UBEZPIECZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ
Odpowiedzialność - obowiązek ponoszenia konsekwencji swojego lub czyjegoś postępowania (zachowania), która wynika z przekonania wewnętrznego lub nakazu prawnego.
Odpowiedzialność prawna - obowiązek ponoszenia przewidzianych przez przepisy prawne konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób. Odpowiedzialność prawną można podzielić na odpowiedzialność cywilną i karną.
Odpowiedzialność cywilna - odpowiedzialność prawna o charakterze majątkowym, która powstaje wskutek wyrządzenia szkody przez czyn niedozwolony lub niewykonanie zobowiązania albo nienależyte jego wykonanie.
ISTOTA ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ
OC - Przewidziany w przepisach prawa cywilnego obowiązek ponoszenia materialnych konsekwencji zachowania własnego lub innych osób, a także innych zdarzeń, z którymi kodeks cywilny łączy ten skutek.
Odpowiedzialność deliktowa (ex delicto)
Podstawę tej odpowiedzialności stanowi czyn niedozwolony (wina umyślna lub nieumyślna) wywołujący negatywny skutek w postaci szkody, która dotyka osobę lub osoby poszkodowane. Szkoda taka może powstać wskutek działania lub zaniechania - może mieć charakter szkody osobowej lub rzeczowej.
Kodeks Cywilny - „Kto w winy swej wyrządził drugiemu szkodę zobowiązany jest do jej naprawienia”.
Odpowiedzialność deliktowa opiera się na 3 zasadach: zasada słuszności zasada winy, zasada ryzyka.
Odpowiedzialność kontraktowa (ex contracto)
Podstawą tej odpowiedzialności jest niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. W przypadku tej odpowiedzialności musi istnieć stosunek zobowiązaniowy, a niewykonanie lub nienależyte wykonanie wywołuje negatywne skutki w postaci szkody osobowej lub rzeczowej, z czym K.C. wiąże obowiązek jej naprawienia.
Dłużnik może uwolnić się od obowiązku odszkodowawczego wykazując, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie spowodowane było okolicznościami, za które on nie ponosi odpowiedzialności np. leżącymi po stronie wierzyciela (poszkodowanego) lub ”siła wyższa” .
Odpowiedzialność kontraktowa opiera się na 2 zasadach: zasada winy oraz zasada ryzyka.
Wina umyślna i rażące niedbalstwo wprawdzie są przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej, jednak są poza sferą ochrony w ramach ub. OC!!!!!!!!!!!!
Odpowiedzialność pracownicza (Kodeks pracy)
jeśli pracownik zatrudniony jest na umowę o pracę odpowiada pracodawca i tylko on jest zobowiązany do naprawienia szkody. Regres pracowniczy - kwota 3-mies. średniego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
jeśli pracownik zatrudniony jest na umowę zlecenia/dzieło i jego działanie jest zawinione (celowe lub niestaranne) to także odpowiada tylko pracodawca, ale z pracownikiem ponoszą solidarną odpowiedzialność (50/50).
ISTOTA SZKODY
Odpowiedzialność majątkowa dłużnika, jako przewidziany w przepisach prawa obowiązek wynagrodzenia szkód wyrządzonych osobom trzecim jest nieograniczona!!!
Szkodą (podstawowa przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej w ub. OC) jest wszelki uszczerbek w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swej woli.
Uszczerbek niemajątkowy (krzywda lub krzywda moralna) - krzywda wiążąca się z naruszeniem dóbr osobistych (życie, zdrowie, integralność cielesna, wolność, cześć) nie musi pociągać za sobą konsekwencji majątkowych, a jej naprawienie przyjmuje formę zadośćuczynienia.
Szkoda majątkowa (uszczerbek majątkowy):
a) szkody na mieniu (szkody rzeczowe) - bezpośredni uszczerbek w składniku majątkowym poszkodowanego;
b) szkody na osobie - naruszenie dóbr osobistych, w efekcie których pośrednio dochodzi do negatywnych następstw w majątku osoby poszkodowanej,
Szkoda majątkowa może występować jako:
- strata (szkoda rzeczywista), czyli pomniejszenie majątku poszkodowanego (może się wiązać zarówno ze szkodą na mieniu, jak szkodą osobową);
- utracona korzyść - korzyść, jaką mógłby uzyskać, gdyby nie wyrządzono mu szkody (może się wiązać zarówno ze szkodą na mieniu, jak szkodą osobową) - towarzyszy szkodzie rzeczywistej.
