mundurowych” zaczepki.

DOBRYM TERENIE DLA KOLONIJNYCH ZAJĘĆ.

Przede wszystkim miejsce zabaw zuchów musi być bezpieczne! Najlepszy jest teren, w którym wszyscy mogą się ukryć, zbudować szałas np. las, ale również potrzebny jest teren otwarty do zabaw i gier, bo gdzie np. zorganizujemy Wielką Obozową Olimpiadę Sportową.

ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA DZIECIOM.

Ważne jest by kolonia zorganizowana była w pobliżu niewielkiej miejscowości, w której znajdziemy pocztę, telefon, ośrodek zdrowia, posterunek policji, bo to tworzy nam dogodne warunki do zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom.

SZUKANIE MIEJSCA NA KOLONIĘ NAJLEPIEJ ROZPOCZĄĆ JUŻ W PAŹDZIERNIKU. MOŻNA WÓWCZAS POROZMAWIAĆ Z INSTRUKTORAMI W NASZYM HUFCU O ICH ZESZŁOROCZNYCH BAZACH OBOZOWYCH, WYSŁAĆ OFERTY - ZAPYTANIA DO RÓŻNYCH OBIEKTÓW, A TAKŻE ODWIEDZIĆ JE I WYBRAĆ NAJODPOWIEDNIEJSZY DLA NASZYCH PLANÓW KOLONIJNYCH.

KADRA KOLONII

Kadrę kolonii powinni tworzyć przeszkoleni instruktorzy ZHP bezpośrednio pracujący z zuchami, a więc drużynowi i przyboczni. Komendantem kolonii powinien być doświadczony instruktor - dobry organizator letniego wypoczynku. Ponadto komendant kolonii powinien umieć bawić się z zuchami i być ich wodzem. Aby kolonia sprawnie funkcjonowała potrzebna jest dostateczna ilość kadry pełnoletniej (1 opiekun na 10 zuchów) i młodzieżowej (1 opiekun na 6 zuchów). Trudno przecież będzie przeprowadzić zajęcia z 50 zuchami jednej lub dwu osobom. Dobierając kadrę na kolonię musimy zwrócić uwagę czy dane osoby mają predyspozycje do pracy z dziećmi. Wspaniale, gdy kadra kolonii będzie posiadać różnorodne umiejętności i zainteresowania, bo to zapewni wszechstronne przygotowanie się do kolonii i możliwość wzajemnego uzupełniania się. Kadra musi wzajemnie się rozumieć i lubić „Dlaczego te osoby muszą się lubić ?” Odpowiedź jest prosta - osoby, które się lubią potrafią ze sobą współpracować, pomagać sobie nawzajem, uzgadniać swoje poczynania. Przed kolonią należy rozdzielić wśród kadry obowiązki, których w trakcie kolonii konsekwentnie będziemy przestrzegać.

OTO NASZE OBOWIĄZKI!

Komendant kolonii:

odpowiada i czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów oraz kadry kolonii;

ustala i przydziela szczegółowy zakres czynności całej kadrze kolonii;

odpowiada za sprawne funkcjonowanie kolonii;

odpowiada za całokształt gospodarki na kolonii (w tym dysponowanie środkami finansowymi);

prowadzi zajęcia z zuchami;

Zastępca komendanta kolonii:

odpowiada i czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów;

czuwa nad zgodnością przebiegu życia kolonijnego z rozkładem dnia;

nadzoruje pracę kadry młodzieżowej;

organizuje zajęcia z zuchami prowadzone w ramach zatwierdzonego planu;

w razie nieobecności zastępuje komendanta kolonii;

Oboźny:

czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów;

czuwa nad prawidłowym przebiegiem życia kolonijnego;

dba o dyscyplinę na kolonii;

nadzoruje funkcjonowanie kuchni i porządek w obrębie kolonii;

kontroluje pracę podległych mu funkcyjnych;

odpowiada za porządek w sanitariatach, i pomieszczeniach mieszkalnych;

prowadzi zajęcia z zuchami;

Kadra młodzieżowa (np. opiekunowie szóstek):

czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów;

przez „24 godziny na dobę” pomaga zuchom we wszystkich czynnościach (np. mycie, sprzątanie, wykonywanie różnych prac);

prowadzi zajęcia z zuchami;

Kwatermistrz:

zaopatruję kolonię we wszystkie potrzebne artykuły (jeśli pełni także funkcję zaopatrzeniowca);

dogląda mienia kolonijnego;

odpowiada za sprawy bytowe kolonii;

jest odpowiedzialny za sprawy gospodarcze;

Coraz częściej jeździmy na kolonie do ośrodków harcerskich naszych lub innych hufców w większości ośrodki te dysponują n/w kadrą. Dla nas jest to ułatwienie, bo nie musimy martwić się choćby o zatrudnienie takich osób. Jednak mimo, iż kadra ta bezpośrednio podlega komendantowi zgrupowania, także ma swoje obowiązki, z którymi warto się zapoznać.

Kucharka (szef kuchni)

odpowiada za świeżość i jakość przyrządzanych posiłków oraz punktualność ich wydawania;

odpowiada za sprawną pracę personelu kuchennego, za czystość w kuchni

i inwentarz kuchenny;

bierze udział w opracowywaniu jadłospisu;

czuwa nad właściwym wykorzystaniem przydzielonych artykułów spożywczych;

Lekarz, higienistka:

dba o zdrowie uczestników kolonii;

dokonuje przeglądu zuchów i personelu zawsze po przyjeździe na kolonię;

udziela pierwszej pomocy uczestnikom;

decyduje o skierowaniu do szpitala lub umieszczeniu chorego w izolatce;

codziennie pobiera próbki żywnościowe;

bierze udział w opracowywaniu jadłospisu;

nadzoruje porządek w sanitariatach, prysznicach i pokojach (namiotach);

PLAN PRACY KOLONII ZUCHOWEJ

Kolonia zuchowa to dłużej trwająca zbiórka zuchowa, która ciągnie się przez 14 lub 21 dni.

Wszystkie kolonijne dni splata jedna fabuła, której podporządkowane

są zdobywane przez zuchy sprawności, wystrój kolonii oraz jej obrzędowość.

Przystępując do pisania takiego planu warto zadać sobie kilka pytań:

CHARAKTERYST. GROMADY

Mocne strony zuchów

np. (lubią tworzyć coś nowego)

CO CHCIAŁBYM ZMIENIĆ W ZUCHACH W TRAKCIE TRWANIA KOLONII ?

(postawienie celów wychowawczych)

KTÓRE UMIEJĘTNOŚCI

I PREDYSPOZYCJE MOJE I MOJEJ KADRY POMOGĄ W REALIZACJI CELÓW ?

KTÓRE SPRAWNOŚCI ZESPOŁOWE POZWOLĄ OSIĄGNĄĆ MOJE CELE

WYBÓR ODPOWIEDNICH SPRAWNOŚCI ZDOBYWANYCH ZESPOŁOWO:

Czy są tam warunki do realizacji takiej sprawności ?

Które sprawności odpowiadają mi i kadrze ?

KTÓRE SPRAWNOŚCI ZDOBYWANE INDYWIDUALNIE BĘDĄ WZMACNIAŁY (UZUPEŁNIAŁY) REALIZACJE SPR. ZESPOŁOWYCH

I STYMULOWAŁY INDYWIDUALNY ROZWÓJ ZUCHÓW?

JAKA FABUŁA POWIĄŻE W CAŁOŚĆ WSZYSTKIE ELEMENTY KOLONII ORAZ BĘDZIE WSPIERAŁA OSIĄGANIE CELÓW.

Plan kolonii powinien być tak opracowany, by zapewnić zuchom okazję do radosnej zabawy i aktywnego wypoczynku w słońcu i w czasie niepogody. Kolonia powinna umożliwić rozwijanie inicjatywy i samodzielności zuchów raz kształtować ich osobowość. Plan pracy kolonii jest dokumentem, który przed kolonią należy zatwierdzić w macierzystej Komendzie Hufca i Komendzie Chorągwi. Poniżej w skrócie prezentujemy przykład takiego planu.

Przykład: PLAN PRACY KOLONII ZUCHOWEJ „Bajdocjolandia”

Założenia organizacyjne

Organizator kolonii : Komenda Hufca ZHP Katowice,

IX Środowiskowy Szczep Harcerski „OGIEŃ”

Rodzaj kolonii: wypoczynkowy

Termin kolonii: 03.08. - 24.08. 2001 r. (tj. 22 dni w tym 3 niedziele, niedziela odwiedzin 12.08.2001 r.)

Miejsce kolonii:

ośrodek obozowy w Krynicy Morskiej jest ośrodkiem Hufca ZHP Katowice; ośrodek położony jest pomiędzy miejscowościami Krynica Morska i Piaski;

obozowanie w warunkach pionierskich, murowana kuchnia, stołówka pod zadaszeniem, szpitalik, sanitariaty, magazyn w budynkach zamkniętych

teren obozowania - Mierzeja Wiślana, 200 m od Morza Bałtyckiego, 300 - 400 m od Zalewu Wiślanego;

Charakterystyka uczestników:

w kolonii zuchowej wezmą udział zuchy z IX Środowiskowego

Szczepu Harcerskiego, należące do 12 Gromady Zuchowej

„Przyjaciele Słońca” oraz zuchy z zaprzyjaźnionej 15 Gromady

Zuchowej „Słoneczni Indianie”.

Charakterystyka kadry:

Mariola Kąsek, podharcmistrzyni, 25 lat - komendantka kolonii;

Marcin Stenek, podharcmistrz, 25 lat, - zastępca komendantki kolonii;

Janusz Woda, przewodnik, 21 lat, - oboźny kolonii;

Renata Sowa, wędrowniczka, 17 lat, - opiekunka szóstki;

Sabina Maśleniuk, ochotniczka, 15 lat, - opiekunka szóstki;

Katarzyna Nowicka, samarytanka, 15 lat - opiekunka szóstki;

Karol Jakubczyk, wywiadowca, 16 lat, - opiekun szóstki;

Robert Franc, młodzik, 16 lat, - opiekun szóstki;

Założenia programowe:

Cele i zamierzenia wychowawcze:

Problemem naszych zuchów jest słaba kondycje fizyczna oraz małe zdyscyplinowanie, zuchy często są niegrzeczne, nie chcą po sobie posprzątać. Podczas gier nie chcą się ustawić, spóźniają się na zbiórki. Starać się będziemy, aby większość zajęć odbywała się w terenie. Dobierzemy takie sprawności, które podniosą dyscyplinę zuchów, a jednocześnie pozwolą na wyżycie się fizyczne.

Nasze zuchy bardzo lubią poznawać otaczający świat oraz tworzyć coś nowego. Chcemy zatem rozwijać ich inwencję twórczą i pomysłowość, dbając aby robiły to w atmosferze koleżeństwa i wzajemnej pomocy.

Kolonia zuchowa ma zapewnić zuchom pełny wypoczynek po trudach rocznej pracy w szkole, ma im zatem dostarczyć nowych wrażeń i umiejętności, oraz poprawić stan zaradności życiowej oraz życia w grupie.

Zamierzenia programowe:

Fabuła kolonii:

