Klasyfikacja chorób reumatycznych wg WHO
Bóle okolicy krzyżowo - lędźwiowej
Umiejscowione choroby tkanek miękkich okołostawowych
Choroba zwyrodnieniowa stawów i związane z nią zespoły chorobowe
Zapalne choroby stawów
- reumatoidalne zapalenie stawów i związane z nim zespoły chorobowe
- młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów
- zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa (spondyloartropie seroujemne)
- zapalenia stawów wywołane przez kryształy
- układowe choroby tkanki łącznej
- zapalenia stawów wywołane przez drobnoustroje
Rehabilitacja ma szczególne znaczenie we wczesnych okresach choroby, kiedy nie doszło jeszcze do utrwalonych zmian w narządzie ruchu, a więc kiedy mają one jeszcze charakter odwracalny.
W reumatoidalnym zapaleniu stawów występuje zjawisko błędnego koła:
- ból pochodzenia stawowego zwiększa naięcie mięśni,
- a ono z kolei zwiera uszkodzone powierzchnie stawowe
- i jeszcze bardziej nasila ból.
Zasadą właściwego leczenia usprawniającego jest przerwanie tego błędnego koła jednocześnie w trzech punktach, czyli przez działąnie:
- przeciwbólowe,
- rozluźniające,
- odciążające,
niezależnie od podstawowego leczenia farmakologicznego.
Podstawową metodą leczniczego usprawniania chorych na RZS jest leczenie ruchem.
Fizykoterapia i objawowe leczenie farmakologiczne mają działanie ułatwiające leczenie i utrwalające jego wynik.
Leczenie usprawniające ma na celu:
- zapobieganie deformacjom,
- leczenie istniejących deformacji,
- skoncentrowanie się w początkowym okresie na najistotniejszym dla chorego miejscu dysfunkcji, zwłaszcza w przypadku dysfunkcji występujących w kilku odcinkach
- wyrobienie i utrwalenie prawidłowych funkcji zastępczych (stereotypów kompensacyjnych) w przypadku trwałej dysfunkcji.
Zabiegi usprawniające należy stosować zarówno w okresie ostrym jak i okresie poprawy, czyli remisji choroby, a ich zakres i dozowanie powinno być uzależnione od aktywności i dynamiki przebiegu choroby, wieku pacjenta, stopnia uszkodzenia stawu i umiejscowienia zmian w narządzie ruchu.
Przewlekły proces zapalny w stawach i tkankach sąsiednich może prowadzić do zmian, które wymagają interwencji chirurgicznej.
Wśród wykonywanych operacji wyróżnia się
- zabiegi profilaktyczne (synowektomie, tenosynowektomie, tenotomie, kapsulotomie)
- korekcyjno-rekonstrukcyjne (osteotomie, artrodezy, resekcje plastyczne i endoprotezo plastykę stawów).
Chory z przewlekłym procesem reumatoidalnym i dysfunkcją narządu ruchu wymaga stałej opieki lekarskiej oraz systematycznego usprawniania.
Na wieloletnie leczenie składają się etapy leczenia szpitalnego, sanatoryjnego i ambulatoryjnego.
Leczenie usprawniające w domu jest kontynuacją tego leczenia i powinno być prowadzone w ramach rehabilitacji środowiskowej.
Istotne jest nauczenie chorego prawidłowego wykonywania codziennych czynności, a w razie potrzeby korzystania z przedmiotów ułatwiających samoobsługę.
Rodzina lub osoby opiekujące się chorym powinny pomagać, ale nie powinny go wyręczać w codziennych czynnościach.
Osoby te należy sukcesywnie instruować, jakie ćwiczenia chory ma wykonywać, z jakiego sprzętu korzystać oraz jak zaadaptować mieszkanie do nowych warunków.
Na przykład rehabilitacyjne urządzenie przyłóżkowe (RUP) i odpowiednie łóżko ortopedyczne umożliwiają realizację szerokiego programu usprawnienia leczniczego orz wykonywanie wielu czynności z zakresu samoobsługi.
Postępowanie usprawniające w zapalnych układowych chorobach tkanki łącznej wymaga analizy obecnego stany zdrowia, a szczególnie wydolności biologicznej organizmu, rodzaju i wielkości zaburzeń czynnościowych narządu ruchu.
Jakkolwiek w rehabilitacji leczniczej, socjalnej i zawodowej w poszczególnych chorobach reumatycznych występują pewne odrębności, można przyjąć, że klasycznym przedstawicielem chorób zapalnych tkanki łącznej jest reumatoidalne zapalenie stawów.
Rozpatrzenie problemów związanych z rehabilitacją na przykładzie RZS stanowi zarazem wskazówki co do właściwego postępowania w innych zapalnych chorobach tkanki łącznej.
Taktyka rehabilitacji leczniczej jest zdeterminowana klinicznymi cechami schorzenia, do których a RZS należą:
postępujący charakter procesu chorobowego
wielość ognisk zapalnych rozsianych w różnych miejscach narządu ruchu,
ból,
słabość struktur, składających się na narząd ruchu,
trudności w akceptacji własnego kalectwa oraz trudności w integracji ze środowiskiem.
DO SPONDYLOARTROPATII ZAPALNYCH ZALICZAMY:
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)
Reaktywne zapalenia stawów
Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS)
Zapalenia towarzyszące zapalnym chorobom jelit
Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów
SERONEGATYWNYCH SPONDYLOARTROPATII (Amor i wsp. 1990)
Objawy kliniczne obecne lub przebyte:
Ból okolicy grzbietowej występujący w nocy i/lub sztywność poranna tych okolic. 1 pkt.
Asymetryczne zapalenie stawów. 2 pkt.
Ból pośladków (jeśli jest naprzemienny). 1 (2) pkt
Dactylitis zapalenie palców). 2pkt.
Ból pięty lub inna dobrze zdefiniowana entezopatia. 2 pkt.
Ostre zapalenie przedniej naczyniówki. 2 pkt.
Ostre zapalenie cewki moczowej lb szyjki macicy na 1 miesiąc przed zapaleniem stawów. 1 pkt.
ŁUSZCZYCOWE ZAPALENIE STAWÓW
Wyszukiwarka