ROSZCZENIA Z OC
Szkody rzeczowe - zaginięcie, utrata, uszkodzenie.
Roszczenia: koszty naprawienia mienia; koszty odtworzenia mienia; koszty środków prewencyjnych; nakłady poniesione w związku z niemożnością korzystania z uszkodzonej, utraconej, zaginionej rzeczy; rekompensata utraconych korzyści w związku ze szkodą rzeczową.
Poszkodowany wybiera sposób naprawienia szkody:
- przywrócenie stanu poprzedniego;
- zapłata pewnej sumy pieniężnej, jeśli przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe lub pociągało za sobą nadmierne trudności.
II. Szkody osobowe:
Koszty związane z leczeniem (np. po wypadku - leki, transport, specjalne żywienie);
Koszty związane z przygotowaniem do innego zawodu (np. koszty zmiany wykształcenia; kursy przygotowujące do innego zawodu);
Renta (cel - wyrównanie szkód o charakterze trwałym i nieodwracalnym):
z tytułu zwiększonych potrzeb (np. specjalna opieka po leczeniu);
z tytułu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej - zwana uzupełniającą lub wyrównawczą (wyrównuje utracony dochód w stopniu w jakim poszkodowany utracił zdolność do jego osiągnięcia);
płatna w następstwie śmierci osoby poszkodowanej - prawo do renty ma osoba, względem której ciążył na zmarłym obowiązek alimentacyjny,
Odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu (gdy następstwem szkody jest śmierć);
Zadośćuczynienie - jednorazowe świadczenie pieniężne wypłacane osobie poszkodowanej (naprawienie krzywdy, w celu złagodzenia już doznanych i przewidywanych w przyszłości cierpień fizycznych i psychicznych);
Stosowne odszkodowanie - jednorazowe świadczenie pieniężne wypłacane osobom bliskim poszkodowanego, jeżeli po jego śmierci nastąpiło pogorszenie się ich sytuacji życiowej.
III. Uszczerbek niemajątkowy - zadośćuczynienie w postaci przyznania odpowiedniej sumy pieniężnej (za cierpienie) lub zasądzenia od sprawcy odpowiedniej kwoty na wskazany cel społeczny (gdy naruszono czynem bezprawnym dobra osobiste: swoboda sumienia, cześć, wolność, wizerunek).
Ubezpieczenie OC ma na celu zapewnienie wypłaty przez ZU odszkodowania, w przypadku wyrządzenia szkody przez ubezpieczonego innym osobom, za którą ponosi on odpowiedzialność (na zasadzie winy lub ryzyka). Ubezpieczenie to z chroni majątek sprawcy szkody odpowiedzialnego cywilnie za jej powstanie.
Jeżeli OC ma obowiązkowy charakter gwarantuje poszkodowanemu zaspokojenie swoich roszczeń odszkodowawczych i chroni go skutecznie przed ewentualną niewypłacalnością sprawcy szkody zobowiązanego do jej naprawienia.
Przypadki odpowiedzialności cywilnej
Za dzieci - rodzice są zobowiązani do nadzoru nad swoimi dziećmi, nauczyciele nad uczniami. Jeśli podopieczni wyrządzą komuś szkodę, opiekunowi można przypisać winę związaną z niedopełnieniem obowiązku nadzoru:
jeśli sprawca nie ma 13 lat poszkodowany nie musi udowadniać, że opiekunowie faktycznie nie dopilnowali dziecka - zasada domniemania winy osoby zobowiązanej do nadzoru;
jeżeli dziecko jest starsze opiekunowi trzeba udowodnić, że zaniedbał swoje obowiązki (opiekun może się uwolnić od odpowiedzialności, jeśli udowodni, że nie zaniedbał obowiązku nadzoru, albo, że szkoda powstałaby również wtedy, gdyby nadzór sprawował należycie);
Przykład - dziecko na wagarach wymalowało ścianę graffiti - rodzice zakładali, że dziecko jest w szkole, sami nie mogli w tym czasie sprawować nadzoru, więc mogą uniknąć odpowiedzialności.