Jak co roku, właśnie trwał nabór do Akademii Pana Kleksa. Od wieków Akademia cieszyła się wielce wysoką popularnością wśród młodych chłopców. Lecz o dziwo tym razem zbliżał się już sierpień, a lista w której każde imię miało się zaczynać oczywiście na literę „A” była pusta. Dziwiło to Pana Kleksa i potwornie smuciło. Po długich namysłach stwierdził, iż tego roku Akademia niestety będzie zamknięta, a on sam ten czas poświęci na odwiedziny w Królestwie Bajek. W tym samym czasie otrzymał wiadomość, iż zuchy, które właśnie przyjechały do Krynicy Morskiej są bardzo ciekawe nowych przygód, zaradne, koleżeńskie, a co najważniejsze lubią bardzo poznawać i odkrywać ciekawe rzeczy. Takie cechy powinien mieć każdy uczeń Akademii - pomyślał Ambroży Kleks i postanowił, że zmieni wszystkie swoje plany i zaproponuje zuchom wstąpienie do Akademii. Jednak pojawił się problem! Do tej pory w Akademii Pana Kleksa mieszkali tylko chłopcy i w dodatku wszyscy mieli imiona na literę „A”, a wśród zuchów większością są dziewczynki a imiona zuchów to cały alfabet liter. Wprawdzie są tam też imiona Adaś, Ania, Arek ... , ale to są tylko trzy lub cztery imiona. Jednak wiedział Kleks, że są to dzieci niezwykłe i tak samo mogą być niezwykłymi jego uczniami. Napisał do zuchów list z zaproszeniem do Akademii i regulaminem obowiązującym od dawien dawna w Akademii Pana Kleksa. Postawił też jeden warunek „Ja wbrew tradycji przyjmę do Akademii dziewczynki i chłopców, ale wy musicie zmienić imiona tak, żeby wszystkie zaczynały się na literę A ...” Zuchy przyjęły taki warunek i w Kręgu Rady postanowiły, że zaproszą Pana Kleksa na spotkanie. Następnego dnia zuchy zjawiły się punktualnie w umówionym miejscu. Słoneczko powoli chowało się za drzewami, a Pana Kleksa wciąż nie było. Zuchy w tym czasie zdążyły zapoznać się z całym regulaminem obowiązującym w Akademii Pana Kleksa, a mistrza nadal nie było. Zawiedzione zuchy właśnie kładły się spać, gdy wtem na kolonię wpadł zdyszany, oczekiwany gość. Wbiegł krzycząc „Biada, biada, wszystko stracone, przepadło, zginęło, już nie będzie !!! ” Okazało się potem, że zginął atrament, a na jego miejscu Pan Kleks znalazł tylko kamienną tabliczkę z dziwnymi znakami. Choć Ambroży Kleks zwykle sam sobie ze wszystkim radził, tym razem to zuchy pomogły mu odszyfrować dziwne znaki, a było tam napisane „To być nam potrzebna, dziwactwo to mokre oddamy jak się zobaczysko” Zuchy szybko zorientowały się, że list ten zostawił ktoś z prastarych czasów. Jak na zuchy przystało złożyły przysięgę Panu Kleksowi, że mimo braku atramentu z Akademii nie odejdą i pomogą Ambrożemu atrament odnaleźć. Dzięki „nalewce na piegach” udało się wszystkim zuchom przenieść do dawnych cywilizacji, w których na poszukiwaniach atramentu spędziły chyba cały tydzień. Niestety mimo przeróżnych odkryć nie udało im się atramentu odnaleźć. Zorientowały się jednak, że z każdym rokiem, wiekiem ludzie w tamtych czasach tworzyli nowe cywilizacje, które miały im ułatwiać życie. Budowali domy, osiedla, ale także huty i fabryki. Z czasem zapominali już nawet do czego służą kosze na śmieci. Zdziwiło to zuchy bardzo, bo one choć żyją na co dzień w ogromnej cywilizacji o takich sprawach nigdy nie zapominają. Pomyślały, że to na pewno gdzieś w tym całym nowoczesnym bałaganie zginął poszukiwany atrament. Czym prędzej z pomocą Pana Kleksa przenieśli się do bajki „O Panie Bałaganie” ,gdzie spotkali małego ludka, który zwał się Eko, okazało się, że świetnie trafili, bo Eko wiedział co się stało z atramentem. Zabrał go zły Pan Bałagan, który teraz używa go do niecnych celów np. ostatnio prysnął czarnym atramentem w piórka słowikowi i skrzydełka skleiły mu się tak, że nie mógł latać, a ze strachu przestał nawet śpiewać. Zuchy słysząc tą historię od razu wiedziały, że za wszelka cenę muszą odebrać Panu Bałaganowi ten atrament. Jednak nie było to takie proste, musiały wykonywać wiele trudnych zadań, ale zawsze mogły liczyć na pomoc Pana Kleksa. Jedyną walką z Panem Bałaganem było w przeciwieństwie do niego dbanie o przyrodę. Wreszcie wspólnymi siłami udało się pokonać złego Pana Bałagana i odzyskać atrament. Teraz resztę wolnego czasu zuchy spędzały w Akademii Pana Kleksa, w której wspaniale się bawiły i nauczyły wielu mądrych i pożytecznych rzeczy. Akademię wszystkie zuchy ukończyły z wynikiem bardzo dobrym. Jednak jak to zwykle bywa nadszedł czas pożegnania i powrotu z Bajdocjiolandii do swoich domów....

Wykaz sprawności zdobywanych w czasie kolonii:

zespołowe: Pan Kleks, Ekoludek, Podróżnik śladami dawnych cywilizacji;

indywidualne: higienista, sportowiec, sobieradek, porządnicki, łamigłowa, zielarz, plastyk, mistrz..., zootechnik.

Obrzędowość:

nazwa kolonii jest związana z fabułą kolonii (Akademią Pana Kleksa)

„BAJDOCJOLANDIA”

zuchy codziennie budzone będą piosenką związaną z aktualnie zdobywaną sprawnością;

gimnastyka zuchowa będzie związana z zajęciami wychowania fizycznego w Akademii Pana Kleksa oraz z aktualnie zdobywaną sprawnością;

na kolonii każdego ranka odbywać się będzie apel, na którym zuchy ustawiać się będą w literę „A”;

kolonia będzie miała swoją piosenkę „Witajcie w naszej bajce”

kolonia będzie miała swój wystrój nawiązujący do fabuły;

codziennie wieczorem na kominku lub ognisku odbywać się będzie Krąg Rady, na którym między innymi zuchy będą podsumowywały dzień;

codziennie wieczorem na dobranoc będzie grana zuchom cisza nocna;

współzawodnictwo na kolonii także będzie nawiązywać do fabuły;

Współzawodnictwo:

Każda szóstka przed namiotem będzie miała wykonany ze styropianu i folii samoprzylepnej, wielki kleks atramentu. Codziennie na apelu zuchy będą otrzymywać piegi, które będą przyklejały na swoich kleksach. Do współzawodnictwa będzie się wliczało:

ład i porządek w ciągu dnia;

sprawność stawania na zbiórkach;

zachowanie zuchów w ciągu dnia

inicjatywa zuchów i wykazanie pomysłowości

aktywność i udział w różnych zadaniach

osobno punktowane będzie zachowanie na posiłkach;

Punktacja będzie wyglądała następująco:

niebieski zielony brązowy

czerwony żółty czarny

Ramowy plan kolonii:

Tutaj wypisujemy kolejno każdy dzień kolonii i co się tego dnia wydarzy. Niżej przedstawiam dwa dni kolonijnego planu:

KOLEJNY DZIEŃ	ZAJĘCIA DO POŁUDNIA	ZAJĘCIA PO POŁUDNIU	ZAJĘCIA WIECZORNE	WAŻNE SPRAWY!
I dzień, 03.08 /piątek/	-----------------	---------------	Zbiórka zuchów na DW. PKP w Katowicach; Wyjazd pociągiem do Gdańska godz. 20^30;	Pozbierać od rodziców koperty z pieniędzmi zuchów; Pozbierać lekarstwa;
II dzień,04.08. /sobota/	Przyjazd do Krynicy Morskiej; Zakwaterowanie	Pierwsza wizyta nad morzem; List od Pana Kleksa - zapoznanie z fabułą; Pionierka	Ognisko - poznajemy regulaminy;	Sprawdzamy plecaczki, czy nie ma tam jedzenia itp.

Zajęcia na niepogodę:

TURNIEJ O BAJKĘ ROKU (turniej gawędziarzy tworzenie nowych bajek, zmienianie zakończenia znanych bajek;

DZIEŃ WSCHODU (nauka origami, ikebany, itp.);

DZIEŃ BAJARZA (wymyślamy bajkowe przedstawienia teatralne);

BAJDONUTKA (festiwal piosenki);

DZIEŃ LEWEJ RĘKI (nauka prostych prac ręcznych - szyjemy prezenty dla Pana Kleksa lub przyjaciół z dawnych cywilizacji);

TELETURNIEJADA (różne konkursy występujące w telewizji);

DZIEŃ KLEKSOWEJ ŁAMIGŁOWY (rozwiązywanie różnych tajemniczych zagadek);

Regulaminy:

REGULAMIN KOLONII:

>CO W BAJDOCJOLANDII MOŻNA<

Jeśli ktoś ma kwaśną minę

I zagości u nas zwada

Cały problem ten łagodzi

Zgodnych zuchów wielka rada.

Kadry całej słuchaj się, bo inaczej będzie źle.

Punktualnym być wypada,

punktualność to zasada.

Na wycieczki w ciemny las

wychodzimy tylko wraz.

Żaden zuch się nie ośmieli

iść samopas do kąpieli.

Gdy się bawię ja i ty, przestrzegamy zasad gry.

Tylko taki zuch jest zdrowy,

co o czystość zawsze dba.

Myje co dzień uszy, szyję

i porządek wszędzie ma.

O ptaszkach i zwierzętach każdy zuch pamięta.

Ziarnko do ziarnka, a zbierze się miarka

Mówi prawda stara, dlatego zuch

Mało wydawać się stara.

Zuch do domu listy często wysyła

aby mama zadowolona była.

Pisze co się na kolonii dzieje

lecz o sekretach naszych nie pisze zbyt wiele.

REGULAMIN KĄPIELI:

Każdy zuch doskonały,

czeka zawsze na sygnały,

by do wody szybko ruszyć

lub na słonku się osuszyć.

Kiedy siedzisz sobie w wodzie,

patrz na brzeg, tam masz odpowiedź.

Kto nad tobą czuwa bacznie,

i czy zbiórka się nie zacznie.

Pływaj zwinnie jak ta ryba

zbędnie pomocy nie wzywaj.

Nigdy nie wchodź sam do wody,

z tego mogą być ogromne szkody.

Gdy do wody wchodzić mamy

to szybciutko odliczamy,

a gdy z wody już wyjdziemy

znowu liczyć się będziemy.

REGULAMIN PRZECIWPOŻAROWY:

Niechaj każdy z was posłucha

i uważnie zapamięta

że gaśnica, piasek, woda

Jest dla wszystkich, jest dla zucha.

Zuch pamiętać zawsze musi

by nie palić ognia w lesie.

Świeczka, lampa i łuczywo

też tam zagrożenie niesie.

Sprzęt gaśniczo - pożarowy,

zawsze musi być gotowy.

Kiedy pożar gdzieś wybucha

pędź zawiadom swego druha.

Zbieraj papierki i butelki, bo z tego może być pożar wielki.

Zuch pamięta dobrze wie,

skrzynek kabli i kontaktów nie dotyka, bo to źle.

Ważną rzecz przypomnieć muszę,

nie zbierajcie żadnych puszek,

skrzynek, które piach przysypał,

bo to może być NIEWYPAŁ.

REGULAMIN PORUSZANIA SIĘ PO DROGACH

Raźniej w grupie się czujemy,

prawą stroną wędrujemy.

Chociaż czasem z nas urwisy,

znamy drogowe przepisy.

Każdy zuszek wie dlaczego

po drodze chodzi się gęsiego.

Na wycieczkę, całą zgrają

dzielne zuchy wyruszają.

Żaden zuch się nie oddali

i za to się zuchy chwali.

Każdy na kolonii zuch

wie co znaczy w mieście ruch.

Każdy przy tym dobrze wie,

że chodnikiem chodzi się.

Bądź uważny - moja rada,

kiedy jadą auta, wozy

przechodzić natomiast wypada

w miejscu do tego przeznaczonym.

Ramowy plan dnia:

7³⁰ - pobudka

7³⁵ - 7⁴⁰ - powitanie dnia

7⁴⁰ - 7⁵⁰ - gimnastyka

7⁵⁰ - 8²⁵ - mycie, sprzątanie

8³⁰ - 9⁰⁰ - śniadanie

9⁰⁰ - 9²⁰ - kończenie porządków

9²⁰ - 9³⁵ - apel

9⁴⁰ -13¹⁵ - zajęcia programowe

13¹⁵ - 13³⁰ - przygotowanie do obiadu

13³⁰ - 14⁰⁰ - obiad

14⁰⁰ - 14³⁰ - cisza poobiednia

15³⁰ -16³⁰ - instytucje kolonijne

16³⁰ - 18⁰⁰ - zajęcia programowe

18⁰⁰ - 18³⁰ - kolacja

18³⁰ - 19¹⁵ - mycie

19¹⁵ - 21⁰⁰ - kominek

21⁰⁰ - 21⁰⁵ - pożegnanie dnia

21⁰⁵ - 21¹⁵ - przygotowanie do ciszy

21¹⁵ - 7³⁰ - CISZA NOCNA

KOLONIJNE SPRAWNOŚCI- ich dobór i fabuła:

kolonijne sprawności są najważniejszym elementem kolonii.

Wszystkie zuchowe zajęcia na kolonii (tak jak każda zbiórka zuchowa) to zabawa w kogoś lub w coś. Dlatego w naszych kolonijnych zajęciach również wykorzystujemy cykle sprawnościowe.

Wybierając sprawności zdobywane zespołowo musimy kierować się następującymi przesłankami:

sprawności powinny być dopasowane do warunków lokalizacyjnych kolonii (trudno bowiem jest zdobywać sprawność marynarza w górach, gdy w pobliżu nie ma ani rzeki, ani jakiegokolwiek zbiornika wodnego);

sprawności muszą być zgodne z zainteresowaniami dzieci;

musimy wziąć pod uwagę zainteresowania i możliwości nasze i całej kadry (wiedza, materiały do gawędy, majsterki). Nie uda nam się dobrze i ciekawie zrealizować sprawności o której nie mamy pojęcia, bo nie mieliśmy wcześniej dostępu do materiałów związanych z taką sprawnością;

Kolejne cykle powinny być tak dobrane, aby różniły się od siebie tematyką tzn. jeśli wcześniej zdobywaliśmy sprawność Indianin to kolejną sprawnością nie powinna być sprawność np. Robinson czy Robin Hood, bo niektóre zajęcia dublowałyby się lub były bardzo podobne;

Sprawności powinny tworzyć jedną całość, połączoną fabułą kolonii, by przejścia z jednej do drugiej były płynne;

Wybierając cykle sprawnościowe musimy pamiętać o tym, żeby czas zdobywania wszystkich sprawności był mniej więcej taki sam, tzn. by zuchy nie zdobywały jednej sprawności przez dwa tygodnie, a drugiej przez trzy dni. Proponuję realizowanie jednego cyklu przez 5 - 7 dni kolonijnych co pozwoli zdobyć zuchom w trakcie 21 dniowej kolonii średnio trzy sprawności zespołowe i o wiele więcej indywidualnych;

OBRZĘDOWOŚĆ:

Olbrzymią rolę, podobnie jak w gromadzie, odgrywają zuchowe znaki, zwyczaje, obrzędy i tajemnice. Pogłębiają one tajemniczość kolonii, pomagają zuchom jeszcze lepiej, ciekawiej przeżyć kolonijną przygodę, integrują zuchy, tworzą sprzyjającą mgiełkę jedności, bo cóż bardziej zbliża grupę ludzi niż wspólna tajemnica, o której wiedzą tylko oni.

DO KOLONIJNYCH ZWYCZAJÓW I OBRZĘDÓW MOGĄ NALEŻEĆ:

• zdobnictwo kolonijne - jest ważnym elementem, gdyż wprowadza ono aurę tajemniczości. Jeśli kolonia odbywa się w budynku, to budynek staje się wówczas bardziej przytulny, kolorowy i bardziej „nasz”, .zuchy mogą udekorować sale, w których śpią, a w świetlicy mogą stać totemy, skrzynia skarbów i inne rzeczy związane z obrzędowością. Jeżeli kolonia odbywa się pod namiotami, nie może wówczas zabraknąć bramy, totemów przed namiotami zuchów, tablic ogłoszeń.

• obrzędowa nazwa kolonii - jest ona odbiciem charakteru kolonii oraz fabuły, którą chcemy realizować przez całą kolonię i która będzie klamrą spinającą wszystkie kolonijne dni.

• flaga kolonii - flaga to symbol naszej koloni, na niej zazwyczaj umieszczamy nazwę oraz rysunek kojarzący się z naszą kolonią, nad flagą możemy także umieścić flagę narodową.

• totem - czyli znak naszej koloni, powinien być starannie wykonany, oczywiście nawiązywać do fabuły i stać w widocznym „honorowym” miejscu np. na placu apelowym obok masztu. Flaga na niej znajduje się graficzny symbol naszej kolonii wraz z jej nazwą. Na kolonii może funkcjonować również flaga państwowa.

• kolonijny skarbiec - przechowywane tu będą wszystkie zuchowe skarby, przedmioty zdobyte podczas zdobywania danych sprawności np. prezent od Posejdona, czy rzeczy wykonane przez zuchy, oraz wszelkie inne drobiazgi, które zuchy uznają za odpowiednie, aby znalazły się w skrzyni skarbów.

• kolonijna pieczęć - na niej będzie znaczek (symbol) kolonii, taką pieczęcią zuchy będą stemplowały listy kartki pocztowe, wiadomości dla „sprawnościowych” przyjaciół itp., należy zadbać o ciekawą obrzędowość "urzędu pocztowego". Kolonijną pocztę prowadzą zuchy pod kierunkiem jednego z instruktorów. Dbają, aby skrzynka była umieszczona w widocznym miejscu, wyjmują z niej listy, pieczętują je kolonijną pieczęcią oraz roznoszą przychodzącą pocztę.

• piosenka oraz okrzyk kolonii - powinny być związane z fabułą kolonii, będą często gościły na naszej kolonii np. co rano witając lub żegnając dzień zuchy będą wykonywały okrzyk lub np. w trakcie wciągania flagi kolonii będą śpiewały piosenkę.

• tajemniczy szyfr kolonii - wszystkie ważne lub tajne wiadomości będą zaszyfrowane, aby nikt nie poznał „zuchowych tajemnic”.

• lista spraw - powinna być umieszczona w widocznym miejscu i tak by każdy zuch mógł bez problemu zapisywać na niej sprawy, które co wieczór będą rozpatrywane w kręgu rady. Wygląd listy spraw także powinien być podporządkowany fabule.

• zuchowy apel - sposób ustawienia i sposób meldowania może także zależeć od fabuły np. w Strażnicy Leśnej Tajemnicy zuchy mogą ustawiać się w kształt grzyba, a na wyspie Robinsona w kształt palmy itp., sposób ustawienia i meldowania może także zależeć od fabuły. Apel odbywa się na placu apelowym, gdzie szóstki ustawiają się w przyjętym szyku. Zuchy składają meldunek, krzyczą okrzyk i śpiewają obrzędową piosenkę kolonii.

• codzienne budzenie na kolonii - zuchy mogą być budzone specjalną melodią, co rano śpiewaną, przez kadrę lub puszczaną z magnetofonu. Może ona przez całą kolonię być taka sama, a może też zmieniać się wraz ze zdobywaną sprawnością. Marynarze mogą być budzeni dźwiękiem pokładowego dzwonu, Ornitolodzy pięknymi głosami ptaków, Policjanci lub Żołnierze mogą być budzeni odpowiednimi sygnałami gwizdka, a Strażacy syreną itd. Bardzo ciekawym sposobem budzenia jest organizowanie pobudki przez jedną szóstkę dla reszty zuchów. Pobudka ta musi być oryginalna i nie może się powtarzać.

• powitanie dnia - każdego dnia po pobudce zuchy mogą się zbierać w kręgu i wspólnie witać dzień np. śpiewem śpiewając obrzędową piosenkę lub tańcząc obrzędowy taniec.

• zakończenie dnia - może odbywać się na placu apelowym, gdzie po pożegnaniu się np. buziaczkami od kadry, śpiewając piosenkę zuchy ściągną kolonijną flagę, aby i ona „położyła się spać” i tak jak zuchy odpoczywała po kolejnym dniu pełnym wrażeń. Może się ono odbywać przy totemie lub w Kręgu Rady. Zuchy podsumowują tu cały dzień. Na koniec może być odśpiewana piosenka, która będzie równoznaczna z ogłoszeniem ciszy nocnej.

• współzawodnictwo na kolonii - jest ono ważnym elementem, gdyż mobilizuje dzieci do coraz lepszej pracy i wykonywania wszystkich czynności, zadań coraz lepiej. Na początku kolonii trzeba jasno określić zasady współzawodnictwa, co i w jaki sposób będzie punktowane, a potem tego przestrzegać. Tabele współzawodnictwa (starannie wykonane, nawiązujące do fabuły) powinny znajdować się w widocznym miejscu, aby zuchy w trakcie kolonii widziały, która szóstka wysuwa się na prowadzenie i próbowały ją dogonić. Współzawodnictwo powinno motywować dzieci do tego, aby wszystko robić jak najdokładniej.

• tablica ogłoszeń- ma bardzo duże znaczenie na niej znajdują się wszystkie ważne kolonijne informacje np. rozkład dnia, plan dnia, hasło dnia, ciekawostki poprzednich kolonijnych dni lub z innych obozów. Na tablicy ogłoszeń muszą także znaleźć się regulaminy, z którymi zuchy zapoznały się na początku kolonii, powinny one być podpisane przez zuchy, wszystkie najważniejsze wiadomości dotyczące życia na kolonii, tzn. rozkład dnia, plan dnia, hasło dnia, piosenka kolonijna, ciekawostki "z zagranicy" (z obozu lub innych kolonii), "chmurka" (pogoda), adres kolonii, regulaminy (także sprawności indywidualnych). Tablica może swoim kształtem nawiązywać do fabuły kolonii.

• Imieniny, urodziny zucha - jest to szczególny dzień dla dziecka i nie możemy o nim zapomnieć. Warto wprowadzić zwyczaj, że w dniu urodzin na śniadanie odśpiewuje się solenizantowi Sto lat, wręcza upominki wykonane poprzedniego dnia przez dzieci na ciszy poobiedniej. Wszystko oczywiście robimy w wielkiej tajemnicy przed solenizantem, by niespodzianka była jeszcze większa.
  

ROZKŁAD DNIA:

7³⁰ - JUŻ OD RANA DZIĘCIOŁ STUKA, SIEDEM RAZY SOWA HUKA, DRUH OBOŹNY NICZYM NUTKA, PIĘKNIE ŚPIEWA - WSTAĆ POBUDKA - sposobów budzenia zuchów może być tyle ile zuchmistrzowskich głów, należy jednak pamiętać, aby nie była ona zbyt gwałtowna, bo zuchy mogą się wystraszyć.

7³⁵ - 7⁴⁰ - CZUJ ZUCHY PIOSENKĄ WITAMY DZIEŃ, PIOSENKA POPŁYNIE DALEKO HEN - powitanie dnia.

7⁴⁰ - 7⁵⁰ - PRZED ZUCHAMI SZYBKO ZMYKA ZWINNA DRUHNA GIMNASTYKA, WDECH GŁĘBOKI, RĘCE W BOK, SKŁON DO PRZODU ORAZ SKOK - powinna nawiązywać do fabuły, pamiętajmy by zuchy miały odpowiednie obuwie do ćwiczeń.

7⁵⁰ - 8⁴⁵ - JUŻ ŁÓŻECZKA SĄ POSŁANE, WKOŁO WSZYSTKO POZMIATANE, TERAZ ZĄBKI SIĘ UMYJE, BUZIE, RĄCZKI ORAZ SZYJĘ - mycie się, sprzątanie.

8⁴⁵ - 9¹⁵ - O ŚNIADANKU KAŻDY MARZY, JUŻ KUCHARKA STRAWĘ WARZY, JUŻ DO KOŁA WARCZĄ BRZUCHY, NA STOŁÓWKĘ PĘDZĄ ZUCHY - śniadanie.

9¹⁵ - 9⁴⁵- JUŻ NA APEL TRĄBKA GRA, KAŻDY DO SZEREGU GNA, ODLICZANIE I SPRAWDZANIE, POTEM SPRAWNE MELDOWANIE - zuchowy apel (najlepiej zaraz po apelu sprawdzić porządek w pokojach, aby zuchy mogły zdobywać kolejne punkty we współzawodnictwie)

9⁴⁵ - 13³⁰ - ZUCH JEST DZIELNY, ZUCH JEST CHWAT Z LEŚNYM ŻYCIEM ZA PAN BRAT, CZĘSTO SIĘ PRZYGODA ZDARZA, ALE NAS TO NIE PRZERAŻA - zajęcia kolonijne wynikające z planu kolonii (nie zapominajmy zabierać zuchy na plażę, tam też mogą odbyć się ciekawe zajęcia).

13³⁰ - 14¹⁵ - OBIADEK PACHNIE NAM, ŻE HEJ, RĄCZKI UMYTE, BUZIE TEZ, A WIĘC SIADAJMY, BO JUŻ CZAS, SMACZNEGO ŻYCZYMY KAŻDEMU Z WAS - obiad.

14¹⁵ - 15¹⁵ UCH JAK MI STRASZNIE URÓSŁ BRZUCH, JUŻ JESTEM TŁUSTY ZUCH, ODPOCZNĘ GODZINKĘ, OBROSNĘ W SŁONINKĘ JAK STRASZNIE URÓSŁ MI BRZUCH - UCH - dzieci odpoczywają w swoich pokojach (namiotach), można wówczas poczytać im książkę, pograć w grę planszowa, opowiedzieć śmieszną przygodę. Zuchy mogą pisać listy do rodziców itp. Chodzi o to by przez godzinkę zuchy poleżały w swoich łóżkach. Unikniemy w ten sposób kolek i bólów brzucha.

15¹⁵ - 16¹⁵ - WYĆWICZYĆ SWOJE ZDOLNOŚCI BYM CHCIAŁ, BYM JESZCZE LEPSZYM ZUCHEM SIĘ STAŁ -instytucje kolonijne, na tych zajęciach dzieci zdobywać będą różne sprawności indywidualne, które sobie wybiorą. Zajęcia te są prowadzone przez całą kadrę kolonii.

16¹⁵ - 16²⁵ - ZNÓW DO JEDZENIA NAS ZAPRASZAJĄ, PEWNIE OWOCE I CIASTECZKA DAJĄ MNIAM, MNIAM, MNIAM TEN PODWIECZOREK SMAKUJE NAM - podwieczorek, najlepiej gdy zuchy dostają owoce, które są wartościowym pożywieniem i dostarczają dużo potrzebnych witamin.

16²⁵ - 18⁰⁰ - OSTRY NOŻYK, KAWAŁ DREWNA, MŁOTEK, GWOŹDZI JEST ZE STO, MAMY PIŁĘ, KTÓRA ŚPIEWA I NOŻYCZKI, KTÓRE TNĄ - zajęcia programowe, wynikające z planu kolonii.

18⁰⁰ - 18³⁰ - NA KOLACJĘ PĘDZA ZUCHY, PĘDZĄ ZUCHY OBŻARTUCHY, CHLEB, MASEŁKO, POMIDORY POPRAWIAJĄ NAM HUMORY, PASZTETOWA I KASZANKA MUSI STARCZYĆ NAM DO RANKA - kolacja.

18³⁰ - 20¹⁵ - NA KOLONI WKOŁO WSZYSTKIM NAM JEST WESOŁO WESOŁO, STOJĄ ZUCHY W PARADZIE I ŚPIEWAJĄ W GROMADZIE - kominek, ponieważ wieczorem bywa już chłodno kominek powinien odbywać się w świetlicy.

20¹⁵ - 21⁰⁰ - WODA CIEPLUTKA, WODA LECI Z KRANU CHLUP, CHLUP, LECI TEZ ZIMNA WODA PRZECZYSTA DLA RĄK, DLA NÓG - wieczorne mycie

21⁰⁰ - 21¹⁰ - STOIMY W KRĘGU PO CAŁYM DNIU, BY SIĘ POŻEGNAĆ ZUCHOWYM „CZUJ” - pożegnanie dnia.

21¹⁵ - 7³⁰ - ŚWIATEŁKO DAJE BLASK, TRUDNO ZASNĄĆ CZAS, ZANIM JEDNAK ŚWIECZKA ZGAŚNIE WSZYSCY MUSZĄ SPAĆ, DO RANA JUŻ, ZAŚNIJ OCZKA ZMRÓŻ - cisza nocna.

BEZPIECZEŃSTWO:

Opisując obowiązki kadry kolonii, bardzo często używamy określenia: „czuwać nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów”. Rodzice wysyłając dziecko na kolonie zuchową powierzają w nasze ręce ich życie. My powinniśmy robić wszystko, by przez 21 kolonijnych dni nic się ich pociechom nie stało. Musimy dbać o ich bezpieczeństwo. Jedną z podstawowych zasad zapobiegania wypadkom i chorobą jest przestrzeganie zasad BHP przez cały czas trwania kolonii. Najlepszym środkiem profilaktycznym jest stosowanie przez zuchy zasad higieny. Przede wszystkim należy pilnować zuchy przy rannym i wieczornym myciu. Pamiętać o myciu rąk przed każdym posiłkiem. Zuchy przynajmniej dwa razy w tygodniu powinny się wykąpać w ciepłej wodzie i umyć włosy (to zapewnia kadra kolonii). Codziennie należy pilnować, by zuchy zmieniały bieliznę osobistą oraz ubranie. Należy także dbać o czystość w pokojach i na całym terenie otaczającym kolonię.