Za zwierzęta - jeżeli szkodę spowoduje zwierzę hodowlane to odpowiedzialność za szkodę obciąża tego, który je chowa lub się nim posługuje (niekoniecznie właściciel - pożyczony koń, pies oddany na przeszkolenie) - poszkodowany przez zwierzę nie musi udowadniać winy w nadzorze na zwierzęciem, bo prawo z góry zakłada, że winę taką ponosi opiekun zwierzęcia
Przykład - właściciel psa nie ponosi winy w nadzorze, jeżeli pies pogryzł złodzieja, który wszedł na teren ogrodzonej nieruchomości, mimo wywieszki ostrzegającej o obecności psa;
ALE - ktoś zniszczył ogrodzenie, pies uciekł (bogaty właściciel nie zaniedbał obowiązku nadzoru) i pogryzł dziecko z ubogiej rodziny, to jest możliwe, że sąd nałoży na niego obowiązek wyrównania wyrządzonej poszkodowanemu szkody (porównanie stanu majątkowego - przemawiają za tym zasady współżycia społecznego - zasada słuszności)
Za wykonawcę - ktoś powierzył wykonanie pewnej czynności, a na skutek tej czynności osoba trzecia doznaje szkody, to powierzający ponosi odpowiedzialność za osobę wykonującą tą czynność.
Przykład - właściciel mieszkania powierzył koledze naprawę grzejnika, przy naprawie zalane zostało mieszkanie poniżej - jeżeli „kolega” nie jest specjalistą lub pracownikiem firmy instalatorskiej to za szkodę odpowiada właściciel mieszkania.
Za gości - właściciel, najemca, dziki lokator ponoszą odpowiedzialność za szkody spowodowane wyrzuceniem, wylaniem lub spadnięciem jakiegoś przedmiotu.
Przykład - ktoś wyrzuci butelkę szampana (w trakcie imprezy) przez okno lub komuś spadnie doniczka na samochód - odpowiedzialność za wyrządzone szkody ponosi właściciel lub najemca lokalu.
Można uniknąć odpowiedzialności, jeśli: wykaże się wypadek spowodowany był siłą wyższą (np. trzęsienie ziemi); nastąpiła wyłączna wina poszkodowanego (stanął pod remontowanym budynkiem, gdzie z okna wyrzucano gruz); ma miejsce wyłączna wina osoby trzeciej, której działaniu nie można było zapobiec (złodziej, który w trakcie włamania zrzucił doniczkę).
Za budynek - właściciel odpowiada za szkodę wyrządzoną przez jego zawalenie się lub oderwanie jego części, jeśli nie utrzymywał go w należytym stanie technicznym lub budynek wykonany został wadliwie. Właściciela nie zwalnia od odpowiedzialności fakt, że nie zna się na budowie (budynek wykonany wadliwie) lub płacony przez najemców czynsz nie wystarczał remont (nienależyty stan) - właściciel nie będzie odpowiadał, gdy zdarzenie było efektem siły wyższej (np. huragan zerwał prawidłowo położony dach).
OC w życiu prywatnym i zawodowym
Ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej (OC) można objąć:
szkody, które wyrządzone zostaną innym osobom w życiu prywatnym (np. gdy zalane zostanie mieszkanie sąsiadów),
szkody, które spowodowane zostaną w życiu zawodowym - charakter ubezpieczenia zależy wówczas od rodzaju wykonywanej pracy, np.:
- architekta, projektanta lub inżyniera budowlanego,
- lekarza, farmaceuty lub innych osób świadczących usługi o charakt. medycznym,
- nauczyciela, instruktora i wychowawcy (ciąża???);
- agenta celnego lub funkcjonariusza celnego,
- radcy prawnego lub adwokata.
Przykłady zdarzeń objętych ubezpieczeniem
OC w życiu prywatnym
Dziecko w czasie zabawy wybija kamieniem szybę w oknie sąsiada. Sąsiad zgłasza rodzicom roszczenie o naprawienie wyrządzonej szkody.
OC architektów, projektantów lub inżynierów budowlanych
Architekt dostaje zlecenie na wykonanie projektu budynku mieszkalnego. Wskutek błędu w wyliczeniach, budynek zawala się. Powstaje szereg szkód w mieniu i na osobach. Osoby te kierują do architekta roszczenie o naprawienie wyrządzonych szkód.
OC lekarzy, farmaceutów lub innych osób świadczących usługi o charakterze medycznym
Lekarz w czasie operacji wyrostka robaczkowego narusza nerw, wskutek czego pacjent traci władzę w dolnej części ciała. Podczas robienia zastrzyku pielęgniarka przez przypadek wszczepia pacjentowi wirusa żółtaczki. Pacjenci zgłaszają roszczenia o naprawienie wyrządzonych szkód.