Przed wyjazdem na kolonię musimy poznać wszystkie przeciwwskazania zdrowotne dotyczące każdego dziecka. Dlatego powinniśmy „uczulić” rodziców, by solidnie wypisywali kartę zdrowia dziecka, z której my dowiemy się później czego dziecko nie może jeść, czego robić jakie lekarstwa i jak często musi przyjmować itp. Często zagrożenie zdrowia dziecka wynika z nieprzestrzegania regulaminów. Dlatego będąc nad wodą musimy zwracać szczególną uwagę na to, co robią nasze zuchy. Nie powinny one nigdy same wchodzić do wody lub bawić się na brzegu bez opieki, dlatego zawsze ktoś z instruktorów musi przy zuchach być i zuchów pilnować. Przyczyną wypadku może być również drażnienie zwierząt, zjadanie leśnych „kolorowych” roślin, zbliżanie się do bydła, oddalanie się od grupy, zbaczanie ze szlaku. Pamiętajmy więc, by nigdy nie puszczać samych zuchów do lasu, a idąc z nimi miejmy zawsze „oczy i uszy szeroko otwarte”.

Jeśli jednak zdarzy się nieszczęśliwy wypadek należy niezwłocznie udzielić poszkodowanemu dziecku pierwszej pomocy i wezwać na miejsce wypadku lekarza bądź pogotowie. O każdym nieszczęśliwym wypadku należy natychmiast powiadomić rodziców dziecka oraz macierzystą komendę hufca.

ODWIEDZINY RODZICÓW NA KOLONII:

Kolonia trwa już kilka dni. Nadchodzi niedziela i masz babo placek - przyjechali rodzice zuchów, aby sprawdzić jak to wczasują ich pociechy. Choć spodziewamy się tej wizyty i jesteśmy psychicznie na nią przygotowani to i tak jest ona z reguły zaskoczeniem dla nas i powoduje zawalenie się naszego, w pocie czoła przygotowywanego planu dnia. Ale ta niedziela nie musi się dla nas tak skończyć. Od czego jest dar przewidywania, który powinien mieć każdy instruktor i organizator kolonii. Dar ten pomoże nam wcześniej uwzględnić przebieg tego dnia w planie kolonii. Przed wyjazdem umawiamy się z rodzicami na konkretny dzień odwiedzin, a jeśli się uda to nawet na konkretna godzinę. Dlaczego jest to takie ważne ? Dlatego, że jeśli rodzice będą przyjeżdżać do zuchów w różne dni, to rozbije nam to zajęcia programowe, a poza tym innym dzieciom będzie smutno, że akurat do kogoś w ten dzień przyjechał rodzic, a do innych nie.

Dzień odwiedzin rodziców na kolonii musimy tak zaplanować, aby zuchy i rodzice bardzo mile go spędzili. Po przyjeździe rodziców na miejsce oraz uroczystym powitaniu dajemy zuchom czas, by mogły porozmawiać z rodzicami. Poświęćmy na to całe przedpołudnie. Jeśli rodzic pragnie zabrać dziecko z terenu kolonii, powinien podpisać oświadczenie o następującej treści:

WAŻNE DOKUMENTY NA KOLONII:

Dokumentacja programowa:

książka pracy kolonii zuchowej zatwierdzona przez komendanta hufca i chorągwi wraz z zezwoleniem na zorganizowanie kolonii, zatwierdzonym planem finansowym ;

plan pracy kolonii zatwierdzony przez macierzysta komendę hufca i chorągwi;

Regulaminy obowiązujące na kolonii wraz z podpisami zuchów, które się z nimi zapoznały.

Dokumentacja finansowo - gospodarcza:

książka finansowa kolonii

skoroszyt z rachunkami

jadłospisy

raporty żywnościowe

skoroszyt pism przychodzących i wychodzących

Takie dokumenty należy mieć na kolonii, by być spokojnym o jej formalną stronę

PRAGNĘ BY MOJA KOLONIA

BYŁA DLA WSZYSTKICH

MOICH ZUCHÓW

NAJRADOŚNIEJSZYM

WYDARZENIEM W ŻYCIU.

Przykład: ROBINSONADA - pomysły do wykorzystania podczas kolonii z fabułą "Robinsona"

Dzieci biorące udział w kolonii zuchowej otrzymują przed wyjazdem na kolonię zaproszenie na wspaniałą zabawę pod nazwą ROBINSONADA, podpisane przez Robinsona.
Na wakacje, w drogę ciekawą,
Wyruszają zuchy gromadą.
Słońce świeci, drzewa szumią,
Już się zuchy pakują.
Jadą długo i daleko
Na kolonię tam za rzeką.
Jedziesz z nami?
Do zabawy zapraszamy!

Dzień 1
Rozpoczynamy przygodę!
Przy wyjeździe zuchy otrzymują bilet na zabawę pod tytułem ROBINSONADA. Bilet może znajdować się w małej książeczce na początku. Książeczka może posłużyć jako pamiętnik z podróży oraz do zaliczania poszczególnych zadań. Po przyjeździe zuchy zakwaterowują się. Zakładamy, że dzieci będą brały udział w wyprawie od następnego dnia.
Na zuchy miał czekać Robinson. Jednak coś się musiało wydarzyć i nie ma go jeszcze. Drużynowy proponuje zuchom, aby się urządziły, a Robinson w tym czasie na pewno dojedzie. Wieczorem proponujemy ognisko lub świecowisko. Jeśli kolonia odbywa się w budynku, zorganizujcie to tak, aby wiadomość od Robinsona mogła zostać wrzucona np. przez okno, może ją też dostarczyć ktoś nieznajomy. Dzieci otrzymują wiadomość zwykłą lub zaszyfrowaną, mogą również otrzymać skrawek mapy i kawałek informacji, możesz nawet ją zaszyfrować znanym zuchom szyfrem.
Wiadomość:
SOS
Statek, na którym płynąłem do was, rozbił się na wyspie zielonej i pięknej (informacje o miejscu na wyspę). Pomóżcie mi!
Zuchy w Kręgu Rady decydują o podjęciu akcji ratunkowej.

Dzień 2 
Wyprawa poszukiwawcza
W tym dniu zuchy muszą odnaleźć wyspę Robinsona. Z samego rana wyruszają na wyprawę. Zabierają najbardziej potrzebne rzeczy.
Gra
Drużynowy przygotował różne rzeczy (np. gwoździe, cukierki, apteczka, kaseta wideo), z których zuchy wybierają to, co może się im przydać oraz co może pomóc Robinsonowi. Wychodzą na wyprawę: jeśli przygotowałeś mapę terenu, to idą wg mapy (lub jej fragmentu).
Jeśli nie przygotowałeś mapy, wyprawa przyjmuje formę zwiadu.
Uwaga: sam musisz określić, w jakim miejscu powinny w następne dni odbywać się zabawy związane z poszukiwaniem i ratowaniem Robinsona. Jeśli planujesz dalsze wyjścia to połącz te dni z wyprawami badawczymi z planu.
Dzieci do obiadu szukają śladów katastrofy i wyspy, na której rozbił się Robinson. Tak pokieruj zabawą, aby do obiadu właściwa wyspa została znaleziona. Po obiedzie zuchy zbierają się na naradzie. Drużynowy mówi o znalezieniu wyspy, podsumowuje zwiad i zuchowe poszukiwania śladów katastrofy. Mówi, że odnalezienie Robinsona na tak dużej wyspie nie będzie takie proste, dlatego musicie rozbić obóz, który pomoże w dalszych poszukiwaniach. Pyta zuchy, co będzie potrzebne i dzieli zadania na szóstki. Cała gromada buduje zagrodę i szałas, przygotowuje małą kuchnię (gdzie będziecie mogli zjadać podwieczorki), buduje zegar słoneczny. Rozpoczyna prowadzenie dziennika.
Najlepiej byłoby gdyby udało się wam zjeść kolację w nowej bazie. Po kolacji zuchy mają czas na wpisy do własnych notesików - pamiętników z wyprawy, każdemu zuchowi drużynowy potwierdza wykonane zadania, np. wklejając kawałek mapy .
Wieczór zuchy spędzają w bazie przy ognisku lub przy lampce naftowej, wsłuchując się w odgłosy ptaków, drzew i morza. Koniecznie zadbaj o to, aby - jeśli mieszkacie w mieście -  zagłuszyć dźwięki cywilizacji.

Dzień 3
Wyprawa badawcza
Ten dzień ma służyć poznaniu wyspy i narysowaniu jej mapy, z zaznaczeniem ważnych punktów terenu. Dzieci poznają zasady topografii.
W czasie wyprawy zuchy otrzymują zadanie zebrania wszystkie rzeczy, z których ich zdaniem uda się zrobić instrumenty muzyczne. Po południu z zebranych przedmiotów wykonają instrumenty muzyczne, na których zagrają wieczorem na koncercie.

Dzień 4
Polowanie
Zuchy poznają różne zwierzęta, ich ślady i zwyczaje. Dowiedzą się, jakie są zasady polowania na zwierzęta. Kiedy i kto może polować. Nauczą się wykonywać podstawowe narzędzia. W tym dniu mogłoby się odbyć spotkanie z leśniczym, który opowie dzieciom o tym, że zwierzęta trzeba szanować i chronić, wytłumaczy, dlaczego odbywają się polowania.

Dzień 5
Nasza zagroda
Dzięki tej zabawie zuchy dowiedzą się, jakie właściwości mają rośliny, jak rosną. Założą własną uprawę, ewentualnie hodowlę. Dobre rośliny do krótkich upraw to cebula, zboża, rzeżucha itp.

Dzień 6 
Obserwacje
Pomogą one dzieciom poznać mapę nieba i gwiazdy. Dzieci nauczą się określać kierunki, obserwować otaczającą przyrodę. Przygotuj dzieciom mapy nieba. Niech poznają budowę gwiazdozbiorów, połączą "gwiazdy" liniami. Po południu wybierzcie się do lasu. Pokaż dzieciom, jak rozpoznać kierunki w terenie, jak ocenić odległość i nie zgubić się w lesie. Jak rozpoznać dawane przez przyrodę znaki mającej nastąpić zmiany pogody. Proponuję również spotkanie z meteorologiem.

Dzień 7
Wyprawa na wrak statku
Ten dzień powinien być niezwykły. Wrak statku to niesamowite miejsce. Warto je umieścić w ciekawym miejscu. To będzie ważne zadanie dla kadry kolonijnej, musicie przygotować naprawdę ciekawą scenerię. Sama gra musi polegać na znalezieniu śladów bytności Robinsona. Warto zadbać o szczegóły, np. pamiętnik Robinsona, okulary itp. Jeśli do południa zuchy poznawały wrak, badały jego resztki, to popołudniu niech w szóstkach opracują portret Robinsona, takiego jak sobie wyobrażają na podstawie znalezionych rzeczy. Na wieczorne spotkanie gromady szóstki mogą przygotować sceny, które wydarzyły się przed katastrofą. W tym dniu możecie zbudować tratwy. Jeśli mieszkacie blisko wody, możecie je zwodować, jeśli nie macie dostępu do wody, niech tratwy będą na kółkach. Ważne jest, aby był to jedyny środek lokomocji umożliwiający dostanie się na wrak statku. Możecie też pokazać zuchom kilka podstawowych węzłów i wykorzystać je przy wchodzeniu na statek.

Dzień 8
Spotkanie z Robinsonem
Kim jest Robinson? Na to pytanie dzieci poznają dziś odpowiedź. Nauczą się nawiązywać kontakt z drugą osobą, prowadzić rozmowę i zadawać pytania. Zuchy znalazły Robinsona - przygotuj ciekawą scenerię, może koło wraku, niech Robinson będzie nieprzytomny, ma drobne skaleczenia. Zuchy muszą udzielić mu pierwszej pomocy, niech go nakarmią i dadzą czyste rzeczy. Kiedy Robinson nabierze sił niech spotka się z zuchami. Spotkanie to musi zawierać gawędę Robinsona i jego odpowiedzi na pytania zuchów. Niech zuchy nauczą się zadawać właściwie pytania. Samą gawędę o jednej z przygód Robinsona (np. o kłopotach Piętaszka) możecie zostawić na wieczór.

Dzień 9
Wyruszamy na pomoc Piętaszkowi
Zuchy zabierają potrzebne rzeczy i wyruszają na ratunek Piętaszkowi. Dowiedzą się, dlaczego nie wolno krzywdzić ludzi i dlaczego warto pomagać słabszym. Zuchy, poznawszy problem Piętaszka, postanawiają mu pomóc. Rozmawiają o tym, że nie wolno znęcać się nad drugim człowiekiem. Zanim wybierzecie się na ratunek Piętaszkowi, przeprowadźcie z zuchami kilka ćwiczeń na temat przemocy. Jednak postarajcie się nie zdradzać tego, że Piętaszek jest murzynem. Porozmawiajcie z zuchami o ich odczuciach, problemach związanych z przemocą. Po południu wybierzcie się na ratunek. Cała wyprawa powinna mieć formę gry, koniecznie z elementami pierwszej pomocy.