OC nauczycieli, instruktorów i wychowawców
Instruktor wspinaczki skałkowej nie zabezpiecza odpowiednio początkującego kursanta, który spada ze skały i łamie rękę. Rodzina kursanta zgłasza do instruktora roszczenie o odszkodowanie.
OC agenta celnego
Agent celny na polecenie swojego zleceniodawcy ma dopilnować odprawy celnej towaru sprowadzonego z zagranicy. Nie dopełnia obowiązku polegającego na skompletowaniu odpowiednich dokumentów, towar zostaje zatrzymany na granicy, zleceniodawca ponosi z tego tytułu stratę finansową. Zgłasza do agenta roszczenie o naprawienie straty.
OC funkcjonariusza celnego
Podczas pobierania próbki towaru do kontroli funkcjonariusz celny wyrządza szkodę w badanym ładunku. Właściciel ładunku zgłasza do niego roszczenie o naprawienie wyrządzonej szkody.
OC radcy prawnego
Radca prawny nie dopełnia obowiązku wynikającego z wiążącej go z klientem umowy i nie dostarcza dokumentów koniecznych do zawarcia kontraktu. Klient ponosi stratę finansową i zgłasza do radcy roszczenie o jej naprawienie.
OC adwokata
Adwokat nie dopełnia terminu wpisu do księgi wieczystej, klient zmuszony jest do przesunięcia terminu zakupu nieruchomości pod inwestycję. Ponosi szkodę, która stanowi podstawę do wniesienia roszczenia.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów
(ruch - jazda oraz wsiadanie, wysiadanie, garażowanie, załadunek, postój)
ale także - przed zarejestrowaniem pojazdu, pojazd zarejestrowany za granicą ale jeszcze nie dopuszczony do ruchu, pojazdy historyczne
Jest to ubezpieczenie obowiązkowe [OWU regulowane w ustawie].
Obowiązek zawarcia ciąży na każdym posiadaczu pojazdu (także motoroweru, przyczepy itd.) zarejestrowanym w Polsce lub za granicą, także MON, Policja.
Ubezpieczenie to ma na celu ochronę osób poszkodowanych w związku z ruchem tych pojazdów. Umowa zawierana jest na okres 12 miesięcy lub okresy krótsze - szczególne przypadki (na nowy okres w przypadku zmiany ZU trzeba wypowiedzieć pisemnie, w przeciwnym razie zostanie naliczona składka za nowy okres - jak w ratach, a raty płacone nieterminowo to odsetki ustawowe).
Ubezpieczyć należy najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu (max. w ciągu 30 dni od kupna pojazdu - „stare” OC jest ważne 30 dni; obowiązkiem sprzedającego jest powiadomić ZU o zbyciu i danych nabywcy), lub przed dopuszczeniem do ruchu.
Minimalna suma gwarancyjna w Polsce wynosi równowartość:
- szkody osobowe - 1 500 tyś. euro w odniesieniu do jednego zdarzenia (objętego ubezpieczeniem) bez względu na liczbę poszkodowanych;
- szkody na mieniu - 300 tyś euro w odniesieniu do jednego zdarzenia (objętego ubezpieczeniem); bez względu na liczbę poszkodowanych;
W UE ZU odpowiada do SG określonej w tych państwach, nie niżej niż w RP.
ZU nie odpowiada::
za szkody rzeczowe wyrządzone przez kierowcę posiadaczowi pojazdu,
- szkody wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach (cargo), bagażu (ub. bagażu w trakcie podróży), chyba że spowodował je posiadacz innego pojazdu;
- szkody polegające na utracie gotówki, pap. wart., biżuterii, dokumentów (odrębne ub.);
- szkody, w których następstwie uległo zanieczyszczeniu lub skażeniu środowisko naturalne.
Regres do sprawcy szkody, gdy:
wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie nietrzeźwości,
wszedł w posiadanie pojazdu na skutek przestępstwa,
nie posiadał stosownych uprawnień (chyba, że ratował życie),
zbiegł z miejsca zdarzenia.
Uprawnionymi do kontroli spełnienia obowiązku zawarcia OC komunik. są: policja, Straż Graniczna, organy rejestracyjne pojazdów, Inspekcja Transportu Drogowego; UFG.
SUMY GWARANCYJNE W „OC KOMUNIKACYJNYM” W POLSCE
1) Pierwsza ustawa 1952 r. - nie weszła w życie.