Dzień 10
Poznajemy Piętaszka
To będzie dzień, w którym zuchy nauczą się poznawać różnych ludzi, dowiedzą się, co to jest rasa, tolerancja. Uratowały Piętaszka, który ma inny kolor skóry. Dziś będą uczyć się tolerancji wobec drugiego człowieka. Do południa zuchy powinny poznać różnice występujące między przedstawicielami różnych ras, także miejsca ich zamieszkiwania oraz różnice między przedstawicielami jednej rasy. Konieczne jest wprowadzenie kilku pląsów o rasach oraz wyrazów w kilku językach, np. dzień dobry, proszę, dziękuję. Po południu przeprowadźcie z zuchami gry symulacyjne o przestrzeganiu prawa mniejszości i tolerancji w stosunku do drugiego człowieka.

Dzień 11
Wielkie święto
Zuchy były na wyprawie na sąsiedniej wyspie. Mieszkają tam różne plemiona. Zuchy wzięły udział w święcie wyspy, dzięki czemu poznały nowych ludzi, nauczyły się od nich nowych zabaw i pląsów, np. tańca z orzechem kokosowym (z balonem).

Dzień 12
Pomagamy
Zuchy poznały nowych ludzi, chciały im przygotować miłą niespodziankę w podziękowaniu za pomoc. Do południa wykonywały upominki, sprzątały teren. Dobrze by było, aby zuchy same stworzyły plan pomocy. Po południu zuchy poszły czynić dobre uczynki. To dzień Niewidzialnej Ręki.

Dzień 13
Goście na wyspie
Dziś zuchy będą miały gości. Przypłynie przyjazny statek, którego załoga zabierze zuchy do domu. Zuchy będą musiały opowiedzieć gościom o swoich przeżyciach. To dobry moment na teatrzyk zuchowy.

Dzień 14
Powrót z wyprawy
Pamiętaj, żeby dzieci dokonywały wpisów do swoich pamiętników. Dziś możesz przygotować uroczyste mianowanie na Robinsonów. Wszystkie przygody powinny być potwierdzane w ciekawy, za każdym razem inny sposób w osobistych pamiętnikach.

DOBRE RADY odwiedziny na kolonii, obozie: JAK ROZMAWIAĆ Z RODZICAMI

1. Od pierwszego momentu pracuj nad wzbudzaniem zaufania : bądź merytorycznie przygotowana, schludnie ubrana/y, mów pełnymi zdaniami
2. Unikaj mówienia chaotycznego.
3. Jak najmniej wodolejstwa, jak najwięcej konkretów !!!
4. Postaraj się, żeby rodzice mieli zawsze możliwość kontaktu z Tobą ( ustal sposób kontaktu z dziećmi przed wyjazdem np. raz w tygodniu, albo rozdaj wizytówki z godzinami dyżuru i numerem telefonu)
5. Bądź cierpliwa/y, gdy rodzice zasypują cię telefonami, pytaniami, obawami, wątpliwościami. Odpowiadaj spokojnie i rzeczowo na wszystkie pytania. Też będziesz kiedyś rodzicem - wtedy to zrozumiesz [ podobno...].
6. Uspokajaj rodziców. Opowiadaj im, w jaki sposób dbasz o bezpieczeństwo powierzonych ci dzieci ( np. na kolonii)
7. Nigdy nie rozmawiaj o intymnych sprawach dziecka ( np. kłopoty zdrowotne) na forum wszystkich
8. Wolno ci natomiast przy wszystkich opowiadać o sukcesach dzieci.
9. Uśmiechaj się !!! Bądź życzliwa/y. Szukaj kompromisów. Jeżeli tylko możesz, idź rodzicom na rękę.
10.Okazuj szacunek !!!
11. Nie spoufalaj się z rodzicami.
12. Nie opowiadaj rodzicom o swoich prywatnych sprawach ( chyba, że o to pytają, ale wtedy masz prawo odmówić)
13. Pamiętaj, że obowiązuje cię lojalność wobec twojej kadry, oraz twoich przełożonych. Nie wolno ci nadawać na twoich przełożonych przy rodzicach, ani opowiadać im o waszych wewnętrznych sporach.
14. Nigdy nie podważaj pierwszeństwa nauki przed harcerstwem. Jeżeli masz taką możliwość, oferuj swoją pomoc w nauce ( w razie potrzeby).
15. Okaż rodzicom, że interesujesz się dziećmi, że je lubisz ( zakładam, że lubisz). Wypytuj ich o dzieci - o postępy w nauce, o zainteresowania, sukcesy, plany, itd...
16. W wypadku wszelkich wątpliwości, np. co do zdrowia dziecka, prawidłowości jego rozwoju, kontaktuj się z rodzicami. Nie wahaj się zadawać pytań ( ale taktownie !!!)
17. Odpowiadaj szczerze na pytania. Nie owijaj w bawełnę. Nie rób dobrej miny do złej gry.
18. Nie zaniedbuj ich próśb do ciebie.
19. Pozwól rodzicom zobaczyć, na czym polegają wasze zbiórki. Pokaż im zdjęcia, materiały, prace zuchów. Udostępnij im ( jeżeli tylko zechcą) dokumentację, regulaminy, statut.
20. Konsultuj swoje decyzje z rodzicami ( np. decyzja o przekazaniu do drużyny harcerskiej).
21. Wszystkie decyzje dotyczące zdrowia dziecka podejmuje absolutnie, bezwzględnie, koniecznie, obligatoryjnie RODZIC !!! Nie dopuść nigdy do sytuacji, w której rodzic dowiaduje się ostatni.
22. Nigdy nic nie zalecaj. Raczej sugeruj.
23. Jeżeli nie musisz, nie skarż na dzieci.
24. Dzwoń do rodziców, gdy dziecko jest chore lub miało wypadek.
26. Czasami będziesz musiał/a być stanowcza wobec rodziców ( poprosić ich o coś, zwrócić im na coś uwagę, odmówić im czegoś) . Mów tak, aby dokładnie zrozumieli, o co ci chodzi. Uzasadniaj swoje decyzje. Nie zmieniaj ich co chwilę. Mów tak, aby nikogo nie urazić.
Nie daj się wyprowadzić z równowagi. W razie ostrego konfliktu, odwołaj się do autorytetu, np. komendanta kolonii, obozu. Pamiętaj jednak, że obie strony muszą zostać przez nią wysłuchane.

KOLONIA ZUCHOWA

Kolonia zuchowa jest kontynuacją całorocznej pracy gromady, w najbardziej sprzyjających warunkach. Jest to końcowy egzamin drużynowego z jego umiejętności organizatorskich i wychowawczych, a zarazem próba zuchowej dojrzałości samych zuchów. Kolonia to kropka nad "i" postawiona po dziesięciomiesięcznej pracy gromady.

Kolonia zuchowa wyróżnia się tym, że całość życia zorganizowana jest na sposób zuchowy. Kodeksem postępowania jest Prawo Zucha. Podczas kolonii zuchy zżywają się w zespole, uczą się samodzielności, samoobsługi, samorządności, dyscypliny, porządku, rozwijają swoje zainteresowania, wzmacniają swoją kondycję fizyczną, zdobywają pożyteczne umiejętności, uczą się poszanowania przyrody i tego, co jest własnością wszystkich.

Najlepszym rozwiązaniem byłoby, gdyby na kolonię wyjeżdżała cała gromada. Nie zawsze jest to możliwe. Częściej zdarza się tak, że na kolonię organizowaną przez namiestnika zuchowego lub któregoś z drużynowych wyjeżdżają zuchy z kilku gromad. W tym przypadku organizujemy zuchy w gromady kolonijne. Komendantem kolonii powinien być najbardziej doświadczony drużynowy, kadrą zaś drużynowi gromad i instruktorzy, którzy potrafią się świetnie bawić, pomóc, pokazać, a równocześnie wymagają, ale tak jak przyjaciel, starszy brat lub siostra.

KTO MOŻE ORGANIZOWAĆ I PROWADZIĆ KOLONIĘ ZUCHOWĄ?

Prawo organizowania kolonii zuchowej mają gromady zuchowe, namiestnictwa zuchowe i harcerskie komendy. Samodzielnie prowadzić kolonię zuchową może jednak tylko pełnoletni instruktor zuchowy w stopniu podharcmistrza, posiadający doświadczenie w pracy z zuchami i organizowaniu kolonii - po spełnieniu wymagań formalnoprawnych wynikających z przepisów państwowych. Drużynowy niepełnoletni może wyjechać ze swoją gromadą na kolonię tylko z opiekunem, który ponosi odpowiedzialność za pracę kolonii i bezpieczeństwo dzieci. W przypadku gdy kolonię organizuje namiestnictwo (komenda hufca), a ty jesteś niepełnoletnim lub niedoświadczonym drużynowym, możesz uczestniczyć w kolonii pełniąc funkcję przybocznego lub drużynowego.

Najlepiej, jeżeli zwrócisz się do namiestnika zuchowego lub komendanta hufca i zadeklarujesz swój udział w organizowaniu kolonii. Nawet jeśli hufiec nie zamierza zorganizować kolonii, pomoże ci w jej organizacji (opiekun, formalności organizacyjno-programowe...). Istnieje również możliwość wyjazdu na kolonię w ramach zgrupowania obozów hufca. Oczywiście w każdym przypadku z dorosłym opiekunem.

GDZIE ZLOKALIZOWAĆ KOLONIĘ?

Szykując się do kolonii, trzeba najpierw przemyśleć, gdzie chcecie wyjechać z zuchami. Im korzystniejsze miejsce wybierzecie, tym lepiej uda się wam kolonia.

Szukając odpowiedniej miejscowości na kolonię, trzeba pamiętać o:
* ogólnych warunkach kwalifikujących daną miejscowość, dane miejsce (jego położenie);
Miejsca przeznaczone na kolonie powinny być zlokalizowane w okolicach ciekawych krajobrazowo i turystycznie. Najlepiej, gdy są położone w pobliżu lasu, w "cichych" okolicach, bo co za przyjemność wyjeżdżać na kolonię do miasta. Przecież na takiej kolonii dzieci mają odpocząć od zgiełku codziennego życia.
* odpowiednich warunkach sanitarnych i dobrym stanie technicznym obiektu;
Zuchy na kolonii zuchowej powinny być zakwaterowane w budynkach.
Budynek, w którym odbywa się kolonia, powinien odpowiadać wymogom bezpieczeństwa, mieć sprawnie funkcjonującą instalację elektryczną i odgromową, urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne i być zabezpieczony przeciwpożarowo. W otoczeniu budynku nic nie może zagrażać uczestnikom kolonii.
* dobrym terenie dla kolonijnych zajęć;
Miejsce zabaw kolonijnych musi być dla zuchów bezpieczne, najlepszy jest teren, w którym wszyscy mogą się ukryć, np. las lub park, ale również potrzebny jest teren otwarty do zabaw i gier.
* zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom;
Ważne jest, by kolonia zorganizowana była w pobliżu miejscowości, w której znajduje się poczta, telefon, ośrodek zdrowia, posterunek policji, bo to tworzy nam dogodne warunki do zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom.

KADRA KOLONII

Aby kolonia sprawnie funkcjonowała, potrzebna jest dostateczna liczba kadry. Trudno przecież będzie przeprowadzić zajęcia z 50 zuchami jednej lub dwu osobom.

Dobierając kadrę na kolonię, musimy zwrócić uwagę na to, czy dane osoby mają predyspozycje do pracy z dziećmi.

Członkowie kadry powinni mieć różnorodne umiejętności, co zapewni wszechstronne przygotowanie kolonii i możliwości wzajemnego uzupełniania się (np. ktoś pokieruje majsterką, ktoś inny poprowadzi piosenki i pląsy).

Dobierając kadrę na kolonię, należy od razu określić wszystkim ściśle, jakie będą mieli obowiązki na kolonii. To pozwoli uniknąć nam ewentualnych problemów.

W skład kadry kolonii samodzielnej, obok kadry programowej, wchodzą:
- kwatermistrz (zaopatrzeniowiec),
- kucharki (z szefem kuchni),
- lekarz lub pielęgniarka,
- ratownik.

A jakie obowiązki wyznaczamy poszczególnym osobom kadry?

a) KOMENDANT KOLONII

* odpowiada i czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów oraz kadry kolonii,
* ustala i przydziela szczegółowy zakres czynności całej kadrze kolonii,
* odpowiada za sprawne funkcjonowanie kolonii,
* pracuje z kadrą kolonii,
* odpowiada za całokształt gospodarki na kolonii (w tym dysponowanie środkami finansowymi),
* prowadzi zajęcia z zuchami.

b) ZASTĘPCA KOMENDANTA KOLONII

* odpowiada i czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów,
* czuwa nad zgodnością przebiegu życia kolonijnego z rozkładem dnia,
* nadzoruje pracę kadry młodzieżowej,
* organizuje zajęcia z zuchami prowadzone w ramach zatwierdzonego planu,
* w razie nieobecności zastępuje komendanta kolonii.

c) OBOŹNY

* czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów,
* czuwa nad prawidłowym przebiegiem życia kolonijnego,
* dba o dyscyplinę na kolonii,
* nadzoruje funkcjonowanie kuchni i porządek w obrębie kolonii,
* kontroluje pracę podległych mu funkcyjnych,
* odpowiada za porządek w sanitariatach, prysznicach i w pomieszczeniach mieszkalnych,
* prowadzi zajęcia z zuchami.

d) KADRA MŁODZIEŻOWA

* czuwa nad bezpieczeństwem zdrowia i życia zuchów,
* przez „24 godziny na dobę" pomaga zuchom we wszystkich czynnościach (np. mycie, sprzątanie, wykonywanie różnych prac),
* prowadzi zajęcia z zuchami.

e) KWATERMISTRZ

* zaopatruje kolonię we wszystkie potrzebne artykuły (jeśli pełni także funkcję zaopatrzeniowca),
* dogląda mienia kolonijnego,
* odpowiada za sprawy bytowe kolonii,
* jest odpowiedzialny za sprawy gospodarcze.

f) KUCHARKA (SZEF KUCHNI)

* odpowiada za świeżość i jakość przyrządzanych posiłków oraz punktualność ich wydawania,
* odpowiada za sprawną pracę personelu kuchennego, za czystość w kuchni i inwentarz kuchenny,
* bierze udział w opracowaniu jadłospisu,
* czuwa nad właściwym wykorzystaniem przydzielonych artykułów spożywczych.

g) LEKARZ (PIELĘGNIARKA)

* dba o zdrowie uczestników kolonii,
* dokonuje przeglądu zuchów i personelu zawsze po przyjeździe na kolonię,
* udziela pierwszej pomocy uczestnikom,
* decyduje o skierowaniu do szpitala lub umieszczeniu chorego w izolatce, pobiera próbki żywnościowe,
* bierze udział w opracowaniu jadłospisu,
* nadzoruje porządek w sanitariatach, prysznicach i pomieszczeniach mieszkalnych.

PROGRAM KOLONII

Kolonia zuchowa jest dłużej trwającą zbiórką zuchową, która ciągnie się przez 14 lub 21 dni. Wszystkie kolonijne dni splata jedna fabuła, której podporządkowane są zdobywane przez zuchy sprawności, wystrój kolonii oraz jej obrzędowość.

Przystępując do tworzenia programu kolonii powinniśmy zadać sobie parę pytań:
1. Charakterystyka gromady
Mocne strony moich zuchów - np. lubią tworzyć coś nowego
Słabe strony moich zuchów - np. nie chcą po sobie sprzątać
2. Co chciałbym zmienić w zuchach w trakcie kolonii?
(postawienie celów wychowawczych)
3. Które sprawności zespołowe pozwolą osiągnąć moje cele wychowawcze?
Które umiejętności i predyspozycje moje i mojej kadry pomogą w realizacji celów?
Wybór odpowiednich sprawności zdobywanych zespołowo:
- czy są tam warunki do realizacji tych sprawności?
- które sprawności odpowiadają mi i kadrze?
4. Które sprawności zdobywane indywidualnie będą wzmacniały (uzupełniały) realizację sprawności zdobywanych zespołowo i stymulowały indywidualny rozwój zuchów?
5. Jaka fabuła powiąże w całość wszystkie elementy kolonii oraz będzie wspierała osiąganie celów wychowawczych? (obrzędowość)
- możliwość stworzenia spójnej fabuły
- czy fabuła zainteresuje zuchy?
- dostępność materiałów do obrzędowości.

Program kolonii zuchowej wtedy spełni swoje zadania, gdy uwzględni przede wszystkim potrzeby wychowawcze zuchów. Dobrze skonstruowany program podporządkowuje każdy dzień kolonii określonemu tematowi, który wynika ze szczegółowego planu.

Program kolonii musi być tak przemyślany, aby jego realizacja zapewniła zuchom okazję do radosnej zabawy i aktywnego wypoczynku, aby umożliwiła rozwijanie inicjatywy, samorządności zuchów i kształtowała ich osobowość.

W życiu kolonii można wyróżnić trzy etapy:
- przygotowanie do otwarcia kolonii
- zdobywanie sprawności - wielka zabawa
- okres likwidacji.

W pierwszym etapie zapoznaje się zuchy z nowym otoczeniem i nowym życiem. W tym czasie należy uwzględnić: udział zuchów w urządzaniu kolonii, nawiązanie kontaktu z miejscową ludnością, tworzenie obrzędowości, otwarcie kolonii, służby kolonijne, zapoznanie z regulaminami.

Drugi etap to zasadniczy okres życia kolonii, okres tematycznych zabaw, w których treści i formy życia gromad określone są przez wybrane cykle sprawnościowe.

Trzeci etap to okres zakończenia kolonii. W czasie zajęć programowych powoli likwidujemy kolonię. Porządkujemy obiekt i jego otoczenie, sprzątamy stałe miejsca zabaw, sale, robimy generalne pranie.

Przed przystąpieniem do opracowywania programu kolonii należy poznać teren i środowisko, w którym odbędzie się kolonia. Twórcą programu i planu kolonii powinna być cała kadra programowa, która wcześniej nie tylko ustali, co będzie robiła z zuchami na kolonii, ale przemyśli także koncepcje zbiórek, przygotuje "worek z tworzywem" (materiały pomocnicze do wszystkich form pracy), rekwizyty niezbędne do prowadzenia zajęć oraz niektóre elementy zdobnictwa kolonii konieczne w pierwszych dniach kolonii.

Zarówno założenia organizacyjno-programowe, jak i plan kolonii wraz z załącznikami stanowią dokumenty, które muszą być zatwierdzone przez komendę chorągwi co najmniej na 30 dni przed rozpoczęciem kolonii.

WYMAGANĄ DOKUMENTACJĘ KOLONII ZUCHOWEJ ZNAJDZIECIE W ODPOWIEDNIM ROZDZIALE "INSTRUKCJI ORGANIZACYJNEJ HARCERSKIEJ AKCJI LETNIEJ I ZIMOWEJ".

Plan pracy kolonii zuchowej jest dokumentem, który przed kolonią należy zatwierdzić w macierzystej komendzie hufca.

Wytyczne do pisania takiego planu są następujące:

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE

I. Założenia organizacyjne

1. Organizator

2. Rodzaj kolonii

3. Termin (czas trwania)

4. Miejsce:
- charakterystyka ośrodka i otoczenia
- warunki, w jakich będą przebywać dzieci

5. Uczestnicy kolonii:
- ile zuchów pojedzie i jakiej są płci
- z jakich środowisk się wywodzą
- z których klas są dzieci
- ile dzieci było już na kolonii
- ile zuchów złożyło już Obietnicę Zucha, ile zdobyło I, II i III gwiazdkę

6. Kadra kolonii:
- programowa - funkcja, imię i nazwisko, stopień, liczba odbytych kolonii zuchowych.

II. Założenia programowe

1. Zamierzenia wychowawcze:
- należy wymienić najważniejsze zadania wychowawcze kolonii i przykładowe rozwiązania realizacji tych zadań

2. Zamierzenia programowo-metodyczne:
- należy podać fabułę kolonii oraz cykle sprawnościowe realizowane w trakcie kolonii
- wymienić sprawności indywidualne zdobywane na kolonii

3. Obrzędowość:
- nazwa kolonii
- nazwy gromad, szóstek
- nazwy funkcji
- piosenka kolonii
- znaki kolonii: totem, flaga, kronika

4. Ważniejsze wydarzenia i imprezy na kolonii

5. Ważniejsze instytucje kolonijne (takie jak: biblioteka, biuro rzeczy znalezionych, poczta, sklepik)

6. Zasady współzawodnictwa gromad (szóstek)

7. Środki niezbędne przy realizacji programu:
- biblioteczka metodyczna
- sprzęt sportowy i świetlicowy
- materiały i przybory do majsterek i zajęć plastycznych
- materiały biurowe
- sprzęt, np. audio-video

8. Regulaminy obowiązujące na kolonii

9. Rozkład dnia

10. Szczegółowy plan pracy kolonii:
Kolejny dzień-data Temat dnia Najważniejsze zajęcia Zajęcia na niepogodę Gawęda Ważne sprawy
- przed południem
- po południu
- wieczorem

KOLONIJNE SPRAWNOŚCI ZUCHOWE

Sprawności zuchowe są nieodzownym elementem programu kolonii. Dobór ich i powiązanie ze sobą wymaga od kadry programowej dużej pomysłowości. Cykle sprawnościowe nie zamykają się tutaj dwugodzinnymi zbiórkami tak jak w ciągu roku szkolnego, lecz trwają całymi dniami, a nawet tygodniami. Opracowanie cyklu sprawnościowego na kolonii jest podobne do tego, jaki robi się w ciągu roku szkolnego. Należy jednak pamiętać, że na kolonii zbiórka trwa cały dzień. Rozpoczyna się rano obrzędową pobudką, zabawą poranną (gimnastyką) i obrzędowym rozpoczęciem, czyli apelem porannym. Kończy się też obrzędowo podczas kominka. Zbiórka kolonijna wzbogacona jest o pewne elementy obrzędowości:
- współzawodnictwo szóstek,
- zwoływanie na zbiórki i biesiady,
- obrzędowość przy posiłkach,
- kominek (Krąg Rady, pożegnanie dnia).
Osoba odpowiedzialna za przeprowadzenie zbiórki musi przygotować również zabawy na niepogodę, które będą związane z fabułą.

Czym się kierować przy doborze sprawności:
* sprawności powinny być dopasowane do warunków lokalizacji kolonii, by maksymalnie wykorzystać teren do atrakcyjnej zabawy (trudno jest zdobywać sprawność "marynarza" będąc w górach i gdy w pobliżu nie ma ani rzeki, ani jakiegokolwiek zbiornika wodnego),
* sprawności muszą być zgodne z zainteresowaniami dzieci,
* musimy wziąć też pod uwagę odpowiednie przygotowanie kadry programowej do prowadzenia sprawności (wiedza, materiały do gawędy, majsterki itp.),
* kolejne cykle powinny być tak dobrane, aby różniły się tematyką od poprzednich (tzn. jeśli zdobywaliśmy sprawność "przyjaciel Gumisiów", to by kolejną sprawnością nie była sprawność "leśnego skrzata", bo niektóre zajęcia dublowałyby się),
* wskazane jest, by sprawności te tworzyły jedną całość i by przejścia z jednej na drugą były płynne.

Wybierając cykle sprawnościowe musimy pamiętać o tym, żeby czas zdobywania wszystkich sprawności był mniej więcej taki sam, tzn. żeby zuchy nie zdobywały jednej sprawności przez półtora tygodnia, a drugiej przez dwa dni. W klasycznym modelu kolonii proponowane jest realizowanie jednego cyklu sprawnościowego przez 5-7 dni kolonijnych, co pozwoli zdobyć zuchom przez czas kolonii (21-dniowej) średnio trzy sprawności zespołowe i o wiele więcej indywidualnych.

Warto tak dobrać sprawności, by można było z nich stworzyć jedną fabułę. Fabuła jest bardzo ważną rzeczą na kolonii, gdyż jej podporządkowany będzie cały wystrój kolonii oraz ważniejsze obrzędy.

Kolonia zuchowa jest wspaniałym miejscem dla realizacji sprawności indywidualnych. W tym celu należy przeznaczyć czas na samodzielne zajęcia zuchów w ciągu dnia, w czasie których będą realizowały zadania wybranych programów sprawności indywidualnych (np. druga godzina ciszy poobiedniej), oraz zorganizować kąciki sprawności indywidualnych i instytucje kolonijne (biblioteka, punkt igły i nitki itp.). Polecane są dwa sposoby zdobywania sprawności indywidualnych na koloniach:
* każdy członek kadry programowej jest odpowiedzialny za kilka sprawności indywidualnych i do niego zgłaszają się wszystkie zuchy chcące zdobywać dane sprawności,
* drużynowy prowadzi wszystkie sprawności indywidualne, które zdobywają zuchy tylko z jego gromady.
Decyzje o przyznaniu zuchom zarówno sprawności zespołowej, jak i indywidualnej podejmowane są w Kręgu Rady.

OBRZĘDOWOŚĆ KOLONII

W zasadzie wiele elementów obrzędowości kolonijnej jest takich samych jak w obrzędowości gromady, stąd też ograniczymy się tu tylko do najistotniejszych spraw kolonijnej obrzędowości.

Nazwa

Nazwa kolonii powinna odnosić się do przyjętej na kolonii fabuły i charakteru zajęć. Z nazwą kolonii wiążemy wszystko: nazwy gromad i szóstek, nazwy kolonijnych funkcji, imiona zuchów i całą obrzędowość. Nazwa kolonii powinna być odzwierciedlona w wystroju kolonii: sal, korytarzy, świetlicy.
Oto przykłady:
"Gród Dzielnych Rycerzy" ("giermek", "dworka")
"Królestwo Leśnych Tajemnic" ("leśnik")
"Zapomniana Wyspa" ("Robinson").

Flaga

Symbolem kolonii jest flaga kolonijna. Na fladze powinien znajdować się symbol graficzny kolonii oraz gromad biorących w niej udział.
Na kolonii może funkcjonować również flaga państwowa.

Totem

Jeśli na kolonię jedzie jedna gromada, to oczywiście zabiera swój totem. Często jednak się zdarza, że na kolonii jest kilka gromad i wtedy przygotowujemy totem kolonijny, na którym wieszamy różne symbole związane z życiem kolonii.

Kronika kolonii

Można ją różnie prowadzić. Gromady kolejno prowadzą rysunkową ilustrację wydarzeń danego dnia albo w tradycyjnych księgach, albo na kartach brystolu, albo na drewnianych deseczkach połączonych kolorowym sznurem. Często jest to kronika ścienna, na którą uroczyście zawiesza się rysunki z wydarzeniami danego dnia.

Skarbiec kolonii

Może nim być każdy estetyczny i odpowiednio przystrojony pojemnik, w którym składane będzie wszystko, co się może przydać do zabawy: materiały do majsterkowania, rekwizyty do teatru, zabawy tematycznej, materiały dekoracyjne. Skarbiec może posłużyć do gromadzenia kolonijnych pamiątek, które przydadzą się zuchom w ciągu roku na zbiórkach.

Kolonijna poczta

Należy zadbać o ciekawą obrzędowość "urzędu pocztowego". Kolonijną pocztę prowadzą zuchy pod kierunkiem jednego z instruktorów. Dbają, aby skrzynka była umieszczona w widocznym miejscu, wyjmują z niej listy, pieczętują je (pieczęcią kolonijną wykonaną z gumki lub ziemniaka) oraz roznoszą przychodzącą pocztę. Mogą również prowadzić sprzedaż widokówek i znaczków.
Skrzynka pocztowa z widocznym adresem kolonii powinna być starannie oklejona i pomalowana.