2) Ustawa 1958 r. - Rozporządzenie dopiero 1 grudnia 1961 r. - w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków i odpowiedzialności cywilnej z ruchu pojazdów mechanicznych - weszło w życie 1 stycznia 1962 r. (dla porównania stosowna dyrektywa w UE dopiero 1972 r.)
3) Suma gwarancyjna do końca 1990 r. - nielimitowana!!!!!!!!!
4) 1991 r. - 1992 r. = 7,2 mld zł (720 000 zł - „dziś”);
5) 1993 r. - 2003 r. = 600 000 ECU (euro);
6) od 2004 r. "Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych;
- w przypadku szkód na osobie - 350.000 euro na każdego poszkodowanego;
- w przypadku szkód w mieniu - 200.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych”.
7) od 2006 r. „Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych;
- w przypadku szkód na osobie - 1.500 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych;
- w przypadku szkód w mieniu - 300.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych”.
Problem - wyczerpują się sumy gwarancyjne przy skomplikowanym i długotrwałym leczeniu (szczególnie osób młodych). Propozycja - poszkodowani, by móc kontynuować leczenie zwracaliby się do UFG - UFG pozyskałby środki od sprawców (regres) oraz od ZU prowadzących OC komunikacyjne.
Sąd Najwyższy (styczeń 2008 r.) - SG „podwyższają się” do aktualnie obowiązujących!!!!!!
SUMY GWARANCYJNE W „OC KOMUNIKACYJNYM” W WYBRANYCH KRAJACH UE
Obowiązujące minimum (od 1991 r.) - 350 tys. euro na osobę, 100 tys. euro dla szkód rzeczowych; albo 600 tys. euro „ryczałtem” (bez oznaczenia szkód osobowych i rzeczowych).
Propozycja V Dyrektywy komunikacyjnej (prawdopodobnie koniec 2010 r.):
- w przypadku szkód na osobie: nie mniej niż 1 milion euro na osobę lub 5 milionów euro na zdarzenie bez względu na liczbę poszkodowanych;
- w przypadku szkód na mieniu: nie mniej niż 1 milion euro na jedno zdarzenie.
DANIA - szkody osobowe 12 mln euro, szkody rzeczowe 2,5 mln euro.
AUSTRIA - 3 mln euro (bez oznaczenia szkód osobowych i rzeczowych) - propozycja 10 mln euro, w tym min. 5 mln euro dla szkód na osobie.
SZWECJA - 32 mnl euro (dla szkód rzeczowych i osobowych).
IRLANDIA, ANGLIA, FINLANDIA, FRANCJA - brak sumy gwarancyjnej dla szkód osobowych.
LUKSEMBURG, BELGIA - brak sumy gwarancyjnej dla szkód rzeczowych i osobowych.
WŁOCHY - 775 tys. euro (bez oznaczenia szkód osobowych i rzeczowych).
WĘGRY - 5 mln euro szkody osobowe, 2 mln euro szkody rzeczowe.
CHORWACJA - ok. 475 tys. euro szkody osobowe 200 tys. euro szkody rzeczowe.
TURCJA - 177 tys. euro szkody osobowe i 7 tys. euro szkody rzeczowe.
„Problem” wypożyczenia samochodu (motoru) w krajach o niskich Sumach Gwarancyjnych - odpowiedzialność dłużnika (sprawcy szkody) jest nieograniczona!!!!!
Główne zakresy odpowiedzialności przedsiębiorcy
1. Szkody związane z prowadzeniem działalności - związane z „ruchem” przedsiębiorstwa. W tej kategorii mieszczą się między innymi: odpowiedzialność za wprowadzony produkt czy szkody w środowisku naturalnym związane z działalnością przedsiębiorstwa.
2. Odpowiedzialność związana z posiadaniem nieruchomości -
3. Odpowiedzialność za pracowników - na przedsiębiorcy spoczywa odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez osoby przez niego zatrudniane, bez względu na formę umowy.
4. Odpowiedzialność wobec pracowników - (np. naruszone przepisy BHP) - przedsiębiorca musi pokrywać wszelkie koszty związane ze szkodą, które nie zostały zrekompensowane z publicznego systemu świadczeń zdrowotnych czy rentowych.