Bank kolonii

Zuchy wyjeżdżając na kolonię otrzymują od rodziców kieszonkowe. Aby zabezpieczyć pieniądze przed zgubieniem lub kradzieżą, organizujemy bank kolonii. Pieniądze zbiera drużynowy lub wyznaczony instruktor i prowadzi dokumentację banku. Przed kolonią można przygotować książeczki oszczędnościowe, którymi zuchy będą się posługiwać przy wpłacaniu i wypłacaniu pieniędzy.

Lista spraw

Jest elementem normującym współżycie zuchów - tak jak lista spraw funkcjonująca w ciągu roku szkolnego na zbiórce.
Lista spraw powinna być umieszczona w widocznym miejscu i tak, by każdy zuch mógł bez problemu zapisywać na niej sprawy, które później rozwiązywane będą w Kręgu Rady, pod koniec dnia w myśl hasła: "Wszystkie spory, wszystkie zwady załatwiamy w Kręgu Rady". Wygląd listy spraw także powinien być podporządkowany fabule. Pamiętajcie jednak, by nie była ona wykonana z czegoś miękkiego, bo będzie się na tym źle pisać.
Listę spraw prowadzi każda gromada osobno lub cała kolonia.

Kominek - Krąg Rady

Pod koniec dnia zuchy zasiadają do kolonijnego kominka, który jest zakończeniem dnia. W programie takiego kominka powinien się znaleźć Krąg Rady, jak również teatr samorodny, spokojne gry, piosenki i pląsy, prezentacje szóstek, obchodzone kolonijne uroczystości. Można wprowadzić zwyczaj, że poszczególne szóstki przygotowują się do kominka.

Organizowanie ognisk - na wzór harcerskich - nie jest wskazane.

Krąg Rady to spotkanie, na którym cała kolonia obraduje nad ważnymi sprawami. Najczęściej są to: problemy wynikające z listy spraw, ocena dnia przez zuchy, przybocznych, drużynowych i komendanta kolonii, różne inicjatywy, decyzje dotyczące zdobywania gwiazdek, sprawności.

Apel

Pamiętać należy, że apel prowadzimy musztrą zuchową a nie harcerską. Apel odbywa się na placu apelowym, gdzie szóstki ustawiają się w przyjętym szyku. Zuchy na apelu składają zuchowy meldunek, wznoszą okrzyk i śpiewają obrzędową piosenkę kolonii.

Sposób ustawienia i sposób meldowania może także zależeć od fabuły. Na przykład zuchy na "Zapomnianej Wyspie" ustawiały się w kształcie palmy, a meldowały bez użycia słów. Innym sposobem meldowania są rymowanki lub "obrzędowy styl mówienia", tzn. w "Grodzie Dzielnych Rycerzy" zuchy mogą meldować tak: "Bywaj Wodzu, ja rycerz Tomasz Molczyk melduję rotę "Dzielnych wojów" na odprawie...".

Piosenka oraz okrzyk kolonijny

Powinny być związane z fabułą. Każdy okrzyk i każdą piosenkę można tak przerobić, by pasowały do naszej fabuły. Można także do melodii jakiejś piosenki wymyślić nowe słowa.

Tajemniczy szyfr kolonii

Wszystkie ważne wiadomości będą zaszyfrowane tym szyfrem, by nikt inny nie poznał "zuchowych tajemnic".

Na kolonii zuchowej nie może zabraknąć tablic: współzawodnictwa, regulaminów, informacyjnej.

Tablica ogłoszeń ma duże znaczenie - na niej znajdują się wszystkie najważniejsze wiadomości dotyczące życia kolonii, tzn. rozkład dnia, plan dnia, hasło dnia, piosenka kolonijna, ciekawostki "z zagranicy" (z innych obozów), "chmurka" (pogoda), adres kolonii, regulaminy oraz regulaminy sprawności indywidualnych. Tablica ogłoszeń może swoim kształtem nawiązywać do fabuły kolonii oraz jej nazwa też może być "dziwna", np. "Kolonijne ucho".

Obrzędy typowo kolonijne:

- rozpoczynanie posiłków
- powitanie i pożegnanie dnia
- piosenka kominkowa
- kolonijne współzawodnictwo
- hasło dnia
- inne, np. związane ze zdobywaną sprawnością.

Codzienne budzenie na kolonii

Zuchy mogą być budzone specjalną melodią, co rano śpiewaną lub puszczaną z magnetofonu. Melodia ta może być jednakowa przez całą kolonię bądź zmieniać się wraz ze zmianą sprawności zdobywanej przez zuchy. Bardzo ciekawym sposobem budzenia jest organizowanie pobudki przez daną szóstkę dla reszty zuchów. Pobudka ta musi być nietypowa i nie może się powtarzać.

Powitanie dnia

Każdego dnia, po pobudce, zuchy mogą się zbierać we wspólnym kręgu i wspólnie witać dzień śpiewając jakąś piosenkę, wykonując jakieś charakterystyczne ruchy bądź tańcząc obrzędowy taniec.

Zakończenie dnia

Może ono odbywać się przy totemie kolonii bądź w Kręgu Rady. Zuchy podsumowują tu cały dzień - każdy wypowiada się, co mu się zdarzyło dobrego, co mu się nie udało itp. Na koniec może być odśpiewana piosenka, która będzie równoznaczna z ogłoszeniem ciszy nocnej.

Współzawodnictwo na kolonii

Jest ono ważnym elementem, gdyż powoduje, że dzieci starają się robić wszystko jak najlepiej. Na początku kolonii trzeba dokładnie określić, co będzie punktowane, ile za co będzie można zdobyć punktów. Współzawodnictwo powinno być gdzieś uwidocznione, by zuchy w każdej chwili mogły spojrzeć, która szóstka ma ile punktów. Współzawodnictwo powinno motywować dzieci do tego, by robić wszystko jak najdokładniej. Forma przedstawiania współzawodnictwa powinna także nawiązywać do fabuły.

Imieniny bądź urodziny zucha

Jest to szczególny dzień dla dziecka i nie możemy o nim zapomnieć. Dlatego warto wprowadzić kolejny zwyczaj, że w dniu urodzin (imienin) na śniadaniu solenizantowi odśpiewuje się "Sto lat", wręcza się mu kwiaty i upominki (wykonane poprzedniego dnia przez dzieci na ciszy poobiedniej) oraz miejsce na stole, przy którym siedzi, ubiera się na zielono, by odznaczało się od innych miejsc. Oczywiście wszystko to robimy w wielkiej tajemnicy przed solenizantem, by niespodzianka była jeszcze większa.

Zdobnictwo kolonijne

Jest ono ważnym elementem, gdyż wprowadza tajemniczość. Budynek staje się wówczas bardziej kolorowy i bardziej "nasz". Jeśli kolonia odbywa się budynku, to zuchy mogą udekorować (zgodnie z nazwami szóstek) sale, w których śpią, a w świetlicy mogą stać totemy, skrzynia skarbów i inne rzeczy związane z obrzędowością. Jeżeli kolonia odbywa się pod namiotami, nie może wówczas zabraknąć na niej bramy, ogrodzenia, totemów przed namiotami zuchów.

Gimnastyka zuchowa

Stałym elementem rozkładu kolonijnego dnia jest gimnastyka zuchowa. Dzielimy ją na trzy etapy.

A. Pierwszy etap - ćwiczenia całej gromady.
W etapie tym powinny wystąpić następujące elementy:
- wesoły bieg
- mysi "cichy chód"
- skłony tułowia w różne strony
- ćwiczenia wyprostne tułowia (przeciąganie się).
Pierwsza faza gimnastyki zuchowej powinna trwać 5 minut.

B. Drugi etap to ćwiczenia w szóstkach.
Na czterech stanowiskach jednocześnie odbywają się ćwiczenia, każda szóstka ćwiczy na innym stanowisku:
- gry rzutne
- gry zręcznościowe
- skoki
- ćwiczenia w mocowaniu się lub biegach.
Po 2 minutach ćwiczeń na sygnał prowadzącego gimnastykę następuje zmiana. Szóstki zgodnie ze wskazówkami zegara przemieszczają się do następnego stanowiska, gdzie przez 2 minuty biorą udział w kolejnym ćwiczeniu, po czym ponownie następuje zmiana.

C. Ćwiczenia całej gromady.
Tu występują ćwiczenia zmysłów, mięśni szyi, ramion, nóg, dobrej postawy. Całość kończymy śpiewem i tańcem.
Trzecia i ostatnia część gimnastyki trwa 5 minut.

Gimnastyka przeprowadzona wg tego schematu pozwoli przećwiczyć wszystkie partie mięśni dziecka w bardzo krótkim czasie, o co nam ostatecznie chodzi. Należy pamiętać, że ćwiczenia powinny być tak dobrane, aby tworzyły fabularyzowany ciąg, podporządkowany nie tylko aktualnie zdobywanej sprawności zespołowej, ale tematowi konkretnego dnia.

ROZKŁAD DNIA

7.30 - POBUDKA - o sposobie budzenia pisałem już wcześniej (przy obrzędowości). Chcę wam jeszcze zwrócić uwagę na to, by pobudka nie była zbyt gwałtowna, bo zuchy mogą się wystraszyć.
7.35- 7.40 - POWITANIE DNIA
7.40- 7.50 - GIMNASTYKA - powinna ona być podporządkowana fabule kolonii i może ulegać zmianie wraz ze zdobywaną sprawnością. Inną więc fabułę będą mieć ćwiczenia w trakcie zabawy w Indian, a inną w trakcie zdobywania "podróżnika". Oczywiście ćwiczenia mogą być podobne, zmieniać się będzie tylko ich fabuła.
7.50- 8.30 - MYCIE, SPRZĄTANIE - powinno się ono odbywać pod nadzorem opiekunów szóstek. Aby uniknąć kłótni między zuchami, kto ma co sprzątać danego dnia, najlepiej każdego dnia rozdzielić pracę między poszczególnych członków szóstki, by sprzątanie odbyło się sprawnie i w określonym czasie.
8.30- 9.15 - ŚNIADANIE
9.15- 9.45 - ZUCHOWY APEL - omówiony został on już przy okazji obrzędowości. Po apelu najlepiej jest od razu sprawdzić porządek w salach (bądź w namiotach) zuchów.
9.45-13.30 - ZAJĘCIA PROGRAMOWE - odbywają się zajęcia wynikające z planu pracy kolonii. Przed południem najlepiej jest też zabrać dzieci nad wodę (jeśli kolonia odbywa się nad wodą). Pobyt na plaży powinien być także urozmaicony przez liczne gry i zabawy. Trzeba pamiętać, by dzieci nie zostawiać bez opieki.
13.30-14.15 - OBIAD
14.15-15.15 - CISZA POOBIEDNIA - dzieci leżą w swoich pokojach (bądź w namiotach). Można wówczas poczytać im książkę, opowiedzieć śmieszną przygodę itp. Chodzi o to, by przynajmniej przez godzinę zuchy poleżały w łóżkach.
15.15-16.15 - INSTYTUCJE KOLONIJNE - na tych zajęciach dzieci zdobywać będą różne sprawności indywidualne, które sobie wybiorą. Zajęcia te prowadzone są przez wszystkich instruktorów programowych (każdy przed rozpoczęciem kolonii wybiera sobie jedną lub dwie sprawności, do których przygotuje zajęcia).
16.15-16.25 - PODWIECZOREK - najlepiej jest, gdy na podwieczorek zuchy dostają owoce.
16.25-18.00 - ZAJĘCIA PROGRAMOWE
18.00-18.30 - KOLACJA
18.30-19.15 - WIECZORNE MYCIE
19.15-20.45 - KOMINEK - odbywać się on będzie w świetlicy. Nawiązuje także do planu pracy kolonii.
20.45-21.00 - POŻEGNANIE DNIA
21.00 - CISZA NOCNA

Oczywiście nazwy zajęć w ramowym planie dnia można zmieniać, tzn. zamiast gimnastyki piszemy "Zaprawa Dzielnych Wojów", zamiast zuchowego apelu - "Odprawa przed wyprawą" itp.

ODWIEDZINY RODZICÓW NA KOLONII

Odwiedziny rodziców na kolonii powinny odbyć się w jednym dniu - ściśle określonym przez kadrę kolonii przed wyjazdem. Najczęściej jest to druga niedziela kolonii. Dlaczego jest to takie ważne? A to dlatego, że jeśli rodzice będą przyjeżdżać do zuchów w różne dni, to rozbije nam to zajęcia programowe, a poza tym innym dzieciom będzie smutno, że akurat do kogoś w ten dzień przyjechał rodzic, a do niego nie.

Jeśli wyjeżdżamy na kolonie w pobliżu miejscowości, w której mieszkamy i mamy pewność, że rodzice przyjadą do swoich zuchów, warto specjalnie zaplanować taki dzień, by zarówno zuchy, jak i rodzice mile go spędzili.

Po przyjeździe rodziców na miejsce oraz uroczystym powitaniu dajemy zuchom czas, by mogły porozmawiać z rodzicami. Poświęćmy na to całe przedpołudnie. Tutaj mała uwaga. Jeśli rodzic pragnie zabrać dziecko z terenu kolonii, musi podpisać oświadczenie, którego treść podaję niżej.

Kudowa Zdrój, 24.07.2000 r.

Zofia Nowak
ul. Wczesna 8/35
00-105 Warszawa
Nr dowodu osobistego: AB 1328918

OŚWIADCZENIE
Ja, Zofia Nowak, oświadczam, że zabieram swoją córkę Annę Nowak na własną odpowiedzialność z kolonii zuchowej w dniu 24.07.2000 r. od godz. 10.00 do 14.00.