Ub. OC z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej
ZU udziela ochrony ub., gdy w związku z określoną w umowie działalnością lub posiadanym mieniem służącym do prowadzenia działalności ubezpieczający w następstwie czynu niedozwolonego (odpowiedzialność deliktowa) jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej.
Ub. może być rozszerzone o ubezpieczenie ryzyka:
szkód wynikających z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (odp. kontraktowa),
odpowiedzialności za produkt,
pracodawcy za szkody wyrządzone pracownikom w trakcie wykonywania czynności zawodowych.
Ub. OC za produkt (ochrona praw konsumenta)
Ustawa z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. z 2000 r. Nr 22, poz. 271) - dwa zapisy:
- produkt nie musi być wadliwy, żeby uznany został za niebezpieczny (nie trzeba wykazywać wady produktu, wystarczy fakt, że w czasie jego normalnego użytkowania produkt spowodował szkodę);
- osoby poszkodowane przez produkt niebezpieczny mogą zgłaszać swoje roszczenia do dowolnego podmiotu biorącego udział we wprowadzaniu produktu do obiegu: producent; wytwórca materiału, surowca lub części składowej wyrobu; podmiot udzielający swojej marki, znaku towarowego do oznaczenia wyrobu; importer towaru; sprzedawca produktu.
Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność za szkody rzeczowe i osobowe wyrządzone komukolwiek w związku z użytkowaniem, zastosowaniem lub konsumpcją produktu bez względu na to czy produkt dotknięty był wadą konstrukcyjną czy produkcyjną.
ZU nie odpowiada za szkody:
- wyrządzone umyślnie + inne standardowe (środowisko, energia jądrowa, podczas działań wojennych, rozruchów itp.),
- w samej substancji produktu, które zobowiązany jest naprawić producent w ramach gwarancji lub rękojmi,
- których przyczyną była jawna wada produktu, na co producent wyraźnie zwrócił uwagę i w związku z czym obniżył jego cenę,
- wynikłe z wprowadzającej w błąd reklamy, wadliwych lub niedostatecznych etykiet albo innych instrukcji użytkowania, stosowania składania produktu,
- wyrządzone poza granicami RP (chyba, że umowa inaczej).
Obowiązkowe i dobrowolne ub. OC w ochronie zdrowia
Przesłanki odpowiedzialności cywilnej (przykłady):
zawiniony błąd lekarski,
niedochowanie obowiązku tajemnicy lekarskiej,
brak zgody pacjenta na podjęcie interwencji medycznej,
brak zgody pacjenta na eksperyment medyczny,
szkody na pacjencie powstałe w wyniku legalnie i prawidłowo przeprowadzonego eksperymentu,
wadliwe funkcjonowanie instytucji medycznej (przeniesienie na pacjenta choroby zakaźnej) itp.
Odpowiedzialność deliktowa - szkody osobowe: np. śmierć pacjenta, pogorszenie stanu zdrowia, wystąpienie nowego schorzenia; szkody rzeczowe np. utrata lub uszkodzenia mienia pacjenta.
Odpowiedzialność kontraktowa - niewyleczenie nie jest przesłanką powstania OC, ALE niewykonanie lub nienależyte wykonanie np. zabiegów chirurgii plastycznej, leczenia, protetyki, stomatologii już tak.
OBOWIĄZKOWE OC PODMIOTU PRZYJMUJĄCEGO ZAMÓWIENIE NA ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 23 grudnia 2004 r.
w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne.
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2005 r.
DOTYCZY!!!!!!!!!!! - osoby/podmioty, które wykonują swoje czynności na podstawie umowy zawartej w trybie udzielania zamówienia na świadczenia zdrowotne z jednym z następujących podmiotów:
· z publicznymi zakładami opieki zdrowotnej, lub rzadziej
· z ministrem lub centralnym organem administracji rządowej,
· z wojewodą lub z jednostką samorządu terytorialnego,
a wykonujący taką umowę wystawia ZOZ rachunek za swoje usługi!! [np. lekarze posiadających kontrakt (nie umowę o pracę!) z SP ZOZ-em].
Jedna polisa obowiązkowego OC chroni świadczenia wykonywane w ramach jednej umowy o świadczenie zdrowotne.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Ubezpieczeniem objęta jest OC podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne za szkody wyrządzone przez działanie lub zaniechanie ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, podczas udzielania tych świadczeń, w których następstwie została wyrządzona szkoda.
Także osoby, za które ubezpieczający ponosi odpowiedzialność.
BRAK możliwości umownego ograniczenia przez zakład ubezpieczeń wypłaty odszkodowań (OC obejmuje wszystkie szkody): udział własny, franszyzy, podlimity- nie występują!.
Ubezpieczenie OC nie obejmuje szkód:
1) polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia;
2) powstałych w wyniku nałożenia kar umownych;
3) powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru.
Obowiązek ubezpieczenia OC powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień, od którego podmiot przyjmujący zamówienie na świadczenia zdrowotne obowiązany jest, na podstawie umowy o udzielenie zamówienia, do wykonywania zadań publicznego zakładu opieki zdrowotnej w zakresie udzielonego zamówienia.
SG przeliczana jest na złote przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP po raz pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC została zawarta.
SUMA GWARANCYJNA OBOWIĄZKOWEGO OC
Górna granica odpowiedzialności ZU w ubezpieczeniach OC za szkody powstałe ze wszystkich zdarzeń objętych ubezpieczeniem, zaistniałych w okresie ubezpieczenia (suma gwarancyjna na wszystkie zdarzenia).
W granicach sumy gwarancyjnej ZU może określić podlimit sumy gwarancyjnej, który stanowi górną granicę odpowiedzialności za jedno zdarzenie - tzw. suma gwarancyjna na jedno zdarzenie.
Jedno zdarzenie a roszczenia poszkodowanych w Stacji Dializ w Ostrowie (23.10. 2006 wypłata odszkodowań przez PZU: stanowisko PZU - 6250 zł na 1 poszkodowanego (jedno zdarzenie = niewłaściwe dializowanie; zgodnie z Rozporządzeniem (starym) 200 tyś. zł (jeden pacjent = jedno zdarzenie) |
Minimalna SG ubezpieczenia OC w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są umową ubezpieczenia OC (równowartość w zł.):
1) 46.500 euro w odniesieniu do:
a) niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej,
b) osób wykonujących zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej,
c) grupowej praktyki lekarskiej;
2) 25.000 euro w odniesieniu do:
a) osób wykonujących zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek i położnych,
b) grupowej praktyki pielęgniarek i położnych;
3) 12.000 euro w odniesieniu do
Osób legitymujących się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny, które dysponują lokalem oraz aparaturą i sprzętem medycznym, odpowiadającym wymaganiom przewidzianym dla ZOZ, oraz spełniają warunki określone w przepisach o działalności gospod.
OBOWIĄZKOWE OC ŚWIADCZENIODAWCÓW UDZIELAJĄCYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2007 r. (Dz. U. Nr 3 poz.10 z dnia 09.01.2008 rok) w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej świadczeniodawcy udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej.
Rozporządzenie weszło w życie 09.01.2008 r.
DOTYCZY!!!!!! - wszystkich kontraktujących z NFZ.
Ubezpieczeniem objęta jest OC świadczeniodawcy udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej, za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezp., podczas udzielania świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
BRAK możliwości umownego ograniczenia przez zakład ubezpieczeń wypłaty odszkodowań (OC obejmuje wszystkie szkody): udział własny, franszyzy, podlimity- nie występują!.
Ubezpieczenie OC nie obejmuje szkód:
- polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia;
- polegających na zapłacie kar umownych;
- powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru.
Minimalna suma gwarancyjna ubezp. OC wynosi równowartość w zł:
1. 46.500 euro na jedno zdarzenie i 275.000 euro na wszystkie zdarzenia:
a) zakładów opieki zdrowotnej,
b) osób wykonujących zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej;
c) grupowej praktyki lekarskiej;
2. 25.000 euro na jedno zdarzenie i 140.000 euro na wszystkie zdarzenia:
a) osób wykonujących zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
b) grupowej praktyki pielęgniarek, położnych prowadzących działalność na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
3. 12.000 euro na jedno zdarzenie i 67.500 euro na wszystkie zdarzenia:
a) osób o fachowych uprawnieniach do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny, które dysponują lokalem oraz aparaturą i sprzętem medycznym, odpowiadającym wymaganiom przewidzianym dla ZOZ, oraz spełniają warunki określone w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej,
b) podmiotów realizujących w ramach umów wyłącznie czynności z zakresu zaopatrzenia w środki pomocnicze i wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi.