(-) Zofia Nowak

Musimy także pamiętać o dzieciach, do których tego dnia rodzice nie przyjadą. Należy otoczyć je szczególną troską (np. będziemy ich przybranymi rodzicami) i wspólnie spędzić to przedpołudnie.

Natomiast popołudnie będzie wspólną zabawą dzieci i rodziców. Zorganizujemy np. festiwal piosenki, na którym każda szóstka zaśpiewa jedną lub dwie piosenki i przygotuje (poprzedniego dnia) instrumenty. Może uda nam się namówić do występu także rodziców.
Inną propozycją może być zorganizowanie turnieju rycerskiego, do którego przystąpią zuchy i rodzice.
A może w czasie odwiedzin wasza kolonia przemieni się w wielki plac targowy, na którym zuchy sprzedawać będą wykonane przez siebie przedmioty ze skarbca kolonii, a za pieniądze uzyskane ze sprzedaży kupicie dzieciom owoce.
Można także po prostu zorganizować ognisko, na którym zuchy zaprezentują scenki z życia kolonii oraz piosenki i pląsy dotychczas poznane.
Myślę, że będziecie też mieli własne pomysły na zorganizowanie takiego dnia.

Jeszcze jedna uwaga, która dotyczy odwiedzin. Należy poprosić rodziców, by dzieci w ten dzień nie jadły za dużo słodyczy, hamburgerów itp., bo o niestrawność nie jest trudno.

BEZPIECZEŃSTWO

Opisując obowiązki kadry kolonii bardzo często używamy określenia: "czuwać nad zdrowiem, życiem i bezpieczeństwem dzieci".

Rodzice, wysyłając dziecko na kolonię zuchową, powierzają w nasze ręce ich życie. My powinniśmy robić wszystko, by dzieciom przez 21 dni nic się nie stało. Powinniśmy dbać o ich bezpieczeństwo.

Jednym z podstawowych sposobów zapobiegania wypadkom i chorobom przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny przez cały czas.

Najlepszym środkiem profilaktycznym jest stosowanie przez zuchy zasad higieny. Przede wszystkim należy pilnować zuchy przy rannym i wieczornym myciu i pamiętać o myciu rąk przed każdym posiłkiem. Zuchy przynajmniej raz w tygodniu powinny porządnie się wykąpać w ciepłej wodzie i umyć włosy (to zapewnia kadra obozu), codziennie należy sprawdzać, czy dzieci mają na sobie czystą bieliznę osobistą oraz ubranie, by pod koniec kolonii nie okazało się, że zuchy (choć mają tyle różnych ubrań) chodzą ciągle w tym samym. Należy także dopilnować porządku w pomieszczeniach, w których przebywają zuchy, oraz w najbliższym otoczeniu kolonii.

Przed wyjazdem na kolonię należy poznać wszystkie przeciwwskazania zdrowotne dotyczące każdego dziecka. Dlatego powinniśmy szczególnie "uczulić" rodziców, by solidnie wypisywali kartę zdrowia dziecka, z której my dowiemy się później, czego dziecko nie może jeść, czego robić, jakie lekarstwa i jak często musi przyjmować itp. Najlepiej, gdy te wszystkie informacje spiszecie na oddzielnej kartce i powiesicie w swojej kadrówce, by móc do niej często zaglądać.

Planując zajęcia musicie je dostosować do możliwości dzieci tak, by żadne nie odczuwało swojej "inności" i by każde mogło się w jakiś sposób wykazać i czuć się docenionym.

Często zagrożenie zdrowia dziecka wynika z nieprzestrzegania regulaminów. Dlatego będąc nad wodą zwracajcie szczególną uwagę na to, co robią wasze zuchy. Nie powinny one nigdy same wchodzić do wody lub bawić się na brzegu bez opieki, wówczas o wypadek bardzo łatwo. Niech więc zawsze jest przy nich ktoś z instruktorów.

Przyczyną wypadku może być również drażnienie zwierząt, zbliżanie się do bydła, oddalanie się od grupy i zbaczanie ze szlaku. Pamiętajcie więc, żeby nie puszczać zuchów samych do lasu, a idąc z nimi na wycieczkę miejcie zawsze "oczy i uszy szeroko otwarte".

Jeśli jednak zdarzy się nieszczęśliwy wypadek, należy udzielić dziecku pierwszej pomocy i wezwać na miejsce wypadku lekarza bądź pogotowie. O każdym nieszczęśliwym wypadku należy powiadomić niezwłocznie rodziców (opiekunów) dziecka oraz macierzystą komendę hufca.

REGULAMINY

Oto przykłady rymowanych regulaminów:

REGULAMIN KOLONISTY

1. Pamiętaj o Prawie Zucha, gdy świeci słońce lub gdy jest plucha.
2. Aby twe pieniądze się nie zgubiły, włóż je do banku, radzę ci miły.
3. Zuch mundurek czysty ma, o porządek zawsze dba.
4. Gdy nastąpi czas radości i mamusia tu zagości, może porwać cię nad wodę, gdy komendant da wam zgodę.
5. Zuch kolonista wie, co jest w planie - kiedy wycieczka, a kiedy pranie.
6. Jeśli masz kłopot, idź do druha, on na pewno cię wysłucha.
7. Jeśli chcesz mieszkać wygodnie i ładnie, nie niszcz wszystkiego co popadnie.
8. Gdy ci służbę pełnić wypadnie - wywiąż się z tego bardzo dokładnie.
9. Nigdy w świat daleki nie ruszaj bez opieki.
10. Pamiętaj zuchu - regulaminy są takie ważne jak witaminy.
11. We wszystkich zabawach udział bierz, gdzie twa gromada - tam ty też.

REGULAMIN PORUSZANIA SIĘ PO DRODZE

1. Słuchaj druha komendanta, abyś nie wpadł pod trabanta.
2. Maszerują zuchy jak żołnierze, młodszy ze starszego przykład bierze.
3. Każdy zuch wie, dlaczego drogą chodzi się gęsiego.
4. A gdy zuchów jest gromada, to wystarcza strona prawa.
5. Uważaj zuchu na pojazdy, abyś nie miał w głowie gwiazdy.
6. Pilnuj zuchu druha swego, nie oddalaj się od niego.
7. Zuchowa rasa zawsze przechodzi po pasach.
8. Konie i krówki mają swoje transportówki, my zaś sami jeździmy autobusami.

REGULAMIN KĄPIELI

1. Zuch przezorny zawsze wie, że gdy kąpiel zbliża się, drużynowy z nim być musi, byś mógł wrócić do mamusi.
2. Chcesz się kąpać dziś w basenie, musisz iść po pozwolenie.
3. Kiedy stoisz przy basenie, czekaj tam na odliczenie, więc uważaj zuchu mały i patrz pilnie na sygnały.
4. Druh ratownik ważny człowiek, gdzie popłynąć ci podpowie.
5. Każdy zuch, który już pływa, zbędnie pomocy nie wzywa.
6. Patrzy druhna, patrzy druh, co w basenie robi zuch.
7. Regulaminy stosuj wszędzie, a zuch dobry z ciebie będzie.
8. I ostatnią radę dam, nie kąp się w basenie sam.

REGULAMIN PRZECIWPOŻAROWY

1. Niech każdy z was posłucha i uważnie to pamięta, że gaśnica, piasek, woda jest dla wszystkich, jest dla zucha.
2. Sprzęt gaśniczo-pożarowy musi zawsze być gotowy.
3. Kiedy pożar gdzieś wybucha, pędź, zawiadom swego druha.
4. Zuch pamiętać zawsze musi, że nie pali ognia w lesie, świeczka, lampka i łuczywo też nam zagrożenie niesie.
5. Zbieraj puszki i butelki, z tego także pożar wielki.
6. Zuch pamięta, dobrze wie, wtyczek, kabli i kontaktów nie dotyka, bo to źle.

Regulaminy są ważną rzeczą na kolonii. Powinniśmy z nimi zapoznać dzieci już w pierwszych dniach kolonii, by wiedziały, co im wolno, a czego nie. Zuchy powinny potwierdzić, że zapoznały się z regulaminami (wymagany dokument przy wizytacji kolonii). Ale jak w ciekawy sposób przedstawić zuchom treść regulaminów? Oto dwa przykłady:
1. Regulaminy można zapisać w charakterze rymowanek i przy ich czytaniu dodatkowo jeszcze objaśnić niezrozumiałe rzeczy;
2. Można ogłosić, że wieczorem na kominku odbędzie się konkurs: "Co nam wolno, a czego nie". Regulaminy wywieszamy wówczas w widocznym miejscu, by każdy zuch mógł się z nimi zapoznać, a wieczorem (w formie zabawy) dowiadujemy się, co zuchy z nich zapamiętały.

SŁUŻBY KOLONIJNE

Codziennie wyznaczony instruktor służbowy zajmuje się przestrzeganiem rozkładu dnia, porządkiem i ładem, bezpieczeństwem i zdrowiem zuchów. Jednocześnie instruktor ten opiekuje się następującymi służbami zuchowymi:

WARTA ZUCHOWA

Wartę powinno pełnić 2 umundurowanych zuchów. Dla jednej zmiany warta nie powinna trwać dłużej niż 2 godziny. Zuchy pełnią wartę przy wejściu do kolonii. Do obowiązków wartowników należy pilnować, aby nikt obcy nie wchodził na teren kolonii - wartownik zgłasza instruktorowi przybyłe osoby. By zuchy nie nudziły się w czasie warty, mogą czytać lub rysować.
Uwaga! Zuchy nie pełnią wart w nocy!

SŁUŻBA PORZĄDKOWA

Służbę porządkową sprawuje codziennie inna szóstka. Do jej obowiązków należy utrzymanie czystości na korytarzu, w świetlicy, umywalniach i dookoła budynku. Do zadań służby porządkowej nie należy sprzątanie sypialni, a już w żadnym przypadku pomieszczeń instruktorskich.

DYŻUR STOŁÓWKOWY

Dyżur stołówkowy pełni codziennie inna szóstka. Zuchy pełniące dyżur na pół godziny przed posiłkiem rozstawiają naczynia, rozkładają sztućce. Po posiłkach wycierają wszystkie stoły na stołówce.

SŁUŻBA SANITARNA

Codziennie 3-4 innych zuchów pełni służbę sanitarną. Do ich obowiązków należy opiekowanie się apteczką i zabieranie jej na każdą wycieczkę.

FINANSE

Szczegółów dotyczących finansów kolonii zuchowej szukaj w rozdziałach o finansach obozu (kolonii) w:
1. "Instrukcji organizacyjnej HALiZ"
2. "Instrukcji finansowej obozu".

SPOTKANIE Z RODZICAMI PRZED WYJAZDEM NA KOLONIĘ

Jak zachęcić rodziców do wysłania swoich pociech na kolonię zuchową. Zaproś rodziców na spotkanie, zapoznaj ich ze specyfiką kolonii zuchowej, uwypuklij różnice między kolonią zuchową a "cywilną". Zwróć się również do rodziców o pomoc w zorganizowaniu kolonii. Na następnym spotkaniu z rodzicami przedstaw im szczegóły dotyczące miejsca, terminu i ceny kolonii. Dobrze jest też zapoznać rodziców z fabułą kolonii, z porządkiem dnia i obowiązującymi regulaminami.

Każdy uczestnik kolonii powinien ci oddać wypełnioną kartę kwalifikacyjną, pisemną zgodę rodziców, oświadczenie uczestnika o przestrzeganiu obowiązujących regulaminów.

Od rodziców musisz zebrać informacje o stanie zdrowia dzieci (alergie, lekarstwa zażywane przez dziecko - powinny być opatrzone dodatkową informacją od lekarza prowadzącego dziecko).

Musimy przygotować dla rodziców pisemny wykaz rzeczy, które zuch powinien zabrać na kolonię (w przygotowaniu takiego zestawu pomogą ci doświadczeni instruktorzy). Na piśmie należy również powiadomić rodziców o terminie i miejscu kolonii, dniu odwiedzin rodziców na kolonii, miejscu i godzinie zbiórki przed wyjazdem.

CO TRZEBA ZABRAĆ NA KOLONIĘ?

Z planu pracy kolonii wyniknie, co powinieneś zabrać. Zabierz wszystko, co może się przydać: stroje do sprawności, które zuchy przygotują wspólnie z tobą i swoimi rodzicami, materiały do majsterek, papier, kolorowe bibuły, sznurek, gwoździe, narzędzia, kleje, nożyczki, nici, farby, pędzle itp.

Dobrze jest, gdy poszczególne rzeczy potrzebne w danym dniu pakuje się do jednego pudełka z datą. Później, już na kolonii, wystarczy otworzyć pudełko z odpowiednią datą i wszystko mamy pod ręką.

Przy okazji chcę ci przypomnieć o korzystaniu z pomocy rodziców dzieci podczas przygotowań do kolonii. Nie musisz wszystkiego robić sam, a pomoc rodziców, często fachowców w różnych dziedzinach, będzie dużym ułatwieniem w organizacji kolonii.

Jeśli wymyśliliście, że zuchy będą zdobywały sprawność "Indianina" i będziecie robić sobie stroje, to zadbajcie, by kadra swoje wykonała w domu. Dlaczego? Są one wówczas bardziej estetyczne niż te wymyślone w ostatniej chwili, a wy macie więcej czasu na pomoc zuchom.

2

1

Jadwiga Gąsior

ul Katowicka 28/100 Krynica Morska 17. 08. 2001 r.

40 - 000 Katowice

nr dow. osob.:

DB 1568818

OŚWIADCZENIE

Ja Jadwiga Gąsior oświadczam, że zabieram swoją córkę Annę Gąsior na własną odpowiedzialność z kolonii zuchowej w dniu 17.08.20001 r. od godziny 14⁰⁰ - 16⁰⁰.

/-/ Jadwiga Gąsior

---