W POZOSTAŁYCH PRZYPADKACH ZAWARCIE UBEZPIECZENIA OC POZOSTAJE INDYWIDUALNĄ SPRAWĄ KAŻDEGO LEKARZA (podmiotu) , JEST TO TZW. OC DOBROWOLNE, W RAMACH KTÓREGO OCHRONĄ OBJĘTE MOGĄ BYĆ zdarzenia powstałe w związku z wykonywaniem czynności zawodowych w ramach:
· umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, umowy zlecenia,
· prywatnej praktyki lekarskiej, pielęgniarskiej itp.,
· udzielania pierwszej pomocy,
· kontraktów z NZOZ.
* Suma gwarancyjna na jedno i na wszystkie zdarzenia jest ustalana w zależności od potrzeb i możliwości finansowych.
*Dobrowolne OC jest niezbędnym uzupełnieniem polis obowiązkowych - pokrywa m.in. szkody rzeczowe (wyłączone z zakresu ubezpieczeń obowiązkowych).
*Warunki ubezpieczenia określane są przez towarzystwa ubezpieczeniowe a nie MF.
Dobrowolne ub. OC w skierowane do niepublicznych podmiotów prowadzących działalność w zakresie ochrony zdrowia obejmują:
niepubliczne ZOZ-y + prywatna praktyka + osoby wykonujące świadczenia zdrowotne w ramach prywatnej działalności - nie związane z NFZ ---- w pełnym zakresie;
niepubliczne ZOZ-y + prywatna praktyka + osoby wykonujące świadczenia zdrowotne w ramach prywatnej działalności - związane z umową z NFZ - ub. dobrowolne stanowi uzupełnienie ub. obowiązkowego (poza zakresem umowy z NFZ + szkody rzeczowe);
pracownicy (lekarze, średni personel medyczny) zatrudnieni na umowę o pracę w publicznych i niepublicznych ZOZ-ach - by zwolnić się od odpowiedzialności pracowniczej regresowej.
Zakres czasowy odpowiedzialności ZU
(nie utożsamiać z okresem ochrony ubezpieczeniowej!!!!)
Odpowiedzialność roszczeń zgłoszonych i zdarzeń szkodowych (warianty czasowe ram ochrony ubezpieczeniowej) - tzw. Trigger czasowy
Odpowiedzialność zawodowa lekarzy (przykład)
1.Przyczyna (ang. causation) - podczas operacji lekarz pozostawił nożyczki w jamie brzusznej. Przyczyna szkody powstała w trakcie operacji.
2.Zdarzenie szkodowe (ang. occurence) - przez wiele lat pacjent ma problemy zdrowotne.
3.Ujawnienie się szkody (ang. manifestation) - pacjent poddaje się badaniom. Na prześwietleniu odnalezione są nożyczki.
4.Zgłoszenie roszczenia(ang. claims made) - poszkodowany kieruje roszczenia do lekarza.
Przykład INTER Polska
- zdarzenia szkodowe (zdarzenia zaszłe) - ZU odpowiada, nawet po 10 latach od zaistniałej szkody, gdy zostało zgłoszone roszczenie (niezależnie od zgłoszenia roszczenia - okresy przedawnienia!!!) - ZALECANY
- roszczenia zgłoszone (NIE ZALECANE):
- zdarzenia w trakcie trwania polisy do aktualnej SG (gdy jest ubezp.),
- ewentualnie ZU odpowiada za roszczenia zgłoszone, ale zaszłe wcześniej pod warunkiem, że byliśmy ubezpieczeni i wciąż jesteśmy (ciągłość ubezpieczenia) INTER „wymusza” ciągłą „współpracę”;
Przykład TU Allianz S.A. oraz PZU S.A.
ZU zapewnia ochronę za szkody w okresie ubezpieczenia (z zachowaniem kodeksowych terminów przedawnienia roszczeń) - zdarzenia szkodowe
Przykład KU Filar S.A.
ZU odpowiada w sytuacji, kiedy okresie ubezpieczenia wystąpią zdarzenia, powodujące szkodę (teoretycznie bez okresów przedawnienia - prawo) - zdarzenia szkodowe.
Przedawnienie roszczeń (okres, w którym poszkodowany może wnieść roszczenie):
- z czynu niedozwolonego (OC deliktowe) - 10 lat od daty popełnienia czynu, lecz nie później niż 3 lata od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia; jeśli roszczenie wynika z przestępstwa (umyślne lub nieumyślne) - 10 lat (korzystne dla poszkodowanego),
- odpowiedzialność kontraktowa (roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej) - 3 lata.
Strona9